Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahaItta (makharvAritrakA)nA pacAsa bolonuM varNana muni zrI naravAhanavijayajI anaMta upakArI zrI jinezvara paramAtmAoe chellA bhavamAM rAjakuLamAM janmI rAjakuLamAM ucharI eTale bhoganI sAmagrImAM janma pAmI bhogarUpI pANIthI ucharIne bannethI alaga rahIne eTale vairAgya bhAvamAM magna rahI-karmanA udayane khapAvavA mATe eTale pUrva bhave bAMdhelA karmone khapAvavAne mATe saMsAramAM rahIne bhogAvalI karmo pUrNa thatAM ja saMyamano svIkAra karI apramattapaNe saMyamanuM pAlana karatAM karatAM je koi parisaho ane upasargo prApta thayA eTale karmanA udayathI AvyA te karmone sArI rIte bhogavIne kSapakazreNI prApta karI mohanIya karmanA saMpUrNa nAza karI vItarAga dazAne pAmIne jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano saMpUrNa nAza karI kevalajJAnanI prApti karIne jagatane viSe mokSamArganI sthApanA karI e mokSamArga jyAM sudhI bhagavAnanuM zAsana vidhamAna raheze tyAM sudhI jagatane viSe hayAta raheze e mokSamArganI ArAdhanA eTale AtmAne jJAna ane kriyAthI yukta banAvavo kAraNake jJAnI bhagavaMtoe jJAna-kriyA bannethI mokSa kahelo che. ekalA jJAnathI jIvano mokSa thato nathI temaja ekalI kriyAthI paNa jIvano mokSa thato nathI jyAre banne sAthe rahe tyAre ja te mokSarUpe eTale mokSamArga rUpe bane che. sAmAyika levAnI kriyA jJAna ane kriyA bannethI yukta hoya che AthI zrAvakone potAnA jIvanamAM sAmAyikano niyama hovo bhAra pUrvaka jaNAvavAmAM AvyuM che. sAmAyika letA pahelA zrAvako gurU bhagavaMta pAse sAmAyika muhapattinuM paDilehana karavAno Adeza mAgI muhapattinuM paDilehana kare che. e muhapattinA paDilehanamAM ekalI kAyAthI kriyA thavA na pAme ane mana bIjA vicAromAM eTale ArtadhyAna-raudradhyAnanA pariNAmarUpa na bane ane kAMika dharmadhyAnanAM saMkalpa vikalpa rUpa vicAromAM sthira rahe ane enAthI AtmA Arna-raudra dhyAnanA pariNAmonA vicArothI rahita thAya e hetuthI e muhapatti paDilehaNanI kriyAne upayogapUrvakanI kriyA banAvavA mATe jJAnarUpe pacAsa bolanI vicAraNA mukelI che AthI jJAnI bhagavaMtoe e pacAsa bolamAM jaina zAsananA mArgano nicoDa mukI dIdhelo che. e jo pacAsa bola barAbara yAda rAkhIne muhapattinuM paDilehana karavAmAM Ave to paNa AtmA jaina zAsananA jJAnane sArAmAM sArI rIte prApta karI samato bhAvane prApta karI zake che AthI jJAnI bhagavaMtoe e kriyAnI mahattA samajAvatAM jaNAvyuM che ke anaMta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevoe kramAvelA. anaMta upakArI zAsanamAM samyapha kriyAone kalpavallI Adi tarIke varNavIne samyaka kriyAonI AvazyaktAnuM khUba khUba pratipAdana karavAmAM AvyuM che ane samyapha kriyAothI thatA asIma lAbhonuM paNa varNana karavAmAM AvyuM che paNa parama upakArI zrI jainazAsanamAM koro kriyAvAda upadezAyelo ja nathI. kriyAvAdanA upadezamAM paNa mokSanA hetune ati agatyanuM sthAna apAyuM che kAraNa ke-zrI jaina zAsanano kriyAvAdano upadeza paNa eka mAtra mokSanA hetuthI ja apAyelo che. jIvana mATe vAstavika rItie sAdhya to eka mAtra mokSa ja che ane e mokSanI sAdhanA mATe A samyak kriyAo e paNa eka anupama koTinuM sAdhana che. je jIvo samyak kriyAone mokSanA hetuthI Acare Page 1 of 191
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te jIva chevaTamAM chevaTa eka pugala parAvarta jeTalA kALamAM to niyamAM mokSane pAme che. AthI eTaluM to cokkasa ja che ke-mokSanA abhilASane pAmelo jIva eka pudagala parAvarta kAlathI adhika kAla to saMsAramAM paribhramaNa kare ja nahi. jIva jyAM sudhI caramAvarta kAlane pAmato nathI tyAM sudhI te kadAca sAdhupaNAnI ke zrAvakapaNAnI kriyAne pAme to paNa mokSanA abhilASane pAmI zakato ja nathI. kAraNa e che ke-acaramAvarta kAlamAM vartatA. jIvanuM mithyAtva khUba ja gADha hoya che. anaMta upakArI mahApurUSo mAve che ke-acaramAvarta kAlamAM vartatA jIvo upara bhagavAna zrI. jinezvaradevanAM vacano paNa dhArI asara nipajAvI zakatA nathI. saMsAra e AtmAno roga che. mokSa e AtmAnuM Arogya che ane zrI jinavacana e saMsArarUpa rogane nAbUda karIne mokSarUpa Arogyane pamADanArUM amodha auSadha AvuM amodha auSadha paNa acaramAvarta kAlamAM vartI rahelA ane saMsArarUpa rogathI rIbAi rahelA AtmAone mATe to, te AtmAonI gADha mithyAtvayukta dazAne aMgeja sadya nivaDI zakatuM nathI. acaramAvarta kAlamAM jIvanuM mithyAtva kevuM gADha hoya che teno kAMika khyAla AvI zake e mATe upakArIoe bhAdaravA mahinAnI amAvAsyAnI rAtrinuM udAharaNa ApyuM che. bhAdaravo mAsa hoya-amAsano divasa hoya-madhyarAtrino samaya hoya ane mahAmeghathI sakala nakSatrAdinI prabhAno prasAra rokAi gayelo hoya. vicAra karo ke-te vakhate aMdhakAra keTalo badho gADha hoya ? e vakhate jema nibiDa aMdhakAra hoya che tema acaramAvartakAlamAM jIvane evuM nibiDa mithyAtva hoya che. A mithyAtvano svabhAva tatvane viparIta rUpe pariNAvavAno hoya che. AthI jIvane samyaka kriyAo paNa AtmAne mATe lAbhadAyI. thatI nathI. kAraNa ke A jIvo mokSanA abhilASane prApta karI zakatA ja nathI. caramAvartakAlamAM AvelA jIvo mokSano abhilASa prApta karI zake che ane e jIvo ja kalpavallI samAna samyaka kriyAonI ArAdhanA karI zake che. AthI sAmAyikanI kriyA karatA pahelA jIvone sau prathama mokSano abhilASa pedA karavo khUbaja jarUrI che. zAstrakAra maharSioe kahelA - "paDhamaM nANuM tao yA." "pahelA jJAna ne pachI kriyA, nahi koi jJAna samAna re" "jJAna-kriyAbhyAM mokSa:" "jJAnI je karmono kSaya kSaNa mAsamAM kare, te karmano kSaya karavAne ajJAnI pUrvakroDa varSa lagI mathe toya kSaya na thAya." "samyaga darzana-jJAna-cAritrANi mokSa mArga:" Aje artha-kAmanI rasikatAne vadhAranArI pravRttine-e pravRttine vega ApanArA jJAnane paNa samyagajJAnanuM upanAma ApavA mAge che ane e rIte bhayaMkara jherane amRtanA upanAme khapAvavA cAhe che. podgalika padArthonA mamatvane vadhAranArA jJAnane koija samyagajJAna kahI zake nahi kAraNa ke jJAnI purUSoe jJAnasya i viratiH - jJAnanuM phaLa virati hoi zake temaja "sA vidhA yA vimuktaye" -teja vidhA Page 2 of 191
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya ke je muktine mATe thAya. AvA kathano dvArA samyagajJAna kone kahevAya te darzAvyuM che. AthI samyagajJAna ane mithyAjJAnanI parikSA e ja rItie thAya ke-je jJAna prAptithI viratinI bhAvanA pedA thAya te samyagajJAna ane je jJAna prAptithI sAMsArika vAsanAo janme te mithyAjJAna. AthI samyaka kriyA karavA mATe samyagajJAnanI jarUra che kAraNa ke mithyAjJAnanA yoge manuSyanI mAnavatA harAya che jyAre samyagajJAnanA yoge manuSyanI prabhutA vikase che. AthI samajI zakAze ke jena zAsanamAM jeTalI jJAnanI mahattA che eTalI ja kriyAnI mahattA che. jo. e kriyA jJAnapUrvakanI hoya to e kriyA karavAmAM je ullAsa vadhe, nirjarA thAya e avarNanIya hoya che. muhapattinA pacAsa bolanA sAmAnyathI nAmo (1) sUtra-artha-tatva karI sada huM sadaEhu eTale hRdayane viSe dhAraNa karUM ema ciMtavavuM. (2) samyakatva mohanIya (3) mizra mohanIya (4) mithyAtva mohanIya pariharU I (5) kAmarAga (6) sneharAga (7) draSTi rAga pariharU I (8) sudeva (9) sugurU (10) sadharma AdarU (11) kudeva (12) kugurU (13) kudharma pariharU I (14) jJAna (15) darzana (16) cAritra AdarUM (17) jJAna virAdhanA (18) darzana virAdhanA (19) cAritra virAdhanA pariharU I (20) mana guti (21) vacana guti (22) kAya gupti AdarUM | (23) manadaMDa (24) vacanadaMDa (25) kAyadaMDa (26) hAsya (27) rati (28) arati pariharU I (29) bhaya (30) zoka (31) durgachA pariharUM (32) kRSNa lezyA (33) nIla glezyA (34) kApota lezyA pariharuM / (35) baddhi gArava (36) rasa gArava (39) zAtA gArava pariharuM | (38) mAyA zalya (39) niyANa zalya (40) mithyAtva zalya pariharUM / (41) krodha (42) mAna pariharUM. (43) mAyA (44) lobha pariharuM, (45) pRthvIkAya (46) apakAya (47) teukAyanI rakSA karUM (48) vAyukAya (49) vanaspatikAya (50) trasakAyanI jayaNA karuM II (sAdhuone rakSA karuM) diThThi paDileha egA. cha uThTha paphroDa tiga ti aMtariA I akakhoDa pamasjaNayA. nava nava muhapatti paNavIsA || 1 ||. muhapatti paDilehatAM tenA tathA aMga paDilehaNanA darekanA paccIsa-paccIza ema maLI nIcenA pacAsa bolo manamAM bolI javA. eTale te smaraNa-ciMtavana pUrvaka muhapattI ane aMga paDilehavA. pahelA muhapattI ane aMga zarI-kAyA kai rIte paDilehavA te kahe che. A pachI te darekamAM zuM ciMtavavuM te kahIzuM. (1) draSTi prati lekhanA-eTale prathama muhapattInA baMne pAsA sarvatra (cAre bAjuthI) draSTithI eTale Page 3 of 191
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhethI jovA. cha urdhva pakhoDa pratilekhanA-eTale tyAra pachI muhapattIne vI be hAthe-DAbA ane pachI jamaNA hAthe pakaDIne nacAvavA rUpa traNa traNa uMcA pakhoDA karavA. te cha vAra khaMkheravA rUpa gaNAya che. nava akhoDa pratilekhanA ane nava pramArjanA pratilekhanA = tyAra pachI traNa akhkhoDA ane traNa pramArjanA, te anukrame traNavAra eka ekane aMtare karavA eTale muhapattInA traNa varghaTaka (vahunA ghUghaTanI mAphTa) karI jamaNA hAthanI aMgulInA AMtarAnI vacamAM bharAvIne traNa akhoDA karavA eTale akhoDArUpa bharIne eTale traNavAra muhapattI uMcI rAkhIne DAbA hAthanA taLA upara sparza karyA sivAya aMdara laie ane pachI paNa pramArjanA pazalI mAMhethI ghasIne kADhIe ema eka ekane AMtare traNavAra traNa traNa pramArjanA karavI e pramANe nave nava akhoDA (khaMkheravA rUpa) pratilekhanA thAya che. pakhoDa - akhoDa eTale - A zabdo a-kSAlana a-kSAlana nA apabhraMza hovA saMbhave che. A saMbhava kalpanA janita che paNa te kalpanAne puSTi ApanAra e pakhoDA-akhoDA-zabdono vyavahAra je kriyA. mATe yojyo che te kriyAno hetu che. A kriyA te muhapattInA pratilekhanamAM pakhoDA-akhoDA kare che te che. muhapattInA pacAza bola dAkhavyA che te hAla vyavahAramAM moTe bhAge apracalita che paNa e bolamAM uttama hetu rahelo che. samyaktva mohanI Adi pariharUM e pakhoDA-prakSAlana ane sudevAdi AdarUM te akhoDA-akSAlana Ama kalpanA thAya che. A rIte darekamAM samajavuM. "aNanI paccIza pratilekhanA" pAyA hieNa tia tiA vAkoara bAhu sIsa muha hiae ! aMsuTTA ho piTTa cau chapaya deha paNavIsA || 1 ||. 15 pratilekhanA - vAma eTale DAbA hAthe, jamaNA hAthe, zIrSa eTale mastake, mukhe ane hRdaya sthAne ema pAMca sthAne pradakSiNA varse karI traNa traNa vAra pratilekhanA karavI. A rIte pAMca sthAnanI paMdara pratilekhanA thAya che. 4 pratilekhanA - be khabhAnI upara tathA be nIce tathA vAMsAnI bAjue eTale be khabhA upara ane be kAMika vAMsAno bhAga AvI jAya tevI rIte be kakSAne = paDakhAne viSe ema cAra pratilekhanA thAya che. keDathI nIcenA bhAge muhapattI aDADavI na joie tethI zarIranI ogaNIza pratilekhanA muhapattIthI ane be paganI cha pratilekhanA caravaLAthI karavI joie. keTalAka jIvo caravaLo nathI rAkhatA teone A. vAta khAsa dhyAnamAM levAnI che. AthI nizcita thAya che ke paganI pratilekhanA muhapatithI thAya nahi caravaLAthI karavI joie AthI caravaLo sAmAyika karavAvALA jIvonI pAse avazya joie ema jaNAya che. have pratilekhanA karatA zuM ciMtavavuM joie e jaNAve che. Avazyaka vRtti ane pravacana sAroddhAra vagere graMthomAM pratilekhanAmAM jIvarakSAno hetu ane jinezvaranI AjJA kahelI che. to paNa manarUpI vAMdarAne niyamamAM eTale niyaMtraNamAM rAkhavA mATe anya AcAryoe pacAsa pratilekhanA vakhate pacAsa bola manamAM yAda lAvavAnA kahyA che te A pramANe Page 4 of 191
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunnatya tattadiThThi daMsaNa moha tigaM ca sagatigaM | devAitara tiga tahaya adevAitara tigaM || nANAi tigaM taha tavirAhaNA sinni guti daMDatigaM ! iya muharaM taga paDi -lehaNAi kamaso viciMtijjA || hAso raia arai bhaya soga dugaMchayA ya vajijjA | bhue juala pehaMto sIse apasatha lesa tigaM II gArava tigaM ca vayaNe uri sallatiAM kasAya cau pITTa | paya jugi chajIva vaheM taNa pehAe vijhANa mii || prathama draSTi pratilekhanAmAM eTale muhapattI ukhelI (ukelI) tene be bAjue jotAM-sUtrArtha draSTi rAkhuM eTale sUtra-artha-tatva karI sadahuM sada huM eTale hRdayane viSe dhAraNa karUM . ema ciMtavavuM urdhva pakhoDA karatAM DAbe hAthe muhapattIne khaMkheratA.darzana mohatrika tajuM eTale samyaktva mohanIya mizra mohanIya ane mithyAtva mohanIya pariharUM. urdhva akhoDA karatAM jamaNa hAthe muhapattIne khaMkheratAM rAgasika taNuM eTale kAmarAga sneharAga draSTirAga pariharuM ! ema ciMtavavuM. - tyAra pachI prathamanA traNa akhoDAmAM (jamaNA hAthanI AMgaLInA AMgaLA vacce mahapattI bharAvI DAbA hAthanA taLamAM aMdara letAM) devAditrika - tatvatrika dhAraNa karuM eTale sudeva, sugurU, sudharma AdarUM..... ane prathamanI traNa pramArjanAmAM (DAbA hAthanA taLamAM muhapattIne traNavAra ghasI kADhatAM) adevAdi tatvatrika tajuM eTale kUdeva, kugurU, kudharma pariharUM ema ciMtavavuM. bIjA traNa akhoDAmAM jJAnAditrika dhAraNa karUM eTale jJAna-darzana-cAritra AdarUM ane bIjI traNa pramArjanAmAM tenI virAdhanA trika taje eTale jJAna virAdhanA, darzana virAdhanA, cAritra virAdhanA pariharUM ema ciMtavavuM. trIjA traNa akhoDAmAM-tri gupti rAkhavI eTale mana guti, vacana guti, kAyagati AdarUM. trIjI traNa pramArjanAmAM daMDatrika tasu eTale manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa pariharU ema ciMtavavuM. AvI rIte muhapatti paDilehatA ciMtavavuM. DAbA hAthanI bhujAe traNavAra puMjatA-pratilekhanA karatA hAsya, rati, arati, pariharUM emAM ciMtavavuM. Page 5 of 191
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAbA hAthamAM muhapattI upara pramANeja grahaNa karI jamaNI bhujAe pratilekhanA karatA bhaya-zoka-durgaMchA pariharUM ema ciMtavavuM. mastakanI pramArjanA karatA-lezyAtrika eTale kRSNa lezyA, nIla lezyA, kApota lezyA pariharUM. mukhanI traNa pratilekhanA karatAM-gAravatrika eTale RRdhdhi gArava, rasa gArava, zAtA gArava pariharUM. hRdayanI traNa pratilekhanA karatA-zalyatrika eTale mAyAzalya, niyANazalya, mithyAtvazalya pariharU ema ciMtavavuM. DAbA khabhA ane jamaNA khabhAnI nIce upara be paDakhe pratilekhanA karatAM cAra kaSAya eTale eka tarapha krodha, mAna pariharUM ane bIjI tarapha mAyA lobha pariharUM ema ciMtavavuM. DAbe page pratilekhanA karatAM pRthvIkAya, akAya, teukAyanI rakSA karUM. (rakSA karUM zabda sAdhu bhagavaMtone bolavAnA hoya che. zrAvakone e traNa zabda jayaNA karUM ema bolavAnA hoya che kAraNa ke zrAvakanuM ghara e traNa vagara cAlatuM nathI. mATe jayaNA kahevAya che.) ane jamaNe page pratilekhanA karatAM vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI rakSA karUM (ema sAdhubhagavaMtone ane zrAvakone bannene bolavAnuM hoya che.) A pacAza bolanI pratilekhanA purUSo mATe che. strIone mATe emanuM zarIra ane mastaka lugaDAthI DhaMkAyelu hovAthI teothI zarIranI paccIza pratilekhanAmAMthI mastakanI traNa, hRdayanI traNa ane be khabhA temaja be khabhAnA pAsAnI ema cAra A rIte kula daza pratilekhanA karavAnI hotI nathI mATe zarIranI paMdara pratilekhanA hoya che AthI paccIza + paMdara = cAlIza bolanI pratilekhanA hoya che. muhapattInA pacAsa bolanI sajjhAya siri taMbUre vinaya bhakti zira nAmIne karajoDI re pUche sohama svAmIne bhagavaMtA re kaho zivakAMtA kema maLe kahe sohamare mithyA bhrama dUre TaLe dUre TaLe viSa garala ihA ubhaya mArga anusarI eka jJAna dUjA karata kiriyA abhedAropaNa karI jima paMgu darzita caraNa karSita aMdhabihuM nijapura gayA tima satva sajatA tatva bhajatA bhavika kei sukhiyA thayA ...1 vaikalya jayuM re kaSTa te karavuM sohiluM paNa jaMbUre jANapaNuM jaga dohiluM teNeM jANI re Avazyaka kiriyA karo upagaraNe re rajaharaNo muhapatti dharo muhapatti zveteM mAnopeteM sola nija aMgula bharI doya hAtha jhAlI daga nihAlI draSTi paDilehaNa karI tyAM sUtra artha sutatva karIne sadahuM ema bhAviye nIcA vacyA rUpa tiga tiga pakhoDA SaT lAviye ...2 Page 6 of 191
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakIta mohanI re mizra mithyAtvane pariharuM kAma rAga re sneha draSTi rAga saMharUM e sAte re bola kahyA have Agale aMguli vacce re traNa varghaTaka karatale karatale vAme aMjalidhari akhoDA nava kIjiye pramArjana nava timaja kariye tiga tigaMtara lIjiye. sudeva, sugurU, sudharma AdarUM pratipakSI pariharU valI jJAna, darzana, caraNa AdarUM virAdhana trika apaharUM...3 manogati re vacana kAyamurti bhajuM manodaDuM re vacana kAyadaMDane taja pacavIza re bola e muhapattinA lahyA have aMganAre pariharUM ema saghaLA kahyA. kahyA vadhUTaka kari paraspara vAma hAthe trikakAro. hAsya ratine arati jhaMDI itara karatrika anusaro bhaya zoka durgacchA tajIne payAhiNe Acaro. kRSNa lezyA nIla kApota lalATe trika pariharo...4 rasa gArava re ridhdhi zAtA gAravA. mukha haiDe re traNa traNa ema dhAravA. mAyA zalya re niyANa mithyAtva TAliye vAma khaMdhere krodha mAna doya gAliye gAliye mAyA lobha dakSiNa aMdha udgha adho maLI trika vAma pAde paDhavI apavaLI teunI rakSA karI jamaNe page traNa vAu vaNasai trasakAyanI rakSA karUM pacAza bole paDilehaNa karata jJAnI bhava haj...5 eha mAMhethI re cAlIza bola te nArIne zIza hRdayanAre khaMdha bola daza vArIne iNa vidhigyuM re paDilehaNathI ziva lahyo. avidhi karI re cha kAyano virAdhaka kahyo kahyo kiMcit AvazyakathI tathA pravacana sArathI bhAvanA cetana pAvanA kahI gurU vacana anusArathI ziva lahe jaMbU rahe jo zubha vIra vijayanI vANIe mana mAMkaDuM vanavAsa ramatuM vaza karI ghara ANIe...6 A rIte pacAsa bolathI pratilekhanA muhapattinI karatA karatA sAmAyika karavAmAM Ave to jJAnI bhagavaMto kahe che ke vinaya sacavAya che, pramAda TaLe che, manano upayoga rahe che. nirjarA pedA thatI jAya che ema aneka prakAre kareluM sAmAyika zudhdha banatuM jAya che. jo e pramANe karavAmAM na Ave to cha kAyano Page 7 of 191
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAdhaka bane che ema kahe che. have kramasara eka eka bolanuM vivaraNa karatA karatA pacAsa bolanuM vivecana zarU thAya che. pacAsa bolanuM vivecana (1) sUtra-artha-tatva karI sadRDhuM (hRdayane viSe dhAraNa karUM) jaina zAsanamAM zrI tIrthaMkara paramAtmAo trIjA bhave tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karI chelle bhave tIrthaMkarapaNe janma pAme che. e AtmAo trIjA bhavathI ja potAnA AtmAne vairAgyamAM sthira karI potAnA baMdhAyelA karmone bhogavIne nAza karavA mATe ja prayatna kare che. AthI chellA bhavamAM paNa e AtmAo je kAMi pravRtti kare che e pravRttithI potAnA karmone nAza karatA jAya che ane potAnuM bhogAvalI karma pUrNa thatAM ja e AtmAo saMyamano svIkAra kare che. saMyamano svIkAra karI potAnA bhogavavA lAyaka je karmo bAkI rahelA hoya che te karmonA pratApe pariSaho ane upasargo pedA thAya che te pariSaho ane upasargone sAro rIte samatAbhAva jALavIne (rAkhIne) sArI rIte sahana kare che e sahana karatA karatA potAnA karmo eTale mohanIya karma nAza pAmavA Ave eTale kSapaka zreNi mAMDIne mohano nAza karI vItarAga dazAne pAme che ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya karmono saMpUrNa nAza karI kevalajJAnanI prApti kare che tyAre e AtmAo sarvajJa-sarvadarzI bane che eTale ke jagatamAM rahelA saghaLA padArthone jANanAra tathA jonArA bane che. A rIte sarvajJa banIne pachI pote je mArgathI sarvajJa banyA e mArga jagatane viSe prakAzita karavA mATe (pragaTa karavA mATe) tIrthanI sthApanA kare che. e tIrthanI sthApanA potAnA ekalA hAthe thai zakatI na hovAthI emanI pAse je koi manuSyo Ave che te manuSyone yogya jANIne dezanA Ape che. e dezanAthI je yogya AtmAo AvelA hoyache te AtmAo dezanA sAMbhaLI paramAtmA pAse saMyamanI mAgaNI kare che. paramAtmA teone saMyama Ape che. e saMyamI AtmAo tatvane jANavAnI jijJAsAvALA hovAthI paramAtmAne tatva jANavA mATe traNa prazno pUche che. paramAtmA enA javAba paNa eja rIte Ape che. e javAbathI e saMyamI AtmAonA aMtaramAM cauda rAjaloka jagatane viSe rahelA padArthone jANavAno kSayopazama bhAva pedA thAya che ane e kSayopazama bhAvathI ja e saMyamI AtmAo sUtranI racanA kare che. e sUtro yathArtha rUpe che ema sarvajJa paramAtmAo mahorachApa mAre che eTale jagatane viSe huM jIvone je rIte jJAna ApavA mAguM chuM ane tamo je rIte jJAna ApavA taiyAra karo cho e barAbara che ane "tamArI pAse je koi Ave teone e jJAna Apo" evI anujJA eTale Adeza Ape che. AthI tIrthaMkara paramAtmAo sarvajJa banyA pachI saMyamI AtmAone je javAba Ape che te arthathI dezanA rUpe kahevAya che. e tripadI artharUpe gaNAya che ane enA uparathI zrI gaNadhara bhagavaMto je je sUtronI racanA kare che te sUtrarUpe racanA gaNAya che. te gaNadhara bhagavaMtonI paraMparAmAM thayelA mahApurUSo zrI arihaMta paramAtmAonA arthane bAdha na Ave e rIte sUtronI racanA karetA hoya che e paNa sUtrarUpe mAnya gaNAya che. e sUtro gaNadhara bhagavaMtonA vakhatamAM tathA emanI pATa paraMparAmAM thayelA mahApurUSomAM maukhika rIte sUtro temaja arthe apAtA hatA ane Page 8 of 191
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ e mahApurUSo codapUrvanA mRtanuM jJAna e rIte kaMThastha karIne yAda rAkhatA hatA. jaina zAsanamAM chellA codapUrvadhara zrI skulabhadrajI mahAtmA thayA ane chellA dazapUrvI zrI vajasvAmIjI thayA ane chellA eka pUrvadhara zrI devardhi gaNI kSamAzramaNajI thayelA che tyAra pachI te kALamAM jJAnano kSayopazama bhAva ghaTato jato hovAthI e jIvonuM paNa bhaNeluM jJAna bhulAvA mAMDelu AthI te vakhatanA kALamAM pAMcaso AcAryone bhegA karIne je je AcArya bhagavaMtone yAda raheluM e saghaLuMya zrutajJAna sUtrathI temaja arthathI lakhANa karAvI temAMthI pAMca AcAryo je vizeSa buddhizALI hatA teoe besIne e lakhANa thayela sUtro temaja arthone vyavasthita tapAsIne cAra anuyoga rUpe goThavIne sarakhuM karyuM. e cAra anuyogavALuM zrutajJAna Aje ApaNI pAse vidhamAna che. temAMnuM paNa ghaNuM kharuM vacalA kALamAM viccheda pAmela che. AthI ApaNA puNyodaye je zrutajJAna vartamAnamAM prApta thayeluM che e zrutajJAna e cAra anuyoga dvAra mAMheluM che emAM jarAya zaMkA nathI, e cAra anuyogavALuM jJAna karyuM ane kevA kevA prakAranuM hoya che te jaNAve che. anuyoganA cAra prakAra bhagavAna zrI arihaMtanA upadeza vinA koipaNa AtmA kadI paNa A saMsAra sAgarane tarI zake ema nathI. mATe ame zrI arihaMta devanA vacananA anuyogano prAraMbha karIe chIe. zrI jinezvara bhagavAnanI-anaMta karUNALu zrI ahaMnta bhagavAnanI vANI, kevaLa jagatanA kalyANa mATe kahevAyela e pavitra vANI cAra vibhAgamAM vaheMcAyelI che sa ca caturdA tadyathA-dharmakathAnuyogo gaNitAnuyogo dravyAnuyAgazcaraNa karaNAnuyogazyati || te anuyogo cAra prakAranA kahelA che. (1) dharmakathAnuyoga (2) gaNitAnuyoga, (3) dravyAnuyoga ane (4) caraNakaraNAnuyoga. temAM - (1) dharmakathAnuyoga uttarAdhyayana Adika: | zrI uttarAdhyayana vagere dharmakathAnuyoga che. dharmakathAnuyogamAM vividha (aneka prakAranI) kathAo hoya. mahApurUSo je je kAryavAhI karI AtmakalyANa sAdhI gayA temanI tathA hIna bhAgya AtmAo ayogya vartanathI saMsAramAM rUlI (rakhaDatA thai) gayA temanI kathAo-jemAM dharma pamADavA mATe hoya te-dharma mATe hoya te dharmakathAnuyoga kahevAya che. e beya prakAranI kathAono hetu e ja ka-duniyA pApathI bacI mokSamArge caDhe. dharma kathAo sAMbhaLI pApano tyAga karavAno che. pApamArgathI cheTA rahevAnuM che ane mokSamArganI ArAdhanA karavAnI che. (2) gaNitAnuyoga - zrI sUrya prajJapti Adi gaNitAnuyogamAM Ave che. gaNitAnuyogamAM sUrya, candra, graha, nakSatra tathA tArA Adi padArthonI gaNanA ane dvIpa, sAgara, pahADa tathA nadIo vagerenuM kSetra kSetraphTa AdinuM varNana. A badhu kahevAno hetu paNa e ja ke-jIva ATalA ATalA sthAne bhaTakI rahyo che. tyAMthI kavacita AvI sAmagrI pAme che. e sAmagrIne jo hArI gayo to pAcho phra AvA AvA sthAnomAM evo rakhaDavAno ke patto paNa nahi lAgavAno. A jaNAvanArA sUtro te gaNitAnuyogavALA sUtro gaNAya che. (3) dravyAnuyogaH pUrvANi sammatyAdikaa I- pUrve ane sammatitarka Adi dravyAnuyogamAM Ave che. dravyAnuyogamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane kAla A cha dravyanuM svarUpa Ave. Ano paNa hetu eja ke- vastu svarUpathI jANa thai AtmAne malIna thato aTakAvI zakAya, paramazudhdha caudapUrvI jevA maharSio paNa potAnA svarUpathI khasI jAya to teo paNa TheTha Page 9 of 191
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigodamAM cAlyA paNa jAya mATe AtmAne potAnA svarUpamAM sthira rAkhavo. (4) caraNa karaNAnuyogathyAcArAdika: | :- zrI AcArAMga sUtra Adi caraNa karaNAnuyoga che. caraNakaraNAnuyogamAM caraNasittarI karaNasittarI saMyamanA prakAro ane nirgathanA AcAro vagerenuM varNana Ave. devAdhideva zrI jinezvara bhagavAnanI vANI A rIte cAra vibhAgamAM vaheMcAyelI che. dharmakathAnuyoga Adi cAre anuyogomAM caraNakaraNAnuyoganI ja pradhAnatA che. A vAta darzAvavA mATe mahApurUSo spaSTapaNe lakhe che ke- sa ca pradhAna tama: zeSANAM tadarthavA-takta- "caraNapaDivattihevuM jeNiyare tiNi aNu-ogatti tathA caraNapaDivatti heu dhamma kahAkAla dikhamAM dIyA kavie daMsaNe sohI siNa sudhdhasTa caraNaM tu // 1 || gaNadhareraNata eva tatyeva AdI praNaya-namakAri, atastatratipAdakasyA cArAMgasyAnu yogaH samAracate " te caraNa karaNAnuyoga pradhAnatama-atizaya zreSTha che. kAraNa ke bAkInA dharmakathAnuyoga gaNitAnuyoga ane dravyAnuyoga A traNe anuyogo caraNakaraNAnuyogane mATe ja che. AthI ja kahyuM che ke-itara traNe anuyogo caraNa pratipattinA hetuo che, mATe caraNa karaNAnuyoga sarvathI pradhAna che. tathA dharmakathA kAla ane dIkSA vagere caraNa pratipattinA ja hetuo che, dravyAnuyoganA sabhAve darzananI zuddhi thAya che ane darzanathI zudhdha thayelA AtmAne cAritranI prApti thAya che Aja kAraNathI zrI gaNadhara davoe paNa caraNa karaNAnuyoganuM ja AdimAM praNayana karyuM che ane eja kAraNathI caraNa karaNAnuyoganA pratipAdaka zrI AcArAMga nAmanA prathama aMgasUtrano anuyoga ame AraMbhIe chIe. have tame samajI zakyA hazo ke zrI arihaMta devanA vacanano anuyoga (1) dharmakathAnuyoga (2) gaNitAnuyoga (3) dravyAnuyAga ane (4) caraNa karaNAnuyoga. A cAra prakAre vaheMcAyelo che ane e cAremAM zreSThatA caraNakaraNAnuyoganI che. AthI A muhapattinA pacAsa bolamAM jJAnI bhagavaMtoe sauthI pahelo bola e ja jaNAvyo che ke sUtra-artha tatva karI sadahuM eTale je arihaMta paramAtmAoe batAvelI vidhi mujaba sAmAyika levAnI pravRtti karIe chIe to te pravRtti zarU karatA pahelA e zrI arihaMta paramAtmAoe sUtra artha kahelA che e sUtra ane arthone yathArtha rUpe eTale je pramANe kahelA che te sUtra arthe te pramANe ja che evI budhdhi pedA karIne enA pratye AdarabhAva aMtarathI pedA karuM chuM evI pratijJA kare che arthAt ema ja mAnuM chuM evI kabulAta karUM chuM. AthI vicAraNA karo ke ApaNuM puNya keTaluM badhuM ke je gaNadhara bhagavaMtoe racelA sutro sAMbhaLavA, bolavA ane jANavA malyA che. A jagatamAM keTalAya manuSyo che temAM paNa jena kuLamAM janmelA paNa keTalAya manuSyo evA che ke jeo janma jaina hovA chatAM teone A sutro sAMbhaLavA tathA bolavA maLatA nathI. e badhA jIvonI apekSAe ApaNo pUNyodaya keTalo badho che ? e vicAro temaja zrI arihaMta paramAtmAoe je arthathI jaNAvela che e sUtronAM artho paNa jANavA, sAMbhaLavA maLe che eno Adara satkAra, bahamAnA karIne aMtarathI e sUtro ane arthone saduhaNA rUpe banAvavA eTale emanA pratye AdarabhAva pedA karavA mATenI taka maLe che. jo A rIte sAmAyikanI ArAdhanA karatA karatA aMtarathI A sutronI AdaraNA pedA thai jAya toya manuSya janma lekhe thai jAya. to AjathI aMtaramAM e saMkalpa pedA karo ke A ArAdhanAno abhyAsa karatA karatA A sUtro tathA tenA artho pratye aMtarathI AdarabhAva pedA thato jAya, vadhato jAya Page 10 of 191
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI bhAvanA pedA karIne ArAdhanAno prayatna karIzuM. tamane koi pUche ke tame dharmakriyA kema karo cho ? to tamAre zuM kahevuM joie ? rahIe chIe tyAM gamatuM nathI eTale A kriyA karuM chuM ke jethI A saMsArathI huM jhaTa chUTuM ! AtmAnI AvI avasthA apunabaMdhaka pariNAmathI jIvane AvI zake che. apunabaMdhakanI thoDI. lAvanArI che. AtmA apunarbadhaka avasthAne pAme eTale enAmAM traNa guNo pahelA Ave eka guNa to e ke pApanA sevanamAM ene tIvra bhAva Ave nahi. bIjo guNa eke bhayaMkara bhava eTale bhayaMkara evA saMsAra pratye enA haiyAmAM bahumAna hoya nahi ane trIjo guNa e ke kyAMya ucitapaNuM laMghavA pAme nahi tenI e kALajI rAkhe. A traNa guNo mokSanA sAcA mArgane pAmavAmAM khUbaja sahAyaka bane che. bhagavAne kahelo mokSamArga rUcyA pahelAnI A avasthA che. A kriyA samajadAra jIvane to, dravyastava eTale dravyakriyAo bhAva stavano hetu banavA dvArA e. sAta-ATha bhave mokSa pamADanAra nIvaDe che. paNa aNasamajadAra jIvaneya dravyastava kevA saMyogomAM lAbha kare che e paNa ahIM zrI sura gurU nAmanA AcArya bhagavAne mAvyuM che. A dravyastava rUpa dharma jo anAbhogathI paNa pariNAma vizeSathI karyo hoya toya te dravyastava jIvano zuka yugalanI mAphTa kuzala udaya karanAro thAya ema ahIM kahe che. anAbhoga eTale ke tevA prakAranI zrI jinanI oLakha vinA ane zrI jinanI pUjA karavAnA hetunI tevA prakAranI samaja vinA paNa jo svAbhAvika suMdara pariNAma AtmAmAM pedA thAya ane e suMdara pariNAmathI zrI jinanI pUjA rUpa dravya stava karAya to ya e dravya stava e dravya stava karanArA AtmAne suMdarakoTinuM puNya baMdhAve che ane kema karIne e AtmA A saMsAramAM sadgatine pAmate pAmate A saMsArathI mokSane pAmI jAya che. anAbhogathI karAyelA dravyastavanuM suMdara La kahyuM che paNa sAthe ja kahyuM che ke-e suMdara La e AtmAne enA pariNAma vizeSane kAraNe maLe che. samaja vinA paNa bhadraka bhAvanA yoge eTale sarala svabhAvanA yoge suMdara pariNAma AvI jAya ane e pariNAmane laine dravyastava karAya eTale A anuSThAnonI kriyAo karAya toya e jIvane jarUra lAbha thAya. paNa ema kahyuM nathI ke-samajapUrvaka saMsAranA sukhanA irAde dravyastava kare toya e jIvane lAbha thAya ! samajyA ? A vAta ja khAsa samajavA jevI che ane pachI A anuSThAno karavA yogya che. (2) samyaktva mohanIya - (3) mizra mohanIya ane (4) mithyAtva mohanIya pariharUM A traNa bolanuM vivecana zarU thAya che. (2) samyakta mohanIya pariharuM ! samyatva eTale zuM ? je anuSThAnanA yoge uttarottara doSa nigama (doSa nAza) thayA ja kare ane ethI uttarottara guNavRddhi paNa thayA kare, paNa kyAreya jenAthI doSavRddhi ane guNahAni thavA pAme nahi evA anuSThAnane anubaMdha zudhdha anuSThAna kahevAya che. bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA prakAranuM mokSanA ja AzayavALuM ane jIvAjIvAdi tatvonA saMvedanapUrvakanuM yama niyamAdinuM je AcaraNa tene anubaMdha zudhdha anuSThAna kahevAya che. jIvA jIvAdi tatvonA samyajJAnanA abhAvamAM AvuM anuSThAna saMbhavatuM nathI ane ethI zAstrakAra paramarSio mAne che ke- A anuSThAna bhinna graMthI (rAgAdi pariNAmanI gAMTha e gAMThane je jIvoe bhedelI hoya te bhinnagraMthI kahevAya.) jIvone ja hoi zake che. abhinnagraMthI jIvomAM A anuSThAna Page 11 of 191
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhavatuM nathI. rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa graMthIne bhedhA vinA AvA anuSThAnane AcaravAne koi paNa AtmA samartha banI zake e zakya ja nathI. jIvA jIvAdi tatvonA samyajJAnavALuM AvuM anuSThAna prazAnta vRttivALu eTale kaSAyAdinA. vikArono jemAM nirodha che tevuM hoya ane ethI te oskya Adi doSonuM paNa nAzaka hoya te svAbhAvika ja che. AvA pariNAmo pedA karavA mATe sauthI pahelA to mokSanA Azayane pedA karavAnA prayatnamAM lAgI javuM joie. mokSanA Azayane pedA karavA mATe jJAnI bhagavaMtoe vividha prakAre saMsAranA svarUpanuM je varNana karyuM che-teno abhyAsa karIne tenuM manana karatA rahevuM joie. saMsAranI asAratAnuM sAcuM bhAna thayA vinA mAkSano abhilASa pragaTe nahi. eTale mokSanA abhilASane pAmelo hoya to saMsAranI sarvAga asAratAno suMdara prakAre khyAla AvI jAya evA prayatno karavA joie. jo evA prayatno karavAmAM Ave ane kALa pAkyo hoya to laghukarmitA ane bhavitavyatA AdinA yoge jIvamAM mokSano abhilASa jarUra pragaTo jAya. A rIte bhinna graMthIvALo jIva eka aMtarmuhUrtamAM upazama samakIta athavA kSayopazama samakItane avazya pAme che. e samakItanI prAptimAM upazama samakIta pAmelA jIvomAM anaMtAnubaMdhi krodha-mAna-mAyA ane lobha e cAra kaSAyo ane mithyAtva A pAMceya prakRtiono sarvathA upazama thayelo hoya che ane A upazama samakIta eka aMtarmuhurta kALa ja Take che ane emAMthI keTalAka jIvo kSayopazama samakItane prApta kare che. e utkRSTathI chAsaTha sAgaropama kALa adhika manuSyabhavo-TakI zake che. A rIte kSayopazama samakIta pAmelA jIvonA aMtaramAM choDavA lAyaka padArthomAM choDavAlAyakanI buddhi ane grahaNa karavAlAyaka padArthomAM grahaNa karavAlAyakanI budhdhi rahelI hoya che. chatAM paNa mohanIya karmano udaya sAthe rahelo hovAthI A heya-upAdeyanI buddhimAM sAvaceta rahIne jIve to ja e buddhi TakI rahe che. jo jIva sAvadha na rahe to e mohanA udayathI eTale samyakatva mohanIyanA udayathI zradhdhAmAM pharI thai zake che AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke AvA sArA pariNAmane TakAvavA parAdhInatA rAkhIne jIvavuM paDe che AthI e parAdhInatAne dUra karavAno prayatna karavo joie ane potAnA AtmAno kSAyika bhAvano samakItano pariNAma pedA thAya e hetuthI ja samyatva mohanIya karmano parihAra karavAno kahelo che. samakItanI hAjarImAM je kSayopazamabhAva pedA thayelo hoya che te kSayopazama bhAvano dharma kahevAya che. AthI kSayopazama bhAvanA dharmano nAza karI kSAyika bhAvanA dharmane prApta karavA mATe ja jJAnI bhagavaMtoe samakIta mohanIya pariharUM kaheluM che. (3) mizra mohanIya pariharuM e trIjA bolamAM kahela che. jyAM sudhI jIva kSAyika samakIta pAmato nathI tyAM sudhI e jIvA samakItanI hAjarImAM eTale kSayopazama samakItanI hAjarImAM sAvadha na rahe to e jIva patana pariNAmI thai mizra mohanIyanA udayathI trIjA guNasthAnakane prApta karI zake che ane jIva emAM paNa caDhatA pariNAmavALo na raheto cheka mithyAtvanA udayathI mithyAtvanA pariNAmavALo paNa thai zake che. AthI ja jJAnI bhagavaMto. kahe che ke kSAyika bhAvanA dharmanI apekSAe kSayopazama bhAvanA dharmano nAza karavo e vadhu hitAvaha hovAthI, kAraNa ke parAdhInapaNe jIvavAnuM ane sAvaceta rahI prApta thayelA guNa na cAlyA jAya enI satata kALajI rAkhone jIvavuM enA karatAM ene khatama karI potAno kSAyika bhAvano dharma pedA karI jIvAya evuM Page 12 of 191
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSya rAkhIne prayatnamAM AgaLa vadhAya ane e kSAyika bhAva pedA thAya e mATe ja jema samakIta mohanIya pariharUM kahIe chIe tema mizra mohanIya pariharUM ja bolavAnuM che. A bene kADhavA mATe emanA bApanI jagyAe rahelA mithyAtvane paNa kADhavAno prayatna karavAno che AthI mithyAtva mohanIya pariharUM kahevAya che. mithyAtva mohanIya bApanA sthAne eTalA mATe kahevAya che ke mithyAtva sattAmAMthI saMpUrNa gayA vagara mizra mohanIyanA pudgalo jatA nathI ane mizra mohanIya gayA vagara samakIta mohanIyanA pudgalA jatA ja nathI mATe te bApanA sthAne kahevAya che. mithyAtva sattAmAM raheluM hoya to mithyAtvanA udayakALamAM jIvo asaMkhyAtakALa rahe to samakIta ane mizra mohanIyanA pudgalone potAnA svarUpe mithyAtvarUpe paNa karI zake che AthI paNa e bApa kahevAya che. mithyAtva nAmanA doSanuM varNana AtmAnA anAdi sidhdha zatruomAM mithyAtva e kAramo aMdhakAra che e aMdhakAranA yoge AtmA nathI jANI zakato heya ke upAdeya, nathI jANI zakato gamya ke agamya, nathI jANI zakato peya ke apeya tathA nathI jANI zakato karaNIya ke akaraNIya. eja kAraNe e kAramA aMdhakAra rUpa mithyAtvathI vyApta banelA AtmAonI durdazAnuM varNana karatA kalikAla sarvajJa bhagavAn zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA mAve che ke mithyAtvenAlIDhA cittA nitAnta, tatvAtatva jAnate naiva jIvAH / kiM jAtyandhA: kunnacit vastu jAte ramyA ramya vyaktimassA daveyuH || 1 II bhAvArtha :- ekAnte mithyAtvathI vyApta cittavALA jIvo tatvane ane atatvane jANatA ja nathI kAraNake jAtyandha AtmAo zuM koipaNa vastunA samudAyamAM A vastu suMdara che ane A vastu asuMdara che evA vivekane pAmI zake che ? arthAt nathI ja pAmI zakatA eja rItie mithyAtvathI gherAyelA AtmAo paNa tatvAtatvano viveka nathI karI zakatA Aja hetuthI kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA mithyAtvane parama roga tarIke parama aMdhakAra tarIke parama zatru tarIke ane parama viSa tarIke oLakhAvIne enI acikitsya dazAnuM varNana karatA pharamAve che ke mithyAtva paramaM rogo mithyAtva paramaM tamaH / mithyAtva paramaM zatru r mithyAtva param viSam // 1 // janmanyekatra duHkhAya rogo dhvAnta ripurviSam / api janma sahastreSu mithyAtva macikitsitam // 2 // bhAvArtha :- mithyAtva e parama roga che, mithyAtva e parama aMdhakAra che, mithyAtva e parama zatru che ane mithyAtva e parama viSa che. roga-aMdhakAra-zatru ane viSa e to mAtra eka janmane viSe duHkhane mATe thAya che paNa mithyAtva to hajAro janmane viSe acikitsya che eTale eno vipAka AtmAne hajAro bhavA sudhI bhogavavo paDe che. A uparathI samajI zakAze ke- zarIramAM utpanna thato roga-draSTimAM Avato aMdhakAra sAme dekhAto zatru ane ApaNe joi zakIe chIe te viSa jeTaluM bhayaMkara nathI teTaluM bhayaMkara A mithyAtva Page 13 of 191
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ che kAraNa ke je rogAdi duHkha Ape to mAtra eka ja bhavamAM ApI zake che jyAra mithyAtva to aneka bhavo sudhI AtmAne narakAdi aMdhakAramAM paTakI cirakAla sudhI sArAmAM sArI rItie kAramI nirdayatA pUrvaka rIbAvI zake che. A kAramA zatrunuM svarUpa varNavatA kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA varNave che ke adeve deva budhdhiyAm gurUdhIra gurau ca yA ! adharmo dharma budhdhizca mithyAvaM tad viparyayAt II 1 | bhAvArtha :- mithyAtvanuM svarUpa samyatvathI viparIta che eTale samyatva jema devamAM devabuddhi, gurUmAM gurUbuddhi ane dharmamAM dharmabudhdhi karAve che tema mithyAtva e adevamAM devabuddhi, agurUmAM gurUbuddhi ane adharmamAM dharmabudhdhine utpanna karAve che. eTaluM ja nahi paNa mithyAtvamAM jema adevamAM devabuddhi, agurUmAM gurUbuddhi ane adharmamAM dharmabudhdhi karAvavAnuM sAmarthya che tema devamAM adeva budhdhi karAvavAnuM, gurUmAM agurU budhdhi karAvavAnuM ane dharmamAM adharmapaNAnI budhdhi karAvavAnuM sAmarthya paNa che. Aja vastune zrI upamiti bhava prapaMcA nAmanI mahAkathAnA racayitA zrI sidhdharSi gaNIvara mithyAdarzananA mahimA tarIke ghaNAM ja vistArathI varNave che ane e vastu A mithyAtvanI kAramI rogamayatA- aMdhakAramayatA-zatrutA ane viSamayatA samajavA mATe avazya samajavA jevI che. mithyAdarzanano mahimA samajAvavA mATe prathama to mithyAdarzana nAmano moharAjAno mahattama zuM kare che e vastuno sAmAnya khyAla ApatA e paramopakArI kathAkAra paramarSi mAve che ke adeve deva saMkalpa madhama dharma mAnitAm | atatva tatvabudhdhizca vidhajo suparikruTam II 1 || apAne pAtratA ropa maguNeSu guNa graham | saMsAra heta nirvANa hetu bhAva karotya yam || 2 || bhAvArtha :- A mithyAdarzana nAmano moha rAjAno mahattama atizaya spaSTapaNe adevamAM devano saMkalpa utpanna kare che, adharmamAM dharma mAnitAne pedA kare che ane atatvamAM tatva buddhine pragaTa kare che tathA apAtramAM pAtratAno Aropa kare che, aguNomAM guNano graha kare che ane saMsAranA hetumAM nirvANanA hetu bhAvane kare che. arthAta mithyAdarzanane vaza paDelA AtmAo adevamAM devapaNAne ane devamAM adevapaNAno saMkalpa karatA thai jAya che. adharmamAM dharmapaNAnI ane dharmamAM adharmapaNAnI mAnyatA karatA banI jAya che. atatvamAM tatva budhdhine ane tatvamAM atatva budhdhine dharatA thai jAya che eTale ja nahi paNa apAtramAM pAtratAno ane pAtramAM apAtratAno Aropa ane aguNomAM guNapaNAno graha tathA guNomAM aguNapaNAno graha karavA sAthe saMsAranA hetumAM nirvANanA hetu bhAvano ane nirvANanA hetumAM saMsAranA hetu bhAvano svIkAra karatA thai jAya che. mithyA darzananA A kAramAM svarUpano khyAla ApyA pachI enA svarUpano vizeSa prakAre khyAlA ApavA e mithyA darzanamAM kevI kevI zaktio che enuM varNana karatA kathAkAra paramarSi kramAve che ke hasito gIta bimboka jAtyA Topa parAyaNAH | hatA: katAkSa vikSepa narI dehAI dhAriNaH || 1 || Page 14 of 191
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmAndhA: paradAreSu saktacittA: kSatapAH | sakrodhAM sAyudhA dhorA vairimAraNa tatparAH || 2 ||. zApa prasAda yogena lasa, cittamalA vilAH | izA bho mahAdevA lokeDamena pratiSThatA|| 3 || bhAvArtha :- hAsya, ucca svaranuM gIta, kAmanA cALA, naTakriyA ane ahaMkAra karavAmAM tatpara kaTAkSanA vikSepothI haNAyelA nArInA dehane zarIranA ardhA bhAgamAM dhAraNa karanAra, padArAomAM Asakta cittavALA-lajjAthI rahita-krodhathI sahita-Ayudhane dharanArA eja kAraNe bhayaMkara ane verIone mAravAmAM tatpara tathA zrApa ane prasAdanA yoge prakAzita thatA cittanA malathI vyApta AvA prakAranA AtmAo ke je duniyAmAM mANasa tarIke manAvavA mATe paNa lAyaka nahi tevAone A mithyAdarzana nAmanA moharAjAnA mahattamalokanI aMdara mahAdeva tarIke pratiSThita karelA che. "bhAva aMdhakAra rUpa mithyAtvAdi anAdi sidhdha zatruonuM suviziSTa svarUpa." ye vItarAgAH sarvajJA: ye zAzvata sukhezvarAH | kilaSTa karma kalAtItA: niSkalAzva mahAdhiyaH || 1 || zAntakrodhA gatATopA hAsya strI heti varjitAH | AkAza nirmalA dhIrA bhagavantaH sadAzivAH || 8 || zApa prasAda nimuktA tathApi ziva hetava: | trikoTi zudhdha zAstrArtha dezakA: paramezvarAH || 3 || ye pUjyA: sarva devAnAM ye dhyeyAH sarva yoginAm | ye cAjJA kAraNA rAdhyA nirvaghna phla dAyinaH || 8 || mithyAdarzanAkhyana lokeDanena stavIryataH | devA: acchAditA bhadrA na jJAyanta vizeSataH || 5 || bhAvArtha :- he bhadra ! A mithyAdarzana nAmanA mahattame potAnA parAkramathI AlokamAM ghaNoja bhayaMkara julama karyo che kAraNa ke teNe je mahAdevo vItarAga che, sarvajJa che, zAzvata sukhanA svAmI che, kilaSTa karmorUpa kalothI rahita che, saghaLI ja prapaMcamaya kaLAothI paNa rahita che, mahAbuddhizALI che, krodhathI rahita che, ahaMkAra vinAnA che, hAsya, strI ane hathiyArathI varjita che, AkAzanI mAphTa nirmala che, dhIra che, AtmAnA anupama aizvaryane dharanArA che, sadAya nirupadravI che, zrApa ane prasAdathI sarvathA mukta hovA chatAM paNa zivanA hetu che, kaSa, cheda ane tAparUpa traNe koTithI zudhdha evA zAstrArthanA dezaka che ane paramezvara che tathA je mahAdevo sarva devonA pUjya che, je mahAdevo sarva yogIone mATe dhyAna karavA yogya che ane je mahAdevo AjJArUpa kAraNathI ja ArAdhavA yogya che tathA nirvaghna phlane eTale mukti sukhane ApanArA che te sAcA mahAdevone potAnA vIryathI evI rItie pracchAdita karo nAkhyA che ke jethI e mahAdevo A vizvamAM vizeSa prakAre jaNAtA nathI.. je rItie mithyAdarzana nAmanA mahAmohanA mahattamamAM jeo mANasa tarIke gaNAvavAnI lAyakAta paNa na bhogavatA hoya teone mahAdeva tarIke pratiSThita karavAnuM ane sAcA mahAdevone AcchAdita karI devAnuM sAmarthya che te ja rItie tenAmAM adharmane dharma manAvavAnuM ane zudhdha dharmanuM AcchAdita karavAnuM prabala sAmarthya che e sAmarthyanuM pratipAdana karatA zrI sidhdharSi gaNivara mAve che ke Page 15 of 191
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiraNya dAna godAna dharAdAnuM muhurmuhuH | snAna pAna ca dhUmasya paMcAMgni tapana tathA / 1 / tarpaNa caNDikAdInAM tIrthAntara nipAtanam | yatereka gRhe piDo gItavAdha mahAdara: || 2 || vApIkUpa taDAgAdi kAraNaM ca vizeSataH | yAge ma- prayogeNa mAraNe paza saMhateH || 3 || kiyanto vA bhaNiSyanta bhUta mardana hetavaH rahitA: zudhdha bhAvena ye dharmA: kecidIdrazAH || 8 || sarveDapi balinADanena mugdha loke prapaMcataH | te mithyA darzanArvena bhadra ! jJayA pravartitAH || 5 || bhAvArtha :- kudeva, kugurU ane kudharmanI upAsanAmAM paDelA tathA AraMbha-parigraha ane viSaya kaSAyamAM rakta banelAone gurU tarIke svIkArI teone pAtra buddhithI bhaktipUrvaka suvarNanuM dAna karavuM, gAyonuM dAna karavuM ane pRthvInuM dAna karavuM, vAraMvAra snAna karavuM, dhumADAnuM pAna karavuM, paMcAgnithI tapavuM, caMDikA Adi hiMsaka devIonuM tarpaNa karavuM, tIrthAtaromAM jai jaine jhuMpApAta khAvo yatie eka gharanI bhikSA levI gIta ane vAdhamAM mahAna Adara karavo, zarUAtamAM paNa hiMsAthI ja sAdhya ane pariNAme paNa hiMsAnA ja sAdhana tathA zudhdha dharma draSTine apoSaka evI vAvo, kUvAo ane taLAvo Adine vizeSa prakAre karAvavA, maMtranA prayogathI yajJanI aMdara pazuonA samudAyane homavo AvA AvA prANIonA manamAM hetubhUta ane zuddha bhAvathI rahita dharmo keTalA kahI zakAya ? arthAta evA dharmo aneka che evA prakAranA aneka je koi dharmo che te saghaLA ja dharmone mahAmohanA mithyAdarzana nAmanA A. baLavAna mahattame mugdha lokamAM prapaMcathI prarvatAvelA che ema jANavA yogya che ane kSAnti mArdava saMtoSa zaucArjava vimuktayaH | tapa: saMyama satyAni brahmacarya zamo damo || 1 || ahiMsA teya sadhyAna vairAgya gurU bhaktayaH | apramAda sadekATya nairgathya paratAdayaH || 8 || ye cAnya citta nairmalya kAriNo-DamRta sannibhAH | saddha: jagadAnanda hetavo bhava saMtavaH || 8 || teSAmeva prakRtyeva mahAmoha mahattamaH | bhavet pracchAdano loke mithyAdarzana nAmaka: || 4 || bhAvArtha : (1) potAnA pagalika svArthanI game tevI hAni thatI hoya athavA to evA ja kAraNe potAnA upara aneka prakAranI Akto utarI Ave te chatAM paNa krodhAyamAna nahi thavA rUpa kSamA. (2) potAnI ja mahattAne sthApita karavA mATe athavA to aneka prakAranI akkaDa banAvanArI sAdhana sAmagrInuM svAmitva hovA chatAM paNa akkaDa nahi banavA rUpa mRdutA. (3) pogalika padArthonI prAptino je lobha tenA abhAva rUpa saMtoSa. (4) mana, vacana ane kAyAne AraMbha Adi pApa pravRttithI malina nahi karatA nirAraMbha Adi Page 16 of 191
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zudhdha dharmanA AsevanathI pavitra thavA rUpa zauca. (5) pogalika padArthonI sAdhanAmAM je prapaMcabharI pravRttio ane mAnasika vRttionuM sevana tenA abhAvarUpa saralatA. (6) pogalika padArtho uparanI je mamatA tenA tyAga rUpa vimukti. (7) aneka prakAranI pIgalika lAlasAo ane enA sAdhano tenA tyAgarUpa tapa. (8) indriyo Adine muktinI sAdhanA mATe kAbumAM rAkhavA rUpa saMyama. (9) asatyano tyAga ane hita sAdhaka vastunuM ja pratipAdana jenA dvArA sAdhya che evuM satya. (10) zIla athavA to saghaLAya viSayothI para thai kevala AtmaramaNa karavA rUpa brahmacarya. (11) vikalpa rUpa viSayathI uttIrNa banelo ane sadAya svabhAvanuM avalaMbana karanAra evo je jJAnano paripAka te rUpa zama. (12) parabhAvamAM ramatA AtmAnuM damana karavA rUpa dama. (13) prANImAtrane manathI, vacanathI ane kAyAthI nahi haNavA rUpa, nahi haNAvavA rUpa ane haNatA hoya teone nahi anumodavArUpa ahiMsA. (14) koinI paNa eka taraNA jevI vastunuM paNa tenA mAlikanI AjJA vinA nahi levuM anya pAse nahi levarAvavuM ane evI rItie lenArAone sArA nahi mAnavArUpa asteya. (15) zudhdha dhyAna H saMsAra e nirguNa vastu che. evA svarUpanuM jJAna thavAnA yoge thatI saMsArika sukhanI arUci tenA pratApe saMsArika sukhanI icchAno uccheda karavAnI je bhAvanA te rUpa vairAgya. (16) sarva prakAre prANAtipAta viramaNa Adi pAMca mahAvratonA dharanAra tenA pAlanamAM dhIra mahAvratonI rakSA mATe ja akRta akArita ane ananumata Adi doSothI rahita evI je bhikSA te bhikSA mAtrathI ja AjIvikAnA calAvanArA. sAmAyikamAM rahenArA ane kevala dharmanA ja upadezaka evA je sagurUo tenI bhakti. (17) nazo pedA karanArI vastuo zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza rUpa je pAMce indriyonA viSayo tenI lAlasA-krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa kaSAyo-nidrA ane saMsAranI vRddhi karanAra Arta ane rIdradhyAnamAM joDanArI rAjakathA, strIkathA, dezakathA ane bhojanakathA rUpa vikathAo. A pAMca prakArano je pramAda tenA abhAvarUpa je apramAda. sadAya cittanI ekAgratA ane nigraMthapaNAmAM eTale munipaNAmAM tatparatA Adi tathA e sivAyanA paNa cittanI nirmalatAne karanArA eja kAraNe amRtanA jevA jagatane AnaMdanA hetubhUta ane saMsAra samudrane laMghI javA mATe setu samA je je zudhdha dharmo te saghaLAya zudhdha dharmone A mithyAdarzana nAmano mahAmoha rAjAno mahattama prakRtithI ja prayatnapUrvaka lokanI aMdara AcchAdita karI denAro thAya che. mANasAithI paNa paravArI beThelAone mahAdeva tarIke pratiSThita karavA ane sAcA tathA vizvanA. ekAMta upakArI mahAdevone jagatanI draSTie AvavA ja na devA. ane bIjI zakti e che ke prANIonA ghAtamAM ja hetubhUta ane zudhdha bhAvathI rahita evA azudhdha dharmone prapaMcapUrvaka pravartAvavA ane je je dharmo cittanI nirmalatAne karanArA che, jagatane AnaMdanA hetu che tathA saMsArarUpI. sAgarane taravA mATe setu (pula) samA che te te dharmothI mugdha lokone vaMcita rAkhavA. Page 17 of 191
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ have enI trIjI zaktinuM pratipAdana karatA e paramopakArI paramarpi mAve che kezyAmAka taslAkAra stathA paMca dhatuH zataH / eko nityastathA vyApI sarvasya jagato vibhuH || 1 || kSaNa santAna rUpovA lalATastho hadi sthitaH / Atmati jJAnamAtra vA zUnya vA sacarAcaram // 2 // paMcabhUta vivarto vA brahmosamiti vaDakhilam / devosa mitivA jJeyaM mahezvara vinirmitam || 3 || pramANa bAdhita tatva yadevaM vidha maMjasA / sadgudhdhi kurUte tatra mahAmoha mahattamaH || 4 || bhAvArtha :- AtmA che kharo paNa te zyAmAka eTale sAmo nAmanuM eka jAtinuM anAja Ave che tenA jevA AkAravALo che athavA to taGgala eTale cokhA tenA jevA AkAravALo che athavA to pAMcaso dhanuSyanA pramANavALo che. vaLI AtmA che paNa te eka ja che, nitya ja che, sarva jagatamAM vyApIne rahenAro eja kAraNe vibhu che. AtmA che paNa kSaNa saMtAna rUpa che athavA to AtmA che paNa kevaLa lalATa eTale kapALa tenI aMdara rahenAro che athavA to hradayamAM rahenAro che athavA to jJAnamAtra che. e sivAya AtmA koi vastu ja nathI ane A-cara ane acara vastuothI sahita je jagat dekhAya che te kevala zUnya ja che athavA to A saghaLuM pAMca bhUtono mAtra vikAra ja che athavA to A saghaLuM brahmA e banAveluM che. (vAveluM che.) athavA to A saghaLuM devatAe vAveluM che ama jANavuM. athavA to A saghaLuM ya mahezvare nirmANa kareluM che AvA prakAre je tatva ekadama pramANathI bAdhita che tenI aMdara mahAmohano mithyAdarzana nAmano mahattama sadguddhi kare che ane jIvA jIvau tathA puNya pApa saMvara nirjarA / Asravo bandha mAkSau ca tatva metannavAtmakam // 5 // satya pratItitaH sidhdha pramANena pratiSThitam / tathApi nidbhute bhadra tadeSa janadArUNaH || 6 | bhAvArtha :- jIva ane ajIva tathA puNya, pApa, saMvara, nirjarA ane Azrava tathA baMdha ane mokSa A nava saMkhyAvALA je tatvo che te satya che. pratIti thI paNa sidhdha che ane pramANathI pratiSThita che to paNa he bhadra ! loko mATe bhayakara evo A mithyAdarzana nAmano mahattama e tatvono apalApa kare che. A vizvamAM satya pratItithI sidhdha ane pramANathI pratiSThita evA paNa tatvono apalApa karIne asatya ane pramANa tathA pratItithI paNa bAdhita evA tatvono pravartAvanAra koi hoya to te e mithyAdarzana ja che. enA pratApe prAyaH AkhuM ya jagat AtmA AdinI mAnyatAomAM bhUlu ja bhame che. mithyAdarzananI asarathI pIDAtA paMDito paNa satya ane pramANasidhdha tatvothI moDhuM maraDe che ane asatya tathA pramANa bAdhita tatvone ja satya ane pramANa sidhdha karavAmAM ja rakta rahe che. anekAneka paMDita gaNAtAoe atattvone tattva tarIke manAvavA mATe anekAneka graMtho racI kADhIne ema karavA mATe AkAza pAtALa eka karyuM che. mithyAdarzanathI matta banelAo, jema kudevone mahAdeva manAvavAmAM ane kudharmane saddharma manAvavAmAM masta che, tema atattvone tattva manAvavAmAM paNa sarva rItie sajja che. e mithyAdarzanane AdhIna banelA AtmAo mithyAdarzananA yoge potAno nAza karavA sAthe Page 18 of 191
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ parano nAza paNa khuba ja kare che. evA AtmAo dvArA satyanA pUjaka vizvane paNa ghaNuM ghaNuM sahavuM paDe che evAonI anarthakArI kalpanAo ane yuktio bhadrIka ane ajJAna jagatane khuba ja muMjhave che. e muMjhavaNanA pariNAme aneka AtmAonuM amUlya mAnavajIvana barabAda thAya che. kharekhara, mithyAtva e evo aMdhakAra che ke-enA yoge eno pUjArI pote bhaTakAya ane anyane bhaTakADe. e aMdhakAra AtmA uparanI kAramI zatrutA ajamAve che. e kAramI zatrutAthI sajja thayelo "mithyAdarzana" nAmano anAdisiddha zatru potAno mahimA phlAvIne deva, dharma ane tattvanI bAbatamAM jema viparIta pariNAma ANe che, tema pAtra ane apAtra tarIke kone kone jAhera kare che, enuM varNana karatAM paNa paramopakArI zrI siddharSi gaNivara kramAve che ke "gRhiNo lalanADavAcya-mardakA bhUtaghAtina: / asatyasagdhA: pApiSThA: sakhopagrahe ratAH / / 1 / / tathADanye pacane nitya-mAsaktA: pAcaneDapi ca / madyapA: paradAraddhi-savino mAtRSaDI: II 2 || saptAyogolakAkArA-staMthApi yatirupiNaH | ye teSu kurute bhadre ! pAtrabuddhimyaM jane / / 3 / / " he bhadra ! lokanI aMdara A "mithyAdarzana' nAmanA moharAjAno mahattama, gRhasthAvAsamAM rahenArA, strIonA avAcya pradezanuM mardana karanArA, arthAta-strIonuM sevana karanArAo, prANIono ghAta karanArA, asatya pratijJAone dharanArA eTale khoTI pratijJAone lenArA ane toDanArA, prakAranAM pApone AcaranArAo ane dhana-dhAnya Adi nava prakArano je parigraha teno saMgraha ane upayoga karavAmAM rakta evAo je che, teone viSe tathA anya jeo yatirUpane dharanArA hovA chatAM paNa hamezAM pakavavAnI kriyAmAM ane anya pAse pakAvavAnI kriyAmAM Asakta che, madirApAna karanArA che, parastrI. AdinuM sevana karanArA che, sanmArgane dUSita karanArA che, eja kAraNe jeo yatirUpane dharanArA hovA chatAM paNa tapAvelA loDhAnA goLA jevA AkArane dharanArA che, tevAone viSe pAtrabuddhi pedA kare che." saUSTdhyAnavAritra-tapovIryaparAyaUTI: I guNaratnadhanA dhIrA, jaGgamA: kalpapAdapA: / / 1 / / saMsArasAgarottAra-kAriNo dAnadAyinAm / vinyavatuvoditye tunyA ye pAramAmina: II 2 || teSu nirmalacitteSu, puruSevu jaDAtmanAm / eSoDapAtradhiyaM dhatte, mahAmohamahattama: / / 3 / / " "sa ane asad heya ane upAdeya, gamya ane agamya, peya ane apeya Adino viveka karAvanAra je suMdara jJAna, AtmAne potAnA kalyANakArI dhyeyamAM sthira banAvanArUM suMdara dhyAna, karmano kSaya karavAmAM samartha evuM suMdara cAritra, karmane tapAvavA mATe asAdhAraNa tApa samAna tapa ane sAdhyanI siddhi mATe jarUrI evuM je vIrya, e sarvanA sadAne mATe jeo uttama AzrayabhUta che, aneka guNo rUpI vividha prakAranAM je ratno te rUpa dhanane jeo dharanArA che, aMgIkAra karela anupama mahAvratonuM pAlana karavAmAM jeo dhIra che, yogya AtmAonA uttama manorathone pUrNa karavA mATe jeo hAlatAM-cAlatAM kalpavRkSo che, zuddha bhAvanAthI koi paNa jAtinI AzaMsA vinA zuddha dAnanA denArA AtmAono Page 19 of 191.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArasAgarathI udvAra karanArA che. eTale ke-evA AtmAone saMsArasAgarathI pAra utAranArA che ane acintya vastuonA jhahAja tulya hoi jeo saMsAranA pArane pAmanArA che, tevA nirmala cittane dharanArA mahApurUSonA pArane viSe e mahAmohanA mahattama jaDAtmAonA aMtaramAM apAtra buddhine utpanna kare che." sAcA mahAdevone chUpAvI kudevone mahAdevo tarIke oLakhAvavAnuM, mokSaprApaka saddharmane chUpAvI hiMsaka ane cittane malina karanAra dharmone saddharma tarIke pravartAvavAnuM, satya ane pratIti tathA pramANathI abAdhita tattvano apalApa karI asatya ane pramANathI bAdhita tattvone tattva tarIke prasiddha karavAnuM ane zuddha guNasaMpanna mahApurUSone apAtra tarIke jAhera karI kevala bhayaMkara avaguNothI ja bharelA adhamAdhama AtmAone pAtra tarIke vizvamAM pratiSThita karavAnuM jevuM sAmarthya mithyAdarzanamAM che, tevuM ja sAmarthya tenAmAM ekAMta zuddha ane anekAneka guNothI alaMkRta thayelA AtmAone ekAMta nirguNI Adi tarIke prakAzita karIne kevala kAramA doSothI ja bharelA ghora pApAtmAone guNavAna Adi tarIke oLakhAvavAnuM paNa che. e sAmarthyanuM pratipAdana karatAM paNa paramopakArI zrI siddharSi gaNivara pharamAve che ke "kautukaM kuhakaM mantra - mindrajAlaM rasakriyAm / nirviSIrAM tatra-mantardhAnuM savismayam || 9 || autpAtamAntarikSaM ca, divyamADgaM svaraM tathA / takSanuM vyanAM mauma, nimitte haiM zumAzumam || 2 || 3CAdanuM savidveSa-mAyurvetaM sanAtam | jyotiSaM gaNitaM cUrNaM -yogalepAstathAvidhAH || 3 || ye cAnye vismayakarA, vizeSA pApazAstrajAH / anye bhUtopamardasya, hetava: zAThyaketavaH || 4 || tAmeva ye vijAnanti, niHzaGkA zca prayujjate / na dharmayAghAM manyate, zA: pApaparAyaLA: || 7 || taeva guNino dhIrAste pUjyAste manasvinaH / ta va vIrAste vAma-mAninarate munIzvarA: || 6 || ityevaM nijavIryeNa, vahiraDgajanemunA | mithyArzanasaMona, madra ! pApA: prazitA: || 7 ||" "kautuka eTale saubhAgya mATe sAdhu avasthAmAM paNa rAkha lagADavI te, kuhaka eTale gArUDI vidhA athavA jAdugarInA prayogo karavA te, maMtra, iMdrajAla, rasakriyA, nirviSa karavAnI kriyA, Azcarya pamADe evI rItie aMjana dvArA adRzya thavAnI kriyA, autpAta eTale tArA vigerenA kharavAthI sArA-khoTA phlanuM kathana karavuM te, AntarIkSa eTale grahonA udaya ane astathI sArA-narasA phlanuM pratipAdana karavuM te, divya eTale tapAvelA telamAM paDavuM ane agninA kuMDa AdimAM jhaMpApAta karavAnI pratijJA svIkAravI te, AMga eTale purUSo ane strIonA jamaNAM ane DAbAM aMgo kavAthI zubhAzubha LanuM jANavuM te, svara eTale pakSI vigerenA svarathI zubhAzubha phLanuM kathana karavuM te, lakSaNa eTale hAtha ane paganI rekhA uparathI sArA narasA phLanuM kahevuM te, vyaMjana eTale masA ane tala vigere uparathI zubhAzubha phLanuM kahevuM te ane bhauma eTale dharatIkaMpathI zubhAzubha phLanuM kahevuM te; A ATha aSTAMga nimittathI oLakhAya che. enA dvArA zubha ane azubha nimittanuM kathana karavuM; zatrunA vinAza mATe vairabuddhipUrvaka kAmaNa TumaNa Page 20 of 191
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAM, horA graMthanI sAthe Ayurvedano upayoga karavo eTale vedhaka kriyA karavI. ane saMtatinAM zubhAzubha batAvI ApanArAM cakro banAvavAnI kriyA karavI, jyotiSazAstra ane gaNitazAstrano AraMbhAdikanI pravRttiomAM upayoga karavo, sAMsArika kAryasAdhaka cUrNa taiyAra karavA ane yoganA pAdalekho taiyAra karavA. tathA tevAja prakAranA bIjA paNa che je pApazAstrothI utpanna thayelA ane vismayane karanArA vizeSo eTale bhinna bhinna prakAranA pApavardhaka vyApArI ane bIjA prANIonA upamarthanamAM eTale ghAtamAM hetubhUta thAya tevA ane zaThatAno dhajAgaro mAve tevA je je vyApAro teneja jeo vizeSa prakAre jANe che; jANe che eTaluM ja nahi paNa ni:zaMka banelA jeo koi paNa jAtinI zaMkA vinA e vyApArono prayoga kare che ane pApamAM tatpara banelA je dharmaThago tema karavAmAM dharmane bAdhA pahoce che ema mAnatA nathI, teoja A vizvamAM guNI che, dhIra che, pujya che ane buddhizALIo che, eTaluM ja nahi paNa teja sAcA vIra che, sAcA lAbhanA bhAgIdAra che ane munIzvaro che, A pramANe manAvI he bhadra ! moharAjAno A 'mithyAdarzana' nAmano mahattama pApI AtmAone A lokamAM prakAzita kare che." ane "ye punarmatratantrAdi-vedinoDapyatini:spahA: / nivRttA lokayAtrAyA, dharmAtikramabhIkha: / / 8 / / mUkAndhA: paravRttAnte, svaguNAbhyAsane ratAH / asaktA nijadeheDapi, kiM punaviNAdike / / 9 / / kopAharukAralAbhAthai-thUrata: parivarjitA: / tiSThanti zAntavyApArA, nirapekSAstapoSanA: / / 10 / / na dityAdikamAruyAnti, kuhakAdi na kurvate / mantrAdItrAnutiSThanti, nimittaM na prayujjate / / 11 / / lokopacAra niHzeSaM, parityajya yathAsukham / 2vAdhyAyadhyAyomapu, sathvattA: sADaDarate || 2 | se nirguNA alokakSA, vimUDA bhogavajhcitAH / upamAnahatA tIna-zAnadInAva pUrvadA: || 3 || ityevaM nijavIryeNa, yahiraDagajaneDamanA / te mithyAdarzanADavena, sthApitA bhadra ! sAdhavaH / / 14 / / " "je mahApurUSo maMtra ane taMtra AdinA jANakAra hovA chatAM paNa niHspRha che, lokayAtrAthI nivRttine pAmelA che ane dharmanA atikramathI ghaNA ja DaranArA che : e ja rItie je mahApurUSo paranAM vRtAntamAM muMgA ane aMdhA hoya che, potAnA jJAnAdi guNonA abhyAsamAM rakta hoya che ane potAnA zarIra upara paNa mamatA vinAnA hoya che evAo mATe dravya AdinI mamatAnI vAta paNa kema ja thAya ? arthAta- jeo sarva prakAranI mamatAthI rahita hoya che : je mahApurUSo kopa, ahaMkAra ane lobha AdithI dUrathI ja tajAyelA che, arthAta-je mahApurUSoe kopa, ahaMkAra ane lobha Adino dUrathI ja tyAga karelo che ane je mahApuraspo, saghaLAya hAnikara vyApAronA tyAgathI zAMta vyApAravALA banIne ane koinI paNa apekSAthI rahita thaine tathA tapane potAnuM dhana mAnIne rahe che : je mahApurUSo divya Adine kahetA nathI, gArUDI vidhA ke jAdugarInA prayogo Adine karatA nathI, maMtra AdinuM anuSThAna paNa AdaratA nathI ane nimittono Page 21 of 191
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayoga karatA nathI : arthAta-saghaLA lokopacArano sukhapUrvaka parityAga karIne je mahApurUSo sadAya svAdhyAya ane dhyAnanA yogomAM Asakta cittavALA banIne rahe che; tevA sAdhupurUSone he bhadra ! A. mithyAdarzana' nAmanA mahattame A lokanI aMdara potAnA parAkramathI nirguNI tarIke, lokanA svarUpathI ajJAna mahAmUrkha tarIke, bhogothI vaMcita thayelA tarIke, apamAnathI haNAyelA banAvIne dIna tarIke ane jJAnahIna kuDA tarIke sthApita karyA che." eja rItie mahAmohanA e 'mithyAdarzana' nAmanA mahattamamAM mokSanAM kAraNone lupta karI daine saMsAranAM kAraNone mokSakAraNa tarIke sthApita karavAnuM sAmarthya paNa che. e sAmarthyanuM varNana karatAM zrI sidvarSi gaNivara kramAve che ke ___ "uddhAhanaM ca kanyAnAM, jananaM pUtrasaMhateH / nipAtanaM ca zatrUNAM, kuTumbaparipAlanaM / / 1 / / yadevamAdikaM karma, ghorasaMsArakAraNam / taddharma ti saMrathANa, tuM bhavatAram II II" "kanyAonuM lagna karavuM, putronA samudAyane pedA karavo, zatruono nAza karavo ane kuTumbonuM pAlana karava, A Adi je je ghora saMsAranAM kAraNa karma che, te karmanuM dharma tarIke saMsthApana karIne saMsArane taravAnAM sAdhana tarIke, lokanA verI evA mithyAdarzane darzAvelAM che." : punarNAnavAritra-darzAvAyo vimubye | mArga: sarvoDapi soDanena, lopito lokavairiNA: / / 3 / / " "jJAna, cAritra ane darzana karIne sahita evo mArga AtmAnI vimukti mATe che, te saghaLoya mokSamArga lokavarI evA A mithyAdarzane vizvamAMthI lupta karelo che." A pramANe A " mithyAdarzana' nAmano mahAmoha rAjAno mahattama potAnA mahimA dvArA jaDa AtmAonA aMtaramAM adevamAM devapaNAno saMkalpa kare che, adharmamAM dharmapaNAnI mAnyatA kare che ane atattvamAM tattvabuddhine kare che; eja rItie ajJAnIono kAramo zatru e, ajJAna AtmAonA aMtaHkaraNamAM apAtranI aMdara pAtratAno Aropa kare che, guNarahita AtmAomAM guNIpaNAno graha kare che ane saMsAranA. hetuomAM nirvANanA hetubhAvane kare che. A rItie varNavIne paramopakArI zrI siddharSigaNivara, mithyAdarzanano mahimA samajAvI mithyAdarzanarUpa bhAvAndhakArathI bacavAnuM mAne che. rmano ja vilAsa : sUtrakAra paramarSi zrI sudharmAsvAmijI mahArAjA, saMsAravarti prANIgaNane saMsAra upara nirveda ane varAgya utpanna karavAnA ja eka hetuthI A "dhuta' nAmanA chaThThA adhyayananA pahelA udezAnA bIjA sUtra dvArA karmavipAkanI gariSThatAnuM pratipAdana karI rahyA che. cAra gatirUpa saMsAramAM paDelA prANIo kevA prakAranA karmavipAkane bhogavI rahyA che enuM pratipAdana karatAM bIjA sUtranA "saMti pANA aMdhA tamasi viyAhiyA" Page 22 of 191
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ A avayavadvArA sUtrakAra paramarSi, mAvI gayA ke 'A vizvamAM prANIo be prakAre aMdha che. jema cakSuno abhAva e aMdhatA che tema sadvivekano abhAva e paNa aMdhatA che. jema aMdhatA be prakAranI che tema aMdhakAra paNa be prakArano che. narakagati AdimAM je aMdhakAra che te dravya aMdhakAra che ane mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAya Adi je aMdhakAra te bhAva aMdhakAra che. karmanA yoge cakSuvikala ane sadvivekathI vikala banelA AtmAo karma vipAke ja ApAdita karela narakagati AdirUpa dravya aMdhakAramAM ane mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAya AdirUpa bhAva aMdhakAramAM vyavasthitapaNe rahelA che ema zrI tIrthaMkaradevo ramAve che.' A uparathI e vastu spaSTa che ke-avivekarUpa aMdhadazAne Adhina thaine AtmAo ubhaya prakAranA aMdhakAramAM je anAdithI AthaDyA kare che e saghaLo ja vilAsa karmano che. AtmAnuM sukha AvarI laine ene A bhayAnaka saMsAramAM koi rIbAvanAra hoya to ta karma che. enA pratApe mithyAtvAdirUpa bhAva aMdhakAramAM phsI sadvivekanA abhAvarUpa aMdhatAnA yoge AtmA, dravya aMdhakArarUpa narakAdigatiomAM AthaDyA kare emAM kazuM ja Azcarya nathI. sadvivekano abhAva e evI aMdhatA che ke e aMdhatAne AdhIna thayelo AtmA unmArge jAya e sahaja che ane mithyAtvAdirUpa aMdhakAramAM AthaDatA AtmA mATe narakagati AdirUpa aMdhakAramAM AthaDavuM e paNa asaha ja nathI. AtmasvarUpathI ajJAta rAkhI tene nahi pragaTa thavA denAra mithyAtva AdinA svarUpane paNa jANavAnI jarUra che. avivekanuM svarUpa ane pariNAma ApaNe joi AvyA tema bhAva aMdhakArarUpa mithyAtva Adi AtmAnA anAdisiddha zatruonuM svarUpa ApaNe joi rahyA chIe. atyAra sudhImAM ApaNe mithyAtvanI acikitsyatA, mithyAtvanuM svarUpa ane mithyAdarzanano mahimA joi AvyA. mithyAtvanA prakAro ane tenA svAmI devamAM adevapaNAnI, gurUmAM agurUpaNAnI ane dharmamAM adharmapaNAnI buddhi karAvanAra je mithyAtva tenA prakAra ane te te prakAronA adhikArInuM pratipAdana karatAM kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA mAve che ke " mithyAtvaM ca paGcadhA abhigrahikamanAbhigrahikamAbhi nivezikaM sAMzayikamanAbhogikaM - 1- tatrAbhigrahikaM pAkhaNDinAM svasvazAstraniyantritavivekA lokAnAM parapakSapratikSepadakSANAM mati / 2- anAbhigrahikaM tu prAkRtalokAnAM sarve devA vandanIyA na nindanIyA evaM sava gukhaH sarve dharmmA iti / 3- abhinivezikaM jAnatoDapi yathAsthitaM vastu durabhinivezalezaviplAvitadhiyo jamAlekhi mati / 4- sAMzayikaM devagurudharmeScayamayaM veti saMzayAnasya vAtA 5- anAbhogikaM vicArazUnyasyakendrimAdeva vizeyavijJAna vikalasya bhavati' mithyAtva pAMca prakAre che. 1- eka to Abhigrahika, 2- bIjuM anAbhigrahika, 3- trIjuM Abhinivezika, 4- cothuM sAMzayika ane 5- pAMcamuM anAbhogika. Page 23 of 191
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pAMca prakAranA mithyAtvo paikInuM (1) pahelA prakAranuM "Abhigrahika' nAmanuM mithyAtva, jeono vivekarUpa prakAza pota potAnAM zAstrothI niyandrita thai gayelo che ane jeo paranA pakSano tiraskAra karavAmAM huMzIyAra che tevA pAkhaDuiMone hoya che. (2) bIjA prakAranuM "anAbhigrahika' nAmanuM mithyAtva, prAkRta lokone hoya che kAraNa ke-vivekanA abhAve teonI mAnyatA evI hoya che ke- "saghaLAya devo vandanIya hoya che paNa nindanIya nathI hotA eja rItie saghaLAya gurUo vaMdanIya che paNa niMdanIya nathI ane saghaLA dharmo mAnanIya che paNa niMdanIya nathI.' AvA prakAranI mAnyatAnA pratApe sad asahno viveka nahi karI zakatA prAkRta lokone anAbhigrahika' nAmanuM bIjA prakAranuM mithyAtva hoya che. (3) "abhinivezika' nAmanuM trIjA prakAranuM mithyAtva tene hoya che ke- "jenI buddhi, jamAlinI mAphTa vastune yathAsthita jANavA chatAM paNa dubhinivezanA lezathI viplAvita thai gai hoya." arthAta je vastune yathAsthitapaNe jANavA chatAM paNa potAnA khoTA Agrahane poSavAnI khAtaraja Atura hoya tevA AtmAne 'Abhinivezika' nAmanuM trIjA prakAranuM mithyAtva hoya che. (4) "sAMzayika' nAmanuM cothA prakAranuM mithyAtva, deva, gurU ane dharmane viSe "A deva ke A deva ? A gurU ke A gurU? ane A dharma ke A dharma' A prakAre saMzayazIla banelA AtmAne hoya che. (5) "anAbhogika' nAmanuM pAMcamAM prakAranuM mithyAtva, vicArazUnya ekendriyAdikane athavA to harakoi vizeSa prakAranA vijJApanathI vikala AtmAne hoya che. A pAMca prakAro uparathI samajI zakAya che ke-A vizvamAM mithyAtvarUpa zatruthI bacelA AtmAonI saMkhyA atizaya alpa che. AvA prakArano mithyAtvarUpa aMdhakAra e kAramo aMdhakAra che. e kAramAM aMdhakAranA pratApe vastasvarUpane nahi samajanAra AtmA aneka anAcAro AcarIne narakagati Adi rUpa aMdhakAramAM AthaDe emAM kazuMja Azcarya nathI. suvihita ziromaNi AcArya bhagavAna zrI. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA, mithyAdraSTi AtmAne sukhI avasthAmAM paNa duHkhI tarIke ane jJAnI avasthAmAM paNa ajJAnI tarIke ja oLakhAve che. mithyAdraSTine sukhanA yogamAM paNa duHkhajaH suvihita ziromaNi AcArya bhagavAn zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA, mithyAdraSTi AtmAne sukhanA yogamAM paNa duHkhanuM pratipAdana karatAM kramAve che ke "Naya nattao tayaMpi hu, sokkhaM micchattamohiyamaissa | jaha roddavAhigahiyassa, AsahAovi tabhAve / / 1 / / jaha cevovahayaNayaNo, samma ruvaM Na pAsaI puriso / tada veva miTTiI , vinaM sorad na pAve || 2 ||" "jema du:sAdhya vyAdhinI pIDAthI pIDita zarIravALA AtmAne auSadhathI paNa vAstavika rItie sukha nathI thatuM tema mithyAtvathI mohita mativALA AtmAne raiveyaka AdimAM raheluM sukha paNa sukharUpa nathI thatuM jema kAcakAmalAdi doSathI upadravavALA netrone dharanAro, koi paNa vastune vastunA rUpe joi zakato. nathI temaja mithyAdraSTi AtmA, potA mATe samupasthita thayela evA vipula sukhane pAmI zakato nathI." Page 24 of 191
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta e che ke-asAdhya vyAdhithI pIDAtA AtmAne, svabhAvathI to sukha hotuM ja nathI, paNa auSadhanA. yogeya vAstavika sukhano anubhava nathI karI zakato; kAraNa ke-atyanta dArUNa roganA pratApe, tene mArmika pIDA to cAlu ja hoya che, eTale auSadhathI kadAca tene sukhano lAbha thAya to te bAhyaja paNa AMtara to. nahi; jema zarakAlamAM atizaya pracaMDa sUryanA kiraNothI tapI gayelA moTA moTA hRdonuM pANI jema bahArathIja uSNa thai jAya che paNa madhya bhAgamAM to atizaya zItala ja rahe che tema uttama prakAranI kriyAonA yoge mithyAdraSTi AtmAne, greveyikAdinA bAhya sukhano yoga thavA chatAM paNa tenuM cittA mithyAtvathI upadravavALuM hovAthI AMtarika to du:khaja hoya che : kAcakAmalAdi doSothI upadravavALo mANasa vastune vasturUpe nathI joi zakato teja rItie je je AtmAnuM samyagajJAna, mithyAtvanA pratApe upahyata thai gayuM che te AtmA prApta thayelA atizaya sukhane paNa sukha tarIke nathI bhogavI zakato. mithyAtva e evI. kAramI vastu che ka-sumana paNa 1 amArA ke-sukhane paNa du:kha banAvI de che arthAta A saMsAramAM paNa sukhano sAco anubhava samyagRSTi AtmAna karI zake che kAraNake e AtmA samyagajJAnanA pratApe vastu mAtrano viveka karI zake che, eTale e du:khanI sAmagrImAM paNa sukha anubhave che to sukhanI sAmagrImAM sukha anubhave emAM to Azcaryaja zuM che !kharekhara samyagadraSTi AtmA eka mokSasukhanoja pipAsu hoi enI aprAptinuM du:kha ene sAlyAja kare che te chatAM paNa te vivekI hovAnA kAraNe potAnA AtmAnI zAMti te koi paNa saMyogamAM gumAvato nathI; jyAre mithyAdraSTi AtmA aka pogalIka sukhanoja abhilASI hoya che ane paugalIka sukho du:khathI mizrita hovA sAthe pariNAme paNa du:khaneja ApanArAM hovAthI te AtmA du:kha dekhI ane du:khIja rahe che. paugalIka sukhonI pipAsAthI rIbAtA AtmAo game tevA ane game teTalA sukhamAM saMtoSa nathI mAnatA ane asaMtoSa e kAramuM du:kha che. e kAramuM du:kha mithyAtvanI hayAtithI ghaTatuM nathI paNa vadheja che; eja kAraNe mithyAdraSTi AtmAo, sukha sAmagrInI hayAtimAM paNa sukhano anubhava karavAne badale du:khanoja anubhava kare che kAraNa ke- enuM jJAna paNa ajJAnarUpa che. mithyAdraSTinuM jJAna paNa ajJAnaH mithyAdraSTinuM jJAna e ajJAna che !' enA hetuonuM pratipAdana karatAM eja sUripuraMdara, pUjyapAda zrI jinabhadra gaNi kSamAzramaNajInA zabdomAMja mAve che ke "sadasadavisesaNAo, bhavahe ujahicchiovalaMbhAo / pAchApaDbhAmAvAjho, mihisi unnAii || 9 ||" mithyAdraSTi AtmAnuM jJAna cAra hetuthI ajJAna che-eka to "enuM jJAna, vizeSaNarahitapaNe sat ane asatno svIkAra kare che.' e hetuthI ajJAna che : bIjo hetu e che ke- "enuM jJAna saMsAranuM kAraNa che.' kAraNa ke- 'mithyAdraSTinuM jJAna karmabaMdhanA hetuo je mithyAtvAdi tenIja prAyaH pravRtti karAvanAra che." trIjo hetu e che ke, "enA jJAnathI je vastuno bodha thAya che te yadacchArUpa eTale potAnA vikalpa mAtrathI thayelo hoya che paNa samyagadraSTi AtmAnI mAphTa zrI sarvajJa paramAtmAnA vacananI parataMtratAthI thayelo nathI. hoto' e kAraNe paNa enuM jJAna ajJAnarUpa hoya che ane cotho hetu jJAnanA klano abhAva che." jJAnanuM phla je virati tenA abhAvathI paNa mithyAdraSTinuM jJAna e ajJAna kahevAya che. kharekhara mithyAdraSTinuM jJAna ghaNuMja kAramuM jJAna che. enuM jJAna jyAM sudhI mithyAtvanI hayAti hoya tyAM sudhI jJAnarUpa thai zakatuM nathI. mithyAdraSTi AtmA, potAnA jJAnathI jo koi vastunuM astitva Page 25 of 191
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAraze to te astitva paNa sarva prakAre ja svIkAraze ane nAstitva svIkAraze to te paNa sarva prakAre ja svIkAraze; paNa vastunuM kayA svarUpe astitva che ane kayA svarUpe nAstitva che eno viveka e ajJAnarUpa jJAnanA yoge e AtmA nahi ja karI zake. vAstavika rItie koi paNa vastunuM svarUpa mithyAdraSTio je rItie svIkAre che te rItie hotuM ja nathI. e ajJAnIo paikInA koi jJAnIo, AtmAne nitya ja mAnaze to koi vaLI anitya ja mAnaze paNa dravyanI apekSAe nitya ane paryAyanI apekSAe anitya ema mAnavA jogI zuddha mati teomAM e kAramA mithyAtvanA yoge nahi ja thavAnI. mithyAdraSTi AtmA, zuddha syAdvAdI banI zakato ja nathI, sadAne mATe e prAyaH ekAMtavAdI ja hoya che e ekAMtavAda ja enA jJAnane ajJAna banAvanAra che. ekAMtavAdIo game tevA jJAnIo hoya to paNa vAstavika rItie ajJAnIo che. ajJAnIo hovAnA kAraNe e AtmAo, mithyAtva Adi karmabaMdhananA hetuothI bacI zakatA nathI : kAraNa ke eonuM jJAna eone prAyaH mithyAtvAdi karmabaMdhanA hetuomAM ja pravartAvanAra che : eja kAraNe eonuM jJAna saMsArano hetu che paNa mokSano hetu che nathI : ethI paNa eonuM jJAna ajJAna kahevAya che. mithyAtvanA pratApe viparItarUcivALA banelA mithyAdraSTi AtmAo, prAyaH zrI arihaMta Adi zuddha tattvonA niMdaka ane azuddha tattvone kuyuktiothI siddha karanArA hovAthI teonI asatpravRtti bhavAMtaramAM paNa anubaMdhavALIja thAya che : e kAraNe paNa eonuM jJAna saMsArano hetu che ane ethI e ajJAna kahevAya che. vaLI mithyAdraSTi AtmAone vastunA bodha rUpa je lAbha thAya che te mithyAtva mohanIya karmanA vipAkathI unmatta manuSyanI mAphka yadacchArUpa thAya che, kAraNa ke-mithyAdraSTi AtmA, zrI sarvajJaparamAtmAnI AjJAne paratantra nahi hovAthI e dareka vastune potAnI matikalpanAthI ja jANavAno ADambara kare che. madIrApAnI, madanA AvezathI jema kiMkarane paNa rAjA tarIke ane rAjAne paNa kiMkara tarIke mAne che tema mithyAtvanA udayavALo AtmA, sadbhUta vastuno paNa atattvarUpe vyavahAra kare che ane asadbhUta vastuno paNa tattvarUpe vyavahAra kare che; eja kAraNe upakArIo mithyAtvane pAramArthika graha tarIke oLakhAve che; pizAcAdirUpa itaragraho karatAM paNa mithyAtvarUpa graha moTA moTA anarthone pedA karanAra che ane eja kAraNe e grahanI hayAtimAM thatuM jJAna e jJAnarUpa nathI hotuM paNa ajJAnarUpa hoya che. vaLI jJAnanuM phla e che ke- 'enA yoge AtmA, yogyatA mUjaba dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI anukUlatA pramANe pAparUpa prANAtipAta Adi kukRtyothI virAma pAme ane pavitra svAdhyAya, dhyAna ane tapazcaraNAdirUpa kRtyavizeSomAM pravRtti kare.' A vastu, vAstavika rItie mithyAdraSTi AtmAone nathI prApta thatI; eja kAraNe mithyAdraSTinuM jJAna paNa ajJAna kahevAya che kAraNa ke- 'azuddha AlAbupAtramAM nAMkhela dudha ane sAkara Adi madhura dravyo paNa viparIta bhAvane pAmI jAya che tema mithyAdraSTi AtmAmAM raheluM jJAna paNa mithyAtvanA udayathI viparIta bhAvane pAmI jAya che.' AthI samajAze ke-mithyAtva e AtmAno kAramo bhAvazatru che. AvA bhAva aMdhakArarUpa zatrunA pratApe AtmA narakAdi rUpa dravya aMdhakAramAM AthaDyA kare emAM kazuM ja Azcarya nathI ema harakoi vivekI AtmA samajI zake tema che. mithyAtva nAmanA doSanA pratApe choDavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi sthira banatI jAya che ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI budhdhi sthira rUpe rahelI hAya che. Page 26 of 191
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnA kAraNe jIvanamAM je kAMi pravRtti karato hoya emAM viveka draSTi pedA thai zakatI nathI. jIvone vivekadraSTi vagaranI budhdhi eja mArA AtmAne nukzAnakAraka che AvuM jyAM sudhI thoDe ghaNe aMze nA samajAya tyAM sudhI je pramANe rAgAdi pariNAma karato karato azubha kriyAo kare che tema zubha kriyAo paNa karato jAya che. A kAraNathI jyAre jIva choDavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavAnI buddhithI mane duHkha Ave. che enAthI ja du:khanuM maLe che ane du:khanI paraMparA enAthI vadhe che. AvI vicAraNAo bhagavAnanI vANInA zabdonI vicAraNAo karatA karatA aMtaramAM pedA thavA mAMDe tyAreja AMzika rUpe anukULa padArthono rAga eja du:khanuM kAraNa che AvI samajaNa aMtaramAM pedA thatI jAya che. Ane mithyAtvanI maMdatA kahevAya che. jeTale aMze mithyAtva mohanIya karmano rasa udayamAM maMda thato jAya eTale aMze mohanIya karmano aMdhApo dUra thato jAya che ane enA kAraNe aMtaramAM ekadama jhAMkho prakAza koika koika vAra pedA thato jAya che jyAre e prakAza pedA thAya tyAre ene kSaNavAra AnaMda Ape che. pAcho mithyAtvano udaya thAya ane e prakAza cAlyo jAya to pAcho je pramANe jIvato hato te pramANe jIve che A rIte vAraMvAra thatA thatA jhAMkhA prakAzanI anubhUti vAraMvAra pedA karato karato e jhAMkhA prakAzane TakAvavAno prayatna karato jAya to teTalo kALa mithyAtvanI maMdatA aMtaramAM vizeSa rIte pedA thatI jAya che. rAga pUrvaka bolAtA vacana e ja mithyAtva. kAraNa ke enAthI AtmAthI bhinna evo rAga puSTa thAya. bIjAnA sukhe haiyu sukhI banAvIe to bIjAnA guNa jovAno svabhAva pedA thAya ane doSane doSA tarIke jovAnI draSTi Ave. - mithyAtva mohanIya karmano baMdha anukaLa padArtho pratye rAganA pariNAmo pedA karavAthI ane pratikULa padArtho pratye dveSanA pariNAmo pedA karavAthI samaye samaye jIva bAMdhe che arthAta bAMdhyA kare che. evI ja rIta tIrthaMkara paramAtmAnI AzAtanA karavAthI, temanA vacanono apalApa karavAthI temanA vacanonuM ullaMghana karavAthI, virudhdha AcaraNa karavAthI, jIva mithyAtva mohanIya karma bAMdhe che. evI ja rIte dharmI jIvonA duSaNo zodhavAthI, duSaNo bolavAthI adhiSThAyaka deva AdinI niMdA karavAthI koi paNa padArthano kadAgraha pakaDI rAkhavAthI, gurU AdinuM apamAna karavAthI asaMyationI pUjA karavAthI ane koipaNa kAma utAvaLathI karavAthI jIva mithyAtva mohanIya karmano baMdha kare che. A rIte mithyAtva mohanIyane jANIne pariharavA mATe prayatna karavo joie toja Atmika guNo tarapha draSTi pedA thAya. (5) DAmarANa (6) haraNa (7) draSTisaNa pariharsa kAmarAganuM varNana kamakyA kSene hevAya ? cAra prakAranI kathAomAMnI eka 'arthakathA'nuM lakSaNa A rItie darzAvyA bAda, Page 27 of 191
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAkAraparamarSi, "kAmakathA' nAmanI bIjI kathAnuM lakSaNa zuM che, te darzAvatAM mAne che ke "jA uNa kAmovAyANavisayA, vitta-vapu-vaya-kalA-dakSiNa-parigayA, aNurAyapulaiapaDivattijoasArA, duivAvAra-ramiyabhAvANuvattaNAipayatthasaMgayA, sA kAmakahatti #UUIS / arthanA upAyo vigerene darzAvanArI kathAne jema arthakathA kahevAya che, tema kAmane lagatI sAmagrI saMbaMdhanI kathAne kAmakathA kahevAmAM Ave che. ema paNa kahevAya ke-arthanI rasikatA keLave te arthakathA ane kAmanI rasiktA keLave te kAmakathA, kAmakathA kAmanA upAdAnanA viSayavALI hoya che : dhana, zarIra, vaya, kalA ane cAturya evI je kAmanI sAmagrI tenAthI kAmakathA vyApta hoya che : anurAgathI pulakitapaNe karelo je gorava, tenA yogathI kAmakathA sArabhUta hoya che : ane dUtIno vyApAra tathA maithunabhAvanuM anuvartana Adi, evA evA padArthothI kAmakathA saMgata hoya che. kAmakathAmAM zuM hoya che, eno A uparathI sAmAnya rItie sAro khyAla AvI zake che ane vivekI AtmAo saMsAranA svarUpanA jANa hoi te sArI rItie samajI zake che. kAmakyA paNa viDambanA denArI : arthakathA pachI kAmakathAne aMge paNa kathAkAraparamarSie mAvyuM ke-kAmakathA, e vibudhajanothI upahAsapAtra banelI kathA che. paMDitajano kAmakathA tarapha upahAdraSTithI jonArA hoya che. kAmakathA karavI. e eka prakAranuM ajJAna ja che, ema sujJajano mAne che. vaLI kAmakathA viDambanA mAtrathI pratibaddha thayelI. che. kAmakathAnA yoge A lokamAM paNa viDambanA bhogavavI paDe che ane paralokamAM paNa viDambanA bhogavavI paDe che. kAmakathA sAthe viDambanA evI rItie saMkaLAelI che ke je AtmA kAmakathAne zaraNe jAya che, te AtmAne viDambanA bhogavavI ja paDe che : AthI ja kathAkAraparamarSie kramAvyuM ke-kAmakathA A bhavamAM tathA parabhavamAM du:khonuM saMvardhana karanArI che. kAmakathAmAM Asakta banelA AtmAnuM A bhavamAM paNa du:kha vadhe che ane parabhavamAM paNa du:kha vadhe che eTale AvI kAmakathAmAM paNa, koi paNa sukhano arthI vivekI AtmA Asakta banavAnuM pasaMda kare ja nahi, paNa ethI dUra rahevAmAM ja zreya mAne e nizcita che. kAmakyA ane temAM Asakta bananArAo : tamo guNI AtmAonI ane e AtmAo kayI kathAmAM Asakta hoya che tenI vAta karyA pachIthI , have kathAkAra paramarSi AcAryabhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA rajoguNI AtmAo kayI kathAmAM rakta bane che te jaNAve che. tamoguNI AtmAo e adhama koTinA AtmAo che, jyAre rajoguNI AtmAo e madhyama koTinA AtmAo che. adhama koTinA AtmAo arthakathAmAM Asakta bane che, jyAre madhyama koTinA AtmAo kAmakathAmAM Asakta bane che. madhyama koTinA AtmA kevA hoya che temaja tevA AtmAo je kathAmAM anuSakta bane che te kAmakathA kevA prakAranI hoya che e darzAvatAM, ahIM kathAkAraparamarSi mAve che ke _ "je uNa saddAivisayamohiyamaNA, bhAvariuindiyANu kUlavattiNo, abhAviyaparamatthamaggA, imaM sundara, imaM sundarayaraM ti sundarAsundaresu aviNicchayamaI, te rAyasA mansimapurisA buhujaNovahasaNijjAe, viDambaNamettapaDibadAe, iha parabhave ya dukkhasaMcaDiyAe kAmakahAe Page 28 of 191
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ BHURIMtti' kathAkAraparamarSie madhyama koTimAM be vibhAga darzAvyA che. madhyama koTinA kaniSTa vibhAganA je AtmAo hoya che, te AtmAo zabdAdi viSayorUpa je viSa, tenAthI mohita manavALA banelA hoya che : bhAvazatru rUpa indriyone anukULa vartanArA hoya che : paramArthanA mArgethI abhAvita dazAvALA hoya che : ane A sundara tathA A atisundara' e pramANenI vikalpamaya vRttithI suMdara tathA asuMdara padArthomAM avinizcita mativALA hoya che : evA AtmAo rajoguNane dharanArA madhyama koTinA purUSo gaNAya che. have evA purUSo je kAmakathAmAM anuSakta thAya che, te kAmakathA paMDitapurUSo dvArA upahAsapAtra banelI che : viDaMbanA mAtrathI pratibaddha thayelI che ane A bhavamAM temaja parabhavamAM du:khanuM saMvardhana karanArI che. vastutaH A loka ke paralokamAM te sukha ApanArI nathI. namasthAnI Asakti paNa aniSTakra che : je AtmAo "zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza' e pAMca viSayo viSarUpa hovA chatAM paNa, e. viSayone viSarUpa na mAnatAM, tenAthI mohita manavALA banelA hoya, te AtmAo sparzanA, rasanA, ghANa, cakSu ane zrotra e pAMceya indriyone anukULa vartanArA hoya te svAbhAvika che. indriyo, e bhAvazatru rUpa che ema jJAnio mAne che, paNa viSayothI mohita manavALA banelA AtmAo to, e indriyone anukULapaNe vartavAmAM ja moja mANanArA hoya che. evA AtmAo paramArthanA mArgathI abhAvita dazAvALA hoya, e paNa svAbhAvika che, kAraNa ke-paramArthanA mArgathI je AtmAo bhAvitadazAvALA hoya, teo bhAvazagurUpa indriyone anukULapaNe vartavAmAM khuza hotA nathI temaja viSarUpa viSayothI te AtmAonuM mana mohita thayeluM hotuM nathI. AthI samajI zakAya che ke-je AtmAo viSarUpa viSayothI mohita manavALA hoya che ane ema hovAne kAraNe bhAvazagurUpa indriyone anukULapaNe vartanArA hoya che, te AtmAo paramArthanA mArgathI abhAvita dazAvALA hoya che. AvA AtmAo sundara ane asundara padArthomAM "A sundara ane A vadhu sundara' evI avinizcita mativALA hoya emAM navAI pAmavA jevuM nathI, kAraNa ke-indriyonI AdhInatAmAM ja paDelA AtmAonI dazA koi vilakSaNa prakAranI hoya che. tevA AtmAo podgalika padArthomAM suMdaratA ane atisuMdaratA Adino svIkAra karIne, kadika koi padArthamAM lIna to kadika koi padArthamAM lIna banI, evI paulika padArthonI laMpaTadazAmAM ja samagra jIvanane barabAda kare che ane enA. yoge A bhavamAM paNa du:kha pAmavA sAthe cirakAra paryatna saMsAramAM rUlatA thakA ghaNAM ghaNAM du:khone bhogave che. rajoguNanA pratApe kaniSTa koTinI madhyamadazAne pAmelA AtmAone paramArthanA mArganuM zravaNa pasaMda ja nathI paDatuM, kAraNa ke-e AtmAonI sadAya viSayomAM ja raktatA rahe che. sadAya e AtmAonuM hadaya indriyone anukULa vartavAmAM ja rAcatuM rahe che ane A sundara tathA A atisundara' evI jAtinA vikalpo karI karIne koi samaye amUka vastumAM to koi samaye amUka vastumAM ema bhinna bhinna vastuomAM lIna thavAmAM ja e AtmAone AnaMda Ave che : eja kAraNe e AtmAo te kAmakathAmAM Asakta bane che, ke je kAmakathA paMDita purUSonA upahAsanuM pAtra che, kevaLa AtmAnI viDaMbanAne je karanArI che ane je A loka tathA paralokamAM du:khane ja vadhAranArI che. evA AtmAone e kAraNe mokSamArganI vAta ja anukULa nathI AvatI. "viSayo viSa sarakhA che, indriyo AtmAne pAyamAla karanArI hoine bhAvazatru samI che ane paudgalika padArthomAM sundaratA-atisundaratA kalpIne muMjhAvuM e mUrkhatA che.' -AvI AvI. Page 29 of 191
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAto, e AtmAone akaLAvI mUke che. e AtmAone to viSayavilAsanI vAtomAM ja majhA Ave che. kAmanI sAmagrInAM, kAmanI sAmagrI meLavavAnAM ane kAmanI sAmagrIne bhogavavA vigerenAM varNanomAM e AtmAone khUba khUba AnaMda paDe che. ramaNIo ane ramaNIonAM rUpa AdinI vAto, evA AtmAonA aMtarane khUba ja AnaMda Ape che. evI vAto je divase sAMbhaLavAne na maLe, te divasa paNa evA AtmAone jANe gaNanA bahArano lAge che. jema adhama koTinA AtmAone arthakathAnA zravaNAdi vinA cena paDatuM nathI, tema madhyama koTinA paNa nIcI dazAnA AtmAone kAmakathAnA zravaNa vinA cena paDatuM nathI. kAmakathAnI AvI AsaktithI bacavAne mATe viSayo e viSasamA che ema samajI bhAvazatru samI indriyone AdhIna nahi thatAM, paramArthanA mArgathI bhAvitadazAvALA banavuM joie ane paudgalika padArthonI sundaratA ke atisundaratAnA vikalpo tajI, paudgalika padArthomAM nahi muMjhAtAM, AtmAnA hitano jJAnionI AjJA mujaba vicAra karatA banI javuM joie : ane eja sAco kalyANamArga che. kAmanI akmanIyatA : kAmanI akamanIyatA evI bhayaMkara che ke-e sAmAnya AtmAne svastha rahevA detIja nathI. zarama ke maryAdAno vinAza karavo e kAmane mATe sahaja che. kAmaparavaza AtmAo, koipaNa sthaLe saMyama jALavI zakatAja nathI. kAmane parAdhIna banelA AtmAo, potAnI jAtane paNa bhUlI jAya che. purUSanA veSamAM rahela 'klANamAlA' zrI lakSmaNajInuM darzana thatAMnI sAtheja bhUlI gai ke atyAre huM eka rAjA chuM. e bhUlI javAne laine kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke "rA vAgeH ghoDapi, vizive durAnao" arthAt- zrI lakSmaNajInA darzananI sAtheja te 'kalyANamAlA' nAmano rAjA, bhedanazIla che svarUpa jenuM evAM kAmabANothI ekadamaja bhedAi gayo. vicAro ke-kAma e, eka AtmAno kevo kAramo zatru che ? kalyANamAlA, jANe che ke- 'Aje huM, kubarapuranA eka rAjA tarIke prasiddha chuM ane rAjAnAM rUpamAM chuM.' : A pramANe jANavA chatAM paNa e zatrue, enA AtmAne parAjita karI dIdho. e parAjitanA pratApe, e potAnA svarUpane gupta naja rAkhI zakyo. kAma zatrunI AvA prakAranI akamanIyatA jANavA chatAM jeo nathI cetatA teo khareja zocanIya che. kAmanI paravazatAnuM pariNAma H ApaNe, A 'zrI triSaSTizalAkApurUSacaritra' nAmanA mahAkAvyanA sAtamA parvanI aMdara : 'sItAharaNa' nAmanA pAMcamA sargamAM joi gayA ke 'pitAjInA vacananuM pAlana karavA khAtara vanavAsa mATe prayANa karI cUkelA zrIrAmacaMdrajI, avaMtidezanA adhipati 'siMhodara' rAjAnI khoTI mhoTAithI AphtamAM AvI paDelA dharmaniSTha ane dazAMgapuranA adhipati 'zrIvajakarNa' rAjAnuM saMrakSaNa karIne AgaLa cAlyA : AgaLa cAlatA te, mArgamAM 'kalyANamAlA' nA Atithyano upabhoga karI tenA pitA 'vAlikhilya' nAmanA rAjAne mlecchonA baMdIkhAnAmAMthI chuTA karavAnuM kabula karIne viMdhyATavImAM peThA : viMdhyATavImAM pesatAM ja, apazukana ane zukra banne thayA : paNa, ethI viSAda ke harSa pAmyA vinA te AgaLa vadhyA : AgaLa vadhatA temaNe sAmethI dezanA ghAta mATe nIkaLelA sainyane joyuM : e sainya, potAnAM hathIyAro sajja karIne ja cAlatuM hatuM : e Page 30 of 191
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ senyamAM hAthI, ghoDA ane rathonI saMkhyA asaMkhya hatI. : e senyano senApati, yuvAna hoi sarva pApomAM parAyaNa hato : e yuvAna senApati, sItAdevInA darzananI sAthe ja kAmane paravaza banI gayo : svacchandavRttine dharanArA te sanApatie, kAmanI paravazatAnA pratApe koipaNa jAtano vicAra karyA vinA potAnA mlecchone uccasvare hukama karyo ke- "A be musAphrone nasADI mUkIne athavA mArI nAkhIne mArA mATe A suMdara strIne harI lAvo.' vicAro ke- "kAmanI paravazatA, AtmA upara kevuM vicitra pariNAma ANe che ?' kAmanI paravazatAe, "sAmethI AvanArA tejasvI purUSo ane strI koNa che ?' eno paNa vicAra karavAnI zakti senApatimAM rahevA dIdhI nahi. kAmanI paravazatAthI vicAravikala banelA senApatie, potAnA pleccho upara chellAmAM chellI AjJA mAvI dIdhI. kAmanI paravazatA, parUSanI parUSArthazaktino paNa kAramI rItie nAza kare che. je AtmAo, kAmane paravaza bane che : te AtmAonI baddhi ThekANe nathI rahetI. moTA moTA AtmAo paNa, kAmanI paravazatAthI pAmara bane che to A bicArA bleraththonA senApatinI zI. guMjAza ke e AvI dazAmAM vicakSaNa rahI zake ? kAmanI paravazatAnA yoge vicakSaNatAthI rahita thai gayelA senApatie, potAnA plecchone game tema karIne paNa sAme AvatI suMdara strIne uThAvI lAvavAnI AjJA mAvI dIdhI. kAmakrIDAnuM drazya jovAthI hadaya upara thayelI kAramI asaraH bhayaMkra niyANuM : prathama ane pazcima banne bhAi munio vrata grahaNa karyA bAda zAntakaSAyI banIne viharI rahyA che. vihAra karatAM karatAM ekavAra teo kozAmbImAM AvI pahoMcyA. kauzAmbI nagarImAM te vakhate vasantotsava cAlI rahyo che. tame jANo cho ke-kAmarasika AtmAo vasaMtotsavamAM vividha prakAranI kAmakrIDAo kare che. kAmakrIDAnuM darzana, e evI vastu che ke AtmAne bhAna bhalatAM vAra na lAge. cakalI-cakalAnA yugalane kAmakrIDA karatuM joine lakSmaNA sAdhvIne kSaNabhara kayo vicAra Avyo ? anantajJAnI zrI jinezvaradevone vedodaya nahi eTale temane zI khabara paDe ? A jAtino vicAra AvI. gayo. pachI bhUlano khyAla Avyo, paNa ekavAra to duSTa vicAra AvI gayo. ahIM paNa evuM bane che ke-vasantotsavamAM naMdighoSa nAmano rAjA potAnI indumukhI nAmanI rANInI sAthe krIDA karI rahyo che ane e drazya kauzAmbImAM padhArelA prathama ane pazcima nAmanA munionA jovAmAM Ave che. A drazya jovAthI pazcima muninA hRdaya upara ghaNI ja kAramI asara thAya che. karmanI gati ja vicitra che. AtmA saMyoga pAmIne uMdhe raste caDhI jatAM vAra lAgatI nathI. AthI jJAnio mAne che ke-kalyANanA arthioe sadA durvicArone pedA karanArA saMyogothI ja bacavAne mATe prayatnazIla rahevuM. - vasantotsavamAM rAjA-rANInI krIDA joine pazcima munie niyANuM karyuM ke- 'A tapazcaryAnA yoge A rAjA-rANIno huM Avo ja krIDA karavAmAM tatpara putra thAuM !' atyAre AtmA bhAna bhUlyo che. krIDA karavAnI tIvrAbhilASA pragaTI che. e vinA AvuM niyANuM kare ? kevuM ? Aja rAjA-rANIno huM putra thAuM, eTaluM ja nahi paNa Avo ja krIDApara huM thAuM ! Page 31 of 191
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAM saMyama ane kyA niyANuM ? bIjA sAdhuone pazcima muninA AvA niyANAnI khabara paDI, eTale temaNe pazcima munine ghaNAM ghaNAM samajAvyA, vAryA, paNa te mAnyA ja nahi. kaminIne ke enA citrane jotAM virAgavALA bananArA virala ane rAgavALA bananArA ghaNA : jagatamAM koi vastu evI nathI, ke jene vivekio potAnA vivekane baLe vairAgyanuM kAraNa banAvI zake nahi; ane, jagatamAM evI paNa koi vastu nathI, ke jene avivekio rAganuM kAraNa banAvI zake nahi. A vAta AtmAnI apekSAe thai, paNa jyAre 'jagatamAM je je vastuo che, te te sAmAnya prakAre kevI che ? vairAgyane pedA karavAmAM vadhAre nimitta bane evI che ? ke, rAgane pedA karavAmAM vadhAre nimitta bane evI che ?' athavA ene joine ghaNAone virAga thAya ke ghaNAone rAga thAya ? -Avo vicAra karavAno hoya, tyAre jagatanI vastuone be vibhAgamAM vaheMcI nAMkhavI ja paDe. jema koi rUpavatI yauvanavatI kAminIne agara to evI kAminInA citra Adine jonArAomAM, e kAminIne agara to tenA citra Adine joine rAgavALA bananArA ghaNA hoya ? ke, virAgavALA bananArA ghaNA hoya ? e drazyane joine , virAgavALA bananArA bahu ja virala ane rAgavALA bananArA ghaNA. emAM paNa, e drazyane joine jeo virAgavALA bane che, te zAthI virAgavALA bane che ? potAnA vivekaguNanA baLe ja ne ? ane, jeo ene joine rAgavALA bane che, te zAthI rAgavALA bane che ? potAnA haiyAmAM kAmarAga beThelo che, nA saMskAro paDelA che. ethI ja ? nA, e uparAnta paNa eka kAraNa che ane te e ke- kAminI, e kAmarAgane sakta banAvavAnuM sAdhana che. bhoganuM e sAdhana che. kAmIjano ene zodhyA ja karatA hoya che. AthI, ene joine, viralajano potAnA vivekanA baLe virAgavALA banatA hovA chatAM paNa, ene sAmAnya rItie to rAganuM ja sAdhana kahevAya. e ja rItie, deva ke guru agara to e tArakonI mUrti, e vagare sAdhano jevAM kahevAya ? je ene jue, tenA haiyAmAM sAmAnya rItie to virAga pragaTe : kAraNa ke-devanuM ane gurunuM svarUpa saMyamamaya che. AtmAnA guNone pragaTAvavAnA sAdhana tarIke ja, moTe bhAge eno upayoga thato Avelo che. A rItie paNa jo vicAra karavAmAM Ave, to ema lAge ke-zrI. jinamUrtinuM darzana-pUjana Adi karavuM, e paNa tAraka Alambana ja che. kramarAganI bhayaMkratA : rUpavAna evA zrIdharane joine anurAgavatI banelI ane ethI zrIdharanI sAthe ratikrIDA karavAne utsuka banelI lalitAe, zrIdharane potAnI pAse bolAvyo. AMkho vinAno AMdhaLo paNa mANasa jo vivekI bane to jIvanane sudhArI sadgatine pAmI zake che, jyAre chatI AMkhoe paNa kAmAturatAnA yoge vivekAnta banelo AtmA potAnA A bhavane temaja parabhavane paNa kAramI rItie bagADe che. AMkhe AMdhaLAnuM te du:khI bahu hAni kare toya te bhava pUratI hAni kare, jyAre vivekathI AMdhaLo banelo A bhavamAM paNa hAnine pAme ane parabhavamAM paNa du:khI thAya. Ama chatAM paNa, duniyAnA jIvo kAmarAgane AdhIna banIne duHkhI thAya che. kAmarAganA yoge kAmAturatA janme che ane kAmAturatAnA yoge jIvo vivekAnta banIne duHkhamAM Dube che. tIvra kAmarAgavALA AtmAone temanI ajJAnatAnA kAraNe viSayopamoganuM kSaNika sukha dekhAya che, paNa tenA pariNAmano vicAra karavAnI temanAmAM zakti rahetI nathI. A kAraNe kAmarAga e bahu ja bhayaMkara Page 32 of 191
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu che. artharAga ane kAmarAga, e banne prakAranA rAgo aprazasta che, jyAre mokSarAga tathA mokSanA sAdhanabhUta dharmano rAga e prazasta rAga che. aprazasta rAga AtmAne vivekAndha banAve che ane prazasta rAga AtmAne suvivekI banAve che. rAga ane dveSa-e kaSAyanA gharanI vastuo che, paNa prazasta rAga ane prazasta dveSa AtmAne kaSAyathI sarvathA mukta banAvavAmAM sahAyaka thAya che. ApaNuM dhyeya vItarAga banavAnuM che, kaSAyarahita dazAne prApta karavI e ApaNI nema che, paNa e sthitie pahoMcavAno upaya aprazasta rAga-dveSane kADhavA ane je rAga-dveSa hoya tene prazasta banAvavA e che. jyAM sudhI AtmAnA rAga-dveSa prazastapaNAne na pAme, tyAM sudhI suvivekamaya muktisAdhaka vartana thavuM, e zakya ja nathI. prazasta rAga-dveSano virodha, e to vastutaH muktinA sAdhanano ja virodha che. Aje artharAga ane kAmarAgathI gherAelAo prazasta rAganI nindA kare che : kAraNa ke artharAge ane kAmarAge temane unmatta banAvyA che. kalyANanA arthioe to samajavuM joie ke-artharAga ane kAmarAgathI parAGamukha banavuM ane mokSanA tathA mokSasAdhaka dharmanA rAgI banavuM, e ja klyANano mArga che. kAmarAge ja lalitA rANIne zrIdharanA rUpane jotAM kAmavivaza banAvI dIdhI. e kAmavivazatAne aMge te potAnA zIladharmane cUkI gai ane kAmabhoganA hetuthI ja teNIe zrIdharane potAnA mahelamAM bolAvyo. vicAra karo ke-eka kAmarAganA ja pratApe te potAnA svAmI pratyenI vAdArIne paNa cUkI gai. je svAminA yoge pote mahArANIpadane bhogavI rahI che, aneka prakAranI sukhasAhyabIne bhogavI rahI che, te svAmI pratyenI vaphAdArI upara chINI pheravatAM paNa tene AMcako Avato nathI. A kayI dazA ? kharekhara, AvI ja rItie duniyAdArInA rAgamAM phlelA sAdhuveSadhArio potAnA svAmI zrI jinezvaradevanI AjJA prati bInavAdAra bane che. dunyavI lAlasAnA yoge mAnapAnAdinI khAtara Aje keTalAko svAmI pratye bevAdAra banyA che. svAmI pratye vaphAdAra te ja rahI zake che, ke je potAnA sthAnane pratikULa evI icchAthI paNa para rahe che. satI strI mATe parapurUSa prati kAmarAganI draSTi, e paNa bhayaMkara vastu che. e ja rItie sAdhuone mATe mAnapAnAdine prApta karavAnI abhilASA e paNa kAramA anarthanuM mULa che. pachI sAdhuveSa rahI jAya ane sAdhutA bhAgI jAya, to emAM jarA paNa navAi pAmavA jevuM nathI. kAmarAga ane sneharAganuM pariNAma H A rItie A anaMta upakArIa ApeluM talavaranuM draSTAMta ane e draSTAMtano karelo upanaya kalyANanA kAmI AtmAoe khuba khuba vicAravA jevo che. talavaranuM draSTAMta kAmarAga ane sneharAgane vaza paDelAnI dayAjanaka durdazAno citAra AbAda raju kare che. kAmavaza ane snehavivaza purUSa, kevo ane keTalo paravaza banI jAya che e ApaNe talavaranA draSTAMtamAM sArI rItie joyuM. tAjuM chANa mAtra masAlo nAkhIne garama kareluM e paNa potAnI priya patnInA nAme AvyuM eTalAja kAraNe ene suMdara ane svAdiSTa lAgyuM ! jyAre potAnI ja patnI 'prathamazrI' e banAveluM suMdaramAM suMdara bhojana paNa tene suMdara paNa na lAgyuM ane svAdiSTa paNa na lAgyuM ! AnA jevI kAmaparavazatA ane snehavivazatA bIjI lAvavI kyAMthI ? paNa Ato eka sAmAnya mAtra nahi jevuMja draSTAMta che, bAkI kAmarAga ane sneharAgane zaraNe thayelA pAmaronI AvI AvI karUNAjanaka durdazAonA banAvonI A vizvamAM koi paNa kALe kamInA nathI hotI. A ubhaya nAzaka rAganI paravazatAthI thai rahelI durdazAno ikarAra karatAM prabhunI stavanAmAM paNa zrI jinavijayajI Page 33 of 191
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA kahe che ke "kAmarAge aNanAcyA sAMDha para ghasyo, sneharAgathI rAce bhavapaMjara vasyo." arthAt - he bhagavan ! A kAramA kAmarAge, mane aNanAcyA sAMDha jevo banAvyuM che ane ethI A saMsAramA bhaTakatA heM anekAneka dhRNAjanaka evI evI AraNAo karI che ke jene Aje kahI batAvavI e paNa mAre mATe muMjhavaNano viSaya che ane atyAra sudhIno mAro A kAramAM saMsAramAM je vAsa thayo te nAzaka sneharAgane AbhArI che. A uparathI spaSTa thAya che ke-kAmarAga, e AtmAne pAgala ane ullaMTha banAvanAra che. kAmarAgathI utpanna thayelI pAgalatA ane ullaThaMtA AtmAne bebhAna banAve che. enA yoge vastumAtrano. viveka enAmAMthI vilaya pAme che. kAmarAgajanya pAgalatA ane utkaMThatAnA pratApe AtmA kevI kevI durdazAo bhogave che e Aje prAyaH sau koine pratIta che paNa enAthI baMdhAtA karmanA vipAkodayanuM bhAna nahi hovAne laineja vizva enA yoge masta banI raheluM che. kAmarAganI krIDAmAM masta banela vizvane dharmagurUo paNa evAja maLI gayA che ane e viSayAsakta gurUoe paramAtmAne paNa lIlA karanArA nATakIA jevA varNavI enA nAme svArthasAdhanAno kAramo rAjamArga kholyo che. enA yoge evA deva ane gurUnI upAsaka duniyA, dharmanA nAmeja kAmarAganI krIDAmAM rakta banIne eka nirlajja ane bibhatsa rasane pedA karanArI naTaDI jevI banI rahI che. duniyA evI banI rahe toja kugurUonA aDDA kAyama rahI zake tema che, e ja kAraNe potAnA tevA aDDAone sadA sthAyI banAvavA mATe e kugurUoe, devone paNa evA varNavyA, zAstro paNa evAM lakhyAM ane evI karaNIone dharmanuM nAma paNa ApyuM. kAmarAganuM nATaka A vizvamAM kAramuM che. sneharAga eno sAthI che. jyAM kAmarAga hoya tyAM sneharAga hoya cheja. e be prakAranA rAge jagatane khareja AtmahitanA viSayamAM bephAma banAvyuM che. kAmarasibbe vikarI banAvanAruM drazya paNa vairAgyarasa pedA nArUM bane? ApaNe joi gayA chIe ke-A rItie zAntakaSAyI banIne A avanitala upara vicaratA te munivarone eka nimitta maLe che ane koi bhavitavyatA je evI haze ke-e nimitta te bannemAMthI pazcima munine bhAnabhUlA banAvI de che. banyuM che evuM ke-te banne munio viharatA viharatA kIzAmbImAM AvI pahoMce che. e vakhate vasantasatu prasaMge cAlI rahelA vasantotsavamAM, rAjA nadighoSa potAnI patnI indumukhInI sAthe krIDA karI rahyo che ane e drazya A be munionA jovAmAM Ave che. e drazyanirIkSaNanI asara prathama muni upara nathI thatI. munine to evuM jovAmAM AvI jAya tyAre evuM ja vicAravAnuM hoya ke- 'bIcArA ajJAna jIvo pudgalanA raMgamAM kevA syA che, ke jethI svane paNa visarI gayA che ! AnA yoge baMdhAeluM pApa jyAre udayamAM Avaze, tyAre A bIcArAonI kevo durdazA thaze ? anantI zaktino svAmI AtmA kSaNika ane pariNAme du:khadAyI viSayasukho mATe kevo pAmara banI jAya che ?' -AvI AvI vicAraNA muni kare, to je drazyanuM darzana kAmarasika AtmAone vikAranI bhAvanAthI bharI de, te ja drazyanuM darzana muninA hRdayane vairAgyarasathI taraboLa banAvI de ! kamAturanI krapINa vRtti Page 34 of 191
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrI jambudvIpa mAM AvelA A ja bhArata kSetramAM eka dArU nAmanuM grAma hatuM. e grAmamAM vasubhUti nAmano brAhmaNa hato. te brAhmaNane anukozA nAmanI patnI hatI. anukozA nAmanI patnIthI vasubhUti brAhmaNane atibhUti nAmano putra thayo. e atibhUti nAmanA vasubhUti ane anukozAnA putrane sarasA nAmanI patnI thai. atibhUtinI patnI sarasA upara kayAna nAmanA eka brAhmaNane rAga utpanna thayo. rAganA pratApe teNe chalathI eka divase teNInuM apaharaNa karyuM. A banAvane uddezIneja kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA mAve che ke" ina rthAta smarAtura:" kAmadevathI pIDAto AtmA zuM na kare ? arthAt - kAmadevathI pIDAto AtmA saghaLAMya pApo karavA mATe nirlajja hoya che. kAmAtura AtmAnI AvI pravRttithI samajI zakAze ke- kAmAtura AtmAnI vRttine karapINa thatA vAra nathI lAgatI. kAmAtura AtmAo, potAnI kAmalAlasAo pUrNa karavA mATe 'sAmA AtmAnuM zuM thaze ?' tenI eka leza paNa ciMtA nathI karatA. e ciMtAnA abhAve teone akaraNIya karavAmAM kazoja saMkoca nathI thato anyathA parastrIonuM haraNa e zuM ochI bhayaMkara vastu che ? e game tevI bhayaMkara vastu hoya chatAM paNa kAmAtura AtmAo potAnI tevI vRttinA yoge eka kSaNamAM karI nAkhe che ane eja rItie kayAnaka nAmanA brAhmaNe abhibhUtinI sarasA nAmanI patnInuM chalapUrvaka apaharaNa karyuM. kAmarAga ane sneharAganA kAraNe devalokamAM rahelA devone paNa irSyAdino abhitApa khUbaja bALe che. jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke tIvra AsaktinA pratApe anyane saMpadAone ( sukhanI sAmagrIne) nahi joi zakanArA AtmAone irSyAno abhitApa (irSyArUpI agni) khUba ja bALe che eja kAraNe tIvra AsaktinA pratApe anya devonI suviziSTa saMpadAonAM darzanathI (sArI sArI sukhanI sAmagrIone jotAM jotAM) irSyArUpa anala (agni)nI urmiAthI kevo paritApa pAme che enuM varNana karatAM eja anaMta upakArI AcArya deva mAve che ke draSTavAnveSAM vimAna strI-ratnopavana sadam / yAvajjIva vipacyante javaladIrSyA nalormibhiH || 1 || bhAvArtha :- anya amaronI (devonI) vimAna strI ane upavananI sampradA joine saLagatA irSyArUpa agninI urmiothI sAmAnya saMpadAonA svAmI amaro (devo) jIMdagIbhara sudhI khuba khuba pakAya che. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke- devatAone sukha sAmagrI ghaNI paNa temAMya jeTalA tuccha haiyAnA hoya che. irSyALu hoya che. bIjAnuM sukha khamI zake nahi evA svabhAvavALA hoya che. nahi maLelI sukha sAmagrIne meLavavAnI tRSNAvALA hoya che ane pArakAnuM sukha joine baLanArA hoya che e badhA devatAo paNa duHkhI hoya che. A devatAo bhavanapati devothI zarU karIne nava praiveyaka sudhInA devomAM hoya che ane AvA prakAranA devonI dareka devalokamAM bahumatI hoya che. vivekI ane virAgI devo dareka devalokamAM haMmezA ochA ja hoya che. manuSyagatimAM paNa jIvo moTe bhAge du:khI ja ne ? sAmAnyapaNe vicAratAM-jotAM to ema ja jaNAya ke manuSyomAM sukhanI sAmagrIne pAmelA thoDA ane je manuSyo sukhanI sAmagrI pAmelA che temane paNa duHkha nathI Page 35 of 191
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja evuM kahI zakAya tevuM nathI. AthI nizciMta e thAya cheke kAmarAga ane sneharAgamAM sAyelA jIvone AMkha sAme e ja sarvasva sukha jaNAtuM hoya to te sukha paNa kSaNika thoDA kALa puratuM ja hoya che ane duHkha ghaNAM kALa sudhInuM hoya che chatAMya e duHkhanA kALane paNa sukhanI AzAmAMne AzAmAM sukha malaze evI vicAraNAomAM e duHkha duHkharUpe lAgatuM nathI ane paraMparAe jIvo du:khIne du:khI ja thayA kare che mATe jJAnI bhagavaMtoe kAmarAga ane sneharAga pariharUM kahela che. je jIvone e pariharavA jevuM che ema aMtaramAM lAgatuM hoya che te jIvo e kAmarAga sneharAganI sAmagrIthI sAvadha rahIne jIvana jIvatA hoya che. jagatamAM mohanI sattAnA mULiyAM majabUta karanArA hoya to te rAga ja che. rAganI aMdara dveSano samAveza samajI levo. jema ke, ' vItarAga' paNAmAM vItadveSapaNAno samAveza thai jAya che. vaLI, dveSanI yoni paNa rAga ja che. jenA upara rAga hoya che tenA para dveSa thatAM vAra paNa lAgatI nathI. lobhaka-mohaka-sohaka paryAyo vaDe rAga jIvamAM evI rItanA praveza kare che ane pachI potAnA paga pahoLA karI potAnI ekahaththu sattA jIva upara calAve che. rAgane paravaza banelA jIvanI zI zI hAlata thAya che te saunA anubhavamAM sArI rItanA che. chatAM paNa tenI mAlIkIpaNAmAM ja majA mAnanAra te na samajI zake temAM navAi nathI. potAnI vastu anyane tyAM gIre mUkanAranI hAlata jevI hoya tevI jIvanI thai jAya che ane anaMtazaktino svAmI evo jIva paNa rAganA kAraNe kevI dayAmaNI, dInatAbharI lAcArI avasthAmAM mUkAya che te varNana thAya tema nathI. konI konI kevI kevI AjIjI-prArthanA kare che te jotAM duHkha ane Azcarya upaje che. ' saMkhyate nIva nena kRti rAjya jenA vaDe jIva raMjita thAya te rAga che.' rabba' dhAtu raMgavAmAM paNa Ave che. tethI rAga jIvane evo raMgI nAkhe che ke potAnI mUla avasthAne bhUlI virUpAvasthAne ja svasthatA mAne che. Aje imITezananA jamAnAmAM asalI karatAM nakalInA caLakATamAM loko raMjAya che, mohAya che AkarSAya che tevI ja hAlata jIvanI paNa thAya che. rAgI banelo jIva evI evI ceSTAo kare che ke vicAratAMya AtmAne kamakamA thai jAya. mATe duniyAmAM kahetI che ke "bhukha na jUe eMTho bhAta, rAga na jUe jAta-kajAta." ' pavizva: te vinAzam' A lokokita A arthamAM kharekhara satya banI che ke paramAM ja svapaNAnI buddhithI AtmA potAnA svarUpane bhUlI gayo che eTaluM ja nahi koi hitaiSI kadAca yAda paNa karAve to tenA upara ja zatrubhAva rAkhe che. rAgAdinI paravazatAne kAraNe jIvanI hAlata kevI thAya che te aMge zrI upadezamAlAmAM, carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmi paramAtmAnA svahaste dIkSita zrI dharmadAsagaNi mahArAjA pharamAve che ke "naMna vahapha sanmAM, lahuddhi naM na D saMvemaM | visayasuhesu ya rajjai, so doso rAgadoSANaM || 124 || to bahuguNanAsANaM, sammattacaritaguNaviNAsANaM / na hu vasamAgaMtavvaM, rAgadosANa pAvANaM / / 125 / / navi taM kuNai amitto, suchuvi suvirAhio samatthoDavi | jaM doDavi aNiggahiyA, karaMti rAgo a doso a || 126 || ihaloe AyA saM ajasaM ca karaMti guNaviNAsaM ca / pasavaMti a paraloe, sArIramaNogae dukkhe || 127 || dhiddhI aho akajjaM jaM jANaM toDavi rAgadosehiM / Page 36 of 191
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalamaulaM kaDuarasaM, teM ceva nisevae jIvo || 128 || ko dukkhaM pAvijjA ? kassa va sukkhehiM vimhao hujjA ? ho va na lamina mu N ? rAmosA napha na hubbA || 2o ||" ane mokSanA abhilASane Asakta-rAgI thAya che te "A jIva samyaktvane pAmato nathI, samyaktva pAmavA chatAM paNa je saMvegane saMsArathI udAsInabhAva pAmato nathI ane mAtra zabdAdi pAMce indriyonA viSaya sukhomAM ja A rAga-dveSano ja doSa che." tethI ghaNA guNono nAza karanAra, samyagdarzana-samyacAritra Adi mULa guNa tathA piMDavizuddhi Adi uttaraguNono paNa nAza karanAra evA rAga-dveSa rUpa je pApa tene vaza nahi thavuM joie. jevo anartha anigRhIta-nahi rokelA rAga ane dveSa kare che tevo anartha, sArI rItanA herAna-parezAna karelo ane pAcho samartha evo zatru paNa karato nathI. A lokamAM zarIra-mana saMbaMdhI kalezo, apayaza ane jJAnAdiguNono vinAza kare che ane paralokamAM paNa zarIra-mana saMbaMdhI aneka duHkhone ApanArA A rAga-dveSa che. aho mahA AzcaryanI vAta cha ke- A akArya che, A rAga-dveSa mahA anarthakArI che. tenA vipAka-phla ghaNAM ane ati kaDavA che ema paNa jANato evo jIva vAraMvAra te bene ja seve che mATe tevA jIvane dhikkAra ho, dhikkAra ho. jo rAga ane dveSa ja na hota to koNa duHkha pAmata ? koNa sukhamAM vismaya pAmata ? ane koNa mokSana na pAmata ? - ' rabbana rA' - raMjita thavuM te rAga che. icchAdi paryAyo vaDe AtmA raMjita thAya che te badhA rAganA ja paryAyavAcI nAmo che. vAcakapravara zrI umAsvAtijI mahArAje zrI prazamaratimAM paNa kahyuM che ke "icchA mUrcchA kAma: sneho gArdhyaM mamatvamaDabhinandaH | milApa kRtyaneti rAmaparyAyavavanAni || 78 ||" vicArIe to viziSTa arthamAM mAyA ane lobhanI mukhyatAvALI tathA mAnanI paNa dazAvALI vRttiothI AtmAne je je vastu ke vyakti vizeSa pratye je manojJabhAva-premabhAva utpanna thAya che te rAga kahevAya che.' ete nava Anena kRti rAH / kRti tlA // mahAmahopAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAjAe A aMge zrI drAvyalokaprakAzamAM kaSAya dvAranA nirUpaNamAM kahyuM che ke "krodhoDaprItyAtmako mAnoDanyerSyAsvotkarSalakSaNa: / mAyADanyavajhcanArupA, lobhastRSNAbhigRdhnutA || 410 || catvAro'ntarbhavantyete, ubhayordeSarAgayoH / Adimau dvau bhaved dveSo, rAgaH syAdantimau ca tau || 411 || svapakSapAtarupatvAnmAno'pi rAga eva yat I tatastrayAtmaNe rAno, dveSa: meghastu vevalam || 472 ||" rAganI kAramI avasthAno anubhava karanAra jIva rAgane dUra karavA icche te sahaja che. bolavA mAtrathI rAga dUra thai jAya evuM nathI. upazamazreNi upara ArUDha thayelA jIvane paNa pADanAra hoya to sUkSma Page 37 of 191
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lobharUpa rAganA ja aMza che. mATe rAgathI bahu ja sAvadha rahevAnuM che. Dagalene pagale te potAno paraco. batAvyA vinA raheto nathI. vyakti ke vastu vizeSe aneka prakArano hovA chatAM mukhya traNa prakAramAM te badhAno samAveza thai jAya che mATe muhapattinuM paDilehaNa karanAra AtmA te traNeno parihAra karavA icchatA. bole che ke "kAmarAga, sneharAga, draSTirAga pariharuM" pAMca indriyonA zabda-rUpa-gaMdha-rasa ane sparza rUpa anukULa ane manojJa viSayono majethI. bhogavaTo karavo te kAmarAga che. tenI viDaMbaNa anubhavamAM hovA chatAM paNa jIvanI Asakti-lAlasA kema ghaTatI nathI teja eka Azcarya che. jagatamAM zUravIramAM zUravIra gaNAtA, samartho, pratibhAzALI, buddhizALI jIvo paNa AnA rAgI banelA kevI paravazatA anubhave che, te mATe je je ceSTA Adi kare che te lakhatA. lekhInI paNa lAjI UThe che. "zrI pravacana sArodvAra' granthamAM 169 dvAramAM kAmanA covIsa prakAranuM varNana karatAM kahe che ke __kAmo cauvIsaviho saMpatto khalu tahA asaMpatto / caudasahA saMpatto isahA pUNa hoasapatto / / 1062 / / " covIsa prakAre kAma che. te sAmAnyathI be prakAre che. saMprApta ane asaMprApta. emAM kAmIjIvonA-paraspara melApathI je kAma thAya te saMprApta che jenA cauda prakAra che ane viyogarUpa kAma te asaMprApta che jenA dasa prakAra che. 'tattha asaMpatteDatthA ciMtA taha saddha saMbharaNamava / vikkavaya lakhkhanAso pamAya ummAya tabbhAvo / / 1063 / / maraNaM ca hoi dasamo saMpattaMpi ya samAsao vocchu / diTThIe saMpAo diTThIsevA ya saMbhAso / / 1064 / / hasiya lalio vagRhiya daMta nahanivAya cuMbaNaM ceva / AliMgaNa-mAdANaM karasevaNaDaNaMgakIDA / / 1067 / / ' asaMkAsamAM artha, ciMtA, zabda, smaraNa, vikalpa, lajjAnAza, pramAda, unmAda, tabhAva ane maraNa che. saMprAptamAM draSTisaMpAdana, draSTisevA, saMbhASaNa, hAsya, lalita, avagUhana, dAMta mAravA, nakha mAravA, cuMbana, AliMgana, AdAna eTale grahaNa, karasevana, Asavana ane anaMgaDiA che. AvI rItanA kAmane AdhIna thayelA jIvone mATe gamyAgamya, kAryAkArya jevuM kazuM ja hotuM nathI. potAnI icchApUrti sAthe ja saMbaMdha hoya che. mATe to lokamAM paNa kahevAya che ke, janmAMdha to bicAro kAMi dekhI zakato nathI, ghuvaDa divase joi zakato nathI jyAre kAmAMdha to divase ke rAtre paNa kAMi dekhI zakato. nathI. "divA pazyati no dhUka:, kAko naktaM na pazyati / upUrvaH poDapa mAgho, divALab pazyati ||" kAmAMdha to je vastu paNa na hoya te paNa jUe che te tenI kAramI dazA che. kahyuM che ke "drazyaM vastu paraM na pazyati jagatyandha: puroDavasthitaM, kAmAndhastu yadasti tatpariharan yannAsti tatpazyati / Page 38 of 191
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kundendIvarapUrNacandrakalazazrImallatApallavAnAro pyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate / / " je lajjanIya che, gopanIya che, adarzanIya che, bIbhatsa che, apavitra che tevA aMganI yAcanA. karavI te jIvanI keTalI badhI parAdhIna avasthA che temAM A kAmarAga vinA bIjuM kazuM kAraNa nathI. "yallajjanIyamatigopyamadarzanIyaM, bIbhatsamulbaNamalAvidhapUtigandhi / tadyAcaneDaGgamiha kAmikRmistadeva, kiMvA dunoti na mano ? bhavavAmatA sA / / " A kAmarAgane jItavA mATe tenA apAyono vicAra karavo ke, A viSayo kSaNavAra sukha ApanAra che paNa pariNAme mahA du:khadAyI che, mukhe mIThA madhura che paNa hAlAhala jherathI bhUMDA che. jhera to ekavAra khAvAthI jIvitano nAza kare paNa A viSayo to smaraNa mAtrathI paNa AtmAnI khAnAkharAbI karanArA che. "yadacchAkASTAdazamannaM bahubhakSyapeyavatsvAdu / viSasaMyuktaM bhuktaM vipAkakAle vinAzayati / / 1 / / taddhapacAra sambhUtaramyaka rAgarasasevitA viSayAH | mavazataparamparAvapa 6:2vavipAchAvasthavara: || 2 II" (zrI prazamarati 10-108) zarIramAM peseluM zalya jyAM sudhI zudhdhine na pAme, bahAra na nIkaLe tyAM sudhI je pIDA Ape che tenA karatAM paNa vadhu pIDAdAyI A kAmo che. icchA mAtrathI nahi bhogavavA chatAM durgatidAyI che. mATe zrI uttarAdhyayana sUtrakAre paNa kahyuM ke "sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsI visopamA / kAme patthemANA, akAmA jaMti duggaiM / / 73, uttarA.9 / / " mATe kAmadevano parAjaya karanArAone vAraMvAra yAda karavAthI kAmarAgane jItavAnuM baLa maLe che. kAmarAga jItAi jAya eTale saMsAra paNa jItAi javAnA che. kAmarAganI asaMprApti maraNane ApanArI che. jemake, koi eka yuvAna paraba para pANI pIvAne Avyo ane pANI pIne te potAnA raste cAlato thayo. te atirUpavAna hovAthI pANI pAnArI tenA upara ati mohita thai ane te javA chatAM paNa atyanta rAgathI pAchaLa pAchaLa dekhyA karatI te strInI najarathI yuvAna dUra thatAM ja te pANI pAnArI strI maraNane pAmI, jeno rAga AlokamAM vadha-baMdha ane maraNane ApanAra che paralokamAM to ghaNA bhayaMkara apAyone ApanAra che tema jANyA ane samajyA pachI tenI chAyAmAM paNa koNa jAya ? agni bALanAro che" "jhara mAranAruM che' to tenA pArakhA karavA koi ja jatuM nathI ane anubhavIonI vAtane svIkAre che to sukhane paNa pAme che. to Akha vacanonA anusAra AnI apAyatA jANI tenAthI dUra rahevuM te ja sAcI buddhimattA che. "dhanyAste vandanIyAste, testrailokyaM pavitratama | yaireSa bhuvanaklezI, kAmamallo nipAtita: / / " kAmarAganuM mULa sneharAga che. arthAta sneharAgamAMthI ja kAmarAga janme che. mATe kAmarAga jItavo. Page 39 of 191
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to sneharAgane jItavA prayatna karavo joie. sneharAganuM svarUpa ApaNane suparicita che. jema sneha-cIkAzayukta tailI padArtho, tethI jo gAtra-zarIrAdi tenAthI yukta hoya to zarIrAdi upara raja Adi coMTI jAya che. tema sneharAganA kAraNe rAganA mULiyAM vadhu majabUta bane che. mATe upakArI paramarSioe paraspara sajAtIya sAthe ke vijAtIya sAthe paNa sneha na thai jAya tenI kALajI rAkhavA kahyuM che. te sneha ja anarthonuM-AgaLa vadhIne kahIe to anAcAronuM paNa mULa bane che ane yAvata maraNa ApanAra bane che. jema AyuSyanA sAta upakramomAM je adhyavasAya nAmano je upakrama che tenA rAga-sneha ane bhayA ema traNa prakAra kahyA che. temAM snehanA draSTAntamAM kahyuM che ke- koika sArthavAhanI strIno pati paradezathI AvavA chatAM paNa mitroe te strInA snehanI parIkSA karavAne mATe 'tAro pati sArthavAha maraNa pAmyo' Ama kahevAthI ja sAryavAhI paNa tarta maraNa pAmI. potAnI strIne maraNa pAmelI sAMbhaLIne te sArthavAha paNa teNI uparanA snehathI maraNa pAmyo. AvA apAyane ApanArA sneharAgane vaza kayo sakarNa-paMDita thAya ? vaLI, zAstromAM paNa saMbhaLAya che ke, caramatIrthapati, AsannopakArI zrI mahAvIra svAmi paramAtmA upara zAsananA ziratAja, svayaM dvAdazAMgInA praNetA anaMtalabdhinA bhaMDAra zrI gautamasvAmi mahArAjAne paNa UMDe UMDe je sneharAgA paDelo hato, teja teone kevaLajJAnanI prAptimAM moTAmAM moTA avarodha rUpa hato. "tRNadvidalacarmorNAkaTatulyA bhavanti hi / snehA guruSu ziSyANAM tavorNAkaTasannibha: / / 1 / / asmAsu cirasaMsargAt sneho draDhatarastava / tena saddha vabhaM te tadmAve bhaviSyati || 2 ||" (tri.za.pu.ca. parva-10, sarga-9, glo. 25-260) "tRNa-dvidala-carma ane unanI DAha (caTAi) samAna sneha, guruone viSe ziSyono hoya che temAM tamAro unanI kaDAha jevo che. amArI upara cirakALanA saMtsargathI tamAro sneha draDhatara thayo che tethI tamAruM kevaLajJAna rokAya che. te snehano abhAva thaze tyAre tamane kevaLajJAna thaze." ahaMkAra ane mamakAranA kAraNe snehanA mULiyA vikasIta thAya che, snehavRkSa phlephAle che. tethI, snehanA mULa sUkavavA mATe ahaMkAramamakAra bhAvono tyAga karavo jarUrI che jethI sneha ApoApa nirmULa thaze ane "sneharAga pariharuM' te sAcA bhAve bolAze. draSTi eTale darzana. ahIM jenadarzana sivAyanA anyadarzano levAnA che. je kharekhara tattvane pAmyA. paNa nathI. jo vAstavika tattvane pAmyA hota to ekAntapaNAne aMgIkAra karatA paNa nahi. ekAnta draSTino Azraya karavAthI mithyAdarzana che. jeno rAga paNa AtmAne mithyAbhAvomAM ja masta-mahAlato banAvI saMsAramAM bhaTakAvanAra bane che. AvA draSTirAgane paNa pariharavAno che paNa je pakaDAyuM hoya, samajAyuM paNa hoya ke A khoTuM ja che chatAM paNa teno tyAga karavo kaThIna che. mATe ja sUtikAre zrI vItarAga stotramAM kahyuM che ke, kAmarAga ane sneharAga hajI choDI zakAya che paNa draSTirAga choDavo bahu ja kaThIna che. "kAmarAga-sneharAgAvISatkara nivAraNau / draSTirAgastu pApIyAna, duruccheda: satAmapi / / " (zrI vIta.stotra prakAza-6, gA. 10) Page 40 of 191
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ A traNe rAgane choDavAno udhama karavo te ja jarUrI che. jethI mohanA mULiyA nabaLA paDaze ane vAstavika tattvanI prApti thaze ane sUtra-artha tattva karI sadahuM te sAcuM bolAze. tethI "samyakatva mohanIya, mizra mohanIya, mithyAtva mohanIya pariharuM' "kAmarAga-sneharAga-draSTirAga pariharuM' sAcuM bolAze. duniyAmAM rAgI jIvo kevA hoya che ane evA aniSTa rAganA upAsaka banelA AtmAnI kevI. dayAjanaka dazA thAya che e darzAvavA mATe tathAhi - arthAta - te talavaranuM draSTAMta A pramANe che ema kahIne e talavaranuM draSTAMta AcArya mahArAjA pote ja kramAve che. magadha dezamAM AvelA koi eka sanniveza eTale pADAmAM eka naMdana nAmano talavara raheto hato. te talavarane prathama zrI ane dvitIya zrI nAmanI be patnIo hatI. A be patnIo paikAnI dvitIya zrI nAmanI bIjI patnI upara te talavara rakta banelo hoi teNInA gharamAM ja te talavara rahe che. koi eka divasa te talavara prathama zrI nAmanI patnIne ghera gayo ane teNIe tene ucita evA snAna Adie karIne te potAnA patinI sevA karI potAne ghera ghaNe divase AvelA patinI snAna AdithI sevA karyA pachI teNIe nAnA prakAranA vyaMjana guNe karIne sahita evuM bhojana taiyAra karyuM eTale ke aneka zAka, dALa, kaDhI vagere vastuo sahitanuM suMdara bhojana banAvyuM. e bhojana ghaNuM ja suMdara hovA chatAM paNa te talavaranA cittamAM te bhojana paikInI ekapaNa vastu tarapha bahumAna pedA na thayuM. arthAta teNIe banAvelA suMdaramAM suMdara bhojananI ekapaNa vastu tene rUcikara thai nahi ane ethI ja teNe potAnI te strI pratye kahyuM ke- je dvitIya zrIe nathI rAMdhyuM te zuM khAi zakAya ? arthAt dvitIya zrIe je rAMdheluM na hoya te khAvAmAM svAda zI rItie Ave ? mane eNInA rAMdhelA sivAyanuM khAvAmAM AnaMda nathI Avato te kAraNathI tuM teNInA gherajA ane nA gharanA koipaNa jAtinA zAkane lai Ava. patinI A AjJA thavAthI prathama zrI potAnI patnInA ghera gai ane teNInI pAse teNIe zAkanI yAcanA karI. A mAMgaNInA uttaramAM te dvitIya strIe kahyuM keAje meM rAMdhyuM nathI mATe mAre tyAM zAka kyAMthI hoya ? arthAta ma Aje rAMdhyuM nathI eTale mAre tyAM zAka nathI. AthI pAchI AvIne prathama zrIe te vAta potAnA pati talavarane kIdhI. Avo uttara malavA chatAM phrIthI paNa te talavare potAnI prathama zrI nAmanI patnIne kahyuM ke-je ema hoya to tene ghera kAMi vadheluM Adi hoya to te paNa mAgI lAva. AthI prathama zrIe phrIthI paNa teNInA ghera jaine teNInI pAse tevA prakAranI vastunI paNa mAgaNI karI. e mAMgaNInA uttaramAM paNa te dvitIya zrIe kahyuM ke- vadheluM paNa cAkarone ApI dIdheluM che. e kAraNathI vadheluM paNa nathI. A uttara sAMbhaLIne pAchI AvelI teNIe potAnA patine te vAta paNa jaNAvI ke-vadheluM karma karone ApI dIdheluM te kAraNathI teNIne ghera vadheluM paNa kAMi nathI. A pramANe banavA chatAM paNa rAgathI paravaza banelA teNe kahyuM ke- je kAMi kAMjI jevuM hoya te paNa tuM tenA gherathI lAva. A jAtinI AjJA sAMbhaLavAthI prathama zrI paNa kaSAya yukta banI kaSAya yukta banelI. taNoe bahAra jaine tarata ja kareluM tAjuM vAcharaDAnuM chANa ke je tuvara ane caNAthI mizra hatuM tene grahaNa karyuM ane grahaNa karIne upara saMskAra karIne A tenA gherathI ANeluM che. A pramANe bolatI teNI te vastu potAnA pati pAse lai gai ane ApI, potAnI priya evI dvitIya zrI nAmanI patnIe banAveluM zAka che ema jANavAthI tuSTamAna thayelA te talavare A zuM che e paNa joyA vinA ane samajyA vinA khAto khAto. bolavA lAgyo ke- "aho miSTa aho aho ! rasa vizeSa: aho sujhI guNa" arthAt aho ! A kevuM mIThuM che aho aho A kevo rasa vizeSa che. aho ! sustrIno gaNa kevo suMdara hoya che. AnA uparathI e vicAro ke sneharAga paNa jo ATalo joradAra hoya to draSTirAga keTalo joradAra Page 41 of 191
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ thai zake che ? ane kevo majabUta rUpe hoi zake che ? AthI jJAnI bhagavaMto A traNe prakAranA rAgane pariharavAnuM kahe che. draSTirAga ene kahevAya cheke saMsAramAM je kuLa-jAti AdimAM janmyA hoya te kula, jAti, paraMparAthI je dharmo potAnA kuLamAM cAlato hoya te dharma pratyeno atyaMta rAga rAkhIne potAnuM jIvana jIve ane Aja dharma sAco che evI vicAraNA rAkhIne e dharma pratyeno je rAga hoya che te draSTirAga kahevAya che. evI ja rIte koi vyakti pratye kAmarAga ane sneharAga thatAM thatAM atyaMta rAga pedA thai jAya cheke Akho divasa ane rAta eja dekhAyA kare. evI ja rIte acetana padArtha pratye paNa kAmarAga-sneharAga thatAM thatAM atyaMta rAga pedA thatAM draSTirAga rUpe banI jAya che ane divasa rAta eja dekhAyA kare na dekhAya to paNa manamAM enuM ja raTaNa ramyA karatuM hoya che. AvA rAgane paNa draSTirAga rUpe kahevAya che ane AvA rAganA. kAraNe e padArtha jovA na male to enA virahanA vicArothI mRtyu eTale maraNa sudhI jIvo pahoMcI jAya che AthI bhayaMkara rAga gaNAto hoya to te A draSTirAga gaNAya che AthI jJAnI bhagavaMtoe kahyuM ke jyAM sudhI A traNamAMthI koipaNa prakArano rAga rahelo hoya to jIvo kSAyika bhAve guNonI prApti karI zakatA nathI. jema cAra jJAnanA ghaNI dvAdazAMgInA praNetA zrI bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara jene saMyama Ape ene kevalajJAnanI prApti thAya AvI aneka prakAranI labdhionA svAmI hovA chatAMya eka mAtra bhaktirUpe zrI bhagavAna mahAvIra pratye eTale potAnA gurU pratye pUrva bhavonA RNAnubaMdhanI paraMparAe sneharAganA kaNIyA udayamAM cAlatA hatA tethI zrI bhagavAna mahAvIranI hAjarImAM-potAnA gurU bhagavaMtanI hAjarImAM kevalajJAna pAmI na zakyA arthAta gurU bhagavaMtanA nirvANa bAda kevalajJAnanI prApti thai che. AthI e nizcita che ke jyAM sudhI jIvonA aMtaramAM chellAmAM chellA sneharAganA pagalo udaya rUpe rahelA hoya che tyAM sudhI jIvo kSapakazreNi prApta karI zakatA nathI ane mohanIya karmano saMpUrNa nAza karI zakatA nathI mATe sAyikabhAve guNonI prApti thatI nathI ema kahevAya che. AthI A traNe prakAranA rAga pariharavAnA eTale tyAga karavAnuM kahe che. jeTale aMze e rAga ochA thatA jAya eTale aMze jIvo kSayopazama bhAve guNonI prApti karI zake che ane e guNone khIlavIne temAM sthiratA pAmI zake che. pachI kSAyika bhAva pAmI zake che. (8) sudeva (9) sugurU (10) sudharma AdarUM. sudeva kone kahevAya? kevA hoya? kai rIte thAya? je jIvonAM rAga-dveSa cAlyA gayA che. evA zrI arihaMta paramAtmA ke je A avasarapiNI kALamAM covIza thayA che. pUrve anaMtA thayA che. vartamAnamAM vIsa viharamAna vicare che ane bhaviSyamAM anaMtA thavAnA che. te ja eka deva tarIke pUjavA yogya che ane te sudeva kahevAya che. AvA sudeva rUpe tIrthaMkarapaNuM e zI vastu che ? zuM cIja che ? e suvihita ziromaNi A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrI tIrthaMkarapaNAne samajAvatAM mAne che ke ataH prakarSa samAptAviyaM phla muttamam | tIrthakRtva sadaucitya-pravRtmA mokSa sAdhanam II 1 II. bhAvArtha :- zrI tIrthaMkarapaNuM e prakarSapaNAne pAmela puNyAnubaMdhI puNyanuM pradhAnadda che ane e zrI tIrthaMkarapaNuM sadAya aucityabharI pravRtti dvArA mokSane sAdhanArUM che. tIrthakaranA AtmAo mithyAdraSTinI dazAmAM rahelA hoya to paNa bIjA AtmAo karatA uttama ja Page 42 of 191
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che. ema zAstrakAra paramarSio sthaLe sthaLe mAve che. dharma ja eka upAdeya che. evuM kahenAra jaina zAsana sivAya prAya: anya koi nathI. zrI jenazAsane izvarane paNa alAyado nathI mAnyo, ke je jagatano saMcAlaka che. pratyeka AtmA izvara thavAne lAyaka che ane evA to anaMtA thai gayA. je AtmA yogya purUSArtha kare e izvara thAya. prayatna karo. tIrthaMkara nAmakarma bAMdhavAnA jeTalA kAraNo che teTalA ApaNe paNa sevIe, vIse sthAnakone agara temAMnA ekAdane paNa ArAdhIe ane jagatane zAsana-rasIka banAvavAnI utkaTa bhAvanA thAya to ApaNe te tIrthaMkara nAmakarma nIkAcIe ane tIrthaMkara thaie. ApaNo evo nizcaya che ke jevI yA zro tIrthakara devanA AtmAmAM Ave che tevI koipaNa AtmAne AvatI nathI. athavA teja AtmA tIrthaMkara thAya ke jene AvI jAtinI bhAvanA eTale ke savI jIva karUM zAsana rasI evI bhAvayA utpanna thAya paNa bIjo to nahi ja ! zrI tIrthaMkara devonA jIvananA mukhyatAe be vibhAga pADI zakAya eka to ArAdhaka vibhAga ane bIjo ArAdhya vibhAga. sAmAnya rItie vicAratA paNa samajI zakAya tema che ke- zrI tIrthakara devono aMtima bhava ArAdhya. vibhAgamAM gaNAya. jyAre te pUrvanA bhavo ke jemAM te parama tArakonA AtmAoe zrI jina zAsananI ArAdhanA karI che te ArAdhaka vibhAgamAM gaNAya. yAda rAkhajo ke- evI paNa dazA hoya che ke je dazAmAM bhoga bhogavatA hoya ane karma chUTatA jatA. hoya. zrI tIrthaMkara devonA AtmAo chellA bhavamAM je pANI grahaNa kare che te paNa bhogAvalIno nAza karavAne mATe ja ! kriyA pANI grahaNAdinI ane pariNAmamAM karma nirjarA ! A upAya nIca che paNa te vinA chUTako nahi tyAM zuM thAya ? A uparathI-ApaNe paNa bhogamAM rahI karma khapAvIzuM-Avo nirNaya karavAnI mUrkhAi karatA nahi. zrI tIrthaMkara devonuM jIvana to jJAna pradhAna che e AtmAo to joi zake che ke-mArUM amuka karma amuka rItieja khape tema che ! - zrI tIrthaMkaranA AtmAo jema vayamAM vadhatA jAya tema guNamAM paNa vadhatA jAya. badhdhi siddhimAM paNa vadhatA jAya. bAhya ane atyaMtara banne badhdhi sidhdhi vadhe e ja emanI khUbI che. kevalajJAna pAmyA bAda ochAmAM ochA karoDa devatAo niraMtara e tArakonI sevAmAM rahe che. devo e tArakone jamIna upara paga paNa mUkavA detA nathI. suvarNa kamaLo goThave ja jAya che. samavasaraNanI paNa addhi kevI ? e chatAM paNa e prabhu to vItarAgane ? e sAhyabI ane e ddhi e AtmAone muMjhavatI nathI. prathamathI bhagavAna vItarAga nathI chatAM virAgI rahe che mATe emanuM jIvana e hAtha joDavA lAyaka. prazna :- zrI tIrthaMkaradeva zrI saMghane namaskAra kayA hetuthI kare che ? u :- bhagavAna zrI tIrthaMkara devo kRtakRtya hovA chatAM jema dharma kathA kare che. tema jJAnAdi guNonA samudAya rUpa zrI saMghane paNa namaskAra kare che ane temAM traNa hetuo che - pahelo hetu e che ke- arihaMtapaNuM eTale ke zrI tIrthakarapaNuM pAmavAmAM zrI saMgha eTale ke tIrtha e hetu che kAraNa ke pravacanavAtsalya AdinA yoge ja tIrthaMkarapaNAnI prApti thAya che. vIsa sthAnakamAnA ochAmAM ochA eka paNa sthAnakanI ArAdhanA karyA vinA Aja sudhImAM ekapaNa tIrthaMkaradeva thayelA. nathI, thatA nathI ane bhaviSyamAM thaze paNa nahi e sunizcita che. AthI ja zrI tIrthaMkaradeva guNanA samudAya rUpa zrI saghane namaskAra kare che. bIjo hetu e che ke lokono svabhAva evo che ke-potAnA pUjya jene pUje tenI pUjA karavAne te Page 43 of 191
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9, khAsa prerAya che e kAraNe lokone pUjyanI pUjA pratye preravA mATe pUjya evA zrI tIrthaMkaradeva paNa guNanA samuharUpa zrI saMghanI namaskAra rUpa pUjA kare che. - trIjo hetu e che ke- dharmanuM mUla vinaya che-e pragaTa karavAno che. jyAre zrI tIrthaMkaradeva jevA kRtakRtya thayA pachI paNa jenA yoge tIrthaMkarapaNAnI prApti thai tenI pratyenA kRtajJatA bharelA vinayane nathI cUkatA. to bIjAthI kema ja cUkAya ? e jAtinI vinayavRtti pedA karavA mATe kRta kRtya evA paNa zrI tIrthaMkaradeva guNanA samuha rUpa zrI saMghane namaskAra kare che. AthI tame samajI zakazo ke-kRtakRtya thayelA zrI tIrthaMkaradeva paNa zrI tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI janya je ucita pravRtti teno amala karavAmAM cUkatA nathI ane dharmakathAnA AraMbhamAM namo tithya-emAM kahIne kRtakRtya evA paNa zrI tIrthakara deva hetapurassara namaskAra kare che. mAtAnA garbhamAM rahelA paNa e tArakonI indra jevA samyagdaSTi devatAo zrI namutthaNaM sUtra bolavA dvArA stuti kare che. e jIvana evuM ke- emAM kadI virAdhaka dazA AvavAnI nahi. e tArako gurUnA upadezathI samyaktva pAme to paNa samyakatva prAptimAM e tArakonI yogyatAnI ja pradhAnatA gaNAya. kAraNa ke zrI tIrthaMkara devanA AtmAonA svabhAvamAM yogyatA hatI mATe pragaTI. kevalajJAna thayA pachI zrI tIrthaMkara mahArAjAonI sadezanAnI pravRtti avazya thanArI hoya che kAraNa ke zrI tIrthakara nAmakarmanuM vedana aglAnapaNe dharmadezanAthI kare che ema caudapUrvadhara yugapradhAna zAsana prabhAvaka AcArya bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmijI kahe che. zrI tIrthaMkara devonA bhogano bhogavaTo te paNa karmakSaya mATe che. mAMdAne roganA nAza mATe jema davAnI paDIkI che tema emane bhogo tathA strI Adi parivAra vagere bhoga roganA nAza mATe davAnI paDIkI jevA che. kAraNa ke te tArakA bhogone rogo tarIke ciMtave che ane evI viziSTavairAgyavALI dazAmAM rame che ke jeno jagatabharamAM joTo na male. kyAM che te tAraka jevI mAbApa pratyenI ApaNI bhakti ? e evA puNyazALI hoya che ke-temanA garbhamAM AvavAthI temanI mAtAnuM udara paNa uMcuM nathI thatuM. emanA yoge mAtAna jarApaNa takalIpha na thAya. ane tamArA yoge to tamArI mAtAnI kayI dazA thai hatI te pUchajo ! zrI tIrthaMkaradevane to dUdha pAvAnI mahenata paNa emanI mAtAne nathI karavI paDatI. e tArakoe to kadI paNa potAnA maLa dhovAnI mahenata mAtAne ApI nathI. tame to keTalIya vAra mAtAnA kapaDA bagADyA haze ? zrI tIrthaMkaradevanI mAtAne prasUtinI vedanA jarApaNa na thAya ane tamArAthI vedanA evI ke-te te ja jANe. zrI tIrthaMkaradevanI mAtAne te garbhamAM Ave ke tarata manohara svajhA Ave ane tamArI mAtAne ? duniyAmAM koi vastu evI nathI ke jenI upamA zrI jinezvaradevane ApI zakAya ! e tArakona zrutajJAna to evuM ke mAtAnA garbhamAM paNa ochAmAM ochA agiyAra aMga to jANe ja, ane te tArakanuM mati paNa zudhdha ane avadhipaNa zuddha. te tAraka garbhamAM Ave tyArathI ja devo ane indro doDAdoDa kare. aDhaLaka sAhyabI chatAM te tAraka emAM rAce nahi. indro sevA kare paNa e sevAthI khuza na thAya, harSano emane utsuka na thAya e tArakanuM rUdhira ane AmiSa paNa dUdhanI dhArA jevuM zveta hoya che. AvA guNo jene AzrIne rahelA che evI kAyA paNa e tAraka ja pAme ! e tArakonA rUpanuM varNana paNa vacanAtIta che. anuttara vimAnanA devonA zarIranuM rUpa ajaba che. e rUpa zrI jinezvaradevanA rUpa AgaLa bujhAyA Page 44 of 191
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgArA jevuM dekhAya che. je rUpane joine janAranA zira jhuke-paMkhIone paNa pradakSiNA devAnI bhAvanA thAya e rUpanuM varNana vANImAM Ave ? emanA atizayo anupama, AthI AvA zrI tIrthaMkara paramAtmAo eja sudeva tarIke gaNAya che tathA A zrI tIrthakara devo. aDhAra doSAthI rahita thayelA hoya che. te ja deva gaNAya che. AthI jeonA rAga-dveSa tathA moha sarvathA nAza. pAmyA che te zrI arihaMta kahevAya che ane e deva ja eTale zrI arihaMtasudeva tarIke gaNAya che. - rAgathI mukta thavA mATe rAga rahita AtmAonI sevA-bhakti-upAsanA karavI joie.rAganI paravazatAno anubhava karanAra AtmA thoDo paNa samaju hoya to tene rAganI parAdhInatAthI chUTavAnuM mana thAya ja. tethI ja te bole che ke- "sudeva-suguru-sudharma AdaruM." zrI jainazAsanamAM "A ja deva, A ja guru ke A ja dharma" evI vAta nathI. paraMtu "AvA hoya te deva, AvA hoya te guru ane Avo hoya te dharma." tethI ema kahevAmAM jarApaNa vAMdho nathI ke, guNapradhAna A zAsana che ane guNanA kAraNe vyaktinI mahattA che, paNa guNarahita vyaktinI mahattA nathI. jeoe mULamAMthI rAgAdi zatruono nAza karI, vItarAga thai rAgAdithI rahita thavAno mArga batAvyo che te ja kharekhara sudeva che; jeA svayaM rAgAdithI rahita thavAno puruSArtha karI rahyA che ane je koi yogya arthI jIva Ave tene AjJA mujaba rAgAdithI rahita thavAno mArga samajAvI rahyA che te suguru che ane rAgAdithI rahita thavAnA upAyo samajAvanAra sudharma che - A sArI rItanA jANanAra ane sudeva-sugara-sudharma Adaru' bolanAra jIva kyAre paNa potAnA rAgAdi khIle ane puSTa thAya-vadvine pAme tevI mAMgaNI deva-guru-dharma pAse kare paNa kharo ? AvI mAgaNI amArA mA-bApa gaNAtA devAdi pAse na karIe to zuM bIjA pAse karIe-evI paNa vAto kare kharo ? svayaM AvI mAgaNI kare ane AvI mAgaNI karavAmAM vAMdho paNa nahi-ema bole ke samajAve te sanmArgano jJAtA paNa kahevAya kharo ? sanmArgano jJAtA na hoya ane potAnI jAtane "sanmArga saMrakSaka' gaNAvI anya bhoLA-bhadrika jIvone bhramamAM nAkhe to tevAone mATe zuM kahevuM te "svayaM na khanija che kahI, AvAone oLakhI, temane phlAvelA cepI rogano cepa ApaNane na lAgI jAya ane ApaNI jAtane bacAvI zakIe-tevo prayatna karavo hitAvaha che. rAgAdi aDhAra doSothI rahita te sudeva che. "antarAyA dAna-lAbha-vIrya-bhogApabhogagA: / hAso ratyaratI bhItirjugupsA zoka eva ca / / 1 / / kAmo mithyAtvamajJAnaM, nidrA cAviratistathA / rAno dveSazva no dropA tevAmaMAH zALamI || 2 ||" (zrI abhidhAna ciMtAmaNi koSa glo. 72-73) dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, vIAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, hAsya, rati, arati, bhaya, jugupsA, zoka, kAma, mithyAtva, ajJAna, nidrA, avirati, rAga ane dveSa - A aDhAra doSo zrI vItarAgadevamAM hotA nathI. anAdikALathI avarAi gayela ApaNuM bhagavasvarUpa pedA thAya te mATe ja sudevanI sevA-bhakti-upAsanA karavAnI che. arthAta AtmAnA saghaLAya guNo pedA thAya ane badhA doSo nAza pAme te mATe sevA-bhakti-upAsanA karavAnI che paNa bIjA koipaNa hetuthI karavAnI nathI. bIjA bIjA hetuothI karAya to to temanI bhakti na thatAM AzAtanA thAya ane je AtmAne saMsAramAM rUlAvanArI bane to kayo. Page 45 of 191
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakarNa hAthe karIne tevo sodo kare ? vaLI sudevanuM sAmAnyathI svarUpa batAvatA kahyuM che ke "sarvajJo jitarAgAdidoSa strailokyapUjita: / yathAsthitArthavAdI ca devoDarhan paramezvaraH / / 1 / / dhyAtavyoDayamupAsyoDayamayaM zaraNamiSyatAm / ucaiva pratipattayaM zAsanuM vetanaritaveta || 2 II" (yogazAstra dvitIyaprakAza glo. 3-4) sarvajJa, jitI lIdhA che rAgAdi doSo jemaNe, (traNalokamAM pUjanIya) traNe lokathI pUjAyelA, yathArtha vastusvarUpane kahenArA e ja paramezvara, arihaMta deva che. temanuM ja dhyAna karavA jevuM che, temanI ja upAsanA karavA jevI che, temanuM ja zaraNa svIkAravA jevuM che, temanuM ja zAsana svIkAravA jevuM che. jo cetanA hoya to. mATe paNa nizcita thAya che ke sudevanI pAse paNa zuM maMgAya ane zuM irachAya ? sugurU AdarUM zrI paMcendriya sUtra" aparanAma "suguru sthApana sUtra'no jANakAra jIva sugurunA svarUpane sArI rIte samaje che ke, mArA tAraka guru, bhavodadhinA pAra pamADanAra guru AvA AvA guNonA svAmI hoya che. kalikAlasarvajJa bhagavaMte zrI yogazAstranA dvitIya prakAzamAM gurunuM lakSaNa sAmAnyathI A pramANe batAvyuM che "mahAvratadharA dhIrA: bhaikSamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA gurakho matA: / / " "mahAvratane dhAraNa karanArA tenA pAlanamAM tathA upasargo ane pariSahone sahavAmAM dhIra, bhikSA mAtrathI ja jIvanArA (nirdoSa bhikSAthI ja saMyamadehane TakAvanArA), haMmezA sAmAyikamAM ja rahelA, (yogyatA keLavI, gurvAjJAthI bhagavAnanI AjJA mujaba) dharmano ja upadeza ApanArA guru manAyA che." AnA uparathI paNa sunizcita thAya che ke, gurupade birAjamAna vyaktinuM kartavya zuM hoi zake ? ke svayaM mokSamArganI ArAdhanAmAM ja magna rahevuM ane je koi yogya-arthI-samartha jIva Ave tene mokSamArga samajAvI, mokSamArganI ArAdhanAmAM ja joDavA paNa teno saMsAra puSTa thAya, saMsAranI ja pravRttimAM pravRtta. thAya-tevo vicAra paNa na kare, tevAM vacana paNa na bole to tevI pravRtti to kare ja zAnA ? "guru" zabdanI vyutpatti paNa A ja vAta puSTi kare che. "Imti-phimti ghaNati guru je dharmano upadeza kare te guru. abhidhAna ciMtAmaNimAM paNa kahyuM che ke- "sudAmapadezag? -guru eTale dharmopadezaka. duniyAmAM "guru" artha mAtA-pitA, kalAcArya AdimAM abhipreta manAyo che. parantu atre to dharma saMbaMdhamAM "guru" artha abhipreta che. kemake, zrI dharmaratna prakaraNamAM paNa kahyuM che ke "gharmajJo gharmartA, 5, sadA gharmaparAyaUT: I satvebhyo dharmazAstrArtha-dezako gururucyate / / " "dharmanA jANa, dharmanA karanAra, haMmezA dharmamAMja tatpara ane dharmazAstrano ja upadeza ApanAra hoya te 'guru' kahevAya che." Page 46 of 191
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rItanA gurunA svarUpano jANa AtmA, potAnA AtmAnA kalyANa ke hita vinA bIjI eka paNa vAta guru pAsethI icche paNa nahi. guru paNa potAnA paricayamAM AvanAranA AtmAnA saMsArathI nistAra vinA bIjI icchA paNa kare nahi. tethI ja potAnI pAse AvanArane 'dharmalAbha' vinA bIjA AzIrvAda paNa ApatA nathI. AnA parathI sujJajano guru zuM Ape ane guru pAse zuM icchAya te sArI rItanA samajI zake che. tema karI potAnA kalyANane paNa nizcita kare che. kema ke, bhagavadbhAva pedA karavA jema devatattvanI upAsanA che tema gurubhAva pedA karavA mATe ja gurutattvanI upAsanA karavAnI che. sugurU teja ke je e sudeve batAvelA mArge cAlanArA che, emanI AjJA mujaba vartanArA che, emanI AjJAthI virudhdha rItie nahi cAlatA emanI AjJAno ja pracAra karanArA che. kaMcana kAminInA mAtra tyAgI ja nahi paNa vairI che eTale pote rAkhe nahi bIjA pAse rakhAve nahi ane rAkhatAne sArA mAne nahi evA che. tame gharabArI cho mATe sArA cho ema mAne nahi paNa phtI rahyA cho ema mAne ane kahe. evA che ke- duniyAno rasiyo Ave tyAre kahe ke baMgalA e kedakhAnA che saMsAra e narakAvAsa che teja sugurU che paNa saMsArane svargavAsa kahe e sugurU nathI. saMsAranI du:khamayatAne hRdayamAM jacAvavAnuM kArya teja kare ke je saMsAra sAgarathI tarI parane (bIjAne) tAravAne icchatA hoya athavA to je saMsArathI virakta banI e jJAnInI AjJA mujaba svapara kalyANanI sAdhanAmAM jIvanano vyaya karatA hoya. je AtmAne saMsAramAM rasa Ave che te svayaM tarI paNa nathI zakato ane parane tArI paNa nathI zakato. Aja hetuthI jJAnAdithI vibhUSita jaina munio sivAya anya koi ja A saMsAra sAgaranA sAcA tAraka nathI kAraNa ke je potAno udhdhAra na karI zake te pArakAno upakAra prAyaH na karI zake, je svayaM taravAne samartha che te ja pArakAne sArI rIte tAravA mATe samartha che. lAkaDAnI ke loDhAnI ema nAvA to beya kahevAya paNa lAkaDAnI nAvA tAre jyAre loDhAnI nAvA DubADe ! jenAmAM taravAnI lAyakAta nathI tenAmAM bIjAne tAravAnI lAyakAta nathI. je AtmA jJAnI hoya, kriyAmAM tatpara hoya, zAMta hoya, bhAvitAtmA hoya ane jitendriya hoya te ja pote tare ane bIjAne tArI zake. tAraka bananAro AtmA ekalo jJAnI hoya te na cAle, paNa samyajJAna mujabanI yathAzakti kriyA karavA mAM e tatpara hovo joie. kriyAmAM tatparatA paNa kyAre Take ? tyAre ja ke jyAre te zAMta hoya mATe ekalo jJAnI tathA kriyA karanAro paNa na cAle eTale sAthe e zAMta paNa joie, jethI te kriyA tatpara rahI zake. e zAMti paNa sadbhAvanA hoya to ja Take ane sadbhAvanA TakAvavAne mATe indriyo uparano kAbu hovo ati jarUrI che. indriyo upara kAbu to tyAre ja mUkAya ke jyAre viSayanI rasikatA ghaTe ane viSayo asAra ane AtmanAzaka samajAyA vinA viSayanI rasikatA paNa na ghaTe, viSaya paNa asAra tyAre ja samajAya ke jyAre enA AtmanAzaka svarUpanuM barAbara bhAna thAya. AkhA saMsAranuM svarUpa samaje e samajyA pachI mamatA choDI indriyo parano kAbu meLavI sadbhAvanA TakAve to zAMti Ave, zAMti AvyAnI kriyA phLa ane e kriyAne phlIbhUta karanAra jJAna hovuM joie. A guNovALo svayaM tare ane bIjAne tAre te sugurU eTale jainazAsananA bhagavAnanI AjJA mujaba jIvanArA gurU kahevAya che. je AtmA saMsArathI taravAnA mArgamAM pragati kare che te ja AtmA pArakAne tAravA zakti dharAve che. bAkI jeNe potAnuM kalyANa karyuM nathI ane AraMbha samAraMbhanI tathA pApanI pravRttithI jeNe potAnA AtmAne bacAvavAno mArga lIdho nathI te pArakAne kai rItie bacAve ? Page 47 of 191
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya tarIke rahelA sugurU bhagavaMto zrI arihaMta paramAtmAonI anupama ane ajoDa AjJAno akhkhalitapaNe pracAra karanArA hoya che. je AcArya bhagavAno AjJAnA pracAra kAryamAM pradhAnatA bhogave te AcArya bhagavAno AjJAnA pAlanamAM kema ja zithila bane ? nava prakAre zrI tIrthaMkara mahArAjA sAthenI samAnatA e sUri mahArAjAnI advitIya mahattA sUcave che. tIrthane sthApyA bAda zrI tIrthaMkaradeva kadI paNa bhikSAe na jAya. kevalajJAna thayA pahelA pote bhikSA jAya che paNa pachI nahi eja rIte sUri mahArAjA paNa bhikSAe jatA nathI kAraNa ke jAya to pravacananI laghutA thAya ane tIrthane hAni pahoMce. sva mahattA mATe e gurUtA nathI paNa zAsananI mahattAnuM rakSaNa karavAno ja emAM irAdo che. eja irAde jema zrI arihaMta bhagavAna svataMtrapaNa svayameva arthanI prarUpaNA kare tevI rIte je samaye jeTaluM pravacana mojuda hoya te badhAnA arthane pAmelA sUri paNa ni:saMzayapaNe je vastu jevA svarUpe hoya te vastune tevA svarUpe haMmezane mATe kahenArA hoya che. evA sugurUno Adara karavo joie. sudharma AdarUM (dazamo bola) sudharma teja kahevAya ke jenA sevanathI viSaya vAsanA ghaTe, aprazasta kaSAya ghaTe, guNo upara prema thAya ane e guNo Ave evI kriyAone viSe apramattatA Ave. e dharma pALavA mATe kajIyo thAya to veThavo, ghara mukavuM paDe to te paNa sahavuM. have dharmanI vAta vicAratAM dharmanI vyAkhyA karatAM kahyuM che ke "durgatiprapatatprANi dhAraNAddharma ucyate / saMyamAdirdazavidha: sarvajJokto vimuktaye / / " (yogazAstra dvipra.zlo.11) durgatimAM paDatA prANIne dhArI rAkhavAthI-bacAvavAthI dharma kahevAya che. zrI sarvajJabhagavaMte kahelo. saMyamAdi daza prakArano dharma ja muktine mATe thAya che." anyatra paNa kahyuM che ke "durgati prasRtAn jantUn, yasmAd dhArayatepuna: / dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAd dharma iti smRtaH / / " durgati tarapha jatA prANione je kAraNathI dhAraNa kare che-bacAve che ane phrIthI zubhasthAnamAM sthApe che te kAraNathI te dharma kahevAya che. AnA parathI e vAta sunizcita thAya che ke- pariNAme ke paraMparAe paNa je pravRttithI AtmAnI durgati ja thAya ane sadgati to svapasama bane te dharma pravRttine ke dharmane vAstavamAM dharma kahevAya paNa nahi ja. vaLI, sAthe sAthe e paNa nakkI thAya che ke, A loka ke paralokanA mAna-pAnAdi ehika sukha-samRddhi-sAhyabI mATe paNa dharma karAya ja nahi. kemake, je pariNAme AtmAnuM bhAvi bagADe, AtmAnuM bhayaMkara ahita kare ke durgatinI paraMparA vadhAre tene dharma kai rItanA kahevAya ? bhagavAnanA mArgano sAco upadezaka kyAre paNa tevo upadeza Ape kharo ? jagatanA jIvo artha-kAmamAM ja pravRtta hoya che, temAMthI choDAvI, AtmAnA kalyANane mATe ja dharma karAvavAno che. tene badale dharmaguru pote ja artha-kAmanI puSTi kare, tenA mATeya dharma ja karavAnuM kahe to te badhA kevA kahevAya ? "kSata upara kSAra nAkhanAra', 'baLatAmAM ghI homanAra' hiteSI kahevAya ke hitazatru kahevAya ? Page 48 of 191
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ "laDhUNa mANusattaM kahaMci aidullahaM bhava samudde / dhIrapurisANucinne parovayArammi jaiya vvaM // 1 // jamhA titthayarAvi hu saMsArasamudratIrapattAvi / anesi uvayAraM kuNaMti uvaesadANeNa || 2 // tA tesiM dhIrANaM maggaM sariuNa niyayasattIe / uvaesadANao cciya parovayAresu ujjamaha // 3 // dhammatthakAmavisao so uvaeso tihAvi saMbhavai / kiMtu parahiyaraehiM dhammuvaesaMmi jaiyatvaM // 4 // jaM bhavaduhavoccheo kAyavvo pANiNaM hiyatthIhiM / pAyaM ca atthakAmA mUlaM ciya dukkhalakkhANaM / / 5 / / avimaNNiuNa ya guruM sayameva phuraMti atthakAmesu / mUDhANaM buddhIo aNAibhava bhAvaNavasAo / / 6 / / rAgAidosajalaNo niccaM pajjalai jaMtuhiyaesu / kAmatthesuvaesanahuiai so vaDhDhai ahiyaM || 7 || kAmatthesuvaesaM jar3a diMti guruvi to imaM jAyaM / ummAhiyA ya bAlA aNNaM laviyaM maureNa // 8 // tamhA kAmatthakahaM khayaMmi khArovamaM na kuvvaMti | maharisiNo iya muNiuM sUrI jaMtUNa hiyanirao || 9 || " (pahezabhAnA-puSpamAnA) "A bhavasamudrane viSe puNyayoge durlabha evA manuSyapaNAne pAmIne dhIrapuruSoe AcarelA paropakArane viSe prayatna karavo joie. je kAraNathI A saMsAra samudranA pArane pAmelA evA zrI tIrthaMkaraparamAtmAo paNa upadezanA dAna vaDe bIjAo upara upakArane kare che. mATe te dhIrapuruSonA mArgane anusarIne-smarIne, potAnI zakti mujaba upadezanA dAnathI paropakArane viSe udyama karavo joie. ane te upadeza dharma, artha ane kAmanA viSayarUpa traNa prakArano saMbhave che to paNa parahitamAM ja rakta puruSoe dharmanA upadezamAM ja prayatna karavo joie. je kAraNathI hitaiSI puruSo vaDe prANionA bhava-saMsAra rUpI duHkhano ja uccheda-nAza karavo joie ane moTebhAge artha-kAma ja lAkho-badhA-duHkhonuM mULa che. Page 49 of 191
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI anAdikAlathI bhavamAM ja ratinI vAsanAnA kAraNe mUDhAtmAonI buddhi, sadgarvAdinA. upadezAdinI paNa avajJA karIne, jAte ja artha ane kAmamAM phrAyamAna thAya che arthAta artha-kAmamAM jIvo. jAte ja pravRtta thAya che temAM koinA ya upadezanI jarUra paDatI ja nathI. kemake mUDha prANionA haiyAmAM haMmezA rAgAdi doSarUpI agni prajvalita hoya che ane temAM vaLI jo kAma ane arthanA upadezanI AhUti apAya to te agni adhika vRddhine pAme te niHzaMka che. mATe ja jo guru-dharmAcAryAdi-paNa kAma ane arthano ja upadeza Ape (te bene mATe paNa dharma ja karAya temA kahe, te benI puSTi thAya vadhu khIle tevI vAto kare ityAdi) to A ukhANuM siddha thAya ke, unmAdita bAlA hoya ane moranA kekArava sAMbhaLe (to zuM hAlata thAya ? tevI hAlata artha-kAmano upadeza ApanArA, te mATe dharma karanArA-karAvanArA kare che.) tethI maharSio A vAta jANIne kSata upara kSAra samAna artha ane kAmanI kathA karatA nathI. (prANIonA hitamAM ja rakta evA zrI AcArya bhagavaMta A vAta jANIne upadezamAlA granthane banAvavAnI irachAvALA have A pramANe kahe che.) potAnI mAnyatAnI puSTi mATe puNyanAmadheya zAstrakAra paramarSionA Azayane paNa vikRta karanArAnuM du:sAhasa teone mubAraka ho ! ApaNe temAM lapAi na jaie teTalI sAvadhagiri ApaNe rAkhavI che. ApaNuM kalyANa sunizcita thAya mATe bhagavAnanI AjJA samajavAno ane te pramANe jIvavAno prayatna karavo che. bhagavAna zrI jinezvaradevonI tAraka AjJA upara aMtaraMga prIti janmI hoya tevA AtmAone ja A vAta game che, bIjAone nahi. tevA jIvone ja "RIDIU mo -AjJAmAM ja dharma, " mo HIMIL Divadvo dharma AjJAmAM ja baMdhAyelo che -AvI vAto game eTaluM nahi te pramANe karavAno prayatna kare. tethI. tevA jIvo "sudeva-suguru-sudharma AdaruM' te vAta haiyApUrvaka sAcAbhAve bolI zake. mArA AtmAno A saMsArathI vahelAmAM vahelo vistAra thAya te mATe dharmanI ArAdhanA karanArA jIvo potAnA A loka ke paralokanA sukha sAhyabI ke ehika svArtha mATe deva-guru ane dharmano upayoga kyAre paNa karatA nathI. sudevAdi pAse mAgavuM paDe to duniyAnA sukhamAM virAgabhAva jIvato rahe ane du:khamAM samAdhi banI rahe, du:kha veThavAnuM ane sukhano tyAga karavAnuM baLa maLo, durvAsanAo, iSTa bhAvanA, kaluSita bhAvo dUra thAo ane mArgastha sadgaddhi pedA thAA tema mAge che paNa mArAM badhAM duHkho dUra thAo. ane badhA ja sukho malyA karo ane huM moja majA karuM tevI icchA paNa karatA nathI. kemake te badhA sArI rItanA samaje che ke, mAre mArA AtmAne devatattvamAM sthApana karavo hoya to mAre mArA AtmAne gurutattvamAM sthApavo joie ane te mATe dharmatattva pedA karavuM joie. bhagavAnanI AjJA upara avihaDa prema thayA vinA A zakya nathI. AjJA uparathI prIti ja haiyAnI ane buddhinI nirmalatAnI jananI che. tevo jIva koi paNa khoTI havA ke khoTI vAtamAM taNAto nathI. ke koino doravyo dorAto nathI paNa AtmakalyANanA. prayatnamAM ja ujamALa hoya che. Page 50 of 191
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmakalyANano arthI, jema upAdeyanI upAsanAmAM udhamita bane che tema heyane hAnikara jANIne tenAthI dUra rahevAmAM prayatnazIla bane che. tethI 'sudeva-sugu-sudharmane AdaruM' kahI 'kudeva-kuguru-kudharmane pariharuM' bole che. sudharma e evI vastu che ke-te potAnA sAcA sevakane game tevA samaye paNa aciMtita sahAya Ape che. AthI sukhanA arthie ADAavaLA udhamAto choDI dai eka dharmanI sevAmAM ja samarpAi javuM joie. jIvanane dharmanI sevAmAM samarpi devAthI AtmA A duHkhamaya saMsAramAM paNa sukhano anubhava karI pariNAme anaMta sukhano bhoktA thai zake che ane jIvanane dharmathI vimukha banAvanAro AtmA sukhano arthi chatAM A duHkhamaya saMsAramAM du:khabharI ane ethI ja dayAjanaka dazAmAM ja sabakyA kare che. AthI sukhanA arthi mATe eka sudharma ja zaraNa rUpa che. dharma eTale jIvane aMtaramAM zrI jinezvara devonAM vacanonI asara pedA thAya. saMsAra e AtmAno roga che, mokSa e AtmAnuM Arogya che ane zrI jinavacana e saMsAra rUpa rogane nAbUda karIne mokSarUpa Arogyane pamADanArUM amodha oSadha che. A vAta aMtaramAM rahe ane dharmanI kriyAonI AcaraNA kare eTale sudharma kahevAya che. (1) jyAre jyAre koipaNa takalIpha Ave e takalIpha pedA thavAmAM koipaNa nimitta rUpa jaNAya tA. paNa vicAra to e karavAno ke mArA pUrvakRta pApanA udaya vinA e ke te koi mane kAMipaNa du:kha ApI zake nahi. AvI ja vicAraNA karyA karavAnI A vicAraNAthI sauthI pahelo Ayado e thAya ke ApaNuM mana durvicArothI alipta banI jAya. vadhumAM manamAM azAMti pedA thavAne badale zAMti pedA thAya. ethI AvelI takalIphTa sahavAnI dhIraja pragaTe eTale AvelI takalIpha ajJAnane jevuM kaSTa ApI zake evuM kaSTa ApaNane ApI zake nahi ! A badho phAyado thavA sAthe ApaNAmAM ApaNane AvelI takalIphamAM nimitta bananAra tarapha roSano bhAva pragaTe nahi eTale enA pratye verano je bhAva pedA thavAnI zakyatA te zakyatA paNa nAbUda thai jAya ! (2) bhavArti dIneSa kRpArasa sadA | bhavanI pIDAthI dIna banelA AtmAo upara haMmezA kRpA rasathI hRdaya Adra rahevuM joie. viSaya kaSAyarUpa saMsArathI jeno AtmA pIDA pAmato hoya tenA upara kRpA rasano chaMTakAva karavo joie. (3) jenA yoga AtmAnuM anAdikALathI ahita thai rahyuM che te vastuono tyAga karavAno e sudharma kahevAya. (4) jeo AtmakalyANane cAhatA hoya teoe to suvivekI banavApUrvaka bhAvamaMgalane viSe ja udhamazIla banavAnI jarUra che. (5) je dharmanuM nirUpaNa karanArA zAstro tApa zudhdhinI parIkSAmAM aNIzuddha pasAra thai zake che te zAstro mATe kaSazuddhi ane chedazuddhinI parIkSAmAMthI pasAra thavuM e to sAmAnya vAta che. tApa zuddhithI saMpUrNa zudhdha hovAnA kAraNe ja zrI jainadharma bIjA sarva dharmonI sanmukha sadAne mATe unnatapaNe Ubho rahI zake tema che mATe sudharma che. (6) sudharma AdaranArane traNa guNo meLavavA jarUrI che. sadAne mATe sAdhujanonI bahumAnapUrvakanI bhakti karanArA banavuM. sarva jIvo pratye maitrIbhAvane dhAraNa karavo ane mamatvano parityAga karavApUrvaka bAhya saMgono Page 51 of 191
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga karavo. A traNa guNo ahiMsAdirUpa saMpattine pamADanAra paNa che. prApta thayelI ahiMsAdi rUpa saMpattine TakAvanArA tathA vadhAranArA tathA tene nirmaLa banAvanArA paNa che ane ahiMsAdi rUpa saMpattinA parama Lane pAmavAmAM suMdara prakAranI sahAya karanArA paNa A traNa guNo che. jenAmAM A traNa guNo Ave che te sahelAithI kalyANanA ane akalyANanA svarUpane samajI zake che. akalyAmathI bacavAnA tathA kalyANane pAmavAnA upAyane paNa te sahelAithI sArI rItie jANI zake che ane te upAyane sArI rItie te AcarI paNa zake che. vaira virodhabhAva AtmAne sparze nahi ane vera virodhano bhAva AtmAne sparyo hoya to paNa tevA. malina bhAvane TakavA na de evuM paNa A traNa guNonA yoge suzakya banI jAya che. traNeya maLamAM duHkhI thatA jIvo Avo jIva kyAre sukha pAmaze, te to jJAnI jANe. ahIM te ATalI moTI saMpattine pAmyo, eTale bhUtakALamAM eNe kAMika ne kAMika dharma to karelo ja; kema ke-dharma karyo na hota, to saMpattinuM puNya sAMpaDatA nahi; parantu, ATalI saMpatti maLavA chatAM paNa, A bhavamAM e je rItie varyo, te uparathI evI kalpanA jarUra thai zake ke-eNe bhUtakALamAM dharma karelo, te vakhateya AzAe karelo. te vakhate paNa, e AzAnuM du:kha jarUra anubhavato haze. ene bhUtakALamAM AzAe pIDyo ane A bhavamAM saMrakSaNanI tIvra lAlasAe pIDyo. pUrve AzAnuM du:kha, maLyuM tyAre bhogavAi na jAya athavA jatu na rahe tenI ciMtAnuM du:kha ane pAchaLa durgatinuM du:kha ! ApaNe tyAM mammaNa zeThano dAkhalo Ave che ne ? enI saMpatti keTalI ? kahevAya che ke-mahArAjA zrI zreNika pAse je saMpatti hatI, te mammaNa zeThanI saMpattinI pAse koi visAtanI gaNAya nahi ! paNa, e jIvato tela-coLA khAine ! eNe jeTaluM lakSmInI mUrchAthI sahana karyuM che, teTaluM ja jo eNe mokSanI abhilASAthI mokSamArganI sAdhanAne mATe sahana karyuM hota, to e mokSane pAmyA vinA raheta nahi ! eTaluM badhuM sahana karanAro e, marIne gayo kyAM ? sAtamI narake ! kema eNe khAdhuM pIdhuM ne paheryuM-oDhyuM nahi ? eNe, vadhumAM vadhu sAdAithI jIvana kema pasAra karyuM ? vadhAre kharcAi jAya nahi, e mATe ! eTale, bhUtakALamAM paisA mATe dharma karelo, ahIM paiso maLyo te bhogavI zakAyo nahi ane anta durgatinA du:khamAM jai paDyo ! AvuM paNa bane ne ? rIdradhyAna kuTilatAnA gharanuM che ane jo e joradAra banI jAya, jIva emAM ja jo Asakta rahyA kare, to jarUra e narake lai jAya. traNa prakAranA purUSo purUSo-marda, nAmarda ane addha marda-A traNa prakAranA hoya che. marda te ke je mohane kAbumAM rAkhe. kAbumAM rAkhavA chatAM laTTa banI jAya te addhamarjha ane gulAma thAya te nAmarda. A viSayamAM eka draSTAMta che ane te vicAraNIya che. eka draSTAnta koi eka brAhmaNIne traNa putrIo hatI. te brAhmaNIe vicAryuM ke huM tevo koi upAya karuM ke jethI mArI putrIo paraNyA pachI sukhI thAya." A pramANe vicAra karIne te mAtAe potAnI moTI putrIne kahyuM ke Page 52 of 191
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAro pati tArA vAsabhuvanamAM Ave tyAre tAre koi paNa aparAdha ubho karIne patinA mastaka upara pAdaprahAra karavo, eTale ke-lAta mAravI ane te pachI te je kAMi kare te tAre mane jaNAvavuM.' e moTI putrIe potAnI mAtAnA kahevA pramANe vAsabhavanamAM AvelA potAnA patinA mastaka upara pAdaprahAra karyo : potAnI patnInA pAdaprahArathI roSAyamAna thavAne badale teNInA atizaya snehathI bharelA te patie to "he priye ! tArA sukomala caraNane ghaNI ja pIDA thai haze ?' A pramANe kahIne teNe to potAnA patnInA caraNanI sevA karavA mAMDI. A banAva moTI putrIe potAnI mAtAne jaNAvyo. AthI jamAinI sthiti mAtAe jANI lIdhI ane ethI teNIe potAnI te moTI putrIne kahyuM ke- "he putrI ! tuM tAre ghera tArI icchA mujaba vartaje, kAraNa ke-tAro pati tArA vacanathI jarA paNa virUddha vartAva nahi kare, eTale ke-ktane AdhIna thaine ja vartaze mATe tAre jarAya DaravAnuM kAraNa nathI." A pachI potAnI bIjI putrIne paNa teNIe teja pramANenI zIkhAmaNa ApI ane te bIjI putrIe paNa potAnA patinA mastaka upara pAdaprahAra karyo. AthI e bIjI putrInA patie potAnI te pAprahAra karanArI patnIne kahyuM ke e pramANe karavuM e uttama kulamAM utpanna thayelI strIo mATe yogya nathI.' ityAdi kahIne eka kSaNavAra sahaja roSa karIne pachI te zAMta thai gayo. A hakIkata e bIjI putrIe potAnI mAtAne kahI ane e sAMbhalIne mAtAe te bIjI putrIne kahyuM ke- "he putrI ! tuM paNa tArA patinA gharamAM tane jema ThIka lAge tema AnaMda kara, kAraNa ke-tAro pati prasaMga paDaye eka kSaNavAra gusse thaine pachI ApoApa zAMta thai jaze.' te pachI te mAtAe potAnI trIjI putrIne paNa evA ja prakAranI zikhAmaNa ApI. : tethI teNIe paNa potAnA pati pratye tevo ja vartAva karyo : AthI e trIjI putrIno pati to atizaya kopAyamAna thai gayo. ane kopAyamAna thaine teNe 'nakkI tuM akulIna cho, ethIja AvI rItie viziSTa lokomAM anucita evI ceSTAne kare che." A pramANe kahIne ane khUba kuTIne gharathI bahAra kADhI mUkI. A hakIkata trIjI putrIe potAnI mAtAne kahI, ethI teNIe potAnA jamAi pAse jaine kahyuM kevahue prathama samAgama samaye varane A pramANe karavuM' -evI amArI kulasthiti che. A pramANe sa jamAine muzIbate zAMta karyo ane potAnI putrIne kahyuM ke- "he putrI ! tAro pati duHkhe karIne ArAdhavA yogya che, mATe tAre tArA patinI apramattapaNe paramadevatAnI mAphTa ArAdhanA karavI.' A draSTAMta uparathI samajI zakAya tema che ke-saMsAramAM paNa sAco purUSa te che ke-je viSayane AdhIna thaine viSayanI sAmagrIno gulAma na banI jAya. viSayanI sAmagrInA gulAmo koi paNa kALe svaparanuM hitA sAdhI nathI zakatA. traNene lAbha sarakho kyAre ? kare, karAve ane anumode enuM phla sarakhuM badhe nahi paNa kavacita. je rIte karanAra kare, te rIte karAvanAra karAve ane eja rItie anumodanAra anumode, to to samAna. jema balabhadramuni, haraNIyuM Page 53 of 191
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane sArthavAha. balabhadramuni nagaramAM bhikSA levA jatA tyAre emanA rUpane joi, nagaranI strIo gAMDI thai jatI ane kahevAya che ke eka strIe to doraDuM ghaDAna badale bALakanA gaLAmAM ghAlyuM. te divasathI balabhadramunie abhigraha karyo ke havethI vanamAMja maLe to bhikSA levI, nagaramAM levA javuM nahi. A balabhadramuni vanamAM ja rahe che. A muninA yoge haraNIyuM paNa zraddhALu banyuM hatuM. A munie to vananA siMhone paNa zrAvaka karyA hatA, A haraNIyuM roja aTavImAM ne jo koi sArthavAha Avyo hoya to munine ane sArthavAhane bheLA kare. eka vakhata sArthavAha Avyo che. haraNIyAe te sArthavAhane munino yoga karAvyo. muni vahore che. sArthavAha vahorAve che. haraNIyuM jue che. muninI bhAvanA paNa uttama che. uttama pAtra che. sArthavAhanI bhAvanA paNa uttama che ke aho kevA muni ! supAtra ! dhanyabhAgya mhArAM ke aTavImAM AvA munino lAbha maLe ! haraNIyuM vicAre che, dhanya che A sArthavAhane ke je AvI rItie muninI bhakti kare che. AvI sarakhI bhAvanAmAM rahelA e traNe para akasmAta thayo ne samAna bhAvanAnA yoge e traNe pAMcamA devaloke gayA. karanAra kare, karAvanAra bhAvapUrvaka karAve ane anumodanAranuM hRdaya talase. karAvanAra tathA anumodanArane to ema thAya ke kyAre huM A pAlakhIpara besuM? pAlakhI zenI ? dIkSAnI. koi vakhata karanAra karatAM karAvanAra, tathA anumodanAra paNa vadhI jAya, chatAM vyavahAramAM to karanAra ja uttama gaNAya. ghaNAe garIbo, zrImaMto karatAM sukhI hoya che paNa vyavahAramAM sukhI zrImaMta kahevAya. kALadoSe banelo A banAva ApaNane samajAve che ke-dharmanI dezanA devAno adhikAra khAsa karIne sarvatyAgI sAdhuone ja che, paNa duniyAdArImAM paDelA gRhasthone nathI, kAraNa ke-sAdhuo jaTalA niHspRha rahI zake che, teTalA ni:spRha gRhastho kadI ja rahI zakatA nathI : eTale prathama zuddha buddhithI dharma ApavAno dAvo karanArA gRhastho paNa aMte gRhastha hovAnA kAraNe ja arthAdikathI lepAyA vinA prAyaH nathI rahI zakatA ane arthAdikamAM lipta thayA pachI zAstrathI virUddha dezanA Adi karavAmAM saMkoca nahi rahevAthI, te AtmAo sva ane paranA ghAtaka nIvaDyA vinA rahetA ja nathI. evI ja rIti jeo mAtra veSathI ja sAdhu che paNa hRdayathI saMsAranA ja pipAsuo che, teo gRhastha gaNAtA nathI paNa gRhastho karatAMya bhUMDA hoya che : ethI jema te samaye gRhasthoe arthAdikamA Asakta thaine mithyAtva prasAryuM hatuM, tema Aje keTalAka veSadhArIo paNa jamAnAvAdI banIne arthakAmAdikanI dezanA dvArA mithyAtvano bhayaMkara prasAra karI rahyA che. A kAlamAM sadbhAgya eTaluM ja che ke-e bhayaMkara mithyAtvanA prasArane aTakAvI denAra suvihita tyAgI maharSio mojuda che. trIjI viMzikAmAM - have trIjI viMzikAno viSaya joie. AnuM nAma che. "kulanItidharma-viMzikA.' granthakAra paramaSie A viMzikAmAM viziSTa lokamAM pravartatA ane keTalAMka bhinna bhinna prakAranAM zAstroe kahelA keTalAka kuladharmo tathA nItidharmonuM khyAna ApyuM che. e kuladharmo tathA nItidharmonuM khyAna ApavAnA hetu e che ke-e dharmo e vastutaH dharmo nathI ane ethI e dharmone sArI rItie sevavA chatAM paNa te jIvo parama kalyANane pAmI zakatA nathI. brAhmaNa Adi varNonAM brahmacarya Adi Azramo che. A Azramone aMge teonA potapotAnAM zAstrothI siddha evA dharmo yatanAdi bhedathI nAnA prakAranA varNavelA che. e dharmo svargAdikanuM sAdhana thatA hovA chatAM paNa pariNAme virasa che. kAraNa ke-temAM ajJAna hoya che ane mohano abhAva hoto nathI. evA mANasomAM vairAgya nathI ja hoto ema nahi, paNa teono vairAgye ya mohagarbhita Page 54 of 191
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che, kAraNa ke teo pote mohapradhAna hoya che. saMsAranI vAsanAnA sarvathA kSayano hetu temAM hoto nathI. AvA loko jUdA jUdA prakAre potapotAnAM zAstroe nakkI karI ApelA kuladharmonuM ane nItidharmonuM pAlana kare, to paNa te mokSasAdhaka banI zake nahi. mAtra AmAMnA keTalAka loko, ke jeomAM mokSano Azaya pragaTa thayo che, teo e mokSanA AzayathI je dharmone Acare te dharmone apekSAe zuddha kahI zakAya. koi paNa dharmAnuSThAna vastutaH to viSayazudva paNa hovuM joie, svarUpazudva paNa hovuM joie ane anubandhazuddha paNa hovuM joieH paNa je anuSThAnamAM svarUpazuddhi ane anubandhazuddhi na hoya toya viSayazuddhi hoya to teno apalApa nahi karavo joie. mokSano Azaya, e viSayazuddhino sUcaka hoine, svarUpAdithI azuddha evA paNa dharmo jo mokSanA ja AzayathI AcaravAmAM AvatA hoya, to tene apekSAe zuddha kahI zakAya che. trIjuM cAritraratna have trIjuM ratna che-cAritra. A ratna anupama che. karmamalane dUra karavAmAM A ajoDa ratna che. bhAvathI A ratnane pAmyA vinA, koi paNa AtmA mukti pAmyo ya nathI, pAmato ya nathI ane pAmaze paNa nahi. saghaLAya pApanA vyApArono je tyAga, enuM nAma cAritra che. A cAritranA svIkAra mATe gharabAra, kuTuMbaparivAra, rAjyaRddhi, snehI-sambandhI, paisATakA, Rddhi-siddhi, viSayasAmagrI ane mAtA-pitA Adi sarvano tyAga karavo paDe che. A cAritranA pAlana mATe iMdriyo upara pUrNa kAbu rAkhavo paDe che, mananA mAlika banavuM paDe che, sadgurUnA caraNomAM traNe yogonuM samarpaNa karavuM paDe che. dharmopakaraNo ane zarIra uparanA paNa mamatvabhAvane tajavo paDe che, 'raso, Rddhi ane sAtA' -A traNanI Asakti na lAgI jAya ethI sAvadha rahevuM paDe che temaja vaMdana, satkAra ane sanmAna AdinI abhilASAothI para rahevA mATenI paNa satata jAgRti rAkhavI paDe che. A cAritranA suvizuddha pAlanathI AtmA ghAtikarmonA nAza mATe paNa samartha bane che. jyAre Atma ghAtI karmonA nAza dvArA kevalajJAna pAmIne sarvasaMvara rUpa cAritrane pAme che, tyAre ja te mokSapadano bhoktA bane che. tALAM ughADavAnI cAvIo paNa A badhI vastu samajAya kone ? je pApabhIrU hoya tene ja ! ane sAco pApabhIrU paNa koNa bane ? teja, ke jene zrI jinezvaradevanI vANI jace ! pApanA bhayo gaNAvatAM pahelAM, bhagavAna zrI sudharmAsvAmijIe kahelI cha vAto khAsa yAda rAkhajo. gai kAle e vicArI gayA chIe. Aje Ine e cha vAtono to jApa karo, muddo e che ke- A vAto haiyAmAM jevI joie tevI rahetI nathI : jo haiyAmAM rahe to dharmakriyAo mATe vAyadA karavAnuM mana na ja thAya. Aje Ine e chae vAto yAda karI lyo. (1) bodhi, eTale ke-zrI jinezvaradevanA dharmanI prApti thavI, eA vizvamAM atizaya durlabha che. (2) AyuSya caMcaLa che, kAraNa ke-zrI tIrthaMkaradevo ane cakravartI Adi mahApurUSo zivAyanA jIvonuM AyuSya sopakrama, eTale nimitta pAmIne tuTI paNa jAya tevuM che. (3) mAtA, pitA ke vaDIla athavA koinA mATe paNa pApa karavAmAM Ave, to paNa karmarAjA choDaze nahi ane tenA yoge A bhayaMkara saMsAramAM potAne ja rUlavuM paDaze. (4) jenA mATe pApa karo cho, te pApanA natIjAthI-vipAkathI bacAvavA nahi Ave ane kadAca koi Ave to paNa bacAvI zake tema nathI. Page 55 of 191
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) je cIjo mATe pApa karo cho, te cIjo tamArI nathI : puNyodaya sudhI ja tamArI rahevAnI, paNa pachI nahi ja : mATe vastutaH te cIjo pArakI ja che. (6) ane e cIjo pArakI che, mATe puNyodaye kadAca tamArAthI nahi khase, to chevaTe tamAre paNa ene mUkavI ja paDaze. A chae kevI majenI cAvIo che ? tALAM ughADatAM AvaDavuM joie. dharmanI prApti durlabha che, e pahelI vAta kahI : AmAM kAMi paNa zaMkA jevuM che ? nahi ja, ane jeo dharmane durlabha mAne, teo dharma karavAnA vAyadA kare ? "kALe karIzuM ?' -ema kahe ? nahi ja, kAraNa ke-jJAnIpurUSo kahe che. muzIbate maLatA evA mAnavajIvanane pAmIne paNa ghaNAe dharmahInapaNe gayA ane jai rahyA che. mAnavapaNuM maLavAthI dharma maLe ja ema nathI. anAryadeza, anAryajAti, anAryakaLa vigeremAM maLela mAnavajIvana prAya: nakAmuM ja thAya che. iMdriyo pUrI na maLe, dharmane yogya AryadezAdi sAmagrI na maLe, to. dhama kyAMthI maLe ? are, badhuM maLe paNa zrI jinezvaradevanA zAsananI bodhi to atyaMta durlabha kahI che ane jene e bodhinI prApti thAya, e kadI dharmano vAyado kare ? duniyAnA vyavahAramAM jene tame jarUrI mAno cho, tyAM vAyadA karo cho ? tamAruM leNuM vAyadAsara na Ave to ugharANI karo, paNa vAyadA pahelAM koi ApavA Ave to lyo ke nahi ? lyo ja, kemake-e cIjane tame jarUrI mAnI che. hRdayamAM khAtrIthI mAnyuM che ke enA vagara jIvAya nahi. evI ja rIte "zrI jinezvaradevanA dharmanI prApti atizaya durlabha che, bhAgye ja koine maLe, ane te paNa kavacija maLe." -ema samajAi jAya, to e maLyA chatAM paNa vAyadA thAya ? dAna, zIla, tapamAM vAyadA thAya che te thAya ? prAyaH nahi. bhAvamAM to vAyadA che, kAraNa ke-sIdhI bhAvanA to prAyaH TakatI ja nathI. dharmakriyA karatI vakhate paNa bhAvanA na Take, to bAkInA TAimamAM to bhAvanA Take ja kyAMthI ? dAna detI vakhate lakSmInI mUccha na chUTe, to dAna vagaranA TAimamAM to kyAMthI ja chUTe ? bahAranI sAmagrIne jyAM jarUrIyAtavALI mAnI, tyAM vAyado nahi ane jenA vinA jIvana naSTaprabha thai rahyuM che, tyAM vAyadA ! kharekhara, A ghaNI ja bhayaMkara dazA gaNAya ! mATe dharmanI prApti durlabha che, e vAtane haiyAmAM nakkI karo. e vAta nakkI thAya, te pachI DAhyo AdamI dharma sAdhavAmAM prAyaH vAyado na kare : kemake- "AyuSya caMcaLa che." -ema te sArI rItie samaje che. zrI tIrthaMkaradeva vigere mahApurUSo, ke jeonuM saMvanana paheluM che-te vinAnA AtmAonuM AyuSya sopakrama che. saMgamadeve bhagavAna zrI mahAvIradeva upara sahastra bhAranA pramANavALu cakra kyuM, tenAthI bhagavAna jAnu sudhI jamInamAM pesI gayA e vAta kharI, paNa emanuM eka paNa hADakuM tuTe ? nahi ja ane tamArA upara to eka patthara paDe to paNa zuM thAya ? e mahApurUSone nimitto Takkara mAre, paNa nimitta emanA zarIrano nAza na karI zake. evA mahApurUSo hajI vAyado kare to saMtavya gaNAya, chatAM e paNa vAyado nhotA karatA, tyAre tame konA baLathI vAyado karo cho ? A badhuM zrI sudharmAsvAmijI kramAve che hoM !koi kahe ke- "kuTuMba khAtara, vaDIlo khAtara, mAtApitA khAtara badhuM karIye chIe' -ene sUtrakAra sApha sApha jaNAve che ke- "e tamArI marajInI vAta, paNa pApa karyA pachI tamAro e bacAva cAlaze nahi. e bacAvathI tamane karmasattA choDaze nahi ane durgatimAM jatAM koi paNa bacAvavA Avaze nahi, temaja azubhodaya vakhate-pApanA vipAka vakhate ke durgatimAM jatA e badhA sahAya nahi ja karI zake, nahi ja bacAvI zake. vaLI je vastu meLavavA ATaluM ATaluM mathI rahyA cho te tamArI nathI, kyAre mUkavI paDaze te nakkI kahevAya tema nathI ane mAno ke-puNyodaya jAgato hoya ane e vastuo Take, paNa e pArakI ja che, mATe chevaTe tamAre ene mUkavI ja paDaze.' Page 56 of 191
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNe prakAranAM draSTAMto A traNe prakAranA dharmanAM draSTAMtonuM pratipAdana karatAM ArAdhyapAda AcAryadeva mAve che ke "tatra svArAdhakagataM yathA-sudarzanazeSThi-dhammilavidyApati-candanabAlAdInAM zIlatapodAnAdidharmaH, paragata yathA-tIrthaMkaralabdhisaMpanagaharyAdInA tADakatapaH, yathA nijasnAnajala nikhilanaratiryaka sarvarogAdyupadravApaitRsvakara sparzazrIlakSmaNaha dapapraviSTazaktiyitrAsivizArayAdInAM ca prAgbhavAdyAcINa tapaH, ubhAyagataM ca yathAzrIdharmanRpasya sacitAdiviratiH pAtrAdidAnaM ceti / " ' arthAta- "potAnA ArAdhakamAM rahela aniSTone haranAra, paramAM rahela aniSTone haranAra, ane svapara ubhayamAM rahela aniSTane haranAra' A traNa prakAranA dharma paikInA 1- prathamanA potAnA ArAdhakamAM rahelA aniSTane haranAra dharmanA draSTAMto tarIke-zrI sudarzanazeTha, dhammila, vidhApati ane zrImatI caMdanabAlA Adino zIla, tapa ane dAna Adi dharma : 2- paramAM rahela aniSTone haranAra bIjA prakAranA dharmanA draSTAMto tarIke-zrI tIrthaMkaradevo, ane labdhirAMpanna maharSi AdinuM tevA prakAranuM tapa tathA potAnI snAnajalathI saghaLA manuSyo ane tIryaconA sarva rogo Adi upadravono haranAra ane potAnA hAthanA sparzathI zrI lakSmaNajInA hRdamAM peThelI zaktine atizaya trAsa pamADanAra zrImatI vizAlI' AdinuM pUrvabhava AdimAM AcareluM tapa. 3- ane trIjA prakAranA eTale sva para ubhayamAM rahela aniSTone haranAra dharmanA draSTAMta tarIkezrIdharma' nAmanA rAjAno sacittAdikanI viratirUpa ane pAsAdidAnarUpa dharma, zrI sudarzanazeTha, dhammila, vidhApati ane zrImatI caMdanabAlA AdinA zIla, tapa ane dAnAdi dharme temanI upara AvelI aniSTa Apattione harI che, emAM zrI sudarzana zeTha ane zrImatI caMdanabAlAnI vAta to ghaNIja suprasiddha che. e ja pramANe zrI tIrthaMkaradevonA atizayo ane labdhisaMpanna maharSionA prabhAvanAM draSTAMto paNa zrI jinezvaradevanA zAsanamAM ghaNAM ghaNAM prasidhdha che ane e draSTAMtothI e tArakono dharma, paranI Apattine haranAro che ema siddha karavAnI jarUra nathI paNa svataH siddha che. zrImatI vizAlInuM draSTAMtA paNa zrI rAmAyaNamAM prasiddha che. zrImatI vizAlIdevIe, pUrvabhava AdimAM Acarela tapanA prabhAve duniyAne herata pamADe e rItie paramAM rahela aniSTane harela che ane zrI lakSmaNajInA hRdayamAM praviSTa thai gayelI zaktine trasta banAvIne zrI lakSmaNajInuM maraNAMta kaSTa harI lIdhuM che. ubhayagata aniSTane haranAra "zrI dharma' nAmanA nRpano sacittAdi viratirUpa dharma ane pAtrAdimAM dAnarUpa dharma che e jaNAvavA mATe "zrI. dharmatRpa' nuM draSTAMta graMthakAra maharSi poteja lakhe che. svapara ubhayamAM rahela aniSTane haranAra "zrIdharma' nAmanA narapatinuM udAharaNa traNa rAjakumArono prasaMga eka prasaMga vicArI laie. yuvAvasthAnA sadupayogane mATe zuM karavuM joie, e emAMthI tAravI Page 57 of 191
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAze. eka rAjAne cAra putro hatA. rAjAe e cAreyane dharmakaLAnuM paNa zikSaNa apAvyuM hatuM. moTAmAM e zikSaNa joie tevuM pariNamyuM nahi, jyAre bAkInA traNa rAjakumAromAM buddhinI sAmAnya paNa sArI nirmaLatA AvI. rAjA rAjyanI vyavasthA karI zake ane cAreyane yogyatA mujaba rAjya soMpI zake, e pahelAM maraNa pAmyo. AthI e cAramAMthI moTAnA hAthamAM rAjyanI lagAma mUkAi. moTAe rAjA banyA pachIthI, potAnA traNa nAnA bhAione evo nAno grAsa ApavA mAMDyo, ke je lenAra ane denAra-bannene mATe lajjApAtra gaNAya. traNa rAjakamAro baLavAna hatA. teo potAnA baLathI jagatane tRNa samAna gaNatA hatA. teoe joyuM ke- vaDilabhAi bhUla kare che. ATalo grAsa a Ape, emAM emane ane ApaNane-bannene zarama pAmavA jevuM che. emaNe ATaluM ja ApavuM e yogya nathI ane ApaNe ATaluM ja levuM e yogya nathI." tyAre thAya zuM ? rAjya pitAnuM che : eka ja bApanA dIkarA che : baLavAna che, kAMi namAlA nathI : paNa vAta e che ke-dharmakaLAe asara karI che. vaDilabhAie jyAre mAnyuM ja nahi ane yogyatA mujaba ApavAjoguM ApavAno inkAra karyo, eTale A traNa rAjakumAro vicAra kare che ke- "A saMsAramAM koinuM jIvana cirasthAyI nathI, badhA manuSyone abhISTa ezvaryanI prApti paNa thatI nathI, chatAM loko evA koipaNa nimittane pAmIne akArya karavA taiyAra thAya che : paNa e koi rItie yogya nathI. AthI ApaNe rAjyane mATe evuM to na ja karavuM, ke jethI pitAnuM nAma lAje, pitAe apAveluM zikSaNa lAje ane ApaNA kuLanI beAbarU thAya." AvA ja vicAronA yoge te traNe rAjakumAroe, pote baLavAna chatAM paNa, potAnA vaDila bhAinI sAme thavAnuM agara to teno nAza karIne rAjya levAnuM pasaMda karyuM nahi. teoe joyuM ke- "bhAi ApaNane rAjasevaka tarIke ja rAkhavA mAge che, paNa rAjasevaka tarIke ApaNe rahIe, emAM ApaNI paNa AbarU zI ane bhAinI paNa AbarU zI ?" AthI te traNe rAjakumAro potAnA pitAnA rAjyano tyAga karIne cAlI nIkaLyA. AryadezanI dharmakaLAnA pratApe e buddhi rahetI ke- vaDilo Ape te levuM paNa levA mATe sAme na thavuM. evA paNa prasaMga Ave ke- 'vaDilanI buddhi bagaDe.' te vakhate evI rItie vartavuM joie, ke jethI jAta, kuLa, dharma lAje nahi traNe rAjakamAro tyAthI, vaDila bhAinI sAme thayA vinA, cAlI nIkaLyA. rAjA vIradhavalanI sevAmAM rahevAnI temanI icchA hatI, eTale teo dhavalakkapuramAM AvyA. | dhavalakkapuramAM pahoMcIne teo sIdhA vastupAla maMtrinA AvAse gayA : kAraNa ke-teoe sAMbhaLyuM hatuM ke-vastupAla maMtrI vyavahAramAM ati kuzaLa che. e traNeyanAM moMDhAMnI tejasvitAne ane sarvAMgasundaratAne joine, vastupAla maMtrie mAnI lIdhuM ke- "A koi sAmAnya purUSo nathI, paNa rAjakumAro che." temano satkAra karyo ane gIrava sahita Asano apAvyA. e pachI maMtrIzvara zrI vastupAle snehapUrvaka pUchyuM ke- 'tame kSatriyomAM uttama ana puNyazAlI rAjakumAro lAgo cho. kaho, kyAMthI ane zA kAraNe tamAruM ane padhAravuM thayuM che ?' rAjakumAro uddhata nathI. temanAmAM avasara yogya namratAno paNa guNa che. potAnA mastakane adhika Page 58 of 191
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ namra rAkhIne, rAjakumAroe potAnI hakIkata jaNAvI. potAnI hakIkata jaNAvyA bAda, temaNe pota je hetuthI AvyA hatA te hetu jaNAvyo. temaNe maMtrIzvarane kahyuM ke- "ApanuM prazaMsApAtra nAma sAMbhaLIne ApanAM caraNakamaLanI sevAne mATe AvyA chIe. zrI vIradhavaLa rAjAnI sevAno Azraya karavAnI amArI icchA che.' maMtrIzvara vastupAla e sAMbhaLIne prasanna thayA. rAjakumArone khUba sanmAnapUrvaka jamADyA. uttama. vastro, AbhUSaNo ane tAMbula AdithI temanuM svAgata karyuM. kahyuM ke- tamArA jevAnuM mAre tyAM padhAravuM durlabha che." rAjasabhAmAM jaine, maMtrIzvare vIradhavala rAjAne traNe rAjakumAronI hakIkata jaNAvI. rAjA paNa e sAMbhalI khuza thayo. pramudita thai rAjAe paNa te traNa rAjakumArone kahyuM ke'tame padhArI mArA AMgaNAne pAvana karyuM che, e mAro puNyodaya sUcave che. paNa e to kaho ke-mAre tamane kevA prakAranI AjIvikA bAMdhI ApavAnI che ?' rAjakumAroe kahyuM ke- 'amane darekane varSe dahADe babbe lAkha dramma joie." rAjAmAM bIjA keTalAka guNo hatA, paNa kRpaNatAno mahAdoSa hato. e kRpaNatAnA yoge rAjakumArono javAba sAMbhaLatAMnI sAthe ja rAjA potAnuM moTuM bagADe che ane kahe che ke- "traNa du cha lAkhA dram ? eTalA dravyathI to huM seMkaDo subhaTo meLavI zakuM ema chuM, to to pachI mAtra tamane traNaneja eTaluM badhuM dravya huM ApI dauM, ethI mArUM kayuM adhika zreya tame karI dezo ? tame ja kaho ke-mAtra sevakanI khAtara ATalA badhA dravyano vyaya karavAthI, mAro kayo vizeSa artha sare tema che ? mATe tame tamArI icchA hoya, tyAM bIjA koi paNa rAjyamAM jai zako cho.' Ama kahIne rAjAe tAMbula ApI e traNeyane vidAya ApI. A vakhate zrI vastupAle rAjAne e traNene rAkhI levA mATe kahyuM, paNa rAjA kRpaNa hato eTale kRpaNatAnA yoge e vAta rAjAne gaLe utarI nahi. rAjakumAromAM namratAno guNa na hoya, to A vakhate apamAna lAgyA vinA rahe nahi ane bhAgyanI zraddhA na hoya to aprasannatA AvyA vinA paNa rahe nahi paNa rAjakumAronA AtmAne dharmakaLA sparzelI che. e ja kAraNa che ke-rAjAe pAnanuM bIDuM ApyuM eTalA mAtrathI e rAjakumAro saMtuSTa thAya che ane prasanna citte tyAMthI paNa cAlI nIkaLe che. #tAM tAM teo rAjA vIradhavalanA zatru bhImasiMhanI rAjadhAnImAM AvI pahoMcyA. vIradhavalA rAjAnI kRpaNatA sAMbhaLIne rAjA bhImasiMhe, darekane babbene badale cAra cAra lAkha dramma ApavAnuM kahI, traNeyane rAkhI lIdhA. A traNene vagara mahenatanuM levAnI icchA nathI. e potAnA svAminI AjJAnI rAha jue che. svAminuM kArya karavAnI temanI icchA che. rAjA pAse teo koi paNa ucita sevA batAvavAnI mAgaNI kare rAjA kahe che ke, "bIjuM koi kAma nathI, paNa vIradhavala rAjA mAro zatru che ane tene saMdhI karavAnuM kahevaDAvavA chatAM paNa te saMdhI karato nathI.' traNe rAjakumAro rAjAnI irachAne samajI jAya che. rAjAnI icchAne AjJA mAnI, teno amala karavAne taiyAra thai jAya che. rAjAnA utsAhane vadhAra che ane vIradhavala rAjAnI pAse dUta mokalavAnuM kahe Page 59 of 191
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA bhImasiMhe dUta mokalyo ane yuddhanuM AhvAna karyuM. vIradhavale paNa e AdyAnano svIkAra karyo. saMgrAmanA divasa pahelAM vastupAla maMtrIzvare vIradhavala rAjAne kahyuM ke- "he svAmin ! Ape kupaNatAnA doSathI pelA traNa rAjakumArone saMgharyA nahi. teo rAjA bhImasiMhanI pAse gayA ane e traNanA. baLathI rAjA bhImasiMha ATalI garjanA kare che.' paNa have to laDye ja chUTako hato ne ? yuddhane Agale divase jyAre vIradhavala rAjA A rItie maMtrIzvara vastupAlanI sAthe vAta karI rahela che, e vakhate pelA traNa rAjakumArono eka mANasa rajA laine temanI pAse Ave che ane kahe che kecauhANa vaMzanA sAmaMtapAla vigere traNa subhaToe kahevaDAvyuM che ke-cha lAkha drammathI saMgharelA aneka subhaTonI sahAyathI, he rAjan ! AvatI kAle Apa ApanuM sArI rItie rakSaNa karajo : kAraNa ke-AvatI. kAle savAre saMgrAma zarU thavAno che ane prathama tame ja amArA atithi thavAnA cho.' pahelethI cetavaNI Ape che, e dAnA duzmana nahi ? bIje divase yuddha zarU thAya che. anya subhaTonA tiraskAra karatA pelA traNa rAjakumAro, bhAlA. laine senAne viMdhatA vIradhavala rAjAnI pAse AvI pahoMce che ane e vakhate paNa kahe che ke- "ame AvyA chIe, teyAra rahejo. dhanathI saMgharelA yoddhAone rakSaNa karavAnuM kahI dejo !" A pachI bhISaNa yuddha thayuM. vIradhavala rAjAnI rakSA karanArA ghaNA hovA chatAMya, pelA traNa rAjakumArone koi rokI zakyuM nahi. te traNee AvIne rAjAnA kapALamAM bhAlAnA traNa ghA karyA. pachI kahyuM ke- "atyAre tamane mArI nAkhavAne mATe paNa ame samartha chIe, paNa je moTe pAna cAvyAM. che, te maTe kolasA cAvavAne ame icchatA nathI. tamArA hAthanuM ame tAMbula lIdhuM che. e bANathI muktA thavAne mATe ame tamane jIvatA javA daie chIe.' Ama kahIne teoe vIradhavala rAjAne ghoDA uparathI gabaDAvI mUkyo. pote jenuM lUNa khAya che, tenuM la paNa karavuM ne ? mAlIkanuM lUNa halAla karavuM che ane tAMbula ApyAnA upakArane paNa bhUlavo nathI, A kayI dazA ? nimakahalAlI paNa jALave che ane traNa paNa adA kare che. e pratApa kono ? rAjA vIradhavalane ghoDA uparathI gabaDAvI mUkIne, te traNa rAjakumAro tyAMthI rAjAnA ezvaratnane lai cAlI gayA. vastupAla vigere rAjAne upADIne potAne sthAne gayA. pachI to saMdhI thai gai che, paNa ApaNe e vAta sAthe saMbaMdha nathI. ATalo prasaMga paNa AjanA viSayane samajAvavAnA hetuthI ja kahevAmAM Avyo che. tame adhamAdhama ke adhama nathI teno AnaMda che ? tame loko atyAre manuSyalokamAM jIvI rahyA cho ne ? manuSya lokamAM tamane saMkhyAbaMdha mANasono paricaya thayo che ne ? emAM tamane adhamAdhama prakRtinA ane adhama prakRtinA mANasono paricaya paNa thayo haze ne ? emAM kevala saMrakSma, samAraMbha ane ArambhanAM kAmo pAchaLa lAgyA rahIne ane pApakarmomAM ja masta banyA rahIne jIvanArA mANasono paricaya paNa koikavAra tamane thayo haze ne ? sa, saMraksa, samArambha ane ArambhanAM kAmo kayA kayA gaNAya ? viSaya-kaSAya Adine vaza banelA ati pramAdI jIvonI jIvahiMsAdinA saMbaMdhavALI prAya: saghaLIya pravRttiono samAveza AmAM karI zakAya. Ama to pramAdI jIva hiMsAdika kAryane mATe prayatnazIla banavAno Page 60 of 191.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ je Aveza anubhave, te "saMrakna' kahevAya che; pachI e jIva pote karavA dhArelA hiMsAdika kAryane mATe jarUrI mAnelAM sAdhanone ekatrita kare, tene "samArambha' kahevAya che; ane, e pachI e jIva potAnA nirdhArita hiMsAdika kAryanA karaNamAM pravRtti kare, ene 'Arabha' kahevAya che. saMsArI jIvone A saMrabha, samArambha ane ArabhathI sarvathA bacavuM e atizaya muzkela hoya che, paNa pApabhIra banelA AtmAo jema bane tema saMrabha, samArambha ane ArambhathI bacatA rahevAnI kALajI rAkhatA hoya che; ane je AtmAo evI kALajI rAkhe che, teo saMsAra bhogavatA hovA chatAM paNa ghaNA saMraksa, samArambha ane ArambhathI. bacI jai zake che; eTaluM ja nahi, paNa tame je sAmAyika, pauSadha Adi karo cho, te samaye to tame ethI bacI ja jAva chone ? anumodana pUrato prazna ja te vakhate rahe che ne ? ane, eTale ja sAdhupaNAne sarvottama kahyuM che ne ? e vAta hamaNAM rahevA do. ahIM to evA mANasonI vAta che, ke je jIvo kevala saMraksa, samAraMbha ane AraMbhanAM kAmo pAchaLa ja lAgyA rahIne ane ema pApakarmomAM ja masta banyA rahIne jIndagI pUrI karatA hoya che. tamane evA mANasono paricaya bhAgye ja thayo haze ane jemane evA. mANasono paricaya thayo paNa haze, temane koika vAra ja te thayo haze ne ? kema ke- evI prakRtinA mANaso jo zrImanta hoya che, to to madhyama ane sAmAnya mANasone emano bheTo paNa bhAgye ja thAya che, paNa adhamAdhama agara adhama vRttivALA mANaso evAonI pUMThe bhamyA karatA hoya evuM paNa bane che. tamArA jevAne adhamAdhama prakRtinA mANasono paricaya na hoya ke te ati alpa hoya, paNa adhama prakRtinA mANaso to ThIka ThIka saMkhyAmAM tamArA paricayamAM AvyA haze ne ? jemane kevaLa A lokanA ja viSayasukhanI cintA hoya temaja e mATe je kAMipaNa pApakarma karavuM paDe tema hoya te pApakarma karavAnI ja taka hoya ane te pApakarma karatAM A lokamAM Apatti ApavAno jo bhaya na hoya, to je game tevuM pApakarmI karatAM paNa paralokanA nAme acakAya evA na hoya, evA to A jagatamAM ghaNA manuSyo che. evA viSaya sukhanA rasiyA, pApI ane paralokanI vAtanI hAMsI karanArA mANasono tamane kadAca ThIka ThIka pramANamAM paricaya thayo haza. e paricaye tamArA upara zI asara nipajAvI che ? tame evo AnaMda anubhavyo che. agara anabhavo cho ke- "sAre nasIbe ApaNe evI adhamAdhama ane adhama prakRtinA pAzamAMthI ugarI . gayA chIe ?' tamane ema paNa thAya ne ke- "evA bicArA jIvone moTe bhAge to dharmane sAMbhaLavAno yogA maLe nahi ane kadAca koika veLA koika kAraNasara evA jIvone dharma sAMbhaLavAno yoga paNa maLI gayo. hoya toya, dharmane teo samajI zake to nahi, paNa teo dharmanI vAtanI ThakkI karavAnuM pApa upArje !' eTale, evAonA saMgathI tame bacyA hoya, to teno tamane AnaMda hoya ne ? tame kyAM jANo cho ane kyAM uMgho cho ? dvAdazAMgInA sAra tarIke je vastune sUtrakAra kahe che, te hRdayamAM kotarI rAkhavI joie. Aja dvAdazAMgI pAmIne anaMtA tarI gayA, saMkhyAbaMdha tare che ane anaMtA taraze, tevIja rIte je paugalika ratinA rasiyA hatA, te Aja dvAdazAMgIne pAmIne anaMtA DUbI gayA, saMkhyAbaMdha DUba che ane anaMtA. DUbaze. yogyatA na keLavAya to je tAre teja DUbADe. calAvatAM na AvaDe to potAnuM hathIyAra potAne ja mAre. vyavahAramAM paNa kahevata che ke- "sonAnI charI peTamAM na marAya." dvAdazAMgInI AjJAnuM pAlana majenuM che. e badhuMja Ape : saMsAranuM sukha paNa Ape ane mokSanuM sukha paNa Ape, paNa tenA phla tarIke magAya to mokSaja. AnI ArAdhanA vinA saMsAranuM paNa yogya sukha maLatuM nathI. saMsAranuM paNa je yogya sukha maLe che, Page 61 of 191
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ te paNa AnI ArAdhanAthIja ! zrI dvAdazAMgImAM badhuMja che, paNa jene je hitakara nIvaDe te anuyoga karanAra kahe : bAra aMganA sAra tarIke AcAra mUkhya che. A cIja evI che ke-duniyAnA koipaNa AtmAne muMjhAve nahi. badhAmAM mukhyatA AnIja kema ? ethI ja ke-suMdara pariNAma emAMja che. jema jema jJAna vadhe, samajazakti vadhe, tema tema AcArazuddhi vadhe tathA svamAM ane paramAM, mitramAM ane zatrumAM samAnatA Ave. evo puNyazAlI AtmA to AtmAne kalyANakArI jeTalI pravRtti hoya temAMja atizaya apramAdI hoya ane hAnikara pravRttimAM to bahero, AMdhaLo ane mUMgoja hoya, eTale ke-tevI pravRttine sAMbhaLe nahi, jUe nahi ane bole paNa nahi tathA te haMmezA eka mokSa padanAja dhyeyavALo hoya ane AvA yogImAMja sAcI samAnatA Ave. je Atmika pravRttimAM AMdhaLo, bahero ane mUMgo na hoya, te kadIja ' sadAcidAnaMdapadopayogI' na thAya. kaho tame kyAM jAgatA ane kyAM uMghatA cho ? kaho ke-Atmika pravRttimAM atyaMta jAgRta rahevAnI ane para pravRttimAM baherA, AMdhaLA ane mUMgA rahevAnI sthiti Ave kyAre ? zuddha AcAra pariName tyAre ! mATe kahuM chuM ke roja AtmAnI parIkSA karo. tame musApharI to roja karo cho, paNa tamAre javuM che kyAM eno patto nathI. gAmaDIyo musAphTa hoya, ene paNa musApharInuM sthAna niyata hoya ! tamArI musApharI to dhamadhokAra cAlu che, paNa niyata sthAnano patto nathI. 'jyAM javAyuM tyAM kharUM' -emane ? e te musA kahevAya ke mUrkha ? -ke jenAM sthAnano patto nathI ke jyAM javuM ? tamane vicAra karavAnI taka paNa maLe che. te chatAM paNa tame to vicAra karatAja nathI. vepArIne tyAM paNa kAyado ke-eka udhAre to bIjo pelAnA jamA kare. beyanA cApaDe rakama paDe. A to huM boluM ane tamane to yAdaja nahi. tame vicAro to tamArAmAM A ghuse, barAbara ghuse ane tenI khumArI rahe : duniyAnI pravRtti lukhI thAya, lulI thAya ane pariNAme ghaTe. bhale ' A dIkSA' A bhavamAM hAthamAM na Ave, paNa bhavAMtaramAM to Ave ? bhavAMtaramAM hAtha Ave te mATe paNa A bhavamAM kAMi to karavuMja paDazene! A vicAra karo to potapotAnA hRdayanuM mApa kADhI zako. hRdayamAM kayo raMga che te parakhAya -saMsArano raMga beTho hoya to samajavuM ke-samyagdarzanamAM zrI jinezvaradevanA vacana pratinI zraddhAmAM hajI khAmI che. ATaluM manAya to A vastu pariNAma pAme. tAmasIvRtti have tAmasI, rAjasI ane sAttvikI vRttivALA kone kahevA -e traNenA svarUpane jJAnIoe bahuja TuMkAmAM shelAithI samajI zakAya te rItie samajAvyuM che. je AtmA ajJAnane AdhIna thaine, zokAdikane vaza thaine aneka durguNone AdhIna thayelo che, bacavA mATe nAzavaMta padArthothI udvAra che ema mAnI beTho che, je vastunI icchA karUM chuM te lAbhadAyI che yA nahi eno vicAra karyA vinA eka arthanIja AzAmAM magna banyo che, e maLe toja kAryasiddhi mAnI rahyo che, jyAre ne tyAre ekaja vAta sAMbhaLavAnI icchA thAya che ke-paiso kyAMthI maLe-pachI jIvananI cAhe te dazA thAo-sudharo yA bagaDo-mane to eka vAta, paiso kyAMthI, zI rIte, zuM karavAthI maLe, evuM sAMbhaLavAnI vRtti-icchA kAyama cAlu che, jyAM evuM sAMbhaLavA maLe tyAM doDI jAya, jyAre maLe tyAre AnaMda thAya, AvI vRttivALA manuSyane tAmasI vRttivALo kahelo che ene ekalI arthanI kathAja priya hoya che. game teTaluM tattvajJAna saMbhaLAvo, to e kahI de ke- 'emAM zuM bharyuM che ?' ahiMsA, tapa ane saMyamanA siddhAMtonuM varNana karye jAo, to kahe ke- 'badhuM kharUM, paNa enAthI arthanI prApti che ke kema ?' e maLI zakatuM hoya to badhuM sAMbhaLavA taiyAra, eno abhAva hoya to game tevI Page 62 of 191
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArI vAta paNa sAMbhaLavA taiyAra nahi ! A rIte TevAyelA AtmAone tAmasI vRttivALA tarIke jJAnIoe oLakhAvyA che. arthanI vAta sAMbhaLavAnI icchAthI TevAyelA-raMgAyelA AtmA A duniyAmAM keTalA che? jene ekaja arthanI vAta game, bIjI badhI gauNa lAge, evI vRttivALAnI saMkhyA A duniyAmAM keTalI ? kahone- ke pramANe zuM karavuM che ? che ja. lagabhaga badhAja kahIe to paNa kahI zakAya. jagatano moTo bhAga eTale lagabhaga badhAja arthane sAMbhaLavAnI jeTalI AturatA dharAve che, teTalI AturatA bIjI vAta sAMbhaLavA bhAgye ja dharAve che. tamAre mATe zuM vihita ? zrI jinezvaradevanI pUjA, gurUnI sevA, dAna, zIla, tapa, zubha bhAvanA, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, samyakatva, mULa bAra vrata, vigere badhuM gRhastho ne dezavirati mATe karaNIya, bAkInuM badhuMya akaraNIya, ATalo khyAla thai jAya to Aja jIvana palaTAi jAya. samyagadraSTie to nizcita karavuM joie ke karaNIya zuM? ane karaNIya paNa kayI rIte karAya ? tathA karavuM e zA mATe ? zA mATe karavuM ?" e vicAra to Aje vikaTa thai paDyo che. "kayI rIte karavuM' e vidhi tarapha paNa bedarakArI kaMi ochI nathI. karaNIyanA vizvAsa mATe paNa Aje zI dazA che ? zrAvakane karaNIyano nizcaya thai jAya to jIvana majenuM cAle. ene kahevuM na paDe ke A cIjathI bacIjA. ene to eTaluM ja kahevuM paDe ke 'bhAi ! A vastu zrI jinezvaradeve vihita karI nathI' eTale e jhaTa coMke. sAmAyikamAM zrAvaka nAmo IQao e kayIbuddhiye ? paisA, TakA, rAja, addhi siddhine upAdeya mAne, sevya mAne to zuM thAya ? AvI mAnyatAe sAmAyikamAM rahelo zrAvaka ramaNo 54 ITHo zramaNa jevo hoya ? eTale zrAmaya rahita badhAno pazcAtApa karavo paDaze. AlocanAnA prakAra bahu gaMbhIra che. thAya eTalo lAbha e ThIka che paNa AlocanAnA prakAra, AlocanAnuM svarUpa, ane Alocya vastu e vigere to barAbara samajavuM ja joie. A badhI duniyAnI vastu bhale ekadama sarvathA na tajI zakAya paNa AtmA jarUra DaMkhe e mArUM nahi, sAthe AvanAra nahi, ethI AtmAnuM bhaluM nahi ane aMza paNa rahI jAya to bhuMDuMja karanAra -emAM Asakti kema rakhAya ? ucita prayatna karyA vinA 'karmano udaya-pApano udaya mATe nathI banatuM." e samyagadraSTi mATe nA hoya. 'nathI banatuM, nathI banatuM' e mithyAdraSTine karavA do. "kema na bane, karma kema na chUTe' e vicAra samyagadraSTino hoya. paisA kamAtI vakhate kayA vicAra ? kema be lAkha na lAvuM ? kema pacIsa lAkha na maLe ? kema moTara nA vasAvuM ? sAMsArika padArtho pratye jevI icchA che tevI ahIM karo, saMsAramAM je rAga che teTalo ahiM thai jAya to tame ne ame be vicAramAM to ekAkAra thai jaie. bhAvArtha : "dharmi AtmAe dhana ane dhAnya AdinA viSayamAM bahu ja saMtuSTa rahevuM joie : eTale ke-mAtra nirvAha jeTaluM parimita maLI jAya, teTalAthI ja saMtoSa mAnavo joie : kAraNa ke-asaMtoSa, e du:khano hetu che. e ja kAraNe kahevAmAM AvyuM che ke- "ati uSNa ane ghIvALuM bhojana, chidra vinAnuM zveta Page 63 of 191
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastra ane paranA nokarapaNAno abhAva' -A traNa vastuthI adhikanI icchA karanArA AtmAno adha:pAtA thAya che. tathA saMtoSarUpI amRtathI tRpta thayelA ane e ja kAraNe zAMtacitta banelA AtmAone je sukhanI prApti thAya, te sukhanI prApti dhananA lobhI banelA ane e ja kAraNe AmathI tema doDAdoDI karanArA AtmAone kyAMthI ja thai zake ? arthAta- na ja thai zake. Aja kAraNe-e ja mahApurUSo vadhumAM mAre che ke "tathA-gharme ghanavRdvirita II" 'dharma zrutacAritrAtmake sakalAbhilapitAvikalasiddhimule dhanabuddhiH matimatAM'dharma eva dhanama' iti pariNAmarupA nirantaraM nivezanIyati / bhAvArtha :- buddhizALI AtmAone sakala icchita vastuonI saMpUrNa siddhi mATe mUla samA zruta ane cAritrarUpa dharmamAM ja dhanabuddhi hoya che, mATe - "dharma e dhana che" -evI mati niraMtara hadayamAM sthApana karavA yogya che. A uparathI spaSTa ja che ke-samyadraSTi AtmA pApanI vAsanAothI alaga ja bhAgato phre ane puNyayoge AvI paDatI saMpattino yogya sadupayoga niraMtara karyA ja kare : paNa hRdayathI adhika adhika pogalika bhAvonI icchA naja karyA kare ane jo paugalika bhAvonI irachAmAM te paNa vadhAro karavA mAMDe, to pariNAme tenI paNa dharmabhAvanA joie tevA pramANamAM TakI zake nahi, ane e lAlasAnA yoge te AtmAmAM paNa lobha, mamatA, anIti, prapaMca vigere vadhe ane chevaTe AtmanAza thAya ! mATe mokSanA arthI AtmAe pApajanaka pagalika vAsanAothI dUra ja rahevuM joie. ane tema thAya to AtmA apUrva zAMtino bhogavaTo karI zake. A rIte icchAno rodha karavA chatAM paNa kadAca puNyanA yoge Avaze to paNa teno sadupayoga ja karAze ane nahi Ave toye AnaMda ja raheze, paNa gAMDo harSa ke zoka nahi ja thAya. jo A dazA Ave to zAsana pratyeno bhaktibhAva kAyama TakI rahe. Avo saMtoSa Ave to bhakti, sAmAyika, vyAkhyAnazramaNa, pratikramaNa vigere vigere saghaLuM ja AnaMdapUrvaka thAya ane e kriyAonA yoge pApano nAza thAya, ane puNya jAge tathA tenA pariNAme mukti na maLe tyAM sudhI nahi dhArelI sadvio ane sidvio tathA nidhAno paNa maLe : kAraNa ke-duniyAnI sAhyabI paNa sAcA tyAganI ja pUMThe che. tame AgaLa ane sAhyabI pAchaLa thAya ! paNa jo tame pIlika lAlasAone AdhIna thAva to to anIti, mamatA, lobha ane prapaMca Adi vadhe ane tema tema sAhyabI tamArAthI dUra ne dUra ja bhAgatI javAnI ane tamAre tenI pUMThe ne pUMThe ja doDavuM paDaze, ke jenA pariNAme tamArA haiyAmAM asaMtoSa ane azAMtinI sagaDI kAyama saLagyA ja karAze. Aje tame ughADI AMkhe joi rahyA cho ke-eka kSaNanI sada nathI ane pAinI pedAza nathI. bAra mahinAnI mahenatanA pariNAme tIjorInuM taLIyuM kANu, mahenatano ane mAyAmRSAvAdano hisAba nahi, AMTIghUMTIno pAra nahi, vAMkuyukuM ane ADuMavaLuM karatAM gabharAmaNa nahi ane bhAremAM bhAre prayatno chatAM, badrino aparimita vyaya chatAM dara varase bUmarANa to e ja Ave che ke-sthiti ghaTe che. A badhAnuM kAraNa eka ja ane te e ja ke-duSTa lAlasAonA yoge anIti ane prapaMco vadhyA, jJAnI purUSonA vacana uparanI AsthA ghaTI tathA pApakriyAo vadhI. AMkha, kAna, nAka badhI ja iMdriyo badhuM ja mAge. A dazAmAM bIjuM thAya paNa zuM ? mohaka cIjonI pAchaLa ghasaDAvAthI AtmA ane zarIranI zakti kSINa thAya ane covIse kalAka iMdriyo ane tenA viSayonI ja ciMtA, viSayakaSAyanI ja ciMtA, tyAM pariNAma bIjuM kayuM Ave ? AtmA jyAM sva-paranuM bhAna bhUle, draSTi phAve tyAM phle, sadAcAra ke anAcAra na jUe, tyAM puNyA kayI rIte Take ? pUrvanuM bahu puNya lAvyA hazo, to maratAM sudhI kadAca nahi jAya, paNa pachI zuM ? -e Page 64 of 191
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAro ! puyayoge Arya deza, Arya jAti ane Arya kuLa Adi badhI ja sAmagrI maLI che, ethI mahAna puNyazALI cho-parama bhAgyazALI cho, paNa tenA madamAM caDhIne bhAgya ane puNyanuM chacoka lIlAma karavAnI taiyArI na karo ! nahi to lAkhanA bAra hajAra thaze : are, e paNa nahi-lAkhanI rAkha thaze ane mUrkhAmAM khapazo to durgatie jazo, e juduM ! zrAvako to A saMsAramAM sAkaranI mAkhI jevA hoya, paNa glekhanI mAkhI jevA na hoya. saMsAramAM rahevuM ja paDe to zrAvaka sAkaranI mAkhInI jema ja rahe. marajI Ave tyAM sudhI sAkaranI mAkhI rasa le che, paNa koino hAtha paDavA pahelAM te uDI jAya : paNa enA rasamAM e evI na levAya ke na coTI jAya, ke jethI prANo gumAve ! ane zlekhanI mAkhI to jyAM be paga kADhe tyAM cAra ghuse, ane cAra kADhavA jAya tyAM cha ghuse : mATe kahevAya che ke-zrAvake kadAca saMsAramAM rahevuM paDe, to paNa zlekhanI mAkhI jevA to na ja banavuM ! e kahevAno irAdo e ke-tame ii na jAo ane AtmaguNono nAza na karo ! pAMca-pacAsa varasanA AyuSyamAM duniyAnA kSaNika ane pariNAme bhayaMkara evA sukha mATe, bhaviSyanA anaMta sukhano nAza na karo ! A loka to nAno che, paNa paraloka to ghaNo ja lAMbo che. A loka pachInA bhavo te badho ja paraloka kahevAya : mATe kAryavAhI evI karo ke-AgalanA bhavo AnaMdamAM jAya ane pariNAme AtmAnI sAcI utkrAnti thAya. unnatinA nAme adha:pAta na thAya tenI kALajI khAsa rAkho. unnati te AtmAnI karavI che ke A kSaNabhaMgura khokhAnI ? A khokhuM paNa, jo sadAcArI hovA sAthe nAnA nAnA jaMtunI paNa rakSA karatuM hoya, to ja e upakArI : paNa jo A khokhAno durUpayoga karo, to te jaMgalI ane zIkArI jAnavara karatAMe buruM ! tAraka ne nAzaka cama-prathama samyagdarzanano A mahimA sAcA mumukSuone mugdha banAve evo che : kAraNa ke-sAcA mumukSuo. yama, prazama, jJAna ane cAritranA ajoDa arthio hoya che. jIvanamAM prApta thayela yama ane prazamane jIvaMta rAkhavA mATe samyagdarzananI anivArya AvazyaktA che. samyagdarzana vinA yama ke prathama vAstavika nathI. hotA ane je yama ane prathama samyaktvanI prAptimAM kAraNabhUta bane evA nathI hotA, te to eka jAtinA duzmananI ja garaja sAranArA hoya che. ghora mithyAdraSTionA yama ane prazama, e paNa eka jAtinA mohanA ja pratinidhio hoya che. iMdriyo upara niyaMtraNa karanAro yama ane kaSAyo upara aTakAva dharanAro prazama, samyagdarzananI prAptivALA athavA to samyagdarzananI sanmukha dazAvALA AtmAomAM ja sAcA svarUpe hoya che : ethI bhinna jAtinA AtmAo to e yama ane prazamanA nAme paNa mohanI ja upAsanA karanArA hoya che. yama ane prazamanA nAme paNa mohAdhIna dazA bhogavanArA pAmaronuM jJAna paNa ajJAna rUpa ja hoya che. evAonuM ghAra paNa cAritra karmakSayamAM heturUpa nathI hotuM. vaLI evAo mithyA-zrutamAM ja mahAlanArA. hoi, evAonuM ugra paNa tapa kAyakaSTa rUpa ja hoya che : paNa AtmAnA svarUpane AcchAdita karanArA karmasamUhane, ke je AtmA upara lAgela che, tene sahaja paNa tapAvanAra nathI hotuM. A rIte sudharma AdaravAno kahelo che jo A rIte sudharma AdaratA AvaDe to ja AtmA kudeva, kugurU, kudharmathI chUTIne (potAnuM) AtmAnuM kalyANa karato karato mokSe pahoMcI zake che AthI kudeva, kugurU, kudharmane pariharavAnuM kaheluM che. agyAramo bola - phudeva-pariharU nuM varNana Page 65 of 191
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kudeva kone kahevAya ? tena ke jenA rAga dveSa nAza na pAmyA hoya, krIDA Adi karatA hoya ane deva tarIke pUjAtA hoya te kudeva kahevAya. jagatamAM aneka prakAranA devo manAya che, aneka prakAranA guruo manAya che ane aneka prakAranA dharmo manAya che paNa te badhA kAMi AtmakalyANamAM-AtmahitamAM nimitta banatA nathI. parantu AtmAnI adhogatine karanArAya bane che. mATe ja AtmArthI mumukSu jIvonA hitane mATe upakArI zAstrakAra paramaSioe deva-gurU ane dharmanA paNa be bheda pADyA che. je mumukSujanonI mumukSAne ja tIvra banAve ane vahelAmAM vahelA saMsArathI pAra pamADI mokSamAM mokalavA mArga batAve te "su" ane je AtmAnI saMsAravAsanAone ja poSe ane pariNAme saMsAra vadhAre te "ku', ane "su" ane "ku' nI bahu ja sArI rItanA oLakha karAvI che. temAM "su" devAdinI sAmAnyathI vAta vicArI AvyA. AmAM koinI paNa niMdA karavAno ke utArI pADavAno ke halakA batAvavAno zAstrakAra bhagavaMtono Azaya hoya paNa nahi. parantu sAcI oLakhANa karAvI, AtmAne ahitathI bacAvI, hitanA mArge ja udhama karAvavAno hoya te sarva mumukSajana suvidita che. tethI ja "ku' devAdinI sAmAnyathI spaSTa oLakha ApatA suvihita ziromaNi, samartha zAstrakAra pU. zrI AcAryabhagavaMta haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAzrI saMbodha prakaraNamAM kramAve che ke hevo rANI yati. saMgI, gharma: prAi-nizuman __ mUDhadraSTiriti brUte, yuktAyuktA vivecaka: / / " yukta ane yuktano barAbara viveka nahi karI zakanAra mUDhadraSTi jIva rAgI ane dveSIne devA tarIke, strI saMgathI yuktane guru tarIke ane prANivadhana dharma tarIke mAne che. jeo hakIkatamAM bhagavAna paNa nathI chatAMya mUDhAtmAo jene bhagavAna-paramezvara-deva mAnI pUje che ane jeonI sevA-bhakti AtmAnA baMdhana vadhAranArI che tene kudeva kahevAya che. tenuM sAmAnyathI svarUpa varNavatAM zrI kalikAlasarvajJa bhagavaMte kahyuM che ke "ye strIzastrAkSasUtrAdi-rAgAdhaMkakalaMkitA: / nigrahAnugrahaparAstedevA: syurnamuktaye / / " (yo.zAma.-2 zlo.6) "jeo svayaM strI, zastra, akSasUtra-japamAlA Adi rAgAdi cihanothI kalaMkita che ane puSTa thAya. to zApa ApavAmAM ane tuSTa thAya to varadAna ApavAmAM tatpara che tevA devo AtmAnI muktine nathI." jeo strIne potAnI pAse rAkhe tenAthI adhika rAganuM cihna kayuM che ? tevA kAmI ane strIsaMgI. hoya temAM navAi nathI. zastrAdine dhAraNa karavA te dveSanuM cihna che. kemake je zastrone dhAraNa kare che tene potAnA kaine koi verIne mAravA che te vinA zastrone dhAraNa zuM kAma kare ? vaLI je zastrane dhAraNa kare te bhayavAna paNa hoya. je svayaM bhayavAna hoya tenI sevA bIjAne nirbhaya kai rItanA banAve ? tathA japa mAlAdine rAkhavA te asarvajJatAnuM cihna che. je sarvajJa hoya tene japamAlAnI jarUra che ? japamAlA te saMkhyAnI parigaNanA mATe che ane asarvajJane tenI jarUra paDe paNa sarvajJane tenI jarUra na paDe kemake "rad MnIdIta sarvajJa? e pramANe sarvajJa padanI vyutpatti kahI che. mATe rAgI-dveSI ane japamAlAdine dhAraNa Page 66 of 191
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanArA vAstavamAM paramezvara banI zakatA ja nathI. anyatra paNa kahyuM che ke, "strIsaGga: kAmamAcaSTe, dveSaM cAyudhasaMgrahaH / vyAmohaM cAkSasUtrAdi-razaucaM ca kamaNDaluH / / " strIno saMga e kAmane jaNAve che, Ayudha-zastrono parigraha dveSane jaNAve che. japamAlAdi vyAmoha-asthiratAne jaNAve che ane kamaMDalu e apavitratAne jaNAve che. vaLI "nATyATTa hAsa saMgItA dhupaplavavisaMsdhulA: / ofmayeya: paduM zAnta, prapannAlpanina: othama ? " (yo.zA.pra.2 zlo. 7) vaLI jeo nRtya, aTTahAsa, saMgIta-hAsyAdimAM ja magna che teo potAnA sevakone zAntipada kevI rIte prApta karAve ?" jeo pote vAjA vagADe, nRtya kare-karAve, rAgAdi vadhe, viSaya vikAro vadhe tevA gIta-saMgItAdine kare-karAve ane mohavaza saMsAra vadhe tevI ja ceSTAo kare teo potAnA sevakone paNa mokSapada kai rItanA pamADe ? eraMDAnuM vRkSa kyAre paNa kalpavRkSanI AcaraNa kare kharuM ? mATe ja mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNivarye paNa navamA zrI suvidhinAtha svAmi bhagavAnanA stavanamAM paNa kahyuM che ke "rAjahaMsa tuM mAna sarovara, ora azucI rUci kAga; viSaya bhujaMgama garUDa tuM kahIe, ora viSaya viSanAga.......2 ora deva jala chIllara sarIkhe, tuM to samudra agAdha; tuM suratarU manavAMchita pUrana, ora to sUke sAga.......3 meM kIno nahi tuma bina aura zuM rAga." jeo svayaM rAgI, dveSI ane bhayabhIta che temanI pAsethI vItarAgI, vItadveSI ke nirbhayapaNAne pAmavAnI AzA rAkhavI te AkAzakusumavata che. mATe ja AtmahiteSIo teno tyAga karatA bole che kekudeva pariharuM. kudevane mahAdeva manAvavAnuM ane mahAdevone chupAvavAnuM sAmarthya mithyAdarzananA A kAramAM svarUpano sAmAnya khyAla ApyA pachI, enA svarUpano vizeSa prakAre khyAla ApavA e mithyAdarzanamAM kevI kevI zaktio che enuM varNana karatAM kathAkAra paramarSi mAve che ke "hasitodItabimboka-nATyATopapadyayaNA: | hatA: kaTAkSavikSapai-nArIdehArdhaNAriNa: / / 1 / / kAmAndhA: paradAreSu, saktacittA kSatatrapA: / soghA: sAyughA ghorA, vairimAranatArI: II 2 II. zApaprasAdayogena, lamakhiptamalAvilA: / Page 67 of 191
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM mo madadevA, bhoDabena pratiSThatA: II 3 II" "hAsya, ucca svaranuM gIta, kAmanA cALA, naTakriyA ane ahaMkAra karavAmAM tatpara, kaTAkSanA vikSepothI haNAyelA, nArInA dehane zarIranA ardhA bhAgamAM dhAraNa karanArA, padArAomAM Asakta cittavALA, lajjAthI rahita, krodhathI sahita, Ayudhane dharanArA eja kAraNe bhayaMkara ane verione mAravAmAM tatpara tathA zrApa ane prasAdanA yoge prakAzita thatA cittanA malathI vyApta AvA prakAranA AtmAo ke je duniyAmAM mANasa tarIke manAvA mATe paNa lAyaka nahi, tevAone A 'mithyAdarzana' nAmanA moharAjAnA mahattame lokanI aMdara mahAdeva taroke pratiSThita karelA che." ane "ye vItarAgA: sarvajJA:, ye zAzvatasukhezvarAH / kliSTakarmakalAtItA:, niSkalAzca mahAdhiyaH / / 1 / / zAdatghA matadopA, dariyastrItivartatA: mAchAzanirmalA vIrA, machAvatta: sadAziva: || 2 || zApaprasAdanirmuktA stathApi zivahetavaH / trikoTizuddhazAstrArtha-dezakA: paramezvarA: / / 3 / / ye pUjyA: sarvadevAnAM, ye dhyeyA: sarvayoginAm / ye pANaIRUIRAdhyA, nirbaddhapbhadAyina: || 8 || mithyAdarzanAsyena, lokeDanana svviiryt:| tevA: prachAditA madra ! 1 zAyatte vizeSataH || 8 ||" "he bhadra ! A 'mithyAdarzana' nAmanA mahattame potAnA parAkramathI A lokamAM ghaNoja bhayaMkara julamAM karyo che, kAraNa ke-teNe je mahAdevo vItarAga che, sarvajJa che, zAzvata sukhanA svAmI che. kilaSTakammarUpa kalAothI rahita che, saghaLIja prapaMcamaya kaLAothI paNa rahita che, mahAbuddhizALI che, krodhathI rahita che, ahaMkAra vinAnA che, hAsya, strI ane hathiyArathI varjita che, AkAzanI mAphTa nirmala che, dhIra che, AtmAnA anupama aizvaryane dharanArA che, sadAya nirupadravI che, zrApa ane prasAdathI sarvathA mukta hovA chatAM paNa zivanA hetu che, kaSa cheda ane tAparUpa traNa koTithI zuddha evA zAstrArthanA dezaka che ane paramezvara che tathA je mahAdevo sarva devonA pUjya che, je mahAdevo sarva yogIone mATe dhyAna karavA yogya che ane je mahAdevo AjJArUpa kAraNathIja ArAdhavA yogya che tathA nitRddha phlane eTale mukti sukhane ApanArA che te sAcA mahAdevone potAnA vIryathI evI rItie paracchAdita karI nAkhyA che ke-jethI e mahAdevo A vizvamAM vizeSa prakAre jaNAtA nathI." adharmane dharma manAvavAnuM ane saddharmane AcchAdita karavAnuM sAmarthya je rItie 'mithyAdarzana' nAmanA mahAmohanA mahattamamAM, jeo mANasa tarIke gaNAvavAnI lAyakAta paNa na bhogavatA hoya teone mahAdeva tarIke pratiSThita karavAnuM ane sAcA mahAdevone AcchAdita karI devAnuM sAmarthya che; teja rItie tenAmAM, adharmane dharma manAvavAnuM ane zuddhadharmane AcchAdita karavAnuM prabaLa sAmarthya che. e sAmarthyanuM pradipAdana karatAM zrI siddharSi gaNivara kramAve che ke Page 68 of 191
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dirathAna, moDhAna, gharAdAnuM mUhurma. I snAnaM pAnaM ca dhUmasya, paMcAgnitapanaM tathA / / 1 / / tarpaNaM caNDikAdInAM, tIrthAntaranipAThanam / yatereojde piUDo, gItavAdya mahAra: || 2 ||. vApIkRpataDAgAdi-kAraNaM ca vizeSata: / yAge mantraprayogeNa, mAraNaM pazusaMhate: / / 3 / / kiyanto vA bhaNiSyante, bhUtamaddenahetava: rahitA: zuddhabhAvena, ye dharmA kecidIdazA: / / 4 / / sarveDapi balinADanena, mugdhaloke prapaMcata: / te mithyAddarzanArvena, madra ! zeyA pravartitI: II 9 II" kudeva, kugarU ane kudharmanI upAsanAmAM paDelA tathA Arambha, parigraha ane viSayakaSAyamAM rakta banelAone gurU tarIke svIkArI teone pAtrabuddhithI bhaktipUrvaka suvarNanuM dAna karavuM, gAyonuM dAna karavuM ane pathivInuM dAna karavuM vAraMvAra snAna karavuM dhumADAnuM pAna karavuM paMcAgnithI tapavuM caMdrikA Adi hiMsaka devIonuM tarpaNa karavuM tIrthAntaromAM jai jaine pRpApAta khAvo : yatie eka gharanI bhikSA levI : gIta ane vAdhamAM mahAna Adara karavo : zarUAtamAM paNa hiMsAthI ja sAdhya ane pariNAme paNa hiMsAthI ja sAdhana tathA zuddha dharmadraSTine apoSaka evI vAvo, kuvAo ane talAvo Adine vizeSa prakAre karAvavAM : maMtranA prayogathI yajJanI aMdara pazuonA samudAyane homavo : AvA AvA prANIonA mardanamAM hetubhUta ane zuddhabhAvathI rahita dharmo keTalA kahI zakAya ? arthAta evA dharmo aneka che, evA prakAranAM aneka je koi dharmo che te saghaLAja dharmone mahAmohanA mithyAdarzana nAmanA A baLavAna mahattame mugdha lokamAM prapaMcathI pravartAvelA che, ema jANavA yogya che. ane "zAnti mArdavasantoSa-zaucArjava vimuktayaH / tapaH saMyamasatyAniH brahmacarya zamo damo // 9// ahiMsAsteyasaddhayAna-vairAgyagurubhaktayaH / apramAda sadaikADaya-nainthya paratAdayaH // 2 // ye cAnye cittanaimalya-kAriNoDamatasalibhAH/ saddharmA jagadAnanda-hetavo bhavasetavaH / / 3 // teSAmeva prakRtyaiva, mahAmAhamahattamaH / bhavetpacchAdano loke, mithyAdarzananAmaka://4//" potAnA padgalika svArthanI game tevI hAni thatI hoya athavA to evA ja kAraNe potAnA upara aneka prakAranI Akto utarI Ave te chatAM paNa krodhAyamAna nahi thavArUpa kSamA : potAnI ja mahattAne sthApita karavA mATe athavA to aneka prakAranI akkaDa banAvanArI sAdhana sAmagrInuM svAmItva hovA chatAM paNa akkaDa nahi banavArUpa mRdutA : podgalika padArthonI prAptino je lobha tenA abhAvarUpa saMtoSa : mana, vacana ane kAyAne AraMbha Adi pApapravRttithI malina nahi karatAM nirAraMbha Adi zudhdha dharmanA AsevanathI pavitra-thavArUpa zoca : paidgalika padArthonI sAdhanAmAM je prapaMcabharI pravRtio ane Page 69 of 191
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasikavRttionuM sevana tenA abhAvarUpa saralatA : padgalika padArtho uparanI je mamatA tenA tyAga rUpa vimukita : aneka prakAranI pogalika lAlasAo ane enAM sAdhano tenA tyAgarUpa tapa : Idriyo Adine mukitanI sAdhanA mATe kAbumAM rAkhavArUpa saMyama : asatyano tyAga ane hitasAdhaka vastunuM ja pratipAdana jenA dvArA sAdhya che evuM satya : zIla athavA to sadhaLAya viSayothI para thai kevala AtmaramaNa karavArUpa brahmacarya : vikalparUpa viSayathI uttIrNa banelo ane sadAya svabhAvanuM avalaMbana karanAra evo je jJAnano paripAka te rUpa zama : parabhAvamAM ramatA AtmAnuM damana karavArUpa dama : prANImAtrane manathI, vacanathI ane kAyAthI nahi haNavArUpa, nahi haNAvavArUpa ane haNatA hoya teone nahi anumodavArUpa ahiMsA : koinI paNa eka taraNA jevI vastunuM paNa tenA mAlikanI AjJA vinA nahi levuM, anya pAse nahi levarAvavuM ane evI rItie lenArAone sArA nahi mAnavArUpa asteya : zuddha dhyAna : saMsAra e nirguNa vastu che evA svarUpanuM jJAna thavAnA yoge thatI sAMsArika sukhanI arUci, tenA pratApe sAMsArika sukhanI icchAno uraccheda karavAnI je bhAvanA te rUpa vairAgya : sarva prakAre prANAtipAtaviramaNa Adi pAMce mahAvratonA dharanAra, tenA pAlanamAM dhIra, mahAvratonI rakSA mATeja akRta, akArita ane ananumata Adi doSothI rahita evI je bhikSA te bhikSAmAtrathIja AjIvikAnA calAvanArA, sAmAyikamAM rahenArA ane kevala dharmanAja upadezaka evA je sagurUo tenI bhakti : "nizo pedA karanArI vastuo, zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzarUpa je pAMce iMdriyonA viSayo tenI lAlasA, krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa kaSAyo, nidrA ane saMsAranI vRddhi karanAra Arta ane rIdradhyAnamAM joDanArI rAjakathA, strIkathA, dezakathA ane bhojanakathArUpa vikathAo' A pAMca prakArano je pramAda tenA abhAvarUpa apramAda : sadAya cittanI ekAgratA ane nigraMthapaNAmAM eTale munipaNAmAM tatparatA Adi tathA e zivAyanA paNa cittanI nirmalatAne karanArA eja kAraNe, amRtanA jevA, jagane AnaMdanA hetubhUta ane saMsArasamudrane laMghI javA mATe setusamAM je je zuddhadhamo te saghaLAya zuddhadharmone A mithyAdarzana nAmano mahAmoha rAjAno mahattama prakRtithIja prayatnapUrvaka lokanI aMdara AcchAdita karI denAro thAya che. A be prakAranA sAmarthyanA varNanathI paNa samajI zakAze ke- "mithyAdarzana'no mahimA kalyANanA. arthi AtmAo mATe ghaNoja kAramo che. mahAmohanA e yathArtha nAmadhArI mahattame, jeonI kAravAithI prAyaH sau koine dhRNA utpanna thAya; tevAone mahAdeva tarIke pratiSThita karI, zuddhadevanI upAsanAnA arthi AtmAone paNa, zuddhadevanA svarUpane jANavAthI vaMcita rAkhyA che. dhRNAjanaka pravRttione lIlAnuM upanAma samarpi zANA gaNAtAone paNa e bhayaMkara zatrue mitra banIne muMjhavyA che. kulpanArUpa AMdhI phlAvavAmAM niSNAta evA eNe nyAyanI moTI moTI koTio karanArane paNa evA aMdhae kSamA Adi uttamadharmonA ArAdhaka na bane e sahaja che. kudevanA pUjArIo zuddha dharmone choDI azuddha dharmonI upAsanAmAM rAce emAM kazuMja Azcarya nathI. A rote kudevone oLakhIne emAM na ii javAya ane potAnA AtmAno saMsAra na vadhI jAya mATe AvA kudevono tyAga karavAno eTale pariharavAno kahelo che. bAramo bola gurU pariharsa kugarU ke je avaLo mArga batAve muktimArgane badale saMsArano mArga batAve dharmane badale arthakAmane mArgavALe, dharmanA zikSaNane badale artha kAmanA zikSaNanA mArge vALe, niparigrahI chatAM, Page 70 of 191
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha heya che ema chAtI ThokIne na kahe, kaMcana kAminInA tyAgI chatAM pAse AvelAne kaMcana kAminImA Asakta banavuM e bhUMDu che ema samajAve nahi, muktinI bhAvanAmAM jhIlAvavAne badale saMsAranA raMgarAgamAM ja AnaMda manAve te kugarU kahevAya che. kugurunI oLakha ApatAM kahyuM che ke - "sarvAminASiLaH sarvamoninaH sarigrahA: I abrahmacAriNo mithyopadezA gukho na tu // " (yo.zA.pra.ra, zlo-9) jeo sArI sArI badhI cIja-vastuonI icchAvALA che, khAvApivAdimAM bhakSyAbhakSya, pepApeyanA viveka vagara je AvyuM-khAdha, peya che te badhuM khAnArA-pinArA che, dhana-dhAnyAdi navavidha parigrahane dhAraNa karanArA che, strIno saMga karanArA che - parigrahamAM strIno samAveza thai jAya che paNa abrahmasevana e ja moTAmAM moTuM pApa che te jaNAvavA abrahmacArI judu vizeSaNa ApyuM che tathA mithyAdharmano upadeza ApanArA che te suguru nathI arthAt kuguru che. upadeza paNa dharmano ja Ape che pachI niSparigrahAdi guNone jovAnI zI jarUra che AvI koi zaMkA kare to tenA samAdhAnamAM kahe che ke "parigrahAraMbhamagnAstArayeyuH kathaM parAn ? | svayaM daridro na paramIzvarI kartumIzvaraH || " yo.zA.pra.ra zlo. 10) dhana-dhAnyAdi parigraha ane hiMsAdi AraMbhomAM magna che arthAt jeo svayaM bhavasamudramAM DUbelA che teo bIjAona kai rItanA tAre ? A ja vAtane sacoTa draSTAntathI puSTa karatA kahe che ke, svayaMdaridrI hoya te bIjAne zrImaMta banAvavA samartha banato nathI. TuMkamAM, jeo svayaM saMsAramAM-saMsAranI sukhasAmagrImAM saMsAranA padArthomAM majA kare che ane potAnI pAse je koi Ave temane dharmanA nAme temano paNa saMsAra sAro banyo rahe, khIlyo rahe, vadhe tevo ja upadeza Ape te kuguru kahevAya. arthAt saMsAramAM ja majA mAnanArA, tevI ja vAtonI puSTi karanArA kuguru che. vaLI anyadarzananI vAta dUra rAkho paNa jainazAsanane pAmelA, sAdhunA veSane dhAraNa karanArA paNa jo AvAM ja kAma karatA hoya to temanA naMbara paNa kugurumAM lakhAi jAya che. mATe ja zAstrakAroe pAMca vaMdanIka ane pAMca avaMdanIka kahyA che. AtmAnA hitane badale mAtra paudgalika sukhanI ja vAtane pradhAnatA Ape te kugura, A rItanA temane oLakhI AtmahitaiSIoe temanAthI dUra rahevuM mATe ja kahe che ke'kuguru pariharu' kuguru zuM zuM sAmarthya dharAve che ane kudevane tathA sudevane kevA oLakhAve che enuM varNana. mithyAtvanA udayavALA kuguruo hovAthI mithyAtva zuM zuM kare che enuM varNana karAya che. "mANasAithI paNa paravArI beThelAone mahAdeva tarIke pratiSThita karavA ane sAcA tathA vizvanA ekAMta upakArI mahAdevone jagatnI draSTie AvavAja na devA." ane bIjI zakti e che ke "prANIonA ghAtamAM ja hetubhUta ane zuddha bhAvathI rahita evA azuddha dharmone prapaMcapUrvaka pravartAvavA ane je je dharmo cittanI nirmalatAne karanArA che, jagatane AnaMdanA hetu che tathA saMsArarUpI Page 71 of 191
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgarane taravA mATe setu samA che te te dharmothI mugdha lokone vaMcita rAkhavA." have enI trIjI zaktinuM pratipAdana karatAM e paramopakArI paramarSi mAve che ke zyAmAjItavubhAchaIR-ttathA pavaghagzata: I eko nityastathA vyApI, sarvasya jagato vibhUH / / 1 / / kSaNasantAnarupo vA, lalATastho hRdi sthita: / 3IIbheti jJAnamAtra vA, zUnya vA savarAvaram II 2 || pazcabhUtavivo vA, brahmoptamiti vADakhilam / devoptamiti vA jheyaM, mahezvaravinirmitam / / 3 / / pramANavAdhitaM tattvaM, yadevaMvidhamaijhasA / saddhi te tatra, madAmodamahattama: II 8 " "AtmA che kharo paNa te "zyAmaka' eTale "zAmo' nAmanuM eka jAtinuM anAja Ave che tenA jevA AkAravALo che athavA to taDula eTale cokhA, tenA jevA AkAravALo che, athavA to pAMcaso dhanuSyanA pramANavALo che; vaLI AtmA che paNa te eka ja che, nitya ja che, sarva jagatamAM vyApIne rahenAro e ja kAraNe vibhu che : AtmA che paNa kSaNa saMtAna rUpa che, athavA to AtmA che paNa kevaLa lalATa eTale kapALa, tenI aMdara rahenAro che; athavA to hRdayamAM rahenAro che; athavA to jJAnamAtra che; e sivAya AtmA koi vastu ja nathI ane Acara ane acara vastuothI sahita je jagata dekhAya che te kevala zUnya ja che : athavA to A saghaLuM pAMca bhUtono mAtra vikAra ja che; athavA to A saghaLuM brahmAe vAveluM che; athavA to A saghaLuM devatAe vAveluM che ema jANavuM, athavA to A saghaLuMya mahezvare nirmANa kareluM che. AvA prakAra je tattva ekadama pramANathI bAdhita che. tenI aMdara mahAmohano mithyAdarzana nAmano mahattama sabuddhi kare che." ane "jIvAjIvau tathA puNya-pApasaMvanirjarA: / Astravo bandhamokSau ca, tattvametanavAtmakam / / 7 / / satyaM pratItita: siddhaM, pramANena pratiSThitam / tathApi nihalute bhadra ! tadeSa janadAruNa: / / 6 / / " "jIva, ajIva tathA puNya, pApa, saMvara nirjarA ane Azrava tathA baMdha ane mokSa." A navA saMkhyAvALAM je tattvo che te satya che, pratItithI paNa siddha che ane pramANathI pratiSThita che to paNa he bhadra ! loko mATe bhayaMkra evo A mithyAdarzana nAmano mahattama e tattvono apalApa kare che. A vizvamAM satya, pratItithI siddha ane pramANathI pratiSThita evAM paNa tattvono apalApa karIne, asatya ane pramANa tathA pratItithI paNa bAdhita evAM tattvono pravartAvanAra koi hoya, to te e mithyAdarzana ja che. enA pratApe prAyaH AkhuMya jagata, AtmA AdinI mAnyatAomAM bhUluMja bhame che. mithyAdarzananI asarathI pIDAtA paMDito paNa satya ane pramANasiddha tattvothI moTuM maraDe che ane asatya tathA pramANabAdhita tattvone ja satya ane pramANasiddha karavAmAMja rakta rahe che. anekAneka paMDita gaNAtAoe atattvone tattva tarIke manAvavA mATe anekAneka graMtho racI kADhIne ema karavA mATe AkAza pAtALa eka karyuM che. mithyAdarzanathI matta banelAo, jema kUdevone mahAdeva manAvavAmAM ane kudharmane saddharma manAvavAmAM masta che, tema atattvone tattva manAvavAmAM paNa sarva rItie sajja che. e mithyAdarzanane Page 72 of 191
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhIna banelA AtmAo mithyAdarzananA yoge potAno nAza karavA sAthe parano nAza paNa khuba ja kare che. evA AtmAo dvArA satyanA pUjaka vizvane ghaNuM ghaNuM sahavuM paDe che evAonI anarthakArI kalpanAo ane yuktio bhadrIka ane ajJAna jagatane khuba ja muMjhave che. e muMjhavaNanA pariNAme aneka AtmAonuM amUlya mAnavajIvana barabAda thAya che. kharekhara, mithyAtva e evo aMdhakAra che ke enA yoge eno pUjArI pote bhaTakAya ane anyane bhaTakADe. e aMdhakAra AtmA upara kAramI zatrutA ajamAve che. e kAramI zatrutAthI sajja thayelo mithyAdarzana nAmano anAdisidhdha zatru potAno mahimA phlAvIne deva, dharma ane tattvanI bAbatamAM jema viparIta pariNAma ANe che, tema pAtra ane apAtra tarIke kone kone jAhera kare che, enuM varNana karatAM paNa paramopakArI zrI siddhaSi gaNivara mAve che ke __ "gRhiNo lalanADavAcya-mardakA bhUtaghAtinaH / asatyasandhA: pApiSThA:, sahahopagrahe ratAH / / 1 / / tathADanye pacane nitya-mAsaktA: pAcaneDapi ca / madyapA: parArAdri-savino mAtRSaI: // 2 || taptAyogolakAkArA-staMthApi yatirupiNaH | ye tevuM te madre pAtravRddhimaya bane || 3 ||" "he bhadra ! lokanI aMdara A mithyAdarzana nAmanA moharAjAno mahattama, gRhasthAvAsamAM rahenArA, strIonA avAdhya pradezanuM mardana karanArA, arthAta-strIonuM sevana karanArAo, prANIono ghAta karanArA, asatya pratijJAone dharanArA eTale khoTI pratijJAone lenArA ane toDanArA, aneka prakAranAM pApone AcaranArAo ane dhana-dhAnya Adi nave prakArano je parigraha, teno saMgraha ane upayoga karavAmAM rakta evAo je che, teone viSe tathA anya jeo yatirUpane dharanArA hovA chatAM paNa haMmezA pakavavAnI kriyAmAM ane anya pAse pakAvavAnI kriyAmAM Asakta che, madirApAna karanArA che, parastrI AdinuM sevana karanArA che, sanmArgane dUSita karanArA che, e ja kAraNe jeo yatirUpane dharanArA hovA chatAM paNa tapAvelA loDhAnA goLA jevA AkArane dharanArA che, tevAone viSe pAtrabuddhi pedA kare che." ane "sajjJAnadhyAnacAritra-tapovIryaparAyaNA: | VIRGIghanA ghIrA, nAmA: chatpapApA: || 9 || saMsArasAgarottAra-kAriNo dAnadAdhinAm / vijyavaratuvoditya tunyA ye pAramAmina: II 2 II. teSu nirmalaciteSu, purupeSu jaDAtmanAm / / guoDaVatghayaM ghare, mahAmohamadattama: || 3 ||" sadu ane asad, heya ane upAdeya, gamya ane agamya, peya ane apeya Adino viveka karAvanAra je suMdara jJAna, AtmAne potAnA kalyANakArI dhyeyamAM sthira banAvanArUM suMdara dhyAna, karmano kSaya karavAmAM samartha evuM suMdara cAritra, karmane tapAvavA mATe asAdhAraNa tApa samAna tapa ane sAdhyanI siddhi mATe jarUrI evuM je vIrya, e sarvanA sadAne mATe jeo uttama AzrayabhUta che, aneka guNo rUpI vividha prakAranAM je ratno te rUpa dhanane jeo dharanArA che, aMgIkAra karela anupama mahAvratonuM pAlana Page 73 of 191
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAmAM jeo dhIra che, yogya AtmAonA uttama manorathone pUrNa karavA mATe jeo hAlatAM-cAlatAM kalpavRkSo che, zuddha bhAvanAthI koi paNa jAtinI AzaMsA vinA zuddha dAnanA denArA AtmAono saMsArasAgarathI uddhAra karanArA che. eTale ke-evA AtmAone saMsArasAgarathI pAra utAranArA che ane acitya vastuonA jhahAja tulya hoi jeo saMsAranA pArane pAmanArA che, tevA nirmala cittane dharanArA mahApurUSonA pArane viSe e mahAmohano mahattama jaDAtmAonA aMtaramAM apAtra buddhine utpanna kare che." sAcA mahAdevone chUpAvI kudevone mahAdevo tarIke oLakhAvavAnuM, mokSaprApaka saddharmane chUpAvI hiMsaka ane cittane malina karanAra dharmone saddharma tarIke pravartAvavAnuM, satya ane pratIti tathA pramANathI abAdhita tattvano apalApa karI asatya ane pramANathI bAdhita tatvone tattva tarIke prasiddha karavAnuM ane zuddha guNasaMpanna mahApurUSone apAtra tarIke jAhera karI devala bhayaMkara avaguNothI ja bharelA adhamAdhama AtmAone pAtra tarIke vizvamAM pratiSThita karavAnuM jevuM sAmarthya mithyAdarzanamAM che, tevuM ja sAmarthya tenAmAM ekAMta zuddha ane anakAneka guNothI alaMkRta thayelA AtmAone ekAMta nirguNI Adi tarIke prakAzita karIne kevala kAramA doSothI ja bharelA ghora pApAtmAone guNavAna Adi tarIke oLakhAvavAnuM paNa che. e sAmarthyanuM pratipAdana karatAM paNa paramopakArI zrI siddharSi gaNivara mAve che ke ___ "kautukaM kuhakaM mantra-mindrajAlaM rasakriyAm / nirviSIkaraNaM tantra-mantardhAnaM savismayam / / 1 / / autpAtamAntarikSaM ca, divyamAGga svaraM tathA / lakSaNaM vyaijhanaM bhauma, nimittaM ca zubhAzubham / / 2 / / uccATanaM savidveSa-mAyurvedaM sajAtakama / jyotiSaM gaNitaM cUrNa-yogalepAstathAvidhA: / / 3 / / ye cAnye vismayakarA, vizeSA pApazAstrajA: / anye bhUtopamardasya, hetava: zAThyaketava: / / 4 / / tAmeva ye vinAnti, ni:zaSWAva prayunate .. TdharmavAghAM manya, zatA: pApaparAyA : || 9 || ta eva guNino dhIrA-ste pUjyAste manasvinaH / ta eva vIrAste lAbha-bhAjinaste munIzvarA: / / 6 / / ityevaM nijavIryeNa, bahiraGgajaneDamanA / mithyAdrarzanasaMgena, madra ! pApA: prazatI || 6 ||" "kautuka eTale sobhAgya mATe sAdhu avasthAmAM paNa rAkha lagADavI te, kuhaka eTale gArUDI vidhA athavA jAdugarInA prayogo karavA te, maMtra, iMdrajAla, rasakriya, nirviSa karavAnI kriyA, Azcarya pamADe evI rItie aMjanadvArA adrazya thavAnI kriyA, tyAta eTale tArA vigerenA kharavAthI sArA-khoTA phlana kathana karavuM te, AntarIkSa eTale grahonA udaya ane astathI sArA-narasA phlanuM pratipAdana karavuM te, divya eTale tapAvelA telamAM paDavuM ane agninA kuMDa AdimAM jhaMpApAta karavAnI pratijJA svIkAravI. te, AMga eTale purUSo ane strIonAM jamaNAM ane DAbA aMgo kavAthI zubhAzubha phaLanuM jANavuM te, svara eTale pakSI vigerenA svarathI zubhAzubha LanuM kathana karavuM te, lakSaNa eTale hAtha ane paganI rekhA. uparathI sArA narasA LanuM kahevuM te, vyaMjana eTale masA ane tala vigere uparathI zubhAzubha phlanuM kahevuM Page 74 of 191.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ te ane bhIma eTale dharatIkaMpathI zubhAzubha LanuM kahevuM te; A ATha aSTAMga nimittathI oLakhAya che. enA dvArA zubha ane azubha nimittanuM kathana karavuM, zatrunA vinAza mATe vairabuddhipUrvaka kAmaNa TumaNa karavAM, horA graMthanI sAthe Ayurvedano upayoga karavo eTale vedhaka kriyA karavI ane saMtatinAM zubhAzubha batAvI ApanArAM cakro banAvavAnI kriyA karavI, jyotiSazAstra ane gaNitazAstrano AraMbhAdikanI pravRttiomAM upayoga karavo, sAMsArika kAryasAdhaka cUrNa taiyAra karavA ane yoganA pAdalekho taiyAra karavA tathA tevAja prakAranA bIjA paNa che je pApazAstrothI utpanna thayelA ane vismayane karanArA vizeSo eTale bhinna bhinna prakAranA pApavardhaka vyApAro ane bIjA prANIonA upamadanamAM eTale ghAtamAM hetubhUta thAya tevA ane zaThatAno dhajAgaro kramAve tevA je je vyApAro teneja jeo vizeSa prakAre jANe che; jANe che eTaluM ja nahi paNa ni:zaMka banelA jeo koi paNa jAtinI zaMkA vinA e vyApArono prayoga kare che ane pApamAM tatpara banelA je dharmaThago tema karavAmAM dharmane bAdhA pahoMce che ema mAnatA nathI, teoja A vizvamAM guNI che, dhIra che, pUjya che ane buddhizALIo che, eTaluM ja nahi paNa teja sAcA vIra che, sAcA lAbhanA bhAgIdAra che ane munIzvaro che, A pramANe manAvI he bhadra ! moharAjAno A mithyAdarzana nAmano mahattama pApI AtmAone A lokamAM prakAzita kare che." ane "the punarmatratantrAdi vedinoDapyAtini:spRhA: / nivRttA lokayAtrAyA, dharmAtikramabhIkha: / / 8 / / __ mUkAndhA: paravRtAnte, svaguNAbhyAsane ratAH / asaktA nijadeheDapi, kiM pUnardra vipAdike / / 9 / / kopAharukAralAbhAthai- rata: parivarjitAH / tiSThanti zAntavyApArA, nirapekSAstapoSanA: / / 10 / / ___ na divyAdikamAruyAnti, kuhakAdi na kurvate / matrAdIkSAgutiSThatti, nimitta na prayajJate || 99 II. lokopacAraM ni:zaSaM, parityajya yathAsukham / svAdhyAyadhyAnayogeSu, saktacitA: sadADaDaste / / 12 / / te nirguNA malokajhA, vimUDA bhogavacitA: / upamAnatA hoLI-zAnadInA pUrvadA: || | ityevaM nijavIryeNa, yahiraGagajaneDamunA / te mithyArzanAvena, rathApitA madra ! sAdhava: || ||" "je mahApurUSo maMtra ane taMtra AdinA jANakAra hovA chatAM paNa ati ni:spRha che, lokayAtrAthI. nivRttine pAmelA che ane dharmanA atikramathI ghaNA ja DaranArA che : e ja rItie je mahApurUSo paranA vRtAntamAM muMgA ane aMdhA hoya che, potAnA jJAnAdi guNonA abhyAsamAM rakta hoya che ane potAnA zarIra upara paNa mamatA vinAnA hoya che evAo mATe dravya AdinI mamatAnI vAta paNa kema ja thAya ? arthAta-jeo sarva prakAranI mamatAthI rahita hoya che : je mahApurUSo kopa, ahaMkAra ane lobha AdithI. dUrathI ja tajAyelA che, arthAt - je mahApurUSoe kopa, ahaMkAra ane lobha Adino dUrathI ja tyAga karelo che ane je mahApurUSo, saghaLAya hAnikara vyApAronA tyAgathI zAMta vyApAravALA banIne ane koinI paNa Page 75 of 191
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAthI rahita thaine tathA tapane potAnuM dhana mAnIne rahe che : je mahApurUSo divya Adine kahetA nathI, gArUDI vidhA ke jAdugarInA prayogo Adine karatA nathI, maMtra AdinuM anuSThAna paNa AdaratA nathI ane nimittono prayoga karatA nathI : arthA-saghaLA lokopacArano sukhapUrvaka parityAga karIne je mahApurUSo sadAya svAdhyAya ane dhyAnanA yogomAM Asakta cittavALA banIne rahe che; tevA sAdhupurUSone he bhadra ! A mithyAdarzana nAmanA mahattame A lokanI aMdara potAnA parAkramathI nirguNI tarIke, lokanA svarUpathI. ajJAna mahAmUrkha tarIke, bhogothI vaMcita thayelA tarIke, apamAnathI haNAyelA banAvIne dIna tarIke ane jJAnahIna kukaDA tarIke sthApita karyA che." mokSanAM kAraNono lopa krI saMsAranAM zaraNone mokSakAraNo tarIke sthApavAnuM sAmarthya eja rItie mahAmohanA e mithyAdarzana nAmanA mahattamamAM mokSanAM kAraNone lupta karI daine saMsAranAM kAraNone mokSakAraNa tarIke sthApita karavAnuM sAmarthya paNa che. e sAmarthyanuM varNana karatAM zrI sidvarSi gaNivara kramAve che ke ___ "uddhAhanaM ca kanyAnAM jananaM putrasaMhateH / nipAtanaM ca zatrUNAM, kuTumbaparipAlanaM / / 1 / / yadevamAdikaM karma, ghorasaMsArakAraNam / tarma ti saMrathANa, tuM mavatAram || 2 ||" "kanyAonuM lagna karavuM, putronA samudAyane pedA karavo, zatruono nAza karavo ane kuTumbonuM pAlana karavuM, A Adi je je ghora saMsAranAM kAraNa karma che, te karmanuM dharma tarIke saMsthApana karIne saMsArane tAravAnAM sAdhana tarIke, lokanA verI evA mithyAdarzane darzAvelAM che." ane "ya: punanicAritra-darzanADhyo vimuktaye / mArga: sarvoDapi soDanena, lopitA lokavairiNA: || 3 ||" "jJAna, cAritra ane darzana karIne sahita evo mArga AtmAnI vimukti mATe che, te saghaLoya. mokSamArga lokavarI evA A mithyAdarzane vizvamAMthI lupta karelo che." A pramANe A mithyAdarzana nAmano mahAmoha rAjAno mahattama potAnA mahimA dvArA jaDa AtmAonA aMtaramAM adevamAM devapaNAno saMkalpa kare che, adharmamAM dharmapaNAnI mAnyatA kare che ane atattvamAM tattvabuddhine kare che; eja rItie ajJAnIono kAramo zatru e, ajJAna AtmAonA aMta:karaNamAM apAtranI aMdara pAtratAno Aropa kare che, guNarahita AtmAomAM guNIpaNAno graha kare che ane saMsAranA hetuomAM nirvANanA hetubhAvane kare che. A rIte kugurUone oLakhIne enAthI saMsAranI vRdhdhi na thAya eTale janma maraNanI paraMparA nA vadhe e hetuthI emane pariharavAnA eTale tyAga karavAnA kahelA che. ahIM mithyAtvano udaya jIvane zuM kare che e jaNAvIne kugurUo mithyAtvanA udayavALA hovAthI AvA aneka prakAranA prapaMco karIne aneka jIvone bharamAvIne durgatinuM kAraNa banAve che ane pote paNa bane che mATe kugurU pariharUM kahela che. Page 76 of 191
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramo bola dudharma parihara kudharmanuM svarUpa varNavatAM kahyuM ke, je svayaM hiMsAsvarUpa che je AtmAne durgatimAMthI bacAvavAne badale AtmAne durgatimAM ja mokale che arthAta AtmAnA saMsArane vadhAre tevI saghaLIya pravRtti te kudharma che. mithyAmatioe prarUpelo, hiMsAdi svarUpa tevo paNa dharma kadAca atizayavALo dekhAto hoya to paNa saMsArane vadhAranArA ja che-bhavamAM bhramaNa karAvanAro che. kyuM paNa che ke " mithyAdraSTimara MAto hiMsAghe: pIyd: I sa dharma iti vittoDapi, bhavabhramaNakAraNam / / " (yo.zA. pra-2 glo.14) TuMkamAM kudevAdinI. oLakha ApatA kahyuM che ke __ "sarAgoDapi hi devazcada gururabrahmacAryapi / kRpAhInoDapi dharma: syAtkaSTaM naSTaM hahA jagat / / " yo.zA. pra-2, zlo. 14) jo rAgI paNa deva gaNAya, strIsaMgI paNa guru kahevAya ane dayAvagarano paNa dharma manAya to bahu ja kheda-duHkhanI vAta che ke, jagata AkhuM nAza pAmI gayuM che. A rItanA kudeva-kuguru ane kudharmane oLakhIne, AtmahiteSI AtmAoe teno dUrathI tyAga karavo joie, tenI chAyAmAM paNa na avAya mATe ja bole che ke- "kudeva-kugu-kudharma pariharuM kudharma che ke je sevavAthI viSayavAsanA vadhe aprazastakaSAya vadhe guNanA nAme doSa pUjAya muktimArgane badale saMsAranI kriyAmAM udhama ane AnaMda Ave evI kriyAmAM dharma manAto hoya te kRdharma che. viSayavAsanA ghaTavAne badale ulaTI vadhe. aprazasta kaSAyo vadhe, viSaya ane kaSAyanA tyAganI kriyAmAM apramattatA na Ave e kudharma che ane teno paNa tyAga kIdho che. kudeva-kugurU-kudharma hoya tenI asara nAbUda kema thAya evA prayatna karavAnI tame lokoe pratijJA karI che. khoTuM choDavAnuM, khoTAno nAza karavAno prayatna karavAno emAM zaramAvAnuM ke gabharAvAnuM lokaDara ke lokalajjAmAM taNAvAnuM mukI devAnuM. mithyAdraSTi AtmAonI durdazA AtmAnA anAdisiddha zatruomAM, mithyAtva e kAramo aMdhakAra che. e aMdhakAranA yoge AtmA nathI jANI zakato heya ke upAya nathI jANI zakato gamya ke agamya, nathI jANI zakato peya ke apeya tathA nathI jANI zakato karaNIya ke akaraNIya ane nathI jANI zakato sudeva ke kudeva, nathI jANI zakato. sudharma ke kudharma ! e ja kAraNe e kAramAM aMdhakArarUpa mithyAtvathI vyApta banelA AtmAonI durdazAnuM varNana karatAM, kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kramAve che ke " mithyAtvejAbhIDhAvittA nitAnta, tattvAtatvaM jAnate naiva jIvA: / kiM jAtyandhA: kutracidvastujAte, ramyAramyavyakimasAdaveyu / / 1 / / " Page 77 of 191
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ekAMte mithyAtvathI vyApta cittavALA jIvo, tattvane ane atattvane jANatA ja nathI; kAraNa ke-jAtyandha AtmAo zuM koi paNa vastunA samudAyamAM 'A vastu suMdara che ane A vastu asuMdara che' -evA vivekane pAmI zake che ? arthAt nathIja pAmI zakatA; eja rItie mithyAtvathI gherAyelA AtmAo paNa tattvAtattvano viveka nathI karI zakatA." mithyAtvanI aciskyitA Aja hetuthI kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA mithyAtvane parama roga tarIke, parama aMdhakAra tarIke, paramazatru tarIke ane parama vighna tarIke oLakhAvIne, enI acikitsya dazAnuM varNana karatAM mAve che ke "mithyAtva paramo rogo, mithyAtva paramaM tama: / mithyAtvaM paramaH zatru-mithyAtvaM paramaM viSam / / 1 / / janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSam / 3pi nanmasahastreSu, mithyAtviitsivam || 2 ||" "mithyAtva e parama roga che, mithyAtva e parama aMdhakAra che, mithyAtva e parama zatru che ane mithyAtva e parama viSa che. roga, aMdhakAra, zatru ane viSa e to mAtra eka janmane viSe duHkhane mATe thAya che, paNa mithyAtva to hajAro janmane viSe acikitsaka che, eTale eno vipAka AtmAne hajAro bhavo sudhI bhogavavo paDe che." A uparathI samajI zakAze ke-zarIramAM utpanna thato roga, draSTimAM Avato aMdhakAra, sAme dekhAto zatru ane ApaNe joi zakIe chIe te viSa, jeTaluM bhayaMkara nathI teTaluM bhayaMkara A mithyAtva che, kAraNa ke-jo rogAdi du:kha Ape to mAtra ekaja bhavamAM ApI zake che, jyAre mithyAtva to aneka bhavo sudhI AtmAne narakAdi aMdhakAramAM paTakI cirakAla sudhI sArAmAM sArI rItie kAramI nirdayatApUrvaka rIbAvI zake che. mithyAtvanuM svarUpa A kAramA rAganuM svarUpa varNavatAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA varNave che ke "ave tevavRdhdhiyA, gurudhIrabhuro 5 yA | adharme dharmmabuddhizca, mithyAtvaM tadviparyayAt || 1 ||" "mithyAtvanuM svarUpa samyaktvathI viparIta che, eTale samyaktva jema devamAM devabuddhi, gurUmAM gurUbuddhi ane dharmamAM dharmabuddhi karAve che, tema mithyAtva e adevamAM devabuddhi, agurUmAM gurUbuddhi ane adharmamAM dharmabuddhine utpanna karAve che, eTaluM ja nahi paNa mithyAtvamAM jema adevamAM devabuddhi, agurUmAM gurUbuddhi ane adharmamAM dharmabuddhi karAvavAnuM sAmarthya che, tema devamAM adevabuddhi karAvavAnuM, gurUmAM agurUpaNAnI buddhi karAvavAnuM ane dharmamAM adharmapaNAnI buddhi karAvavAnuM sAmarthya paNa che." mithyAdarzanano mahimA Page 78 of 191
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aja vastune "zrI upamiti bhava prapaMcA' nAmanI mahAkathAnA racayitA zrI siddharSi gaNivara mithyAdarzananA mahimA tarIke ghaNA ja vistArathI varNave che ane e vastu A mithyAtvanI kAramI rogamayatA, aMdhakAramayatA, zatrutA ane vismayatA samajavA mATe avazya samajavA jevI che, mithyAdarzanano mahimA samajAvavA mATe, prathama to mithyAdarzana nAmano moharAjAno mahattama zuM kare che, e vastuno sAmAnya khyAla ApatAM e paramopakArI kathAkAra paramarSi kramAve che ke ___adeve devasar3akalpa madhama dharmamAnitAma | atattve tattvabuddhiM ca, vidhase suparisphuTam / / 1 / / apAtre pAtratAropa-maguNeSu guNagraham / saMrahetau nirvA-detumAd jrotyayam II 2 IT" A mithyAdarzana nAmano moharAjAno mahattama, atizaya spaSTapaNe adevamAM devano saMkalpa utpanna kare che, adharmamAM dharma mAnitAne pedA kare che ane atattvamAM tattvabuddhine pragaTa kare che tathA apAtramAM pAtratAno Aropa kare che, aguNomAM guNano graha kare che ane saMsAranA hetumAM nirvANanA hetubhAvane kare che. arthAt mithyAdarzanane vaza paDelA AtmAo adevamAM devapaNAno ane devamAM adevapaNAno saMkalpa karatA. thai jAya che, adharmamAM dharmapaNAnI ane dharmamAM adharmapaNAnI mAnyatA karatA banI jAya che, atattvamAM tattvabuddhine ane tattvamAM atattvabuddhine dharatA thai jAya che, eTaluM ja nahi paNa apAtramAM pAtratAno ane pAtramAM apAtratAno Aropa ane aguNomAM guNapaNAno graha tathA guNomAM aguNapaNAno graha karavA sAthe saMsAranA hetumAM nirvANanA hetubhAvano ane nirvANanA hetumAM saMsAranA hetubhAvano svIkAra karatA thai jAya che. je mithyAdarzana, zuddha mahAdevone ane zuddha dharmone AcchAdita karavApUrvaka adhamamAM adhama AtmAone mahAdeva tarIke ane prANIono ghAta karanArA tathA malinabhAvane vadhAranArA azuddha dharmone zuddha dharmo tarIke vizvamAM pratiSThita karI vizvamAM enI pUjyatA ane upAdeyatA siddha kare che. (14) jJAna AdarUM, (15) darzana AdarUM, (16) cAritra AdarUM. A traNa bolanuM vivecana zarU thAya che. emAM sauthI pahelA jJAna AdarUM. jJAna ApuM e codamAM bolamAM jJAnI bhagavaMtoe zuM kahyuM che e jaNAvAya che. jenA zAsanamAM jJAna eTale samyajJAna kahevAya che. je jIvAdi padArthonuM jJAna pedA karAvIne potAnA AtmAnA hitanI buddhi pedA karAve ane viratinI bhAvanA pedA karAve te jJAna samyajJAna kahevAya che tathA viratinI bhAvanA pedA karAvIne viratine prApta karAve te samyajJAna kahevAya che. tattvacintananI AvazyaktA AvA mahattvanA manuSya janmane pAmIne mANasa jo asAra vastuno tyAga mATe ane sArI vastunAM svIkAra mATe udhamazIla na bane, to ene maLelo manuSyabhava eLe gayo ema kahevAya. asAra vastuno Page 79 of 191
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga karavAne mATe ane sAra vastuno svIkAra karavAne mATe tattvacintana karavuM, e paNa bahu Avazyaka vastu che. tattvonuM cintana karatAM AtmAne sAra ane asAra vastuono khyAla Ave che temaja asArano tyAga ane sArano svIkAra karavAnI preraNA jAge che : parantu Aje tattvacintanamAM rahenArA mAnavI keTalA ? ghaNA ja virala ! tattvanuM jJAna saMpAdana karavAnI icchA ja Aje bahu ja ochA AdamIomAM najare paDe che. tattvajJAna prApta karavuM joie ane tattvacintana karI asArano tyAga tathA sArano svIkAra karavo joie, ATalo khyAla paNa jvalle ja dekhAya che. AthI narajanma mahattvano hovA chatAM paNa, enI prApti dvArA manuSyone je lAbha thavo joie te lAbha thato nathI ane moTA bhAganA manuSyono janma eLe jAya cha. tattvabuddhi eTale ? tattvabuddhivALA AtmAo ja, nidrA ane vikathAthI bacIne tattvonA svarUpAdi sambandhanI vAtone sAMbhaLavAmAM sAvadhAna manavALA banI zake che. teo zrRMgArakathA ane hAsyakathA AdimAM ja ekAgra manavALA bananArA hotA nathI, eTaluM ja nahi, paNa tattvarasikatAnA yoge teo zrRMgArakathA AdinA zravaNathI paNa dUra rahevAnI vRttivALA bane che. sa. tattvabuddhi eTale ? jIvAjIvAdi tattvonA sAcA svarUpane jANavAnI buddhi. jIvAjIvAditattvonA svarUpane sAMbhaLavAnI, vicAravAnI, samajavAnI ane haiyAmAM susthita karavAnI vRttithI jo sadgurUonA zrImukhe zrI jinAgamonuM zravaNa thAya, to AtmAne tethI anahada lAbha thAya che. tame vyAkhyAna sAMbhaLavA Avo cho, te A vRttithI ja Avo cho ne ? A vRttithI dharmadezanA sAMbhaLavA AvavuM joie athavA to e vRttine pedA karavAno hetu hovo joie. e vinA tattvonA svarUpane sAvadhAna manathI saMbhaLAya, e muzkela che ane kadAca sAvadhAna mane saMbhaLAi jAya to paNa, e vRtti vinA dharmazravaNanA yoge AtmAne je lAbha thavo joie, te lAbha thAya e nahi. upakArio jema jIvAjIvAdine tattva tarIke varNave che, tema kSAnti Adi daza prakAranA dharmane paNa tattva tarIke varNave che. kSAnti Adi daza prakAranA dharmane tattva tarIke varNavatAM upakArI mahApurUSa mAve che ke "tattaM dasaviho dhammo, khaMtI bhava ajjavaM / muttI tavo dayA saccaM, soyaM baMbhamakiMcaNaM || 1 ||" kSAnti eTale krodhano abhAva, mArdava eTale mAnanuM varjana, Arjava eTale abhiprAyanI saralatA, mukti eTale nirlobhatA tathA parigraharahitatA, tapa eTale icchAono nirodha, dayA eTale jIvonuM rakSaNa, satya eTale nirava nirdoSa vacana, zauca eTale cittanuM nirmalapaNuM, brahma eTale aDhAra prakAre maithunanuM vivarjana ane Arkicanya eTale koi paNa vastunuM mAre kArya nathI, e prakAranI niHspRhatA. ananta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelA dharmanA A daza prakAro che. A daza prakAranA dharmane yathAsthitapaNe sevanArA puNyAtmAo, potAnA AtmAne acirakALamAM ja jaDa karmonA saMyogathI sarvathA mukta banAvI zake che. A daza prakAranA dharmonuM yathAsthita prakAranuM sevana, e ja mokSanI sAdhanAno upAya che. A daza prakArano dharma muktinuM kAraNa hovAthI, A dharmane paNa upakArI mahApurUSoe tattva tarIke pharamAvela che. zrI jinAgamonuM zravaNa karavAnA yoge A daza prakAranA dharmonA ja sevanamAM tatpara banI javAnI je buddhi, e paNa tattvabuddhi che. A dharmonA svarUpane jANavAne mATe ane A dharmonA svarUpane Page 80 of 191
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANIne A dhamAne sevanArA banavA mATe paNa, zrI jinAgamonuM zravaNa Avazyaka che. zrI jinAgamonuM ekAgra mane zravaNa karavAne mATe, zRMgArakathA Adi kathAonA rasano paNa tyAga karavo joie. tatvavediomAM antarbhAva pAmavAno upAya "tatvavediSvAtmanoDantarbhAvamabhilapatA sakalakAlaM sarveNa svavikalpajalpAcaraNAnAM sArthakatvaM yatnataH paricintanIyama, taddhadinAM ca purataH kIrtanIyama, te hi nirarthakaSvapyAtmavikalpajalpa vyApAreSu sArthakatvabuddhiM kurvantamanukampayA vArayeyu: "potAno aMtarbhAva tattvavediomAM karavAne irachatA sarva koi AtmAe sadAya potAnA vikalpo, jabho ane AcaraNo, eTale ke-vicAro, uccAro ane AcAronA sArthakapaNAnuM pariciMtana yatnapUrvaka karavuM joie : ane vicAro, uccAro tathA AcAronA sArthakapaNAne jANatA puNyapurUSonI AgaLa tenuM kIrtana karavuM joie : ke jethI te parama upakArI puNyAtmAo nirarthaka evA potAnA vikalpomAM, jalpomAM ane vyApAromAM sArthakatva buddhine karatA AtmAne anukaMpAnA yoge roke." A rItie ekeeka vicAranI, ekeeka uccAranI ane ekeeka AcAranI sArthakatAno niraMtara vicAra karavAthI tathA te saghaLAya vicAro, uccAro ane AcAronuM parIkSaNa tattvavedI tArako pAse karAvI te tArakonI AjJA mujaba vartavAthI, ApaNe paNa tevA zuddha tattvavedI banIne zuddha unnata jIvana jIvatA thai zakIzuM ane pariNAme anaMta sukhanA dhAmarUpa muktisthAne ApaNA AtmAne pahoMcADI zakIzuM. tattvavicAraNAthI thobaMdha mainirjarA tattvanI vicAraNA buddhimAM sundaratAne lAve che. unmArge jatI buddhine sanmArge vALavAmAM tattvavicAraNA bahu ja agatyano bhAga bhajave che. tattvavicAraNAnA yoge AtmAmAM buddhinI nirmalatA pragaTe che. buddhinI nirmalatA AtmAne pApathI kaMpAve che. nirmala buddhivALo AtmA pApa mAtrathI dUra rahevAno prayatna kare che. thoDuM paNa pApa thai jAya, to ya tenAmAM pazcAttApa Adi hovAnA kAraNe teno bandha itaronA jevo hoto nathI. samyagdaSTi eTale tattvarucivALo jIva. te pApano rasika to hoya ja nahi. e to pApa mAtrathI bacavAnI bhAvanAvALo hoya, eTale te pApa Acare to ya keTaluM Acare ? thoDuM ! ane e thoDA paNa pApane AcaravuM paDe toya tenAmAM pazcAttApAdi na hoya ema nahi. A sthitimAM, nirbasa pariNAma nahi hovAnA kAraNe, bandha alpa thavo te svAbhAvika che. A to bandhanI vAta thai, paNa sAthe ja samajI levuM ke-tattvavicAraka AtmA thokabaMdha karmanirjarA sAdhI zake che. tattvavicAraNAnA yoge karmanirjarA sadhAya che ane kadAca bandha thAya che, toya te evA prakArano thAya che, ke je AtmAnA hitamAM hAnikara nivaDato. nathI, paNa AtmAnA hitanI sAdhanAmAM sahAyaka nivaDe che. puNyAnubaMdhI puNyano e baMdha hoya che. e pUNyakarma udayAvasthAne pAmatAM viSayarAgAdine nahi, paNa viSayavirAgAdine ja vadhAranAruM nivaDe che. taQramaNatA sabhA saMyama guNa syA vinA, tattvaramaNatA ho kema nAma kahAya ke; gajapAkhara khara navi vahe, Page 81 of 191
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ tehanI gurUtA ho AtmAmAM samAya ke. barAbara, emAM kazuM ja khoTApaNuM nathI : paNa e tattvaramaNatAnI maryAdA samajavA jevI che. jJAnie tattvaramaNatA cotha, pAMcame, chachuM, sAtame ane yAvata terame mAnI : yAva-siddhAvasthAmAM paNa mAnI. pUrepUrI tattvaramaNatA chaTTe ja AvI jAya che ema nahi. jJAninA eka eka vacanane je je sthAne jeTalI jeTalI hade hoya te te sthAne teTalI teTalI hade varNavavuM, enuM nAma samyaga varNana che. tattvaramaNatA zabda cothe guNaThANethI yAvat caudame, yAvat siddhapade virAjelA AtmA mATe paNa vaparAya : kAraNa ke-siddha paramAtmAmAM paNa AtmaramaNatA to beThI ja che. caudamAM guNaThANe rahelA AtmAo ahiMsaka, tarase rahelA AtmAo paNa ahiMsaka ane chaThTha guNasthAnake rahelA AtmAo paNa ahiMsaka : paNa e ahiMsAmAM keTalo bheda ? Abha-jamIna jeTalo bheda. tattva-ramaNatA zabdane saMpUrNa aMze, amUka ja sthaLe pakaDI levAmAM Ave, to. zabdanA arthabheda guNasthAnakane aMge rahyA, te samajI zakAtA nathI. "HI | PI tuja paNa na gokhI zakatA ane "mASa-tuSa' thai jatuM, e munivaramAM kayI tattvaramaNatA hatI, ke jenA yoge kevalajJAnanI prApti te mahApurUSa karI zakyA ? caramazarIrI "zrI atimuktaka' nAmanA munivara, ke jeo apakAyamAM potAnI kAcalIne nAvaDI tarIke tarAve, potAnI nAvA tare-ema mAnI khuzI thAya, emAM hiMsA thAya-e paNa jeo khyAlamAM rAkhI zakyA nathI, te munivaramAM kayI jAtinI tattvaramaNatA hatI ? tame prazna karyo to. tattvaramaNatAnI vyAkhyA AbAla-gopAla samaje tema samajAvo. jarUra, tattvaramaNatA vinA, kSapakazreNie caDhayA vinA, cAreya ghAtI karmano kSaya thayA vinA, kevaLajJAna thatuM nathI ! -paNa ahIM kayI tattvaramaNatA hatI, e batAvo ! tattvaramaNatAnI vyAkhyA bAMdho cothe guNaThANethI mAMDI, jyAM sudhI te ghaTI zake che tyAM sudhInI tattvaramaNatA eka sarakhI mAno cho ke ghaNo ghaNo bheda che ema samajo cho ? ke pachI tattvaramaNatAnA nAme kAMika bIjuM ja kahevA mAMgo cho ? jJAnipurUSAe pUjAomAM, rAsomAM, stavanomAM, sajhAyomAM amUka guNo, amUka guNonI vyAkhyA ane bIjI je je vAta lakhI, tenI maryAdA vicArI pachI bolo. arthanI hada na samajAya, tyAM sudhI mAtra zabdane paDanAra, zrI jainazAsanamAM tattvane pAmI zakatA nathI. tattvaramaNatA zabda eTalo suMdara ane gaMbhIra che ane eTalI hade eTalA sthAne yojAyo che ke-jene ekataraphI kheMcAya to anartha thAya. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM kAM to jJAnI mokSamArga ArAdhe : ane kAM to jJAninI nizrAvALA mokSamArga ArAdhe. jJAnI to tattvanA jJAtA che, emAM zaMkA che ja nahi, paNa bIjAmAM tattvaramaNatA kayI ? "je zrI jinezvaradeve kahyuM, je tAraka gurUe kahyuM-teja satya, emAM ja mArA AtmAno nistAra !' tAraka gurU kahe ke- "tuM navakAra bhaNa ! emAM tAruM kalyANa' -to e eja kare. gurU je kahe temAM ja zreya: mAne jJAninI nizrAe cAle tenI A bhAvanA. eka AdamI aTavIno jANakAra hoya ane pAchaLanA eka hajAra ajANa hoya. jANakAra to joto joto cAle, paNa pAchaLanA hajAra rahyA e to kahe che ke- "garabaDa na karo : AmanI pAchaLa cAlo !' ema karavAthI pelo jANakAra paNa ghera jAya ane eka hajAra paNa ghera jAya. koi pUche ke- "eka hajAra ne eka gAmamAM AvyA : te badhAe mArganA jANakAra hatAM ke nahi ?' pelA kahe che ke samUhamAM jANakAra to eka ja hatA, paNa hajAra evA DAhyA hatA ke enA kahyA. mujaba cAlatA, mATe AvyA.' koi kahe ke- "mArgane jANyA vagara to avAya ja nahi, to kema AvyA ?' uttaramAM eja kahevAya ke- "jANakAranI nizrAe cAlanArA paNa jANakAra ja kahevAya !' paNa vicAravAnuM e che ke-pelo jANakAra paNa jANakAra kahevAyo ane jANakAranI nizrAe cAlanArA paNa jANakAra kahevAyA, paNa e ekanI sAthe joDAyelo jANakAra zabda ane hajAranI sAthe joDAyela jANakAra Page 82 of 191
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabda, e benA arthamAM ghaNo bheda che. A samajAya che yA nahi ? "jANyA vinA ghera pahoMcAya ja nahi" -ema mAnI AgaLa -pAchaLanA beyane sarakhA jANakAra samaje, to te mUrkhAi kharI ke nahI ? stavana, sajhAya, DhALamAM kayI vAta nizcaya nayanI athavA kayI vAta vyavahAra nayanI, e vicAryA vinA, artha karavA. besanAra unmArge caDhI jAya to navAi pAmavA jevuM nathI. nizcaya, vyavahAra, saptabhaMgI, ityAdino vicAra karyA vinA, zAstromAM kahevAelI vAtone jo pakaDI levAya, to pariNAma e Ave ke-vastu vastu tarIke nA samajAya : mATe mahApurUSo jyAM tattvaramaNatA zabdano prayoga kare, tyAM tenI apekSAne paNa samajo ! cothethI teramAM guNaThANA sudhI-caudame paNa-tattvaramaNatA ! siddhAvasthAnI paNa tattvaramaNatA. badhe eka ja jAtanI tattvaramaNatA laie to ? nava tattvanI gAthA vicAro - "jIvAi nava payatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / __ bhAveNa saddahaMto, ayANamANe vi sammattaM / / " A nava tattvane jANe tene samyakatva hoya, paNa sarvamAM tattva jANavAnI tAkAta nathI. tevo. kSayopazama hoya ane na paNa hoya. kadAca jANato na paNa hoya, navamAMthI eka paNa tattvanI samajaNa na paNa hoya, jIvanA bheda-prabheda paNa na jANe, paNa bhAvathI sadahe : kahe ke- 'kamatAkAta chuM, samajI zakato nathI, paNa je tattvo zrI jinezvaradeve kahyAM che, te sarva sAcAM ja che." -tene paNa samyakatva hoya, tyAM tattvaramaNatA kayI ? jANakAra to jIva-ajIva badhuM cittave. eka paramANu uparanI vicAraNAmAM chadmasthAvasthAmAM zrI. mahAvIra bhagavAne cha mahinA pasAra karyA. e paNa cirakAla sudhI chaThuM guNaThANe hatA. ahIM e buddhimAM paNa AvatuM nathI. AjanA chaThThA guNaThANe e tattvaramaNatA lAvone ? sAtame guNaThANe kALa keTalo ? aMtaramuhUrta zrI gaNadharadevanI tattvaramaNatA kayI ? cauda pUrvadhara maharSinI kayI ? daza pUrvadhara maharSInI kamI ? eka pUrvadhara maharSinI kayI ? aMgapAThI munivaronI kayI ? ane jJAna vinAnA-kevala dazavaikAlikanAM cAra adhyayana jANanAranI tattva-ramaNatA kayI ? bhagavAna zrI duSNasahasUri kevA ? lAyakasamakitI, ekAvatArI, yugapradhAna ! kaho tyAM kayI tattvaramaNatA ? je kALe, je AdamImAM jeTaluM jJAna, te kALe, te AdamI deva-gurUnI nizrAe tattvanI zraddhApUrvaka vicAraNA kare. tyAM amUka pado lAvIne amUka zabdothI vAta karo te kema cAle ? mATe samajapUrvaka vAta karavI eja yogya gaNAya. tatvanA abhyAsI bano saMtoSaguNa keLavavAne mATe irachAono nirodha e parama Avazyaka vastu che. AtmA savicArazIla banyA vinA podgalika irachAono nirodha sAdhavAnI sAcI bhAvanA AtmAmAM pragaTatI. nathI ane icchAnirodhanI sAdhanA sadAcArazIla banyA vinA thai zakatI nathI. sAco sadAcArazIla teja banI zake che, ke je udAratA guNane pAmyo hoya che. AthI ApaNe udAra jIvanano kAMika khyAla rajU karyo che. paNa mULa vastu to sarvicArazIlatA che. sadvicArazIlatA Ave kyAre ? savicArazIlatA tyAre ja Ave, ke jyAre tattvajJa mahApurUSoe kramAvelI vAtone hRdayastha banAvAya. tattvajJa mahApurUSoe kramAvelI. vAtone sAdhujanonA mukhe sAMbhaLavI, enA upara vicAra karavo, enuM manana karavuM, e vAto na samajAyA tyAM sudhI yogya purUSone pUchI-pUchIne samAdhAna meLavavAno prayatna karavo ane ema sAcI samajaNa upara sthira thai javuM. zarUmAM ja kahevAyuM che ke-A vastu pratye bedarakArI dina-pratidina vadhatI jAya che ane ethI sadgaNo dUra rahe che tathA durguNo poSAtA jAya che. Page 83 of 191
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvanA arthanI zraddhA keLavo A rIti zrI jinezvaradevanA darzanamAM samyagadarzananI mahattA samajI, tenA svarUpathI eke eka mokSanA arthie suparicita thavuM joie. samyagdarzana, e to zrI jinezvaradevanA dharmarUpa prAsAdano pAyo che : eTale ke- tenA upara ja zrI jinezvaradevanA dharmarUpa prAsAdano AdhAra che. AthI ApaNe joi gayA ke-tenuM svarUpa darzAvatAM AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjAe kramAvyuM ke "sabhyag-viparIta 8rzanaM-tattvArthazraddhAnaM samparzanuM !" tattvonA arthonuM aviparIta eTale yathArtha zraddhAna, tenuM ja nAma samyagadarzana.' A sthaLe e ja vicAravAnuM che ke- "bhagavAna zrI malayagirijI mahArAjAe tattvanI zraddhA nahi kahetAM, tattvanA arthanI zraddhA kema kahI ?' jIva e tattva che : dareka Astika darzana e tattvane svIkAre che : paNa tattvano bhAva pAmI zakatA nathI ane tattva mAtrane bolI javAthI kaMi vaLe nahi. AthI - "jIvA eTale zuM ?' -e khAsa samajavuM joie. A vizvamAM jIva, ajIva e be tattva jJeya che. sArI duniyAmAM mUkhyapaNe jIva ane ajIva e be ja tattvo che : A be tattva sivAyanI cIja A duniyAmAM nathI. e be tattvone jANyA vinA iSTa sAdhanA naja thAya, mATe e tattvo zeya che. AthI kevaLa e tattvono zAbdika ADaMbara karavAthI kaMija na vaLe : te tattvone tenA tenA svarUpathI, lakSaNathI ane bheda-prabhedothI jANavAnI mahenata karavI joie. puNya ane pApanuM sarjana, e ajIva tattvamAMthIja thAya che. AtmAe bhAvanA ane kriyAthI AtmA sAthe yojelA ajIvanA sArA aNu te puNya ane kharAba aNu te pApa : ajIvanA sArA aNunA udaya yoge maLelI sAmagrI te puNyodaya ane kharAba aNunA yoge maLelI sAmagrI te pApodaya : pUNyodaya te pUNyano vipAka (La) ane pApodaya te pApano vipAka (La) : pUNya-pApanAM aNuonuM Agamana (AvavuM) te ane jenA yoge Ave te Azrava : ane e aNuo jenA yoge AvatAM aTake te saMvara : jUnA-navA aNuono meLApa te baMdha ane lAgelAM aNuonuM aMze aMze nIkaLavuM te ane jenA yoge nIkaLe te nirjarA : pUrepUrI rItie AtmA upara lAgela saghaLAM ajIva aNuono kSaya tenuM nAma mokSa. nave tattvano sAmAnya rItie A artha che. AthI e sunizcita che ke-jIva tathA ajIva tattvanA jANanArane e nizcaya thavo ja joiye ke-jIva tathA ajIva e be jUdAM ja tattvo che : beyanuM svarUpa eka ekathI sarvathA bhinna (jUduM) che. puNya tathA pApa, e karmanAM aNuo che ane ethI e ajIva che : enI asara AtmA para che kemake - AtmA enI sAthe saMlagna (joDAyelo) che. zubha ke azubhano udaya, e to. pudgalanI nAzabhAga che. enI asara AtmA para thAya che, kemake-AtmA enI sAthe joDAyelo che. AtmA upara zubha dravyanA saMyoganI zubha asara ane azubha dravyanA saMyoganI azubha asara thAya che e saMyoga jAya tyAre phaLa Apato jAya : zubha ke azubha phTa bhogavavAM paDe. ekalo cetana sva-svarUpamAM lIna thAya, ane ekalo jaDa jagatamAM AthaDe : cetana ane jaDamAM bhedabuddhi thAya ke tarata kAryavAhImAM paNa phAra thAya. jIva ane ajIva tattvane jANavAM zA mATe ? e bene jANavAno eka ja hetu ke-mAro AtmA cetana che ane ene vaLagela karma acetana che. e acetananI anaMtakALathI sevA karavAthI AtmA paravaza banyo che : evo paravaza banyo che ke-jaDanA AdhAre jIve che. jIvana, e AtmAno svAbhAvika guNa che te jaDanA yoge e guNanA eNe nAza karyo : basa, maraNa, maraNa ane maraNa : maraNa ja AtmAnI pUMThe lAgyuM che. e ajIvanA saMyogathI bacavA mATe jIva tathA ajIvanA svarUpane samajI, ajIvanA tathA prakAranA saMyogathI alaga thavAnAja prayatna thavA joiye. parantu te potAnuM tathA paranuM svarUpa samajyA vinA bane tema nathI : Page 84 of 191
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe navatattvanA arthanI zraddhAne samyagadarzana kahyuM che. samyagadarzanI AtmA te ke-je puNya ane pApanA AzravamAM tathA baMdhamAM na mUMjhAya te. je mUMjhAya te cetana cetana maTI jaDa banI jAya che. vastusvarUpano jJAtAM. AtmA zubhanA udayamAM ke azubhanA udayamAM, bemAMthI ekamAM paNa na mUMjhAya. tattvajJAnI kevA joie? prAyaH dareka zAstrakAroe A vAta kahI che ke- tattvajJAnI game tevI avasthAmAM hoya, to paNa potAnA AtmAne nirlepa rAkhI zake che. tattvajJAnanI prApti je AtmAne thAya, te AtmA e tattvajJAnanA pratApe kadAca baMdhananA prasaMgomAM hoya to paNa nirlepa rahI zake che. eTalA ja mATe tattvajJAnInI kImata sahuthI vadhu aMkAya che. tattvajJAna evI mahimAvaMtI vastu che ke-enA yoge AtmAnI sthiti duniyAdArInA. viziSTa gaNAtA AtmAo karatAM paNa utkaTa rItie phrI jAya che ane eTalA ja mATe kalyANakAMkSI jagane tattvajJAnI AtmA upara moha hoya che. paththaranA DhagalAmAM paDelo nAno paNa hIro ema jaNAvyA. vinA na rahe ke-huM hIro chuM, tema tattvajJAnI paNa jaganA ajJAna jIvo rUpI pASANonI vacce rahelo eka hIro che. e potAnA svarUpane kadI cakato nathI ane potAnA prabhAvane batAvyA sivAya raheto nathI. saMyogavaza thai parivartana pAmI jAya, te vAstavika rItie jJAnI nathI. evA tattvajJAnIne ajJAnIo tattvajJAnI tarIke oLakhAve ane enI kAryavAhImAM kAMi paNa iSTa na maLe ke na jaNAya, to ene tattvajJAnI mAnI levAmAM jagatanuM bhaluM nathI. Aje evA mUDha tattvajJAnInA pratApe duniyAmAM bhayaMkara ajJAna klAi rahyuM che. ane evA eka mUDha tattvajJAnInA pratApe Aje anakanI saMkhyAmAM ubharAi rahelA banAvaTI tattvajJAnIothI jagatano udaya Aje aTakI rahyo che. je kALamAM ajJAna vaktAo bahu bhegA thai jAya ane kalyANanA arthi zrotAo thoDA thai jAya, e kALamAM duniyAnI caDhatI thatI nathI paNa paDatI ja thAya che. vaLI jyAM vaktA ja ajJAna hoya, tyAM kalyANakAMkSo zrotAnuM paNa zuM thAya ? kharekhara, sAcA tattvajJAnionI yogya AtmAo upara chAyA ja koi jUdI paDe che. sAcA tattvajJAniothI je udaya thAya te sthAyI udhya thAya che, tyAre tattvajJAnazUnya tattvajJAniothI je udaya thAya che te prAyaH kSaNika ja hoya che. evA tattvajJAniothI AraMbhamAM udaya lAge, paNa pariNAme te bhayaMkara nAzamAM ja pariName." vizvatAraka zrI tIrthaMkaradevomAM upakAranI bhAvanA anupama chatAM, prANI mAtra pratye dayAnI bhAvanA vacanAtIta chatAM, du:khI mAtrane sAcA sukhI karavAnI hRdayamAM utkaTa vRtti chatAM, te tArako utAvaLIyA kema na thAya ? eno uttara e ja che ke- rogIona rogarahita karavA mATe utAvaLa kAma AvatI ja nathI, kAraNa ke-citmika sutelA rogIthI muMjhAto nathI, paNa ulTo snehIone kahe che ke-suvADI rAkho. daradI bole tyAre kuTuMbIo rAjI thAya, paNa cikitsaka kahe-cUpa rahevA dho bolAvo nahi. kAraNa ke-bolavAthI rogInuM darada vadhe che. AtmakalyANanA arthie jJAnI ane ajJAnInuM aMtara parakhavuM joie. snehIonI draSTithI bolAvavAmAM sukha che, jyAre cikitsakanI draSTie cUpa rAkhavAmAM sukha che. paNa e dhIraja jJAnI hoya te ja rAkhI zake che. e ja rIte duniyAnAM prANIone sAmAnyatayA du:khI joyA ane dayA ubharAi AvI, tethI jenA tenAthI upakAra karavA doDI javAya nahi. sukhano upAya jANyA vinA ekadama sukhI. karavA prayatna karavo, e atattvajJAnInuM kAma che : paNa tattvajJAnInuM nathI. du:khI AtmAne joi e du:kha zAthI e je na vicAre, tene tatvajJAnI kahevAya ja kema ? vizvanA tArakomAM zakti kAMi kama na hatI : eTale jo e tArako dhArata to soneyAnA paNa varasAda varasAvI zake tevI zaktivALA hatA ane te kALamAM Page 85 of 191
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa daridrio, bhUkhyA ane kaMgAla paNa hatA : tathA teone du:khI joi sukhI karavAnI bhAvanA paNa hatI : te chatAM paNa te tArakoe sonaiyA ke hIrA, mANeka ane pannAdikanA varasAda kema na varasAvyA ? enA uttaramAM paNa e ja kahevuM paDaze ke-hIrA, mANeka ke pannAdikamAM sukha ApavAnI zakti nathI, ema upakArIo jANatA hatA ane jenAmAM sukha ApavAnI zakti na hoya, tenA varasAda varasAvI devAthI paNa sukha kyAMthI AvavAnuM hatuM ? AthI samajavuM joie ke-cikitsaka ane snehIonI rogI pratyeno draSTimAM jeTaluM aMtara che, teTaluM ja aMtara tattvajJAnI ane atattvajJAnInI draSTimAM hoya che. jo duniyAnA padArthomAM rUci pedA thai jAya to tattvajJAna haNAi jAya. badhAne sAjA karavAnI zubha bhAvanA chatAM paNa badhAthI nADI na paDAya ke davA na apAya, kAraNa ke-ekalI sArI bhAvanAthI calAvI levAya nahi. vaLI ekalI sArI bhAvanA mAtrathI ja jo upakAra thai jato hota, to jANakAranuM paNa zuM kAma hatuM ? AthI siddha che ke-je vastunA svarUpathI ajANa che te AtmAnI ekalI upakAranI bhAvanA paNa kAryasAdhaka nathI nivaDatI. e kAraNathI evA AtmAo potAnI upakArabhAvanAne potAmAM ja rAkhe tyAM sudhI sArI, paNa amalamAM mUke to te bhayaMkara ja. ajANa mANaso mArga batAve eTalA mAtrathI upakArI nathI gaNAtA, kAraNa ke-tema karavAthI tevAo uMdhe mArge caDhAvI daine upakArI banavAne badale ulaTA apakArI nivaDe che. mATe amAre to amArUM dunyavI bhaluM karanArA ja joie che ema nahi, paNa vAstavika bhaluM karI zake tevA sAcA tattvajJAnIo. joie che : kAraNa ke-tevA AtmAo kadAca bhaluM nahi kare to paNa bhUMDuM to nahi ja kare. jyAre tattvajJAnathI hIna AtmAo to bhalAnI bhAvanAvALA hoya to paNa, teonA hAthe bhuMDuM thai javAno pUrepUro saMbhava che. evAonI aneka pravRttio paikAnI ekAda pravRtti bhalA mATe paNa thai jAya, tethI tenI kazI ja kIMmata nathI, kemake-jenI 99 uMdhI che tenI ekAda pravRttinI kIMmata zI ? kazI ja nahi. eTalA ja mATe vyavahAramAM paNa kahevAya che ke-mitra vagaranA rahevuM sAruM paNa mUrkha mitra maLe e khoTo. jo ke tattvajJAnI bhaluM karavAnI bhAvanAvALA na hoya e banatuM ja nathI, paNa ApaNI ayogya ane AtmanAzaka icchAne nA poSavAthI ApaNI draSTie bhaluM karanAra na paNa bhAse, chatAM paNa jo e vAstavika rItie tattvajJAnI hoya to te ApaNA upakArI ja che. zrI tIrthaMkaradevo je samaye dharmatIrtha sthApe te samaye te tArakomAM kazI ja icchA nathI hotI, chatAMya te tArako saMpUrNa jJAnI hovAthI te tArakonI kAryavAhI bhaluM ja karanArI hoya che. bhale e tArakone koinA pratye rAga ke prema na hoya, chatAM paNa saMpUrNa jJAnI hovAthI te tArakonI kriyA mAtra evI che ke jethI jagatanuM bhaluM ja thayA kare. nadIo badhAne nirmaLa karavAnI icchA kyAM kare che ? te chatAM paNa je rItasara potAnI aMdara paDe te nirmaLa thAya che ja ne ? e ja kAraNe icchAvALA paNa atattvajJAnI. bhaluM karanArA ApaNane joitA nathI, kAraNa ke-atattvajJAnI bhaluM karavA icche to paNa bhaluM karI zakatA nathI, ane saMpUrNa jJAnIo bhaluM karavAnI icchA vinA paNa bhaluM karanArA ja hoya che. ethI ApaNe to evA ja tArakonuM prayojana che. A vAta jo samajAi jaze, to e vAta paNa ApoApa ja samajAi jaze kesArUM jagat duHkhI che, ema jovA chatAM paNa ane amUka vastunA abhAve duHkhI thAya che ema jANavA chatAM paNa, te te vastu pUrI pADavAnuM bIDuM tattvajJAnIoe kema jhaDapyuM nahi ?' saMsAramAM rahelA badhAne ja huM samAna karI dauM, saghaLAneya RddhisidvisaMpanna banAvI dauM, badhAya eka sarakhI rItanA ja sukhamAM jhIle evA karI dauM, e bhAvanA tattvajJAnInI nathI paNa mahAmUrkhanI che. kAraNa ke- je vastu banavI ja nathI, banatI ja nathI ane prayatnathI sAdhya paNa nathI tathA bane to paNa hitasAdhaka nathI, tenI icchA tattvajJAnIne kema ja thAya ? AthI evI asaMbhavita ane aniSTa bhAvanAone pedA karanArA Page 86 of 191
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvajJAnIo karatAM vastutaH duniyAnA sAmAnya mUrkha paNa sArA ke-jeo potAnI jAtanuM ja bagADe. paNa evA tattvajJAnIo nahi sArA, kAraNa ke-teo anekanuM bagADanArA nivaDe che. A badhuM na samajAya tyAM jagatanA jIvo AzAmAM ne AzAmAM ja jenI ne tenI pUMThe paDavAnA ane tema thatAM moTA bhAge mAthAM paNa bhAMgI javAnAM ane pariNAme ghera paNa besavuM ja paDaze. mATe ApaNI je je padgalika icchAo che, tene poSavAnI pravRtti bhale na karatA hoya, paNa jo sAcA tattvajJAnI hAya to te ApaNane pUjya ja che. AvI. bhAvanA keLavo. jo AvI bhAvanAne keLavazo to ja vizvano eka sarIkhI rItie Atmika upakAra karanArA zrI vItarAgaparamAtmA ane nigraMtho pratye bhakti jAgaze, paNa - "mArA amUka koDA saMjogone te r3anArI che ke nahi ane mArAM duniyAnAM du:khono nAza karanArA che ke nahi" -e mAnyatA ane bhAvanA jo AvI gai, to e tArako pratye paNa bhakti nahi ja jAge. salAha mujaba cAlavAmAM svaparanuM ekAMte hita ja thAya. tattvajJAnio apakArio upara kopA karavAnI jarUra salAha Ape che, paNa te bIjA apakArI upara nahi, paNa kopa rUpa apakArI upara ja, ane e apakAro upara kopa karavAnI upAlaMbha bharelI salAha ApatAM, eja upakArimaharSi evI bhAvanA karavAnuM mAne che ke ___ "sarvapuruSArtha caure, kopo na cet tava / cik tvAM svalpAparodheDapi, pare kopaparAyaNam / / 1 / / " "he Atman ! sarva purUSArthomAM cora samA kopa upara jo tane kopa na Avato hoya, to atizaya alpa aparAdhI evA bIjAnI upara kopa karavAmAM tatpara evA tane dhikkAra ho !" AthI samajI zakAze ke-tattvajJAninI sthitija koi anerI hoya che. eTale e spaSTa che ke-saMyogane anusarIne svarUpathI ja palaTo khAnArAo vAstavika rItie tattvajJAnI ja nathI. sAcA tattvajJAnI purUSo mAtra vANIthI ja - duniyAne sukhI karI dauM" -ema kahI kahIne azakya pravRttiono AraMbha kadi ja karatA nathI. tattvajJAninI to eka ja bhAvanA hoya che ke- "je vastu jevI hoya te vastune tevI rItie huM prakAzita karuM." te chatAM paNa jeo AMkho mIMcIne cAle, teo paTakAya enI jokhamadArI tenA upara nathI rahetI. samagra AlamanI samakSa Atmahitakara satya vastuno prakAza karI devo, enA jevo upakArano mArga jagatamAM zodhyo paNa jaDe tevo nathI. A prakAza jenA jenA para paDyo te rAgI hoya toye sukhI, darIdra hoya toye sukhI ane duHkhI hoya toye sukhI : nahi to zrI tIrthaMkaradevo, AkhA jagatane tAravAnI bhAvanAvALA. dharmatIrthanI sthApanA ane pracAraNA uparAMta bIjuM kAMi paNa karyA sivAya kema ja cAlyA jAya ? tatvajJAnino svabhAva AthI e paNa spaSTa thai jAya che ke-sAcA tattvajJAnio sukha ane duHkhane nathI jotA, paNa sukha ane du:khanAM sAdhanone jUe che, kAraNa ke-ajJAniono svabhAva jyAre zvAna jevo hoya che, tyAre tattvajJAniono svabhAva siMha jevo hoya che. siMhano svabhAva evo hoya che ke jyAre potA upara bANa Ave tyAre te bANane nahi jotAM paNa trAMsI AMkhe kyAMthI bANa Ave che te jUe che ane tenI upara trApa mAre che. kutarAno svabhAva evo hoya che ke-paththara paDe tene karaDe che. jema siMha bANane nahi jotAM mAranArane jUe che, tema kutarUM mAranArane nahi jotAM je vastu paDe che tene jUe che, kemake-e akkalahIna che. evI rItie tattvajJAnino svabhAva siMha jevo hoya che. tyAre atattvajJAnino svabhAva kutarA jevo Page 87 of 191
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che. A sukhano dAtA ane A du:khano dAtA, ema mAnI ekane page lAge ane bIjAne mAre paNasukha ke du:kha zAthI ?' -e ajJAnI nahi jue. "mArUM kharAba ANe karyuM che" -e draSTi AvavAthI koi Ane to koi bIjAne bhase che. A kahe che- "pelAe mArUM bagADya' ane pelo kahe che. "ANe mArUM bagADyuM. A pramANe bolanArAone jJAnI kahe che ke- "jarA thobha, bhAi ! thobha ! koie tArUM bagADyuM nathI' paNa e nahi thobhe ! ajJAniomAMno koi eka kSaNabhara paNa vicAra nathI karato ke- "jo ANe mAruM bagADyuM to mAruM ja kema bagADyuM ane bIjAnuM kema na bagADyuM ?' evo vicAra nahi AvavAno prabhAva atattvajJAnano che. AthI kahuM chuM ke-evI ajJAnatA tajI du:khathI nahi muMjhAtAM je je du:khanAM je je kAraNo che, te te kAraNone ja toDavAno tanatoDa prayatna karo ane sukhanAM je kAraNo hoya tene ja levo. paranuM bhaluM karavA mATe bhale kadAca thato hoya to zarIrano nAza thavA dho : emAM vAMdho nathI : temAM AtmaguNono nAza, AtmAnA dharmano nAza ke AtmAnI zubha bhAvanAono nAza na ja thavo joie, enI pUrepUrI kALajI rAkhatAM zIkho. Aje to AtmA, AtmAnuM svarUpa ane AtmAnA guNo visarIne prAyaH dareka mANasa pArakA upara doSa dIdhe ja jAya che, paNa koi dahADo koi ema vicAra nathI karato ke- "huM bhaMDo chuM. jyAre tattvajJAnI to "sukhano ne du:khano kartA huM pote ja chuM, anya koi nathI !' -evA nizcayavALo hoya che eTale e tattvajJAnI je koi potAnI pAse Ave tene evI ja salAha Ape che ! AthI evA uttama AtmAnI pAse je koi bIjI irachAe Ave tene nirAza thaine pAchA kravuM paDe, emAM kazuM ja Azcarya nathI. tattvajJAna tarapha lakSyavALA banavAnI jarUra bIjamAMthI anAja thAya e AdamI mATe ane ghAsa thAya e janAvara mATe. arthakAmane rasapUrvaka bhogave e badhA A apekSAe janAvara jevA gaNAya ane emAM udAsInabhAva rAkhe e AdamI gaNAya. samyagadarzana jene thai jAya, e AtmA tattvajJAnano evo arthI banato jAya ke-tattvanI vAto sivAya bIjI vAto ene rUcikara na nivaDe. Aja to bhaNelA gaNAtAonI pravRtti paNa evI thai rahI che ke-samyagdarzana guNa hoya toya jatAM vAra na lAge. koi paNa pustaka hAthamAM le to pahelAM e kayI sadInuM che e jUe. konuM banAveluM che e jovuM joie, kAraNa ke-purUSavizvAse vacanavizvAsa che. pustakamAM jovAnuM e hoya ke-emAM tattva zuM che ? vastuno vastugate te khyAla ApanAra che ke nahi ? kApaDa levA janAro paheluM zuM tapAse ? enuM pota ke jAta ? TakAupaNuM che ke nahi, e ja kharekharUM jovAnuM hoya che. pustakamAM paNa jovAnuM e ja hoya che ke-emAM tattva kevuM che ? Aje sAhityamAM jovAnuM zuM eja ke-kamI sadInI bhASA che ? bhASA to Aje paNa aneka sadInI lakhI zakAya che. anantajJAnI, saghaLI bhASAnA jANa, saghaLA akSaronA saMyogane jANanArA evAoe je bhASAmAM kaheluM, tenI sAme bhASAno prazna ubho karavo, eno artha ja nathI. tattvajJAna tarapha ane te paNa AtmamuktinA hetuthI lakSya rahe to ja kalyANa thAya. tattvajJAna meLavavAnuM sthaLa tattvonuM jJAna prApta karavAne mATe tenA jJAtAnuM zaraNa svIkAravuM joie. tattvonI vAstavika prarUpaNA koNa karI zake ? tattvonA yathArtha svarUpano khyAla anantajJAnI sarvajJo ja ApI zake ane bIjAo ApI. zake to te e sarvajJoe varNavelA svarUpanA sAcA abhyAsIyo ApI zake. tattvonA vAstavika svarUpano. Page 88 of 191
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acho Acho paNa khyAla AvyA vinA, tattvacintana thAya zI rItie ? mATe uMcAmAM uMcI koTinA tattvajJAnioe eja mAvyuM che ke- "A mahattvanA manuSyajanmane sArthaka karavAne mATe sarvajJa vItarAga evA paramAtmAnI AjJA mujaba vartavAno prayatna karo ane e mATe zrI sarvajJa bhagavAnanI AjJAono abhyAsa karavAmAM pramAdI na bano !' tattvajJAnInI sevA svIkaro bhAgyazAlio ! vicAro ke sAcA tattvajJAnIo zivAya AvI sAcI, anupama ane ekAMta hitakara zikhAmaNa bIjuM koNa ApI zake tema che ? AthIja kahuM chuM ke-jo koinI sevAja svIkAravI che, to tenI ja sevA svIkAravo ke jenI salAha mujaba cAlavAmAM ekAMta svaparanuM ekAMte hitaja thAya. tattvajJAnIo apakArIo upara kopa karavAnI jarUra salAha Ape che, paNa te bIjA apakArI upara nahi, paNa "kopa' rUpa apakArI uparaja, ane e apakArI upara kopa karavAnI upAlaMbha bharelI salAha ApatAM eja upakArI maharSi evI bhAvanA karavAnuM mAne che ke "sarvapuruSArtha caure, kope kopo na cet tava / cik tvAM svalpAparodheDapi, pare kopaparAyaNam / / 1 / / " "he Atman ! sarva purUSArthomAM cora samA kopa upara jo tane kopa na Avato hoya, to atizaya alpa aparAdhI evA bIjAnI upara kopa karavAmAM tatpara evA tane dhikkAra ho !" AthI samajI zakAze ke-ktattvajJAnInI sthiti ja koi anerI hoya che. eTale e spaSTa che ke-saMyogane anusarIne svarUpathIja palaTo khAnArAo vAstavika rItie tattvajJAnI ja nathI. sAcA tattvajJAnI purUSo mAtra vANIthI ja- "duniyAne sukhI karI dauM" -ema kahI kahIne azakya pravRttiono AraMbha kadI ja karatA nathI. tattvajJAnInI to ekaja bhAvanA hoya che ke-je vastu jevI hoya te vastu tevIrIte huM prakAzita karuM. te chatAM paNa jeo AMkho mIMcIne ja cAle, teo paTakAya enI jokhamadArI teonA para nathI rahetI. samagra AlamanI samakSa satya vastuno prakAza karI devo, enA jevo sukhano mArga jagatamAM zodhyo paNa jaDe tevo nathI. A prakAza jenA jenA para paDyo te rAgI hoya toya sukhI, darIdra hoya. toye sukhI ane du:khI toye sukhI. nahi to zrI tIrthaMkaradevo AkhA jagatane tAravAnI bhAvanAvALA, dharmatIrthanI sthApanA ane pracAraNA uparAMta bIjuM kAMi paNa karyA sivAya kemaja cAlyA jAya ? ethI spaSTa che ke-kharo sukhano upAyaja e che. eja kAraNe zrI tIrthaMkaradevo upakAranI bhAvanAthI, moTA thayA pachI, ekadama udAsIna thayA ane ethI satyano prakAza karavA sivAya bIjI pravRttimAM zaktino upayoga karyoja nahi, kemake-anaMtI zaktino paNa upayoga ayogya AtmA upara thai zakato ja nathI. lAkaDAM cIranAra paNa kahe che ke amAro tINo paNa kuhADo gAMTho para nathI cAlI zakato ! sarvaprakAzaka sUrya paNa kahe che ke-ulUnI jamAtane dekhatI karavAnI zakti mArAmAM nathI ! sAkara paNa kahe che ke-gadheDA mATe huM nakAmI che. eTaluM ja nahi paNa jo e mane khAya to mare ! drAkSA paNa kahe che ke-uMTa mATe huM nakAmI che, pachI jagata mATe mIThI bhale houM ! ThaMDu paNa pANI dAha svaravALAne bALanArUM che ! sArUM paNa anAja maMda hojarIvALAne puSTi nathI karatuM ane sAro tathA huMziyAra zikSaka paNa ayogya vidhArthI mATe nakAmo nIvaDa che tathA puThTharAvarta megha paNa kahe che ke-magazeLIA pASANane bhIMjavavAnI zakti mArAmAM nathI. tevIja rItie nAvI kahe che ke-jagatane tAruM paNa mArAmAM kANuM pADe agara mArAmAMthI uchaLI paDavAnAja Page 89 of 191
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayatno kare, teone huM tArI zakuM ema nathI. ane dIvo kahe che ke-AMdhaLA AgaLa huM prakAza karUM zI rIte ? tathA gavaiyo kahe che ke-huM badhA ja tAlasura jANuM chuM, paNa berAne kadI rAjI na karI zakuM. temaja anaMta zaktinA svAmIo paNa nAlAyako upara upakAra karavAne azakta che, kAraNa ke-te tArakonuM tattvajJAna evA AtmAo upara paDIne kAMi kAma kare te azakya che. jo sArA mANasa darekanA upara asara karI zakatA hota, to duniyAmAM Aje duHkhI koNa hota ? asAdhya vyAdhivALAne vaidyoe paNa nA pADI che ke nahi ? uMcAmAM uMcI zaktivALA mANasoe paNa adhama AcaraNavALA ayogya AtmAo mATe kIdhuM che ke-tamArA mATe bhaluM karavAne amArI pAse upAya nathI ! chatAM je ema kahe che ke-huM to badhAne ja sudhArI zakuM tema chuM, tenA jevo bIjo mUrkha paNa koNa ? sArI vAtanA akhatarA paNa yogya AtmAo upara thAya, paNa ayogya AtmAo upara na thAya. ayogya AtmAo upara paNa sArI vastuno upayoga karanArA vastutaH tattvajJAnI nathI, paNa atattvajJAnInA AgevAno che. tattvajJAnI mAtra vastunA sAcA prakAzaka che ane vastunuM prakAzana karavA chatAM na samajI zake chatAM yogya hoya to te sAmAnI AMkha paNa pahoLI kare, paNa ayogya AtmAnI nahi. kemake-tevAono to svabhAvaja evo hoya che ke-davA pAvA janArane kahe ke'jhera pAvA Avyo.' evI rIte udhuMja bolanArA AtmAo upara sArA AtmAo paNa upakAra nathI zakatA, kAraNa ke-AkhIe duniyAnA AdhAra rUpa tattvajJAnIo jagata ema re nahi, paNa sanmArga upara sthira ja rahe. DAhyo mANasa to vicitra ane vilakSaNa kAdavamAM khUMcelAne kADhavA mATe paNa, pote to kInAre ja ubho rahIne thAya te prayatno kare, paNa pota aMdara na jAya. kAraNa ke-jAya to ekanuM bhaluM karavA jatAM tenuM ne potAnuM ema beyanuM bhUMDuM thAya. AthI ja ApaNe icchIe chIe ke-ApaNane vadhu paNa ajJAna upakArIo na maLo ane thoDA paNa sAcA tattvajJAnI upakArIo maLo, ke jethI apakAra thavAno bhaya to ApaNane rahe ja nahi. evA sAcA upakArIo tattvajJAnIo zivAya bIjA koi ja hoi zakatA nathI, mATe tevA tattvajJAnIone oLakhavA mATe ApaNe satat prayatno karavA joie. evA tattvajJAnIonI oLakhANa ApatAM parama upakArI tattvajJAnI maharSie mAvyuM che ke " teSAM kalyANAbhinivezitayA niSprayojano vikalpo na cetasi vivarttate, atha kadAcidabhAvitAvasthAyAM vivarteta tathApi a na nirnimattaM bAjo atha kadAcidatattvajJajanAntargatatayA bhASeran tathApi na nirhetukaM ceSTante, yadi punaste nizkAraNaM ceSTeran tatoDatattvajJa - janasArthAdaviziSTatayA tatvavittA vizIryeta" "tattvajJAnI AtmAo kalyANanA ja rasiyA hovAthI 1- prathama to teonA cittamAM prayojana vinAno vikalpa ja hayAti nathI bhogavato, ane 2- kadAca koi vakhata potAnI abhAvita avasthAmAM tevo vikalpa cittamAM utpanna thai paNa jAya, to paNa te AtmAo vagara nimitte kazuM bolatA nathI. tathA 3- kadAcit tattvathI ajJAna lokonI aMdara rahevAnA kAraNe tevuM nimitta vinAnuM bolI jAya, to paNa te puNyAtmAo hetu vinAnI ceSTAo-pravRttio to na ja kare." kAraNa ke "jo teo tevI kAraNa vinAnI ceSTAA paNa kare, to teo attvajJa lokonA samUhathI aviziSTa. Page 90 of 191
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale ke-tattvathI ajJAna evA lokonA samUhanA jevAja thai, teomAM rahelI tattvajJatA paNa nAza pAmI jAya che." AthI e vAta ghaNI ja sahelAithI samajI zakAya tema che ke-tattvajJAnIo ekAMte sva ane paranA kalyANanA ja rasIyA hovAthI, taonA cittamAM nakAmA vicAra paNa AvatA nathI. nakAmA eTale jenuM kAMi paNa suMdara phLa na hoya ane suMdara artha na hoya tathA vAstavika lAbha na hoya, evI jAtinA je vicAro te teonA hRdayamAM AvatA ja nathI. tattvajJAnI AtmAno Aja mukhya guNa che, te chatAM paNa kadAca sadbhAvanAothI abhAvita dazAmAM tevA AtmAonA aMtaramAM paNa tevA vicAro AvI jAya, chatAM paNa te vicAro te puNyAtmAonA hoTha upara to na ja Ave, eTale ke-tevA vicAro teo bolI na jAya. ane kadAca atattvajJajanonA saMsarganA yoge tevA ayogya vicAro tevAonA aMtaramAMthI bahAra nIkaLI paNa jAya, paraMtu te AtmAo hetuvinAnI ayogya AcaraNA to na ja kare ane kare to te tattvajJAnI paNa nahi ja. te kAraNathI " tatvavediSvAtmano'ntarbhAvamabhilaSatA sakalakAlaM sarveNa svavikalpajalpAcaraNAnAM sArthakatvaM ratnata paricintanIyam, tadvedinAM ca pUrata: kIrtanIyam, tehi nirarthakeSvapyAtmavikalpajalpavyApAreSu sArthakatvabuddhiM kurvantamanukampayA vArayeyu!" "potAno aMtarbhAva tattvavediomAM karavAmAM icchatA sarva koi AtmAe sadAya potAnA vikalpo, jalpo ane AcaraNo, eTale ke-vicAro, uccArA ane AcAronA sArthakapaNAnuM pariciMtana yatnapUrvaka karavuM joie ane vicAro, uccAro tathA AcAronA sArthakapaNAne jANatA puNyapurUSonI AgaLa tenuM kIrtana karavuM joie ke-jethI te parama upakArI puNyAtmAo nirarthaka evA potAnA vikalpomAM, jalpomAM ane vyApAromAM sArthakabuddhine karatA AtmAne anukaMpAnA yoge roke." A rItie eke eka vicAranI, eke eka uccAranI ane eke eka AcAranI sArthakatAno niraMtara vicAra karavAthI tathA te saghaLAya vicAro, uccAro ane AcAronuM parIkSaNa tattvavedI tArako pAse karAvI te tArakonI AjJA mujaba vartavAthI, ApaNe paNa tevA zuddha tattvavedI banIne zuddha unnata jIvana jIvatA thai zakIzuM ane pariNAme anaMta sukhanA dhAma rUpa muktisthAne ApaNA AtmAne pahoMcADI zakIzuM. A saghaLA uparathI samajI zakAze ke-anaMta jJAnIonI AjJA mujaba je puNyAtmAo 'sukha duHkhano kartA AtmA poteja che.' -ema mAnI jenA jenA yoge duHkha thAya che, eTale ke-je je duHkhanAM kAraNo che tene tene nivAravAno prayatna karanArA che, te badhA ja AtmAo tattvajJAnI che. evI ja rItie paudgalika sukhomAM nahi muMjhAtAM ane tevAM du:khothI nahi akaLAtAM, e sukhaduHkhanAM sAdhano zodhI enA nAza mATe ucita prayatna kare, te vaLI mahAtattvajJAnIo che. (prazna - saMsAramAM rahIne paNa tattvajJAnI thai zakAya ke nahi ?) saMsAramAM rahelo AtmA tattvajJAnI thai zake che, paNa saMsAramAM rahevAnI icchAvALo AtmA tattvajJAnI thai zakato nathI. tattvajJAnI thavAnI icchAvALA AtmAe kAM to saMsArane tajelo hovo joia Page 91 of 191
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kAM to saMsArane tajavAnI icchAvALo hovo joie. AthI e spaSTa che ke-saMsArane tanyA pachI paNa je saMsAranI puSTi kare che, te to vaLI mahAajJAnI che. astu : tattvajJAnanI tAlAvelI eTalI moTI uMmare dharma pAmyA pachIthI, zrI kumArapAle tattvajJAnano talasparzI abhyAsa karyo che. temanAmAM samyagdarzanano guNa pragaTyo, eTale eTalI uMmare paNa temanAmAM tattvajJAnane saMpAdana karavAnI tAlAvelI jAgI ane ethI ja te tattvono suMdara abhyAsa karI zakyA. AtmAmAM samyagdarzana guNa pragaTe ane sAmagrI mujaba tattvajijJAsA pragaTe nahi, e bane nahi. tame ya zraddhALu cho ne ? tattvajJAnane saMpAdana karavAnI tamane to ghaNI ghaNI irachA haze ne ? mAtra saMyoganI pratikULatA, sAmagrInI khAmI, e kAraNe ja tame tattvajJAnathI vaMcita rahyA cho ane vaMcita raho cho. ema mAnuM ne ? sa0 ema to nahi. - Aje to tattvanA nirNayanI vAta Ave, to kahenArA kahI de che ke- "ApaNe e vAtamAMpaDIe. karIe nahi. e jhaghaDAmAM ApaNuM kAma nahi. A sAcuM ane A khoTuM -evI bhAMjagaDa ApaNane pasaMda nahi. sAdhu to navarA, te evI vAto karyA kare !' AvI AvI rItie tattvanirNayanI vAtamAM bolanArAo, e samyagadarzana guNane pAmelA to nathI, paNa samyagdarzana guNanI ya ThekaDI karanArA che. tevAo jJAna ane jJAnI-ubhayanI AzAtanAnA pApamAM paDe che. potAnI hInatattvatA ane dunyavI anukULatAonI lAlasA AdinA yoge, "sAcuM zuM ane khoTuM zuM?' -enI jAherAta na thai zakatI hoya, to paNa tevA AtmAoe sAcuM zuM ane khoTuM zuM ?' -ene jANI levAno zakya prayatna karavo joie ane unmArganuM unmelana tathA sanmArganuM sthApana karavAmAM potAnI zaktiono sadupayoga karI rahelAonI muMge muMge paNa anumodanA karavI joie. "sAcuM zuM ane khoTuM zuM ?" -teno nirNaya karavAjogI potAnAmAM zakti-sAmagrI na hoya ane ethI sAcA-khoTAno nirNaya potAnAthI karI zakAya tema na hoya, te chatAM paNa ene bhAMjagaDa ne kajIyo vigere kahI nAkhavAnA bhayaMkara pApathI to pApabhIru AtmAoe avazya bacI javuM joie. jenAmAM samyagdarzana guNa pragaTyo hoya, tene to prasaMga paDyuM tattvazuM che te jANavAnI khAsa icchA thAya. bhagavAna zrI jinezvaradevoe je kramAvyuM che te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che. evuM mAnanArane, bhagavAna zrI. jinezvaradevoe zuM mAvyuM che e jANavAnI zakti-sAmagrI mujaba icchA na ja thAya, e bane kema ? tattvane jANavAno prayatna karavA chatAM paNa na samajAya to ene, e potAnA jJAnAvaraNIyano udaya mAne ane "bhagavAna zrI jinezvaradevanA darzanAdithI mAruM e pApa paNa TaLo." -evI ene urmi pragaTe. tatvajJatAnI paNa jarUra susAdhudharmanA pAlanane mATe jema pApamaya vyApAronA parityAgamAM udhuktatA Adi Avazyaka che, tema e guNamaya dazAne prApta karavAne mATe, avagatatattvatA paNa khUba ja jarUrI che. AtmA sAcA svarUpamAM tattvajJa bane, to ApaNe varNavI AvyA e guNo ghaNI ja sahelAithI meLavI zake che. tattvajJatAno abhAva, e paNa jarUrI guNone pAmavAmAM khUba ja aMtarAya rUpa che. tattvajJAnano abhAva hoya, te chatAM paNa jo tattvajJanI nizrA svIkArAya, to to AtmA susAdhudharmanA suMdara pAlana mATenI yogyatAone pAmI paNa jAya : paNa jo evI nizrAya na pamAya agara to na meLavAya, to varNavAelI lAyakAtomAMnI eka paNa lAyakAta. Page 92 of 191
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcA rUpamAM AtmA pAmI zakato nathI. jeo tattvajJa nathI ane tattvajJanI nizrAmAM paNa nathI, teomAM guNo dekhAtA hoya, to paNa te sAcA svarUpanA nathI hotA. AthI tattvajJatA athavA to enA abhAvamAM tattvajJanI nizrA rUpa tattvajJatA paNa jarUrI che, e vAta nirvivAda che. e vinA paNa susAdhudharmanuM pAlana sAcA rUpamAM thavuM e zakya nathI. tatvajJAnano Adara A bhAratavarSamAM jyAre AryasaMskRti pradhAnatA bhogavatI hatI, tyAre moTe bhAge evI laDato. utpanna thatI nahi. te samaye garIbImAM paNa amIrI bhogavI zakAtI. kAraNa ? tattvajJAnanI sAmagrI te samaye eTalI hatI. te samaye tattvajJAna prati savizeSa Adara hato. mULathI saMskAro ja e duniyAnA padArtho nAzavaMta che. e maLe teya bhAgyAnusAra, bhogavAya teya bhAgyAnusAra ane jAya teya bhAgyAnusAra, AvA. saMskAronA yoge, potAnA svArtha mATe bIjAnuM jhuMTavI levAnI bhAvanA thatI nahi ke koine vadhu sAmagrIvALo. joine irSyA thatI nahi. e tattvajJAna Aje para vastuomAM sukha mAnI beThelAne gamatuM nathI ane ethI duniyAnA bIjA jIvone pIDA upajAvavAthI bacanAra tathA zarIranirvAha paNa bIjA jIvone pIDA upajAvanAra na bane e rItie karIne, akAnta dharmanI sAdhanA karanAra tathA jagatanA jIvone dharmanI sAdhanA karavAnI. ja preraNA karanArA jIvanavALAnI kiMmata samajAtI nathI. evA mahAtmAnI hayAtinI jarUra ane upakArakatA paNa ethI samajAtI nathI. pUrve ema nahi hatuM. pUrve to e tattvajJAna ane evA tattvajJAnI mahAtmAono parama Adara thato : kAraNa ke-te vakhate jIvo mUkhyatve enA arthI hatA. Aje to sAcA tattvajJAna pratye anAdarabhAva vadhato jAya che. tatvajJa mahApurUSonI vAto pratye vadhatI jatI bedarakArI ane tenuM pariNAma tattvajJAnI mahApurUSoe sAcA saguNanI AvI mahattA darzAvI che ane je koi AtmA sAco sadaguNI bane che, te tattvajJAnI mahApurUSonI A vAtano sAkSAt anubhava paNa karI zake tema che parantu Aje to tattvajJa mahApurUSonI vAtone sAMbhaLavAno, jANavAno ane vicAravAno vicAra sarakho paNa bahu ja jUja AtmAomAM dekhAya che : eTale tattvajJa mahApurUSonI vAtono amala karanArA to A jagatamAM virala AtmAo ja che, ema kahyA vinA cAle tema nathI. tattva mahApurUSoe kramAvelI vAto pratye dina-pratidina bedarakArI vadhatI jAya che ane ethI pariNAma eja AvatuM jAya che ke-AtmahitanA ghAtaka avaguNo vadhatA ja jAya che. Aje to avaguNo vadhI javAnA yoge, e pariNAma paNa AvI lAgyuM che ke-avaguNone paNa saguNorUpe mAnavAno, manAvavAno ane jAhera karavAno prayatna thai rahyo che. enA ja yoge, Aje ghaNAo guNAbhAsone-guNane guNarUpe nahi dharanArA athavA doSane paNa gaNa tarIke oLakhAvavAmAM kuzaLatA dharAvanArA AtmAone-sAcA guNavAna tarIke mAnavA ane manAvavA mathI rahyA che. AvAone sAcA sadguNanI prabhAvazIlatAno anubhava na thAya te svAbhAvika che ane ethI paNa teo tattvadarzI upakArI mahApurUSonI vAtone sAMbhaLe, vAMce ke jANe, toya te tarapha azraddheya draSTie ja jUe, te paNa svAbhAvika che. tattvajJa mahApurUSoe kramAvelI vAtono. jo saralatAthI, jijJAsutAthI. ane AtmakalyANanI buddhithI ja abhyAsa karavAmAM Ave, to kadi paNa AvuM pariNAma Ave nahi : kAraNa Page 93 of 191
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke-anantajJAnI tattvadarzI mahApurUSonA kathanamAM kazuM ja avAstavika nathI. anantajJAno tattvadarzI mahApurUSoe je kAMi mAvyuM che, te ekAnta satya hovAthI eTaluM badhuM ni:zaMkanIya che ke- "koi paNa AtmA ja kevaLa e tArakonI AjJAne ja samarpita banI jAya, to atte akSaya sukhane paNa pamADanArA ubhaya loka saMbaMdhI sukhane pAmyA vinA rahe ja nahi !' tattvajJAnanI mahattA zrI navapadanI ArAdhanA karanAra tarIke je zrImatI madhanAsuMdarInuM nAma AgaLa karAya che, te kevI hatI ? e viduSI hatI, zrI jinamatamAM nipuNa hatI ane tattvavibhAga Adine jANanArI hatI. mAtA-pitAnI bhaktA paNa evI hatI ane ucita anucitano khyAla karIne ucitapaNe vartavAmAM paNa kuzalA hatI. teNI mAtA-pitAnI parama bhaktA ane ucitAnucitanI jANakAra hovA chatAM paNa, avasare pitAnA durAgrahano sAmano karavAmAM paNa teNI koi rItie pAchI na haThI, e pratApa teNInA tattvajJAnano hato. Aje to keTalAka evA che ke-jemane mAtA-pitAdinI sevAno upadeza maLyo hoya, to mAtA-pitAdinI sevAne nAme dharmane bhUle ane dharmasthiratAdino upadeza maLyo hoya, to dharmarakSApUrvaka thai zake evI paNa mAtA-pitAdinI sevAne bhUle. tattvajJAna pAmelA AtmAo te ja vakhate jema vartavuM ucita hoya, te vakhate tema vartavAmAM kuzala banI jAya che : kAraNa ke-tattvajJAnI AtmAomAM tattvajJAnanA pratApe sundara vivekazakti pragaTe che ane ethI tattvajJAnI AtmAo kyAM zuM karavuM joie ane kema karavuM joie -e vagere vastuono sahelAithI nirNaya karI zake che. Aje dharmI gaNAtA AdamIonA thoDA paNa avivekanI. ghaNI TIkA thAya che. durbuddhi AdithI TIkA karanArAonI vAtane choDI daine vicArIe, to ema lAge ke-dharmI AtmAnA avivekanI TIkA na thAya, to konA avivekanI TIkA thAya ? dharmazIlatA, e vivekanuM sthAna che. jyAM dharma nathI tyAM aviveka hoya, temAM navAi jevuM paNa zuM che ? DAgha dhoLI vastumAM vadhAre dekhAya. kALI vastumAM kALo DAgha eTalo thoDo ja dekhAya ? ema dharmI gaNAtA AtmAono thoDo paNa aviveka koinI AMkhe jhaTa caDhato hoya, to tesvAbhAvika che. dharmazIla AtmAoe evI TIkAono paNa potAnA lAbhamAM ja upayoga karavo joie. potAnI kriyA AdimAM thoDo paNa aviveka na Ave, evI kALajIvALA banavuM joie. paNa e tyAre bane, ke jyAre aviveka aviveka rUpe samajAya ane tene TALavAnI vRtti pragaTe ! Aje to keTalAko kaheze ke- 'e to ema ja cAle.' bIjAo ema kahe te judI vAta che, paNa avivekane AcaranAro pote potAnI jAtane mATe ema kema kahe ? potAnA avivekane mATe cAle, cAle' -ema kahenArAomAM, aviveka TALavAnI vRtti che, ema kahI zakazo ? uttama kriyA karavA chatAM paNa jo te kriyA avivekathI thAya ane te avivekane kADhavAnI kALajI paNa nahi, to e pratApa ajJAnAdino che. varSe varSe baObe vAra zrI nava padanI ArAdhanA kare ane tenI niraMtara ArAdhanA karavI joie ema paNa bole, te chatA paNa zrI navapadanA svarUpane na jANe, e zuM kahevAya ? divasa ugyo ema kahe ane zAthI ugyo kahevAya e na jANe, enA jevI ja A vAta che ne ? tattvajJAnanI gahanatA tattvonI vicAraNA , e to eka evI vastu che ke-jema jema vicAratA jaie, tema tema navuM navuM lAge tevuM varNana nIkaLyuM ja jAya. pratyeka tattvanI saMpUrNa vicAraNA to koi kALe koithI paNa kahI zakAya Page 94 of 191
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema nathI, kAraNa ke-vastunA bhAvo paNa anaMtA che ! Ama chatAM paNa, jJAnioe tattvonA jJAnano khajAno zAstromAM bharyo che ane teno tamane thoDo ghaNo paNa khyAla AvI jAya e mATe TUMkI TUMkI vAto dvArA mULa vastune samajAvavAno vicAra rAkhelo che. tatvajJAna, e sakhyatvanI prAptinuM sAdhana che tattvonA svarUpanuM jJAna, eya samyakatvane pAmavAnuM sAdhana che. AtmAmAM samyagdarzana guNa nisargathI paNa pragaTe che ane adhigamathI paNa pragaTe che. mithyAtva mohanIyano kSayopazamAdi thavo, e ja samyakatvanI prAptinuM kAraNa che, parantu mithyAtva mohanIyano kSayopazamAdi jo nisargathI thAya to te judI vAta che, bAkI to mithyAtva mohanIyano kSayopazamAdi e prayatnasAdhya vastu che. jIvAdi tattvonA svarUpanuM sAcuM jJAna meLavavavAno prayatna, e samyagdarzana guNane pragaTAvavAnuM sAdhana che. jeone samyagdarzana guNanI prApti thai che, teo paNa tattvajJAna dvArA potAnA samyagdarzana guNanI nirmalatAne sAdhI zake che. tattvonA svarUpanuM sAcuM ane nizcayAtmaka jJAna, viratinA pariNAmone pedA karavAmAM paNa ghaNuM sahAyaka nIvaDe che. jJAnine samyaka cAritranI prApti paNa sulabha ane samyak cAritranuM niraticAra pAlana paNa sulabha. AthI ja, ApaNe tyAM ema paNa kyuM che ke- "paDhamaM to cA / dhyAne pedA karavAmAM ane dhyAne pALavAmAM, tattvajJAna bahu sahAyaka nIvaDe che. AvuM jANavA chatAM paNa, ApaNAmAM tattvonA svarUpane jANavAnI icchA keTalI ? tattvonA svarUpane jANavAnI tame mahenata karelI, paNa jJAnAvaraNIya karmanA doSe ja tame tattvajJAnane pAmI zakyA nathI, evuM tame kahI zako tema cho ? tame vicAra karo ke-tattvajJAnane meLavavAnI icchA thayelI kharI ke ? e irachAne pAra pADavAne mATe mahenata karavAnuM mana thayeluM ke thAya che kharUM ? avasare, jeTalI samajavAnI zakti che, teTaluM samajavAne mATe haiyuM khulluM rahe che ke nahi ? ke pachI, je karIe chIe te barAbara che, ema haiye rAkhI mukyuM che ? ekalA ajJAna cho ke ajJAna hovA sAthe AgrahI paNa cho ? jIvAdi tattvonA svarUpane nathI jANatA ne ? jIvAdi tattvonA svarUpane koi jaNAve, to jeTalI buddhi che, teTaluM samajavAnI taiyArI che ke nahi ? bIjA badhAmAM rasa Ave ane tattvanI vAtamAM rasa na Ave eTale jJAnanI prAptinA daravAjA baMdha che, ema mAnavuM paDe ne ? tattvajJAnanI prAptinA lakSyavALA banavAnI jarUra bIjamAMthI anAja thAya e AdamI mATe ane ghAsa thAya e janAvara mATe. artha - kAmane rasapUrvaka bhogavavAnI vRttine dharanArA A apekSAe janAvara jevA gaNAya ane emAM udAsInabhAva rAkhe e AdamI gaNAya. samyagdarzana jene thai jAya, e AtmA tattvajJAnano evo arthI banato jAya ke-tattvanA svarUpAdinI vAto sivAyanI game tevI paNa vAto ene hitakara tarIke rUcikara na ja nIvaDe. Aje to bhaNelA gaNAtAonI pravRtti paNa evI thai rahI che ke-samyagdarzana guNa hoya toya jatAM vAra na lAge. koi paNa pustaka hAthamAM le to pahelAM e kayI sadInuM e jue. konuM banAveluM che e jovuM joie, kAraNa ke-purUSavizvAse vacanavizvAsa che, paNa kayI sadInuM che e khAsa kAraNa vinA jovAnI jarUra zI ? pustakamAM khAsa jovAnuM to e hoya ke- "emAM tattva zuM che ? vastuno vastugate khyAla ApanAra te che ke nahi ?' kApaDa levA janAro paheluM zuM tapAse ? enuM pota ke jAta ? TAupaNuM vagere che ke nahi, e ja kharekharUM jovAnuM hoya che, pustakamAM paNa jovAnuM e ja hoya che ke- "emAM tattva kevuM che ?' Aje sAhityamAM jovAnuM zuM ? e ja Page 95 of 191
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke-kayI sadInI bhASA che, e vagere ? are bhASA to Aje paNa aneka sadInI lakhI zakAya che. anantajJAnI, saghaLI bhASAnA jANa, saghaLA akSaronA saghaLA saMyogone jANanAra-evAoe je bhASAmAM kaheluM, tenI sAme bhASAno prazna ubho karavo, eno artha ja nathI. tattvajJAna tarapha ane te paNa AtmamuktinA hetuthI lakSya rahe to ja kalyANa thAya. tatvajJa koNa ? vAta e che ke-AtmAnI draSTi AvavI joie. jene pApathI bacavAnuM mana nathI, tene game teTalA jJAne paNa mokSa meLavavAnuM mana thAya nahi; ane je jJAnathI mokSa meLavavAnuM mana thAya nahi, te game teTaluM vizALa paNa jJAna hoya toya te jJAna ajJAna koTinuM che. eTalA ja mATe parama upakArI zrI upAdhyAyajI mahArAjAe "nivaui5maNeb' ema kahIne haiyAno bhAva ThAlavyo che. zrI upAdhyAyajI mahArAjAe potAnA jIvanamAM jJAna saMpAdana karavAne mATe khUba khUba mahenata karI che. jJAnanA vikAsa mATe e mahAtmA kAzIe gayA hatA. tyAMya ghaNI mahenata karI ane tyAMthI A tarapha AvyA pachIya e mahApuruSe ghaNI mahenata karI. kaThinamAM kaThina gaNAtA je zAstragrantho, teno paNa emaNe abhyAsa karyo. e pachI emaNe pote ghaNuM lakhyuM paNa kharuM. zrI upAdhyAyajI mahArAjanA racelA granthomAMnA amuka grantho to Aje maLatA paNa nathI; ane je grantho maLe che te granthone bhaNI zake ane samajI zake evA paNa Aje ochA che. e badhA mahApuruSoe ThAma ThAma mokSanI ne mokSanA upAyanI vAta lakhI che, paNa e vAta bese konA haiyAmAM? saMsAra bhUMDo lAge to e vAta haiye bese ! game teTaluM bhaNe ane game teTaluM jANe, paNa saMsAra bhUMDo lAge nahi to kahevuM paDe ke-enuM bhaNatara e sAcuM bhaNatara nathI. e vAta DAhyo thAya, paNa tattvajJa thAya nahi. tattvajJa te ja kahevAya, ke jene eka mAtra mokSa sivAya kazuM ja sAdhavA jevuM lAge nahi. tattvajJAnInI pharaja have e dharmanI ciMtA pedA thAya e mATe, jarUra ApaNane dharmanI ciMtA pedA karAvanArAonI pUratI jarUra che. eTalAja mATe tattvajJAnIone ApaNe sthAna ApyuM che. tattvajJAnIonI phraja e che ke-potAnuM kalyANa sAdhavA sAthe dharmanI ciMtA na jAgI hoya tyAM jAgRta karavI. "duniyAnAM prANIomAM dharmanI ciMtA karavAnI bhAvanA jAgRta karI devI.' a vinA tattvajJAnIonI bIjI kAMi viziSTa ja nathI. tattvanuM nirUpaNa hoya ke kathAnuM nirUpaNa hoya paNa uddeza e AtmAono saMsAra chUTe suvihitaziromaNi, samartha zAstrakAra, AcArya-bhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA, saMvegarasane pedA karanArI evI A zrI samarAizcakahAnI AdimAM ziSTAcarita maMgalanI AcaraNA karI rahyA che. vartamAna covIsInA prathama tIrthapati zrI RSabhadeva bhagavAnane namaskAra karAvyA bAda, kathAkAra paramarSi covIsamA tIrthapati zrI vardhamAnasvAmijIne namaskAra karAve che. bhagavAna zrI vardhamAnasvAmijIne namaskAra karAvatAM, teozrI mAve che ke "paramasirivaddhamANaM, paNaDhamANaM visuddhavaranANaM / gayajoaMjoisaM, sayaMbhuvaM vaddhamANaM ca //// Page 96 of 191
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAkAra paramarSie maMgalAcaraNa karatAM paNa je vizeSaNo vAparyA che, te vizeSaNomAM paNa jema jema vadhu uMDA utarIe, tema tema navuM navuM tattva hAtha lAge tema che. e mahApurUSe evuM evuM lakhyuM che ke-vastutatvanA jJAtAne pade pade apUrva AnaMda Ave ane enuM jema jema vadhu nirUpaNa karAya, tema tema emAMthI vadhu vadhu rahasya nIkaLyA kare : parantu ApaNe kathA akhatyAra karI che, eTale enA laMbANa nirUpaNamAM nahi utarIe. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM, je je dharmakathAo lakhAi che, te te dharmakathAo lakhavAno irAdo paNa, saMsAranA jIvone saMsArathI vimukha ane muktimArganI sanmukha banAvavAno che. saMsArathI choDAvavAnA irAdA sivAya, ethI viparIta irAdAthI, A zAsanamAM koi paNa kathA lakhAi nathI. saMsAranA jIvonI saMsAranI vAsanA puSTa bane e mATe zrI jainazAsanamAM koi paNa kathA che nahi ane hoya paNa nahi. tattvanuM nirUpaNa hoya ke kathAnuM nirUpaNa hoya, udeza e ke- AtmAono saMsAra chUTe. Ama hovA. chatAM paNa, zrotAonA aMtaramAM moha pedA thAya evI rItie dharmakathAne vAMcanAro bole, to te dharmadezaka nahi paNa pApadezaka kahevAya ? ane jo zrotA dharmakathA sAMbhaLatAM svayaM potAnA aMtaramAM mohane pedA kare to e potAne mATe dharmakathAne pApakathA banAvanAra kahevAya. saMsAranI viSamatAnA svarUpano khyAla Ave, sasAranI vAsanA upara phTakA paDe, vairAgyanI bhAvanA pedA thAya, e irAdAthI ane e paddhatithI, dharmadezake dharmakathA vAMcavI joie ane zrotAe paNa e irAdAthI ane e paddhatithI dharmakathA sAMbhaLavI joie. duniyAmAM keTalAka murkhAo evA paNa hoya che ke-dhIne jhera banAvIne khAya. dharmakathAnA vAMcana ane zravaNamAM ema na thAya tenI dareke kALajI rAkhavI joie. tattvasaMpatti upara rUci pragaTe eTale saMsAranI rUci uThe astu. cAlo Avo pAchA mULa vAta upara, karmanI dazAne samajanAro AtmA eka to koi na samaje ethI gusso na kare ana amUka vyaktine kharAbImAM paDelI jUe ethI Akho samUha evo che athavA e vastuja kharAba che ema na kahe. vyakti kharAba hoya e bane, parantu vastune kharAba kema kahevAya ? A. tAraka vastunI vAta che, hoM ! samyagadarzana AtmAmAM zuM lAve che ? eja ke-zuddha deva, zuddha gurU ane zuddha dharma eja tattvaspatti mane tAranAra che ane sArAya vizvane tAranAra paNa eja che. zuddha devAdimAM tArakabhAvanI mAnyatA samakatInI hoya. ene bIje badhe DUbavAnuM lAge. saMsArane e khAro mAne. saMsAramAM rahevuM e DUbavA jevuM che ema ene lAge. sudevAdimAM rAga Ave eTale bIje rAga ghaTe. choDAya nahi toyA saMsAra choDavA jevo lAge. mUkAya nahi e bane, paNa mUkavA jevuM che ema lAgyA vinA rahe nahi. sudeva, sagarU ane sadharma eja mAtra tAraka che, ene sevavAthI ja tarAya tema che, AvuM jene lAge te e sivAyanA sarvane DUbADanAra mAne. ene moha thAya, paNa samaje ke-A pApanuM sthAna che. mithyAtvanA kSayopazamAdithI utpanna thatI rUci thai jAya eTale AkhI vastu ja ii jAya. saMsAramAM jene rUci che tene vyApAra mATe ghara choDavuM paDe, navapariNItA strI choDavI paDe, tyAre ene zuM zuM thAya che ? e karaDo thai choDe kharo, paNa AMkhamAM AMsu Ave : tema samakItIne kadAca saMsAramAM rahevuM paDe to rahe kharo, paNa rahevAmAM tene AnaMda na hoya. sudeva, sugurU ane sudharma upara zraddhA kyAre thai kahevAya ? e sivAya sarva mithyA lAge tyAre ! saMsAra mithyA lAge ane rUci sudevAdi upara hoya, e AtmAnI dazA karI hoya ? sudeva, sugurU ane sudharma, -e traNemAMthI ekeyamAM saMsAratyAga nathI evuM che ? samyagadarzana AtmAne evo yogya banAvI de che ke-e A traNa sivAya koine tAraka mAne nahi : ane eka tarapha rUci e pratipakSI tarapha Page 97 of 191
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ arUci, e to sIdhI vAta che. Aya sAruM ane teya sArUM, e samyagadarzana nathI. samyagadarzana evA khoTA samabhAvane uThAvI de che. samyagadarzana sAcA ane khoTA vacceno taphAvata samajAvI de che. A upAdeya ane bIjuM tyAjya, ema e samajI jAya che. dezona koTAkoTi sAgaropama jeTalI karmanI sthiti na thAya tyAM sudhI to AtmA samyakatva pAmavAne lAyaka ja bane nahi. samyagadarzana pAmyA bAda AtmAnI saMsAranI sthiti aDadhA pudgala-parAvartathI adhika naja hoya : AthI paNa siddha che ke-samyagadarzana Ave eTale saMsAra upara arUci pragaTe ane sudeva, sugurU tathA sudharma e tattvasaMpatti upara rUci pragaTe-zradvA pragaTe. tattvazodhanI bhAvanA - A mahApurUSanA jIvanamAMthI ApaNe Aje A ja be vastu barAbara samajI levAnI che. "jeTaluM khoTuM hoya e pakaDAi gayuM hoya to paNa choDavAnuM ane sAcuM hoya to prANAMte paNa nahi choDavAnuM, e jenazAsanane pAmelAne mana tadana svAbhAvika che." A bhAvanAvALo AtmA tattvano zodhaka hoya che eTale te meM paDeluM che ema mAnyA pachI besI nathI raheto, paNa sAcuM jANavAne mATe prayatnazIla rahe che. AtmAnuM kalyANa thAya te jene AdaravuM che ane akalyANa thAya tevuM hoya te jene tajavuM che te sAcuM ane khoTuM jANavA mATe prayatnazIla hoya ja che. Aje satyanI kiMmata vinAnA jagatamAM, eka vAta cAlI rahI che ke- bhAi, khoTuM choDavuM ane sAcuM svIkAravuM, e vAta to sAcI che paNa khoTa hoya e choDatAM ane sAcuM hoya te svIkAratAM jhaghaDA ke kaleza thAya che to koine paNa azAMti, du:kha ke pIDA thAya to te zuM ? avivekI jagatanI A vAta jo mAnya thai jAya to ArAdhanA karanArA ArAdhanA karI zake nahi, e vastu ApaNe samajAvavI che. aneka AtmAo yuddhamAM jhukaze ema jANavA chatAM ane bhayaMkara kajIyo thaze. ema paNa jANavA chatAM "mArUM zIla abAdhita rahe' e bhAvanAmAM makkamatA je sItAjIe keLavI, te sItAjIne ApaNe vakhANIe chIe ke vakhoDIe chIe ? jo vakhANatA ho to- "dharmaja tenuM nAma ke je ApaNe karI tethI koine azAMti na thAya.' evI vyAkhyA na bAMdhatA. tamane jo mAluma hoya to-bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA dhyAnamAM ubhA hatA, te vakhate iMdra devalokamAM prazaMsA kare che; e sAMbhaLIne saMgamane ema thayuM ke kema e na caLe ! devatA AgaLa mAnavI koNa ? hamaNAM caLAvI AvuM ! ema karIne saMgama Avyo, bhayaMkara upasarga kIdhA ane teNe ghora pApa bAMdhyuM, A pramANe chatAMya bhagavAne potAnuM dhyAna nathI choDyuM. A rIte tattvajJAnane jANIne jJAnano Adara karavAnuM jJAnI bhagavaMto vidhAna kare che. jene jJAna pratye Adara thAya ene sukhamaya saMsAra choDavA jevo che ema lAgyA ja karatuM hoya che. paMdaramo bola darzana ApuM! S << ahIM darzana eTale samyagdarzana gaNAya che. samyaktvanI prAptino krama anAdikarmasattAnathI veSTitapaNuM A jagata anAdi kAlIna che. anAdikAlIna evuM A jagata anantakAlIna paNa che. A jagata Page 98 of 191
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAreya astitvamAM nahotuM-evuM paNa banyuM nathI ane A jagatu kyAreya astitvamAM nahi hoya-evuM banavAnuM paNa nathI. anAdi ane ananta evA A jagatamAM "jIva' ane 'jaDa" e be prakAranA mukhya padArtho che; ethI jagatanA eke eka padArthano kAM to jIvamAM ane kAM to jaDamAM samAveza thai jAya che. jaDa evAM karmonA jIvanI sAthenA yogathI saMsAra che ane jIva jyAre jaDanA e saMyogathI sarvathA mukta bano. jAya che, tyAre e jIva saMsArathI mukta banI gayo, ema kahevAya che. jIvane saMsArI rAkhanAro, jIvane saMsArI banAvyuM rAkhanAro je jaDano saMyoga che, te jaDa karmasvarUpa che. karma jaDa che, paNa jIva mAtrane jaDa evA karmano saMyoga anAdikAlathI che; ane, jaDasvarUpa karmanA e saMyogathI ja jIvano svabhAva AvarAyelo che. jIvanI sAtheno karmano saMyoga anAdikAlIna hovA chatAM paNa, koi ja karma vizeSano saMyoga koi paNa jIvane anAdithI hoto nathI, kAraNa ke-bhogavavA Adi dvArAe karyo AtmAthI vikhuTAM paNa paDatAM jAya che ane baMdhanAM kAraNonuM astitva hoine jIvane navAM navAM karmo baMdhAtAM jatAM paNa hoya che. eTale, koi karma vizeSano saMyoga jIvane anAdikAlathI hoto nathI, paranta pravAha rUpe athavA paraMparA rUpe, jIvanI sAtheno jaDa evA karmano je saMyoga che, te anAdikAlIna che. Ama hoine, jIvane anAdikarmaveSTita kahevAne badale, jIvane anAdikarma-saMtAna-veSTita athavA anAdikarma paramparAveSTita Adi kahevo, e vadhu yogya che. karmano baMdha te ja jIvane thai zake che, ke je jIvane karmano saMyoga hoya che. pratyeka samaye AtmA karmathI chUTe che paNa kharo ane karmane bAMdhe che paNa kharo. vItarAga ane sarvajJa banelo AtmA, mAtra cAra prakAranAM karmoe ja sahita hoya che. tethI te cAra prakAranAM karmothI chUTato jAya che ane e AtmAne mAtra yogapratyayika ane te paNa zAtAvedanIyano ja baMdha thato hoya che. ema karatAM karatAM, e AtmA evI avasthAe pahoMce che ke ene karmano baMdha thAya ja nahi ane ethI te saMkala karmothI rahitA banI jAya. sakhyattvanI durlabhatA jIva mAtra anAdikAlathI karmasantAnathI veSTita che ane ethI jIva mAtrane mATe samyaktva durlabha che. samyakatva durlabha che e vAta jema sAcI che, tema jIve samyakatvane potAne mATe sulabha banAvyA vinA cAlI zake tevuM paNa nathI-e vAteya eTalI ja sAcI che; kAraNa ke- "samyakatvane prApta karyA vinA, koi paNa jIva, gRhidharmane ke sAdhudharmane tenA kharekharA svarUpamAM pAmI zakato ja nathI; ane, dharmane kharekharA svarUpamAM pAmyA vinA, koi paNa jIva, potAnA mokSane sAdhI zakato nathI." rmagranthi kone kahevAya ? A vAta uparathI tamane samajAI gayuM haze ke-have tamAre kevA prakArano puruSArtha karavAno che. granthideze Avela jIvomAMthI je jIvo samyagdarzana guNane pAmanArA hoya che, te jIvo granthine bhedanArA bane che. jIva yathApravRttikaraNa dvArA granthideze pahoMcADanArI karmasthitinI laghutAne pAme che; ane, granthideze. pahoMcADanArI karmasthitinI laghutAne pAme che; ane, gandhideze AvI pahoMcelo jIva jyAre apUrvakaraNavALo. bane che, tyAre e apUrvakaraNa dvArAe e jIvagranthine bhedanAro bane che. karaNa eTale zuM ? AtmAno pariNAma vizeSa. AtmA potAnA pariNAmanA baLe granthine bhede che, mATe pahelAM "granthi zuM che ?' e tamAre samajI levuM joie. ane 'granthi zuM che ?' -e samajAze eTale evI granthine bhedavAne mATe AtmA kevA Page 99 of 191
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAmavALo banavo joie, enI paNa tamane kalpanA AvI zakaze. A granthine krama granthi paNa kahevAya che. gADha evA rAga-dveSano je AtmapariNAma, e ja karmagranthi che. jIvanuM je mohanIya karma, te karmathI janita avo e gADha rAga-dveSano pariNAma hoya che. AtmAnA e gADha rAga-dveSanA pariNAmane, jJAnAvaraNIya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che, darzanAvaraNIya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che ane antarAya karmanI sahAya paNa maLelI hoya che. mohanIya nAmanA eka ghAtI karmamAMthI janmelo ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA aMtarAyakarma e bAkInAM traNeya ghAtI karmonI sahAyane meLavI cUkelo e gADha rAga-dveSano pariNAma, atyanta durbhedha hoya che. granthi eTale gAMTha. jema rAyaNa Adi vRkSonI gAMTha khUba ja karkaza, gADha, rUDha ane mUDha hoya ane e kAraNe e gAMThane lAkaDAM cIranArAo paNa mahA muzIbata cIrI zake che, tema gADha rAga-dveSanA pariNAma rUpI karmabhanita e je gAMTha che, te karkaza, gADha, rUDha ane gUDha hoine, jIvathI mahA muzkelIe bhedI zakAya evI hoya che. gAMThane cIravA jevo vyApAra sAmAnya rItie lAkaDAM cIravAno dhaMdho karanArAo paNa jyAM sudhI gAMTha Ave tyAM sudhI to lADAne cIryA kare che, paNa gAMTha Ave eTale e lAkaDAne cIravAnuM baMdha karI de che. keTalAko gAMThane cIravAno prayAsa Adare che ane gAMTha upara kuhADA mAra mAra kare che, paNa kuhADAnA ghA joradAra nahi mArI zakAvAthI kuhADo gAMTha sAthe athaDAi athaDAine jyAre pAcho paDyA kare che, tyAre kaMTALIne e gAMThane cIravAnuM kAma teo choDI de che. emAM, evA paNa cIranArAo hoya che ke-potAnA kuhADAnI dhArane atizaya tIkSNa banAvI daine, gAMTha upara teo kuhADAnA evA to joradAra ghA karavA mAMDe, ke jevA jorathI temaNe koi lAkaDA upara kuhADAno ghA karyo hoya nahi; ane, emanA e joradAra ghAthI gAMTha cIrAi jAya paNa kharI. karmagranthine bhedavAnI bAbatamAM, lagabhaga evuM ja bane che. karmagranthinA deze pahoMcelA. AtmAomAM, keTalAka AtmAo tyAM ja aTakI jAya che ane chevaTa pAchA paDe che. pAchA paDIne paNa pAchA teo karmagranthinA deze Ave ane granthideze AvIne karmagranthine bhedavAno purUSArtha kare, evA AtmAo paNa emAM hoya che. jyAre keTalAka AtmAo evA paNa hoya che ke-jeo karmagranthinA deze AvIne, anukULatA prApta thai jatAM evA puruSArthazIla banI jAya che ke-teo, karmagranthine bhedyA vinA ane karmagranthine bhedIne paNa potAnA samyagdarzana guNane pragaTa karyA vinA jaMpatA ja nathI. rmagranthi utpanna thatI nathI paNa pragaTe che. A karmagranthi, jIva mAtrane anAdikAlanI hoya che. jJAnAvaraNIyAdi ATha karmo paikInA AyuSyakarma sivAyanAM sAta karmonI sthiti ghaNe aMze ghaTI javAthI karmagranthi utpanna thavA pAmatI nathI, paNa pragaTa thavA pAme che. jyAM sudhI jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamanI athavA to ethI adhika hoya che, tyAM sudhI to e jIva potAnI e karmagranthine jANavAne mATe paNa samartha banI. zakato nathI. eTalI badhI e gUDha hoya che. jyAre jIvanAM jJAnAvaraNIyAdi sAta karmAnI sthiti khapate khapate eka koTAkoTi sAgaropama pramANa rahe che ane e eka koTAkoTi sAgaropamamAMthI paNa e sAta karmonI sthiti jyAre eka palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI khapI javA pAme che, tyAre ja jIva potAnI e karmagranthine jANavAne mATe paNa samartha banI zake che. eTalI karmasthiti khapI gayelI, badhA ja jIvo, Page 100 of 191
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI e karmagranthine jANI zake che-evuM paNa banatuM nathI. parantu, je jIvo potAnI e karmagranthine jANI zake che athavA samajI zake che, te jIvo paNa jo te jIvonI karmasthiti eTalI hada sudhInI khapI javA pAmI hoya, to ja potAnI anAdikAlIna evI e karmagranthine jANI zake che athavA to samajI zake che. jJAnIo mAve che ke-jIvanI eTalI paNa karmasthiti je khape che, te tenA potAnA pariNAmathI ja khape che, paNa e pariNAmane e jIve koi samajapUrvaka pedA karelo hoto nathI. jIvanA khAsa parizrama vizeSa vinA e pariNAma jIvamAM pedA thai gayelo hoya che. eTalA ja mATe, e pariNAmane "yathApravRttikaraNa" kahevAya che. nadImAM athaDAte-kUTAte pASANa jema sundara AkAravALo ane atizaya lIso Adi banI jAya che, tema jIva paNa athaDAte-kUTAte potapotAne prApta thatI avasthAdine anusAra utpanna thayA karatA pariNAmanA vaze, karmasthitinI eTalI laghatAvALo banI jAya che. jIva jyAre karmasthitinI eTalI laghutAne pAme che, tyAre karmagrabdhi Ave che. eTale, potAnI e karmagranthine ja jANI zake, to te ja jIva jANI zake che, ke je jIva potAnI karmasthitinI eTalI laghutAvALo banyo hoya. saMsAranI nirguNatAnuM bhAna ane dharmazravaNecchA AdithI thatI pariNAmanI zuddhi karmasthitinI ATalI laghutA prApta thayethI, jIvanA puruSArthanI AvazyaktA ubhI thAya che. atyAra sudhI potAnA khAsa puruSArtha vinA ja, sAmagrI Adine anusAra pedA thatA yathApravRttikaraNathI karmasthiti khapI javA pAmI; paNa, e prakAranuM yathApravRttikaraNa have pachI jIve sAdhavAnI pragatimAM kAraNa banI zakatuM nathI. have to, jIva jo granthine bhede, to ja enI sundara pragati zakya bane che; ane, e granthibheda apUrvakaraNathI ja zakya che. apUrvakaraNa eTale AtmAno potAno evA prakArano zubha ane tIvra pariNAma, vo zubha ane tIvra pariNAma, anAdikAlathI saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA e jIvane, pUrve kadI paNa pragaTyo ja na hoya. yathApravRttikaraNa dvArA karmasthiti khapavAne kAraNe karmagranthinI cheka najadIkamAM AvI pahoMcelA jIve, karmagranthine bhedavAne mATe, e apUrvakaraNane pedA karavo ja paDe che. e apUrvakaraNane pedA kare-evAM prakAranA puruSArthane karavAno je pariNAma, te pariNAmane paNa yathApravRttikaraNa ja kahevAya che; paNa e yathApravRttikaraNa jIve pota potAnA purUSArthathI pedA karelo kahevAya che; athavA to, ene zuddha yathApravRttikaraNa tarIke paNa oLakhI zakAya che. karmagranthi sudhI pahoMcI gayelA jIvane, saMsAranI nirguNatAnuM bhAna thavA mAMDe, e zakya che. ane, karmagranthi sudhI pahoMcI gayelA jIvo paikInA je jIvone saMsAranI nirguNatAnuM bhAna thavA mAMDe, te jIvomAM krame karIne mokSanI icchA janma, e paNa zakya che. mokSanI icchA janmavAnA yoge, mokSanA kAraNa evA dharmane jANavAnI icchA pragaTe, e paNa zakya che. saMsAra pratye arUcino bhAva pedA thavAthI ane mokSa pratye rUcino bhAva pedA thavAthI je jIvamAM dharmane jANavAnI icchA pragaTe, e jIvane krame karIne dharmadAtA saMgurunI pAse jaine dharmazravaNa karavAnuM mana thAya ane sAMbhaLelA dharmanA svarUpa saMbaMdhI cintana ane manana Adi karavAnuM mana thAya, e paNa zakya che. A. badhI je irachAo pragaTe, emAM jIvano potAno purUSArtha to che ja; ane, e puruSArthanA baLe jIvanA pariNAmanI zuddhi paNa thayA ja kare che. ema pariNAmanI zuddhine sAdhate sAdhate jIva apUrvakaraNane paNa pAmI jAya che. dharmazravaNa mokSanA upAyane jANavAnA Azaye che ? Page 101 of 191
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame badhA chevaTamAM chevaTa granthideze to AvI ja gayelA cho ane ahIM AvanArAo dharmazravaNanA yogane paNa pAmelA che. have vicAra to e ja karavAno che ke-ahIM je koi zravaNa karavAne mATe Ave che, te dharmanuM ja zravaNa karavAne mATe Ave che ke nahi ? zravaNa karavAne mATe AvanArAo, dharmanA svarUpAdine jANavAnI icchAvALA che ke nahi ? dharmanA ja svarUpAdine jANavAnI icchA, mokSanA upAyanA svarUpAdine jANavAnI icchA tarIke janmelI che ke bIjA koi AzayathI e irachA janmelI che ? eTale, saMsAranI nirguNatAnuM tamane amuka aMze paNa sAcuM bhAna thavA pAmyuM che; saMsAranI nirguNatAnuM thoDuMka paNa sAcuM bhAnA thavAthI, tamane saMsAra pratye arUcino bhAva pragaTyo che; saMsAra pratye arUcino bhAva pragaTavAthI tamArAmAM, saMsArathI viparIta evo je mokSa-te mane maLe to sAruM, evI mokSanI rUci thai che; ane ethI tame, tamArI e rUcine saMtoSavAne mATe saMsArathI choDAvanArA ane mokSane pamADanArA dharmane jANavAnI icchAvALA banyA cho; tathA, e kAraNe ja tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo che, evuM jo huM mAnuM athavA to evuM jo koi mAne, to te barAbara che kharuM? tamArI samakSa atyAre e prazna che ke-tamAre mokSanA upAyane Acaravo che ane ethI tamAre mokSanA upAyane jANavo che, e kAraNe tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo. cho ? ke, bIjA koi kAraNe tame ahIM zravaNa karavAne mATe Avo cho ? ahIM zravaNa karavAne mATe tame Avo cho, temAM to tamAro mokSanA upAya tarIke dharmanA svarUpAdine jANavAno Azaya paNa hoi zake, saMsAranA sukhanI siddhino Azaya paNa hoi zake ane gatAnugatikapaNe tame AvatA ho-evuM paNa hoi zake. te saMsAranA sukhanI vAtamAM Ave nahi anAdi mithyAdraSTi jIva jo potAnA samyagdarzana rUpI guNane pragaTAvanAro bane, to te kayA krame pragaTAvanAro bane, eno tamane kAMika khyAla Ave, e mATe A vAtano ATalo vistAra karavAmAM Avyo. gRhidharma ane sAdhudharma, ema be prakAre dharmanI vyavasthA karavAmAM AvelI che. e banneya prakAranA dharmanA mULa rUpa je vastu che, te samyatva che. samyatve sahita banIne jo gRhidharmanuM agara sAdhudharmanuM ArAdhana karavAmAM Ave che, to ja e ArAdhanane sAcA rUpamAM dharmArAdhana kahI zakAya che; ane evuM dharmArAdhana ja, e ArAdhaka jIvana, potAnA vAstavika Lane ApanArUM nIvaDe che. A kAraNe, dharmArAdhanane karavAnI icchAvALA banelA bhAgyavAnoe, samyakatvanA prakaTIkaraNano puruSArtha karyA karavo joie ane e puruSArtha karmagranthine bhedavAnI dizA taraphlo hovo joie. samyakatvane pAmelA puNyAtmAoe paNa, potAnA samyakatvanAM saMrakSaNanI kALajIrAkhavAnI sAthe, dina-pratidina samyakatva zuddha banatuM jAya, evo puruSArtha karyA karavo joie. viSayanI ane kaSAyanI anukULatAnA rAge temaja viSayanI ane kaSAyanI. pratikULatAnA dveSe ja, AtmAnI kharekharI pAyamAlI karI che. viSayanI ane kaSAyanI anukULatAno rAga tathA viSayanI ane kaSAyanI pratikULatAno dveSa, e ja sukhanuM kAraNa che-ema mAnavuM ane e mAnyatAne anusAra vartavuM, e ja ghAtI karmone sudraDha banAvavAnuM ane joradAra banAvavAnuM pradhAna sAdhana che. evo rAga-dveSa jAya tyAranI vAta to judI ja che, paNa evo rAga-dveSa jatAM pahelAM paNa jyAM "evo rAga-dveSa e heya ja che, tajavA yogya ja che, ethI AtmAne lAbha nathI paNa hAni ja che." -Avo bhAva AtmAmAM pragaTa che, tenI sAthe ja ghAtI karmonI jaDa hacamacI jAya che ane ghAtI karmothI mukti pAmavAnuM maMDANa maMDAi jAya Page 102 of 191
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. "e rAga-dveSa heya ja che." -ema lAgatAM, AtmAmAM apUrvakaraNa aTale ke-apUrva evo adhyavasAya. pragaTe che; ane, e adhyavasAya dvArA ja karmagranthi bhUdAi jAya che. A vagere je je vAto A saMbaMdhamAM kahevAmAM AvI, te tamane yAda to che ne ? sa. thoDI ghaNI. enA sAra rUpe to badhI ja vAta yAda che ne ? ke pachI, sAramAM paNa goTALo che ? saM. e vakhate to ema thai gayeluM ke-saMsAranA sukhano rAga bhUMDo ja che ane saMsAranA sukhanA rAgane lIdhe janmelo dveSa paNa bhUMDo ja che. eTaluM paNa jo thayuM hoya, to paNa tame bhAre nasIbadAra gaNAo. e rAga-dveSane tajavAno upAya, zrI jinazAsananI ArAdhanA karavI-e ja che, ema paNa tamane lAge che ne ? sa. e to cokkasa. to, zrI jinazAsananI ArAdhanA karavAnI vAtamAM je umaLako Ave, te saMsAranA sukhanI bIjI koi paNa vAtamAM Ave nahi ne ? saMsAranA sukha upara paNa rAga kharo, paNa te rAga tathA tenA yoge janmelo. dveSa tajavA lAyaka ja ema lAge che ne ? ane, AtmAne zrI vItarAga banAvanArA mokSanA upAya upara paNa rAga kharo, paNa e ja rAga poSavA jevo che ane e rAgamAMthI janmelo pApano dveSa paNa poSavA jevo che, emeya lAge che ne ? A vAtane vicArIne, e saMbaMdhI nirNaya karavA jevo che. keTalAka jIvo to evA hoya. che ke-ahIM sAMbhaLate sAMbhaLate paNa vicAre ke- "e to mahArAja kahyA kare; bAkI indriyonA viSayonI ane krodhAdi viSayonI anukULatA vinA sukha saMbhave ja nahi." mokSa pratyenA dveSano A paNa eka namUno che. tame mokSanA dveSI to nahi paNa rAgI ja cho, ema mAnI lauM ne ? mokSanA rAgane saLa karavAne mATe jIve sabhyatvane pAmavAno puruSArtha avazya karavo. joie; ane je bhAgyazAlio samyagdarzana guNane pAmyA hoya, temaNe samyaktvane dina-pratidina vizeSa ne vizeSa nirmaLa banAvyA karavAno puruSArtha karyA karavo joie. samyagdarzana guNano prabhAva ananta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsanamAM samyaktvanI kiMmata eTalI moTo AMkavAmAM AvI che ke-enA vinA jJAna paNa samyajJAna rUpa banatuM nathI, enA vinA cAritra paNa samyaka cAritra rUpa banatuM nathI ane enA vinA tapa paNa samyapha tapa tarIke oLakhavAne agara oLakhAvAne lAyaka banato nathI. jJAna dharmazAstronuM hoya; to paNa, e jJAnane dharanAro AtmA jo samyakatvane pAmelo na hoya, to e AtmAnuM e zAjJajJAna paNa samyajJAna rUpe e AtmAne pariNamatuM nathI; ane ethI, e AtmAnuM e je zAstrajJAna, te paNa ajJAna athavA mithyAjJAnanI koTinuM gaNAya che. e ja rItie, cAritra paNa bhagavAne batAvelA cAritranA AcAronA AcaraNa rUpa hoya, to paNa A cAritrAcAronuM pAlana karanAro AtmA jo samyaktvane pAmelo na hoya, to e AtmAnuM e cAritrAcAronuM pAlana samyaphacAritranI koTinuM gaNAtuM nathI, paNa kAyakaSTAdinI upamAne yogya gaNAya che. ane, evI ja rItie tapa, tapa paNa bhagavAne batAvelA anazanAdi prakAronA Asevana rUpa hoya, topaNa e anazanAdi tapanuM Asevana karanAro AtmA jo samyakatvane pAmelo na hoya, to e tapa e AtmAnAM karmone tapAvanAruM banatuM nathI, paNa AtmAne saMtapta banAvavA Adi dvArA e tapa e AtmAnA saMsAranI vRddhino hetu banI. Page 103 of 191
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che ane ethI e AtmAnA e tapanA Asevanane paNa samyaka koTinA tapamAM gaNavAmAM AvatuM nathI. jyAre samyakatvano e prabhAva che ke-enI hayAtimAM jJAna evI rItie AtmAmAM pariName che ke jethI e jJAna samyajJAna gaNAya, cAritranuM pAlana evA bhAvapUrvakanuM bane che ke jethI e cAritranuM pAlana samyaka cAritra gaNAya ane tapa paNa evA bhAvapUrvakanuM bane che ke jethI e AtmAne vaLagelAM karma tape, karmanI nirjarA thAya ane e hetuthI e tapa samyaka tapanI koTinuM gaNAya. samyagdaSTino mRtadharmano rAga bhAva zrAvakamAM zukrUSA, cAritradharmano rAga ane deva-gurUnI vaiyAvaccano niyama to avazya hoya. che. zrI jenazAsanamAM bhAva zrAvakanI zuzruSAno paNa khAsa prakAra varNavAelo che. Ama to zuzruSAno artha thAya "sAMbhaLavAnI icchA" paNa zuM sAMbhaLavAnI icchA ane te icchA paNa kevI prabaLa, e vAteya samajI levA jevI che. jIva samyagdarzanane pAmyo, eTale tatvArtha zraddhAnanA kAraNane pAmyo. A kAraNa evuM che ke-jo sAmagrI maLe to e potAnA kAryane nipajAvyA vinA rahe nahi. sa, e zuM? mithyAtva mohanIya karmanA kSayopazamAdithI janya rUci rUpa AtmapariNAma vizeSa, ene upakArio samyakatva kahe che ane tatvanI zraddhAne upakArio sakhyatvanuM kArya kahe che. samyaktva hoya to ja sAcuM tatvathadvAna hoi zake ane jyAM jyAM sAcuM tatvazradvAna hoya tyAM tyAM samyakatva avazyameva hoya. Ama banne vAkyo kahI zakAya. AthI kAryamAM kAraNano upacAra karIne ema paNa kahevAya che ke-tatvArtha zradvAna e samyakatva che, kAraNa ke- sAmagrIsaMpanna avasthAmAM tatvArthathadvAna rUpa kArya, samyakatva rUpa kAraNanA yoge avazyabhAvi kArya che. tatvArthazraddhAna eTale bhagavAna zrI jinezvaradevoe kramAvelA. jIvAdi tatvabhUta padArthonuM zraddhAna. AvI tatvarUci janma, eTale AtmAne bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA tatvasvarUpane jANavAnI icchA thayA vinA rahe ja nahi. bhagavAna zrI jinezvaradevoe kramAvelA tatvasvarUpane jANavAnI icchA thAya, eTale dharmazAstronuM zravaNa karavAnI icchA paNa thAya ja : kAraNa. ke-bhagavAna zrI jinezvaradevoe kramAveluM tatvasvarUpa dharmazAstromAM ja varNavAeluM che. samyagda,Ti AtmA sadubodha meLavavAne khUba ja Atura hoya che ane dharmazAstronuM zravaNa e samyagdaSTi AtmAone mATe to saMbodhanuM avadhya kAraNa che; AthI samyadraSTi AtmAone dharmazAstronuM zravaNa karavAnI prabaLa icchA thAya che. dharmazAstronuM zravaNa karavAnI samyadraSTi AtmAonI icchA keTalI prabaLa hoya che, e vastuno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe kAmI jananuM udAharaNa ApyuM che kAmI AtmAone gItanA. zravaNano je rAga hoya che, tenAthI paNa adhika rAga samyagdaSTi AtmAone dharmanA zravaNano hoya che. kAmI paNa sAmAnya nathI samajavAno. vaye yuvAna, kAmakaLAomAM kuzaLa ane kAntAthI parivarelo-evA. kAmI janane kinnaragAnanA zravaNano prasaMga prApta thAya, to e kinnaragAnanA zravaNamAM ene je rAga hoya che, tenA karatAM paNa adhika draDha rAga samyagdaSTi AtmAone dharmazravaNamAM hoya che. samyagdaSTino cAritradharmano rAga samyagdaSTi AtmAone jema mRtadharmano rAga AvA prakArano hoya che, tema samyadraSTi AtmAone cAritradharmano rAga paNa asAmAnya koTino hoya che. samyadraSTi AtmAonA cAritradharmI Page 104 of 191
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparanA rAganI prabaLatAno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe, bhUkhyA brAhmaNanuM udAharaNa ApyuM che. sAmAnya saMyogomAM paNa bIjAonA karatAM brAhmaNomAM dhRtapUrNa bhojanI abhilASA vizeSa pramANamAM hoya che. temAM paNa jo koi brAhmaNe aTavIne laMghI hoya, aTavImAM kAMi ja khAvA-pIvAnuM maLyuM na hoya eTale bhUkha joradAra banI hoya, peTa jANe pAtALamAM pesI gayuM hoya ane ethI khAvAnuM je maLI jAya tenAthI potAnI bhUkhane zamAvavAnI tIvra icchA thai hoya, temAM jo enI najare dhRtapUrNa bhojana caDhe, to e bhojana upara ene kevoka rAga thAya ? e bhojanane meLavavAne mATe e zaktimAna bane agara zaktimAna na bane-e vAta judI che; potAnA karmadoSa AdinA kAraNe e brAhmaNa e bhojanane na meLavI zake-eya zakya che; paNa najare caDhelA e bhojanane viSe eno rAga kevoka hoya ? enA e rAganI kalpanA karI lyo. ane samajo ke-samyagdaSTi AtmAomAM cAritradharmano rAga ethI paNa adhika hoya che. A avirata samyagdaSTinI vAta che. virativALA samyagdaSTi AtmAo to evA hoya che ke-pelo brAhmaNa eNe dekhelA dhRtapUrNa bhojanane jyAre meLavI zake, tyAre ene jema e bhojananuM bhakSaNa karavA sivAyanuM koi lakSya hotuM nathI ane ene jema e bhojananA bhakSaNamAM anupama tathA apUrva svAdano anubhava thAya che. temA viratidharmane pAmelA AtmAo viratinA pAlana sivAyanA koi lakSyavALA hotA nathI temaja viratinA pAlanamAM e pUNyAtmAo anupama ane apUrva svAdano anubhava kare che. sarvaviratine pAmelA samyagdaSTi AtmAo jyAre AvA hoya che, tyAre sarvavirati ne pAmavA jogo karyadoSa jeono TaLyo nathI ane thoDo ghaNo karmadoSa TaLavAnA yoge jeo dezaviratipaNAne ja pAmI zakyA che, evA samyagdaSTi AtmAonI dazA paNa, pelA bhUkhathI pIDAtA brAhmaNane thoDuM bhojana maLavAthI thatI dazA jevI che. pelA brAhmaNane jyAre bhojana thoDA pramANamAM maLe, tyAre e potAne maLelA thoDA bhojanano bhakSaNamAM jema evI kALajIvALo bane che ke-e bhojanano eka aNu paNa eLe javA de nahi ane e bhojanano ene jema evo svAda lAge che ke-bAkInA bhojanane meLavavAne mATenI enI irachA ulaTI vadhI jAya che, tema dezaviratipaNAne pAmelA sabhyadraSTi AtmAo dezavirati-dharmanA pAlanamAM evA ja kALajIvALA bane che ane sarvaviratine pAmavAnI temanI irachA paNa vadhAre vegavatI banI jAya che, kAraNa ke-temane viratinA AsvAdano paNa anubhava thAya che. bhAvathI zuddha cittavALA A vAta ahIM e mATe karavAmAM AvI che ke-A navamI viMzikAnI pahelI gAthAmAM parama upakArI zAstrakAra paramarSie bhAvazrAvaka kevo hoya ane e bhAvazrAvaka paNa kevo ? ke je avirata samyadraSTi hoya. te uttama zrAvaka kevo hoya ? -e darzAvatAM tene bhAvathI zuddha cittavALA tarIke oLakhAvela che. avirata samyagdaSTi AtmAmAM paNa cAritradharmano rAga kevo hoya che. te ApaNe bhUkhathI pIDAtA brAhmaNanA. draSTAntathI joyuM. zratadharmanA rAganI saphlatA paNa cAritradharmanA rAgane ja AbhArI che. bhagavAne kahelA cAritradharmane jANavA ane pAmavAnA hetuvALo ja mRtadharmano rAgI hoya che. mRtadharmano rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, to e kahevAto mRtadharmano rAga e sAcI koTino mRtadharmano rAga nathI. mRtadharmano rAga e jJAnano rAga che ane cAritradharmano rAga e viratino rAga che. upakArioe mAvyuM che ke-AtmAno mokSa, jJAna ane kriyAnA yogathI thAya che. "jJAnayAbhyAM mo!" samyagdaSTi AtmAone mATe ja A vAta che. samyagdarzanane pAmIne jJAna ane kriyAnI ArAdhanA karavA dvArA jIva Page 105 of 191
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSane pAmI zake che, eTale samyadraSTi AtmAomAM zrutadharmano rAga paNa hoya ane cAritradharmano rAga paNa hoya. zrutadharmano sAco rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, e bane ja nahi. heyopAdeyanA viveka vinAnuM jJAna paNa ajJAna gaNAya che ane heyopAdeyanA vivekapUrvakanA jJAnano rAga to sUcave che ke-e AtmA heyanA tyAgano ane upAdeyanA svIkArano abhilASI che. avirati samyadraSTi AtmAo heya kriyAothI rahita ja ane upAdeya kriyAothI samalaMkRta ja hotA nathI; kriyAonI draSTie joie, to temane zuddha kriyAvALA kahI zakAya ja nahi, temanI vANI paNa pAparahita ja hoya emeya kahI zakAya nahi; paNa teo bhAvathI zuddha cittavALA hoya che, ema jarUra kahI zakAya; kAraNa ke- teomAM samyaktva rUpa zubha AtmapariNAma to pragaTelo ja che ane ethI teomAM zrutadharmano tathA cAritradharmano rAga paNa che. samyadraSTino rAga ane virAga e AtmAonI evI dazA hoya che ke-je kriyAo emane vastutaH game che, te kriyAone AcaravAne teo asamartha che ane je kriyAo emane vastutaH nathI gamatI, te kriyAone teo choDI zakatA nathI. ahIM koine pUchavuM hoya to te pUchI zake ke- 'to zuM avirativALA sabhyadraSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAga vinA ja kare che ?' AvA praznanA javAbamAM 'hA' paNa kahI zakAya ane 'nA' paNa kahI zakAya. avirata samyadraSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAgarahitapaNe kare che-evuM e apekSAe kahI zakAya ke-saMsAranI kriyAo taraphno temano je upAdeyapaNAno rAga hato, te rAga samyagdarzananI hayAtimAM rahevA pAmyo nathI, eTaluM ja nahi paNasaMsAranI kriyAo tajavA jevI ja che-evo saMsAra pratyeno virAgabhAva paNa e AtmAomAM pragaTelo ja che. avirata samyadraSTi AtmAo, temane temanA anantAnubaMdhi kaSAyono udaya nahi hovAthI AvI uttama dazAne pAmelA che, paNa bAkInA traNa prakAranA eTale apratyAkhyAnAvaraNIya, pratyAkhyAnAvaraNIya ane saMjvalana kaSAyono udaya to teone che ja, eTale e kaSAyo paNa kAma to kare ne ? apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya hoya to samyadraSTi AtmAone paNa saMsAranI kriyAomAM te kriyAone karavAjogo rAga to thAya ja ane e draSTie avirata samyadraSTi AtmAo saMsAranI kriyAo rAgathI kare che ema paNa kahI zakAya, paNa samyagdarzana guNanA yoge e rAgane mahatva maLatuM nathI. apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya jema aviratinI kriyAonA rAgane janmAve tema A rAga ane A kriyAo paNa tajavA yogya ja che-evA bhAva samyagdarzana guNa pragaTAve. avirata samyadraSTi AtmAno saMsArano rAga pAMgaLo hoya che ane zrutadharma tathA cAritradharma viSeno eno rAga atizaya prabala hoya che, eTale samyadraSTi AtmAone paNa virAgI kahI zakAya. Ama chatAM paNa, kevaLa bahAranI kriyAone jonArane samyadraSTi AtmAnA A manobhAvano khyAla Ave zI rItie ? rAgano bheda e mAnasika vastu che ane mAnasika vastuno khyAla to sAcA vivekione ja AvI zake ne ? samyaktva prApta thatAM AnaMdanI vRSTi ApaNe joi gayA tema antarakaraNanI prathama kSaNamAM mithyAtvamohanIya karmano alpAMze paNa udaya nahi hovAne lIdhe temaja ati dIrgha sthitivALA karmane AtmAnA anivRttikaraNarUpa zubha pariNAmane laine dabAvI rAkhelAM hovAne lIdhe arthAt rAga-dveSanI upazama avasthAne laine AtmAne aupazamika samyaktva Page 106 of 191
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta thAya che. A samyakatvano prAdurbhAva thatAM AtmAne je AhalAda thAya che te kharekhara avarNanIya che. grISmaRtumAM khare bapAre sUryanA prakhara tApathI pIDita thayelA nirjaLa vanamAM bhaTakatA vaTemArgune vRkSanI chAyArUpa zItaLa sthAna najare paDe to paNa tene keTalo AnaMda thAya ? to pachI A vaTemArgune AvA zItaLa sthAnamAM ArAma levAnuM maLe, eTaluM ja nahi paraMtu te uparAMta tyAM AvIne koika tene zIta jaLanuM pAna karAve temaja AkhA zarIre caMdanAdikano lepa kare, tyAre tene keTalo AhalAda thAya vArU? tevIja rIte anAdikAlika saMsArarUpa grISmaRtumAM janmamaraNAdikarUpa nirjaLa vanamAM kaSAyarUpa tApathI dagdha thayelA ane tRSNArUpa tRSAthI duHkhita thatAM evA bhavyajIva rUpa vaTemArgune aMtarakaraNarUpa zItaLa chAyA draSTigocara thAya, tyAre te, te tarapha harSaghelo thaine doDe emAM zuM navAi ? ane tyAM jatAM ja aMtarakaraNarUpa sthAnamAM praveza karatAM ja caMdanathI paNa anekagaNA zItaLa evA samyatva rUpa vanasAra (caMdana)thI teno AtmA carcita thAya, tyAre to tenA harSa viSe pUchavuM ja zuM? AvA samaye anaMtAnubaMdhI kaSAyo ane mithyAtvarUpa paritApa temaja tRSNArUpa tRSA to tenA tarapha draSTipAta paNa karI zakatA nathI. raNasaMgrAmamAM jaya maLatAM vIrapurUSone je AnaMda thAya che, tenAthI karoDa gaNo are tethI paNa vadhAre AnaMda AtmA A samyakatva meLavatAM anubhave che, ema kahevAmAM jarAe atizayokti nathI. kamake-anAdikALathI prati samaya tIvra du:kha devAmAM agresara ane kaTTA zatrurUpa mithyAtvanA upara vijaya meLavatAM kayo prANI khuzI khuzI na thai jAya ? janmathI ja je aMdha hoya tene ekAeka netranI prApti thAya ane A samagra vizva avalokavAnI tene taka maLe tyAre te AnaMdita thai jAya, to pachI anAdikALathI mithyAtvarUpa aMdhatAthI duHkhI thatA jIvane samyagadarzanarUpa netro maLe, tyAre tenA varSamAM kaMi kacAza rahe kharI ? samyagadarzana kone kahevAya ? duniyAnA jeTalA ayogya padArtho, athavA to kaho ke-AtmahitanI. nAzaka jeTalI sAmagrI, enA upara arUci ane AtmAne upakAraka jeTalI sAmagrI, enA upara rUci e samyagadarzana che. AvI dazA AvavI e kAMi sahaja vAta nathI. anantajJAnioe kramAvelAM tattvone dIlamAM ni:zaMkapaNe sthApita karavA jeTalI lAyakAta AtmAmAM AvyA pachI ja samyagadarzanano AvirbhAva thAya che. AvA samyagadarzana guNane pAmelo AtmA to sAmagrIsaMpanna dazAmAM, anantajJAnioe kramAvelAM tattvone jANavAnI abhilASAvALo hoya ja, paNa jeo A guNane pAmavAne cAhatA hoya teoe paNa, AtmAne vizvAsu banAvIne sadagurUo dvArA anantajJAnioe kramAvelAM tattvone jANavAno prayatna karatA rahevuM joie. "yatrAlpenApi kAlena, tvadabhakteH phalamApyate / kalikAla: sa ekostu, kRtaM kRtayugAdibhi: / / 1 / / " je kAlamAM thoDAja kAle karIne tArI bhaktinuM phla pamAya che, te eka kalikAla ja ho ane kRtayugAdikathI mAre saryuM.' vAta paNa kharI che ke-prabhuzAsananI prApti vinAno cotho Aro paNa zuM kAmano ? ane prabhuzAsananI prAptithI suMdara banelo pAMcamo Aro e paNa cothA ArAthIya suMdara che kAraNa ke-AtmakalyANanI prApti mATe te sAdhanarUpa che ! kharekhara, prabhuzAsanane pAmelA AtmA mATe dareka dravya, dareka kSetra, dareka kALa ane dareka bhAva uttama che. te AtmAne mana to AjJAnuM pAlana thAya te sukALa ane AjJAnuM pAlana je kALamAM na thAya teja duSkALa. jo kALa vigere vastunI kiMmata karo to prabhunA zAsananI kiMmata rahetI nathI : jo Page 107 of 191
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhuzAsananI kiMmata hoya to A badhAnI paravA na karo. bhasavuM ane loTa phUkavo, e be vAta to koi paNa kALe nahi bane. duniyAnI sAhyabImAM rAcavuM ane prabhunA zAsanane ArAdhavuM, e be vAta zI rItie bane ? prabhunA zAsanane pAmelo sArUM na khAya-pIye ema kahevAno Azaya nathI : jo prabhuzAsanane pAmelo roja AyaMbIla kare to mahApuNyazALI. ghI-dUdha khAvAM ja evo kAyado nathI, na khavAya to sAruM. e kALamAM makti hatI ane Aje nathI e kamanazIbI kharI, paNa te kALamAM ArAdhanA bane ane Aja na bane evuM na kaho. AkhI jIMdagIno palaTo samyakatva guNa pAmyA pachInI AkhI jIMdagImAM palaTo thai javo joie. samyagadraSTi AtmAno svabhAva ane vartanaja koi anupama hovAM joie. samyakatvanuM nAma ja e che ke- "saMsAranI pipAsA upara kApa, Asakti lulI, sneha lukhkho ane duniyAdArInAM-jagadbharanAM kAryo pratye udAsInatA." jenA hRdayamAM samyaktvarUpI dipaka pragaTe ane ATalo palaTo na anubhavAya, to pachI teno mahimAja kAMi na rahyo. ema kahevAya." jaina zAstrakAroe samyagadarzanano mahimA bahu gAyo che. samyagadarzana e jJAnarUpI vRkSanuM bIja che; puNyarUpI nagarano daravAjo che; nirvANarUpI mahelano pAyo che; sarva saMpattionuM nidhAna che; samudra jema ratnono tema guNono eka AdhAra che : samyagadarzana e cAritrarUpI lakSmInuM bhAjana che. samyagadarzana vinAnA sarva guNo ekaDA vinAnA mIMDA jevA che. AtmAne jJAna ane cAritranI prApti thavA chatAM samyagadarzana vinAnA te jJAna ane cAritra saMsArane ghaTADI zakatAM nathI ke janmamaraNanAM du:khone dUra karI zakatAM nathI. cAritra ane jJAnathI hIna hovA chatAM samyagadarzananA pratApe zreNikAdi AtmAo uccapadane lAyaka banI zakyA che. muktimArgamAM guNaprAptinI zarUAta samyagadarzanathI gaNelI che. samyagadarzananI prApti pUrvenA saghaLA guNo paNa eka jAtinI mohanI mUcchaja che. aMtarmuhUrta mAtra samyagadarzanane dhAraNa karanAra AtmA paNa saMsAramAM dIrdhakALa bhamato nathI. samyagadarzanathI suvAsita thayela AtmA mATe tiryaMca ane narakagatinAM dvAra baMdha thai jAya che ane ucca prakAranI manuSya ane devagatinAM dvAra khUlI jAya che. samyagadarzananI hayAtimAM AyuSyano baMdha karanAra AtmA marIne avazya vaimAnika deva thAya che. samyagadarzana vinAnA saghaLA guNonI zobhA deva vinAnA maMdira jevI che, jala vinAnI nadI jevI che ane prANa vinAnI kAyA jevI che. samyagadarzana vinAnuM jJAna tattvAtattvano viveka karAvavA mATe asamartha che. samyagadarzana vinAnuM cAritra AtmApara lAgelI saMsAranI Asakti ghaTADavA asamartha che. samyagadarzanA vinAnuM dAna lakSmI para lAgelI mUcha ghaTADavA asamartha che. samyagadarzana vinAnuM zIla viSayanI Asakti ghaTADavAmAM asamartha che. samyagadarzana vinAno tapa AhAranI vAsanA ghaTADavA asamartha che. samyagadarzanA vinAnI ahiMsA pariNAme hiMsAne vadhAranArI che. samyagadarzana vinAno saMyama pariNAme asaMyamane vadhAranAro che. samyagadarzana vinAnI zAMti pariNAme azAMtine vadhAranArI che. samyagadarzana vinAno saMtoSa pariNAme asaMtoSane vadhAranAro che. samyagadarzana e sarva guNono rAjA che. rAjA vinAnuM sainya jema duzmanano vijaya karavAne asamartha che tema samyagadarzana vinAnA sarva guNo saMsAra ripunuM vidAraNa karavA asamartha che. samyagadarzana e muktimArgano dIvo che. e dIpakanA prakAza vinA AtmAno ajJAna aMdhakAra dUra thato nathI. samyagadarzana e amUlya auSadha che, e oSadha vinA AtmAno bhavaroga nAza pAmato nathI. Page 108 of 191
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzana e abhinava amRta che, e amRta vinA AtmAnA bhAvaprANone haNanAra rAgAdi jherI viSa vinAza thatuM nathI. ucitavRttinAM pAMca liMgo zrI jinadharmathI viruddha na hoya evI ane lokadharmathI virUddha vRttino tyAgI ane kulaparaMparAgata zuddha vRttivALo AtmA ucita vRttivALo kahevAya che : eka AtmAmAM evI ucita vRtti AvI che ke nahi, te jANavAne mATe tenA pAMca lakSaNo darzAvavAmAM AvyAM che. (1) sarvajanavallabhapaNuM :- je mANasa dharma virUddha vartato na hoya, je mANasa laukika dharmathI viruddha vRttino paNa tyAgI hoya ane je mANasa kulaparaMparAgata zuddha vRttine dharanAro hoya, te mANasa svAbhAvika rIte ja sarvajanavallabhapaNuM prApta kare che. je mANasa potAnI sthiti mujaba varte, chAkaTApaNuM kare nahi, koinuM paNa uMdhuM-chatuM karato na hoya, banI zake to koinuM bhaluM karI chUTato hoya, paranArisahodaranI bhAvanAthI vartato hoya, vyApArAdimAM paNa anIti karato na hoya, asatya vacana bolato na hoya ane guNano rAgI tathA guNahInatA upara karUNAvRttivALo hoya, te mANasa sheje sarvajanavallabha hoya che. evA durjanonI vAta jUdI che ke-jeo AvI ucita vRttivALA paNa puNyazAli AtmAonI ThekaDI kare che. temanuM vallabhapaNuM sajjano meLavI zakatA nathI. zrI tIrthaMkaradevo nAtha kharA, paNa bhavya jIvonA : tema durjana AtmAone vallabha na thAya to paNa te sarvajanavallabha kahevAya. AvA AtmAo paNa potAnA dharma viSe AgrahI jarUra hoya che, teo sarvajanavallabha banavA mATe dharmathI haThanArA ke dharmanindAne sAMbhaLI lenArA hotA nathI. parantu evA AtmAomAM evI vivekazIlatA ane vyavahArakuzalatA hoya che ke-itara dharmIo paNa teonA e guNanI prazaMsA karyA vinA rahe nahi. A sarvajanavallabhapaNuM kahevAya ane tene dareke prApta karavA mATe yogya banavuM joie. (2) agahita karma :- jIvikA mATe je vyApArAdi kriyA karavI paDe te kriyA paNa evI hovI joie ke-je anirdita hoya. arthAt-AjIvikAmAM evI saMtoSavRtti hovI joie ke jethI loko enI pravRttithI enI ane enA dharmanI nindA na kare paNa vakhANa kare. (3) vyasanamAM vIratA H- vyasana eTale vipatti, Aphta Avye chate paNa vIratA eTale aghenatA hovI joie. jeo AphtamAM adIna nathI hotA, teo dharmanI ArAdhanA rItasara karI zakatA nathI. uttama AtmAo AraMbhelI / zubha kriyAne kaSTo vacce paNa dIna banyA vinA pUrNa karanArA hoya che. AdarelI kriyA nukzAnakAraka jaNAya, ema lAge ke-uMdhI kriyA pakaDAi gai, to choDI devAya, parantu lokanindAthI DarIne ke bIjA vighnothI dIna banIne zuddha kriyA choDavI joie nahi. e vAta yAda rAkhavI joie ke-sajjanomAM nindA thAya tevuM kArya karavuM nahi ane durjanonI nindAthI DarIne sArUM kArya mUkI devuM nahi. bAkI kharAba kAryamAM to sajjano dIna ja bane : potAthI kharAba thai gayuM hoya te mATe teone pazcAttApa hoya ethI teo te mATe to dIna ja bane. (4) yathAzakti tyAga ane tapa :- ucita vRttivALo AtmA, potAnI zakti mujaba tyAga ane tapano Adara karanAro hoya. (5) dharmamAM sulabdha lakSyatva :- dharmamAM paramArtha lakSipaNuM. A vinA dharmanI ArAdhanA yathAsthita thai zakatI nathI. kulAcArathI dharma karI rahelAoe paNa A guNa khAsa keLavavA jevo che ane e guNa Page 109 of 191
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLavAya to apUrva dharmavRtti prApta thai zake tema che. A rIte samyagdarzanane prApta karIne jIvo zrI jinezvara paramAtmAnA zAsanane pAmIne potAnA AtmAnuM kalyANa kare che AthI darzana e AtmakalyANamAM upayogI thatuM hovAthI jJAnI bhagavaMtoe e AdaravAnuM kahela che. soLamo bola cAritra AvuM cAritra pratye AdarabhAva karavAnuM jJAnIo mAne che e cAritra e zuM che e jaNAve che. have trIjuM cAritra ratna che-cAritra. Aratna anupama che. karmamalane dUra karavAmAM A ajoDa ratna che. bhAvathI A ratnane pAmyA vinA, koi paNa AtmA mukti pAmyo ya nathI, pAmato ya nathI ane pAmaze paNa nahi. saghaLAya pApanA vyApArono je tyAga, enuM nAma cAritra che. A cAritranA svIkAra mATe gharabAra, kuTuMbaparivAra, rAjyasaddhi, snehI-sambandhI, pesA-TakA, addhi-siddhi, viSayasAmagrI ane mAtA-pitA Adi sarvano tyAga karavo paDe che. A cAritranA pAlana mATe iMdriyo upara pUrNa kAbu rAkhavo paDe che, mananA. mAlika banavuM paDe che, sadgurUnA caraNomAM traNe yogonuM samarpaNa karavuM paDe che. dharmopakaraNo ane zarIra uparanA paNa mamatvabhAvane tajavo paDe che, "raso, ddhi ane sAtA' -A traNanI Asakti na lAgI jAya ethI sAvadha rahevuM paDe che, temaja vandana, satkAra ane sanmAna AdinI abhilASAothI para rahevA mATenI paNa satata jAgRti rAkhavI paDe che. A cAritranA suvizuddha pAlanathI AtmA vAtikarmonA nAza mATe paNa samartha bane che. jyAre AtmA ghAtI karmonA nAza dvArA kevalajJAna pAmIne sarvasaMvara rUpa cAritrane pAme che, tyAre ja te mokSapadano bhoktA bane che. dazavidha sAmAcArI saMbaMdhI samajaNa : sa. dazavidha sAmAcArI kone kahevAya che ? 1-icchAkAra, 2-mithyAkAra, 3-tathAkAra, 4-AvazyakI, pa-nepedhikI, 6-AkacchanA, smRtipracchanA, 8-chaMdanA, 9-nimaMtraNA ane 10-upasampa -A daza prakAre sAmAcArI kahevAya che. karaNIya pravRtti AjJAdinA yoge karavI ane svataH karavAnI icchA janme ethI karavI, e be vacce bheda che. karaNIya pravRttimAM svataH icchAthI ja pravRtta thavuM, enuM nAma che- "irachAkAra anya koi mahAtmA pAsethI kAma levuM hoya tyAre AjJA nahi karatAM ema kahevuM ke- 'tamArI icchA hoya to karI Apo' -enuM nAma paNa irachAkAra kahevAya che. sAdhujIvanamAM ati jarUrI dazavidha sAmAcArI sAdhujIvanamAM haMmezA daza prakAranI sAmAcArInuM pAlana karavA tarapha khUbaja lakSa rAkhavAnuM hoya che. te daza prakAra A pramANe che irachAkAra, mithyAkAra, tathAkAra, AvazyakI, nepedhikI, AmacchanA, pratipracchanA, chaMdanA, nimaMtraNA ane upasaMpadA. Page 110 of 191
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) icchAkAra- muni-jIvanamAM mukhyapaNe potAnA kArya poteja bajAvavAnAM che. paraMtu jo (1) amuka kArya mATe pote azakta hoya, athavA (2) enI AvaData na hoya, athavA (3) zakti ane AvaData banne hovA chatAM koi glAnanI sevA Adi kAryamAM pote rokAyela hoya. to potAnuM kArya bIjA pAse karAvavAnuM rahe. tema jo bIjAnI e sthiti hoya, to pote enuM kArya karI zake, paraMtu nahike game tema. kema ke kAraNa vinA karavA-karAvavAmAM sukhazIlatA, pramAda, dhiThThAi, vagere doSa poSAvAno saMbhava che. have bIjAnuM kArya karavAno prasaMga hoya tyAM tene pUchavuM joie ke 'tamArI icchA hoya to huM A kArya karUM.' jo sAmo anicchA batAve to enA kAryamAM balAtkAre hAtha na ghalAya. AnuM nAma icchAkAra sAmAcArInuM pAlana kahevAya. icchAkAra suha rAithI icchAkAreNa saMdisaha vagere sutramAM paNa pahelI icchA pUchavAnuM karAya che, e A sAmAcArInuM pAlana che. potAne paNa uparokta kAraNa upasthita thayuM hoya ane bIjA pAse potAnuM kArya karAvavuM paDe, to tyAM paNa bIjAne Ama kahevAnuM ke ' tamArI icchA hoya to ATaluM mArUM kArya karI Apo.' Ama bIjA pAse enI icchA pUrvaka ja kArya karAvAya paNa AjJA ke balAtkArathI nahi. evo Apta purUSono Adeza che. potAnuM sAmarthya hoya to bIjAne te kArya karavA mATe prArthanA nahi karavAnI kemake sAdhue vIryane gopavavuM na joie. alabata koi viziSTa nirjarAnA kAryamAM rokAvuM paDyuM hoya to judI vAta. jo kAi sAdhu DAMDa jevo hoya to guru ene icchA na puchatAM AjJA karIne paNa enI pAse kArya karAvI zake, alabata tyAM paNa e saheja paNa 'prajJApanIya' arthAt kahyuM jhIle tevo hoya toja AjJA thAya, paNa jo gADha ayogya hoya to tevAne AjJA paNa na kare. (2) mithyAkAra- samiti gupti vagere saMyamanA yogamAM pravartatA munine saheja paNa skhalanA thAya, arthAt saMyamane bAdhaka leza paNa kAMi AcarAi jAya to tyAM tarata 'micchA mi dukkaDaM' kahevAnuM. arthAt 'A mArUM mithyA cAraNa e duSkRtya che.' athavA ' A mArUM duSkRt mithyA thAo. huM enAthI paDikkamuM chuM.' Ama karavuM ene micchAkAra-mithyAkAra sAmAcArInuM pAlana kahevAya. emAM zuddha adhyavasAya joie. arthAt saMvega eTale ke zuddha saMyamano rAga joie, vaLI evI bhUla pharIthI na karavAno bhAva paNa sAthe joie. evA zuddha ' mithyA duSkRtothI mithyAcaraNanuM pApa dhovAi jAya che. AmAM bhAvanI zuddhatA-tIvratA lAvavA ' micchA mi dukkaDaM' padanA dareka akSaramAM AgamamAM batAvela bhAva hRdayamAM ubhA karavA joie. jema ke,'mi' thI mRdutA; ' chA'thI doSanuM AcchAdana arthAt pharI ubho na thAya tema karavuM te; bIjA 'mi' thI cAritrarUpI maryAdAmAM potAnI vyavasthitatA; 'du' thI duSkRtakArI potAnA AtmAnI durgaMchA, 'kka' thI karelI skUlanAnuM 'Da' thI upazAnta banI karAtuM Devana arthAt ullaMghana; te pApa-doSanA bhAvane laMghI ArAdhanAnA bhAvamAM AvavuM. koi akRtya thai jAya tyAre, teno khyAla AvatAMnI sAthe ja- 'A meM khoTuM karyuM' -ema thavuM ane e rItie asatAkriyAthI nivRtta thavuM, micchA mi dukkaDaM devuM, enuM nAma che 'micchAkAra.' (3) tathAkAra- tathAkAra eTale vacanane zaMkA rahita paNe ke koipaNa prakArano vikalpa karyA vinA 'tihatti' karavuM te. sUtranI vAcanA sAMbhaLatAM ke bIjo sAmAcArI aMgeno udvega sAMbhaLatA athavA sUtrArtha letAM ' Apa jema kaho cho tema ja che,' 'tahatti' ' tathaiva' 'mAre te niHsaMdeha mAnya che'; AvuM vacana bolavuM te tathAkAra. ahIM kahyuM che ke jo guru kalya zuM ? akalpya zuM, ene barAbara samajatA na hoya to tyAM Page 111 of 191
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAkAra sAmAcArI nathI. sUkavyAkhyAnAdi cAlu hoya tevA samaye gurU koi paNa vacana kahe, tyAre- "Apa je mAvo cho te. temaja che ema kahevuM, eTale ke-gurUnI AjJAne koi paNa prakArano vikalpa karyA vinA ja svIkArI levI, enuM nAma che- 'tathAkAra." (4) AvazyakI-(1) jJAnAdI kArya aMge, (2) gurunI AjJAthI, (3) irSA samiti Adi Agama rItinuM pAlana karavApUrvaka bahAra javAnA prasaMge "AvasyahI' kahIne makAna bahAra nIkaLavAnuM, te AvazyakI' ahIM traNa vizeSaNathI sUcavyuM ke (1) jJAnAdi kArya vinA niSkAraNa javAnuM ke haravA kravAnuM hoya nahi; kema ke emAM rAga ane pramAdanI vRddhi tathA potAnA svAdhyAyAdi kartavyamAM hAni,...yAvata bahirbhAva vagere poSAya mATe ja AvasyahI bolavAmAM A upayoga che ke huM saMyama-jIvananA Avazyaka kAryArthe bahAra jauM chuM. jJAna-darzana-cAritrane apoSaka kArya sAdhue karavAnA hoya ja nahi. (2) bIjuM guru-AjJAthI' kahyuM; e. sAdhu jIvanamAM gurvAjJA pUrvaka ja badhuM karavAnuM ema sUcave che. (3) trIjuM, AgamanI rIte gamana kahyuM, te samiti-pAlana sAthe, paNa doDAdoDa nahi, saMbhrama ke mUccha nahi, vagere sAcavavAnuM sUcave che. kemake doDAdoDamAM samiti na sacavAya, yA kadAca Thokara khAi javAya; saMbhramamAM koi sAthe athaDAi paDe, tathA mUccha-mamatAmAM gocarI doSita upADe,...AvA badhA. doSono saMbhava che. AvazyakI e sAdhujIvananA pratikramaNAdi AvazyakothI yukta sAdhunI ja sAcI gaNAya; temaja bahAra jatAM pahelAM laghunIti-vaDInItinI saMjJA TALIne pachI "AvasyahI' kahI bahAra nIkaLavAnuM. jJAnAdinA kAraNe upAzrayanI bahAra gayA vinA cAle tema na hoya, evo prasaMga AvI lAge tyAre'A avazya karavA yogya che tethI huM jAuM chuM." A pramANe gurU prati nivedana karavuM, enuM nAma cheAvazyakI." (5) naivikI - bahArathI AvI mukAmamAM pesatAM nisIhI kahevI joie. e niSedhanA niSedha mATe kahevI joia gurunI avagraha bhUmino upabhoga yatanApUrvaka arthAt asat pravRttino tyAga karIne ja thAya, toja te iSTa dya sAdhaka banI zake. makAna mAMthI nIkaLatA pesatAM AvasyahI nisIhI bolavAnuM khAsa lakSa joie. upAzrayanI bahAra karavA yogya vyApAro pUrNa thai jAya eTale sAdhu phra upAzrayamAM AvI jAya. e vakhate upAzrayamAM pesatAM sAdhu nisihI bole che. arthA-bahAranA vyApAranA niSedha dvArA upAzrayapravezanI je sUcanA, enuM nAma che. nepedhikI." (6) AkacchanA - jJAnAdinI sAdhanA karatAM kAMi prayojana upasthita thaye gurune yA gurusaMmata sthavirAdine te mATe pUchavuM, rajA mAgavI, e AkacchanA. ethI (1) kArya zreyaskara bane che. prazaMsATuM thAya che, (2) gItArtha pAsethI kAryavidhinuM jJAna maLe che; (3) jaina darzananI viziSTa vastu para bahumAna vadhe che, aho sakala jIvahitakArI A kevI suMdara vastu jaina matamAM batAvI che !' ne (4) guru ane jinezvara devA para zraddhA vadhe che. (5) A zubha adhyavasAya rUpa hovAthI mahAna maMgaLa che tethI je kArya mATe pUchavA gayA te kAryanI ADenA vipna ethI dUra thAya che, temaja (6) zubha anubaMdha yAne lAbhono pravAha Ubho thAya che. AvA viziSTa lAbha hovAthI sAmAnya, vizeSa baMne jAtanA kAryamAM pRcchA karavAnuM zAstranuM mAna che. amuka pravRtti karatA pahelAM- "he bhagavan ! huM A karUM chuM." -A prakAre gurUne pUchavuM, enuM nAma che Page 112 of 191
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracchanA.' (0) pratikRcchA - gurue ziSyane koi kArya karavAno Adeza karyo hoya tene bajAvavAnA avasare ziSya krIthI gurune pUchavuM ke 'Ape mAvela kArya mATe jAUM chuM agara kArya zarU karuM chuM ane pratipRcchA kahevAya. A karavAnuM kAraNa e che ke kadAca tevI jarUra na hoya agara bIjI rIte ke bIjuM kArya karavAnuM hoya to, guru, pUchavA gayelA ziSyane te pramANe mAvI zake. bIjI rIte pratipRcchA zAstra ema batAve che ke kArya karavA nIkaLatAM koi apazukana yA aniSTa zabdanuM zravaNa vagere durnimitta upasthita thAya to ATha zvAsocchavAsa-pramANa arthAt eka navakArano kAussagna karavo. pachI nIkaLatAM phrI durnimitta UbhuM thAya to dviguNa pramANa kAussagna karavo. te pachI paNa nIkaLatAM durnimitta UbhuM thAya to saMghATakamAM nAnAne AgaLa karI moTAe pAchaLa rahevuM. tyAM gurune ii pUchavuM te pratipRcchA. have ziSya eka vAra pUchayuM to kharuM, paNa emeya bane ke-gurU te vakhate te pravRttine karavAno niSedha paNa kare : "A karavA jevuM nathI' -emeya kahI de: Ama chatAM paNa, ziSyane koi evo prasaMga hoya to ema paNa lAge ke- "gurUe niSedha to karyo, paNa amUka kAraNo evAM che ke-A karavuM ja joie. AvA prasaMge ziSya zuM kare? gurU eka vAra niSedhe eTale cUpa to thai jAya, paNa pachI thoDo samaya javA daine, phra gurUnI pAse te kArya kema karavA jevuM che-enAM kAraNo rajU kare ane kAraNo rajU karIne ziSya kahe ke " A A kAraNosara A kRtya karavuM che : eTale jo Apa pUjya AMjJA mAvatA ho to huM karUM.' A pramANe punaH pUchavuM te athavA to grAmAdie javAnI AjJA pAmelA ziSya gamanakALe puna: pUchavuM te, AnuM nAma chepratipracchanA.' (8) chaMdanA - vahorI lAvela AhArAdino lAbha ApavA, gurUnI AjJA meLavIne glAna, bALA Adine nimaMtraNa karavuM te danA. ahIM guru AjJAthI kahyuM e sUcave che ke svataMtratAthI ke sAmAnya ratnAdhikanA AdezathI nahi. bIjuM lenArane paNa nirjarA che, ane sAmAe na lIdhuM to paNa vinaMtI karanArane nirjarA che, mAtra mananA pariNAma nirmaLa joie. sAdhue AhAraspANInI sAmagrI lAvyA pachIthI- "mArI upara anugraha karo ane Apa A vAparo' -A prakAranI bIjA sAdhuone vinaMti karavA dvArA, pote pUrve ANelA azanAdino paribhoga karavAne mATe anya sAdhuone utsAhita karavA, AnuM nAma che- "chaMdanA.' (9) nimaMtraNA - svAdhyAya-dhyAna karI lIdhA pachI ratnAdhikanI sevA vaiyAvaccanuM kArya na hoya to gurunI rajA mAge ke huM munio mATe AhArapANI lAvuM? jo rajA maLe to pachI munione vinaMti kare 'huM tamArA mATe zuM lAvuM ?' Ane nimaMtraNA kahevAya. Ano lAbha daridra mANasane ratnAkaranuM ratna maLI javA. jevo che. AthI bhAvI mokSa sudhIno lAbha ane anitya dehAdino uttama sadupayoga thAya che. pote je vastu lAvyA nathI evI paNa azanAdinI vastune mATe- "huM te vastu meLavIne Apane ApIza." A pramANe kahIne sAdhuone te vastune mATe nimantraNa karavuM, AnuM nAma che nimantraNA." dazamI che upasaMpad ! zrutAdinA kAraNe "huM Apano chuM.' ema kahIne anya AcArya mahArAja Adino svIkAra karavo, AnuM nAma che- "upasaMparka sAmAcArIpAlananI AvazyaktA: Page 113 of 191
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ A dazeya prakAranI sAmAcArI sAdhuone mATe che ane sAdhuo je je avasare je je sAmAcArI AcaravI jarUrI hoya, te te samaye te te sAmAcArIne AcaravAmAM prayatnazIla hoya che. sAdhujIvana, e kevuM AjJAMkita jIvana hovuM joie, eno AnA uparathI paNa ghaNo ja sundara khyAla AvI zake tema che. sAdhupaNAne mATe sAmAcArIpAlana, e parama Avazyaka vastu che : ane sAmAcArInI AcaraNA zakya ane Avazyaka hovA chatAM paNa je sAdhuo sAmAcArInA pAlanathI bedarakAra rahe che, teo potAnA hitane haNanArA ja nivaDe che, e ni:saMzaya vAta che : paNa ApaNI cAlu vAta to e che ke-jyAM sAmAcArInI. AcaraNA na hoya tyAM sarvaviratinA pariNAma na ja hoya, sarvaviratinuM guNasthAnaka na ja hoya, evuM to koi paNa zAstrAnusArithI kahI zakAya ja nahi. (10) upasaMpadA-gurunI AjJA lai, jJAna, darzana ke cAritra mATe bIjA samudAyamAM gurue cIMdhelA AcArya pAse jai, "huM A mATe amArA AcArya mahArAjanI AjJA lai ApanI pAse Avyo chuM, to mane svIkAro,' evuM Atmanivedana karavuM tene upasaMpadA kahevAya. e svIkAre to tyAM rahe e upasaMpadA lIdhI gaNAya, AmAM jJAna mATenI upasaMpadAmAM sUtra artha ke baMnenI punarAvRtti, athavA kaMika khaMDita-vismRta thayuM hoya tenuM anusaMdhAna, athavA navuM grahaNa je potAnA gacchamAM azakya hoyate karavAno udeza hoya. darzana-upasaMpadA samyagdarzanane nirmaLa karanAra sanmatitarka, anekAMta jayapatAkA vagere zAstra bhaNavA mATe hoya. cAritra upasaMpadA aTTamAdi viziSTa tapasyA, athavA viziSTa vinaya-vaiyAvacca mATe hovA agara potAnA gacchamAM cAritranI zithilatA-sIdAmaNa hoya to temAMthI bacavA mATe hoya. sAmAcArInA pAlanamAM gurvAjJA mukhya rAkhavAnI che, kemake pariNAmanI zuddhi gurvAjJA-pratibaddha rahevAmAM ja che, paNa gurvAjJA nirapekSa banavAmAM nahi. A sAmAcArInA pAlananuM LamAM, zAstra kahe che ke, aneka bhavonA saMcita karmono nAza thAya che, mana kSamAzramaNa Dema 1 -10 caMtipama muninuM nAma kSamAzramaNa kema ? tapazramaNa vagere kema nahi ? eno uttara e che ke 10 prakAranA mUnidharmamAM kSamAguNane pahelo mUkyo che, mATe ja munine kSamAzramaNa kahevAya che. kSamAyukta zramaNa, kSamApradhAna zramaNa, athavA kSamAthI zrame-AtmAne kase te kSamAzramaNa. ahIM prazna thAya che | mAM. sivAya bIjA guNo zramaNamAM nathI ? che ja, to te hisAbe mRduzramaNa tapa zramaNa, brahmacaryazramaNa evuM koi nAma na kahetAM kSamAzramaNa kema kahyuM? 1 - samAM Ano uttara ja e che ke badhA guNomAM kSamAno prathama naMbara che. kAraNa e che ke kSamAthI upazama Ave che, ane "upasamasAra sAmarNa' upazama e zramaNapaNAno sAra che. upazama hoya to ja bIjA guNa TakI zake che. mATe upazama lAvanAra kSamA ati Avazyaka che; tema kSamA bahAra jaNAya Ave che; vagere kAraNoe e guNa laine kSamAzramaNa kahyuM. cAritra mATe kSamA bahu jarUrI che, e vAta "krodhe kroDa pUravataNuM saMjamaLa jAya' e vacanathI Page 114 of 191
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ barAbara samajAya che. kSamAnA nAzathI bIjA guNone nAza pAmatA vAra nathI lAgatI. enuM eka kAraNa che ke kSamAnA nAzathI arthAt krodhanA udayathI pachInA bhavaja evA maLe che ke jemAM bIjA ya guNo rahevA na pAme. dA.ta. sAdhunA bhave krodha karyAthI pachI e caMDakozika tApasa thayo ke nAga thayo tyAM mRdutA, tapa, saMyama vagere guNo rahevA pAmyA hatA ? kSamA to guNonI mAtA che, guNonI saradAra che. karmanA vipAkane samajanArane kSamA rAkhavI kaThina nathI. ApaNuM vAku jo ApaNA ja karma kare che to pachI bIjA para zA sArUM gusso karavo ? kSamA ja rAkhavI. vaLI gusso karavAthI navIna karmabaMdha thAya che; Atmasattva haNAya che, vaira vadhe che, nuksAnI pAchI vaLatI nathI, lohI tapI uThe che...ema ghaNA anartha hovAthI krodhane tyajI kSamA dharavI. khamI khAdheluM lAbha mATe che, sAmano karelo nuksAna vATe nIvaDe che. 2- mRdutA bIjo guNa / garva tyAga. e mATenI cha vicAraNA - bIjA yati dharma 'mRdutA' mAM mAnano tyAga ane vinaya, namratAnuM pAlana karavAnuM hoya che. A mATe vicAravuM ke (1) pUrvanA puruSasiMhonI AgaLa jJAnamAM, tapasyAmAM, cAritramAM, vidyAmatrazaktimAM ApaNe te koNa mAtra chIe ke gumAna karIe ? (2) tyAre evI ApaNAmAM kai moTI yogyatA AvI gai che ke kayA moTA sukRta karyA che ke garva karIe ? (3) ApaNI kai doSarahita yA mRtyurahita sthiti banI che ke jethI mAnano dAvo rAkhIe ? (4) tema ja garva karavAthI kayo AtmaguNa poSAya ke vadhe che ? (5) abhimAnathI samyagdarzana-jJAna-cAritra paikI kono paryAya vadhe che ke puSTa thAya che ? koino nahi. (6) karma khapAvavA hatA tethI ApaNA pyArA prabhue anaMta baLa chatAM saMgama govALiyA AgaLa kyAM jarAya gumAna dAkhavyuM hatuM ? ulaTuM maunapaNe eno trAsa sahyo hato. ityAdi vicArI garva akaDAza tyajI bahu ja namra ane mRdu banavAnI jarUra che. mRdutAmAM hRdaya komaLa hovAthI aneka guNo Ave che, guruAdi pAsethI vidyA vagere maLe che, sauno prema jItAya che "vinaya vairIne vaza kare che" navo karmabaMdha thato nathI pAchaLathI pastAvuM paDatuM nathI; vagere lAbho paNa aneka maLe che. mATe mahAjJAnI, mahAprabhAvaka, mahAtapasvI vagere pUrvamaharSione yAda karI garva jarAya nahi rAkhavAno. 3 - RjutA trIjA yatidharma 'RRjutA'mAM mAyA-kapaTano tyAga ane hRdayanI saraLatA Ave, A lAvavA ahiM dhyAnamAM levAnuM che ke (1) prapaMca ane dAvapecathI haiyuM bagaDe che AtmAnA susaMskAra bagaDe che ethI bhaviSya bagaDe che. (2) pUrva janmomAM sevelI mAyAnuM phLa gIroLI, bIlADI, vagerenA jIvanamAM dekhAya che. enuM AkhuM jIvana chaLa prapaMcathI aMdhArAmAM ke othe chUpAi rahI zikArane jhaMkhyA kare, ane avasara Ave zikArane jAnathI mAre, e ja ne ? lagabhaga covise kalAka eja lezyA, vicAro pApakarmanA kevA thokanAthoka upArjAtA haze. A mAyAthI enuM bhAvi bhayaMkara che. Page 115 of 191
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahiM keTalo kALa jIvavuM che ? bhAvI asaMkhya kALanI apekSAe bahu thoDAne ? evA atithoDA kALamAM mAyA sevI zA mATe bhAvI asaMkhyakALa bagADavo ? (4) mAyAthI lokano vizvAsa gumAvavo paDe che, haiyAmAM zalya rahe che, bahukALa ciMtA ane durgAnamAM jAya che, ane halakAM, tiryaMca vagerenA avatAra ane tyAM ghora pApa sevavAnuM nakkI thAya che. (5) mAyA karavAthI kaMika dunyavI lAbha maLyo ema lAgatA e mAyA para kartavyanI mahorachApa ane sArApaNAno sikko lagADI mithyAtvanA khADAmAM gabaDI paDAya che. (6) mAyA to saMsAranI mAtA kahI che. ityAdi aneka anartho mAyAnA jANI teno satvara sadAne mATe tyAga karI saraLatA, bhadrakatA, hajatAno ja svabhAva banAvI devo joie. mAyA tajavAthI ane saraLa hRdayI paNa rahevAthI, sAcI devagurunI bhakti, upakArInI kRtajJatA, zuddha dharmasAdhanA, paramArtha vRtti vagere umadA guNo khIle che. saraLatAthI anupama AtmazAMtino ahIM ja anubhava thAya che. 4 - mukti yatidharmamAM cothuM che mukti. mukti eTale lobhathI mukti. tRSNAthI mukti, mukti je mokSane kahevAya che, te A (irachA, tRSNA , mamatAthI) mukti maLyA pachI dUra nathI are ! eTaluM ja nahi paNa e mokSarUpI muktino svAda, lobhamukti karavAthI jANe ahiM ja anubhavAya che. Aje keTalAka mANaso emaja pUche che ke "mokSamAM zuM sukha ?" te praznanuM kAraNa e che ke e lokone tRSNA-mamatA-lobha eTalA badhA vaLagelA che, ke teo ene ja jIvana mAne che. emAMthI jyAM sudhI mukti eTale chUTakAro na le, tyAM sudhI mokSasukhanI e kalpanA nahi karI zake. evA bahu tRSNAvALAnA manamAM te nahi ja utare ke mokSamAM anaMtasukha che. jema kharajavAnA dardIne nahi khaNavAnA ArogyamAM sukha che.' e samajAtuM nathI, jemAM tAvavALI jIbhe sArI vastuno svAda samajAto nathI, tema lobhamAM rakta mAnavIne mokSanuM sukha samajAtuM nathI. mATe ja nirlobhatA-nispRhatA, keLavavAnI jarUra che tRSNA nAza, mamatA-tyAga siddha karavAnI jarUra che. e keLavAya, e siddha thAya eTale to pachI evo AMtarasukhano anubhava thaze ke jagata kucha visAtamAM nahi lAge, nispRharI tRvi nA !" ene ema thaze ke thoDI ghaNI paNa jagatanA padArthonI AkAMkSA mUkI to e tRSNAnA kApathI kaleje adbhuta ThaMDakano anubhava thAya che, apUrva zAMti cittabhUmimAM patharAi jAya che, ane haiyuM AtmAnaMdathI ubharAi jAya che, to pachI jagatanuM badhuM mukAi jAya to kevI anaMta zAti, anaMta AnaMda, ane anaMta ThaMDaka anubhavavAM maLe ? jyAM mokSamAM zarIraja nathI tethIja zarIranA dharmo ochAmAM ochI rIte bajAvavA jeTalI paNa icchA ke rinuM nAma nizAna nathI, tyAM anupama sukha hoya emAM navAi nathI. icchAmAM, lobhamAM, ne mamatAmAM to pAra vinAnA du:kha che : kAraNa ke, (1) ene saMtoSavAnI saLagatI ciMtAomAM mahA saMtApa che. (2) enA udhamamAM aDhaLaka veTha che. (3) eka icchA tRpta thai na thai tyAM to pAchI bIjI icchA AvIne UbhI ja che. khAvAnI icchA thai ane mahAmajurI karI saMtoSI, to have khAdhuM eTale vAnI ke ArAma karavAnI icchA thai; ene pUro, tyAM Page 116 of 191
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ to navuM kamAvavAnI icchA thai, athavA pAse bharapUra che to koi saMgIta, vArtAvinoda vagerenI icchA thai. Ama icchAnA ravADe caDhavAmAM irachAonI sAyakala cAlyA kare che. e puravAmAM keTakeTalI ciMtA, hADamArI, parizrama vagere uThAvavA paDe che, e to najare dekhAya che. (4) emAM kyAka apamAna tiraskAra, ToNAM paNa varase che ne ? (5) tyAre nirAza thai. "AnA karatAM to enA vinA calAvyuM hota to sAruM.' evuM keTalIya vAra, kheda-pazcAtApa vagere thayuM che ne ? kema A badhuM ? kai icchAnA pApe, lobhanA vAMke. (6) lobhathI bhAi bhAimAM jhaghaDA ane mAbApathI judAi thAya che. temaja (7) dharmamAM akhADA, gurUthI DarI DarIne cheTA bhAgavAnuM, evuM evuMya kharuM ne ? (8) tRSNAne vazapaDI kALAM kAma, chetarapIMDI, pApadhaMdhA, upakArIno droha, guNI upara dveSa-evuM evuM paNa bane che. lobhavaza kanakaratha rAjA potAnA janmatA putranA aMgacheda karAvato jethI e rAjyagAdIne lAyaka na rahe. calaNIe potAnA ja putra brahmadattane lAkhanA gharamAM rAkhI ghara saLagAvyuM. koNike upakArI pitA zreNikane kedamAM purI phTakA marAvyA, vinayarane dharmI guNIyala ane pauSadhamAM rahelA udAyI rAjAnuM khUna karyuM ! lobha-tRSNA-mamatA zuM zuM akArya nathI karAvatA ! kaho ke badhuM karAve che, ethI bhayaMkara pApo thAya che, ane sarvaguNo nAza pAme che, "pApano bApa lobha che.' (9)sarvAga vinAzaoo bhoma: ema prazamaratimAM umAsvAti mahArAja kahe che. (10) lobhamAM pUrvanA mahAmUlA puNya ghasAi jAya che. (11) lobha mamatAnA pApothI bhayaMkara karmabaMdha ane aneka durgatinA bhavomAM bhaTakavAnuM thAya che. mATe to pUrvanA puNyano nAza, guNanAza, pApabaMdha, ane bIjA ciMtA-vyAsa-nakAmI veTha vagerenA du:khothI bacavA icchanAra munie badhAnA mULabhUta lobhathI pAchA phrI nirlobha, nirIccha, nispRha banavAnuM che. ethI AtmAnaMda uparAMta jagatanA sanmAna maLe che. "na mAge doDatuM Ave? moTA samrATa rAjAnA paNa pUjya banAya che. A lobhamukti khUba anubhavavI joie. temAM jeTalo kApa teTaluM nakkara sukha . 5 - 5 yatidharmamAM pAMcamo che tapa, tapa e to saMyamI sAdhunuM AbhUSaNa che. mahAvrato e muninuM nirmaLa zarIra, paraMtu enA para zobhAkArI alaMkAra che tapa. tapa vizAla arthamAM-cha bAhya ane cha atyaMtara. ema bAra prakAre che. bAhyamAM - (1) khAvAnA TaMkanA tyAga. (2) bhUkha chatAM thoDA koLIyAno tyAga. (3) khAvAnI keTalIka vastuonA tyAga. (4) rasano tyAga. (5) kAyAne kaSTi. (6) mana-vacana-kAyAnuM saMgopana. abhyattara tapamAM - (1) pragaTa ke chUpA gunAnA ekarArapUrvaka gurU pAsethI prAyazcitanuM grahaNa ane sevana. (2) vinaya. (3) vaiyAvacca. (4) svAdhyAya. (5) dhyAna(6) kAyotsarga. A badhoya tapa khAsa sevavA yogya che. Page 117 of 191
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapanA lAbha - (1) tapathI mana khUbaja kAbumAM Ave che. (2) tapa cIkaNAM karmane paNa tapAvI nAza pamADI de che. (3) indriyo zAMta thAya che. (4) AtmA bhaviSya mATe AzvAsana anubhave che. (5) tapathI aneka vidyAzakti ane labdhio pragaTa thAya che. (6) anAdinI AhArAdi saMjJAo tapathI tUTe che. (7) tapathI kusaMskAro viccheda pAme che. (8) tapathI mahAvighno paNa zamI jAya che, tethI tapa e zreSTha maMgaLa che. tapa dvArA kAyAmAMthI ksa kheMcavo : zrI tIrthaMkara deva jevA paNa je teja bhave pote mukti javAnuM jANe che, teozrI paNa cAritra laine ghora tapa Adare che. emanI pAchaLa mahAmunio meghakumAra, zAlibhadra, dhanAjI, kAkaMdIno dhanno, vagere e muhAsukomaLa chatAM gajabano tapa AdarI kAyAne sukkI bhukhI ane lukhkhI hADapiMjara jevI karI dIdhI ! te A samajathI ke A mAnavanI mahApuNye kharIdelI kAyA tapa rUpI kolumAM pIlavAthI ja pApakSaya ane puNyanA madhura rasa Ape; mATe lohInA chellA buMda ane mAMsanA chellA kaNa sudhI kAyAmAMthI tapa dvArA kasa kheMcavo joie. tapa dvArA mahAna puNyAnubaMdhI puNya ane karmakSayano kasa kheMcavAmAM kAyAnuM jeTaluM mAMsa lohI bAkI rahI jaze te to agnimAM jaze. mAMsa lohI evuM zA mATe veDaphI nAMkhavuM ? pharI pharIne AvI kAyA kyAM maLaze ? e to hajIya maLe, paraMtu tapa dvArA ene ghasavAnI karAmata zIkhavanAruM zrI jinezvara devanuM zAsana pharI pharIne kyAM maLaze ? loca vagere kAyakleza che. vageremAM bAvIsa pariSaha ane mAraNAnvika upasargo Ave. e tathA mana-vacana-kAyAnuM saMgopana, A be dvArA to AtmA akalpya lAbha Ape che. emAM sAthe vinayAdi, ane zAstronuM covIse kalAka pArAyaNa-e to jIvane jagata bhUlAvI de che. tyAre dhyAna e tA apUrva sAdhanA che. (1) ahIM janmIne zrAvaka mAtAnI kukSi ratnakukSi karavI hoya, (2) zrI mahAvIra prabhunuM zAsana pAmyA te sArthaka karavuM hoya, ane (3) bhAvi anaMtakALane ujjavaLa karavo hoya......to bIjI ALapaMpALa zuM karavI hatI ? eka mAtra mahAkalyANa tapanI puMThe lAgI javuM joie. 6 - saMyama chaThTho yatidharma-saMyama emAM jIvavirAdhanAthI ane asatyAdi AzravothI bacavAno tIvra upayoga Ave. zAstramAM prekSAsaMyama, upekSAsaMyama vagere kahyAM che. prekSAsaMyamamAM munine koi paNa vastu upayogamAM letAM pahelAM khUba sArI rIte sUryanA prakAzamAM jovAnI tapAsavAnI hoya che; ne pramArjanA saMyamamAM mRdu unanA rajoharaNathI pramArjavAnI hoya che. ' koi jIva bicAro ahIM bhUlo to nathI paDyo ne ?' e paDilehaNamAM, iryAsamitimAM, vastunA AdAna nikSepa ke pAriSThApanikAmAM jovuM paDe. A jovAnuM pramAdadoSa para saMyama keLavavAthI thAya mATe Ane saMyama kahevAya. saMyama mATe vicAravu ke, "jIve aneka bhavomAM bIjI trIjI ghaNIghaNI kALajIo karI che, paNa enuM phLa zuM ? saMsAra bhramaNa ! tyAre A kALajI, A saMyamanuM phLa ? sadgati ane mokSa paNa te AcaravAnuM to Page 118 of 191
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI, kiMtu paLe paLe sUkSmamAM sUkSma jIvanI paNa hiMsAthI bacavAnI kALajI ane saMyama jANavA-samajavAnuM paNa bIje kyAM maLe ? anaMtajJAnI arihaMta devoe svayaM ArAdheluM ane jagatane bhAkheluM e saMyama mane mahApuNye samajavA maLyuM, to ene huM jarUra ArAdhI lauM" AvI dhagaza rahevI joie; ane sAthe saMyamano ugra purUSArtha joie; saMyamamAM indriya saMyama manaHsaMyama vagere paNa keLavavAnA che. 7 - satya yatidharmamAM sAtamo dharma satya che. satya Ama to prasidhdha guNa che. paraMtu sAdhu je satya Adare che, te sUkSma koTinuM hoya che. sAdhune mAtra vAcika asatya ja tyAjya hoya che ema nahi, paNa mAnasika asatya paNa tyAjya hoya che. temaja koi asatya bole emAM saMmati ke rAjIpo rAkhavAnuM paNa tyAjya hoya che. krodhAdi kaSAyathI, bhayathI ke hAsyAdithI jUTha bolavAno munine tyAga hoya che. tyAre sAcuM paNa vacana jo sAvadha hoya, jIvaghAtaka hoya ke sAmAne apriya lAge tevuM hoya to teya bolavAnuM hotuM nathI. metAraja munie, phreMca pakSI javalA caNI gayuM che e satya hovA chatAM, e vacana jIvaghAtaka hovAthI sAnIne na kahyuM. jo kahe to pakSIne kadAca sonI mArI paNa nAMkhe. temaja e paNa vAta che ke sonInA jvalAnI vAta sAvadha che, sAMsArika che. muni sAMsArika bAbatamAM paDe nahi. Ama metAraja munie kAMi na bolatAM mauna rAkhyuM. Ama sAcuM hovA chatAM jo apriya lAge ema hoya to na bolI zakAya. dA.ta. kANAne kANo ke AMdhaLAne AMdhaLo na kahevAya, AvI rItanI maryAdAo sAcavIne munivaro satyane vaLagI rahe che. jIvanabhara satyane choDatA nathI. satyanuM mahatva - satya eka mahAna guNa che, jIbhano alaMkAra che, pratiSThAno hetu che, pApathI bacAvanAra che, temaja satyavAdIno sau koi vizvAsa kare che. jUThanAM nukzAna :- asatya bolavAthI (1) lokonA vizvAsa gumAvAya che. (2) avasare sAcuM boleluM paNa ' vAgha Avyo re vAgha' nI jema asatyamAM khape che. (3) mana bagaDe che, manamAM bIjI aneka pApa vicAraNA jAge che. (4) pAchaLathI pazcAtApa thAya che. (5) keTalIkavAra eka asatyano bacAva karavA mANasa bIjA aneka asatya bolavA mAMDe che. athavA bolavAno prasaMga kadAca na Ave to paNa manamAM goThavI rAkhe che. (6) asatyathI ghaNAM mAThAM karma baMdhAya che. jenAM phLarUpe bhavAMtaramAM jIbha ja nathI maLatI, athavA maLe che to saDelI maLe che, ke totaDA bobaDApaNuM maLe che. (9) naraka sudhonA bhayaMkara duHkho maLe che. vasurAjA asatyathI narakamAM gayo. A jIve Aja sudhI pUrvanA bahu bhavomAM asatyanI mahAkuTevo pADI che, tethI svArtha Ubho thatAM asatya bolavAnuM mana thai jAya che. e kuTeva jo ahIM tAjI karI to AgaLa pariNAma khataranAka Ave che, ane A bhavanI bhUlanA guNAkAra thAya che. mATe ahIM to asatyane svapramAMthI paNa dUra karavuM joie. game tevA kaSTamAM paNa satya vacananI sacoTa Teva pADavI joie. ekavAra hiMmata keLavI satya sAcavatA thai gayA pachI to satyano svabhAva thai jAya che. mATe "bhale kaSTa Avo paNa satya na jAo. bhale Aphta Avo, paNa Page 119 of 191
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatya na ja khape." A nirdhAra joie. 8 - zoca AThamo yatidharma zoca che. zauca eTale pavitavyA. te ahIM mAnasika pavitratA, Atmika pavitratA levAnI che. muni sAvadha yogamAtranA tyAgI hoya che. eTale ke jhINAmAM jhINI hiMsA, jUThA vagerenA sarvAze tyAgI hoya che, tethI eja emanI mahAna sAcI pavitratA che. tethI zArIrika ke vastrAdi saMbaMdhI ujjavalatAnI enI AgaLa kAMi kiMmata AMkatA nathI tema emane enI kAMi jarUra paNa nathI hotI. zocanA lAbha - (1) mana pavitra rAkhavAthI ghaNI sArI tatvavicAraNA karI zakAya che. (2) tatva vicAraNAne AtmasparzI banAvI zakAya che. (3) pavitra manamAM ja paramAtmAno vAsa rahe che. eTale ke paramAtmAnuM dhyAna sacoTa ane satata jAgatuM rahe che. (4) pavitra manavALAne potAno AtmA bahu phoro-halako phla jevo lAge che. (5) metrI Adi ucca bhAvanAo bhAvavI sahelI paDe che. (6) mahApuruSonA upadeza sArI rIte jhilAya che. (9) AkhuMya jIvana pavitra ane ujaLuM bane che. (8) mohanI gAMTho tUTI jAya che, ane avasara maLatAM kevaLajJAna levAmAM vAra lAgatI nathI. sAdhvI caMdanabALAnA ziSyA mRgAvatIjI pavitra manavALA hatA to samavasaraNethI saheja moDA AvyA badala maLelA. guruNInA ThapakA upara emaNe kevaLajJAna lIdhuM. mana meluM hota to ? apavitra mananA aparaMpAra nakzAna -(1) taMliyo maccha apavitra manathI marIne narake jAya che. (2) prasannacaMdra Sie mana bagADyuM to sAtamI narakanA daLIyAM bhegA karyA. (3) sArA saMyogamAM paNa mana jo apavitra rahe to lAbhane badale nukzAna vahorAya che. tyAre (4) bagaDelA manavALAno kharAba saMyogamAM to DUco ja nIkaLI jAya che. pavitratAnA upAyo :- (1) mana pavitra rAkhavA mATe zraddhA saMvegathI yukta tatvajJAna, arthAta oNya-heya upAdeyanuM sacoTa bhAna bahu sahAyaka nIvaDe che. kemake emAMthI dareka dunyavI prasaMgonA AgaLa pAchaLanA sAcA rahasya jANavA maLe che, tethI enA para mana bagADavAnuM rahetuM nathI. mana kema bagaDe che ? pUrvanA zubhAzubha karma ApaNe jotA nathI. tema vartamAna pravRtti ke prasaMgathI bhaviSyamAM kevAM pApa ke puNya UbhAM thavAnA che teno vicAra nathI karatA tethI mana bagaDe che. A jarA UMDA utarIne vicAratAM samajAya evuM che. (2) bIjo upAya e che ke manamAM sadA tIrthaMkara devo vagerenA cAritra prasaMgo ramatA rAkhavA joie. sAthe e prasaMgonA hetu, enAM La vagere paNa khyAlamAM rAkhavuM joie. (3) trIjo upAya - e che ke AtmAnA asalI zuddha svarUpano khUba khUba vicAra keLavI e svarUpa para khUba rAga ane mamatva keLavavuM joie. tethI karmalipta AtmAnI koipaNa sukhI avasthAnI kiMmata na lAge. pachI tenA aMge mana je bagaDatuM hatuM te nahi bagaDe. Page 120 of 191
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ A traNa sacoTa upAyo che. jabarajasta upAyo che mATe teno jIvanamAM khUba abhyAsa karI manane pavitratAnA sarovaramAM jhIlatuM rAkhavuM. 9 - Acinya (aparigraha) navamo yatidharma che AkiMcanya. AkiMcane eTale aparigraha. parimita dharma-upakaraNa sivAya pAse kAMipaNa na rAkhe te akiMcana, ane na rAkhavApaNuM ne AkiMcana-parigrahitapaNuM kahevAya. A guNa keLavavA vicAro ke, (1) parigraha e AtmAne mATe bhArarUpa che. te bhAra jeTalo vadhAre teTalo jIva vadhu nIce. durgatimAM jAya che. mATe kahyuM che ke mahAparigrahI narake jAya che. saMsAranuM mULa AraMbha samAraMbha che ane enuM mULa parigraha che. kemake parigraha hoya to AraMbhanA pApa thAya che. sAmagrI ja na hoya to zuM kare ? mATe jagatanuM moTuM pApa parigraha che. jene mudala pApa joituM nathI, eNe parigrahano graha choDye ja chUTako. (2) jema zani-rAhu vagere grahonI dazA mANasane bhAre pIDe che. tema A parigrahanI dazA paNa jIvane bhAre pIDe che. gharamAM rahIne saMpUrNa dharma zakya nathI kemake gharavAsa eTale parigraha rahe ja che. (3) parigraha bhayaMkaracIja che, e hRdayano evo kabaje kare che ke pachI e hRdayamAM bIjuM sAruM sujhatuM nathI, vairAgya Takato ke khIlato nathI, (4) parigraha sAcavavAnI rAmAyaNa to vaLI evI che ke emAM keTalIkavAra to raudra dhyAna paNa AvI jAya che. ane rodra dhyAna narakano daravAjo che; pachI bhale A parigraha nAno hoya ke moTo. mammaNa zeTha parigrahanA pApe sAtamI narake gayo. (5) parigraha e balA che. "Ava balA, pakaDa gaLA" ema ekavAra saMgharyA pachI e chUTavI ke choDavI muzkela paDe che. (6) parigraha e jIvane durgati sAthe lagna karAvI ApanAra gora che. mATe munine e parigrahathI bacAvI levA bhojananI vastumAM paNa kukSizaMbaLa kahyA arthAta muni pAse khAvAnuM bhAtu keTaluM ? kukSimAM hoya eTaluM. bAkI saMgrahakhAnAmAM kAMi na maLe. (7) parigraha e pizAca che. dhIme dhIme potAnuM svarUpa vadhArI mUke che. tethI kalyANakAmI AtmAe pahelethIja cetI jai abha AraMbha-parigrahanuM jIvanasUtra rAkhavuM joie. muni to parigraha mAtrathI dUra ja rahe. 10 - brahmacarya dazamo. yatidharma brahmacarya che. brahmacarya e to vratomAM dIvo che. e hoya to bIjA vrato ujaLA-prakAzita rahe che. brahmacarya vrata bIjA vratomAM mugaTa samAna che. indro sabhAmAM besatAM pahelAM viratidharane praNAma kare che. viratidharamAMthI brahmacarya cAlyuM gayuM to kAMi indro name kare nahi. brahmacaryanA lAbha -brahmacaryanA lAbha agaNita che. enAthI zarIranA rAjA samAna vIryanuM saMrakSaNa thAya che. je pachI indriyone vadhu tejasvI ane dIrdhakALa sudhI sazakta rAkhe che. moMnI kAnti vadhe che. khoTI vAsanAo thatI nathI, tethI mana pavitra temaja svastha rahI zake che. evA pavitra ane svastha manamAM sArI sArI tatva vicAraNAo kru che. pavitra mahAvratonI bhAvanA jAgrata rahe che. brahmacArInuM dhAryuM saLa Page 121 of 191
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. kIrti vadhe che. guNa vadhe che. kAmarAganA pAtra parathI rAga uThI jAya che. abrahmAnA nukzAna - abrahmacArIne saheje kAmapAtranuM kheMcANa rahe che, eTalA pramANamAM devagurunI bhaktimAM vAMdho paDe che. dhyAnamAM alanA paDe che. abrahmacArInuM vIrya haNAya che, indriyo nabaLI paDe che, ojasa drAsa pAme che, pApavRtti hRdayamAM ghara kare che. hiMsAdirUpa pApo karatAM abrahmanuM pApa eTalA mATe bhayaMkara che ke hajI kAraNavazAta rAga vinA paNa hiMsAdi thai jAya. paraMtu abrahma to rAga vinAnuM sevAtuM ja nathI. eka vakhatanA abrahmanA sevanamAM be thI nava lAkha garbha ja paMcendriya jIvono ane bIjA keTalAka saMmUricchama jIvono nAza thavAnuM zAstra kahe che. brahmacarya pAlanano upAya - vicAravuM to e joie che ke abrahma sevavAmAM zuM Aja sudhInA anaMta bhavomAM bAkI rAkhyuM che ? ekaja devatAnA bhavamAM karoDo devIonA bhoga maLe che, kema ke devInuM AyuSya devanI apekSAe bahu thoDuM hoya che. te devIo pAchI kALI kubaDI nahi, paNa sadA yauvanavayanI, gorI gulAbI rUpasuMdarIo hoya che. evA devanA bhava paNa pUrve anaMtA thai gayA, to keTalI devIono bhoga thayo. ? anaMta ! to paNa haju tRpti nathI thai. ATalA badhA abrahmanA sevanathI je tRpti na thai te ahIMnA abhA kALanA tuccha viSayabhogathI thaze ? nA tRpti nahi, paNa atRpti vadhaze. mATe ja jJAnI mAve che ke brahmacaryanuM ja zaraNa lo. jIvanabharanA brahmacArI banI sva-parane maMgaLarUpa bano. brahmacArI nava killAnI vacce vase - brahmacaryanA pAlana mATe khAsa nava vADanuM pAlana karavAnuM mAvyuM che.dI.ta. puruSe (1) strIvALI vastImAM na rahevuM. (2) strInI kathA na karavI. (3) strInAM Asana para na besavuM. (4) strInA aMgopAMga na nirakhavAM. (5) bhItanA AMtare thatA strI-puruSanA AlApa-saMlApa paNa sAMbhaLavA nahi. (6) parve karelI krIDAonuM bilakula smaraNa na karavuM. (7) praNIta eTale ghI-dudha vagerethI ghacabacato AhAra na vAparavo. (8) tema khUba AhAra paNa na vAparavo. (9) zarIre zobhA-vibhUSA. karavI nahi. jaMbusvAmI, sthULabhadrasvAmI, sudarzana zeTha, vijaya zeTha, vijayA zeThANI vagerenA draSTAnto AkhA AgaLa rAkhI vizuddha brahmacaryanA pAlanamAM sadA sAvadhAna rahevuM. A rIte cAritranuM pAlana karIne anaMtA jIvo potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI gayela che to A cAritrane jANIne eno Adara karIne cAritranA pAlananI zakti keLavI ApaNo AtmA siddhi gatine kema jaldI pAme e rIte cAritranI AdaraNA karI AdaravuM joie. tyAgapradhAna jIvana parantu zramaNajIvana ja sAcI zAnti ApanAruM jIvana che. A jIvana jIvavuM e saheluM nathI. khAvAne mATe koika vAra jema lADavA maLe, tema koikavAra bhUkhyA paNa rahevuM paDe. koika vAra AgaLa vAjAM paNa vAge ane koika vAra dhULa paNa uDe. utaravAne mATe makAnanI sagavaDa maLeya kharI ane na paNa maLe. AjIvana evuM che ke-jemAM gAmamAM ghara nahi ane sImamAM khetara nahi. jagyAno mAlIka jagyA Ape to. vaparAya, nahi to enI sAme takarAra uThAvAya nahi, paNa cAlatAM thavuM paDe. AvuM tyAgapradhAna jIvana jIvAya, to AvuM jIvana jIvavAnA pratApe paNa mananI bhUkha vadhu sArI rItie kAbUmAM Ave. tyANa potAne mATe azakya che mATe krAto nathI ke bIjuM koi kAraNa che-e zodho Page 122 of 191
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinazAsana eTale zrI vItarAga paramAtmAnuM zAsana ane zrI jinazAsananA ArAdhako eTale virAgI AtmAo, A mAno cho ? sabhA0 hAjI. samyagadraSTi tyAgI na hoya paNa virAgI to hoya ne ? sabhAva hAjI. ane virAgI kyAre tyAgI na bane ? sabhAo bane to tyAga kare. tyAga zakya hoya te chatAM virAgI tyAga na kare, e bane ? sabhA nahi ja. to pachI tame badhA tyAgane tamAre mATe azakya mAno cho ? tyAga tamAre mATe zakya nathI mATe ja tyAgI banatA nathI ne ? sabhAne ema na manAya ? ema na ja manAya, ema kaheto nathI : parantu ema kyAre manAya te to jovuM paDazene ? sabhAo hAjI. tyAre vicAro ke- "kyAre huM tyAgI banuM' evI bhAvanA tamArAmAM che ? "huM kamanasiba chuM ke-mArAthI viratidharma svIkArI zakAto nathI.' -AvI vicAraNA Ave che ? "dhanya che te puNyAtmAone, ke je puNyAtmAo nAnI uMmaramAM paNa saMsAranA tyAgI banIne, bhagavAna zrI jinezvaradevonI AjJA mujaba vartI-cAritrapAlana karI AtmakalyANa sAdhI rahyA che !' -AvA vicAro AvyA kare che ? "bhagavAna zrI jinezvaradevonuM sarvazreSTha, anupama ane parama kalyANakArI zAsana pAmavA chatAM temaja nizrA levA yogya sugurUno yoga pAmavA chatAM ane ArAdhanAnA mArganI thoDI-ghaNI paNa jANa thavA chatAM, huM viratidharmanI sAdhanA karI zakato nathI, e mAro kevo kAramo azubhodaya ?' -Avo AtmatiraskAra attaramAM avasare avasare paNa pragaTe che kharo ? "saMsAramAM rahevAthI mArA AtmAnuM bhayaMkara koTinuM ahita thai rahyuM che" -ema lAge che kharUM? AvuM manuSyapaNuM maLavA sAthe bhale mane lakSmI na maLI hota, bAyaDI-chokarAM na maLyAM hota, sattA ne AbarU nA maLI hota, paNa jo eka mAtra zrI jinAjJAnI sundara prakAranI ArAdhanA maLI hota to mAro A janma sadgha thAta : jyAre A to bAyaDI-chokarAM vigere maLavA chatAMya mAro manuSyajanma niphla ja nahi paNa nukzAnakArI banI rahyo che !' -A prakAranI AtmavedanA anubhavo cho kharA ? AvatA bhavamAM bhale huM daridrapaNAne pAmuM, dAsapaNAne pAmuM, paNa zrI jinAjJAnI utkaTa ArAdhanA maLe to basa che !' -Avoya icchAnirodha thAya che ? A badhuM thatuM hoya to vicArI jUo ane te pachI vicAro ke- "huM tyAgI nathI banato te saMsArarAganA kAraNe ke mAre mATe tyAga azakya che ethI ?' "tatthasAavvAI narADamara-sivasuDhajaNayAI atthasArAI / savanubhAsiAi, bhuvaNammi paiTThiajasAI / / " Page 123 of 191
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM eTale "sAMbhaLavA yogya, prazaMsA yogya, tajavA yogya ane AcaravA yogya' -e cAramAM, sAMbhaLavA yogya zuM che ? kathAkAra paramarSi mAve che ke-jagatamAM jo koi paNa vastu sAMbhaLavA yogya hoya, to te zrI sarvajJa paramAtmAnAM kahelAM vacano che. AtmAnA hitane mATe sAMbhaLavA lAyaka vastu tarIke e ja che. bIjuM sAMbhaLavuM paDe toye kacavAte mane sAMbhaLavuM. ema thAya ke-kyAre evo prasaMga Ave ke e ja sAMbhaLavA maLe ane bIjuM sAMbhaLavA na maLe. evo divasa kyAre Ave, evI jhaMkhanA zrAvakane paNa hoya ke nahi ? e dazA AvavI joie ke-bIjAM vacano kadAca kAne Ave, toya eno aMtaramAM khoTI asara thAya nahi. gharamAM kuTuMbIone paNa kahevuM ke- "evI vAta karo ke je zAsanane anusaratI hoya. chevaTe je vAta zAsanane bAdha karanArI hoya te to kahezo ja nahi.' AvuM ghera jaine kahezo ne ? jJAnio mAne che kezrI sarvajJa paramAtmAnAM kahelAM vacano sAMbhaLavA yogya che, chatAM e roja niyamita akhalitapaNe sAMbhaLavAnI jevI joie tevI irachA nathI thatI, e dazA karI ? zrI jinavANInA zravaNa vinAno eka paNa divasa javo joie nahi : ane je di' zrI jinavANInuM zravaNa na maLe ke na thAya, te di' cena paDavuM joie nahi. zAstra kahe che ke-jyAM zrI jinavANInuM zravaNa karavA vigerenI sAmagrI ja na hoya, tyAM zrAvake vasavuM joie nahi. zrI jinavANInA zravaNa vinAno divasa na jAya, evA sthaLe vasI zakAya che ne ? evA dharmAtmA bano to e sarvathA azakya nathI : Ama chatAM paNa kadAca na ja bane to tenuM hRdayamAM du:kha dharo. tyAre sAMbhaLavA yogya eka ja vastu che. kayI ? zrI sarvajJa paramAtmAe kahelAM vacano ! kema ? je kAMi sAruM che te emAM che. je sAruM nathI te zAthI? zrI jinavacanamAM nathI mATe ! AthI parama upakArI kathAkAra paramarSi mAve che ke-saghaLAM sukhone pedA karanAra zrI jinavacano che. zrI jinavacanonA sukhane je anubhave, te muktie gayA vinA rahe nahi. muktie na jAya tyAM sudhI, e icche nahi toya, mAnuSI sukho ane devatAi sukho eno pIcho choDe nahi : chatAM khUbI e ke-jema jema mAnuSI ane devatAi sukho maLe, tema tema AnI e pratyenI arUci vadhatI jAya. jema jema arUci vadhatI jAya, tema tema mukti najadika AvatI jAya. AthI. samajo ke-zrI jinavacana jenA haiye vasyAM, tenA azubha dina gayA ane zubha dina AvyA. tyAre kaho ke-mArUM cAle to mArA nokara, mArA Azrita ane mAruM kuTuMba zrI jinavacanathI virUddha bolanAra rahe nahi evI yojanA karuM ! zrI jinavacananA je kuLamAM dhani ja nahi te kuLa kevAM ? jenakuLa evAM hoya ? kathAkAra paramarSi mAve che ke-e vacano arthasAra che. e vacano gaMbhIra arthothI bharelAM che : ane ethI. traNe bhuvanamAM eno yaza pratiSThita thayelo che. alpakALamAM muktigAmI AtmAone, laghukarmI AtmAone e vacano racyA vinA rahetAM nathI. je AtmAone muktinI abhilASA hoya, sAcA sukhanI abhilASA hoya, te AtmAoe samajavuM joie ke-zrI jinezvaradevoe kahelAM vacano sAMbhaLavA yogya che ane te AtmAoe enA zravaNane cUkavuM joie nahi. AthI kathAkAra paramarSie kramAvyuM ke- "sAMbhaLavA yogya zrI sarvajJa paramAtmAe kahelAM vacano che, kAraNa ke-a vacano naralokanA sukhanAM, amara lokanAM sukhanAM tathA zivasukhanAM janaka che : temaja arthasAra che ane bhuvanamAM pratiSThita yazavALAM che !" prazaMsAne pAtra koNa ? A rItie "sAMbhaLavA yogya zrI jinezvaradevoe kramAvelAM vacano che' -ema pahelI AjJAne aMge jaNAvyA bAda, bIjI AjJA je prazaMsAyogyanI prazaMsA karavI te che, tene aMge prasaMsAne pAtra kayI kayI vastuo che, te darzAvatAM kathAkAra paramarSi ahIM mAve che ke Page 124 of 191
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tAiM ciya vivuhANaM, pasaMsaNijjAI taha ya jAiM ca | tahiM piya maNimArUM, sanmatta bALa-caraLArUM ||" mai' AtmahitanI draSTie, je vastu sAMbhaLavA yogya hoya, te prazaMsAne yogya paNa thAya ja. ApaNe joyuM ke-sAMbhaLavA yogya zrI sarvajJa paramAtmAe kahelAM vacano che. prazaMsavA yogya paNa zrI vItarAga paramAtmAe kahelAM vacano che ane zrI vItarAga paramAtmAnAM vacanoe ja pharamAvela je samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra, e traNa prazaMsAna pAtra che. samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra - e traNeya AtmAnA guNo che. AtmAnA e guNo prazaMsavA yogya che, mATe e traNane dharanArA paNa prazaMsavA yogya Thare che. ratnatrayInI anupama prakAre ArAdhanA karavA dvArA ajoDa sAmarthyane keLavIne je AtmAoe ratnatrayIne jIvanamAM ekameka karI dIdhI tathA jagatanA jIvonA kalyANane mATe ratnatrayI rUpa mokSamArgane je AtmAoe svatantrapaNe pradarzita karyo, te zrI arihaMta devo prathama kakSAe prazaMsApAtra che. anaMtajJAnionI AjJA mujaba ratnatrayInI ArAdhanA karavA dvArA, je AtmAoe potAnA AtmAnI sAthe anAdikALathI lAgelA karmamaLane dUra karyo ane je AtmAo zrI siddhigatine pAmyA, te zrI siddha bhagavAno paNa bIje naMbare prazaMsApAtra che. ratnatrayInA ArAdhaka banIne, e ratnatrayIno pracAra karavAnuM je AtmAoe bIDuM jhaDapyuM che ane jeo zrI tIrthaMkaradevonI gerahAjarImAM zAsananA ziratAja pade rahIne zAsananuM abAdhita pravartana karI tathA karAvI rahyA che, te zrI AcArya bhagavAno paNa trIje naMbare prazaMsApAtra che. zrI AcArya bhagavAnonI nizrAmAM rahIne zrI jinezvaradevonAM vacanone jANI, hRdayamAM pacAvI, ratnatrayInA ArAdhanapUrvaka je AtmAo ratnatrayInuM jJAnadAna denArA che, te zrI pAThakabhagavAno paNa cothe naMbare prazaMsApAtra che. ratnatrayInI ArAdhanAnI pratijJA svIkArI, ratnatrayInI ArAdhanAmAM rakta rahevA sAthe, jagatamAM ratnatrayInI ArAdhanA karavA icchatA AtmAone yathAyogya prakAre sahAya karanArA sAdhuo paNa pAMcamAM naMbare prazaMsApAtra che. A pachI, ratnatrayIne pAmavAnI abhilASAvALAM, ratnatrayInI ArAdhanAmAM ja AtmAno nistAra che-ema mAnanArA, ratnatrayInA ArAdhaka AtmAonI sevAmAM rakta rahenArA, saMsAramAM rahevA chatAMya saMsArane bUro mAnanArA, saMsArane choDavAnI peravImAM paDelA ane zakyamAM pravRtti tathA azakyamAM saddahaNA jevI dazAvALAM zrAvaka-zrAvikA paNa te pUratA prazaMsAne pAtra che. e ja rItie, ratnatrayI rUpa mokSamArganI sanmukha banelA AtmAo paNa te pUratA prazaMsApAtra che jemanuM jIvana evuM banI gayuM hoya ke-zrI jinezvaradevoe pharamAvelA mArgane jhaTa pAme : ratnatrayI rUpa mokSamArganI sanmukha dazAvALA : jANe-ajANe zrI vItarAga paramAtmAnA vacanane sAmAnya prakAre anusaravAnuM jemanuM jIvana banyuM che evA : je jIvanamAM zrI vItarAganA siddhAMtanI chAyA jaNAya te ! evA AtmAo paNa e pUratA prazaMsApAtra che. paNa prazaMsA karatAM cakora banavuM joie. prazaMsA evI ja rItie thAya, ke jethI e AtmA mArga pAme ane bIjA paNa AtmAo mArga pAme : koi paNa AtmA unmArge caDhI jAya evI prazaMsA nahi karavI joie ! prazaMsA karavAmAM paNa viveka joie che. koi paNa prakAranA dharmamAM viveka vinA cAle evuM che ? nahi ja. Page 125 of 191
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMi ja na bane to chevaTa vastune vastusvarUpe mAnanArA bano tame kadi tIrthayAtrAe paNa jAva cho kharA ? sabhA janmamAM ekAda vAra thAya to ! basa ! eka vAranI tIrthayAtrA paNa kema karo cho ? nAmanA mATe ke rivAjane laine ? AtmAnI zAnti sAdhavAne mATe koivAra tIrthayAtrA karI che ? tIrthayAtrAe nIkaLatA ho toya susAdhuono bheTo thai jAya ane dharmano khyAla Ave. dareka varSamAM amUka divaso to tIrthayAtrAe athavA to jyAM susAdhuo hoya tyAM javuM, evuM nakkI karo ane susAdhuonI pAse jaine dharmanI carcA karo toya ghaNo lAbha thAya. karavuM kAMi nahi ane vAto moTI karavI, eno artha kAMi nathI. tame pApano sarvathA tyAga karIne dharmamaya sAdhujIvana jIvI zakatA ho, to paNa nItithI ja vartava, bIjAnA du:khamAM bane teTalA ochA nimittarUpa banavuM, bane teTalA sadAcAro sevavA, roja zrI jinapUjana tathA amUka paccakhkhANa karavuM, sAmAyika karavuM, svAdhyAya karavo, pratikramaNAdi karavuM ane parvatithi upavAsAdi tapa pUrvaka pauSadha karavo. e to karI zakone ? roja badhA jinapUjA kare to zrI jinamandira paNa svaccha ane sundara rahe. saMyamanI bhAvanA keLavo to A bane. sarvaviratidhara na banAya to dezaviratidhara bano ane teya na banAya to chevaTa vastune vastusvarUpe mAnanArA bano ! vastune vastusvarUpe mAnanArA banazo, toya A bhavamAM nahi to AgAmI bhavomAM saMyamanI ArAdhanA karI zakazo. ApaNA deva vItarAga ane gurU nigrantha, ethI samajo ke-ApaNuM dhyeya vItarAga banavAnuM ane vItarAga banavAno zreSTha upAya nigrantha banavuM te ! jainatva pAmo to A vastu jace ane vItarAgatAne pamADanArUM nigranthapaNuM tame prayatnapUrvaka pAmI zako. tame sAcA jaina bano ane tamArI kalyANakAmanA phLo, eja eka zubhAbhilASA ! have 17. jJAna virAdhanA, 18. darzana virAdhanA ane 19 cAritra virAdhanA. A traNa bolanuM varNana zarU karAya che temAM 17muM jJAna virAdhanA. 17. jJAna virAdhanA A pramANe mithyAtvanA tyAgapUrvaka zrI samyagdarzananI ArAdhanA karanArAoe niHzaMkatva vagere ATha AcAro darzanAcAranA jANavAyogya che, ane kALa adhyayana vagere ATha AcAro jJAnAcAranA paNa jANavA yogya che. temAM prathama zrutajJAnanA ATha AcAro vicArAya che te A pramANe (1) kALavedi eTale kALane jANanAra akALe svAdhyAya, anadhyAya divasane choDI svAdhyAya karavo te kALAdhyayana AcAra che. (2) jAti vagera mada tathA niMdA vagerenA tyAgapUrvaka gurunA vaMdana vagereno upacAra karavAthI vinayAcAra. (3) zrutajJAnamAM gurunA viSayamAM AhArano prabaMdha-vyavasthA vizeSa karavo te bahumAna AcAra. (4) zrutajJAna bhaNavAnA vakhate yathAyogya nivi, AMbila vagere tapo vidhAna karavuM te upadhAna AcAra.(5) 'meM jAte ja zrutabhaNyuM che' athavA amuka yugapradhAna AcAryanI pAse vagere na kahevA vaDe potAnA guruno anihava karavo eTale chUpAvavA nahi te anihava AcAra che. (6) jenAvaDe artha pragaTa thAya te vyaMjana te Agamika sUtra che, te Agamika sUtrane mAtrA akSara biMdu vagerethI vadhAre, ocho uccAra karavAthI, prAkRta athavA saMskRta na karavAvaDe ' no maMgala muviTTu hiMsA saMnano tavo" vagerenI jagyAo 'punna bhALa suvorAM tyA saMbana bingati vagere paryAyavAcI zabdo vaDe pheraphAra na kare te vyaMjanAcAra. Page 126 of 191
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) zrI AgamanI vyAkhyArUpa arthone yathAvasthita prarUpavA te arvAcAra. (8) "mokUMbha mup #hiMsAI01/ra mai Qaa vi tarasa narapati me camata (1) vagerenI jema ubhayane phAra karavA nahI te tadubhayAcAra, AthI ja A AcAro viparIta rUpe Acare to ATha jJAnanA aticAra thAya che. A aticAramAM sahuthI moTo aticAra sUtra, artha ne tadubhayano je nAza karavo te che, kAraNa ke tenA nAzathI cAritrano nAza che. cAritranAM nAzathI mokSano abhAva che ane mokSano ja abhAva thAya to dIkSA vagere vyartha nakAmA thai jAya, "akAla svAdhyAya' vagerenuM svarUpa zrI Avazyaka niryuktimAMthI jANI levuM. kAraNake teno ghaNo vistAra hovAthI graMthanuM pramANa vadhI javAnA kAraNe tenuM vivecana karyuM nathI, e pramANe ATha jJAnAcAra aticAra sahita kahyA che. A jJAnAcAranA AcAranA pAlanathI viparItapaNe AcAranuM pAlana karavuM te jJAna virAdhanA. kahevAya che. jemake jJAna pratye zatrutA rAkhe. jJAnI pratye zatrutA rAkhI jIvana jIve, gurUne oLavavA eTale je gurU pAse bhaNyA hoya te gurU enAthI ochuM bhaNelA hoya, kSayopazama bhAva gurUno ocho hoya to gurUnuM nAma bolatA zarama Ave te gurUne oLavyA kahevAya. gurUnA nAmane chupAvavA-e jJAna virAdhanA kahevAya che. gurU bhagavaMtanA AhAra-pANIthI bhakti karavAnA badale AhArapANI AdimAM aMtarAya karavo, AhAra na lAvavo, TAimasara AhAra na vAparavo, pANI TAimasara na ApavuM tathA gurU pratye ane jJAnA pratye dveSa karavo, jemake bhaNIne zuM kAma che enA karatAM na bhaNelA ame sArA chIe, bhaNIne paNa je guNo pedA karavAnA che e gaNo pedA thayA nathI emanA karatAM amArAmAM guNo sArA che ityAdi aneka prakAranI vicAraNAo karIne, vacano bolIne jJAna pratye, jJAnI pratye dveSa budhdhi rAkhavI e jJAnanI virAdhanA kahevAya che temaja akALe svAdhyAya karavo, jJAnI bhagavaMtoe je TAime je sUko karavAnA kahelA hoya te samaya eTale TAima sivAya bIjA TAime e sUtro karavA, svAdhyAya karavo te akALe kahevAya che. jemake roja mATe sUryodaya pahelAnI be ghaDI, madhyAhUkALanI eka ghaDI AgaLanI eka ghaDI, pAchaLanI, sAMjanA sUryAsta pachInI be ghaDI akALa kahevAya che. e TAime sUtro bhaNavA-gokhavA, svAdhyAya karavo e akALa kahevAya che. e akALe sUtro bhaNavA vagerethI jJAnanI virAdhanA thAya che. evI ja rIte manathI jJAnanI virAdhanA karavAthI jIvone jJAnAvaraNIyano kSayopazamabhAva ocho maLe che, yAdazakti ochI prApta thAya che, mahenata karavA chatAM paNa jJAna caDhe nahi temaja gAMDApaNuM mUDhapaNuM ane koipaNa vAtanI vicAraNA na karI. zake eTale vicAra zakti hIna prApta thAya che. vacana bolIne jJAnanI virAdhanA karavAthI mUMgApaNuM, totaDApaNuM, vherApaNuM, AMdhaLApaNuM Adi prApta thAya che eTale ke mukhanA-netranA ane kAnanA aneka prakAranA rogo prApta thAya che ke jethI jIvo jJAnA bhaNI zake nahi. kAyAthI jJAnanI virAdhanA karavAthI jIvone lulApaNuM, laMgaDApaNuM, ThaMDApaNuM. zarIranA aMgopAMgamAM aneka prakAranA rogo pedA thAya ke jethI abhyAsa karI zake nahi ane jJAna prApta thai zake nahi. mana-vacana ane kAyA e traNethI virAdhanA karavAthI jIvone dareka aMgopAMga AdimAM rogAdi prApta thAya che AthI bhaNAvavA chatAM paNa e jIvone jJAnanI prApti thatI nathI. AthI jJAna vagara jIvo potAno janma phogaTa gumAvI rahelA hoya che. AthI jJAnI bhagavaMto jJAnanI virAdhanA na thAya e rIte jIvana jIvavA prayatna karavo joie emAM Page 127 of 191
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAvI jJAna virAdhanA pariharuM ema jaNAve che. 18. kzana virAdhanA dazanAcAra have darzanAcAranuM kaMika svarUpa prarUpe che. zrI samyagadarzananAM niHzaMktipaNuM, nirAkAMkSapaNuM vagere ATha AcAro thAya che. emAM deza zaMkA ane sarvazaMkAnA tyAgarUpa niHzaMkatva AcAra che. (1) emAM deza. zaMkA eTale ke "jIvatva badhAmAM samAnapaNe hovA chatAM eka bhavya che bIjo abhavya che evo bheda zI rIte ghaTI zake ? vagere (2) sarvazaMkA e che ke prAkRta bhASA baddha A siddhAMta sarvajJa praNIta che ke pachI koika buddhizALI bIjA mANase racela che ?' vagere kalpanAo karavArUpa sarvazaMkA jANavI. (2) deza ane sarva AkAMkSAnA tyAgarUpa nirAkAMkSatA AcAra :- temAM dezathI AkAMkSA te cheke koika kudharmInA dharmano dayA vagereno aMza jovAthI te icchA karavAthI jANavI, sarvathI AkAMkSA boDha, sAMkhya vagere badhAye dharmonI AkAMkSA karavAthI che, tathA (3) zrI arihaMtanI upadezela kriyAonA LanI bAbatamAM ni:saMzayapaNA rUpa trIjo nirvicikitsA rUpa AcAra che. athavA vidazabda jJAna arthamAM che. vividatta // Qiche tene lopavAthI vida zabda thAya che. vidu eTale sAdhuo temanA melathI gaMdA thayelA zarIra vagerenI jugupsAnA tyAga karavAthI nirvijugupsArUpa AcAra jANavo. (4) mUDhadraSTipaNe deza ane sarva bhedathI be prakAre che. temAM dezathI anya dhamIonA bALatA vagere tathA vidyAmaMtra vagerenA camatkAro, rAjA vagere dvArA thayela temanI pUjA joi athavA temanA AgamAdi sAMbhaLIne thoDo badvimAM vyAmoha thavAthI maDha banela eTale svabhAvathI calita thayela je samyagadarzanarUpa draSTi jemane hoya te dezamUDha draSTi kahevAya teno je bhAva te dezamUDha draSTid. (2) sarvathI eTale bilakulamUDha eTale svabhAvathI calita thayela draSTi jemanI che. te sarvamuDhadraSTi teno bhAva sarva mUDhadraSTiva. banne prakAranA mUDhadraSTipaNAno tyAga te amUDhadraSTivAcAra che. (5) upavRMhaNa eTale prazaMsA te be prakAre prazasta ane aprazasta, temAM jJAna, darzana saMyamanA vartanamAM udhata-prayatnazIla sAdharmikonI tathA sAdhu vagerenAM te guNonI prazaMsA karavAvaDe temanA utsAha vadhAravAnA kAraNarUpa je prazaMsA te prazasta. kahyuM che ke "tapa, vaiyAvacca, vinaya, svAdhyAya vagere yogomAM" prayatnazIla ziSyonI prazaMsA karavAthI upabRhaNA vinaya che. (1) bauddha caraka-nAstika vagere mithyAtvIonI prazaMsA aprazasta che. A prazasta ane aprazasta prazaMsA karavAthI ane na karavAthI upabRhaNA AcAra thAya che. (6) sthirikaraNa be prakAre prazasta ane aprazasta che, temAM saMyama, tapa, vaiyAvaccamAM sIdAtA sAdharmiko athavA sAdhuone yathAyogya AlaMbana eTale Teko ApavAvaDe sthiratA karavI te prazasta ane aprazasta asaMyama viSayaka jANavI. A baMne prazasta, aprazasta sthirikaraNane karavA na karavA dvArA sthirikaraNa AcAra thAya che. (7) vAtsalya be prakAre che prazasta ane aprazasta, temAM prazasta AcArya, glAna, pravartaka, tapasvI. asahu, bALa, vRddha vagerenI gocarI, pANI, upadhi vagere lAvI ApavA dvArA samAdhi ApavArUpa che. hyuM che ka'AcArya, (guru) glAna, tapasvi, bALa vagerene vizeSa vizeSa prakAre AhAra vagere dvArA. saMpUrNa sevA karavI te sAdharmika vAtsalya che.' (1) pArtha-pAsatyA, gRhastha vagerene AdhArarUpa eTale AhArAdi ApavA rUpa aprazasta vAtsalya jANavuM. A prazasta ane aprazasta vAtsalya karavA na karavA rUpa vAtsalya AcAra che. (8) jenA dvArA pravacana-zAsana prabhAvita athavA prakAzita thAya te prabhAvanA, jo ke pravacana zAsana zAzvata hovAthI, tIrthakaravaDe racita hovAthI devadAnavo vaDe namaskArita hovAthI jAte ja Page 128 of 191
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ dedipyamAna-prabhAvika che. chatAM paNa darzana zuddhinI icchA rAkhanArAo je guNavaDe adhika hoya temaNe te guNavaDa zrI ahaMta zAsananI prabhAvanA bhagavAna vajasvAmI vagerenI jema karavI. kahyuM che ke "svabhAva siddha pravacana jAteja adhika dipe che. chatAM paNa je je guNavaDe adhika hoya tene te guNavaDe pravacana prabhAvanA karavI.' (1) te prabhAvako mAvacanika vagere athavA atizaya addhi vagere rUpe ATha ATha prakAranA che. temanI vyAkhyA AgaLa Aja taraMgamAM karI che. mATe phrI karatA nathI. ATha ATha prakAranA prabhAvakoe karela zrI ahaMta zAsana viSayaka prabhAvanA prazasta kahevAya che. kadmAvajanika viSayaka aprazasta prabhAvanA che. e baMne prazasta, aprazasta prabhAvanA karavAthI ane na karavAthI prabhAvanA cAra thAya che. Aje AcArane viparItapaNe AcaravAthI darzanAcAranA ATha aticAro thAya che, A pramANe darzananA aticAro sahita AcAro kahyA. darzana virAdhanA eTale arihaMtanA darzanamAM zuM che ! e kAMi Ape nahi. koinA du:khone dUra kare nahi, koinI sAmuM joine e jIvo pratye koipaNa prakAranI sahAya kare nahi kAraNa ke e pote vItarAga che to e vItarAga bIjAne mATe upayogI zuM thAya ? AvI aneka prakAranI vicAraNAo-vAto cIto karavAthI AtmAdarzana virAdhanA kare che. evI ja rIte je kSAyika samakItI jIvo che chatAM paNa teo narakamAM gayA zrI arihaMta paramAtmAoe zreNika AdikSAyika samakIti jIvone paNa narakamAM jatA bacAvyA nahi ! to ja bhagavAna A rIte potAnA bhaktone paNa du:khamAMthI na bacAve to emanI sevAthI zuM lAbha ityAdi vacano bolIne niMdA karatA karatA darzana virAdhanA rUpe pApa bAMdhIne jIvo durgatinA musAphTa bane che. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke darzana ane darzananI sAmagrI pratye abhAva pedA karI darzana ane darzanInI niMdA Adi karIne jIvo darzana virAdhanA karI saMsAranI vRddhi kare che mATe darzana virAdhanA pariharU ema jJAnIo jaNAve che. A rIte virAdhanAno tyAga karI AtmA darzananA AcAronuM pAlana karatA karatA. potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zake che. darzananA ATha AcAronuM pAlana kaheluM che enAthI viparIta AcAranuM pAlana karavuM e paNa darzanavirAdhanA kahevAya che. e darzana virAdhanAthI bacavA mATe paryatna karavo joie. 19. cAritrAcAra vidhinA pariharsa athavA cAritra virAdhanA parihare mahAnaMdarUpa pamokSapadanI icchAvALA bhavya jIvoe A pramANe ATha prakAranA AcAra AcaravAvaDe suMdaratAne pAmela zrutajJAna ane samyagadarzanaviSe saMpUrNa prayatnapUrvaka udhama karavo joie. kAraNa ke "jJAnavaDe ja kartavya, akartavya, hita, ahita, heya, upAdeya jANI zakAya che. kahyuM che ke jJAnavaDe ja karaNIya akaraNIya jANI zakAya che, jJAnI kArya aMkArya ane choDavAnuM karavA mATe jANe che.' (1) yazakIrtikAraka jJAna che. jagatamAM seMkaDo guNonI prApti karAvanAra jJAna che jinezvaranI paNa A AjJA che, ke prathama jJAna ane pachI cAritra' (2) tathA abahu mRtathI bahuzrutanI nirjarA paNa atiadhika kahI che. kahyuM che ke "abahuzrutane je zudvi chaThTha, aTTama, daza, duvAlasa tapavaDe thAya che. tethI anaka guNI zuddhi, pariNatajJAnIne thAya che.' (1) abahuzruta thaine je zrI arihaMte kahelI kriyA karavAno prayatna kare che. Page 129 of 191
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM paNa seMkaDo aparAdho (prayatno) karIne paNa jANI zakatA nathI, pUjya zrI dharmadAsa gaNijIe sarva upadeza vaDe vizALa evI upadeza mALAmAM kahyuM che ke ' abahuzruta tapasvI pathane jANyA vagara vicaravAnI icchAvALA seMkaDo aparAdha (prayatno) karIne paNa jANI zakatA nathI, (1) je devasirAiya zuddhi ane vratanA aticArane jANatA nathI, tevA avizuddhanI guNazreNI vadhatI nathI teTalI ne teTalI ja rahe che, (412-413) alpAgamI thaine je atiduSkara tapane kare che. te kaSTane (kalezane) pAme che. suMdara buddhi e kareluM ghaNu paNa suMdara hotuM nathI (414) zrutanA niSkarSane eTale rahasyane jeNe abhinna eTale TIkA vagaranA mAtra zruta (sUtra) nA akSara anusAra anusAreja cAlavAnA svabhAvavALA evA sAdhunuM sarva udhamavaDe kareluM kriyAnuSThAna vagere ajJAna tapakaSTamAM ja khape che. (415) jema koi mANase koi pathikane mArga dekhADyuM te paNa te mArganA vizeSane eTale A rasto ja khape che. jamaNI bAju jAya che ke DAbI bAjue jAya che ?' vagere rUpa vizeSa svarUpa te nahI jANato evo te pathika avazya kaSTa pAme che. tema liMga veSa ane AcArane dhAraNa karanArA sAdhu sUtranA akSaranA anusAre cAlavAmAtratho kaSTane pAme che. (416) kalpya akalpsa, eSaNA aneSaNA caraNa karaNa zaikSavidhi prAyazcitavidhi, dravya vagere guNomAM samagra, pravrAjana vidhi. utthApana, Aryavidhi, samagra, utsarga apavAda vidhine na jANanAro kevI rIte jayaNA karI zake ? (417418) A kAraNathI thoDI paNa (jJAna) buddhi hoya to saMpUrNa prayatnapUrvaka haMmezA zrutajJAnanAM abhyAsamAM jANavA bAbatamAM prayatna na choDavo. kahyuM che ke jo tuM jJAna zIkhavAnI icchA karato hoya to divasamAM eka padane dhAraNa kara (bhaNa), pakhavADIye ardhazlokane dhAraNa kara paNa udhama na choDIza.(1) athavA Azcarya juoke zItala ane komaLa-narama, pravAhI hovA chatAM paNa pANI parvatane thoDo thoDo vahana karavA dvArA bhedI nAkhe che. (1) tathA jema TIpe TIpe sarovara bharAya che te nyAyathI badhI vidhAo dharma ane dhananI vRddhi thAya che. (1) zrutano abhyAsa paNa samyagdarzanavALAne ja jJAnarUpe pariName che. mithyAdraSTione nahI. kahyuM che ke sat asatnI vizeSatA vagara, bhavanA kAraNarUpa hovAthI jJAnanA phLano abhAva hovAthI mithyAdraSTine ajJAna hoya che. (1) A kAraNathI zrutajJAnano abhyAsa karanArA dharmIoe zrI arihaMte kahela samagra tatvanI samyak zraddhArUpa zrI samyagdarzanamAM mananuM sthirikaraNa karavuM. jethI samyaktva prApta karyA pachI niyamA apAIpudgalaparAvarta pramANa saMsAra sthita rahe che kahyuM che ke aMtarmuhUrta mAtra paNa jemaNe samyaktva sparze che teone apAIpudgalaparAvarta saMsAra rahe che. (1) ane A samyagdarzananA je dAtAra hoya temanA upakArano badalo vALavo azakya ja che. sarvaguNa yukta karoDo, hajAro, paropakAra karavAvaDe jene samyaktva Apyu che tene mahAnaMdarUpa mokSamAM rahela anaMta, apratima, anupama aprameya, advitIya, sukhane paNa ApyuM che, tethI zAzvata sukha ApavA rUpa upakAravaDe je upakAra karyo che. tevo upakAra traNe jagatamAM bIjo koNa karavAnuM jANe che, jethI jenA para upakAra karIye te sukhI thAya che, ane mokSa sukha jevuM bIju sukha traNa jagatamAM kyAMya paNa nathI, kahyuM che ke 'te sukha manuSyone nathI ke sarva devone paNa nathI, je avyAbAdha sukhane prApta karela siddhone hoya che. (2) siddha sukhanI badhI rAzi-(DhagalA)ne ekaThI karIye ane teno anaMta varga karIe to sarva AkAzamAM paNa samAveza thato nathI.(2) A samyagdarzanane je sArI rIte ArAdhe che.(pAMca aticAra vagara) temanI AjJA devopaNa sArI rIte prasannamanapUrvaka mAne che. kahyuM che ke acalita samyaktvavALAonI AjJAne devo paNa bhaktithI kare che.' jema amaradattanI bhAryAnuM athavA rAjA vikrama vagerenI jema mAne che. amaradattanI bhAryA tathA rAjA vikramanuM sthAnaka zrI puSpamALAnI Page 130 of 191
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAmAMthI jANavuM. ahIM graMthavRddhi thavAnA bhayathI teno vistAra karatA nathI. A samyagadarzana prApta karyA pachI manuSyo devomAM ja utpanna thAya che. jo emane potAnA AyuSyanA chellA samaya sudhI samyagadarzananA pariNAma tUTyA na hoya athavA samyakatva prAptinI pahelA jo naraka tiryaMcanuM AyuSya bAMdhyuM na hoya, e pramANe tiryaMconI gati paNa jANavI, deva jo apatita samyaktvanA pariNAmavALA ane pahelA tiryaMca AyuSya bAMdhyuM na hoya to samyakatva pAmIne manuSyomAM ja utpanna thAya. che. e pramANe nArakonI gati paNa jANavI. kahyuM che ke "samyakatva prApta karyA pachI jIva jo samyakatva rahitA thayo na hoya athavA pUrvamAM Ayu bAMdhyuM na hoya tomAnika deva sivAyanuM AyuSya bAMdhato nathI." (1) samyatva prApta karyA pachI jIvo naraka tiryaMconA dvAra choDIne divya devatAi, manuSyanA sukha tathA mokSa sukhane pAme che. (2) A mithyAtvarUpa mahAjheranA Avezano nAza karavAmAM mahAmaMtra samAna samyagadarzana jenA manamAM sAruM sthira thayuM hoya tenA manamAM samyaga jJAna ane samyapha cAritra paNa sArI rIte sthira che. pt2 [ mahajzlokamAM kahyuM che, mATe manovAMchita ApavA mATe devamaNi eTale ciMtAmaNi samAna samyaka zraddhAmAM ja haMmezA manane sthira karavA yogya che. samyagadarzananuM svarUpa samApta trIjI laherano bIjo taraMga samApta A rIte cAritranA AcArathI virudhdha AcaraNa karavAthI cAritra virAdhanA lAge che. A cAritra virAdhanAthI bacIne AcAranuM pAlana karatA AtmakalyANa karI saMpUrNa zAzvata sukhane pAmIe (20) managuti, (21) vacanaguti, (22) kAyamurti AdarUM. traNa guNanuM svarUpa (manomukSa) have traNa gutinuM svarUpa kaMika kahe che. mana, vacana, kAya rUpa traNa prakAranI gutio hoya che. emAM (1) satya, (2) asatya, (3) satyamRSA (mizrA), (4) asatya amRSAbhede cAra prakAranI manoguti che. emAM "jIva e jIva che" vagere vicAra karanAra satyamanayoga che ane te viSayanI gupti paNa satya manogupti ajIva e jIva che' vagere vicAra te asatya manoyoga che. te viSayanI gupti te paNa asatyamano guti che. e pramANe satyamRSA (mizra) ane asatya amRSA manoyogamAM paNa satyamRSA ane asatyamRSAmanoyoga kagupti jANI levI, satya asatyanuM svarUpa to pahelA jaNAvI dIdhuM che. A cAre prakArano manoyoga manadravyanA viSayavALo che. te manodravyane saraMbha samAraMbha ane AraMbhamAM pravartatA rokavuM. aTakAvavuM te manogupti kahevAya. (1) temAM saMraMbha eTala saMkalpa, je saMkalpa A pramANe che ke..... "huM evuM dhyAiza-vicArIza ke jethI A marI jaze." (2) samAraMbha eTale bIjA jIvone pIDArUpa uccATana vagere rUpa durbAna ane (3) AraMbha eTale bIjAnAM prANono nAza karavArUpa-mArI nAMkhavA rUpa azubha dhyAna, A traNemAM potAnAM manane jarA paNa na javA devuM. AthI akuzaLa (azubha) manano nirodha ane kuzaLa (zubha) mananI udIraNA tathA mananuM je ekatvapaNuM te manogupti kahevAya che. zrI puSpamALA (upadezamALA) mAM kahyuM che ke "akuzaLamanano nirodha ane kuzala mananI udIraNA tathA ekatvapaNuM nirvikalpamanano prasAra ane maharSio managupti kahI che. (1)" traNe gutiomAM "#GU[ ' (1) gAthA vaDe manogatine ja duSkara Page 131 of 191
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahI che. tathA samudrane paNa aTakAvI zakAya che. pavanane paNa rokavAno upAya thai zake che. paraMtu haju sudhI. mananA nirodhano upAya koie karyo nathI ema huM mAnuM chuM. na vicAravA yogya vicAre che. dUra dUra jAya che. bhAremAM bhAre ne moTAmAM moTAne paNa oLaMgI jAya che. jethI mana durAcArI strI jevuM mane bhAse che lAge che. (2) mana:zuddhi vagara kyAre mukti thatI nathI. zrI yoga zAstranA cothA prakAzamAM kahyuM che ke manarUpa rAkSasa ni:zaMka paNe aMkuza vagara to rahe che. yogIpaNAne ane traNe jagatane saMsArAvartarUpa khADAmAM nAMkhe che phTa che. (35) tapane tapanArA tathA muktimAM javAne icchanArA prANIone paNa vAyunA jevuM caMcala (asthira) mana jyAM tyAM (game tyAM) kkI de che. (36) je manano rodha karyA vagara yogakriyAne yoga zraddhAne dhAraNa kare che. te paga vaDe cAlIne gAma javAnI icchAvALA pAgalA laMgaDAnI jema mazkarIne pAtra thAya che. (37) manano rola karavAthI cAre taraphTI AvatA karmo paNa rokAya che. jene manano rodha karyo nathI tenA hito paNa prasarI jAya che-dUra thai jAya che. (38) A manarUpI vAMdaro traNe jagatamAM rakhaDavAmAM laMpaTa che. vyasanavALo che. mATe mokSane cAhanArA AtmAoe prayatna pUrvaka teno kabajo karavo. (39) paMDitoe kta eka mananI zuddhine ja nirvANa mArganI darzikArUpe bujhAyA vagaranI dipIkA-dIvaDI rUpe mAnya rAkhI. che. (40) mana zuddhi hoya che te, je guNo nathI te te guNo che. ema samajavuM tathA mananI zuddhi nathI to guNo bhale hoya paNa te guNo na hovA barobara che. mATe buddhimAnoe mananI zuddhi ja karavI (41) jeo mana zuddhine dhAraNa karyA vagara-rAkhyA vagara mokSa mATe tapa kare che. teo nAva-hoDI choDI be hAtha vaDe mahAsamudra taravAnI icchA rAkhe che (42) tapasvInuM dhyAna mana:zuddhi vagara sarvathA nakAmuM thAya che. jemAM AMdhaLA AgaLa rAkheluM darpaNa (43) mATe zuddhine irachanArAoe avazya mana:zuddhija karavI, zruta bhaNavuM ke indriyadamana vagere kAyakaSTa rUpa bIjI pravRttiothI zuM ? (44) vagere bhAvanA vaDe 'vikrAMtaH' vagere zloka sudhI adhikAra kahevo tathA ahiM bhavabhAvanA kathA sahita kahevI. mATe dharmadhyAna zukladhyAna karavAmAM sAvadhAna munibhagavaMtoe AtarodradhyAnanAM viSayamAM jatA manane bilakula rokavuM joie. kAraNa ke ArtadhyAna tiryaMcagatinuM kAraNa che ane rIdradhyAna narakagatinuM kAraNa che. kahyuM che ke "# 2 tiriyAIWITU[ J[dHU TU A mana guptinuM karavA ke na karavA bAbate koMkaNa dezanA sAdhanuM draSTAMta jANavuM. draSTAMta - (1) koMkaNa dezamAM koika vANIyo raheto hato. te dara varSe khetI karI musAphrone jamADato hato. tethI dezanA nAma vaDe ja lokomAM te 'koMkaNa' rUpeja prasiddha thayo. eka vakhata tene sAdhu pAse dharma sAMbhaLI kuTuMbano moha choDI vRddhAvasthAmAM karmane bALavA mATe vrata-dIkSA lIdhI, eka vakhata varSARtumAM mAnuM paraThavI iriyAvahI karatI vakhate kAussagnamAM ubhA rahyA. ghaNo samaya vityA pachI tene kAussagga pAryo tyAre gurue pUchayuM "he sAdhu ! tame ATalA vakhata sudhI zenuM dhyAna karyuM ?' tene kahyuM jyAre huM gRhastha hato tyAre unALo pUro thAya eTale badhA khetaromAMthI jhADo ukheDI agni saLagAvuM ane velaDIo bhAMgI nAMkhuM, tyAra pachI varasAda varSe tyAre anAja vAvIe. tyAre ghaNuM anAja utpanna thAya che) thatuM hatuM. vartamAnamAM-hAlamAM meM dIkSA lIdhA pachI mArA dIkarAo khetImAM kuzaLa na hovAthI nizcitapaNe besI rahyA haze. jo teo A pramANe kare to sAruM nahi to te bicArA bhUkhathI pIDAyela peTavALA marI jaze. A pramANe meM jIvadayA vicArI." A pramANe teNe kahyuM tyAre zrI gurUe kahyuM "he bhadra ! tame durgAna karyuM che. kAraNa ke jIva samUhanA nAza vagara khetIkAma thAya nahi. mATe A duciMtana karavA badala micchAmi dukkaDa Apo A pramANe gurUvare kahyuM." Page 132 of 191
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre zrI gurUnI samakSa-AgaLa te pApanuM micchAmi dukkaDaM ApI te pApanI zuddhi mATe phrI kAussagnamAM rahyA. te kAussagnamAM rahIne te duciMtananI niMdA karatA kSapaka zreNi para AruDha-thai kevalajJAna pAmyA. jema A mahAtmAe pahelA manano rodha na kayAM tema bIjA sAdhuoe na karavuM. ane jema emane pAchaLathI manano rodha je rIte karyo tema bIjA sAdhuoe paNa karavo joie. A pramANe manoguptinuM svarUpa kahyuM. kevuM mana manogati? A traNeya prakAranI manogatinuM arthipaNuM kalyANakAmI evA darekane mATe Avazyaka che. trIjA prakAranI manAgutine dhyeya rUpa banAvIne, prathamanI be prakAranI manogupti mATe prayatnazIla banelA AtmAo mATe, uccamAM ucca koTinuM kalyANa paNa ati nikaTa bane che. dunyavI sukhanI lAlasAne tajIne Atmasukhane ja prApta karavAne mathanArAo mATe ja A zakya che. dunyavI sukhanI kAMkSAvALA AtmAo kadAca sAdhuvezamAM rahelA hoya, to paNa teo manogatithI sadA para rahe che ane aneka rItie rIbAyA kare che. A traNa prakAranI manogationo eka ja zloka dvArA khyAla ApatAM, parama upakArI, kalikAlasarvajJa, AcAryabhagavAna zrImad hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA mAne che ke _ "vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastanjhai-manoguptirudAhatA / / 1 / / " arthAta - manoguptinA svarUpane jANanArA mahApurUSoe-kalpanA jAlanI vimukti, samapaNAmAM supratiSThita ane AtmAmAM ramaNa karatuM AvA prakAranuM je mana, tene manogati kramAvI che. Arta ane rodra dhyAnano anubandha karanArI kalpanAonI jALathI mukta evuM je mana-tenuM nAma prathama prakAranI manogati : zAstrAnusAriNI, paralokane sAdhanArI ane dharmadhyAnano anubandha karanArI mAdhyacya pariNati rUpa baneluM hoi samapaNAmAM supratiSThita baneluM je mana-tenuM nAma bIjA prakAranI manoti : ane kuzala tathA akuzala manovRttinA nirodhathI yoganirodhAvasthAmAM thanArI AtmArAmatAvALuM je mana-te trIjA prakAranI manogupti che. vacanAmRtanuM svarUpa te satya, asatya vagere bhedoe cAra prakAranAM che. (1) satya vacana viSayaka satya vacana gupti (2) asatyavacana viSayaka asatya (3) satyamRSA vacana viSayaka satyAmRSA (mizrA) ane (4) asatya amRSAvacana viSayaka asatyAmRSA A cAra prakAranI vacanaguti vacana viSayaka che. te vacanane zuddha puNyanAM arthI jIvoe (1) saMraMbha (2) samAraMbha ane (3) AraMbhamAM javA na devuM. (1) saMraMbha eTale bIjAnA jIvane nAza karavAmAM samartha evI tuccha vidhAmaMtra vagerenA jApa-parAvartananA saMkalpa sUcaka je dhvani-avAja e pramANe saMkalpa zabdano vAcya artha jANavo. (2) samAraMbha eTale bIjAne pIDAkAraka maMtra vagerenuM parAvartana-jApa karavo. (3) AraMbha eTale bIjAnA prANa nAza thAya-mRtyu thAya evA maMtra vagere jApavA. munipaMgavoe A traNemAM potAnA vacanone pravartAvavA ja nahi. kAraNa ke akuzala (azubha) vacanano rodha ane kuzala (zubha) vacananI udIraNA ene ekatva vacana gupti kahevAya che. kyuM che ke "akuzala vacanano nirodha, kuzala vacananI udIraNA tathA ekatvapaNuM A nirvikalpa vacananAM prasArane maharSioe vacanaguNiI Page 133 of 191
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahI che." ane asaMvRta eTale asaMyamI jIvone vacanagupti duSkara che. hyuM che ke "kuzaLa puruSo ghoDAone vaza karI zake che. tathA hAthIone kabaje rAkhI zake che. paNa vacana vyAdhino kabajo karavo. saMyamita karavuM. te paMDitone paNa duSkara che ema huM mAnuM chuM.' (1) A vacanagutine sUtrArthamAM praviNa evA guNadatta sAdhunI jema koika vaDe ja sArI rIte ArAdhAya che. te sAdhunI kathA A pramANe che....... zrIpuranagaramAM dhanadeva nAmano zeTha hato, tene dhanavatI nAmanI strI hatI. te bannene guNadatta nAmano putra hato, karmanuM maMthana karavAmAM AgrahI tene gurU pAse dharma sAMbhaLI dIkSA lIdhI, tene gurU pAse vidhipUrvaka sUtra artha bhaNI gItArtha thai saMsArI svajanone vaMdana karAvavA mATe zrI guruno AjJA-Adeza. lai zrIpura tarapha ekalA cAlyA, tyAM rastAmAM jatAM vacce temane coroe pakaDIne pallIpati pAse lai AvyA, thoDo samaya vityA pachI sAdhue palipatine kahyuM "huM akiMcana-pesA vagarano chuM" zA mATe tame mane ahIM pakaDI rAkho cho ? jo tamAre mArA kapaDAnI kaMika jarUra hoya to te laine mane chUTo karo, kAraNake jaMgalamAM nirdoSa AhAra maLe nahi, ane AhAra vagara zarIra TakI zake nahi. e pramANe sAdhue kahyuM tyAre palipatie kahyuM amAre tamAruM ke tamArA kapaDAnI koi jarUra nathI. paraMtu A raste lagnanI jAna Avaze tene laTavA mATe ame rasto rokyo che. jo ame tamane choDI mUkyuM to amAruM dhAreluM na thAya, kAraNa rasto. rokela che ema jANI te jAna bIjA mArge jatI rahe. A pramANe palipatie kahyuM tyAre sAdhue kahyuM palipati ! to amane chUTA karo kAraNa ke amAro AcAra che. zubha azubha samAcAra kahevA nahi. kadAca pUche to paNa ame maunaja rahIye chIe.' A pramANe sAdhue kahyuM tyAre A viSayamAM tamAruM vacana che ema kahI temane pallipatie chUTA karyA, eTale zrIpura nagara gayA tyAM gAma eTale svajano-sagAoe vaMdana karI kahyuM "tame prasaMga para AvI gayA. mATe amArI sAthe tamArA nAnA bhAinI jAnamAM tame paNa Avo." A pramANe teoe Agraha karavAthI temanI sAthe te sAdhu teja raste cAlyA, A jAna cAlatI cAlatI jyAM te coranuM sthAna hatuM jagyA hatI tyAM AvI eTale "mAro, mAro paDo, pakaDo" ema bolatA coro lUMTavA mATe doDyA, A pramANe cAre dizAmAM loko nAsatA hatA, lUMTArAo lUMTatA hatA te vakhate muni pAtrA jamIna para mUkI niHzaMkapaNe ekAMtamAM kAyotsargamAM rahyA. have te sAdhune, te palipatie potAnA sevakone bolAvIne kahyuM, "A pelA satyavAdI mahAmuni che." teoe paNa tene sArI rIte oLakhI bhaktibhAva pUrvaka namaskAra karyA. have te sAdhunI mAtA teone ekaThA thayela joi manamAM vicAravA lAgI ke 'nakkI A loko ekaThA thai sAdhune heranA karatA lAge che. mATe huM tyAM jai emane sAdhune herAna karatA rokuM' Ama vicArI putra mohathI mohita thai te tyAM AvI, tyAre temane sAdhune vaMdana karatA temanI stuti karatA joine te AzcaryapUrvaka A pramANe kahevA lAgI. "he are ! tame tamArA AcAra virUddha A munivaMdana stavana vagere kema karo cho ?' A pramANe tene kahyuM tyAre coranA nAyake kahyuM "he mAtA ! tuM zuM kahe che ? A. mahAmunine namaskAra karavA vaDe amArA pUrA janmanA upArjelA pApo paNa nAza pAme che. kAraNa ke mahAtmAonI sevA sarva pApono aMta karanArI che. A ja mahAtmA che. kAraNa ke emanAmAM satya pUrAvA sAthe dekhAya che." A pramANe te palipatine sAdhunI stuti karato joine te kahevA lAgI 'tame lokoe zI rIte enAmAM satyavAdI paNuM joyuM ?' A pramANe tene pUchayuM tyAre tene kahyuM "gai kAle vacana laine temane ame choDyA che. A pramANe tene kahyuM tyAre te kahevA lAgI, 'A tamane jANato hovA chatAM paNa kahyuM nahi. mATe A cAku-charI Apa jenAthI mAruM peTa phADI nAMkhyuM ke jemAM A pApI rahyo hato, A jANato hovA chatAM Page 134 of 191
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ che paNa potAnA kuTuMbane ja AvI takalIphyAM nAMkhyuM. evA satyavacanathI ke mauna dhAravAthI zuM matalaba ? zuM artha rahyo ?' vagere bolatI ane khedita thayelI tene joi cora nAyake kahyuM * he mAtA ! zuM A tamAro dIkaro che ?' A pramANe tene kahyuM tyAre muninI mAtAe kahyuM ' A mAro moTo dikaro che. ane je paraNavA jai rahyo che te nAno dikaro che.' A pramANe tene kahyuM tyAre pallipati ene kahevA lAgyo, ' jo ema che to strIvargamAM tame dhanya cho ke jenI kukSimAM sAkSAta satyadharma jevA A putra avataryA che, tethI emanA vaDe kula pavitra thayuM emanA vaDe ja pRthvI sAdhuvALI che AthI ja A devone paNa sevavA yogya che, bIjuM Apa pUjya A sAdhunA mAtA che to mArApaNa mAtA ja cho,' A pramANe kahI tenA pagamAM paDI namaskAra karyo namIne je lUMTyuM hatuM te badhuMye pAchuM ApI dIdhuM, ApIne kahyuM ' ahiM tamAre haMmezA nirbhayatA pUrvaka AvavuM javuM, A vakhate te sAdhue kAusagga pAryo. pArIne te badhAnI-AgaLa dharma mArganI prarUpaNA karI, te sAMbhaLIne teoe yathAyogya-yathAzakti dharmane Adaryo, te sAdhu ane te muninA sagAo nirvighna lagna mahotsava karI jema gayA hatA tema pAchA AvI gayA, munipaNa gurU pAse jaine sArI rIte cAritrane ArAdhavA lAgyA. jema A guNadatta mahAtmAe saMkaTavALA prasaMgamAM paNa vacanagupti khaMDita na karI, tema bIjAoe paNa khaMDita na karavI, A pramANe vacanaguptinuM kaMika svarUpa kahyuM.' DAyaminuM svarUpa have kAyaguptinuM kaMika svarUpa kahe che. UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM, tevA prakAranA kAraNe khADo vagere oLaMgavA, javuM, indriyonI pravRtti vagere kAyayogI pravRtti karatA hoya tyAre (1) saMraMbha (2) samAraMbha ane (3) AraMbha e traNane choDavA. temAM (1) saMraMbha eTale mAravA mATe muThThI vagere upADavI teja mAravAnA saMkalpane jaNAvanAra che. upacArathI saMkalpa zabda vAcya che. (2) samAraMbha eTale bIjAne pIDA kAraka muThThI vagereno ghA karavo-muThThI vaDe mAravuM. (3) AraMbha eTale muThThI vagere vaDe athavA zasra vaDe bIjAne jIvathI mArI nAMkhavo. A traNemAM kAya yogane na pravartAvanAro sAdhu kAyagupta che. A kAyA madonmatta hAthInI jema ayogya kAryomAM pravRtti kare che tene je samyaga jJAnarUpI aMkuza vaDe temAM pravRtti karatA roke che, te kAyagupti kahevAya che, kahyuM che ke 'duSTa hAthInI jema A zarIra ayogya pravRtti mAM pravarte che. tene jJAnAMkuza vaDe roke te kAyaguptivAna kahevAya che.'(1) AthI ja sAdhuo kAraNa vagara hAtha, paga vagere paNa halAve nahi. jyAre kAraNa utpanna thAya ane halAve tyAre paNa pramArjanA paDilehaNA pUrvaka ja halAve. sAdhuo haMmezA kAcabAnI jema guptendriya eTale saMyamita indriyavALA hoya che. (indriyane vaza karanArA hoya che) kahyuM che ke kAma hoya tyAre zarIrane calAvatI vakhate hAtha, pagane na halAve potAnA aMgopAgane kAcabAnI jema zarIramAM gopavIne rAkhe saMyamita rAkhe. guDeMndriyapaNuM eTale mana vagere indriyone potapotAnA zabda vagere viSayomAM rokavA vaDe ane viSayaprApta thayo hoya tyAre te sArAnarasA viSayamAM rAga dveSa karyA vagara rahevuM tene gugleMndriya kahevAya, A kAyaguptine pAlana karavAmAM ane na karavAnA viSayamAM arihannaka muninuM draSTAMta jANavuM. arihannaka muninuM draSTAMta koika AcArya bhagavaMtane (arhannaka) arihannaka nAme ziSya hatA. te eka vakhata gurUsAthe raste cAlatA-cAlatA pAchaLa paDI gayA, e vakhate ati pahoLo nahi evo pANIno vahoLo-jharaNuM AvyuM, tene gItArtha eka paga pANImAM mUkI oLaMgI gayA. (arhannaka) arihannaka to pANInI virAdhanA thaze evI buddhithI vegapUrvaka tene oLaMgavAno prayatna karavA lAgyo. A vakhate koika Page 135 of 191
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdraSTi deve tenA pagane kApI nAMkhyo. te ja vakhate bIjI koika najIkamAM rahelI samyagadraSTi devIe te pagane sAMdhI Apyo, ane pragaTa thai te zAsana devI kahevA lAgI ke "he sAdhu ! A pramANe kUdIne javuM nahi. kAraNa ke chela-chIdra jonArA mithyAdraSTi devo chaLI jAya che. tamAro paga mithyAtvI deve kApI nAMkhyo hato. ane meM tene sAMdhI Apyo. AthI phrI AvuM karazo nahi." A pramANe kahI te adrazya thai gai. tyAra bAda te sAdhu zrI gurUpAse te pramAda padanI AlocanA karavApUrvaka kAyaguptimAM upayogavALA thayA jema sAdhue pahelA kAyagatine virAdhI tema bIjAoe virAdhavI nahi. jema A sAdhu pAchaLathI kAyamutine ArAdhI. tema bIjAoe paNa ArAdhavI joie. A pramANe kAyamurtinuM kaMika svarUpa kahyuM. A ATha pravacana mAtAmAM pAMca samitio cAritranI kriyAonI pravatti rUpe jANavI ane guktio badhAye azubha manoyoga vagere yogothI pAchA vA rUpe aTakavArUpe, ane zubhayogonA pravartanamAM jANavI. zeleSI avasthA vakhate to zubhayogothI paNa pAchA vArUpe hoya che. Aja samiti ane gupti vacce bheda che. samiti pravRtti rUpa che jyAre gupti pravRtti ane nivRtti rUpe che. kahyuM che ke "je samiti che-samitivALo che te niyamA gupta che, gutivALo che. je gupta che te samiti hovAmAM bhajanA che eTale te samita hoya paNa kharo ane na paNa hoya. je kuzala vacana bolato hoya te gupta paNa che ane samita paNa che. (1)' A AThe pravacana mAtAone sAdhue sAdhupaNa lIdhA pachI jIvananAM chellA samaya sudhI akhaMDapaNe pALavI joie. zrAvakoe paNa zrAvaka dharma svIkAryA pachI haMmezA tenA pAlanamAM yathAzakti prayatna karavo. joie. kAraNa ke sAdhuone prANAtipAta viramaNa vagere je mahAvrato che teja vrato zrAvakone amahAvrata eTale aNavratarUpe che eTale dezathI prANAtipAta viramaNa vagere rUpa che. mATe zrAvakoe paNa sarva zakti pUrvaka dezathI ATha pravacana mAtAnA ArAdhanamAM prayatna karela dekhAya che. sAmAyika poSadhavrata karela zrAvake to sAdhunI jema AThe pravacana mAtAne sArI rIte ArAdhavI joie kAraNa ke sAmAyika karela zrAvaka paNa sAdhu jevo kahevAya che. kahyuM che ke sAmAyika karela zrAvaka sAdhujevo thAya che. mATe A kAraNe ghaNA samAyika karavA joie (1) je zrAvake athavA sAdhue A ATha pravacana mAtAne sArI rIte ArAdhI tene zrI jinezvare kahelA saMpUrNa ArAdhyuM che. kAraNa A aSTa pravacana mAtAo ja samasta pravacana eTale zAsana che, te A pramANe iryAsamitimAM pahelA vratano samAveza thAya che. ane tenAmAM rahenArA ke tenA samAna bIjA vrato paNa temAM ja samAveza thAya che. jagatamAM evI koi vastu nathI ke jeno emAM samAveza na thato hoya kahyuM che ke pahelA. vratamAM sarvajIvo bIjA ane pAMcamAM vratamAM sarva dravyano samAveza thAya che. bAkInA mahAvratA tenA ekadezarUpa jANavA (1)' A pramANe arthathI saMpUrNa pravacana eTale jinazAsana iryAsamitimAM samAya jAya che. e pramANe bhASAsamiti vageremAM zAstrAnusAra vicAraNA karI levI-bhAvanA karavI. A aSTa pravacana mAtArUpa cAritrAcAra svarUpa cAritra samyaga jJAna, darzana vagara hotuM nathI. A traNa thI adhika kai paNa dvAzAMgImAM nathI. AthIja A AThene pravacana mAtA kahevAya che. AthI emAM saMpUrNa zAsana pravacana che, mATe A kAraNathI sAdhuo ane zrAvakoe haMmezA hitakArI sAmAyika poSadhavrata vaDe enA ArAdhavAmAM saMpUrNa zakti pUrvaka prayatna karavo joie. kAraNa ke enA pAlana vagara kaThina tapa kaSTa vagere anuSThAno kriyAo paNa nirarthaka-nakAmAM che. AthI A pravacana mAtAja cAritra che cAritra vagara tapa kaSTa kriyApaNa nirarthaka kahevAya che. kahyuM che ke cAritra vagaranuM jJAna, darzana vagaranuM liMga Page 136 of 191
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ grahaNa-veSadhAraNa paNuM, saMyama vagarano tapa je kare tenuM te nirarthaka-nakAmuM che.' jJAna, darzana paNa cAritra vagara mokSaphLa ApanArA thatA nathI, AthI cAritra ja vizeSa che. kahyuM che ke 'jenA vagara darzana, jJAna e baMne svataMtrapaNe saMpUrNa phLa ApI zakatA nathI. cAritra yukta hoya to ApI zake che. mATe cAritra viziSTa rUpe che.' (1) mATe jJAna, darzana ane tapanA phLarUpa jo mokSane icchatA hoya to sarva zakti pUrvaka ATha pravacana mAtA rUpa cAritrAcAranA ArAdhanamAM prayatnazIla thAo. trIjo taraMga saMpUrNa kAyazuddhi chedho bhedho vedanA je, saheto aneka prakArare, jina viNa parasura navi name re, tenI kAyAzuddhi udAra re. catura vicAro cittamAMre. samyadraSTinI e pratijJA che ke-e hRdayapUrvaka zrI jinezvaradeva sivAya anyane mAthuM na ja namAve. vivekanI khAtara bIje paNa namAvavuM paDe che, paNa arthakAmanI Asakti chUTI jAya, artha na joito hoya, to bIje nahi namavAthI aviveka na kahevAya. sAdhu kyAM bIje mAthuM namAve che ? hRdayapUrvaka, bhaktithI, AtmAno uddhAra mAnIne, mastaka kyAM namAvAya ? eka zrI jinane ane zrI jinanA anuyAyine ja. e kAyazuddhi che. (23) manaDa (24) vacanaDa (25) kAyadaMDa pariharU. (1) have RSabha dezanA nAmanI A trIjI laheramAM cothA taMragano prAraMbha thAya che. trIjA taraMgamAM ATha pravacana mAtA rUpa cAritrAcAranuM sAmAnyathI varNana karyuM, te cAritra sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. emAM sarvathI sarva sAdhune ane dezathI zrAvakone hoya che. eka vidha asaMyama vagerethI lai tetrIsa AzAtanA sudhInA pramAdo koi harI na zake evA sukhane icchanArA sAdhuoe choDavA joie. asaMyama, aviratirUpa che te eka prakAre che. samyadraSTine paNa avirati dIrgha saMsArane karanArI thAya che. to pachI te avirati mithyAtva yukta hoya tenI zI vAta karavI ? mATe aviratino tyAga karavo joie. (2) je kAraNothI jIva ATha prakAranA karmovaDe baMdhAya che. te baMdhana, te rAga ane dveSa ema be prakAre che. emAM rAga (1) draSTirAga, (2) sneha rAga, (3) viSaya (kAma) rAga ema traNa prakAre che. emAM (1) kuladharma viSayaka rAga te draSTi rAga. (2) mAtA, pitA, bhAi, putra vagere bAbatano je rAga te sneharAga. (3) suMdara zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza viSayaka je rAga te viSayarAga. e pramANe dveSane paNa traNa prakAre vicAravo. jema (1) potAne amAnya kudharma pratyeja dvaSa te draSTi dveSa. (2) potAnA duzmana rUpa asvajana vairipratyeno dveSa snehadveSa. (3) amanojJa eTale kharAba zabda, rUpa, rasa, sparza viSayaka je dveSa te viSaya dveSa. A traNa traNa prakAranA rAga dveSaja jIvane karmabaMdhananA kAraNarUpa thAya che. kahyuM che ke Page 137 of 191
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'cIkAsa yukta zarIranA avayavo jema dhULathI coMTe che. kharaDAya che. tema rAga dveSathI gherAyelAne karma baMdhana thAya che.' (1) tathA jIva je samyagdarzana pAmato nathI ane te samakita pAmyA pachI paNa je saMveganA raMge raMgAto nathI, tathA je viSayono vairAgya pAmato nathI. temAM rAga dveSaja kAraNa che (upadeza mALAmAM kahyuM che ke) ' je samyaktva pAmato nathI. ane viSaya sukhomAM Asakta thAya che. te rAga dveSanA doSanA kAraNe che.' (1) mATe A rAga dveSane Adhina na thavuM. 'ghaNA guNono nAza karanAra samyak cAritra guNano vinAza karanAra pApI rAga dveSane Adhina nA thavuM.'(125) duzmana paNa je na kare te rAga dveSa kare che. kahyuM che ke samartha duzmana paNa sArI rIte virAdhavA-herAna karavA chatAM je ahita na karI zake te anigrahita-bekAbu rAgadveSa kare che (126) A lokamAM takalIpha, apayaza ane guNavinAza kare che. tathA paralokamAM zArIrika ane mAnasika duHkho pedA kare che. (127) dhikkAra ho aho ! te akAryane, rAgadveSa vaDe atula kaTuka rasarUpa phLa bhogavavuM paDe che ema jANavA chatAM jIva tene ja seve che.(128) jo rAga dveSa na hoya to duHkha koNa pAme ? sukhathI koNa vismita-Azcarya pAme ? ane koi paNa mokSamAM joDAya nahi. (129) tathA sAdhupaNAno sAra samatA ja che kahyuM che ke ' muMDAvA mAtrathI sAdhu nathI thavAtuM OM kAra bolavA mAtrathI brAhmaNa thavAtuM nathI, vana-jaMgalamAM rahevA mAtrathI kaMi muni thavAtuM nathI ane ghAsanA kapaDA paheravAthI tApasa thavAtuM nathI (1) paNa samatA vaDe ja zramaNa thavAya che, brahmacarya vaDe brAhmaNa kahevAya che. jJAna vaDe muni thAya che ane tapa vaDe tApasa thAya che.' (2) tathA cAritra sAmAyika rUpa che ane sAmAyika samatA vaDe ja thAya che. kahyuM che ke ' je trasa, ane sthAvara rUpa sarva jIvo para samabhAvavALo hoya tene sAmAyika hoya che. ema kevali bhagavaMtoe kahyuM che (1)' ane samatA rAga dveSanA tyAgathI ja hoya zake mATe te rAga dveSano tyAga karavo. tathA dveSathI gherAyela manovRttivALAnuM jJAna paNa nakAmuM che. kahyuM che ke 'te jJAna nathI ke jeno udaya thavA chatAM rAga samUha prakAzita rahe. sUryanAM kiraNo AgaLa aMdhakArane UbhA rahevAnI jagyA kyAMthI hoya ?' jJAna ane darzana sAthe ja rahevAthI-jJAnano nAza thavAthI darzanano paNa nAza thAya che. tathA rAga dveSathI parAjita thayela manovRttivALAono tapa paNa sArthaka thato nathI, kahyuM che ke ' jo rAga dveSa hoya to pachI tapanI zI jarUra che ? ane te rAga dveSa ja nathI to pachI tapanI zI jarUra che ? (1)' Ama jJAna, darzana, cAritra ane tapa, rAga, dveSa rUpa zatruothI pakaDAyelAnA sArthaka thatA nathI. mATe jJAna, darzana, cAritra ane tapanA kevaLajJAna rUpa phLane icchanArAoe sarvathA rAga dveSa choDavA ja joie. traNa ThaMDa ane si (3) cAritrarUpa aizvaryano jenA vaDe apaharaNa karavA rUpa daMDavaDe je jIva daMDAya te daMDa kahevAya. eTale jIvane cAritrarUpa aizvaryano apaharaNa karavA rUpadaMDa jenAvaDe thAya te daMDa kahevAya. te daMDa kharAbarIte prayojela-upayoga karela mana, vacana kAyArUpa che. teno svAdhina sukhanA icchukoe niyaMtraNa karavuM joie. ziraccheda kAraka duzmana je ahita na karI zake tevuM ahita A duSprayojita potAnA daMDoja AtmAnuM ahita lai kare che. zrI utarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke ' gaLu kApanAra duzmana je artha-nukzAna karI zakato nathI te nukzAna dravyamunine potAnI duSTAcArarUpI pravRttirUpa durAtmA kare che. jyAre te mRtyumukhane pAmaze. tyAre tene khyAla Avaze ke dayA rahita eTale saMyama rahita te pazcAtApa karanAro thaze.' kApI-chedI nAkhanAro zatru je ahita nathI karato ta potAno duSprayojita-duSTa daMDavALo AtmAja ahita kare che. te dayA vagaranA Page 138 of 191
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcAtApa karanAro mRtyunA mukhamAM paDe che. tyAre te jANe che. (1) mATe Atmahitane icchanArA munipuMgavoe A traNa daMDano tyAga karavo joie. tathA traNa guptinuM sArI rIte pAlana karavuM joie. kAraNa ke manogati dharmamAM ekatAna cittavALA thavAthI ja saMyama ArAdhanA sArI rIte thai zake. vacana gupti vaDe gupta thavAthI vikathA vagere rUpa vANInA vikArano abhAva tathA bekAbu vANInA prasArano sarvathA abhAva, cittane ekAgra banAve che. kAraNa ke viziSTa koTInI vacanaguti vagara cittanI ekAgratA thatI nathI. kAyamurti vaDe azubha kAyayoganA nirodharUpa saMvara pedA thAya che. saMvara vaDe abhyAsa karatA kAyanA vyApArano sarvathA nirodha pApa Azravane roke che. A ja vAtane puSTi ApatA traNa AlAvA zrI samyakatva parAkrama adhyayanamAM A pramANe kahyuM che. '(1) he bhagavaMta ! managupti vaDe jIva zuM prApta kare che ? managutivaDe cittanI ekAgratAne pAme che. ekAgracitta vaDe jIva manogutivALo thai saMyamano ArAdhaka thAya che. (2) he bhagavaMta ! vacanaguptatA vaDe jIva zuM prApta kare che ? vacana guptatA vaDe nirvikAra bhAvane pAme che. nirvikAratA vaDe jIvavacana gupta thayo hovAthI adhyAtma yoga sAdhanavALo paNa thAya che. adhyAtmayoga eTale AdhyAtmika mananA je dharmadhyAna vagere yogo eTale pravRttio tenA je yogo eTale pravRttio tenI je ekAgratA vagere sAdhanAvaDe yukta thavuM te adhyAtmayoga sAdhanayukta kahevAya. (3) he bhagavaMta ! kAyamurti vaDe jIvazuM pAme che ? kAyagativaDe saMvarane pAme che. saMvaravaDe kAyamurtivALo thayela Azravano nirodha kare che. mATe traNa guNine niraticArapaNe pALavI joie. (26) hAsya (27) ra i(28) arati parihare hAsya, rati, arati, zoka, bhaya ane jugupsA mohanIya karma, A cha mAMthI eka sAthe eka samaye baMdha kare to cAranoja baMdha karI zake che. (1) hAsya-rati-bhaya-jugupsA athavA (2) arati, zoka, bhaya, jugupsA. A cha mAMthI udayamAM eka sAthe jIvone eka samaye udaya hoya to beno athavA traNano athavA cArano udaya hoi zake che. beno udaya hoya to. (1) hAsya-rati athavA arati-zoka traNano udaya hoya to. (1) hAsya-rati-bhaya athavA hAsya, rati, jugupsA. (2) arati-zoka-bhaya athavA arati, zoka, jugupsA ema cAra vikalpo thAya che. cArano udaya hoya to (1) hAsya, rati, bhaya, jugupsA. (2) arati, zoka, bhaya, jugupsA. hAsya-rati e eka yugala kahevAya che. arati-zoka e eka yugala kahevAya che. Ama A be yugala kahevAya che. AthI A hAsyAdi cha doSonA udayamAM ATha vikalpo thAya che temAMthI koine koi vikalpa samaye Page 139 of 191
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaye udayamAM hoya ja che. arati. zokano baMdha ekathI cha guNasthAnaka sudhI hAsya-ratinI sAthe eka eka aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe hoya che. hAsya-ratino baMdha ekathI cha guNasthAnaka sudhI parAvartamAna rUpe hoya che ane sAtamA guNasthAnakathI AThamA guNasthAnakanA sAtamA bhAga sudhI satata hoya che. bhaya-jugupsA dhruvabaMdhi rUpe baMdhamAM hovAthI ekathI AThamA guNasthAnakanA sAtamA bhAga sudhI satata baMdhamAM hoya che. sattAmAM dhruva sattA rUpe hovAthI hAsyAdi-6 e doSo ekathI navamAM guNasthAnakanA pAMcamA bhAga sudhI hoya che. upazama zreNi vALA jIvone ekathI agyAra guNasthAnaka sudhI sattAmAM hoya che. sAmAnya rIte hAsyAdi che ene bAMdhavA mATe cAra kAraNo kahelA che temAM bAhya kAraNo traNa kahyA che ane atyaMtara kAraNa eka kaheluM che. bAhya traNa nimitto (1) vacanathI aTale bolavAthI, (2) jovAthI eTale draSTithI ane (3) sAMbhaLavAthI. (1) vacanathI eTale bolavAthI - jJAnI bhagavaMto kahe che ke jIve bolavAno upayoga evo. rAkhavo joie ke je potAnA vacanothI potAne ke bIjAne hAsyAdi doSo pedA thavA joie nahi. je vacana smita vacana pUrvakanuM hoya to koipaNa jIvane hAsyAdi pedA thai zake nahi. AthI vacano bolavAmAM upayogapUrvaka bolavAno prayatna karavAmAM Ave to potAnA aMtaramAM athavA bIjAnA aMtaramAM e vacanothI vairAgya bhAva pedA thavo joie ke jethI hAsyAdi pedA thatAM bhagavAna pratye- bhagavAnanA sAdhu pratye-bhagavAne kahelA vacanonA zabdo pratye athavA bhagavAne kahelA anuSThAno pratye hAsyAdi pedA thatAM jAya toja bahumAna, AdarabhAva aMtaramAM vadhato jAya ane toja e hAsyAdi AtmakalyANamAM sahAyabhUta thatA jAya je potAne ane bIjAne vairAgyabhAva pedA karAvIne prazasta rUpe upayogI banI zake jyAre Aje lagabhaga vacanA moTebhAge potAno svArtha sAdhavA mATe ane bIjAnA padArtho potAnA banAvavA-paDAvI levA mATe upayogI thatA hoya che AthI evA vacano aprazasta rUpe gaNAya che. evI bhASA evA zabdo potAnA AtmAne mATe hitamAM upayogI thatA na hovAthI nukzAna kAraka gaNAya che ane bIjA jIvone mATe paNa hita thavAne badale ahitamAM upayogI thatA hovAthI nukzAnakAraka gaNAya che evA vacano nirjarA karAvavAmAM sahAyabhUta thavAne badale hAsyAdi doSono baMdha karavAmAM, karAvavAmAM sahAyabhUta thAya che ane tIvrarase baMdhAya che tathA tenI sAthe sAthe eTale e hAsyAdinI sAthe sAthe cAritra mohanIya karma paNa tIvrarase baMdhAyA che mATe jJAnI bhagavaMtoe evA vacano bolavAno niSedha karelo che. (2) jovAthI eTale draSTithI :- je padArthone jotAM potAnA AtmAmAM hAsyAdi pedA thAya eTale ke pAMca indriyonA anukULa viSayovALA padArtho jovAthI hAsya pedA thAya, AnaMda pedA thAya keTalAka pratikULa padArthone jotAM arati pedA thAya aMtaramAM zoka pedA thAya, keTalAka padArtho evA prakAranA hoya ke je bhaya pedA kare ane keTalAka padArthone jotAM moTuM bagaDe cIcarI caDe evA aneka prakAranA padArtho jagatamAM rahelA AMkhe caDhe to paNa emAMthI kAMi paNa AtmAmAM vikRtinA vicAro potAne paNa pedA na thavA joie ane bIjAne paNa pedA thavA na joie. evI rIte gRhastho potAnA gharamAM rAkhe. jo e padArtho potAnA gharamAM suzobhita rIte rAkhI bIjAne paNa hAsyAdi pedA karAvavAmAM nimitta bhUta thAya to tenAthI rAkhanArane paNa Page 140 of 191
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmabaMdha thAya, jonArane paNa thAya ane bannene cAritra mohanIya karma paNa baMdhAyA kare. jemake - gRhasthanA gharamAM Ariso rAkhavAnuM vidhAna kharUM paNa te gupta paNe rAkhavAnuM vidhAna che kAraNa ke jAheramAM rahelA ArisAne jotAM bahArathI AvanArA jeTalA emAM potAnuM moTuM jUe, pozAka jUe ane AnaMda pAme, rati pAme, hAsyAdi cenacALA kare e badhu pApa jAheramAM Ariso rAkhanArane tathA temAM jonAra bannene pApa lAgyA ja kare che. AvI rIte dareka padArtha mATe samajavuM. jo potAnI zakti mujaba pote je deva, gurU, dharmanI ArAdhanA kare che e ArAdhanAnI loka niMdA na kare paNa prazaMsA kare e hetuthI e padArthonI goThavaNa karIne gharano zaNagAra karelo hoya to temAM thatAM hAsyAdi prazasta rUpe thatA hovAthI sArA zubha vicArone pedA karanAra zubha-sArA vacanonA zabdo nIkaLatA hovAthI enAthI zubha karmano baMdha vizeSa thato hovAthI rAkhavAno niSedha karelo nathI. rAkho zakAya che e paNa zAsanaprabhAvanAnuM aMga kaheluM che. (3) sAMbhaLavAthI :- potAnA vacanonAM zabdo, bIjAne sAMbhaLavAthI athavA bIjAnA zabdo pote sAMbhaLavAthI evA prakAranA zabdo hovA joie ke je zabdo AtmAnA hita mATe upayogI thAya. ahitathI pAchA pharavAmAM ane hitamAM AgaLa vadhavAmAM sahAyabhUta thAya evA zabdo, vAkyo, vacano sAMbhaLavA e prazasta hAsyAdine pedA karanAra hovAthI guNanI vRdhdhimAM sahAyabhUta kahelA che paNa jo je zabdo, vAkyo, vacano hitane badale ahitamAM upayogI thatA hoya to te zabdo Adi aprazasta hAsyAdinI vRdhdhimAM sahAyabhUta thatA hovAthI saMsAranI vRdhdhinuM kAraNa kaheluM che mATe evA zabdo sAMbhaLavAno niSedha karalo che. AthI vacana-draSTi ane sAMbhaLavuM A traNa hAsyAdine pedA karavAvALA bAhya kAraNo kahevAya che. AMtara kAraNamAM eka smaraNa karavAthI eTale bhUtakALamAM koi koi prasaMge hAsyAdi pedA thayelA hoya te prasaMgone smaraNathI ekalA beThA hoya tyAre athavA anekanI sAthe besIne hAsyAdina pedA karato jAya eTale nimitta male ane nimitta na male to paNa smaraNathI e prasaMgone yAda karI karIne hAsya karyA kare, rati karyA kare eTale AnaMda pAmyA kare ityAdi beThA beThA- cAlatA calatA yAda karyA karavuM e paNa hAsyAdi baMdhanuM kAraNa kaheluM che evA smaraNa nA hAsyAdithI paNa jIvone cAritra mohanIya karma paNa baMdhAyA kare che emAM jo koi niHsvArtha bhAve sukRta karelu hoya to te sukRtane yAda karI karIne anumodanA karato karato AnaMda pAmato jAya athavA jIvanamAM koi duSkRta thai gayuM hoya tene yAda karI karIne pazcAtApa karato karato arati-zoka pAmato jAya ane potAnA pApathI vAraMvAra bhaya pAmIne enI niMdA garhA karato jAya to te prazasta rUpe hAsyAdi hovAthI nirjarA karavAmAM sahAyabhUta thAya che ane Atmika guNa pedA karavAmAM sahAyabhUta thatAM saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karavAmAM sahAyabhUta thatA jAya che. AthI jJAnI bhagavaMtoe hAsyAdi cha e doSone nimitta male athavA nimitta na male to paNa hAsyAdi jIvane pedA thayA kare te hAsyAdi cha doSo kahelA che. (1) hAsya karmane bAMdhavAnA pAMca kAraNo - 1. bIjA jIvonA aMtaramAM vikAranA vicAro pedA thAya e rIte hAsya karyA karavuM te. eTale ke evI rIte evA prakArathI hAsya kare ke potAnA aMtaramAM tathA bIjAnA aMtaramAM vikAronA vicAro pedA thayA ja kare te pahelo prakAra kahevAya che. 2. jenI tenI ThaThThA mazkarI karyA karavI. ghaNAM jIvonI evI Teva hoya che ke e vyaktine joine evA ja vacano bole ke pote hase ane bIjAne hasAvato jAya ane mazkarI karato jAya te A bIjo prakAra Page 141 of 191
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che. 3. nakAmA vacano bolyA karavA eTale ke vagara kAraNe jema tema bolyAja karavuM huM zuM boluM chuM enuM ene bhAna na hoya. basa huM boluM chuM ne bIjAne saMbhaLAvyA ja karuM chuM ne ? eja bhAva eTale vagara kAraNe bolavAnI Teva paDelI hoya. 4. vagara kAraNe hasyA ja karavuM ane 5. dInatA jaNAya athavA bIjAne dInatA pedA thAya evA vacano bolavAthI bIjAne hAsya pedA thAya AvA pAMca prakAranA koipaNa kAraNamAMthI koine koi kAraNo pedA karI pote hasyA kare athavA bIjAne hasAvyA kare te hAsya mohanIya karma bAMdhavAnA kAraNo kahelA che. A badhA kAraNone oLakhIne dUra karavAno prayatna karatA rahIe to ja A hAsya doSa dUra thato jAya to ja enAthI bacI zakAya. rati mohanIya : enA cAra kAraNo che. 1. puNyathI maLelA anukULa padArthone viSe ene bhogavavA mATeno kALa nakkI karavo, aneka prakAranI krIDAo karatA karatA bhogavavAnI icchAo pedA karyA karavI, bhogavyA karavuM enAthI rati mohanIya karma baMdhAyA kare che. 2. nATaka, sarakasa, pIkcara aneka prakAranA nAca, gAna, ramata-gamata, TI.vI. sIrIyalo ityAdi joyA karavuM, jovAno khuba ja rasa pedA karavo ane vAraMvAra joi joine rAjI thayA karavuM te. 3. bIjA jIvonA cittanuM vazIkaraNa karyA karavuM eTale ke vazIkaraNa karavuM, melI vidhAo karavI, bIjAne herAna parezAna karIne rAjI thavuM. kevo du:khI thAya che eja dAvano che. ityAdi aneka prakAranA vicAro karI rAjIpo pedA karyA karavo te. 4. judA judA dezone jovAnI icchAo karavI, judA judA dezomAM phkta karavuM ane AnaMda mAnavo. A cAra kAraNothI athavA cAramAMthI koipaNa ekAda kAraNathI jIvo rati mohanIya karma tIvrarase bAMdhyA kare che ane sAthe cAritra mohanIya karmano baMdha paNa karyA kare che. arati mohanIya karma : arati mohanIya karma cAra kAraNothI baMdhAya che. 1. bIjAnA guNone guNarUpe jovAne badale doSarUpe joine aneka prakAranI vicAraNAo karyA karavI-vikalpo karyA karavA te aratinA baMdhanuM kAraNa kaheluM che. eTale ke bIjAnA guNone sAMbhaLatA ke jotAM emAM kAMine kAMi doSAropaNa karyA karavuM te asUyA kahevAya che. eTale ke "guNone doSa rUpe jovA te asUyA jyAra koinI bAhya sAhyabI saMpatti na khamAya te irSyA athavA adekhAi kahevAya che." 2. pote pApa karato jAya ane bIjAne pApa karavAnI Teva pADyA kare pApamAM joDe te. 3. bIjA jIvonA aMtaramAM je nimittathI AnaMda pedA thayo hoya te AnaMdane nAza karavAno prayatna karavo eTale enA aMtaranA Anadano nAza karavo te ane 4. bIjA jIvonA duHkhone joine AnaMda pedA karyA karavo, sArUM thayuM AvuM thavuM ja joituM hatu. Page 142 of 191
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI vicAraNAo vAraMvAra karIne aMtaramAM AnaMda pAmavo te. A cAra kAraNo athavA cAra kAraNomAMthI koine koi eka kAraNathI jIvo arati mohanIya karmano baMdha karyA ja kare che. je jIvonA aMtaramAM pApa bhIratA rahelI hoya te jIvothI pApa sahajatAthI na thAya. je pApanI saphaLatAthI sukha, sAhyabI, saMpatti male te jIvo pApane pApa mAnatA nathI ema kahevAya che. (29) bhaca (30) zojha (31) gupsA pariharsa bhaya mohanIya rksa - bhaya mohanIya karma cAra kAraNothI baMdhAya che. 1. niraMtara bIkaNapaNuM rAkhIne jIvana jIvyA karavuM, puNyathI maLelI sAmagrI cAlI na jAya enI kALajI rAkhIne jIvana jIvyA karavuM te. - 2. bIjA jIvone DarAvavAthI athavA bIvarAvavAthI vAraMvAra bIjA jIvone kema DarAvavA ane e rIte DarAvavAmAM AnaMda mAnavo te. 3. bIjA jIvone du:kha ApavAthI athavA trAsa ApavAthI. 4. koipaNa jIvane mAravAnI bhAvanA rAkhavAthI eTale ke bIjAne sAmAnya paNa TapalI mAre to. potAne AnaMda Ave eTale raste cAlatA cAlatA je jIvo male tene TapalIo mAryA karavI evI vRtti eTale aMtarathI mAravAnI buddhi te bhaya mohanIya karma bAMdhavAna kAraNa kaheluM che. A cAra kAraNothI athavA cAra kAraNomAMthI koi paNa eka kAraNathI jIvone bhaya mohanIya karma baMdhAyA kare che. sArUM sArUM khAvAnI icchAthI sArA sArA padArtho meLavavAnI buddhithI ane sArA sArA anukULa padArthone bhogavyA ja karUM evI bhAvanAthI cha kAya jIvonI hiMsAnuM pApa lAgyA ja kare che e pApanI sAthe bhaya mohanIya karma baMdhAyA ja kare che. zoka mohanIya rma : zoka mohanIya karma traNa kAraNothI baMdhAya che. 1. manamAM eTale aMtaramAM zoka rAkhIne potene pote baLyA kare ane potAnA ajJAnathI jyAM jAya tyAM bIjAne zoka pedA karAve athavA dayA pedA karAve. evA zokavALA vacano bolyA kare ke jethI. bIjAnA aMtaramAM evA bhAvo thayA kare. 2. ajJAnanA kSayopazamabhAvathI potAnI sAthe bIjA jIvo zokamAM kema sahAyabhUta thAya ane potAnA vacanothI bIjAne zokavALA banAvavA prayatna karyA karavo te. 3. raDavuM eTale rUdana karyA karavuM, vAraMvAra rUdana karavAmAM Asakti pedA karavI. pote rUve ane sAthe bIjAne paNa rovaDAve evI rItano prayatna karavo. A traNa kAraNothI athavA traNamAMthI koi ekAda kAraNothI jIvo zoka mohanIya karmano baMdha karyA ja kare che. jugupsA mohanIya - Page 143 of 191
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ jugupsA mohanIya karma traNa kAraNothI baMdhAya che. 1. anaMtI puNya rAzithI bhagavAnanA zAsananA-bhagavAne sthApelA saMghanA darzana thAya che e saMghamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e cAreya gaNAya che e cAremAMthI koipaNanI niMdA karatA jIvone jugupsA mohanIya karma baMdhAya che. 2. e saMghane tarachoDatA-saMghanuM apamAna karatA eTale ke saMghamAM zrImaMta paNa hoya ane daridra paNa hoya, prabhAvaka AcArya bhagavaMto upAdhyAya bhagavaMto ane sAdhu bhagavaMto paNa hoya. sAmAnya AcArya bhagavaMto upAdhyAya bhagavaMto ane sAdhu bhagavaMto paNa hoya che. A dareka pratye eka sarakho bhAva joie. emAM jo bhAvano Ara thAya to saMghanA apamAnano doSa lAge che evI rIte saMghanuM apamAna karatA jugupsA mohanIya karma baMdhAya che. 3. uttama sadAcArI manuSyonI khodaNI karatA eTale ke emanAmAM dUSaNa na hovA chatAM game tyAMthI game te dUSaNa zodhIne bIjAnI pAse enI vAto cIto karavI ene khodaNI kahevAya che. niMdA koika koikavAra thAya, khodaNI satata thAya. niMdA jenA pratye dveSa irSyA hoya enI thAya. khodaNImAM koi bAkI na rahe. A traNa kAraNa athavA traNamAMthI koi eka kAraNathI jIvane jugupsA mohanIya karma baMdhAyA kare che. hAsyAdi chae prakAranA doSomAM jyAre jyAre je je doSonA udayakALamAM je ja kaSAyonI jarUra paDe (eTale ke krodha, mAna, mAyA ane lobhamAMthI) tyAre te kaSAyo sahaja rIte pedA thatA jAya che. pahelA guNasthAnake hAsyAdi cha doSo udayamAM rahIne mithyAtva mohanIyane puSTa kare che ane rAgAdi pariNAmane tIvra banAve che. cothA guNasthAnake udayamAM rahelA hAsyAdi cha doSo aviratine puSTa kare che. pAMcamA guNasthAnake hAsyAdi chae doSo pratyakhyAnIya kaSAyane puSTa kare che. chaThThA guNasthAnake hAsyAdi cha doSo jIva jo sAvadha na rahe to te pramAdane puSTa kare che. sAtamA guNasthAnakathI hAsyAdi cha doSo udayamAM rahIne prazasta rUpe kAma karatA hovAthI AtmAne Atmika guNo pedA thayelA che tene puSTa karI AgaLa vadhAravAmAM sahAyabhUta thAya che. koikavAra aprazasta rUpe hAsyAdi cha udayamAM AvI jAya to te saMjvalana kaSAya prazasta rUpe cAlato hoya tene aprazasta rUpe paNa banAvI de che. eTale ke saMjvalana aprazastarUpe thaine karmabaMdha karAve che. aprazasta rUpe hAsyAdi thAya eTale koi snehI saMbaMdhInuM mRtyu thAya to tenA rAganA kAraNe arati-zoka pedA thAya te aprazasta rUpe kahevAya che. (32) kRSNa lezyA (33) nIla lezyA (34) pota lezyA jJAnI bhagavaMtoe lezyA cha prakAranI kahelI che temAM pahelI traNa kRSNanIla-kApota azubha lezyAo che ane tejo-padma ane zukla A traNa zubha lezyAo gaNAya che. bhAva lezyA e AtmAnA pariNAma adhyavasAya rUpe kahelI che ane dravya lezyA, jagatamAM deraka lezyAnA svataMtra pudgalo rahelA hoya che te pudgalone grahaNa karI te te rUpe te pudgalone pariNAma pamADe tyAre te pudgalo dravya lezyA rUpe gaNAya Page 144 of 191
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ je pudgalo vaDe AtmA lepAya te vezyA kahevAya che. azubha legyA durgatinuM kAraNa bane che. azubha karmone bAMdhavAmAM sahAyabhUta thatI hovAthI pariharavA lAyaka eTale choDavA lAyaka kahela che. A traNe lezyAmAMthI kai kai vezyAvALA jIvonAM pariNAmo kevA kevA hoya che ane vezyA kevI. hoya che enuM varNana jJAnI bhagavaMtoe je rIte kareluM che te atre jaNAvAya che. citta ane vezyA :- A viSaya ghaNo vicAravA yogya che ane TUMkAmAM kahIe to jenadraSTie mAnasazAstra (Peyehology) kevI rIte batAvavAmAM AvyuM che te sarva bAbato aMge vicAravA yogya jaNAya che. mana ane adhyavasAyane kevA prakArano saMbaMdha che, AtmA ane manane zo saMbaMdha che, adhyavasAya ane vicAramAM zo taphAvata che ane mana ane vezyAne kevo saMbaMdha che-A sarva praznono nirNaya AvI TUMkI noTamAM to thai zake nahi paNa sahaja khyAla ApavA prayatna karyo che te vicArazo. navIna ane prAcIna abhyAsa zelI sAthe karyo hoya to ja A viSayano ullekha thai zake tema che tethI A agatyanA viSaya para koi suMdara lekha abhyAsa karIne vistArathI lakhaze evI prArthanA che. AtmA jAte Tika ratna jevo nirmala che, pAradarzaka che, mela vagarano che, uccagAmI svabhAvavALo. che. Tika ratna jyAre bIjA padArthanA saMbaMdhamAM Ave tyAre tenA judA judA raMga dekhAya che : TikanI pachavADe pILo padArtha dharavAmAM Ave to te pILo dekhAya che, lAla dharavAmAM Ave to te lAla dekhAya che, chatAM jAte to nirmaLa pAradarzaka ja hoya che ane rahe che te pramANe AtmA jyAre mana, vacana ke kAyAnA saMbaMdhamAM Ave tyAre tenA judA judA raMga dekhAya che-te AtmAnA pariNAmone vezyA kahevAmAM Ave che. manamAM vicAra Ave che te amuka AkAra dhAraNa kare che. vicAro pogalika che, manovargaNAnAM rUpo che; mana mAtra paMcendriyane ja hoya che, te sivAyanA jIvone dravya mana hotuM nathI ane paMceMdriyamAM paNa asaMjJI jIvone dravya mana hotuM nathI. sarva AtmAone je judA judA vyakta khyAlo thAya tene adhyavasAya kahevAmAM Ave che. adhyavasAyane ane mananA vicArone kevA prakArano saMbaMdha che te khAsa vicAravA yogya che. AtmAne je adhyavasAyo thAya che te saMjJI paMcendriyane mana dvArA jaNAya che ane tyAM manovargaNAne je AkAra maLe te vicAra tarIke vyakta thAya che. AthI saMjJI paMcendriyanA adhyavasAyo ane vicAro jo ke tadana judA che chatAM vyakta rUpe temAM khAsa jANavA jevo taphAvata paDato nathI. A hakIkata spaSTa karavA prathama jJAna kevI rIte thAya che te jarA joi laie. paMcendriya jIvona jJAna prApta karavAnA-jANavAnA cha dvAro-bArIo che : pAMcA iMdriya ane mana zarIra sAthe kAMi athaDAtAM, jIbha sAthe svAda thatAM, nAkamAM gaMdha AvatAM, cakSuthI dekhAtAM, kAnathI saMbhaLAtAM athavA manamAM tarka thatAM "A kAMika che' evuM jJAna thAya che ene jaina paribhASAmAM vyaMjanAvagraha' kahe cha, navIna nyAya (logic) nA perception zabda sAthe enI sarakhAmaNI thai zake, jo ke perception vyaMjanAvagrahathI kAMika jADuM che ane 'arthAvagraha" nI koTimAM keTaleka aMze jAya che. AvI rIte A kAMika che' evuM jJAna thayA pachI amuka jAti (genus) nuM e che ema sahaja khyAla thAya che ene arthAvagraha' kahevAmAM Ave che. atyaMta avyakta bodhane vyaMjanAvagraha kahevAmAM Ave che. koi sthAnake ene "nirAkAra bodha' paNa kahevAmAM Ave che. vyaMjanAvagrahane aMge eTaluM khAsa jANavA jevuM che ke emAM cAra iMdriya sAthe vastune saMbaMdha thAya che paNa AMkha ane manane vastunA saMbaMdhanI jarUra rahetI nathI. dAkhalA tarIke sparzedriyane vastunuM jJAna jyAre te vastu iMdriya sAthe saMbaMdhamAM Ave tyAre ja thAya che, tevI ja rIte rasa dhrANa ane zrotanuM samajavuM paNa AMkhane dekhavA mATe vastu sudhI javuM paDatuM nathI, e to dUrathI paNa dekhI Page 145 of 191
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake che, tevI ja rIte manane amuka vastuno AkAra spaSTa karavA mATe tenA saMnnikarSamAM AvavuM paDatuM nathI. AvI rIte ghaNAja thoDA vakhatamAM vastunI jAti jaNAya che. (eno samaya mAtra eka samayano che.) tyAra pachI vyavaccheda rUpe enI specie vyaktitva samajAya che. enI vyaktatA zodhavI ene 'ihA' kahevAmAM Ave che. ene logic mAM conception kahe che. enI vyaktitAno nirNaya ' A te ja che' ema dhAravuM tene ' avAya' * kahevAmAM Ave che ane anya kAMi nathI paNa te ja che evo nirNaya dhArI rAkhavo tene 'dhAraNA' kahevAmAM Ave che. lokajImAM A chevaTano nirNaya knowledge kahevAya che. jyAre vartamAna nyAyakAro logicians jJAnaprAptinA traNa vibhAga pADe che : conception, perception & knowledge tyAre jaina mAnasa zAstrIoe vizeSa prathakkaraNa karIne vyaMjanAvagraha, arthAvigraha, ihA, avAya ane dhAraNA ema pAMca vibhAga pADyA che. AvI rIte saMjJI paMcendriya prANIne iMdriya ane manadvArA je jJAna thAya tene vicAra-nirNaya kahevAmAM Ave che. AMtarajJAna mATe pAMca iMdriyadvAro che ane te dvArA jJAna thAya che. manapara enI chApa paDe che. enA anyavyavacchedo thAya che ane nirNaya thAya che. mana paudgalika hoine vastunA vicArano AkAra kare che ane te AkAra dvArA jJAna thAya che. A bAhya padArthanA jJAnane aMge vAta thai. AtmAne pUrvaanubhUta athavA karmavargaNAnI asara anusAra 'adhyavasAya' thAya che. Instinctive knowledge sahaja jJAnano AmAM samAveza thAya che. smRti anubhava e sarvano samAveza dhAraNAmAM thAya che. mananA vicAro AtmAmAM sthita thAya che ane tyAM rUpa ane AkAra dhAraNa kare tene lezyA kahevAmAM Ave che. paMcedriya saMjJI jIvonA manano vyApAra ane AtmAnA adhyavasAyo vacceno taphAvata samajavo ghaNo muzkela paDe che. mana paudgalika che ane tyAM AkAra thAya che. pUrvakALanI smRtithI athavA iMdriyonI madada vagara odha jJAna thAya tene mArA vicAra pramANe 'adhyavasAya' AtmajJAnamAM mUkavu joie. AtmA jyAre manayogamAM vacanayogamAM athavA kAyayogamAM pravarte te vakhate tenA adhyavasAyo je rUpa le-je pariNAma pAme tene lezyA kahevAmAM Ave che. jyAM traNamAMthI koi paNa yoga hoya che, tyAM lezyA hoya che, jyAM yoga na hoya tyAM lezyA hotI nathI. have ahIM savAla e utpanna thAya che ke kaSAya ane lezyAmAM taphAvata kevA prakArano rahe che. koi paNa karmano baMdha paDe te vakhate tenI cAra bAbata mukarara thAya che H prakRti, sthiti, rasa ane pradeza. prakRtibaMdha eTale e karmano svabhAva kevo che, sthitibaMdha eTale keTalA vakhata sudhI ane kyAre phLa pAmanAra che, rasabaMdha eTale e karmanI gADhatA keTalI che, cIkAza keTalI che ane pradezabaMdha eTale e karma keTalA-pradeza paramANuonuM baneluM che. eka dAkhalo laie : zAtA vedanIya karma bAMdhyuM to zAtA ApavI e prakRti thai, keTalA vakhata sudhI zAtA ApavI ane zAtA ApavAnuM kAma kyAre zarU karavuM e tenI sthiti, e zAtAmAM vizeSatA alpatA keTalI raheze te rasa ane te karma pote keTalA paramANunuM baneluM che te pradeza. AmAM sthiti ane rasabaMdhamAM sahAya ' kaSAyo' kare che. krodha mAna mAyA ane lobha jeTalA savizeSapaNe hoya teTalo baMdha Akaro ane lAMbA kALa sudhI phLa ApanAro paDe che. lezyA pradezabaMdhane sahAya kare che. kaSAyo ane lezmA koivAra aMdara aMdara eka bIjAmAM eTalA badhA cavAi jAya che ke sahAya karanAra tarIke lezyA paNa lAge che ane tethI koi AcArye lezyAne rasabaMdhamAM sahAya karanAra gaNe che paNa te upacAra mAtrathIja samajavAnuM che. mukhyatAe rasabaMdhano nirNaya kaSAyapara ja thAya che. jevI rIte koi mANasa dArU pIe to tenuM jJAna avarAya che, te ghelo banI jAya che, pracaMDa davA khAya to tenI iMdriyo baherI thAya che, klorophorma ApavAthI jema jJAneMdriyo bAhya jJAnanA dvAro baMdha karI de che tevI rIte lezyA AtmAnA sphaTikatvapara paDado nAkhI navAM navAM rUpo Apa che. AtmA jAte zuddha sphaTika Page 146 of 191
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevo nirmaLa ane pAradarzaka che paNa lezyA tenI sAthe Ave tyAre tene judAM judAM rUpa Ape che, navA navA raMganA AkAra dhAraNa karAve che, tenA sphaTikatvane judA rUpamAM batAve che. sphaTika ratnanI pachavADe je raMganuM dravya dharavAmAM Ave tevo raMga dekhAya che te pramANa AtmAnuM vyaktarUpa navA navA raMga dhAraNa kare che te lezyAnA saMbaMdhathI thAya che. (yAda rahevuM joie ke e bAhya sahAyaka lezyA dravya AtmAnA sphaTikatvamAM praveza karatuM nathI, AtmAnA raMgane badalatuM nathI, paNa bahAranI najare AtmAne anya saMge batAve che.) lezyAnA cha prakAra cheH kRSNa, nIla, kApAta, tejo, padma ane zukla. kRSNa lezyAno varNa megha ke AMjaNa jevo tadRna kALo hoya che, nIla lezyAno varNa popaTa athavA bapaiyAnA pIMchA jevo athavA moranI Doka jevo balu (blue) hoya che, kApota lezyAno varNa rIMgaNAnA phUla jevo rAto (adulterated red) hoya che, tejo lezyAnA varNa prabhAtanA sUrya athavA saMdhyAnA raMga jevo lAla (pure red) hoya che, padma lezyAno varNa kareNanA phUla jevo athavA sonAnA raMga jevo pILo hoya che, zukla lezyAno varNa gAyanA dUdha jevo athavA samudranA phINa jevo saphta hoya che. prathamanI traNa lezyA azuddha che, bAkInI traNa lezyA zuddha che, chatAM AtmAnA sphaTikapaNAne to AvaraNa karanArI che paNa kharAba AkAramAM batAvanArI nathI. AvI ja rIte lezyAnA rasa, gaMdha ane sparza paNa batAvavAmAM AvyA che. kRSNa lezyAno rasa kaDavI tuMbaDI athavA lIMbaDAnA rasa jevo che, nIla lezyAno rasa pIpara Adu athavA maracAnA rasa jevo che, kApota lezyAno rasa AmaLA athavA phkasanA rasa jevo che, tejo lezyAno rasa kerInA rasa jevo che, padma lezyAno rasa dharAkha-khajUra athavA mahuDAnA Asava (dArU) jevo che ane zukla lezyAno rasa sAkara-goLa-khAMDa ke zeraDInA rasa jevo madhura che. pahelI traNe lezyAo ghaNI durgaMdhavALI ane malIna che ana teno sparza ThaMDo ane lukho che, bAkInI traNe lezyAo sugaMdhavALI ane nirmaLa che ane teno sparza snigdha ane garama che. lezyAne aMge prANInA kevAM pariNAma thAya che te batAvavA zAsrakAre jAMbu vRkSanuM draSTAnta ApyuM che. cha mitro jaMgalamAM gayA, bhukhyA thayA, sAme jAMbunuM jhADa joyuM. prathama mANase kahyuM ke A AkhA jhADane ukheDI nAkho eTale mahenata vagara phLa khavAya, bIjAe kahyuM ke vRkSa pADavAnuM kAMi kAraNa nathI, DALIo pADIe to ThIka che, trIjAe nAnI nAnI DALIo pADavA kahyuM, cothAe jAMbuvALA gucchAo pADavA kahyuM, pAMcamA e jAMbune ja pADavA kahyuM ana chaThThAe jamInapara paDelAM jAMbu che te vINI khAine saMtoSa pAmavA kahyuM. AvI rIte cha lezyAvALAnA pariNAmo hoya che. A saMbaMdhamAM dhADa pADavA gayelA cha mANasonuM bIjuM draSTAnta Apela che te A pramANe-gAmamAM pesatAM prathame kahyuM ke sAme mANasa ke Dhoro Ave tene mAravuM, bIjAe kahyuM ke mAtra mANasane ja mAravAM, Dhorane zA mATe mAravA ? trIjAe kahyuM strIne na mAravI, mAtra purUSane ja mAravA; cothAe kahyuM hathiyAravALo purUSa hoya tene mAravo, pAMcamAe kahyuM ke hathiyAravALAmAM paNa sAme thato hoya tene ja mAravo, nAsato hoya tene zA mATe mAravo ? chaThThAe kahyuM paradravya haravuM eja pApa che to pachI vaLI khUna karavAnuM vadhAre pApa zA mATe karavuM ? mAtra dhana levuM, koine mAravA nahi. A banne dAkhalAothI pratyeka lezyAvALAnI anukrame pariNati kevA prakAranI hoya che te jaNAi Avaze. e dareka draSTAnto anukrame kRSNathI zukla lezyAnA che. Agala vadhatAM pariNAma vadhAre suMdara banatA jAya che te e dAkhalAothI jaNAi Ave che. lezyA sarva jIvone hoya che, vizeSa vikAsa thAya tema te ucca prakAranI prApta thatI jAya che, mana na hoya tevA jIvone paNa lezyA hoya che, tenA saMyogathI AtmAnA je rUpanA adhyavasAya vyakta thAya-je pariNati thAya tena te batAve che, citre che ane sArA athavA kharAba AkArane dhAraNa karAve che. e Page 147 of 191
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAyone udvIpana kare che paNa jAte kaSAyarUpa nathI, karmanA udaya pramANe adhyavasAyane rUpa Ape che chatAM jAte karmano rasa nathI. adhyavasAyane vyakta karanAra lezyAnA svarUpa mATe vizeSa graMtho (pannavaNA lezyAdvAra vigere) vAMcavA yogya che. pariNAma ane adhyavasAyasthAna AtmAnI pariNatine pariNAma kahevAmAM Ave che. enA adhyavasAyasthAna asaMkhya che. pariNAma ane adhyavasAya mATe uparanI noTathI khulAso thai jAya che. aMdarathI je jJAna thAya ane taraMgo uThe tene adhyavasAya kahevAya che. manadvArA to bAhya jJAna AkArapUrvaka thAya che, adhyavasAyane AkAra hoto nathI ane mananA vicAra to mAtra saMjJI paMcendriyane hoya che tyAre adhyavasAya sarva jIvone hoya che. cha lezyAnuM svarUpa (1) munizreSTho cha lezyAomAMthI pahelI traNa kRSNa, nIla ane kApota nAmanI lezyAo je durgatinA kAraNa rUpe che. teno tyAga karavo joie. chellI traNa tejo, padma, zukla nAmanI sadgatinA kAraNarUpa traNa lezyAno alezIbhAvane icchanArA munioe svIkAra karavo joie. A cha lezyAomAM cha puruSonuM udAharaNa kahyuM che. draSTAMta :- sArI rIte pAkelA phlonA jaththAnI namela DALIvALuM eka moTuM jAMbunuM jhADa hatuM tene cha puruSoe joyuM. te joi temanAmAMthI eka jaNe kahyuM ke 'A jhADane mULamAMthI ukheDI nAMkho, ApaNe jAMbunA phlane khAie.' bIjAe kahyuM ' DALI kApIne khAiye,' trIjAe kahyuM 'nAnI DALI kApIne khAie.' cothAe kahyuM 'enA gucchA toDIne khAiye' pAMcamA e kahyuM 'enA phlone toDI khAie.' chaThThAe kahyuM 'phlo paNa zA mATe toDavA ?' nIce paDelA che te ja ApaNe khAiye. A cha jaNAmAM pahelo kRSNa lezyAvALo che. bIjo nIla lezyAvAna, trIjo kApota lezyAvAna, cotho tejo lezmAvAna, pAMcamo padma lezyAvAna, chaThTho zukla lezyAvALo che tathA bIjA cha puruSo gAma lUMTavA mATe nIkaLyA hatA, temAMthI eke kahyuM ke 'puruSa, strI, bALaka ke pazu koine paNa ApaNe choDavA nahi. badhA jIvone mArI nAkhavA,' bIjAe kahyuM 'manuSyone ja haNavA pazune nahi kAraNa ke tene haNavAthI zuM phAyado che ?' trIjAe kahyuM 'manuSyone ja haNavA strIone nahI.' cothAe kahyuM ' hathiyAra vALAne haNavA' pAMcamA e kahyuM 'je yuddha kare tene ja haNavA.' chaThThAe kahyuM 'eka to dhana luMTavuM ane bIjuM jIvo mAravA A baMne ayogya che mATe phkta ApaNe dhana ja levuM paNa koi jIvane mAravo nahi.' A puruSomAM prathama kRSNa-lezyAmAM ane anukrame chello zukla lezyAmAM jANavo Aja arthane jaNAvanArI A gAthA che. bUlaM sAha sAhA, guccha ne chiMdra paDiga vavAyA / sa nAthuna purisA, sAha juvaMta dhArA(1) AmAM kRSNa lezyA kALI, nIla lezyA lIlI, kApota lezyA kApotI eTale kAbara citarI rAkhoDI raganI, tejo lezyA lAla, padma lezyA pILI ane zukla lezyA sapheda varNanI che. gaMdha, rasa ane sparza / zubha lezyAnA zubha che ane azubha lezyAnA azubha che A lezyAnA pariNAma jaghanya, madhyama, utkRSTa bhedoe traNa, nava, sattAvIza, ekyAzI, basso tetAlIsa vagere prakAro vaDe jANavA. (1) kRSNa lezyAnA lakSaNo lezyA adhyayanamAM A pramANe kahyA che. paMcAsavappavatto, tihiM agutto chasu avirao a tivAraMma parino, vuddo sAhariso naro (1) Page 148 of 191
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidhaMdhasa pariNAmo, nissaMso ajiIMdio eajoa samAutto, kiNhalesaM, tu pariNAme (2) pAMca AzravomAM pravRtti, traNa agupti, cha jIva nikAyanI avirati, tIvra AraMbha vagerenA pariNAma, zudra eTale tuccha sAhasika eTale vicAryA vagara kAma karanAro, nirdhvasa pariNAmI, nirdayI, ajiteMdriya, AyogomAM pravRttivALo jIva kRSNa lezyAnA pariNAmavALo che. (1-2) (2) nIlalezyAnA irSA adekhAvigere lakSaNo temAMja kahyA che. 'IrSyA-AmarSa eTale adekhAi, atapa eTale tapa nahi, avidhA pUrvakanI mAyA. bezarama-zarama vagarano, gRddhi eTale Asakti, praaSavALo, zaTha eTale lucco, pramAdI, rasakhAvAno lolupI, zAtA gaveSaka eTale sukha zIliyo, AraMbhI, avirata, kSadra, sAhasika, A yogavALo nIlalezyAnA pariNAmavALo che.' (1-2) (3) kApotalezyAnA vakra : vakrAcAra vagere lakSaNo che kahyuM che ke "vakra vakra samAcAra eTale vakraAcAravAna, mAyAnikRtivAna, anupayogI, andhata, pratyaMcaka eTale potAnA doSone DhAMkanAra, padhika eTale upadhi eTale chagha chaghatA pUrvaka karanAro eTale chapI rIte kAma karanAro, mithyAdraSTi, anArya, utrAsaka eTale duSTa rAgAdi doSavAna jema khAvAmAM ke bolavAmAM hoya che te utsAyaH kahevAya." (35) rasa gArava (36) Rdhdhi mAravA (37) zAtA gArava paraharsa A traNe gAravanI vyAdhdhi sidhdhi lAbhAMtarAya karmanA kSayopazama bhAvathI jIvane pedA thAya che Atho. lAbhAMtarAya karmano kSayopazama bhAva bhogavaMtarAya ane upabhogAMtarAyano kSayopazama bhAva zuM kAma kare che ? ane e kone kahevAya enuM varNana karAya che. lAbhAMtarAya A lAbhAMtarAya karma jIvone anAdikALathI sarvaghAtI rase baMdhAya che ane anAdikALathI dareka jIvone dezaghAtI rasarUpe udayamAM hoya che. jyAre dezaghAtI rasanA adhika rasavALA pUgalo udayamAM hoya che tyAre jIvone koipaNa prakArano lAbha prApta thai zakato nathI ane dezaghAtI abhyarasavALA pudgalono udaya hoya tyAre jIvone je pramANe kSayopazamabhAva pedA thayelo hoya te pramANe lAbhanI prApti thAya che. (2) lomAhAranuM varNana - jyAre jIvo zarIra banAvyA pachI zarIrane vize je romarAjI rahelI hoya che. e romarAjIthI je AhAranA pudgalone grahaNa kare che ane pariNAma pamADe che tene lomAhAra kahevAya che. A lomAhAra jIvane zarIra paryAtithI paryApta thayA pachI zarIra jyAM sudhI Take tyAM sudhI lomAhAra samaye samaye jIvane cAlu ja hoya che. jyAre e jIva zarIrane choDIne bIjA sthAnamAM jaze tyAre lomAhAra baMdha thaze. (3) kavaLAhAranuM varNana :- sAmAnya rIte je jIvone rasanendriya prApta thayelI hoya te jIvone kavaLAhAranI zarUAta thAya che. e rasanendriyanA pratApe jIvone jyAre jyAre je je pugalono AhAra maLato hoya te AhAranA pudagalone cAkhavAno svabhAva, cAkhyA pachI anukULa lAge to upayogamAM levAno ane anukuLa na lAge to ene choDIne bIjA AhAranI zodha mATe prayatna karavAno svabhAva Page 149 of 191
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAdikALathI rahelo che. AnA kAraNe jIva AhAra kare to ja doSa lAge ane AhAra na kare to doSa na lAge evuM banatuM nathI. kAraNa ke AhAranI saMjJA ane AhAra karavAnI icchA jIvone svAbhAvika rIte rahelI ja hoya che. Ane aviratIno udaya kahevAya che. A aviratInA udayathI AkhA divasamAM be ke traNa vAra kavaLAhAra karato hoya to paNa AkhA divasanuM kavaLAhAranuM pApa lAgyA ja kare che. jenA zAsanamAM kavaLAhAranA tyAganuM paccakakhANa karAya che. sAmAnya rIte jene upavAsa karavo hoya ene AgalA divase be TaMkanA bhojanamAMthI eka TaMkanA bhojanano tyAga karavAnuM vidhAna che. ane pAraNAnA divase be TaMkanA bhojanamAMthI eka TaMkanA bhojananA tyAganuM vidhAna kaheluM che. A rIte jyAre upavAsa karavAmAM Ave tyAre upavAsanA AgalA divase eka TaMkanA kavaLAhArano tyAga upavAsanA divase be TaMkanA kavaLAhArano tyAga ane pAraNAnA divase be TaMkamAMthI eka TaMkanA kavaLAhArano tyAga ema 4 TaMkanA kavaLAhArano tyAga kare tyAre vAstavika upavAsa gaNAya che. Ane cothabhakta upavAsa kahevAya che. cothabhakta eTale cAra prakAranA TaMkanA AhArano tyAga. kavaLAhAranA tyAganuM paccakakhANa jIvanI samAdhi mATe che. jyAM sudhI jIvanI samAdhi Take tyAM sudhI kavaLAhArano tyAganuM paccakhANa karavuM joie. basanADImAMthI. basanADImAM ja janAra jIva vadhumAM vadhu 3 samaya aNAhArI hoya. basanADImAMthI trasanADInI bahAra athavA basanADInI bahAranA eka cheDethI basanADInI bahAranA bIjA cheDe janAra jIvo 4 athavA 5 samaya mATe aNAhArI hoya. ekendriyathI paMcendriya sudhInA saghaLAya jIvone koi koivAra lAbhAMtarAya karmanA dezaghAtI adhikarasavALA pudagalo paNa udayamAM hoya che ane koi koi vAra dezaghAtI abhyarasavALA pUgalo paNa udayamAM hoya che. udayAnuvidhdha kSayopazamabhAve lAbhAMtarAya karmano udaya hoya che. anAdi kALathI jagatane vize paribhramaNa karatAM jIvone lAbhAMtarAya karmano dezaghAtI adhikarasa tIvrarUpe udayamAM hovAthI vigrahagatimAM eka samaya aNAhArI rUpe rahelA jIvone athavA be samaya aNAhArI rUpe rahelA jIvone athavA 3 samaya aNAhArI rUpe rahelA jIvone AhArasaMjJA hovA chatAM AhAranA pudgalono lAbha prApta thato ja nathI. (svaicchika nahi paNa karmanA udayajanya aNAhArI hoya che.) anAdikALathI jagatane vize paribhramaNa karatAM jIvone lAbhAMtarAyanA kSayopazamabhAvathI eTale ke udayAnuvidhdha lAbhAMtarAyanA kSayopazama bhAvathI 3 prakAranA pagalono lAbha prApta thAya che. (1) ojAhAra rUpe pugalonI prApti, (2) lomAhAra rUpe pagalonI prApti ane (3) kavalAhAra rUpe pudagalonI prApti. (1) ojAhAranuM varNana :- jIva eka sthAnethI maraNa pAmIne bIjA sthAne utpanna thAya tyAre tejasa zarIra ane kArpaNa zarIra sAthe laine jAya che ane e be zarIra sAthe laine jatAM je sthAnamAM utpannA thAya che, te sthAnamAM rahelA AhAranA pagalone kAmaNa zarIra dvArA grahaNa kare che ane grahaNa karelA pugalone khala ane rasarUpe pariNAma pamADe che. emAM khalavALA pugalono nAza karI rasavALA pudgalono. saMgraha karato karato AhAranA pugalone grahaNa karato jAya che ane jyAM sudhI zarIra paryAptithI paryApta na thAya athavA jeTalI paryAddhio pUrNa karavAnI hoya eTalI pUrNa na kare tyAM sudhI ojAhAra kahevAya che. A ojAhAra jIva jyAM sudhI aparyApta avasthAmAM rahelo hoya che tyAM sudhI ja hoya che. paccakhANa karI zakAya. samAdhi rAkhyA vagara game teTalA paccakhANa kare to zAstra kahe che ke koi divasa saMjJA nAza pAme nahi. samAdhinA lakSyapUrvakanuM paccakhANa saMjJAo toDAve. zarIrane TakAvavA mATe AhAra karavAno che. saMjJAne puSTa karavA mATe AhAra karavAno nathI. Page 150 of 191
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ purUSano 32 kavalano AhAra ane strIono 28 kavalano AhAra jJAnI bhagavaMtoe kahelo che. AnAthI jema jema jeTalA kavalano AhAra ocho karatA jAya eTalo uNodarI tapa gaNAya che. (1) jaina zAsananI draSTithI aNAhArI padanuM lakSya rAkhIne jIvo jeTalA TUMka sudhI AhArano tyAga karato jAya ane jyAre AhAra karavo paDe tyAre aMtaramAM duHkha rAkhIne AhAra karato jAya e hetuthI kavalAhArano tyAga mATe paccakhANa karavAnuM vidhAna kaheluM che. (2) navakArazInuM paccakhANa sUryodaya pahelAM dhAreluM hoya eTale ke sUryodaya thatAM pahelA 3 kalAkanI aMdara paccakhANa dhAreluM hoya to zudhdha gaNAya che. navakArazInuM paccakhANa karanArA jIvone covihAranuM paccakhANa karavAnuM vidhAna jJAnI bhagavaMtoe kaheluM che. jo kadAca covihAra na thai zake to eTale ke asamAdhi pedA thAya tevuM lAge to pANIno AhAra vAparavA mATe tivihAranuM paccakhANa karAya che. (3) porisInuM paccakhANa karavAnI icchAvALA jIvone navakArazInA paccakakhANanA TAima pahelA dhArI levuM joie. navakArazInA paccakhANanA TAima pachI porisInuM paccakhANa dhAre to porisI paccakakhANano lAbha maLato nathI paNa mukrisahiMa paccakakhANano lAbha maLe che. eTale poriTInuM paccakakhANa mAge to mAganArane apAya che. (4) sAporisI karavAvALA jIvone porisI paccakhANanA TAima sudhImAM dhArI levuM joie. to sADhaporisInuM paccakhANa zudhdha gaNAya che. paNa porisInA paccakhANa TAima pachI sAmraporisInuM paccakhANa dhAre athavA gurUbhagavaMta pAse le to sADhaporisInA paccakhANano lAbha gaNAto nathI. porisImAM sUryodaya pachI 1 prahara, sADhaporisImAM 1 prahara, purimudramAM 2 prahara samaya gaNAya. avaTTa sUryodayathI 3 prahara athavA 9 kalAka. paNa eTalA samaya sudhI AhArano tyAga karelo che teTalA pUrato mukrisahiaM paccakhANano lAbha maLe che. (5) parimuDha paccakhANa e sADhaporisInA TAima pahelAM dhAreluM hoya athavA na paNa dhAreluM hoya, ane parimuThThanA TAime athavA tenA TAima pachI parimuTTanuM paccakhANa le to paNa zudhdha gaNAya che. eTale ke e jIvone paccakhkhANano lAbha maLe che. (6) avaTTa paccakakhANa paNa je TAime thatuM hoya e TAime le athavA e TAima pachI paNa le ane dhAreluM na paNa hoya to paNa tene paccakhANano lAbha maLe che eTale ke te paccakhANa zudhdha gaNAya che. (7) biyAsaNuM kareluM hoya to savAre ekavAra biyAsaNuM kare athavA paheluM biyAsaNuM bapore kare to uThatI vakhate mukrisahiaM paccakhANa levuM ja joie na lIdheluM hoya to doSa lAge che ane jyAre bIjuM biyAsaNuM karavA bese te vakhate muThThI vALIne mukTisahiaM paccakhANa pALIne athavA 3 navakAra gaNIne pachI ja biyAsaNuM karavA besAya. e bIjuM biyAsaNuM karIne uThatAM eTale ke ubhA thayA pachI sAMja sudhImAM pANI na vAparavuM hoya to ane na vAparyuM hoya to tene covihAranuM paccakakhANa levAya che ane pANahAranuM paccakhANa levAya nahi. bIjuM biyAsaNuM karIne uThatAM tivihAranuM paccakhkhANa karIne uThavuM joie. eTale traNa AhArano tyAga thatAM eka pANIno AhAra khullo rAkhelo che. e pANIno AhAra je khullo rahelo che tene sUryAsta pachI tyAga karavA mATe pANahAranuM paccakhANa apAya che. (8) ekAsaNuM karanArA jIvoe ekAsaNuM karI lIdhA pachI AkhA divasamAM pANI na vApare to sAMje Page 151 of 191
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ covihAranuM paccakakhANa levAnuM hoya che. e covihArane badale pANahAranuM paccakakhANa le to doSa lAge che. tevI ja rIte AyaMbila karyA pachI AkhA divasamAM pANI na vApare to sAMjanA pANahArane badale covihAranuM paccakakhANa levAnuM hoya che. tene ThAmacovihAra AyaMbila kahevAya che. ekAsaNuM ane AyaMbila karyA pachI uThatI vakhate tivihAranuM paccakhANa levuM joie. emAM traNa AhArano tyAga thAya che ane eka pANIno AhAra khulluM rahe che te pANI AkhA divasamAM jeTalIvAra vAparavuM hoya teTalI vAra vAparI zake che ane sAMje pANahAranuM paccakhANa levAnuM hoya che. (9) navakArazI karanArA jIvone savAranA navakArazInA TAimathI kavalAhAra khullo thayo e kavalAhAra sAMje sUryAsta pahelAM eTale ke traNa kalAka pahelAM AhAra vAparavo na hoya ane te vakhata tivihAranuM paccakakhANa kare to temAM eka pANIno AhAra khullo rahe che. e sAMje suryAsta vakhate pANInA AhArano tyAga karavA mATe pANahAranuM paccakhANa karavAnuM hoya che. eTale ke ene pANahAranuM paccakhkhANa levuM joie jo emAM covihAranuM paccakhANa le to doSa lAge che. (10) je jIvoe navakArazI karelI hoya ane sAMje covihArane badale tivihAra karavAno hoya to tivihAranuM paccakakhANa lIdhA pachI eka prahara sudhI pANInI chaTI rahI zake che. eTale ke 3 kalAkanI aMdara game teTalI vAra pANI vAparavuM hoya to tivihAra paccakhANavALAne eno niSedha nathI eTale ke vAparI zake che. emAM koi abhigraha kare ke tivihAra karyA pachI eka ja vAra pANI vAparavuM athavA bevAra vAparavuM to ene je pramANe abhigraha karelo hoya teTalI vAra 3 kalAkanA samaya sudhI ja chUTa. duvihAranA paccakhANamAM pANInI sAthe davA levAnI hoya to davA lai zake che paNa davAnI sAthe dUdha vi. levAya nahi. A kavalAhAranA cAra prakAro hoya che. (1) asana (2) pAna-pANI (3) khAdima. sUTha vi. (4) svAdima. mukhavAsa. asana eTale anAja. A cAre prakArano AhAra kavalAhAra rUpe gaNAto hovAthI e AhAranA. pagalo gRhasthone dhana vagara meLavI zakAtA nathI mATe lakSmI paNa lAbhAtarAyakarmanA kSayopazamathI prApta thAya che. tema kahevAya che. e lakSmI lAbhAMtarAya karmanA kSayopazamathI maLatI hovA chatAM enA aneka prakAra thAya che. kAraNa ke kSayopazamabhAvanI vicitratA aneka prakAranI hoya che. ene samajavA mATe jJAnI bhagavaMtoe sthUla draSTithI lakSmInA 4 prakAra kahelA che. (1) keTalIka lakSmI lAbhAMtarAyanA kSayopazamathI prApta thatI jAya to paNa evA prakAranI hoya che ke AvelI lakSmI bIjI rahelI lakSmIno nAza kare che. A lakSmIne bALakanI jema mULano uccheda karanArI kahelI che. (2) lAbhAMtarAya karmanA kSayopazamabhAvanI vicitratAne kAraNe keTalIka lakSmI jIvane prApta thAya e puNyarUpe prApta thAya paNa ApanArI na thAya. jema keTalAka vRkSo upara kla pedA thai zake che paNa La pedA thatuM nathI. enI jema samajavuM. jIvone lakSmInI prApti thAya paNa e lakSmI LavatI banatI nathI. prApta thAya ke tarata ja nAza pAmI jAya. kaMika ne kaMika kharca AvIne ubhA rahe. Akasmika kAraNa kaMika evuM AvIne ubhuM rahe ke lakSmI AvatAM pahelAM e badhA Akasmika kAraNone vize kharcanI goThavaNa thai gayelI hoya ke jenA kAraNe e lakSmI LavatI banatI nathI. A rIte AvelI lakSmIne kSayopazamanI vicitratAthI keTalIkavAra gujarAna calAvavAmAM paNa muzkelI prApta thai zake che. puNya upArjana karavAmAM sahAyatA lakSmIne ja phaLavatI kahevAya. Page 152 of 191
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) lAbhAMtarAya karmanA kSayopazamabhAvanI vicitratAthI keTalAka jIvone evI lakSmI pedA thAya che ke e lakSmI bhogaphLa Ape paNa sadnIja rUpe puNyathI vaMcita rAkhe. keLanA jhADanI jema. (keLanA jhADamAM bIja na hoya.) (4) lAbhAMtarAya karmanA kSayopazamabhAvanI vicitratAo jIvane je lakSmI pedA thAya e lakSmI potAne sarva prakAranuM sukha ApanArI bane ane puNya upArjana karavAmAM sahAyabhUta thatI jAya. eTale ke pote jeTalI sukhamAM vApare enAthI vizeSa rIte puNya upArjana karavAmAM sahAyabhUta thatI jAya. virAga vinAno saMtoSa guNa bhavabhramaNanuM kAraNa bane che. abhavya, durvyavya, bhArekarmI bhavya jIvo saMtoSa, namratA, kSamA badhA guNone keLave paNa jo virAgabhAva na hoya to A badhA guNa guNAbhAsarUpe kahevAya. lAbhano aMtarAya eTale jenI pAse lakSmI hoya e udAra hoya, ApavAnI icchAvALo hoya, mAMganAra eTale yAcanA karanAra yAcanAmAM kuzaLa hoya chatAM paNa potAnA lAbhanA aMtarAyanA kAraNe ene iSTa vastunI prApti na thAya tene lAbhAMtarAyano udaya kahevAya che. jemake rAjagRhIno bhikhArI rAjagRhI nagarIne vize traNa traNa divasa sudhI dareka gharomAM yAcanA kare che chatAM paNa lAbhAMtarAya karmanA udayanA kAraNe anAjano dANo paNa maLato nathI. emAM sAMbhaLavA maLyuM ke udyAnamAM ujANI karavA mATe loka bheguM thayeluM che e mANaso pAse jaine yAcanA kare che chatAM paNa lAbhAMtarAyanA udayathI koi kazuM paNa ApatuM nathI. pahADa upara besIne lokone khAtAM jue che ane traNa divasanI bhUkhanI asahya vedanAne kAraNe bhUkhanI asahya vedanA pedA thatAM ujANI karanAra lokone mArI nAkhavAnI budhdhi pedA thAya che. paththara gabaDAve che. e paththaranI nIce pote AvI jatAM maraNa pAmIne sAtamI nArakImAM jAya che. virAgabhAva jeTalo tIvra eTalI prasannatA vadhu. lAbhAMtarAyanA udayamAM paNa hAyavoya na kare. A lAbhAMtarAya karmano udaya jIvane 1 thI 12 guNasthA. sudhI hoya che. lAbhAMtarAya karmanA dezaghAtI adhika rasavALA pudgalono joradAra udaya cAlato hoya ane mohanIya karma jo nikAcita na hoya eTale ke darzana mohanIya karma anikAcita rUpe hoya to jIva purUSArtha karIne kSAyika samakitanI prApti karI zake che. atyAre vartamAnakALamAM jIvo purUSArtha karIne kSayopazama samakitanI prApti karI zake che ane e samakitanI hAjarIthI lAbhAMtarAyakarmanA udayane samAdhipUrvaka veThI zake che. jema jema samAdhipUrvaka lAbhAMtarAyanA udayane bhogavato jAya tema tema lAbhAMtarAya karma kSayopazamabhAve baMdhAtuM jAya che. kSayopazamabhAve bAMdhelu lAbhAMtarAya tIvra rase jo baMdhAtuM hoya ane lAbhAMtarAyano udaya jo nikAcita na hoya to eka aMtarmuhUrta pachI udayamAM AvIne lAbhAMtarAyanA udayane nAza kare che. eTale ke kSayopazamabhAva pedA kare che. virAgIne jema jema bhautika sAmagrI adhika maLe tema tema eno virAgabhAva vadhato jAya. virAganI mastI je jIvamAM hoya tene jIvatAM AvaDe ema jainazAsana kahe che. virAgapUrvakano saMtoSa te zudhdhabhAva kahevAya. virAga vagaranA saMtoSathI janma-maraNano aMta na AvI zake. lAbhAMtarAya karmanA udayane samAdhithI veThavA mATe virAgabhAva jarUrI che. anAdikALathI jagatane vize paribhramaNa karatAM ekendriyathI paMcendriya sudhInA jIvo - e saghaLAya jIvone lAbhAMtarAya karmano kSayopazamabhAva hovAthI dezaghAtI adhika rasavALA pudgalo tema ja dezaghAtI alparasavALA pudgalono AhAra maLyA kare che. paNa e pudgalo maLyA pachI bhogavI zake athavA vAraMvAra Page 153 of 191
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogavI zake evuM banatuM nathI. e bhogavavA mATe ane vAraMvAra bhogavavA mATe bhogAMtarAya karma ane upabhogAMtarAya karmano kSayopazamabhAva jIvone prApta thayelo hoya to ja bhogavI zake athavA vAraMvAra bhogavI zake che. bhogAMtarAya Adino kSayopazamabhAva na hoya to lAbhAMtarAyanA kSayopazamabhAvathI je sAmagrI maLelI hoya teno rAga karIne Asakti karIne ane mamatvabudhdhi sthira karIna jIva potAnA hAthe ja potAno saMsAra vadhArato jAya che. lAbhAMtarAya karmanA kSayopazamabhAvathI maLelI sAmagrImAM rAgAdi pariNAmano nAza karavo hoya eTale ke rAgAdi pariNAma ochA karavA hoya to jIva purUSArtha karIne maLelI sAmagrInI oLakha karato jAya. e oLakhANa karatAM karatAM maLelI sAmagomAM rAgane badale viraktabhAva pedA karato jAya to ja jIva lAbhAMtarAya karmano kSaya karavA mATe prayatna karI zake che. A lAbhAMtarAya karmano kSayopazamabhAva 1 thI 12 gu. sthA. sudhI jIvane rahelo hoya che. 12mA gu. sthA. nA aMte aMtarAyakarmano saMpUrNa kSaya thavAthI 13 me. gu. sthAnake kSAyikabhAve lAbhalabdhi pedA thAya che. e kSAyika bhAve pedA thayelI lAbhalabdhi anaMtakALa sudhI sAthe raheze. bhogAMtarAya ane upabhogAMtarAya doSanuM varNana anAdikALathI jagatane viSe paribhramaNa karatA ekendriyathI laine paMcendriya sudhInA jIvone pApathI duHkha Ave, puNyathI sukha Ave. jagatanA jIvo sukha meLavavA mATe pApa kare che. puNyathI maLelI sAmagrI bhogavatAM bhogavatAM durgati thAya e rIte bhogavAya nahi, virakta bhAve bhogavavAnuM. paMcendriya sudhInA jIvone je AhAranI sAmagrI maLelI hoya e sAmagrIne bhogavavA mATe bhogAMtarAya karmano kSayopazamabhAva, dezaghAtI adhikarasavALA pudgalA ane dezaghAtI alparasavALA pudgalo sadA mATe udayamAM rahelA hoya che. jyAre adhikarasavALA pudgalono udaya cAlato hoya tyAre jIvone bhoganI sAmagrIno udayabhAva kAma karato hoya che. eTale ke bhogavavA mATenI sAmagrI bhogavatAM phLavatI banatI nathI. ane vatI na banatAM jIvanA zarIrane vize rogAdirUpe aneka prakAranI vikRti pedA kare che. jyAre bhogAMtarAya karmanA alparasavALA pudgalono udaya hoya tyAre maLelI sAmagrIno bhogavaTo jIva karato jAya to e sAmagrI bhoganuM phLa ApanArI bane che. eTale ke zarIrane nirogI banAvI pAcanazaktine teja banAvI zarIra Adine puSTa banAve cha. bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya karmano kSayopazamabhAva pApAnubaMdhI puNyanA udayavALA jIvone prApta thayelo hoya to bhogavavA lAyaka ane vAraMvAra bhogavavA lAyaka sAmagrIne bhogavatAM chatAM pApano anubaMdha udayamAM cAlu hovAthI sArI rIte bhogavavA detuM nathI eTale ke bhogavatA bhogavatA e padArthamAM je rasa rahelo hoya e rasanI anubhUti pedA thavA detuM nathI ane sAthe sAthe navuM karma joradAra rase bAMdhatA jAya che. puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALA jIvone bhogAMtarAya karmanA kSayopazamabhAvathI jema jema sAmagrIno bhogavaTo karatA jAya tema tema puNyano anubaMdha udayamAM rahelo hovAthI je sAmagrImAM jevo rasa hoya e rasanA AsvAdapUrvaka sAmagrIno bhogavaTo karatA jAya che ane sAthe sAthe aMtaramAM vairAgyabhAva rahelo hovAthI puNyano anubaMdha vizeSa thato jAya che. sakAma nirjarA sAdhatA jAya che ane baMdhAtu bhogAvalI karma azubha prakRti rUpe hovA chatAM alparase baMdhAtu jAya che ane Atmika guNanI sanmukha thatAM purUSArtha karIne potAnuM saMpUrNa svarUpa pedA karI zake che. eTale ke bhogAvalI karmano saMpUrNa kSaya thAya tyAre jIvo kSAyika bhAve bhogalabdhi ane kSAyika bhAve upabhogalabdhine prApta kare che. jyAM sudhI jIvane kSAyika bhAve Page 154 of 191
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogalabdhi Adi pedA na thAya tyAM sudhI kSayopazamabhAve bhogAvali Adi karma udadhyAnubaMdhi kSayopazamabhAve raheluM hoya che. kSAyika bhAve bhogalabdhi Adi pedA karavAmAM vighnarUpe kSayopazamabhAve bhogAMtarAya Adi karma vijJarUpe kahelA che mATe doSarUpe kahelA che. kSAyikabhAve kevaLajJAna prApta karavAmAM vidhvarUpe 18 doSo kahelA che temAM bhogAMtarAya 16mo doSa ane upabhogavaMtarAya 17mo doSa kahevAya che. bAhya sAmagrInI draSTithI bhogAMtarAya ane upabhogavaMtarAya karma kSayopazamabhAve aviratInA udaya sudhI kahelo che. athavA pahelA gu. sthA. mAM rahelA jIvo anukULa padArthanA rAgane badale vairAgyabhAva nA pAme tyAM sudhI te bhogavaMtarAya karmano kSayopazamabhAva, pApAnubaMdhI puNya, saMsAranI vRdhdhimAM kAraNa bane che. jyArathI jIva verAgyabhAvanI prApti kare che tyArathI bhogAMtarAya Adi karmano kSayopazamabhAva jIvone AtmikaguNa pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che. eTale ke sauthI pahelAM AtmAnI sanmukha banAve che. tyAra pachI Atmika guNa pedA karavAnA mArgane anusaravAmAM sahAyabhUta thAya che ane jIva jyAre samakitanI prApti kare tyAre rAgAdi pariNAmavALI sAmagrI choDavAlAyaka che evI budhdhi pedA karAvIne enI pratipakSI sAmagrI pratye rAganuM pariNAma vadhAratA vadhAratA jIva Atmika guNone pedA karato jAya che. temAM sthiratA. pAmIne cittanI prasannatA pedA karIne kSayopazamabhAve pedA thayelA guNone dUra karIne kSAyika bhAve guNone pedA karavA mana, vacana, kAyAnuM sAmarthya pedA karato jAya che. ane sAro kALa hoya to e sAmarthyathI. kSayopazamabhAve pedA thayelA guNono nAza karI kSAyika bhAvanA guNonI prApti karI zake che. pahelA gu. sthAnakano sAmarthyayoga atAvika che. AThamA gu. sthAnakano sAmarthyayoga tAtvika che. aviratIno udaya hoya tyAM sudhI bhogavaMtarAyakarmano kSayopazamabhAva jIvane herAna kare. sarvaviratI pAmyA pachI bhogAMtarAya karmano kSayopazamabhAva jIvane herAna kare nahi. e vakhate maLe to saMyamapuSTi, na maLe to. tapovRdhdhi e bhAva AvI jAya. traNa gAravA (3) traNa gArava :- gAravatrikane sAdhuoe choDavuM joie. azubha bhAvavaDe AtmAnI je gurUtA. te gaurava athavA gArava, te (1) dvi gArava. (2) zAtAgArava ane (3) rasagArava ema traNa bheda che. temAM rAjavIpaNAnI, indrapaNAnI ke, AcAryapaNAnI irachArUpa athavA rAjApaNA vageremAM maLela addhi vageremAM ahaMkAra rUpa vikAra thavo te badvigArava (2) rasadAra AhAranI irachArUpa tathA nirasa-virasA AhAranI anicchArUpa rasagArava. (3) zarIra sukhamAM viharaNa te zAtA gArava. A gAravatrika pramAdarUpa kAdavamAM DUbelA sAdhuo vaDe je pramANe karAya che te zrI upadeza mAlAnI gAthAo vaDe jaNAve che. jema jema bahu zrata hoya, sammata, ziSya samudAya vaDe parivarela hoya, avinizcita siddhAMtavALo hoya tema tema siddhAMtano pratyanika che. je uttama vastra, pAtra, Asana, upakaraNa vagere A vaibhava mAro che. huM mahAjanono. netA-AgevAna chuM. huM huM thatuM hoya te sadvicAravika kahevAya (323-324) arasa virasa lukhkha jevuM maLe. tevuM khAvAnuM na iccha, snigdha, suMdara bhojananI mAMgaNI kare te rasagAravamAM Asakta che (325) je hamezA zarIranI suzruSA saMbhALa karyA kare tathA pathArI, Asana, vAhanane vAparavAmAM ja tatpara hoya potAnA zarIrane jarApaNa kaSTa-du:kha na paDavA de te zAtA gAravamAM guru che. (326)" tathA "hiM //hiMmaMS teM bAgAhI hAI e vacanAnusAre traNa gAravane sevanAro sAdhu yathAeNdikapaNAne pAme che. mATe saMsAranA aMtane icchanArA mumukSaoe traNa gArava choDavA ja joie. Page 155 of 191
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ gauravatrithI bacatA rahevuM joie A gauravatrika AtmAmAM anekAneka doSone janmAvanAra che. A gauravatrikane AdhIna banelA AtmAo, avasara AvI lAge to, bhayaMkaramAM bhayaMkara koTinAM pApakarmone AcaratAM paNa acakAtA nathI. RddhinI, rasanI ane sAtAnI abhilASA temaja enI prAptimAM abhimAna, e cAritrazIlone paNa kAramI rItie pADanAra che. cAritranA arthI AtmAoe to vandanane paNa vighna rUpa mAnIne sadA sAvadha rahevuM joie. koinA vandanathI malakAvuM, e sAdhu mATe ucita nathI. e ja rItie sAdhue potAnI rasanA upara khUba ja kAbuvALA banyA rahevuM joie. saMyamanirvAha, e ja eka dhyeyane saphsa banAvavAne mATe jarUra pUrato nirdoSa AhAra levAne badale, jeo madhura Adi rasomAM lampaTa banI jAya che, teo bahulatayA durdhyAnamAM ja ramanArA banI jAya che. sAdhue paudgalika anukULatAonA artho banavuM eno artha ja e che ke-pote grahaNa karelA vratane cheha devo. sAtAno abhilASI banelo sAdhu veSaviDambaka banIne durgatie janAro bane, emAM Azcarya pAmavA jevuM kAMi che ja nahi. A kAraNe, parama upakArI mahApuruSo mAve che ke-saMyamane surakSita rAkhavAnI abhilASAvALA sAdhuoe sadAne mATe gauravatrikathI paNa bacatA rahevuM joie. gaurava eTale tevA prakArano AtmAno azubha pariNAma ahIM sudhI to badhuM ThIka ThIka cAlyuM, paNa banyuM evuM ke-gacchanA nAyakapade AvyA bAda teo Rddhi-gaurava, rasagaurava ane sAtAaurava-e gauravatrikane paravaza banyA. sa e gauravatrika zuM ? narendro AdithI pUjAvAnI abhilASA jAgavI, huM evA padane kyAre pAmuM ke jethI narendro Adi mane pUje evI abhilASA jAgavI, evA prakAranI pUjA prApta thai jAya to abhimAnI banavuM ane evA prakAranI pUjA prApta na thAya to ene meLavavAnI gaDamathalo karyA karavI, e RRdvigaurava. e ja rItie madhura Adi je iSTa raso-tenI prAptinI abhilASA ane te prApta thaye abhimAna Adi, e rasaurava tema ja paudgalika sukhonI agara anukULatAonI prAptinI abhilASA ane te prApta thaye abhimAna Adi, e sAtAaurava. A traNeya prakArano gaurava, e AtmAmAM abhimAna ane lobhanA yoge janmela azubha pariNAma rUpa che. A azubha pariNAma karmabandhanuM kAraNa hoine, saMsAraparibhramaNano hetu che. A gauravane AdhIna banela AcArya hoya, AgamavedI hoya ke anya koi hoya, paNa te durgatine pAme che. gauravamagna banelA AcAryadine paNa, sUtra durgatimAM zaraNa rUpa thatuM nathI. (38) mAyA zalya (39) niyANa zalya (40) mithyAtva zalya traNa zalya - traNa zalyone dUrathIja choDavA joie. temAM paheluM mAyA zalya che. je gurunI AgaLa aticAro sArI rIte AlocanA na karavA rUpa che. Ano tyAga karavoja joie. kAraNa ke jeo lajjA, gaurava, bahuzruta, abhimAna vagere kAraNoe sArI rIte potAnA pAponI AlocanA zrI gurunI AgaLa Page 156 of 191
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatA nathI. teo ArAdhaka thatA ja nathI. kahyuM che ke.... "lAja vagerethI ke, gaurava, bahuzruta athavA abhimAna vaDe jeo potAnA pApo guru AgaLa kahetA nathI te ArAdhaka thatA nathI. (1) rAja putrake vaNika putre thoDuMpaNa bhAvazalyane udvaryuM nahi. te kahu-kaDavA phlone pAmyA to pachI ghaNA pAponuM to zuM kahevuM? A zlokanA viSama padonI vyAkhyA - pUrvabhavamAM dIkSA lIdhI. potAnI saMsArI avasthAnI patnI rUpa sAdhvIone rAgadraSTithI jovArUpa thoDAka pApanI paNa AdrakakumArarUpa rAjakumAra tathA vaNikaputra rUpa ilAcIkumAre AlocanA na karI AthI samyakracAritra dvArA mokSane najIka karela hovA chatAM paNa cAritra dharmathI bhraSTatA, nIcakulamAM utpati vagere Tu vipAkavAlA bhayaMkara Lo bhogavavA paDyA. A pramANe hakikata hovAthI je karavA yogya che. te be gAthA dvArA kahevAya che. "sahasAtkArathI ke bhaya vaDe athavA pIDAnA kAraNe parAdhinapaNe ke du:khanA kAraNe tathA pramAdathI athavA rAga dveSa vaDe je kaMi paNa kArya karyuM hoya to tene te pramANe paDikkamavuM joie. paNa te akAryane lajjA bhaya vagerenAM kAraNe hRdayamAM vahana na karavuM. (1-2)' te akAryane lajjA bhaya vagere kAraNe hRdayamAM vahana na karavuM paNa tatkALaja tenI AlocanA karI levI. A pramANe karavAthI zuM guNa-lAbha thAya che ? te kahe che "pApa karela manuSya gurunI pAse te pApanI AlocanA ke niMdA kare che. tethI bhAravAhaka jema bhAra utArIne haLavo thAya che. tema ekadama haLavo phla jevo thAya che.' (1) mATe zuddhinI apekSAvALAoe badhA pApo mAyArahitapaNe AlovavA joie. kAraNa ke mAyAvIne prAyazcita karavA chatAM paNa zuddhi thatI nathI. kahyuM che ke badhu kahe chatAM kaMika jANato hovA chatAM paNa chUpAve che. tene jJAnIo prAyazcita ApatA nathI ane kahe che ke bIjA pAse AlocanAM karo (4)" have jene yAda na AvavAnA kAraNe Alocato nathI tenuM zuM te kahe che. "mAyA rahita paNe zubhabhAva pUrvaka AlocanA karanArane je doSo yAda nathI AvatA temane pratyakSa atizaya jJAnio kahe che paNa mAyAvIne kahetA nathI. (5)' mAyAvIne je doSa vizeSa thAya che. te kahe che "je pApa karIne potAnI jAtane zuddhaja kahe che. te bamaNuM pApa kare che. bALanA (bodhi) bIjanI maMdatA kare che. (6) to pachI zuM karavuM joie. te kahe che "mAyA vagere doSathI rahitapaNe vartamAna kALamAM saMvegabhAvamAM vartavA parvaka krI na karavAnA nizcaya parvaka pApane Alova che.' (7) je mAyA rahita paNe samyaga AlocanA kare che. tene je lAbha thAya che. te kahe che. "guru pAse sArI rIte AlocanA karanAra pApakarmone samApta karI, nirAbAdha zAzvata sukhane anaMtA jIvo pAmyA che. (8)' mATe mAyA zalya choDI sArI rIte badhA aticAronA samUhane AlovavA joie. bIje niyANa zalyanuM svarUpa :- koi harI na jAya lai na zake evA sukhanI icchAvALAoe nidAna zalya paNa choDavuM joie kAraNa ke niyANuM karavAthI durlabha bodhi thAya che ane durlabha bodhi vaDe saMsArarUpI jaMgalamAM bhaTakavAnuM thAya che. te niyANA nava prakAranA che. tenuM svarUpa Agama pATho vaDe ja vicArAya che. te A pramANe.... (1) sAdhu ke sAdhvI niyANu kare ke "pratyakSa paNe meM devo ke devaloka joyA nathI. to A moTI dvivALA rAjAo deva che. mATe A tapa, vrata, niyama brahmacaryanA phaLane irachanAra huM AvatA bhavamAM rAjA thAuM tyAra bAda tyAMthI marI niyANAne anurUpa sthAnane pAmela te dhama sAMbhaLavA chatAM durlabha bodhi thAya che. (2) koi sAdhu parISaha-musIbatothI parAjita thayela-kaMTALela hovAthI vicAre ke rAjAone ghaNI ciMtA. hoya che tathA ghaNo AraMbha samAraMbha hoya che to A je ugrapuNyavALA vaibhavazALI zeTha vagerene joi tema thavA mATe niyANuM kare che. (3) koika sAdhu puruSone ghaNo vyavasAya, vepAra, yuddha vagere kaThina kAmo Page 157 of 191
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnA hoya che. mATe puruSapaNuM nahi paNa bIjA bhavamAM strI thAuM' tyAra bAda te bodhi durlabha thAya. (4) koika sAdhu strIone asamartha, badhAthI parAbhava pAmanArI sarvakALa parihINa-haMmezA nirbaLa hoya che. AthI bIjA janmamAM ugrapuNya vaDe ugrakuLa vageremAM putrarUpe (puruSa) thAuM ? tyAra bAda bodhi durlabha thAya che (5) koika sAdhu A manuSyanA kAma bhogo sthaMDila, viSTA vagere gaMdakIthI kaMTALI devonAM bhogo sArA mATe huM deva thAuM ema niyANuM kare. tyArabAda bodhi durlabha thAya che. (6) koika sAdhu devatAi ana manuSyanA viSaya sukhothI vairAgyapAmI niyANuM kare ke 'A tapa, vrata, brahmacaryanuM phLa hoya to jyAM paricAraNA-viSaya saMbhoga nathI. tyAM huM utpanna thAuM' tyArabAda te jIva dezaparati pAmI zakato nathI. paNa sulabha bodhi thAya che. (7) koika sAdhu devatAi ane manuSyanA viSaya sukhothI vairAgya pAmI vicAre ke 'ugraputra (puNyavALA) jIvo aNuvrata-guNavratanuM pAlana karatA sthira thai A sAdhuone je pratilAbhanArA thAya che-vahorAvanAra thAya che. e sAruM che.' tyAra bAda teo zrAvaka dharma svIkArI zake paNa sAdhudharma svIkArI zakatA nathI.(8) koika sAdhu devatAi ane manuSyanA viSaya sukhAthI vairAgyapAmI ' jo A tapa, vrata, brahmacarya vagerenuM phLa maLatuM hoya to huM daridrakuLamAM utpanna thAuM jethI mAro AtmA sArI rIte karmarajarahita thAya.' tyArabAda te dharma sAMbhaLI dIkSA lai zake paraMtu mokSamAM na jai zake. mATe A pramANe jANI niyANA rahita thavuM. (3) tathA mithyAtvadarzana zalyano paNa tyAga karavo joie. kAraNa ke je ahita jIvonuM agnithI ke jherathI paNa na thAya te ahita mithyAtvathI thAya che. kahyuM che ke 'je doSa agni karatuM nathI ke jhera karatuM nathI ke kALonAga paNa karI nA zake te mahAdoSajIvanuM tIvra mithyAtva kare che.' (1) tathA tuM kaSTane kare che. (sahe che.) AtmAne dame che. dharma mATe dhanano tyAga kare che. paraMtu tuM eka traNa zalyavALA mithyAtvane na choDIza to tenA vaDe tuM DUbI jaiza (2) mATe anaMta saMsAranA kAraNarUpa phkta duHkhanA nimittarUpa mithyAdarzanane choDavuM ja joie. A pramANe (1) mAyA zalya (2) niyANa zalya (3) mithyAtvazalyane ja choDe che. te ArAdhaka che ane na choDanAra virAdhaka thai saMsArarUpI vanamAM bhame che. kahyuM che ke ' mahAbhayaMkara saMsAramAM je zalyayukta maraNe mare che te jIvo marIne apAra saMsAra samudramAM lAMbo vakhata sudhI bhame che. 1' tapa paNa zalya vagaranAno ja phLadAyaka-saphLa thAya che paNa bIjAno- zalyavALAno nahi. kahyuM che ke 'zalyayukta-sahita je ugra kaSTa karavA pUrvaka bhayaMkara vIratApUrvaka tapane divya hajAro varSa sudhI kare to paNa teno te tapa niphkta thAya che. 2' zalyano udvAra karyo na hoya to je anarthanI paraMparA thAya che. te jhera zastra-hathiyAra vagerethI paNa na karI zakAya evI thAya che. kahyuM che ke ' zastra ke jhera athavA duSprayuktavaitAla je nuksAna na karI zake te nukzAna duSprayukta mAyAzalyavALo mAyAvI karI zake (3) ahIM je sarva duHkhanA mUlarUpa bhAvazalya uddharyA vagara je kaMi (anuSThAna) kare che. tenAthI durlabha bodhipaNuM ane anaMta saMsArIpaNuM thAya che. (4) AthI traNa gaurava choDI anaMta bhavanI paraMparAnA kAraNarUpa traNa zalyano uddhAra vivekIoe karavo joie. kahyuM che ke ' gaurava rahita thayelAo, mithyAtvadarzana, zalya, mAyA zalya ane niyANa zalyane mULamAMthI ukheDI nAMkhe che. (5) mithyAtvanuM svarUpa te mithyAtva cAra ke pAMca prakAre jANavuM. temAM prathama tenA cAra prakArano ja vicAra karavAmAM Ave che te A pramANe (1) laukika devagata (2) laukika gurUgata (3) lokottara devagata (4) lokottara gurUgata Page 158 of 191
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtva che. emAM prathama laukika devagata mithyAtvanA saDasaTha (67) bhedo batAve che. tathA samyagdarzanIoe niyamapUrvaka mithyAtvIoe kahela laukika devagata mithyAtva viSayaka A vastuo paNa choDavI joie. te A pramANe che. (1) harihara brahmA vagerenA (prAsAdomAM) maMdiromAM javuM, pUjA karavI, namaskAra karavA vagere rUpa prathama devagata mithyAtva darzanano bheda samyagdarzanIoe choDavo joie ane tenAM bhedo A pramANe che. (1) haTTa-hATa eTale dukAna vagerenI sthApanA vagere kAmanI zarUAtamAM zubha mATe vinAyaka eTale gaNapati vagerenA nAma levA. (2) candra ane rohiNInA gItagAna karavA. (3) vivAhanA mahotsavamAM vinAyakanI sthApanA karavI. (4) putra janma vageremAM chaThThA divase chaThThI devatAnuM pUjana karavuM. (5) jAtakanA janmelAnA chaThThA divase rAtrimAM bALakanA mAthA upara vidhividhAtA akSaro lakhe che, te pramANe lokomAM lokavAyakAnA pravAhathI prerAyela dilavALI bAio rAtre jAge che ane gAya che. (6) lagna vagere utsavomAM mAyarAnI eTale mAtRonI sthApanA karavI. (7) bIjanA candramA tarapha dazikAnuM dAna kare. (8) caMDikA vagere devIonI mAnatA mAnavI. (9) tottulAdevI graha vagerenuM pUjana. (10) caitra Aso mahinAnI suda sAtama, AThama ane nomanA divasoe gotra devatA vizeSanuM pUjana karavuM. (11) mahAsuda chaThThanA divase sUryanI rathayAtrA. (12) candra, sUryanA grahaNamAM vizeSa prakAre snAna, dAna ApavuM. pratimA pUjana vagere karavuM. (13) dhULeTI, rajasparva dine hoLIne pradakSiNA ApavI vagere (14) pitRone piMDa ApavuM. (15) ane zanivAre tenI pUjA mATe vizeSa prakAre tala tela vagere ApavuM. (16) bhAdaravA suda durvAAThamanA divase durvApUjana pUrvaka viruha eTale aMkurA ugADavA. vagere karavuM te. (17) sUrya saMkrAtinA divase vizeSa prakAre pUjA, snAna, dAna vagere karavuM te. (18) (mahAvada) phAgaNavada caudaza eTale zivarAtrinA divase (rAtre) rAtrijAgaraNa karavuM. (19) revaMtapaMtha devatAonuM pUjana vagere karavuM. (20) bhAdaravA suda ane vada pakSamAM vatsa bArasanuM vidhAna karavuM. (21) kSetra kRSinA prAraMbhamAM khetara kheDavAnA mutamAM haLa devatAnuM ane sItA eTale kheDavAnI bhUminuM pUjana karavuM. (22) suda sAtamanA divase vaidhanAtha vagere devanI sAtamanuM pUjana karavuM. upavAsa vagere karavA ane pADozanA sAta gharomAM rahelI strIo pAsethI korakAnnanA dANA-kaNa mAMgIne tenA vaDeja bhojana karavuM.(23) phAgaNa suda pAMcamanuM nAgapUjana karavuM.(24) putra janma vagere vakhate mAtR zarAvaDA ane vUDhA nAmikone bharavA, (25) ravivAra ane somavAranA divase ekAsaNA vagere tapo karavA. (26) mithyAdraSTi gotra devatAnI pUjA karavI. (27) Aso caitra mahinAnI suda pakSamAM nava divasomAM nAga devatA vagerenI pUjA upavAsa vagere tapo karavA. (28) budha AThamanA divase agnikArikA karavI. (29) suvarNa rUpuM raMgIta-eTale sonA rUpAthI raMgelA vastra paheravAnA divase saugiNi-rUpiNi raMgiNI vagere devatA vizeSAzrayI vizeSa pUjA vidhAna ane laMbhana (laMghana) karavI.(30) mahA mahinAmAM ghI, kAmaLa ApavA. (31) bhAdaravA mahinAnI vadI trIja je kajjala kAjaLatrIja kahevAya che. te divase sItA eTale sAkara ane haritAlikA (thro) eka jAtanI vanaspati vaDe kajjalI devInuM pUjana vagere karavuM. (32) mRtakAryamAM jalAMjali ApavuM tathA tala ane DAbhanuM dAna ApavuM. (33) zrAvaNa mahinAmAM suda chaThTha ne divase caMdana chaThTha vidhAna karavuM.(34) gAyanA puMchaDA vageremAM dhAtu vagere vaDe hastaka karavuM. (35) bhAdaravA mahine arka chaDha karavI. (36) mahA suda trIjanA divase gaurI bhakta bhojana kare eTale je strIo gaurInI ArAdhanA karatI hoya tene te ArAdhanA mATe te divase soLa vazAnuM bhojana Ape te gaurI bhakta kahevAya. (37) patnI sahita pUrvaja pitRonI pratimA karAvavI. (38) utarAyaNanA Page 159 of 191
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ divase vizeSa prakAre snAna vagerenuM vidhAna karavuM. (39) bhUtone zarAva dAna karavuM.(40) Aso mahinAmAM zveta gomaya (sadchANa) trIjanuM vidhAna karavuM. (41) vAsudevanuM suvuM ane uThavAnI agyArasa phAgaNa mahinAnI AmalakI agyArasa, pAMDava agyArasa ane badhA mahinAnI agyArase upavAsa vagere tapa karavuM. para tIrtha eTale jainetara tIrthomAM jai mAnatA mAMgavI (karavI) yAtrA karavI. (43) zrAddha mAsika, zAkhAsika, sAMvatsarikA vagere karavuM. (44) prapA ane parabanuM dAna karavuM. (45) pitR vivAha-pitAno vivAha sAmagrI saMpatti hoya to pUNyanI icchAthI potAnA paisA kharacavA vaDe bIjAnI kanyAnuM lagna karAve. (46) chaThTha vagere tithiomAM apadma vagere tithiomAM kAMtavuM nahi. dahIM valovavuM nahi. (47) mRtaka maDadA mATe pANInA ghaDAnuM dAna karavuM. (48) mithyAdraSTionA gharomAM laMbhanaka vagere ApavuM. (49) kumArikAne bhojana ApavuM.(50) paya mATe caitra mahinAmAM cacarI ApavI. eTale eka jAtanuM vRMgArika gIta gAtA gAtA javuM. (51) vaizAkha mahinAnI suda trIjanA divase kAMtavuM nahi. laMbhanaka (laMghanaka) vagerene dAnA ApavuM, jo ke A divase zrImAna AdinAthanA varSItapanuM pAraNuM thayuM hatuM. chatAM paNa pitRtapaNanA divasa tarIke laukIke svIkArela hovAthI A parvadina che ema vicArIne vizeSa kaMi na karavuM. (52) mRtaka mATe paDa vivAhanuM vidhAna karavuM. (53) kleSTinI nAmanI jeTha sudI terasanA divase sakatuka vagerenuM dAna karavuM. (54) amAsanA divase jamAi vagerene bhojana ApavuM. (55) dharmAdA mATe kuvA vagere khodAvavA (56) khetara vageremAM gocara ApavuM. (57) vivAha mahotsavamAM janma yAtrAgamana javA mATe saMhiDanaka javuM-cAlavuM. (58) pitRonA mATe bhojana ane advetakAranuM dAna eTale bhojanamAMthI atithine dAnA karavuM. (59) kAgaDA bilADA, vagerene piDikA eTale piMDadAna karavuM. (60) eka azvastha, eka picumaMda, ekanyagrodha, dazaviMciNI, koLa, kapittha. bilva-bijerA, AMmalInA traNa traNa, pAMca AMbAnA e pAMca vAvaDI je karAve che te narakane joto nathI ?' vagere kumatioe kalpanA karela vAkya sAMbhaLI pIpaLo, lImaDo vagere jhADo ropAvavA. (61) bhAdaravA vadI caudase pavitra karaNa anaMtavrata nAmanuM vrata kare. (62) tALAcara. brAhmaNa vagerenI kathA sAMbhaLavI. (63) zIMgaDAnA agra bhAgamAM brahmA vase che. zIMgaDAnA madhyabhAgamAM zaMkara, ane zIMgaDAnA muLamAM viSNu vase che. mATe gAya sarvadevamaya che. (1) vagere para darzanIonA vacano sAMbhaLI gAyanI ane gAyanA ToLAnI pUjA karavI. (64) indrajALane jovI, batAvavI, (65) dharma mATe agni saLagAvavo. (66) naTaekSaNaka nATakane jovuM. (67) pAyadaLonA yuddhane jovuM. A pramANe saDasaTha (67) bhede laukika devagata mithyAtva kahyuM. have laukika gurUgata mithyAdarzananAM bhedo batAve che. (1) lokika brAhmaNa tApasa vagerene namaskAra karavo temAM brAhmaNanI AgaLa "pIMDaNa' tathA tApasanI AgaLa "namaH zivAya" ema bolavuM. (2) mULa tathA azleSA nakSatramAM janmelA bALakanA mATe potAnA ghare brAhmaNane bolAvI tenA kahyA pramANe kriyA karavI. (3) te brAhmaNanI pAse kathA sAMbhaLavI. (4) brAhmaNa vagerene puNyanI icchAthI bhojana ApavuM. A pramANe laukika gurUgata mithyA kahyuM. have lokottara mithyAdarzananA bhedo kahe che. lokottaro arihaMto che. temanA viSayaka thayela mithyAtva paNa lokottara che. te lokottara mithyAtva, devaviSayaka ane gurUviSayaka ema be prakAre che. (1) emAM devaviSayaka te je vItarAganA upara paNa upayAcita (mAnatA) vaDe tathA rAga vaDe AropaNa karavuM te. kahyuM che ke (1) lokottara devomAM paNa irachA parigraha vagere laukika devonA je liMgo che tenuM AropaNa karavuM te mithyAtva che.' (1) (2) lokottara guru viSayaka mithyAtva te jANavuM ke je lokottara liMgomAM rahelA pAsasthA Page 160 of 191
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vageremAM paNa gurupaNAnI buddhithI vaMdana vagere karavuM. athavA lokottara deva viSayaka guru viSayaka mithyAtva, caityavaMdana kulakanI A gAthAo dvArA jANavuM. "A pramANe laukika devagata ane gurugata mithyAtvano tyAga karI lokottaramAM paratirthIoe-anya dharmIoe rAkhela jinabiMbano paNa tyAga kare. (1) jyAM jinamaMdiramAM rAtrInA vakhate zrAvikAono praveza hoya sAdhuono vAsa eTale tyAM ja rahetA hoya, tathA naMdi, bali arpaNa, snAna, daMta, pratiSThA thatA hoya. (2) taMbola vagereno AsvAda AzAtanAo, jaLakriDA, devano hiMcako, vagere laukIka deva maMdiranI jema jyAM asamaMjasa cAlatuM hoya (3) tyAM AgaLa jinamaMdiramAM sAdara samyakatva rakSaNa parAyaNa utsuka varjaka samyagadraSTi zrAvakone javuM kahyuM nahi. (4) je lokottara liMgavALA, lokottaraliMga yukta zarIravALA hovA chatAM kla, taMbola, mukhavAsa, sarva AdhAkarma pANI, sacitaLane vApare, strInI Asakti tathA vyavahAra, gaMdhano saMgraha kare, vibhUSA eTale zaNagAra kare ekalo , svachaMda bole tathA bese, cetya maThomAM rahe che. vastimAM paNa haMmezA mukAma kare, gIto gavaDAve potAnA caraNonI sonAnAM phlovaDe pUjA karAve. (5-6-7) trividha trividhe jemaNe A mithyAtvano dUrathI tyAga karyo che. te ja nizcayathI zrAvaka che. bAkI to khAlI nAma bolavA mAtrathI che. (8) A cAre prakAranAM mithyAtvano je trividhe-trividha tyAga kare che te niSkalaMka zrI samyagadarzana rUpI ratnavaDe alaMkRta thAya che. temAM vividha eTale mana, vacana, kAyA vaDe karavuM, karAvavuM ane anumodavAno tyAga kare tenI bhAvanA A pramANe che. AgaLa kahela mithyAtvane mana vaDe huM karuM' ema vicAre nahIM. huM jAte ja pelA pAse karAvuM ema paNa vicAre nahI. bIjAe karyuM te sAru karyuM ema paNa vicAre nahIM (1) e pramANe vacana vaDe huM karuM chuM ema na bole. ne bIjA pAse karAve nahI tathA bIjAe karela hoya tenI prazaMsA na kare tathA jAte mukha vaDe pote kare nahIM hAthanI saMjJA-izAro bhakuTI, khoMkhArAvaDe bIjA pAse karAve nahI, bIjAe karelanI prazaMsA na kare athavA bIjAe karI hoya to sA karyuM ema na kahe. e pramANe cAra prakAre saMkSepamAM mithyAtvanI vicAraNA karI. (2-3) have tenI pAMca prakAre kaMika vicAraNA kare che. te A pramANe. (1) abhigrAhika (2) anabhigrAhika (3) Abhinivezika (4) sAMzayika (5) anAbhogika ema pAMca prakAre che. (1) kudharma svIkArelAonI je "amAro mata-dharmaja sAco che bIjAnA nahIM' AvI. pakkaDavALA atidIrdha saMsArIone abhigrahika mithyAtva jANavuM. (2) kudharmane svIkArela na hoya, evA. manuSya tiryaMco jeo samyaga darzana pAmyA nathI teonI je badhAya devaguruo namaskAra karavA yogya che. badhAye dharma karavA lAyaka che, evI je pakkaDavagaranI mAnyatA te anabhigrahika mithyAtva (3) zrI jinazAsana pAmelA koikane yathAsthita vastu tatva jaNAvavA chatAM paNa matsara eTale irSyA vagerenA kAraNe te vastutattvanI bIjI rIte vyAkhyA kare tene jANavuM. athavA anupayogathI utsutra prarUpaNA thai hoya pachI vAstavika hakIkata jANavA chatAM paNa tene kahe nahi paNa tenuM samarthana kare tene jANavuM athavA bhAvArtha jANato hoya chatAM utsutra prarUpaNA kare aTakAvavA chatAM aTake nahi. tene Abhinivezaki mithyAtva jANavuM. (4) satra artha ke tadubhayamAM kaMika zaMkA pUrvaka prarUpaNA kare paNa bIjAne pUche nahi. kAraNa ke ATalI moTI sabhAmAM huM bIjAne kevIrIte pUchuM. kemake huM pUchuM to A badhA jANI jaze ke A vastu tatvane jANatA nathI, athavA je mArA bhakto che teo jANaze ke "AnAthI A vadhAre vidvAna che,' mATe AnI pAse pUcho athavA AnAthI A vadhAre uttama che. ema mAnI mArA bhakto mane choDI enuM pUjana karaze, AthI bIjAne pUche Page 161 of 191
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi. je manamAM zaMkA rAkhe te sAMzayika mithyAtva jANavuM. (5) ekendriya vagere jIvo je anAbhoga eTale ajJAnarUpe tatvA-tatvanI vicAraNAmAM kuzaLa-samartha na hovAthI haMmezA mithyAdarzI hoya che. athavA zuddha ja prarUpaNA karIza A pramANe vicArI anupayogathI azuddha prarUpaNA thAya to anAbhogika mithyAtva lAge kemake mithyAtvanuM nimitta banatuM hovAthI. A pramANe abhigrAhika vagere mithyAtvanA upara kahyA mujaba pAMca bhedo che, je pAMca paNuM che te to sthUlapaNe che bAkI vAstavikapaNe viparItatA e ja mithyAdarzana che, kahyuM che ke 'A pramANe pAMca prakAranuM mithyAtva sthUla / bhAve che. paramArthathI to viparyAsa eja mithyAtva che. te A pramANe mArA pUrva puruSo e A jinezvaranI pUjA karAvela nathI to pachI mAre zA mATe ahIM pUjA satkAra vagereno Adara karavo, athavA meM ke mArA pUrva puruSoe A jinabiMba karAvela che. AthI ahIM pUjA vagere karIza, pArakAoe karAvela jinAlaya ke jinabiMbano atiAdara karavAthI zuM ?' A pramANe hoya to temanI sarvajJa pratyayI pravRtti nathI, nahIM to badhAe biMbomAM arihaMta vase che. te arihaMta pratyakSathI patthara, lepya, pittala vageremAM sthApana karAya che khAlI patthara vagerene vaMdana vagere karavAthI karmakSaya nathI, paraMtu tIrthaMkaranA guNonA pakSapAtapaNAthI karmakSaya che. nahIM to zaMkara vagerenA biMbomAM paNa paththara vagerenI vidhamAnatA hovAthI temane vaMdana karavAthI karmakSaya thaze. iSyAthI bIjAe karAvela caityAlayamAM vighna karavAthI mahAmithyAtva lAge che tene graMthI bheda paNa saMbhavato nathI. jeo pAsasthA vagerenI kudezanAthI vyAmoha pAmI suvihito (sAdhuo) ne bAdhA karanArA thAya che. te paNa tevAja prakAranA che eTale mahAmithyAtvI che jeo jAti, jJAti vagere pakSapAtapaNAthI sAdhu vagerene dAna ApavA vageremAM pravarte che, paNa guNa avaguNanI ciMtAvaDe-vicAraNA vaDe pravartatA nathI. teo paNa viparyAsapaNAnA bhAjana-pAtra thAya che. jethI guNo ja pUjavA yogya che. tene ja (guNone ja) dAna vagerenI pravRttimAM nimitta karavA joie, jJAti, jAti vagerethI zu che ? kAraNa ke svajAtimAM ane jJAtimAM paNa adharmIo hoya che temane dAna karavAthI temanuM dAna mahALarUpe zI rIte thAya ? jo temanAmAM guNo hoya tyAre te guNo ja pravRttinA nimittarUpe karI dAna vagerenI pravRtti karavI, jJAti svajanapaNA vagerenA bhAvathI kaMi nathI. emanAmAM paNa viparyAsarUpa mithyAtva hoya, ane ghaNuM bhaNelo hoya to paNa te ajJAnI che, kemake viparIta buddhivALAnuM jJAna kArya sAdhaka thatuM nathI. tethI te ajJAna che. aho ! are ! te padomAM-mithyAtvamAM ghaNI moTI ane duSkara tapa-cAritranI kriyAo paNa mokSa sAdhaka thatI nathI kAraNake jIvarakSA- mRSAvAda varjana vagere karato hovA chatAM paNa avirata che te pAMcamA dezavirati guNaThANe ke chaThThA sarvavirati guNaThANe nathI, paraMtu pahelA guNaThANe che. temane anaMtAnubaMdhI vagere soLekaSAyo baMdhAya che ane udaya pAme che ane tanimitaka azubha lAMbI sthiti, tIvra rasabaMdhavALI azubha prakRtio baMdhAya che. te prakRtinA udayathI naraka, tiryaMca, kharAba manuSya gati, kharAba deva gati, rUpa saMsAra thAya che, tenI pAchaLa kAraNarUpa (kAryarUpa) duHkho sarjAya che. A pramANe jANI ne bho ! bho ! mahAnubhAvo ! samyajJAna cAritramAM prayatna karavA yogya che ane tenA pratye bahumAna karavuM joie. e pramANe pAMca prakAre mithyAtvane kAMika vicAryuM. (41) krodha (42) mAna (43) mAyA (44) lobha DaSAya pariharU Page 162 of 191
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAya e saMsAranuM mUla che. AthI samajAze ke- AkhAe saMsAranuM mULa koi hoya to kaSAya che. A kaSAyonA pratApeja AtmA saMsAramAM rUle che. kaSAyanI AdhInatAthI AtmAnI dazA ghaNIja vikaTa bane che. 'krodha, mAna, mAyA ane lobha. A cAre kaSAya kahevAya che e sau koine pratIta che. e cAre kaSAyo bhavaparaMparAnuM mULa che.' A vAta upakArIo spaSTa zabdomAM pharamAve che. zrutakevalI bhagavAn zrI zayyabhavasUrijI mahArAjA, sApha sApha mAve che "oho 4 mALo 1 khimmadIkSA, mAyA a lobho a pavaTTamANA / cattAri ee kasiNA kasAyA, siMcaMti mUlAI puNatbhavassa || 1 ||" arthAt - nahi nigRhIta karela eTale ucchaMkhala banela krodha ane mAna tathA vRddhine pAmatA mAyA ane lobha. A saMpUrNa athavA kliSTa evA cAre kaSAyo azubhabhAvarUpa pANI dvArA punarjanmarUpI tarUnAM tevA prakAranAM karmarUpa mUlone siMce che. AthI ApaNe kaSAyoneja bhavaparaMparAnA mULa tarIke oLakhI zakIe chIe. punarjanmanI paraMparAne toDI nAMkhavA icchanArA AtmAoe krodha ane mAnane uzrRMkhala banatAM ane mASA tathA lobhane vRddhi pAmatAM aTakAvavA joie. jo tema karavAmA na Ave to e AtmAne saMsAramAM paribhramaNa karAvyA vinA nathI rahetA. kyAyanuM svarUpa kaSAyanuM varNana karatAM prathama, kaSAyanuM svarUpa nirUkti Adi dvArA jaNAvatAM upakArI mahApurUSo pharamAve che ke "kammaM kasaM bhavo vA, kasamAosiM jao kasAyA tA | samAyayaMti va no, mayaMti saM sAya tti || 9 || Au va uvAyANaM teNa, kasAyA jao kasassAyA | nIva pariNAmarunnA X X X X X X || 2 ||" arthAt - jenA yoge prANIo bAdhita thAya che tenuM nAma kaSa kahevAya che ane kaSa eTale karma athavA saMsAra, teno lAbha enA yoge thAya che te kAraNathI krodhAdi kaSAya kahevAya che : je kAraNathI krodhAdi kaSAyo, karmane athavA bhavane pamADe che te kAraNathI paNa te kaSAyo kahevAya che : athavA je kAraNathI krodhAdika saMsAranA athavA karmanA hetuo che te kAraNathI paNa te kaSAya kahevAya che ane te kaSAyo jIvanA pariNAmarUpa che. athavA " kRpanti-vilikhanti karmarupaM kSetraM sukhaduHkhazasyotpAda nAyeti kaSAyAH" arthAt sukha ane duHkharUpa anAjane utpanna karavA mATe je karmarUpa kSetranuM vilikhana kare che te Page 163 of 191
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAyo kahevAya che. athavA "kaluSayanti-zuddhasyabhAvaM santa karmamalinaM kurvanti jIvamiti kaSAyA.' arthAta - zuddha svabhAvavALA evA paNa jIvane je karmathI malina kare che te kaSAyo kahevAya che. kyAyo e mahAbhayarUpa che eja kAraNe zrutakevalI, bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmijI mahArAjA, "noiMdriyaprasidhi" nuM varNana karatAM krodhAdi kaSAyane mahAbhaya tarIke oLakhAve che. "noiMdriyaprasidhi' nuM varNana karatAM e paramopakArI paramarSi prarUpe che ke "kohaM mANaM mAyaM, lohaM ca mahatbhayANi catAri / jo ruMbhai suddhappA, eso noiMdiappaNihI / / 1 / / " arthAta - "krodha, mAna, mAyA ane lobha' A cAra mahAbhayo che : A cAra mahAbhayarUpa kaSAyone je zuddha AtmA, udayanirodha Adie karIne roke che enuM nAma "noiMdriyaprasidhi" kahevAya che. kyAyathI bacavAno upadeza Aja kAraNe anaMta upakArI mahApurUSo, eka sahaja paNa kaSAyathI bacavAno upadeza bahuja joradAra zabdomAM kramAve che. kaSAyarUpa zatruthI bacavA mATe anaMta upakArIo kramAve che ke "aNathovaM vaNathovaM, aggIthovaM kasAyathovaM ca / na hu me virasasiyad, thod vi hi taM vada roDa IIkA" arthAt - sadaNa thoDuM che, vraNa thoDo che, agni thoDo che ane kaSAya thoDo che ema mAnIne eno tamAre bolakula vizvAsa karavo joie nahi; kAraNa ke thoDuM paNa te traNa Adi khubaja thAya che. eja kAraNe anaMta upakArIo ema paNa mAne che ke "dAsattaM dei aNaM, acirAmaraNa vaNo visappaMto / savarasa hAImanI, ti vasAyA mavamavid II" arthAt - sadaNa dAsapaNuM Ape che, vRddhi pAmato vraNa alpa samayamAM maraNa Ape che, agni sarvano dAha kare che ane kaSAya anaMta saMsAra Ape che. Aja kAraNe kalyANakAMkSI AtmAoe, kaSAyothI khubaja sAvadha rahevuM joie. kaSAyo eka kSaNamAM AtmAno adha:pAta karI nAkhe che mATe eno sahaja paNa vizvAsa rAkhavo joie nahi. jeo kaSAyano vizvAsa rAkhe che teo pAyamAla thayA vinA rahetA nathI. A rItie have samajAze ke mithyAtva, avirati pramAda ane kaSAya A cAre bhayaMkaramAM bhayaMkara zatruo che. A cArenuM svarUpa Adi ApaNe joyuM. eja rItie ajJAna paNa bhayaMkara che enuM svarUpa Adi vaLI have pachIkyAya sattAmAM hoya tyAM sudhI udayamAM hoya. A uparathI, jIve, kaSAyanA AkramaNathI keTalA badhA sAvadha banyA rahevA jevuM che, e samajAya che Page 164 of 191
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne ? udayane pAmelA kaSAyane zamAvavAnI vAta to pachInI che; paNa, kaSAya jora karI jAya nahi ane kaSAya bhAna bhUlAvI de nahi, e mATe to jIve sadA sAvadha rahevuM joie. jyAM sudhI kaSAya sattAmAM che, tyAM sudhI kaSAyano udaya to cAlu rahevAno ja che. mAtra upazama-zreNi daramyAnamAM evo avasara AvI jAya ke-kaSAyanAM daLiyAM, sattAmAM hovA chatAM paNa, udayamAM na hoya. Avo udayAbhAva antarmuharta paryanta ja TakI zake che ane te pachI niyamA kaSAyanAM daLiyAno udaya thai jAya che; ane ethI ja, upazama zreNivALo. jIva agiyAramAM guNasthAnakethI AgaLa vadhI zakato nathI, parantu pAcho paTakAi jAya che. sakSapaka zreNivALAne zuM bane che ? dasamAM guNasthAnakane anta, e jIvane kaSAyanA daLiyAM sattAmAM paNa nathI rahetAM. ethI, e jIvA dazamAne anta sattA ane udaya e banneya prakAroe kaSAyathI sarvathA mukta banatAM, sIdho ja bAramAM guNasthAnake pahoMcI jAya che. eTale, sAmAnya rItie to ema ja kahevAya ke-jyAM sudhI kaSAya sattAmAM hoya, tyAM sudhI kaSAya udayamAM paNa hoya. Ama, kaSAyano udaya cAlu rahyA kare ane jIve kaSAyanA udayane AdhIna banyA vinA muktimArganI ArAdhanA cAlu rAkhyA karavI paDe. AvI rItie ArAdhanA karavAnI che, mATe kaSAya jora karI jAya nahi ane game tevA nAnA ke moTA avasare paNa kaSAyane AdhIna banI javAya nahi, enI jIve pUrepUrI takedArI rAkhavAnI che. khyAla rAkhavo joie ke-jIva jarAka cUke, eTale kaSAya to gaLacI pakaDIne paTakI devAne mATe taiyAra ja beThelo che. kyAya bhUMDA lAgyA vinA sakhyatva pragaTe nahi kaSAya karavA jevA lAge ne samyaktvanI prApti thAya e bane nahi. paNa, kaSAya karavA jevA nathI ja, ema lAgavuM e saheluM nathI. karmasthitinI ghaNI laghutA thai hoya, to ja jIvane kaSAya karavA jevA nathI ja ema lAge. e kAraNe, jIvane AvI sthiti prApta thAya, e paNa azubha karmanA kSayarUpa gaNAya. samyakatvane pAmavAne mATe krodha, mAna, mAyA ane lobha-e cAreya kaSAya eTalA to javA ja joie ke jethI jIvane e sArA lAge nahi. tamAre samyaktva joie che ne ? jemane samyaktva joie che teo vicAre ke-kaSAya ApaNane kevA lAge che ? kaSAya thAya te bhUMDA lAge che ? pAMca lAkha pAse che, chatAM paNa daza lAkhanI icchA thAya to ethI haiye ghA paDe ne ? ema thAya ne ke-A lobha bhUMDo ? sa) e game nahi ? enI icchA thAya e kaSAyano udaya, paNa evI icchA thAya e jyAM sudhI game tyAM sudhI samyakatva Ave nahi. e icchA thAya to e bhUMDI ja lAgavI joie. AvuM badhA kaSAya mATe samajavAnuM. lobhanI vAta eTalA mATe Agala karI ke-tamane jhaTa samajAya; bAkI to cAreya kaSAyathI je je icchA janma, te bhUMDI lAgavI joie. adhika dhananI icchA thAya ane e icchA pApa rUpa lAge ane ethI du:kha thAya, evA keTalA ? tevA prakArano karmano yoga hoya eTale irachA to thAya, paNa e bhUMDI lAgavI joie. AtmAmAM kaSAya beThelA che, paNa e kapAya AtmAnuM bhaluM karanArA nathI paNa AtmAnuM bhUMDuM ja karanArA che ema lAge, eTalA pramANamAM kaSAya javA joie. eTalA pramANamAM kaSAya jAya, to ja samyakatva pragaTI zake. nahitara, kaSAyanuM jora evA prakAranuM paNa hoya che ke-AtmAne ema lAgavA de nahi ke-kaSAya e AtmAnuM bhaluM karanAra nathI, paNa bhUMDuM ja karanAra che ! mATe samyatva meLavavuM e saheluM nathI. Page 165 of 191
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAyonA kAluSyane tajAva umAla bano - A ja kAraNe upakArio mAne che ke-saMleza eTale kaSAyonuM kALuSya, e du:kha rUpa che ane bhaviSyane mATe paNa e du:kharUpa klane ApanAruM che. kaSAyonuM kALuSya AtmAne durgatigAmI banAve che. saMkilaSTa pariNAmI AtmA evI ja dazAmAM jIvato hoya che, ke je dazAmAM tapa Adi paNa rakSaNa karI zake nahi. saMkilaSTa pariNAmI AtmAo tapa Adine AcaratI veLAe paNa asamAdhinA kAraNe tenA sAcA. AsvAdane pAmI zakatA nathI ane pachI paNa teonuM te tapa Adi dvArA durgatithI rakSaNa thai zakatuM nathI. AthI tapa Adi dharmAnuSThAnonA AsvAdane pAmavA mATe ane tene sArI rItie rakSaNa karanArAM Adi banAvavA mATe, saMkaliSTa pariNAmothI sadAne mATe dUra ja rahevAno prayatna karavo joie. sAkSImAM ApelI be gAthAo paikI pahelI gAthA dvArA e mAvyuM ke- "saMkilaSTa pariNAmI AtmAo prApta evA paNa dharmane hArI jAya che ane A bIjI gAthA dvArA e mAvyuM ke- "saMkilaSTa pariNAmI AtmAonuM temanA tapa, zrutajJAna, vinaya ke jinapUjAthI rakSaNa thai zakatuM nathI.' A vastune jANyA pachI to dareke dareka kalyANakAmI AtmAe kaSAyonA kAluSyano tyAga karavAne mATe khUba khUba umAla banI javuM joie. kyAyothI rahita thavAno mArga kaSAyarahita dazAne pAmavAne mATe paNa e ja upAya ajamAvavAnI jJAnioe AjJA mAvI che. indriyone svAdhIna karI ane jJAnioe kramAvelI pravRttimAM pravartAvavA mAMDI eTale kaSAyo paNa mandA paDyA vinA rahe ja nahi. kaSAyone kADhavAne mATe pahelAM kaSAyonI AdhInatAthI mUkAvuM joie, ane kaSAyonI AdhInatAtho mUkAine kaSAyono evI rItie upayoga karavA mAMDavo joie, ke jethI kaSAyothI sarvathA rahita thavAya. kyAyasaMsInatA saMlInatA' nAmanA bAhya tapanA aMtima prakAranA bhedanA cAra bhedo paikIno prathama bheda jema 'iMdriyasalInatA' che, tema bIjo prakAra "kaSAyasalInatA che. A bIjA prakAranuM svarUpa varNavatAM anaMta upakArI paramarSio mAne che ke-A zrI vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM kaSAyasalInatA e kahevAya che ke-kaSAyonA udayano nirodha karavo athavA udayane prApta thayelA kaSAyone niLa karavA. krodha, mAna, mAyA ane lobha rUpa kaSAyonI viSamatA samajanAra samajI zake tema che ke-enA udayathI kevuM pariNAma Ave che ? zrI vItarAgadevanuM zAsana to mAve che ke-kaSAyo ja A duHkhamaya saMsAranuM mULa che. kaSAyonI A prakAranI viSamatAne samajanArA puNyAtmAo prathama to kaSAyone udayamAM AvatA ja aTakAvavAno prayatno karyA kare che ane tema chatAM paNa kadAca kaSAyo udayamAM AvI jAya to tene niphTa banAvavAne mATe banatuM karavAmAM pAchI pAnI karatA nathI. kaSAyone udayamAM AvatA aTakAvavAno prayatna e jema kaSAyonI saMlInatA che, tema evo prayatna cAlu chatAM kadAca e kAramAM kaSAyono udaya thai jAya, to paNa eno amala na thavA devo, e paNa eka prakAranI "kaSAyasalInatA" ja kahevAya che. kyAya pariNatinuM pariNAma kharekhara, kaSAya e ja bahu bhayaMkara vastu che. krodha, mAna, mAyA ke lobha game te hoya, paNa e bahu Page 166 of 191
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja bhayaMkara che. "madhupiMga" no jIva je mahAkAla asura thayo, teNe krodhane AdhIna thai kevuM bhayaMkara kAma karyuM ! sagara rAjA eno duzmana hato, paNa bIjA to nahotA ne ? te chatAM paNa kaSAyAdhIna thayelA asure parvatanI sAthe maLI, jagatamAM TheraThera hiMsA pravartAvI, rAjAone ane prajAone pApamArge yojI ane ethI potAne kRtArtha mAnI, sulasA sahita rAjA "sagara' ne yajJamAM homI e asura potAnA sthAne cAlyo gayo. e zaMkA vinAnI vAta che ke-kaSAyAdhIna AtmA potAnuM bhAna ja bhUlI jAya che : jenA hRdhyamAM khoTI vAsanAo Ave e zuM na kare ? ApaNe joyuM ke-potAnA jJAnathI eka nahi jevA nimittane jANI 'asura' banelo "madhupiMga' kopAyamAna thayo. sAcI vAta che ke-gurUkarmi AtmAone mATe jJAna paNa anartha karanArUM nIvaDe che : anyathA je jJAnanA yoge pUrvabhavonA smaraNathI hRdayamAM saMsAranI asAratA bharelI svArthamayatAnuM bhAna thAya ane tethI e hRdaya vairAgyasAgaramAM jhIlavuM joie. tene badale "asura' thayelA madhupiMganuM hRdaya kaSAyAgnithI dhamadhamI kema uThe ? kharekhara, AvA jJAnanA yoge vicArazIla hRdayamAM to evI ja bhAvanA uThe ke- "bhaluM thajo e sagara rAjAnuM, ke jeNe mane saMsAranI mohinImAM paDato bacAvyo, ke jenA pariNAme huM bAla-tapa karI zakyo ane tenA pariNAme A devagatine pAmyo ! te "sagara' rAjA pratye to have mArI e ja che ke-e upakAranA badalAmAM mAre tene saMsAranI asAratAnuM bhAna karAvI, sanmArge yojavo ane enA dvArA jagane saddharmathI suvAsita karavuM.' paNa kharekhara, viSaya ane kaSAyane AdhIna thayelA pAmara AtmAomAM e jAtinI uttama bhAvanA. jAgrata ja nathI thatI. "evA AtmAo to potAnA kaSAyAgnimAM aneka AtmAonuM balidAna Ape tyAre ja rAjI thAya che.' -A vAtanI siddhi mATe A "madhupiMga' sArAmAM sArUM draSTAMta purUM pADe che. kaSAyavaza banelA te pApAtmAe kevo ane keTalo anartha karyo, te to ApaNe sArAmAM sArI rItie joi AvyA. e pApAtmAe potAnI icchA pUrI pADavA mATe "parvata' jevo mAnAMdha mahAtmA paNa maLI Avyo ! mAnAMdhA banelA parvata paNa na joi potAnI jAta ke na joi potAnI kulavaTa ! "kSIrakadaMbaka' jevA parama dharmAtmA pAThakano dIkaro thaine, mArAthI AvA krUrakarmano upadeza kema apAya, evo paNa vicAra abhimAnathI aMdha banelA te parvatane na Avyo ! je pitAe parIkSA mATe paNa sAcA kukaDA nahi ApatAM piSTanA kukaDA ApyA, te pitAno dIkaro pazuothI mAMDIne manuSyo ane temAM paNa cheka mAtA-pitA Adi sarvanA saMhArano. upadeza ApavAnuM kArya karavA taiyAra thai jAya, e mAnanI jevI tevI lIlA che ? mAnane AdhIna banelA. parvate kulAMgAra dIkarA kevA hoya che tenuM sArAmAM sArUM draSTAMta purUM pADyuM che. jyAM dayAmUrti upAdhyAya "zrI kSIrakadaMbaka' ane kyAM bhayaMkara krUra AtmA parvata ! mAtra piSTanA kukaDAne haNavAthI paNa pitAjIe kAramo tiraskAra karyo hato, tenuM paNa smaraNa parvatane na thayuM ! madamAM caDhelA AtmAne hitakArI zikSAonuM smaraNa thAya paNa zI rIte ! kAraNa ke-mada e vastu ja evI che ke dekhatA AtmAone paNaaMdha banAve ane e ja nyAye "parvata" aMdha banyo ane jagat upara kAramo kera vartAvyo. ekaja gurU pAse bhaNelA bannemAMthI eka jyAre jagata upara hiMsAnuM sAmrAjya phlAvI kAramo kera vartAvavA mAMDyo, tyAre bIjAe eTale ke-zrI nAradajIe te hisAno saMhAra karavAnA prayatnane AraMbhIne sujAta ziSyapaNAnI chApa meLavI. putrathI ke ziSyathI, pitAthI ke gurUthI adhika guNavAna na thai zakAya, to samAnaguNI thavAnI athavA to pitAnI ke gurUnI hitakara zikSAne anusarIne cAlavAnI to kALajI rAkhavI. ja joie ane ema karanArA putro ane ziSyA potAne sujAtanI koTimAM mUkI zake che. parvatanA zAstravirUddha bhASaNano sAmano karIne zrI nAradajIe potAnI gurUbhakta tarIkenI ja pUrepUrI bajAvI lIdhI ane gurU Page 167 of 191
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsethI meLavelI vidhAthI sAcI vidvattA meLavI, jagatanA prANIo ajJAnanA yoge hiMsAdika pApa pravRttiomAM na phrI jAya, te mATe satata prayatno AraMbhIne jema potAnI jAtane amara karI, tema potAnAM mAtA, pitA ane gurUnI nAmanA paNa amara ja karI. jeo potAnA mAnapAna khAtara satyanuM ke gurUnI AjJAnuM balidAna kare che, teo khare ja potAnI jAtane kulAMgAranI ja koTimAM mUke che ane evAonuM jIvana A jagamAM kevala bhArabhUta ja gaNAya che. kevala potAnI jAtanI ja nAmanAnA arthi banelA AtmAone nathI yAda AvatI potAnA tArakadevanI AjJA ke nathI yAda AvatI potAnA gurUnI AjJA ! teone to eka teja yAda rahe che, ke jenAthI potAnI jAtanI nAmanA thAya. AvI khoTI nAmanAnI late caDhelAoe A zrI nAradajInuM draSTAMta khAsa manana karavA yogya che. ApaNe joi gayA ke-pApAtmA parvata asaranI salAhathI ane preraNAthI phlAvelI hiMsAne rokavA mATe, pote na phAvI zakyA tyAre nAradajIe potAnI AjJA mAnanAra divAkara nAmanA vidyAdharane, te hiMsAnA kAryane rokavA mATe eTale ke yajJomAM homavA mATe ANelAM pazuonuM haraNa karavAnuM kAma soMpyuM : paNa te vAta jANatAMnI sAthe ja te pApAtmA asure paNa te vidyAdharanI vidhAono vinAza karavA mATe zrI kaSabhadeva svAminI pratimA sthApana karI ane e pratimAnA pratApe vidhAdharanI vidhA niLa thai gai, eTale e vidhAdharane paNa e kAmathI aTakava paDyuM. zrI jinezvaradevanI mUrtino e prabhAva che ke tenI upara vidyA vigere cAlI zake nahi. zrI jinamaMdira ke muni upara thaine devatA ke vidhAdharanAM vimAno paNa nathI jai zakatAM, eTale pApAtmAe e tAraka pratimAno paNa pApane mATe upayoga karavA mAMDyo. kharekharapApAtmAo e daniyA upara ghaNA ja bhayaMkara hoya che. teo potAnA pApanI prasiddhi mATe tAraka vastuono paNa durUpayoga karavAnuM cUkatA nathI. mokSa mATe nirmAyelI vastuono paNa svArthanI. sAdhanAmAM upayoga karatAM pApAtmAone AMcako nathI Avato. teonuM dhyeya to game te prakAre potAno. svArtha ja sAdhavAnuM hoya che. vastumAM rahelA guNathI svArthIo to potAnuM kAma sAdhI le. banAvaTI satyonA nAme, zAMtinA nAme, kSamAnA nAme, vepArI grAhakane kevA banAve che ? e kSamAnA yoge vepArInAM pApa jAya ? A kSamAnA yoge sAmAne lAbha ke hAni ? A badhI vastuo khUba vicAravA jevI che ! kharekhara, sArI cIja ayogya AtmAnA hAthamAM jAya, to te cIja paNa sAmAno nAza kare che mATe to upakArIoe kahyuM ke-sArI cIja detAM pahelAM pAtra jojo ! pUrvanuM jJAna amUkane nahi devAnuM kAraNa paNa e ja che. zrutakevalI gurUzrIe zrI sthUlibhadra svAmijIne kahyuM ke "anyasya zeSapUrvANi, pradeyAni tvayA na hi" 'bAkInAM pUrvo tAre bIjAne devAM nahi." A kahevAnuM kAraNa eja ke-ayogya AtmAo e jANIne enAja dvArA eno durUpayoga karyA vinA rahe ja nahi. sArI vastuno paNa avasare khoTA mANaso khoTo upayoga kare che. talavArano guNa bacAvavAno, paNa te gAMDA mANasanA hAthamAM jAya to duzmananA hAthe e ja talavAra mAthuM kapAve. emAM khAmI. talavAranI nathI. evI ja rIte sAdhana majenuM paNa durUpayoga kare, to pariNAma bhayaMkara Ave emAM Azcarya jevuM paNa zuM che? zrI jinamUrtine muktinA irAde pUje, seve to mukti Ape paNa arthakAma mATe seve to ? koi bIjA ja irAde seve to ? saMyama muktinA irAde seve to mukti Ape. paNa je saMsAranI sAdhanAo mATe seve, tene to te saMyama mukti nahi ApatAM saMsAramAM rUlAve, emAM tAjuba thavA jevuM zuM che Page 168 of 191
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? sArI vastuno khoTo upayoga kema karI zakAya, emAM kazuM ja pUchavApaNuM nathI : kAraNa ke-e to, cAlu ja che ! je bhagavAnane dekhIne hajAro AtmA taryA, te ja bhagavAnanA yoge saMgama Dubyo ! zrI sudharmA iMdre karelI bhagavAnanI prasaMsA sAMbhaLIne saMkhyAbaMdha devatAoe potAnuM samyakatva nirmaLa karyuM, te ja prazaMsAnA zravaNathI saMgama ulaTo DULyo. amAM doSa kono ? adhama AtmAo sArI cIjano durUpayoga na kare e ja sadbhAgya. adhama AtmAo zuM na kare ? badhuM ja kare. jeTaluM na kare eTaluM ochuM. durjanathI sajjanane bhAgavuM paDe. pAdazAha paNa AghA, konAthI ? krodha have cotho doSa kayo ? krodha. sArI paNa kriyA, nahi karavA yogya krodha karavAthI kALI thai jAya che. koi uttama dharmakriyA joine navA AvanArane ema thAya ke-A AtmA uttama che, paNa ene jaThTho krodha karato bhALe to sadbhAva uDI jAya. je bhUmikA mujaba jarUrI che enI vAta judI che. prazasta kaSAya to kaSAyanI jaDane ukheDavAmAM sahAyaka thanArA hoya che, paNa e vAta avasare. sudhAravA mATe jarUrI zabdomAM kahevuM, jarUrI rItithI kahevuM, e e krodhamAM na jAya. te krodha avazya nahi karavo joie, ke jemAM AtmA bhAnA bhUle : pote kayI bhUmikAmAM varte che eno khyAla na rahe : bolatI vakhate kAyA dhRje ane na bolavAjonuM paNa bolAi jAya. jyAra hitabuddhinA pratApe jorathI bolAya e bane, paNa je bolAya teno khyAla hoya. ApaNAmAM jarAya dubhAva hoya nahi, yogya rItie yogya zabdomAM kahyuM hoya, chatAM sAmAne krodha thAya to e enI nAlAyakAta che paraMtu bIjAone nAlAyaka kahetAM pahelAM jovuM kemeM to bhUla nathI karIne ? zikSA enuM nAma ke-zikSA ApatAM haiyuM hAthamAM rahe ane kAyA je nahi. bIjA krodhamAM to vikarALatA Ave, kAyA dhruje ane lohI garama thAya. zikSAmAM ema nahi. zikSA amUka sthiti sudhI jarUrI. bIjo krodha jarUrI nahi. svabhAnane na bhUlAve, AtmA bhAna bhUle nahi, ane kAma thAya evI ugratAne avihita koTimAM nathI. mUkI. kevaLajJAna utpanna thayA pachIthI, samudAyane te potAnI sattAmAM na rAkhe. bhagavAna aneka AtmAone dIkSA Ape, paNa sthavirane soMpe. kAraNa ? A to vItarAga. aMdara kaMikeya hoya to jarUrI paNa ugratA Ave ne ? samudAyanA hitane mATe zikSAya jarUrI nathI ema nahi. sthavirone soMpavAmAM sAdhuonuM hita jaLavAya, e hetu che. vihita koTinI kriyAmAM gaNAto prazasta krodha khamavAnI jenAmAM tAkAta nathI, te dharma ArAdhavAne lAyaka nathI. je krodha AtmabhAna bhUlave, zuM bolAya ne zuM nahi eno khyAla na TakavA de, nahi bolavA lAyaka bolAve, nahi karavA lAyaka karAve, e krodhathI dUra rahevuM joie. bAkI je krodha sAbunI jema karmamaLa dUra karavAnA sAdhanarUpa che, ene mATe A vAta nathI. aprazasta krodha sukRtane malina karanAro che, mATe ene cothA doSa tarIke jaNAvAyo. krodha rU5 agni | upakArio mAne che ke-A jagatamAM krodhanA upazamano upAya kSamA sivAya anya nathI, krodha rUpa vantine ekadama zamAvI devo e ja hitAvaha che. kSamAyukta AtmA prathama to krodha rUpa agnine utpanna ja thavA deto nathI ane kadAca te utpanna thai jAya che to tene eka kSaNa paNa TakavA deto nathI. jo krodha utpanna thayo ane tarata ja tene zamAvI devAmAM na Ave, to e krodha rUpa agni kramaza: vadhate vadhate dAvAnalanuM ja rUpa le che. e rItie dAvAnala rUpa banI gayelA krodharUpI agninuM nivAraNa lagabhaga Page 169 of 191
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ azakya jevuM banI jAya che. tame kadAca jANatA hazo ke-jagatamAM evuM paNa kahevAya che ke- "bahaNa, vraNa ane agni e traNanI te thoDA pramANamAM dekhAya to paNa upekSA karavI nahi : kAraNa keNa, vraNa ane agni, e traNanI jo upekSA thAya, to te bhayaMkare pariNAma nipajAvanAra nivaDe che." thoDA bahaNanI upekSA karanArA pariNAme devALIyA bane che, thoDA ghAnI upekSA karanArA pariNAme AkhAe aMgamAM saDI jAya che ane upekSApAtra banelo thoDo paNa agni ghaNu ghaNuM saLagAvI mUke che. evI ja dazA krodhanI che. thoDo paNa krodha jo upekSAno viSaya banyo, to AtmAnI bhayaMkara pAyamAlI karyA vinA raheto nathI. A ja kAraNe anaMta upakArI paramarSio kramAve che ke-kaSAya thoDo che ema mAnIne enI upekSA karavI nahi : kAraNa ke-thoDA evA paNa kaSAyane upazamAvavAnI darakAra rAkhavAmAM na Ave, to te vadhate vadhate mahA anarthakAraka banI. jAya che. kaSAyano vizvAsa, e pAyamAlInuM pagaraNa che. A kaSAya rUpa agnine kSamAyukta AtmA potAmAM utpanna thavA deto nathI ane kadAca thai jAya to ene sadgha thavA deto nathI, paNa tarata ja zamAvI de che. krodhane sakka karavAthI krodha vadhe che paNa ghaTato nathI. e krodhane nahi AvavA denArI agara to kadAca krodha rUpa agni utpanna thai jAya to tarata ja tene zamAvI denArI kSamA, e saMyama rUpa ArAmanI khIlavaTane mATe pANInI nIka jevI che. A kAraNe, susAdhu rUpa dharmane pALavAne mATe kSamAyukta banavuM e paNa ghaNuM ja jarUrI krodha AdinI caturvidhatA krodha, mAna, mAyA ane lobha A cAre kaSAyo paNa cAra prakAranA che. A cArenA anantAnubandhI, apratyAkhyAnAvaraNa, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjavalana A cAra prakAra che. A cAre prakAranA krodhAdi kaSAyonuM kArya bhinna bhinna prakAranuM che. A cAre prakAranA krodhAdi kaSAyomAM anantAnubaMdhI kaSAyo ghaNAja bhayaMkara che. apratyAkhyAna, pratyAkhyAna ane saMjvalana Adi karatAM anantAnubaMdhI krodhAdi AtmAnuM bhAremAM bhAre ahita karanArA che. jo ke-cAre prakAranA kaSAyo bhayaMkara che paNa anantAnubaMdhInI bhayaMkaratA ghaNIja bhAre che. anaMta upakArI paramarSioe, anaMtAnubaMdhI AdinuM svarUpa darzAvavA mATe enI paNa nirUkti karI che. e cArenI nirUkti karatAM e upakArI paramarSioe mAvyuM che kekrodha ane kramamAM abdha banIne jyAre Ama thayuM, eTale zrI rAvaNamAM kAmanI sAthe krodhe paNa potAnuM sAmrAjya sthApita karI dIdhuM. durguNano e svabhAva hoya che ke-eka durguNa aneka durguNone janmAve : viSayano e svabhAva che ke-viSayo potAnI pAchaLa krodhane paNa prAyaH khIMcI lAve. ahIM kahe che ke-have ghora evI rAtri pravartI : ane krodha tathA. kAmamAM abdha banelA ghora buddhivALA zrI rAvaNe zrI sItAdevI upara upasargo karavAnuM zarU karyuM. viSayano A rAga ! thoDI kSaNo pUrve jene zrI rAvaNa prArthanA karatA hatA, potAnI paTTarANI jenI dAsI thaine rahe chatAM te mAne to sAruM ema icchatA hatA, te zrI rAvaNa e ja zrI sItAdevI upara ghora rAtrimAM ghora buddhivALA banIne upasarga karavA mAMDe che : ane te paNa krodha tathA kAmamAM abdha banIne, eTale emAM kAMi kamInA thoDI ja rahe ? krodhe bharAyelA zrI rAvaNe zrI hanumAnane zuM kyuM? Page 170 of 191
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hanumAne to A kahyuM, paNa nazAmAM caDhelA zrI rAvaNa samaje zAnA ? have vinAzakALa nikaTa Ave che. unmArgagAmione koi hita mATe sAruM ne sAcuM kahe, toya e na samaje, eTaluM ja nahi paNa ulyuM emane vAMkuM paDe. zrI hanumAnanuM kathana sAMbhalI zrI rAvaNa ulaTA vadhAre krodhamAM AvyA. zrI hanumAnanA sAcA zabdo zrI rAvaNathI sahAyA nahi. zrI rAvaNe bhukRTi caDhAvI ane ethI zrI rAvaNanI AkRti bhayaMkara banI. zrI rAvaNe dAMtathI hoTha karaDyA. e rItie krodhathI dhamadhamI uThelA zrI rAvaNe kahyuM ke- "eka to tuM mArA duzmanone Azraye gayo che ane azatru evA mane paNa teM zatru banAvyo che, tethI mArI khAtrI thAya che ke tuM maravAnI icchAvALo thayo che. tane jIvana upara vairAgya kema Avyo che ?" zrI rAvaNa kevuM pUche che ? tane jIvita upara vairAgya kema Avyo che ? sAcA svAminA sAcA vaphAdAra sevako, svAminI sevA kAje, avasare jIvitavyanI paNa paravA karanArA hotA nathI. temAMya parAkramI ane satyapakSI AtmAo mATe to pUchavuM ja zuM? - dharmine paNa dharmanA ghAta vakhate jarUra hoya to jIvana upara vairAgya ja thAya. dharma jAya ane pote jIvato rahe, evuM dharmI kadI na irache. vadhumAM zrI rAvaNa kahe che ke- "vizIrNa aMgavALo koDhIyo pote maravAne icche to paNa, hatyAnA bhayathI koi tene haNatuM nathI, to e ja rItie tane dUtane koNa mAre ?" arthAta- huM tane haNIza nahi, te chatAM paNa eTalI zikSA to jarUra karIza ke- "tane hamaNAM gadheDA upara besADIne, pAMca zikhAra banAvIne, laMkAnI aMdaranA pratyeka mArga upara lokonA ToLAnI sAthe vavAmAM Avaze." krodhAdino ihalaukki vipAka AvA kAramAM krodhAdino vipAka paralokamAM to kAramo che ja paNa AlokamAMya e cAra kharAba pariNAma lAvyA vinA nathI rahetA. "e mahApurUSa ane mahAdoSarUpa krodhAdi A lokamAM paNa potAno kevA prakArano vipAka darzAve che." enuM pratipAdana karatA paNa eja zrutakevalI bhagavAna mAne che ke "koho pIIpaNAsei, mANo viNayanAsaNo / ___ mAyA mittANi nAsei, lobho savvaviNAsaNo / / 1 / / " krodha e prItino praNAza kare che, mAna, vinayano nAzaka che. kAyA mitrono nAza kare che ane lobha e sarvanAzaka che. A cAreno A prakArano vipAka ke kaSAyaH sau koine pratIta che. krodhathI ardha banIne nahi bolavA yogya vacananA bolavAthI prItino jota jotAmAM nAza thai jAya che. e sau koinA anubhavanI vAta che. krodha e evo kAramo kaSAya che ke-ene AdhIna thayelo AtmA, aMdhaja banI jAya che ane ethI pote zuM bole che tenuM paNa tene bhAna nathI rahetuM e bhAnahInatAnA pratApe, prIti to nAza pAmI ja jAya che paNa ethI AgaLa vadhIne punaH prIti thavA na pAme evA kAramA kAma paNa ubhA thAya che; AthI spaSTa che ke- krodha e prItino jaDamULathI nAza karanAra che. mAna-e, vinayano nAza karanAra che. emAM inkAra koNa karI zake tema che ? mAna ja mAnavIne Page 171 of 191
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAma ane akkaDa banAve che emAM koNa nA kahI zake tema che ? mAnanA pratApe, to Aje aneka AtmAo. evA draSTigocara thAya che ke- jeo, sanmArga pAmI zake evI lAyakAtavALA hovA chatAM paNa unmArge AthaDyA kare che mAne to anekane devadarzana, gurUvaMdana ane zAstrazravaNathI paNa vaMcita karyA che. mAne, aneka AtmAne zaMkita chatAM ni:zaMkita banavAnuM zIkhavyuM che. aneka AtmAo Aje evA che ke-jeo amUka sthaLe ana amUka samaye namra banavuM eja hitAvaha che." A pramANe jANavA chatAM paNa mAnanA pratApe, namra nathI banI zakatA ane hita nathI sAdhI zakatA. sahiSNutA nA guNane jANavA chatAM paNa mAnathI marI rahelAo, e guNanuM svapra paNa nathI sevatA. potAnI prazaMsA pote karavI e to mahAdurguNa che. emAM jANanArAona paNa mAne, Aje potAnI jAtanI prazaMsA mATe bhayaMkaramAM bhayaMkara koTinA bhATa banAvyA che. mAne, Aje niMdA e mahApApa che. ema jANanArAone ane mAnanArAone paNa mahAniMdaka banAvI bhayaMkara ane kAramI koTinA bhAMDa paNa banAvyA che. khareja mAna e, prANIonA umadAmAM umadA vinayajIvitano kAramI rotie nAza karI nAkhe che ane enA pratApe, enA upAsako, ocitya AcaraNanA paNa virodhI bane che. mAnI AtmAmAM ahaMkAranA yoge mUrkhatA jhaTa Ave che ane e mUrkhatAne laine dareke dareka vAtamAM te ucita AcaraNano virodhI banI svapara ubhayano saMhAraka bane che. mAyA-e, evuM dUSaNa che ke e duSaNanI upAsanA karanAranA mitro tenA thatA nathI ane hoya te paNa enI kuTilatAne joine enAthI dUra thAya che, e kAraNe mAyA, mitronI nAzaka che e vAta vinA vivAda sidhdha thai zake evI che. mAyA, kuzalatAne pedA karavA mATe vAMjhaNI che : satyarUpI sUryanA-asta mATe saMdhyAsamo che; gatirUpa yuvatino samAgama karI ApanArI che, zamarUpa kamalano nAza karavA mATe himanA samUhasamI che; phlezanI rAjadhAnI che ane seMDo vyasanone sahAya karanArI che. mAyA e avizvAsanA vilAsanuM maMdira che eTale mAyAvI, mAyAnA yoge vizvamAM avizvAsanuM dhAma bane che. A badhA uparathI spaSTa che ke- "mAyA, A loka ane paralokanuM hita karanArA saghaLAya mitronI nAzaka ja che.' lobha-e, sarva vinAzaka che kAraNa ke-krodha, mAna ane mAyA e traNenI hayAti e lobhane AbhArI che : Aja kAraNe mahApurUSo mAve che ke vyAdhionuM mUla jema rasa che ane duHkhanuM mUla jema sneha che tema pAponuM mUla lobha che : vaLI lobha e, moharUpI viSayavRkSanuM mUla che, krodha rUpa agnine pedA karavA mATe araNIkASTa samo che : pratAparUpI sUryane AcchAdita karavA mATe meghasamAna che, kalinuM krIDAghara che vivekarUpI caMdramAnuM grasana karavA mATe rAhu che, ApattirUpI nadIono sAgara che ane kIrtirUpa latAnA samUhano nAza karavA mATe trIsa varSanA hAthI jevo che.' A uparathI spaSTa che ke-lobha e sarvano vinAza karanAra che. krodhe kbajo lIdho hato ane mUcchae kbajo lIdho eTale sarpa thavuM paDyuM ane bhamavuM paDyuM gobhadrano jIva, jyotiSa devalokamAM jaine, tyAMnuM AyuSya pUrNa thaye chate, tyAMthI cyavyo thako tApasa kulapatinI patnInA udaramAM putrapaNe utpanna thayo ane ucita samaye jamyo. tenuM nAma kauzika rAkhavAmAM AveluM, parantu pUrvanA krodhano saMskAra tyAM jAgRta thatAM, e kozika thoDA paNa aparAdhamAM tApasakumArone bahu ja pITato hato, ethI enI oLakhana mATe, tApasoe enuM nAma caDakauzika rAkhyuM. e caDakIzike krodhanA saMskAranI sAthe vanakhaMDanA rakSaNano saMskAra paNa potAmAM pedA karyo. e banneya prakAranA saMskArone laine, te bhayaMkara draSTiviSa sarpa tarIke utpanna thayo. enA gobhadra tarIkenA jIvanane Page 172 of 191
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAda karo.kevo zAnta, kevo gambhIra ane kevo paropakAraparAyaNa e hato ? pote to roSa karato nahi, paNa koi roSa kare to ene e roSathI thatA nukzAnano khyAla ApIne roSamukta banAvato hato. koi paNa vastumAM, eNe tIvra mamatvabhAvane pedA thavA dIdho nahoto. ethI ja, e, AcAryabhagavAna zrImad dharmaghoSasUrivaranA suyogane pAmatAM, sAco tyAgI zramaNa banI zakyo hato. zramaNa banyA pachIthI paNa, e jIvanI anta bhAganI virAdhanAne jo bAda karIe, to e jIve kevI anupama koTinI ArAdhanA karI ? niraticAra saMyamapAlana karavA sAthe, utkaTa koTino gaNAya tevo tapa paNa eNe karyo. vinaya-vaiyAvaccamAM paNa eNe uNapa AvavA dIdhI nahi. Avo paNa jIva, eka bahu ja sAmAnya nimittane pAmIne krodhavaza banyo. krodhanI vivazatAmAM AvI gayelA e jIve, potAnA vivekano nAza karI nAMkhyo ane saMyamanI virAdhanA karI nAMkhI. bhavitavyatA evI ke-e daramyAnamAM enuM mRtyu thai gayuM ane ethI e jIvane pAtAnI bhUlane sudhArI levAnI koi taka ja maLI nahi. pachI thayuM zuM ? eka anartha, aneka anarthone janmAve-evuM ! krodhe to kabajo lIdhelo ja hato ane mUraoe kabajo lIdho. e vanakhaMDa upara enA manamAM bhAre mamatvabhAva pedA thayo; ane ethI, enA rakSaNano je pariNAma, te ghaNo ja tIvra banI gayo. rakSaNanA e pariNAmanI tIvratAe ja, ene, rAjakumArone mAravAne mATe doDAvyo ane temAM enuM mRtyu thai gayuM. Ama, krodhano pariNAma to sahacArI banyo hato ja ane have mamatvano tathA mamatvanA yoge rakSaNano pariNAma sahacArI banyo. marIne e sarpapaNe utpanna thayo, to sarpanA bhavamAM paNa e pariNAmo jAgRta thayA. pUrvanA snehanA anubandhane laine, e vanakhaMDanA rakSaNano pariNAma sajAga banatAM, e sarpa, e vanakhaMDamAM ahIMthI tahIM ema bhamavA lAgyo. krodhathI ne mamatvathI phAyado zo thayo ? marIne sarpa thavuM paDyuM ane sarpI thaine paNa nirAMta jarAya nahi ! A vanakhaMDa upara jo ene mUrchA na hota, to e sarpa je rItie A. vanakhaMDamAM bhamyA karato hato, te rItie to e na ja bhamyA karata; paNa, "A mArUM che ne mArA sivAya koinA paNa upayoga ke upabhogamAM A AvavuM joie nahi; mATe mAre AnuM rakSaNa karavuM ja." -evuM e sarpana thai gayuM. e bhAve, e sarpane, e vanakhaMDamAM cotarapha bhamAvavA mAMDyo. eka cIjanuM paNa kAramuM mamatva, jIvane kevI kAramI rItie herAna kare che, teno khyAla Ave che ? krodha tathA zothrI samakSa zrI rAvaNe mUkelA zUlanA vacce ja bhUkkA indrajita, kuMbhakarNa ane meghavAhana jevA mahA parAkramI subhaTo ane svajano baMdhAi jAya ane zatrupakSa temane bAMdhIne potAnI chAvaNImAM lai jAya temaja bIjA paNa rAkSasasubhaTo baMdhAi jAya ane zatradaLa temane bAMdhIne potAnI chAvaNImAM keda rAkhe, e zrI rAvaNane zoka ane krodha upajAve ja ne ? e joine zrI rAvaNa krodha tathA zokathI samAgula thai gayA ane jayalakSmInA mULarUpa zUlane zrI rAvaNe zrI bibhISaNanI tarapha kyuM. zrI lakSmaNajIe potAnAM tIkSya bANothI te phUlane adhavacamAM ja jemA kadalIkAMDane lIlApUrvaka kaNazaH karI zakAya tema kaNazaH karI nAkhyuM arthAta- zrI lakSmaNajIe te sUryanA vacce ja bhUkkA karI nAkhyA. krodhAtura jIvanI durdazA A rItie cAra kaSAyonI vAta karyA pachIthI, jJAnI guru mahArAja krodhanI vAta vizeSapaNe kare che; Page 173 of 191
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke-ahIM krodhano prasaMga banelo che ane emAMthI ja rAjAne zoka janmelo che. guru mahArAja kahe che keje mANaso krodhathI Atura banI jAya che, te mANaso kArya zuM ane akArya zuM, e jANatA nathI ! temaja yukta zuM ane ayukta zuM, hitakArI zuM ane ahitakArI zuM, sAra rUpa zuM ane asAra rUpa zuM tathA guNakArI chuM ane aguNakArI zuM -emAMnuM kAMi paNa teo jANatA nathI ! vAta paNa evI ja che ke-game tevo jJAnI paNa jyAre krodhane AdhIna banI jAya che, tyAre e potAnA AvezamAM kAryAkAryanA, yuktAyuktanA, hitAhitanA, sArAsAranA ane guNAvaguNanA jJAnane visarI jAya che. krodhanA abhAvamAM ghaNo DAhyo gaNAya tevo mANasa paNa jyAre krodhanA Avezane AdhIna banI jAya che, tyAre e mUrkha karatAMya mUrkha ane pAgala karatAMya pAgala banI jAya che. mAnAdikane adhikapaNe AdhIna banI gayelAonI paNa AvI ja dazA thAya che, paNa krodha to jIvane mArUM ke marUM evI hAlata pamADI de che ne ? ethI ja, krodhI svabhAvanA mANaso moTe bhAge koinAya prItipAtra banI zakatA nathI ane prItipAtra banyA hoya toya e prItino praNAza thai jatAM vAra lAgatI nathI. vAta vAtamAM jeno gusse thavAnI Teva paDI gaI hoya che, vAtA vAtamAM jeo chaMcheDAi jAya che. vAta vAtamAM jeo magaja uparano kAbU gumAvI bese che ane vAta vAtamAM jeo gussAne AdhIna banIne game tema bolI nAMkhatA hoya che, tenA upara prAyaH koinAya haiyAmAM sadbhAva pedA thato nathI. teone jo AMkha ne haiyuM jovAnuM hoya, to teo joi zake che ke-dilathI mane koi cAhatuM nathI." pachI guru mahArAja rAjAne kahe che ke- 'jyAre jIva krodhAtura bane che, tyAre krodhAtura banelo jIva evuM kare che, ke je karavAthI e A lokamAM paNa duHkha pAme ane paralokamAM paNa du:kha pAme !" garu mahArAja. sIdhuM rAjAne kahe che ke- "rAjana ! tamane paNa krodhathI ja anartha thayo che, je tamane zalyanI jema pIDI rahyo che." krodhAtura banelo rAjA Anandamagna banyo datte A kahyuM ane vAtAvaraNa AkhuM palaTAi gayuM. zaMkha rAjAnA AnandanI koi sImA rahI nahi. acAnaka amRtanA kuDamAM nimagna thai javAthI athavA to aNadhAryuM cakravartipaNuM maLI javAthI saMsAranA sukhanA rasiyA jIvane jevo AnaMda thAya, tevo AnaMda zaMkha rAjAne datte kaheluM sAMbhaLavAthI thayo. tyAM ne tyAM, rAjAe dattane suvarNanI jIbha ApavA sAthe, potAnA aMga uparano alaMkAra arpaNa karyo. saMsArI jIvonI hAlata kevI hoya che ? emane krodhamAM AvI jatAMya vAra nahi ane rAgathI raMjita thai jatAM paNa vAra nahi. moha nacAve ne A nAce, evuM ja moTe bhAge saMsArI jIvone mATe bane che ne ? karmanA udaya yoge anukULa-pratikULano saMyoga ubho thayA kare ane saMsArI jIvane anukULatA maLatAM rAgamAM ragadoLAi jatAM vAra nahi ane pratikULatA maLatAM dveSane vaza thaine dhamadhamI uThatAM paNa vAra nahi ! koi samaja jIvane AvA saMsArane paravaza paDyA rahevuM paDe e game kharuM? ene game to mokSa ja ne ? samaju jIvane karmanA saMyogane kAraNe saMsAramAM paDyA rahevuM paDe, toya enA manamAM "saMsArathI kyAre huM chUTuM ?' ema thayA kare ne ? tamane paNa AvI vAta jyAre jyAre jovA, jANavA ke sAMbhaLavAmAM Ave, tyAre tyAre "saMsAra kevo bhUMDo che ?' ema thAya ne ? ane, evo vicAra Ave eTale "vahelAmAM vahelI take ApaNe mokSe pahocI jaie to sAruM !' ema paNa thAya ne ? karyo tame Avo vicAra ? krodhAdhIna banelA rAvaNe macAvelo utpAta Page 174 of 191
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe joi gayA ke-zrI rAvaNa munivara zrI vAlInA darzanathI pramudita thavAne badale abhimAnanA. yoge kopAyamAna thayA ane kopAyamAna thaine bolavAmAM kazIja kamInA na rAkhI tathA AvezamAM ne AvezamAM kahI dIdhuM ke- "tuM haju sudhI paNa mAre viSe virUddha ja che ! jagatane ThagavAnI icchAvALo tuM daMbhathIja vratanuM pAlana kare che ! ane mArA bhayathI ja teM dIkSA aMgIkAra karI che. paNa haju huM teno teja rAvaNa chuM ane mArI bhUjAo paNa tenI teja che, mATe A avasare huM teM karelA mArA apamAnano pratikAra karyA vinA nathI ja rahevAno ! jema teM mane caMdrahAsa khaganI sAthe upADIne sAgarone viSe vyo hato, tema huM paNa tane A parvatanI sAthe upADIne lavaNa sAgaramAM kkI daiza !' AvezamAM AvelA rAvA vicAryuM e pramANe bolI nAMkhyuM ane e pramANe kahIne svargathI paDelA vajanI mAphTa pRthvIne phADI nAkhIne rAvaNa zrI aSTApadagirinA taLIe paTho ane bhUjAbalathI madohyata banelA te rAvaNe ekI sAthe hajAre vidhAonuM smaraNa karIne, durdhara evA te zrI aSTApadagirine upADyo. bhAgyazAlI ! vicAro, Aveza e kevI bhayaMkara vastu che, ke jenA yoge zrI rAvaNa jevA parama puNyazAlI paNa bhUlI jAya che ke- "A eka pavitra giri che, ane tIrthathI maMDita che tathA A eka moTA munivara che." bIjuM A pahADane upADavAthI vinA kAraNe aneka niraparAdhI prANIono gajaba saMhAra thai jaze. -e paNa AvezanI AdhInatAthI zrI rAvaNa na vicArI zakyA. ane evo bhayaMkara utpAta macAvyo, ke jenA yoge aneka prANIonAM jIvana barabAda thai gayAM. rAvaNe jyAre e aSTApada girivarane upADyo, tyAre te pahADa upara rahelA vyaMtaro paNa te vakhata te pahADa upara thatA "taDataDa" evA nirdoSathI trAsa pAmyA : "jhalajhala' evA zabdathI capala thayelA sAgarathI rasAtala pUrAvA lAgyuM : "khaDakhaDa' zabda dhazI paDatA paththarothI vananA hastIo kSaNa thai gayA : ane parvatanA nitaMba upara rahelAM vanamAM vRkSo kaDa kaDA zabdathI bhAMgI paDyAM. krodhAdhIna banI baLAtkAra mATe taiyAra ahIM to vAgadattA evI paNa te yuvatIe jyAre kAmAtura banIne prArthanA karatAM yogine nirarthaka AtmakadarthanAthI bacavAnuM sUcavavA sAthe- "tuM indra hoya ke kAmadeva hoya to paNa mAre tArAthI koi kArya nathI." -ema spaSTa zabdomAM kahI dIdhuM, tyAre pelo yogI ekadama rUSTa thai gayo. kAmane AdhIna banelo AtmA krodhane AdhIna paNa bane, to emAM Azcarya pAmavA jevuM kAMi ja nathI. kAmane vivaza banelA. AtmAone keTalIka vAra hitazikSA paNa asahya thai paDe che. potAnI icchAno amala karavAne sAmI vyakti tatpara na bane, ethI teone krodhAdhIna banIne baLAtkAra karavAnI hade pahoMcatAM paNa vAra lAgatI. nathI. A yogI paNa krodhAdhIna banIne balAtkAra karavAnI vRttivALo banI gayo. zrI krodhAdhIna rAvaNano pralApa munivaranA darzanathI AnaMda thavo joie, tenA badale mAnAdhIna thayelA zrI rAvaNane krodhanoja AvirbhAva thayo ane e rIte krodhAyamAna thayelA zrI rAvaNe pralApa karavA mAMDyo ke "XX XXX viruddhodyApi madhyAsi | vrataM vahasi daMbhena, jagadetaTidaMbhiSuH / / 1 / / Page 175 of 191
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayApi mAyayADagreDapi, mAM vAhIka ivAvahaH / prAdhvInI: zaMvamAnoma-WpratikRtaM svaF I/zA nanvadyApi sa evAsmi, ta eva mama bAhavaH / kRtapratikRtaM tatte, prAptakAlaM karomyaham / / 3 / / sacandrahAsaM mAmUDhyA, yathA bhrAmyastvamabdhipU / tathA tvAM sAdimutpAdya, kSepasyAmi lavaNANava ||4||" kharekhara haju sudhI paNa tuM mArI tarapha virUddha ja cho ? A jagane ThagavAnI icchAvALo tuM daMbhathIja vratane vahana kare che ! AgaLa paNa koi prakAranI mAyAvaDe ja teM mane koika vAhIkanI mAphTa vahana karyo hato, paNa amArA karelAno badalo vALaze? -evI zaMkA karatA teM dIkSA aMgIkAra karelI, paNa adyApi huM teno teja rAvaNa chuM ane mArI bhujAo paNa tenI teja che. have mAro vakhata Avyo che, to huM tArA te karelAno badalo vALuM chuM. jema caMdrahAsa khaga sahita mane upADIne tuM cAre samudromAM ryo hato, tema tane huM A parvata sahita upADIne lavaNa sAgaramAM kkI daiza." kharekhara kaSAya e eka bhayaMkaramAM bhayaMkara vastu che. mAnamAM caDhelA zrI rAvaNa e paNa bhUlI jAya che ke- "sthAvara ke jaMgama tIrthanI upara vimAna jarUra khalanA pAme cheja ane e bhUlanA pariNAme teno vivekI AtmA paNa krodhAdhIna banI jAya che. kharekhara mAna vivekano nAzaka che.' -e vAta A uparathI barAbara siddha thai zake che. kaSAyane AdhIna thayela zrI rAvaNa, zrI vAlI mahArAjAnI avirUddha bhAvanAthI paricita chatAM, temanAmAM virUddha bhAvanAnI kalpanAja nahi, paNa "haju paNa eTale ke munipaNAmAM paNa virodhi cho" -evo bhayaMkara AkSepa kare che. kharekhara, eka mANasa eka bhUlanA yoge keTalo unmArge caDhI jAya che, enuM A apUrva udAharaNa che. zuM zrI vAlI mahArAjAe saMyama aMgIkAra karatAM pahelAM potAnI badhIja hakIkata kahIne ema nathI kahyuM ke- 'rAvaNa ! mAre rAjyanI icchA nathI ane jo hoya to tAre mATe A pRthvI upara ubhA paNa rahevAnI jagyA nathI ! zrI vAlI mahArAjAe e kahyuM che ane zrI rAvaNe sAMbhaLyuM paNa mAnI ane krodhI banelA zrI rAvaNa te badhuM ja bhalI jai parama tyAgI, ati utkaTa koTie caDhelA ghora tapasvI, parama dhyAnI ane sarvathA nirmama evA maharSi upara daMbhIpaNAno ane jagatane ThagavAno Aropa mUkatAM paNa AMcako nathI khAtA ! kharekhara, mAna ane krodhanI duraMtatA ane bhayaMkaratA kalyANanA arthi AtmAe khAsa vicAravA jevI che. te doSo jIvanane bhayaMkara banAvI de che, e eka kSaNa paNa bhUlavA. jevuM nathIja. ATalA badhA Aropo mUkavA chatAM paNa nahi dharAyelA ane mIna tathA krodhanA yoge unmattaprAyaH banelA zrI rAvaNa parama parAkramI zrI vAlI munivarane potAnuM ane potAnI bhujAonuM smaraNa karAvavAnI ghelachA kare che ane kahe che ke- "te parAbhavano badalo levAno mAro A samaya che ane te lIdhA vinA huM rahevAno nathI : jema teM mane caMdrahAsa khaganI sAthe uThAvIne cAre samudromAM bhamAvyo hato, tema huM paNa tane A pahADanI sAthe lavaNa samudramAM kkI AvIza." kaho, A kaSAyanI kevI ane keTalI krUratA che, ke je krUratAne AdhIna banelA zrI rAvaNa, je samaye maharSipuMgava zrI vAlI mahArAjA dhyAnamagna avasthAmAM ubhA che, te samayane potAnA parAbhavano badalo levAnA samaya tarIke oLakhAve che. are ! potAnA kSatrIyavratane paNa bhUlI jAya che ane vadhumAM je pahADane pote zrI vAlImuni sAthe lavaNa sAgaramAM kkI AvavAnI vAta kare che, te pahADa upara tIrtharUpa cetya che, tene paNa bhUlI jAya che. hA ! hA ! kaSAyanI kevI. ane keTalI kAramI kuTilatA che, ke jenI AdhInatAnA yoge zrI rAvaNa jevAno AtmA paNa sthAvara ane Page 176 of 191
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMgama e banneya tIthAno ekkI sAthe nAza karavA jevo kAramo pralApa karI rahyo che, Aja kAraNe upakArI maharSio kaSAyothI bacavAno jorazorathI upadeza karI rahyA che. dhanya che te puNyAtmAone, ke jeo AvA. aprazasta kaSAyothI potAnA AtmAne alipta rAkhI zakyA che, ane rAkhI zake che. A jAtanA aprazasta kaSAyothI bacavA vinA AtmAnI mukti kadI paNa thavAnI ja nathI. AvI rItano bhayaMkara pralApa karatA zrI rAvaNa have mAna ane krodhane AdhIna thaine zuM zuM kare che, te have pachIkrodhane laine hiMsakabhAva poSAyA re krodhanA AvezanI A jevI-tevI viDambanA che ? tIvra krodhanA AvezathI, mANasa, bhAnabhUlo banI. jAya che. tIvra krodhanA AvezamAM AvI gayelA, kartavyAkartavyanA vivekathI vimukha banI jAya che. e vakhate, teo potAne ane anukULatA maLI jAya to parane paNa keTaluM nuksAna kare ane keTaluM nuksAna kare nahi, e kahI zakAya nahi. A jIve to, beya vAra krodhAvezamAM potAno ja jIva khoyo. munipaNAmAM kSullaka munine tADana karavAne doDyo ane thAMbhalA sAthe paTakAi javAthI evuM lAgyuM ke-tarata ja mRtyu nIpajyuM. e vakhate to andhakAra jevuM hatuM, kAraNa ke-Avazyakano samaya hato; jyAre A bhavamAM dhoLe dahADe paNa e jIvane jhADanuM ThuMThuM dekhAyuM nahi. dhoLe dahADa jhADanuM ThuMThuM dekhAyuM nahi ane e maryo te paNa potAnA ja mAravAne ugAmelA kuhADA dvArA maryo. ATaluM to, krodhAvezanuM tatkALa AveluM pariNAma che, paNa A krodhAvezathI bhavAntaramAM keTaluM badhuM nukzAna thayuM ? pahelI vAranA krodhAvezane kAraNe e tApasane tyAM jabhyo, tApasotho tajAi gayo ane anne kamote maryo. jIndagI, kevaLa kaSTone veThavAmAM ane pApone upArjavAmAM vItAvI. eTale krodha, paheluM nuksAna to jenAmAM e utpanna thAya, tene ja kare ne ? krodha jenAmAM utpanna thavA pAme, te jIva bIjAne nukzAna karI paNa zake ane na paNa karI zake, paNa ene potAne to nukzAna thayA vinA rahe ja nahi. krodhane laine hiMsaka bhAva poSAyA kare ane ethI hiMsAnA saMskAro draDha thAya. AvI rItie jeno hiMsakabhAva khUba khUba poSAyo hoya, te hiMsAmAM ja tatpara banyo rahe enAmAM jIvadayAno pariNAma pragaTavo, e atizaya durlabha. eNe tapa AdithI je puNya upAsyuM hoya, te puNyanA yoge ene keTalIka zaktio prApta thAya e bane, paNa e zaktio prAyaH hiMsAdimAM ja upayogI nIvaDe. ema e puNya sApha thai jAya ane ghora hiMsAdikathI, khAsa karIne to potAnA ghora hiMsakabhAvathI, e jIva ghora pApakarmone upArjanAro bane. krodhane jItavAno upAya zrI vItarAgapraNIta tattvajJAnanI apekSAe Ajano bhayaMkara ajJAnI paNa bhoLI ane svArthI duniyAmAM tattvajJAnI tarIke khapato, krodhane jItavA mATe mAthuM kUTavAnI salAha Ape che, tyAre tattvajJAnI purUSo koi anerI ja salAha Ape che. e salAha zI che, e eka samartha tattvajJAninA zabdomAM jovAthI. samajI zakAze ke-ajJAnInA rAha tattvajJAnithI keTalA ane kevA nyArA hoya che ? bAhya draSTie dekhAtA. apakAra karanArA upara thai jato kopa rokavAnuM sattva jo na hoya, to tene rokavAnI bhAvanA darzAvatAM parama tattvajJAnI kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kramAve che ke "aDgIkRtyAtmana: pApaM, yo mAM bAdhitumicchati / svakarmanihatAyAsmai, ka: kupyeda bAlizoDapi san / / 1 / / Page 107 of 191
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRpyAmyapakAribhya-iti cedAzayastava / tata viMcha na pdhvarita ravI , varmaone du: 2hetad InzA upekSya loSTakSeptAraM, loSTaM dazati maNDala: / mRgAriH zaramaprekSya, kSarakSesAramacchati / / 3 / / hai: para: prerita: pUre-rmadhaM dhvati smRmi : | tAnyupekSya pare kudhyan, kiM zraye bhaSaNazriyam / / 4 / / zrUyate zrImahAvIra:, kSAntyai mleccheSu jagmivAn / ayatnenAgatAM zAnti, voDhuM kimiva necchasi / / 7 / / trailokya pralayatrANa-kSamAzredAzritA: kSamAm / kadalItulyasattvasya, kSamA tava na kiM kSamA ||6|| tathA kiM nAkRthA: puNyaM, yathA koDapi na bAdhate ? | svapramAdamidAnI tu, zocannagDIkuru kSamAm ||7||" "je pote pApane aMgIkAra karIne mane bAdhita karavA icche che, tevA potAnA karmathI haNAyelA. AtmA upara mUrkha mANasa paNa krodha kema kare ? arthAta-evI rItie karmathI parAdhIna thayelA AtmA upara kopa karavAnI mUrnAi mUrkha mANasa paNa na kare, to pachI DAhyo mANasa to kare ja kema ?" vaLI. "tAro Azaya jo evo ja hoya ke-huM apakArI AtmAo upara kopa karUM chuM.-to tuM du:khanA hetubhUta tArA potAnA karma upara ja kopa kema nathI karato ? bAkI to. siMha jyAre bANane joyA vinA bANanA phlanArane meLave che, tyAre kutaro paththara phlanAranI upekSA karIne paththarane karaDe che." mATe je krUra karmothI prerAyelo bIjo mArA upara kopa kare che, te karmonI upekSA karIne te bIjA upara krodha karato tuM bhasavAnI zobhAne zA mATe Azraya kare che ? arthAta-je karmonA pratApe sAmo ApaNA upara kopa kare che, te karmonI upekSA karI kopa karanAra upara kopa karavo, e to kutarAnA svabhAvane ja anusaravA jevuM che, kAraNa ke-manuSyano e svabhAva na ja hovo joie !" vadhumAM he Atmana ! saMbhaLAya che ke-kSamA mATe bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA pleccha dezamAM padhAryA hatA, to tArI sAme evo prayatna karyA vinA ja AvIne ubhelI kSamAne vahana karavAne tuM zA mATe nathI irachato ? eTale ke-AvA suMdaramAM suMdara kSamAnA prasaMgane tuM kema vadhAvI nathI leto ?" Ama nahi karanArA tattvajJAnI nathI gaNAtA, paNa bhayaMkara ajJAnio ja gaNAya che. tattvajJAnio. to ema ja vicAre che ke- "duniyA jenA vacane vacana upara AdhAra rAkhe che tevA ame amArA vacanamAM eka sarakhI sthitie na rahIe to jagatanuM thAya zuM ?' potAnI jAtane tattvajJAnI tarIke paMkAvato AdamI, samaye samaye potAnI vAtone yatheccha rItie phravato rahe, ene jagata pariNAme AzirvAda Ape ke zrApa Ape ? ane ajJAnI duniyAnI mAphTa jenA vicAro ane vRtti asthira thai jAya, tene ajJAnio. Page 178 of 191
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivAya tattvajJAnI mAne paNa koNa ? mATe dareke dareka kalyANakAMkSie evI jAherAta karavI joie ke amArA tattvajJAnI teja, ke je ame badhA phrIe tema na , e to eka sarakhuM ja bole, e jagatane parivartana vALuM joi jarAye muMjhAya nahi : kAraNa ke-parivartana eja jagatano svabhAva che, ema e sArI. rItie samaje che eTale ene raMka rAjA bane ke rAjA raMka bane emAM AnaMda ke zoka na thAya; kemake-emAM enI draSTie navuM kAMi nathI." e kAraNathI e puNyAtmAo eTalA sthiracitta hoya che ke-duniyAnA koi paNa banAvo teone eka kSaNa bhara paNa muMjhavI zakatA nathI. krodhathI AtmaghAta kravo ene mahApApa pariNAmonI raudratAne zaraNe gaNAya che krodhanA AvezamAM AvI jaine AtmaghAta karavo e mahApApa che, enuM kAraNa zuM ? enuM sauthI moTuM kAraNa e che ke, evI rItie AtmaghAta karavAne tatpara banelo jIva, mahA rIdra pariNAmavALo bane che ane rIvra pariNAmamAM jenuM mRtyu thAya tenI bhayaMkara durgati thAya. evo jIva evI durgatine pAme ke-tyAM ene bhayaMkara vedanAo satata bhogavavI paDe ane vedanAothI trAsIne e tyAM AtmaghAta karavA mAMgato hoya to paNa AtmaghAta karI zake nahi. ene phrajiyAta jIvavuM paDe ane phrajiyAta vedanA bhogavavI paDe. e rItie phrajiyAta jIvavAnuM ane jiyAta vedanA bhogavavAnuM paNa thoDAka samayane mATe nahi, thoDAMka varSone mATe paNa nahi, paNa gaNyA gaNAya nahi eTalAM badhAM varSone mATe ! e pachI paNa, e jIva phrI pAcho Avo sAro sAmagrIsaMpanna manuSyabhava kyAre pAme, e to kahevAya nahi. naraka ane tiryaMca gatimAM AthaDate AthaDate koi tevuM pUNya baMdhAi jAya ane te pUNya sahAyaka banI jAya tyAre e jIva manuSyapaNAne pAma zake. eTale, AtmaghAta e mahApApa che ema jJAnioe kahyuM che. bAkI to, tevA koi avasara mATe ema paNa kahyuM che ke-zIlanuM ane vratanuM khaMDana karIne jIvavA karatAM, zIlapAlana ane vratapAlana karate karate, zIlapAlana ane vratapAlananA bhAvamAM marI javuM e sAruM che ! evI rItie je AtmaghAta kare, tenA pariNAma kevA sArA hoya ? mAre maratAM paNa mArA zIlane ane mArA vratane khaSThita thavA devuM nathI, evA enA pariNAma hoya ne ? antima samayanA pariNAma upara ja jIvanI AgAmI gatino AdhAra rahelo hoya. che. jo durgatimAM javuM paDe evuM AyuSya baMdhAi gayuM hoya, to antima samayamAM AtmAnA pariNAma bagaDyA. vinA rahe ja nahi ane jo sugatimAM javAnuM AyuSya baMdhAi gayeluM hoya, to kharAbamAM kharAba rItie jIvanAra mANasanA pariNAma paNa chevaTa tenA antima samaye sudharyA vinA rahe ja nahi. Aje keTalAka vAta-vAtamAM AtmaghAta karavAnI vAto kare che. jo ke evI vAta karanArA moTe bhAge AtmaghAta karatA nathI. bahu Aveza AvI gayo hoya ne bhUla karI bese te vAta judI che. paNa soe samajavuM joie ke-duHkhanA AvezamAM AtmaghAta karI nAMkhyo, eTale bIje kAMi koie lADavA dATI mUkyA nathI. kopathI bacAvanArA vicAro apakArI pratye utpanna thatA krodhane aTakAvavAne mATe tathA kSamAne dhAraNa karI rAkhavAne mATe, ghaNA ghaNA vicAro upakArioe mAvyA che : jevA ke (1) kalyANanA arthie tarAnA svabhAvanuM anukaraNa nahi karatAM, siMhanA svabhAvanuM anukaraNa karavuM joie. kutarAnA ane siMhanA svabhAvamAM e che ke-kutaro patthara Adine mAranAranI upekSA Page 179 of 191
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne patthara Adine ja karaDavA doDe che, jyAre siMha potAnI tarapha pheMkAelA bANanI upekSA karIne bANa mAranAra upara ja dhasI jAya cha. e ja rItie, kopa karanAranA upara kopa nahi karatAM, krUra karmonA upara ja kopa karavo joie. kopa karanAra upara kopa karavo, e kutarAnA svabhAvanuM anukaraNa che ane kopa karanAranI upara kopa nahi karatAM, tene kopa karavAne preranAra krUra karmonA upara kopa karavo, e siMhanA svabhAvanuM anukaraNa che. kalyANanA arthie samajavuM joie ke-sAmo AdamI mArA upara je kopa kare che, te honggeun evAM karmothI prerita thaine kare che : AthI sAco pratikopane pAtra kopa karanAra AdamI nathI, paNa tene kopa karavAne preranAra krUra karmo ja che. A rItie, kutarAnA svabhAvavALA nahi banatAM, siMhanA svabhAvavALA banavuM joie ane e mATe gusso karanAra ke apakAra karanAra upara kopa nahi karatAM, je karmothI prerAine te gusso ke apakAra kare che, te krUra evAM karmo upara ja kopa karavo joie. arthAt-karmonA anAdikAlIna yogathI AtmAne sarvathA mukta banAvavAnA ja prayatnamAM ekatAna banI javuM joie. (2) evo paNa vicAra karavAnI sAmagrI che ke-bhagavAna zrI mahAvIradeva jevA paNa kSamA mATe mleccha dezomAM padhAryA hatA, to vinA yatne AvelI kSamAne vahavAne mATe, he Atman ! tuM kema icchato nathI ? A vicArathI paNa apakArI upara krodhane utpanna thatAM aTakAvI zakAya che ana kSamAne dharI zakAya che. (3) vaLI traNa lokano pralaya karavAmAM ane traNa lokanuM rakSaNa karavAmAM jarUrI evA sAmarthyane dharanArA paNa jo kSamA rAkhI zakyA, to he Atman ! keLanA jevuM sattva dharAvatA tArA mATe kSamA e zuM vyAjabI nathI ? evA samartha AtmAo paNa kSamA rAkhavAmAM nAnama nahotA jotA ane tArA jevA kSudrane kSamA rAkhavAmAM zI nAnama jaNAya che ? A vicAra paNa apakArI upara AvatA krodhane aTakAvavAne mATe ane tenA pratye kSamAzIla banI rahevAne mATe, AtmAne samartha banAvanAra che. na (4) vaLI jo tArAmAM koinA paNa taraphthI thatA apamAna Adine sahavAnI zakti na hatI to pachI te zA mATe evuM puNya na AcaryuM, ke jethI koi paNa tane apamAna Adi dvArA pIDA na kare ? temaja evuM pApa zA mATe AcaryuM ke je pApodayanA yoge tArUM koi apamAnAdi karI zake ? jo evuM puNya nathI ja karyuM ke je puNyodayanA pratApe tArUM koi apamAnAdi karI zake nahi ane aneka prakAranAM evAM pApo karyAM che ke jethI e pAponA pratApe raste cAlato AdamI paNa tArUM apamAna Adi karIne tane pIDI zake to atyAra pUrve e pApo karAvanAra je je pramAdane teM Acaryo che te potAnA pramAdane zocato zako tuM kSamAne aMgIkAra kara ! A vicAra, apakAra karanAra upara krodhane utpanna nahi thavA devA mATe ane tene kSamA karavAne mATe, AtmAne khUba khUba sAmarthya Apaze ane ethI tuM apakArI upara paNa sArI rItie zAMtithI kSamA dharI zakaze. (5) koi jyAre marmane ghAta karanArAM vacanothI pIDA kare, tyAre paheluM to e ja vicAravuM ke ' e je marmavedhI zabdo kahe che, e sAcA che yA khoTA che ?' pachI vicAravuM ke- ' jo sAcA ja che, to pachI emAM kopa karavAnuM kAraNa ja zuM che ? ane jo khoTA che, to to evuM bolanAra unmatta che ane unmatta evA AtmA upara kopa karavo e mUrkhAi che.' A rItinA vicArathI paNa kopane jItI zakAya che. (6) koi vadha karavAne upasthita thAya, tyAre samajadArane to vadha karavA taiyAra thayelA upara hAsya janme : kAraNa ke- samajadAra AtmAne sAmo AtmA vadha karavA taiyAra thAya tyAre vismaya thAya che. Page 180 of 191
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ e samaje che ke-mAro vadha e mArA karmathI sAdhya che ane ethI samajadAra vismita thayo thako evo vicAra kare ka- "mArA karmathI sAdhya evA vadhane mATe A mUrkha vRthA nRtya kare che !' (7) e ja rItie mArI nAkhavAne mATe udhata thayelAne joine samajadAra AtmA e ja vicAre kemArA AyuSyano A kSayakAla che, te kAraNathI nirbhaya banelo evo A marelAne ja mAravAnuM AcarI. rahyo che.' (8) A badhA vicAronI sAthe evo paNa vicAra kare ke-he Atman ! sarva purUSArtho mATe cora samAM. kopa upara tane kopa nathI Avato ane ati alpa kopa karanArA anya upara kopa karavAne tuM sajja thAya che ! AvI dazAvALo tuM dhikkArane ja pAtra che ! arthAta-dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre ya purUSArthone krodha coranAro che, eTale ke te cAreyane haranAro che : AthI ahita karanAra tarapha jo kopa karavo hoya, to kopa upara ja kopa karavo joie. (9) athavA to krodhathI abdha banelA munimAM ane caMDAlamAM jarAya aMtara nathI. -AvA AvA vicArothI paNa krodhane mArIne kSamAzIla banI zakAya che ane kSamAzIla banavuM, e paNa susAdhudharmanA pAlanane mATe to ghaNuMja jarUrI che. cAra kyAyonA daMzanI pIDA dharmadezanA AgaLa calAvatAM guru mahArAja rAjAne kahe che ke- "A saMsAramAM krodha, mAna, mAyA ane lobha, e nAmanA cAra sarpa che. duSTa evA A cAra sarpathI jagata DasAyeluM che ane enA daMzanI vedanAthI pIDAtuM jagata kakaLATa karyA kare che. koi prANI krodhanI pIDAthI du:khano pokAra kare che; koi prANI mAnanI pIDAthI du:khano pokAra kare che; koi prANI mAyAnI pIDAthI du:khano pokAra kare che; ane koi prANI lobhanI pIDAthI dukhano pokAra kare che. koine krodhanI saLatA nathI thatI to enuM du:kha hoya che; koine mAnanI saLatA nathI to enuM du:kha hoya che; koine mAyAnI saLatA nathI thatI to enuM du:kha hoya che, ane koine lobhanI saLatA nathI thatI to enuM du:kha hoya che; koine krodhanuM bhUMDuM La maLyuM hoya, enuM du:kha che; koine mAnanuM bhUMDuM phla maLyuM hoya, enuM du:kha che; koine mAyAnuM bhUMDuM La maLyuM hoya, enuM du:kha che; ane koine lobhanuM bhUMDuM La maLyuM hoya enuM duHkha che, vaLI guru mahArAja kahe che ke- 'krodha prItino praNAza kare che, mAna vinayano nAza kare che, mAyA mesiono nAza kare che ane lobha to sarvano nAza kare che." cAra kyAya rUpa darbhedha bhIMto ahIM sUrimahArAjAe, saMsAra e kevuM niHsAra kArAgRha che, enI oLakha paNa ApI che. kahe che ke-saMsAra kArAgRhane cAra kaSAya rUpI cAra bhIMto che ane e cAra bhIMtonA kAraNe saMsAra kArAgRha durbhadhA che. kedakhAnAnI bhIMto durbhedya ja hoya che ne ? game tevo majabUta mANasa paNa lAta mArIne ene toDI zake evI e na hoya kaSAya rUpI bhIMto durbhadha kharI, paNa abhedha nahi ! game tevA kedakhAnAnI bhIMto paNa sarvathA abhedha hotI nathI ne ? chatAM durbhadha bhIMtane toDavAne mATe baLa paNa ghaNuM vAparavuM paDe ane kaLe kaLe ja ene bhedI zakAya. krodha, mAna, mAyA ane lobha rUpa cAra kaSAya bhedAyA vinA mokSa maLe ja nahi, paNa e cAra kaSAyane bhedavA e ghaNuM agharuM kAma che. AthI kahyuM ke- kaSAya rUpI bhIMtothI saMsAra kArAgRha durbhedha che. pachI Page 181 of 191
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe che ke-saMsAra rUpI kArAgRhanI cAra kaSAya rUpI cAra bhIMtomAM rAga ane dveSa rUpa be kamADa jaDelAM che. A kAraNe niHsAra evuM saMsAra kArAgRha gADha andhakArathI AvarAyeluM che. andhakAra tarIke ahIM ajJAna samajavuM. krodha nigrahanA pAMca parama upAyo (1) krodhanA nimittano potAnA AtmAmAM bhAvAbhAva vicAravo. (2) krodhanA doSonuM ciMtavana karavuM. (3) bAlasvabhAvanuM ciMtavana karavuM. (4) svakRtakarmanA phaLanuM abhyAgamana vicAravuM. (5) kSamAnA ana* guNono vicAra karavo. krodhane jItavAnA pAMca sura upAyo kaSAyamukti eja sAcI mukita che. sAMvatsarika kSamApanA e jainonuM Avazyaka kartavya che. varSane aMte paNa krodhAdika kaSAyone acUka aMze nahi tajanAro AtmA zrI jenazAsanano ArAdhaka nathI banI zakato. kaSAyAdikano upazama e zrI. jainazAsananI ArAdhanAnuM mULa che. anantAnubaMdhI kaSAyonA kSayopazama vinA samyagadarzananI prApti nathI, apratyAkhyAnI kaSAyonA kSayopazama vinA dezaviratinI prApti nathI ane pratyAkhyAnI kaSAyonA kSayopazama vinA sarvaviratinI prApti nathI. uttarottara dharmanI prAptino AdhAra AtmAmAM thanArA kapAyAdikanA upazama, kSaya ane kSayopazama para AdhAra rAkhe che. kaSAyonA sarvathA kSaya vinA caturdaza pUrvadhara zrutakevaLI mahApurUSone paNa kevaLajJAna mukti prApta thatAM nathI. kevaLajJAna ke muktinI prAptino AdhAra vItarAgatA para che ane vItarAgatAno AdhAra mohanA sarvathA kSaya upara rahelo che. mohano kSaya rAga dveSanA abhAve thAya che. tathA rAga dveSano sarvathA abhAva e ja kaSAyono AtyaMtika kSaya che. mAyA ane lobha e rAganA gharanA kaSAyo che jyAre krodha ane mAna e dveSanA gharanA kaSAyo che. rAga dveSano sarvathA kSaya karavA mATe krodhAdika cAre kaSAyonA kSaya Avazyaka che ane e krodhAdika cAre kaSAyono kSaya sAdhavo e zrI jenazAsananA anuSThAnonuM parama dhyeya che. zrI vItarAga zAsanamAM paryuSaNa parvanI yojanA eja dhyeyane anulakSIne karavAmAM AvI che. kaSAya rahita banavuM e jenamAtranuM aMtima dhyeya che. samyagadraSTi, dezavirati ke sarvavirati guNasthAnakanI prApti te te guNasthAnakane yogya kaSAyanA abhAva upara rahelI che. eTalA ja mATe sarvaviratidhara ane dezaviratidhara AtmAo, potAnA sarvavirati ane dezavirati guNanI pratipAlanA mATe, koipaNa prANI pratye thayelA potAnA aparAdhanI nityanI Avazyaka kriyA vakhate niraMtara kSamA yAce che ane potAno aparAdha karanAra sarva AtmAone kSamA arpe che. samyagadraSTi AtmAo paNa eja rItinuM anukaraNa kare che. niraMtara tema nahi karI zakanArA paMdara divase, cAra mahine ke chevaTe varSane aMte to avazya tema kare che. varSane aMte paNa potAnA kaSAyone nahi upazamAvanAra AtmA jenapaNAne hArI jAya che. jenazAsananI A sanAtana rIti che. e rItinA pAlana mATe paryuSaNAno sAMvatsarika divasa nirmANa thayelo che. e divase dareka jaina strI, purUSa, bALaka, vRddha, yuvAna ke proDha potAnA pavitra dharmane yAda kare che. "sAmo kSamA Apo ke na Apo paNa, Page 182 of 191
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAre to kSamA ApavIja joie nahi to hu jenapaNAno virAdhaka banuM' AvI bhAvanA pUrvaka samajadAra pratyeka jaina e divase potAnA aparAdhone yAda kare che ane e potAnA pratyeka aparAdha mATe mAphI mAgavI. ene potAno paramadharma samaje che. jenazAsanano e kAyado che ke-sAmo AtmA kSamA Apo yA na Apo paNa pote to khamAvavuM joie ane e rIte khamAvanAra AtmA sAmo kSamA na Ape topaNa ArAdhaka bane che. e nyAye jANatAM agara ajANatAM karelA potAnA aparAdhone khamAvavA ane sAmAnA aparAdhone khamavA e ArAdhanA mATenuM mahAna kRtya zrI jinesvaradevoe upadezya che. anyanA aparAdho khamI levA ane potAnA aparAdho khamAvI levA e dhArmika zuddhi mATe atyaMta Avazyaka che. Aje paNa e bhAvanA jenasamAjamAM vidhamAna che ane enAja pratApe enuM sthAna itara samAjonI apekSAe uMcuM che tathA e pavitra bhAvanA jyAM sudhI raheze tyAM sudhI enuM sthAna uMcuM rahevAnuM che. zrI vItarAga zAsananI ArAdhanA vItarAga banavA mATe che ane vItarAga banavA mATe kaSAyAdikano kSaya jarUrI che. e siddha thayA pachI kaSAyAdikano vinAza sAdhavA mATenA upAyo zuM che e vicAravAnuM prApta thAya che. sAdhaka vinA sAdhya siddhi thatI nathI. kaSAyarahita banavuM e sAdhya che ane kaSAyarahita banavAnA upAyonuM ciMtvana, manana ane parizIlana e sAdhana che. cAre kaSAyomAM prathama kaSAya krodha che ane e krodhane upazamAvavA mATe zrI sAMvatsarika parvanuM vidhAna che. jenonuM sAMvatsarika parva eTale krodha upara vijaya meLavavAno utsava. krodha upara vijaya meLavyA vinA e sAMvatsarika parvanI ArAdhanA adhurIja rahe che. krodhapara vijaya prApta karavA mATe zAstrakAroe aneka upAyo darzAvyA che. te sarva upAyono saMgraha karI samartha zAstrakAra suvihitapuraMdara vAcakamukhya zrI umAsvAtijI mahArAja, svaracita zrI arvatravacanA saMgrahamAM pAMca upAyono nirdeza kare che. te pAMce upAyo mULa bhASAmAM ja tenA tAtparya sAthe atre TAMkavAmAM Ave che. 'tatkathaM kSamitavyamiti ceducyate / krodhanimittasyAtmani bhAvAbhAvacintanAta / pare: prayuktasya krodhanimittasyAtmani bhAvacintanAdabhAvacinAnAdA kSamitavyam / bhAvacintanAta vAcadidyante mayyate doSA:kimatrAsaumithyA bavIti kSamitavyam/abhAvacintanAdapikSamitavyaM naite vidyante mayi doSA yAnaa jJAnAdaso kSamitavyaM / kiM cAnyata / krodhadoSacintanAt kSamita vyama / kruddhasya hi vidveSAsAdanasmRtibhraMzavatalauMpAdayo doSA bhavantIti / kiMcAnyat / bAlasvabhAvacintanAta parokSapratyakSAkrozatADa namAraNa dharmabhraMzAnA muttarottararakSArtham / bAla iti muDhamAha / parokSamAkrozati bAle kSamitavyameva/evaM svabhAvA hi bAlA bhavanti/diSTayA ca mAM parokSamAkrozati na pratyakSamiti / lAbha eva mantavya iti/diSTayA ca mAM parokSamAkrozati na pratyakSa miti/lAbha eva mantavya iti/pratyakSamapyAkrozati bAle amitavyama/vidyata evaitaddhAleSu / diSTayA ca mAM pratyakSamAkrozati na tADayati / etadapyarita bAlazciti lAbha eva manyatavya:/tAiyatyapi bAle kSamitavyaM / evaMsvabhAvA hi bAlA bhavanti / diSTayA ca mAM tADayati na prANairviyojayatIti / etadapi vidyate bAlezciti prANairviyojayatyapi bAle kSamitavyama / diSTayA ca mAM prANairviyojayati na dharmAta bhraMzayatIti kSamitavyam / etadapi vidyate bAlepciti lAbha eva mare: // oivaINC / 4$dpIpbhaI IIHIPQ / 4pdppbhaI grAma/DAM mama, nimittamA para iti kSamitavyam / kiMcAnyata / kSamAguNAMzcAnAyA sAdonanusmRtya kSamitadhyameveti kSamAdharmaH / / tAtparya - kSamA zA mATe karavI joie e praznanA uttaramAM teozrI kramAve che ke 1. bIjAo tarakkI potAne krodha thavAnuM nimitta ApavAmAM Ave te vakhate te nimittano potAnA AtmAmAM sadbhAva che ke abhAva che ema vicAravuM. Page 183 of 191
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAe ApelA nimittano potAmAM sabhAva hoya to vicAravuM ke A doSo mArAmAM vidyamAna che to. pachI temAM khoTuM zuM kahe che ke jethI mAre kopa karavo ? potAmAM te doSano abhAva hoya to paNa kSamA karavI. eja ucita che. kemake ajJAnathI khoTA doSonuM AropaNa karanAra upara kSamA karavI eja yogya che. 2. krodhanA doSonuM ciMtavana karavAthI krodhano nigraha thAya che. krodhI AtmA vairane vadhAre che, na karavAnuM kArya kare che, smRtithI bhraSTa thAya che tathA vratAdikano paNa lopa kare che mATe krodhanA nimitta vakhate kSamA dhAraNa karavI eja hitakara che. 3. krodhano nigraha karavA mATe trIjo 'bAlasvabhAvanuM ciMtavana karavuM.' e upAya che. bAla eTale mUDha AtmAne svabhAvaja evo hoya che, ema vicAravuM. parokSamAM Akroza, pratyakSamAM Akroza, tADana, mAraNa ane dharmabaMzAdi vakhata uttarottara lAbhanI ciMtavanA karavI. parokSamAM koi Akroza kare tyAre vicAravuM ke bAlano e svabhAvaja che. pratyakSamAM Akroza nahi karatAM mane parokSamAM Akroza kare che teTalo mAro bhAgyano udaya che. mAre eTalo lAbhaja mAnavo joie. pratyakSa Akroza karanAra bAla para paNa kSamAja karavI joie. bAlajIvone e sulabha che. bhAgyanI vAta che ke mane pratyakSamAM Akrozana kare che paNa tADana karato nathI. bAlano e svabhAva che ema vicArI. lAbha mAnavo joie. - tADana karanAra bAla para paNa kSamA ja karavI joie bAla AtmAo evAja svabhAvavALA hoya che. mArUM eTaluM puNya che ke mAtra mane tarjanA kara che paNa prANathI viyoga karAvato nathI. bAlamAM A hovA saMbhava che. prANano viyoga karAvanAra bAlane viSe paNa kSamAja karavI joie. mAro puNyano udaya che ke mane prANathI viyoga karAve che paNa mArA dharmathI mane bhraSTa karato nathI. bAla jIvomAM e paNa saMbhave che mATe dharmathI bhraSTa karato nathI eTalo lAbhaja mAnavo joie. 4. krodhanA nigraha mATe cotho upAya krodhanA nimitta vakhate pote karelA karmanA phaLanuM AvAgamana che ema ciMtavavuM e che. mArA ja karelA pUrvakarmanA phaLanuM A Agamana che. tene mAre bhogavavA ja joie sAmo to nimittA mAtra che. ema vicArI anya upara kSamA karavI joie. 5. krodhane jItavAno chello upAya kSamAnA guNonuM ciMtavana karavAno che. kSamA e AtmAno sAhajika dharma che, kSamA karavAmAM koi jAtano parizrama paDato nathI, kSamA karavAmAM eka pAinuM paNa kharuM paDatuM nathI, kSamA dhAraNa karavAthI kroDo bhavanA kalezo nAza pAme che." ityAdi kSamAnA anaguNonuM ciMtavana karavuM. - uparokta upAyonA vAraMvAra ciMtvana, manana ane parizIlana dvArA krodhano sahelAithI nigraha thAya che. krodhano nigraha karanAra AtmA zrI jinezvaradevoe kahelA dharmano ArAdhaka bane che. "kSamApanA' nAmanA paryuSaNa parvanA parama kRtyane A rIte amalamAM mUkI je koi A parvanI ArAdhanA kare che te potAnA AtmAne A saMsArasAgarathI anAyAse tArI muktinA zAzvata sAmrAjyano bhoktA banAve che. 7. have sAtamA krodhapiMDanuM svarUpa kahe che. vidhA, maMtra vagerenA prabhAvathI uccATana, mAraNa vagerenA DarathI, tapanA prabhAvathI, zrApa ApavA vagerenA bhayathI, rAjapriya hovAthI athavA temanuM zarIrabala ke krodhanuM La joine je azana vagere AhAranuM dAna Ape te krodhapiMDa kahyo. AmAM ghebara vALA sAdhunuM Page 184 of 191
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ draSTAMta kahe che. te A pramANe. hastikalpanagaramAM eka sAdhu mA khamaNanA pAraNe koi brAhmaNanA ghare mRtyunimittanA jamaNamAM vahoravA mATe gayA. tyAM brAhmaNo icchA pramANe ghebara khAtA hovA chatAM paNa ghaNo vakhata thavA chatAM sAdhune ghebara ApyA nahi. AthI gusse thayelA te "bIjA maraNamAM Apajo' ema kahI tyAMthI (sAdhu) nIkaLI gayA. nasIba joge teja ghare bIjo mANasa marI gayo, sAdhu paNa AgaLanI jema mAsika jamaNamAM vahoravA gayA. tyAre paNa AgaLanI jema badhAne khAtA joi, lAMbo vakhata sudhI UbhA rahevA chatAM ghebaranI bhikSA na maLI tyAre gusse thai AgaLanI jema kahI pAchA jatA rahu. phrI trIjIvAra paNa te gharamAM trIjo mANasa marI gayo. tenA mahinAnA jamaNamAM sAdhu AgaLanI jema phrI bolIne pAchA jatA hatA tyAre te dvArapALe joyuM. ane te AkhI hakIkata gharanA mAlikane jaNAvI, tyAre te ghara mAlike mRtyu bhaya utpanna thavAthI potAno aparAdha khamAvI te sAdhune icchA pramANe ghebara vahorAvyA. jema A sAdhue krodha phla batAvI gocarI lIdhI, tema bIjA sAdhue na karavuM, krodhapiMDanuM svarUpa kahyuM. 8. have AThamA mAnapiMDanuM svarUpa kahe che. labdhi ane prazaMsA vaDe garvita thayela koika sAdhune jyAre bIjA sAdhu vagere dvArA "tuM ja A kAma karavA samartha che." vagere vacano vaDe utsAhita thayelo athavA 'tArAthI kAMi na thAya' vagere vacano vaDe apamAnita thayelo (sAdhu) hoya, athavA gRhasthanuM abhimAna vadhArato je sAdhu AhArane le che te mAnapiMDa kahevAya che. AmAM seva vahoravAnI icchAvALA sAdhunuM draSTAMta A pramANe che. kozala dezamAM giripuSmitanagaramAM sevanA parvanA divase juvAna sAdhuo arasaparasa vAto karatA. hatA, tyAre te eka sAdhue kahyuM ke..... "Aje to ghaNI seva maLaze. paraMtu kAle je A seva lAvaze te labdhimAna che." A pramANe kahyuM tyAre bIjA sAdhue kahyuM, 'sevathI zuM ?' je ghI, goLa vagaranI hoya thoDI hoya A pramANe vAta cAlatI hatI, tyAre eka sAdhu abhimAna utpanna thavAthI pratijJA pUrvaka kahyuM ke "huM AjanA jevI ja kAle paNa seva lAvIza." bIje divase te sAdhu sevanA mATe kratA hatA. koika moTA zeThanA makAnamAM tevA prakAranI seva joi....te strI pAse vividha vacano vaDe tenI yAcanA-mAMgaNI karI chatAM paNa te jyAre ApatI nathI, tyAre tene pratijJA karI ke game tema karIne huM A sevane vahorIza.' tyAre te strIne paNa abhimAna utpanna thayuM hovAthI tene paNa kahyuM ke "jo ta A lai jaiza to mAruM nAka (ghasAyuM) kapAyuM mAnIza' have te sAdhu te levA mATe teno pati sabhAmAM beTho che, ema kyAMyathI jANIne te sabhAmAM jaine pUchayuM, ke tamArAmAM devadatta koNa che ? A pramANe tene pUchayuM tyAre sabhAjano e pUchayuM tenuM zuM kAma che? tene kahyuM kAMika mAMgavuM che. tyAre te sabhAjanoe kahyuM he mahAtmA ! e to zUnyA gharamAM-khaMDiyeramAM potAnI kumArIne mAMgavA jevuM che. A pramANe sabhAjano dvArA potAnI mazkarI thatI sAMbhaLIne te devadatta irSyA utpanna thavAthI sAdhune kahevA lAgyo. "are tAre je kaMi kAma hoya te kahe hu ja devadatta chuM.' A pramANe tene kahyuM. sAdhue kahyuM. "huM kAma kahaM paNa jotuM chaThThA upara sAtamo na thato hoya to A pramANe tene kahyuM tyAre kutuhala utpanna thavAthI te sabhAjano tene kahevA lAgyA "kayA te cha jaNA ?' tene kahyuM dhyAna ApI sAMbhaLo. (1) zvetAMgulI, (2) bakoTTAyo, (3) tIrthasnAtA, (4) kiMkara, (5) hRdano, (6) gRdhrAvariMkhI A cha jaNA strIne Adhina che, emanI vAta A pramANe che. (1) potAnA prANa priyAnA Adezane Adhina thayelA koika kula putre savAre tenI strI pAse bhojana mAMgyuM, tyAre te pathArImAM beThI beThI kahevA lAgI. "jo tamane bhUkha lAgI hoya to cUlAmAMthI rAkha kADho ane pANI iMdhana lAvo, jethI huM jaldI tamane jamADuM' A pramANe tene kahyuM ane teNe karyuM. A pramANe dararoja rAkha dUra karavAthI AMgaLIo saphTa thai gai, ethI lokomAM zvetAMgulika tarIke prasiddha thayo, (2) Page 185 of 191
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ have bIjAnuM svarUpa kahu chuM strIne Adhina koika puruSane tenI patnIe kahyuM ke tamAre ja roja taLAvethI. pANI lai AvavAnuM tyAre te paNa priyanA Adezane gurunI AjJA barAbara samajI bahumAnavA lAgyo ane dararoja te pramANe kare che. divase lokonI lAja-zarama kAraNe aMdhArAmAM te taLAve jAya che. tyAre te taLAva pAse rahelA bagalAo uDe che. A vAta lokoe jANI. tyAre bakoTTAyI-bagalA uDADanAra evuM tenuM nAma sthApyuM. (3) have tIrthasnAtAnuM svarUpa kahe che potAnI prANapriyAne prANa soMpI dIdhA che evA koika puruSe tenI strInI pAse nAhavA mATe pANI mAMgyuM. tyAre tene kahyuM ke "nhAvA mATenI sAmagrI lai taLAve jAo, tyAM snAna karI jaldI pAchA ghare Avo." te pramANe te karavA lAgyo. AthI loko tenuM tIrthasnAtA evuM nAma rAkhyuM. (4) have kiMkaranuM svarUpa kahe che. strIne vaza evo koika puruSa savAranA vakhate uThIne strIne kahe che. "he priyA ! bola zuM karuM ?' tyAre te kahe che "pahelA pANI lAvo.' te lAvIne te phrI pUche che, tyAre te kahe che "gharanuM vAsIdu vALo' e pramANe chANa kaDhAve daLAve vagere badhA hukamo-AjJA karAve ane chelle zuM karuM ? e pramANe kahevAthI lokoe tenuM kiMkara eTale nokara evuM nAma pADyuM. (5) have hadana-adhananuM svarUpa kahe che. koika strInA Adezane Adhina hovAthI bALakone ramADavA tenA pezAba viSTA vagere sApha karavA tathA adhana-viSTAthI bagaDelA kharaDAyelA kapaDA dhovA vagere karavAthI, gaMdhAtA kapaDAvALo thayelo hovAthI lokoe hadana-adhana nAma pADyuM. (6) have gRdhrAvariMkhInI vAta kare che. koika puruSa jamavA mATe beTho hato, ane strInI pAse zAka, dahiM, chAza vagere mAgyuM, tyAre te gharanA kAmamAM rokAyelI hovAthI hukama pUrvaka kahyuM, "AgaLa AvIne lailo' tyAre te gIdhanI jema kUdato kUdato tenI pAse jAya che ane pAcho Asane jAya che. tethI lokoe (tenuM) gRdhrAvariMkhI nAma pADyuM, A pramANe strIne adhina cha puruSonuM svarUpa sAMbhaLI sabhAjanoe kahyuM, I devadatta paNa A cha jaNAmAMno eka che. A pramANe potAnI mazkarI na sahevAthI devadatte sAdhune kahyuM ke... "he sAdhu ! AmanI vAta zuM kAma sAMbhaLo cho ? tamAre je joie te mAMgo' tyAre sAdhue kahyuM "jo ema hoya to tArA gharamAMthI mane ghI, goLa vALI ghaNI seva Apa," jyAre te dAna ApavA mATe uThIne potAnA ghara tarapha cAlavA mAMDyo, tyAre sAdhue tenI strI sAthe thayelI hakIkata jaNAvI. tyAre te devadatta paNa te hakIkata jANI sAdhune bahAra ubhA. rAkhI pote gharamAM gayo, jaine koika kAmanA bahAnAthI potAnI strIne mALameDI para caDAvI tenI. nissaraNI dUra karI sAdhune aMdara bolAvyA, ane ghI, goLa sAthe icchA mujaba-jeTalI joie teTalI sevA sAdhune horAvI, ane sAdhue paNa AgaLa karela nAka gharSaNano saMketa yAda karAvavA mATe te strInI sAme potAnA nAka para AMgaLI vavA lAgyA, jema A sAdhue mAnapiMDa lIdho tema bIjA muni puMgavoe na levo e pramANe mAnapiMDanuM svarUpa kahyuM, have mAyApiMDanuM svarUpa kahe che. (9) mAyA eTale bIjAne ThagavA-chetaravA pUrvaka vividha prakAranA potAnA rUpo karI-batAvI sAdhu je gocarI le te mAyApiMDa kahevAya emAM aSADhAbhUtinuM draSTAMta che, (te A pramANe jANavuM.) - rAjagRhanagaramAM siMharatha nAmano rAjavI nIti pUrvaka rAjyanuM pAlana kare che. eka vakhata nagaramAM dharmarUci nAmanA AcAryadeva saparivAra padhAryA. temano vividha labdhino bhaMDAra evo aSADhAbhUti nAmano ziSya gocarI mATe to, to, eka naTanAM ghare gayo. tyAM tene eka lADu vahorAvyo. tyAre tene vicAra Avyo ke "A lADu to AcArya mahArAja leze.' ema vicArI rIvAra kANA sAdhunuM rUpa karI bIjIvAra gayo tyAre paNa eka lADu Apyo, "A lADu to upAdhyAya leze.' ema vicArI phrIvAra dUbaLA sAdhunuM rUpa karI phrI lADu vahoryo A lADu tA saMghATaka sAdhuno thaze ema vicArI cothI vAra koDhIyA sAdhunuM rUpa karI phrI lADu vahoryo, A hakIkata bArImAMthI beThelA naTe joi vicAryuM. jo A amArA gharamAM raheto nATaka vaDe ghaNA paisA kamAi zakAi, ema vicArI tene bolAvIne tenI icchA mujaba lADuo vahorAvI, te naTe tene kahyuM, "haMmezA gocarI mATe ahIM tamAre AvavuM.' have te naTe potAnI strIne kahyuM ke "A kaLAno bhaMDAra che" Page 186 of 191
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe ene evI rIte AkarSita karavo ke jethI tArI chokarI para anurAgI banIne dararoja ApaNA ghare Avato rahe. A pramANe zIkhavADAyelI te naTanI strIe potAnA ghare roja AvatA sAdhune potAnI be dIkarIo dvArA evo lalacAvyo ke jema kAco mATIno ghaDo pANI vaDe phUTI jAya tema chokarIonA hAvabhAvavaDe patita thayelo te gurune avagaNI dIkSA choDI dAru, mAMsa na vAparIza evI pratijJA karI te chokarIo sAthe lagna karI temanAja makAnamAM rahyo. have eka vakhata nATaka maMDaLI lai rAjamahelamAM nATaka karavA gayo. tyAre rAjA jugAra ane zikAramAM vyasta hovAthI tene pAchuM AvavuM paDyuM, te vakhate tenI be strIo potAnA patine rAjamahelamAM ghaNo TAima lAgaze ema samajI dAru pIdho, te pIvAthI madonmatta thayelI jevA tevA zarIravALI thayelI joi, viSayothI virakta thayelo te vicAravA lAgyo ke ' dhikkAra che, mane ke je meM ekAMte hitakArI zrI gurudevanA caraNonI ArAdhanA choDI AvA (nIce) svabhAvavALI A be strI para rAga karI, mokSanA kAraNa rUpa zrI sarvaviratinI ArAdhanA rUpa dIkSAne nakAmI huM hArI gayo, mATe haju paNa teno svIkAra karavA (dvArA) pUrvaka tenI ArAdhanA karavA dvArA mArA karmarUpI vanane bALuM-jalAvuM.' ema vicArI makAnamAMthI nIkaLato hato, te vakhate naTanI preraNAthI tenI be strIo jIvavA mATe A jIvikA mAMgavA lAgI, tyAre pAMcaso rAjakumAranA pAtravALuM zrI bharata cakravartInuM nATaka racI, sAta divasa sudhI rAjadarabAramAM bhajavatA-bhajavatA ArisA bhuvanamAM bharata cakravartIno praveza thayo tyAM sudhI AvyuM, ArisA bhuvanamAM praveza karyo pachI AMgaLImAMthI ratnanI vIMTI paDI javAnA kAraNe bharata mahArAjAnI jema zarIranI asAratA vagerene vicAratA-bhAvanA bhAvatA kevalajJAna pAmyA. tyAra bAda sAdhuliMga svIkArI rAjA vagerene pratibodhI pAMcaso rAjakumArone cAritra ApI bhavya jIvone pratibodha karatA pRthvI para viharavA lAgyA, jema A mahAtmA e pahelA mAyApiMDa lIdho. tema bIjA munipuMgavoe na levo, e pramANe mAyApiMDanuM svarUpa kahyuM. (10) have lobhapiMDanuM svarUpa kahe che te A pramANe - 'Aje ghIthI lacapacatA mIThAlADu vagere vahorIza' evA AzayapUrvaka lAMbA vakhata sudhI pharavuM te lobhapiMDa, AmAM siMha kezarIyA lADuvALA sAdhunuM draSTAMta che te A pramANe. caMpA nagarImAM eka tapasvI sAdhu pAraNAnA divase siMha kezarIyA lADu vahoravAnI icchAvALA koi ka utsavanA divase vahoravA gayA. te na maLavAthI ane tenI icchAno atyaMta atireka thavAnA kAraNe te lADune ja manamAM dhArI 'dharmalAbhanI jagyAe siMhakesarIyA lADu' ema bolatA rAtrInA be prahara sudhI bhamavA lAgyA. aDadhI rAte paNa e pramANe ja pharatA hatA, te vakhate temanA mananA bhAva jANI gayelaeka vijJaziromaNi koika zrAvake siMhakezarIyA lADuno thALa bharI temane vahorAvyA. tyAra bAda svasthya thayela te sAdhune te zrAvake prazna karyo. 'he bhagavaMt ! purimukanuM paccakakhANa thayuM ke na thayuM ?' te vakhate sAdhue upayoga ApI upara jotA khIlelA candramAne joi ardharAtrIno samaya jANIne temane kahevA lAgyA. 'he mahAnubhAva ! tame sAruM karyuM ke je huM anAcAranA raste hato, tene tame yuktipUrvaka pratibodha karyo, jagADyo.' A pramANe tenI AgaLa bolI te nagaranI bahAra nIkaLI gayA. tyAM jai nirdoSa bhUmimAM vidhipUrvaka te lADuone paraThavatA paraThavatAM kevalajJAna pAmyA. jema A munie lobhapiMDa vahoryo tema bIjA sAdhue na vahoravA. A pramANe lobhapiMDanuM svarUpa kahyuM. A rIte kaSAyonA svarUpane jANIne eno tyAga karavA athavA zakya eTalo pariharavA mATe prayatna karavo joie. e rIte pariharavAno prayatna karatAM karatAM jIvo saMpUrNa kaSAyathI mukta thAya tyAre ja vItarAga dazAne prApta karI zake che ane kSAyika cAritrane prApta karI zake che AthI vItarAgatAne pAmavA mATe kaSAyone oLakhI zakya tyAga karavAno prayatna karo e abhilASA. Page 187 of 191
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) pRthvIdAya (46) apaDAyA (47) teujhAyanI rakSA karUM zrAvakone mATe A traNanI jayaNA karuM ema bolavAnuM hoya che ane sAdhu bhagavaMtone rakSA karUM ema bolavAnuM hoya che e jaNAve che. pRthvIkAya Adi traNa jIvonI hiMsA vinA ghara saMsAra cAlato na hovAthI zrAvakone e traNenI hiMsA potAnA jIvanamAM cAlu ja hoya che AthI zrAvako pRthvIkAya Adi traNathI saMpUrNa pApathI bacI zake ema nA hovAthI jayaNA kahelI che AthI nizcita thAya che ke zrAvakone A pRthvIkAyAdi traNano upayoga karavo paDe to e jIvone du:kha ochuM thAya, vedanA ochI thAya, kilAmaNA ochI thAya enI kALajI rAkhIne upayoga kare temaja jeTalI jarUrIyAta hoya eTalo ja upayoga kare paNa adhika upayoga kare nahi e rIte jIvana jIve to te jayaNA rUpe kahevAya che ane jeTalI jarUrIyAta hoya eTalA pUthvIkAyAdino upayoga karatAM paNa haiyAmAM enuM du:kha raheluM hoya kAraNake saMsAramAM rahyA chIe mATe A jIvonI hiMsA karavI paDe che, na chUTake karuM chuM ane kyAre evo divasa Ave ke A jIvonI hiMsAnA pApa vagara jIvana jIvato thAuM. A bhAvanA. aMtaramAM hoya che AthI e jIvonI hiMsA thavA chatAMya enuM eTaluM pApa lAgatuM nathI ane sadgatino baMdha thayA kare che. pRthvIkAya jIvonuM varNana pRthvI che. zarIra je jIvonuM te pRthvIkAya jIvo kahevAya che. jamInane eka hAthathI nIcenI khodavAmAM e nIcenI mATI pRthvIkAya jIva rUpe gaNAya che eno doSa lAge che. gharamAM raheluM kAcuM mIThuM eno upayoga karatAM pRthvIkAya jIvanI hiMsAno doSa lAge che temaja gharamAM rAkhelI khetaranI mATI, cIkaNI mATI vagere mATI rAkhelI hoya e mATIno upayoga karatAM pRthvIkAya jIvonI hiMsAnuM pApa lAge che. kAcA mIThAnA eka nAnAmAM nAnA kaNIyAmAM sAte nArakInA jIvo karatAM athavA saghaLAya devonA jIvo karatAM asaMkhyAta guNA adhika pRthvIkAyanA jIvo sadA mATe rahelA hoya che AthI pRthvIkAyano upayoga karatAM eTalA jIvonI hiMsAnuM pApa lAge che mATe jema bane tema e jIvonI hiMsA ochI thAya e rIte jayaNA pUrvaka jIvana jIvavuM e lakSya rAkhIne jIvavuM hitAvaha che. apUkAya jIvonuM varNana pANI che zarIra je jIvonuM te akAya jIvo kahevAya che. eka biMdu jeTalA TIpAmAM asaMkhyAtA jIvo. hoya che. eka sAthe asaMkhyAtA jIvo rahe che ane asaMkhyAtA jIvo bhegA thayelA hoya toja joi zakAya che A pANInA jIvomAM hAlatA cAlatA jIvo bIjA asaMkhyAtA rahelA hoya che jene basajIvo kahevAya che. AthI gaLyA vagaranA pANImAM eTale aNagaLa pANImAM e trasa jIvonI hiMsAnuM pApa lAge che mATe jJAnI bhagavaMtoe pANI gALIne pIvuM eTale upayoga karavo ema jaNAvela che. AkhA divasamAM eka ghaDA jeTaluM aNagaLa pANI vAparavAmAM Ave to koi jIva moTA sAta gAmo bALIne nAza kare eTaluM athavA koi mAchImAra jIva eka varasa sudhI mAchalA kApI kApIne jeTaluM pApa bAMdhe eTaluM pApa lAge che. Page 188 of 191
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakane jyAre pANIno upayoga karavo hoya tyAre du:khatA haiye jeTaluM pANI e jIvone du:kha, vedanA, kilAmaNA jema bane tema ochA thAya e rIte upayoga karavAnuM jaNAvela che. AthI pANI ghInI jema vAparavAnuM kahela che. eka pANInA biMdumAM sAte nArakInA jIvo karatA athavA saghaLA devo. karatAM asaMkhyAta guNA adhika pANInA jIvo rahelA hoya che mATe e jIvonI virAdhanAthI bacavA mATe jayaNApUrvaka upayoga karatAM jIvana jIvavuM hitAvaha che. teukAya jIvonuM varNana agni che zarIra je jIvonuM te teukAya jIvo kahevAya che. agnikAya jIvonuM zarIra eTaluM badhu sukSma hoya che ke eka jIva AMkhethI joi zakAto nathI. asaMkhyAtA jIvo bhegA thAya tyAre joi zakAya che. A agnikAya jIvonI hiMsAmAM chae kAyanI hiMsAnuM pApa lAgatuM hovAthI A jIvono upayoga karavAmAM khuba ja jayaNA rAkhavI paDe ema jJAnI bhagavaMto kahe che ane ethI ja A jIvone sUkSma buddhithI jANavA yogya che ema kahela che. bAdara agnikAya jIvo manuSyalokamAM paMdara karmabhUminA kSetramAM ja utpanna thai zake che ane nAza pAme che bAkonA kSetromAM A jIvo utpanna thavAnI yoni prApta thatI na hovAthI A jIvonI utpatti ane nAza thato nathI. A bAdara agnikAya jIvo zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM zAsana hoya e zAsananA kALamAM ja utpanna thAya che ane nAza pAme che AthI nizcita thAya che ke pAMca mahAvideha kSetramAM zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM zAsana kAyama sadAkALa raheluM hovAthI sadAkALa agnikAya jIvonI utpatti ane nAza cAlu hoya che. pAMca bharata ane pAMca eravata kSetrone viSe zrI tIrthaMkara paramAtmAonuM zAsana kAyama sadA mATe rahetuM nathI. avasarapiNI kALamAM trIjA ArAnA cheDe jyAre tIrthaMkara paramAtmA cyavana pAme, janma pAme ane kumAra avasthAmAMthI rAjyavasthAne prApta kare tyAre bAdara agnikAya jIvonI utpatti ane nAza cAlu thAya che ane pAMcamA ArAnA cheDe covIsamA tIrthaMkara paramAtmAnuM zAsana viraccheda pAme tyAre bAdara agnikAya jIvonI utpatti thatI baMdha thAya che eTale e jIvone utpanna thavA mATenI yoni nAza pAmatI hovAthI e jIvonI utpatti thai zakatI nathI. AthI ekavAra rasoi taiyAra pachI phrIthI garama karavAthI agnikAya jIvonI vizeSa hiMsAnuM pApa lAge che AthI zakya hoya to phrIthI garama karavI nahi. eka agninA nAnAmAM nAnA kaNIyAmAM sAta nArakInA jIvo karatAM adhika athavA sarva devonI saMkhyA karatA adhika agnikAyanA jIvo rahelA hoya che. AthI A pRthvIkAyAdi traNa jIvonI virAdhanA vagara ghara saMsAra cAlato na hovAthI zrAvakone jema bane tema A jIvonI jayaNA pALIne jIvana jIvavAnuM kahevuM che mATe A traNa jIvonI jayaNA karuM emAM jaNAvela che. (48) vAyuzAya, (49) vanaspati ane (50) trasadAya jIvonI rakSA karUM sAdhu ane zrAvako bannene mATe rakSA karuM kahevAnuM che. vAyukAya Page 189 of 191
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavana che zarIra je jIvonuM te jIvone vAyukAya jIvo kahevAya che. A jIvonI rakSA karavI eTale ke jyAre adhika pavana hoya tyAre zrAvaka bahAra nIkaLe nahi, adhika pavanamAM kapaDA sukave nahi, potAnA kapaDA khITI upara dorI upara rAkhI mUke nahi, nahi to pavanathI hAlatA emAM vAyukAya jIvonI hiMsAnuM pApa lAge che. evI ja rIte bahu pavananI icchA paNa zrAvaka kare nahi. vAyukAya jIvonuM zarIra eTalu badhu sUkSma hoya che ke asaMkhyAtA bAdara vAyukAya jIvo bhegA thAya tA paNa AMkhethI joi zakAtA nathI eTalA sUkSma zarIravALA hoya che. A jIvonI hiMsA vagara jIvana jIvAtuM hovAthI rakSA karuM ema jJAnI bhagavaMtoe bolavAnuM kahela che. halana, calana karatAM uThatAM, besatAM, bolatAM, sutA koi paNa pravRtti kAyAthI karatAM kAyAnA halana calanathI A jIvonI hiMsAnuM pApa lAgyA kare che. AthI ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke jarUra vagara halana calana Adi karavuM nahi ane jarUra paDe halana calana karavuM paDe to upayoga ane jayaNA pUrvaka karavAthI e jIvonI hiMsAnuM pApa lAgatuM nathI mATe A jIvonI hiMsA vagara jIvana jIvI zakAya che. A jIvo paNa eka sAthe asaMkhyAtA samudAya rUpe rahelA hoya che. vanaspati kAya jIvonuM varNana eka zarIramAM anaMtA jIvo eka sAthe rahelA hoya te sAdhAraNa vanaspatikAya jIvo kahevAya che. je jIvone jJAnI bhagavaMtoe anaMtakAya jIva rUpe kahelA che. potAnA zarIranA rAganA kAraNe zarIrane sAcavavA ema vicAra karIne jaino paNa anaMta kAyano upayoga karatA thayA che te barAbara nathI eka mAtra jIbhanA svAda mATe ochI hiMsAthI thayelA padArtho jagatamAM vidhamAna hovAthI anaMtakAyanA upayogano sarvathA niSedha karelo che. pratyeka vanastapikAya - eka zarIramAM eka jIva athavA asaMkhyAtA jIva adhikathI rahelA hoya te badhAya pratyeka vanaspatikAya jIvo kahevAya che. AthI zrAvakoe pratyeka vanaspatino paNa zAka tarIke upayoga karatAM vicAra karavo joie, kAcI adhakacarI vanaspati tathA phruTano upayoga na karanArA paNa zrAvako hoya che kAraNa ke je vanaspatimAM jeTalA bI eTalA jIvavALI vanaspati kahevAya che. AthI evI vanaspatino upayoga karanAra zrAvakane eTalA bI jeTalA jIvanI hiMsAnuM pApa lAge che. AthI vanaspati jIvonI rakSA karavAnuM kaheluM che. trasakAya jIvonuM varNana je jIvo sukha meLavavAnI icchAthI ane AvelA duHkhano nAza karavAnI icchAthI svecchAe eka sthAnethI bIjA sthAne jai zake e jIvone trasa jIvo kahevAya che. A trasa jIvomAM hAlatA, cAlatA tarIke aLasIyA, kIDI, maMkoDA, mAMkhI, DAMsa, macchara, gAya, ghoDA Adi magara maccha Adi sApa Adi noLIyA Adi ane pakSIo tathA nArakI-manuSya ane devonA jIvo Ave che. A jIvomAMthI zakya eTalA A jIvonI hiMsA na thAya enI kALajI rAkhI zakAya che ane hiMsA vagara jIvana jIvI zakAya che mATe A jIvo mATe rakSA karUM ema jaNAvela che. Page 190 of 191
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI bhagavaMto kahe che ke pRthvI-pANI-agni ane vAyukAya jIvonI hiMsA karatA eka nAnAmAM nAnA vanaspatikAya jIvanI. hiMsAmAM anaMtagaNuM adhika pApa lAge che kAraNa ke vanaspatikAya jIvo pRthvI Adi cAreya jIvo karatAM vadhAre cetanavALA hoya che tathA e jIvone huM jANuM chuM, tamAruM chuM, cUTuM chuM ityAdi vicAro pedA thAya che e vicAro kilaSTa pariNAmavALA hovAthI eTaluM pApa lAge che enA karatAM nAnAmAM nAnA beindriya jIvanI hiMsAmAM asaMkhya gaNuM adhika pApa lAge che enA karatAM nAnAmAM nAnA te indriya jIvonI hiMsAmAM lAkhagaNuM adhika pApa lAge che enA karatA nAnAmAM nAnA caurIndriya jIvanI hiMsAmAM hajAra gaNuM adhika pApa lAge che ane enA karatAM nAnAmAM nAnA paMcendriya jIvanI hiMsAmAM so gaNuM adhika pApa lAge che. AthI A badhI vicAraNA karIne A cha e kAyanA jIvonI hiMsA vagara jIvana jIvAya evuM dhyeya rAkhIne jayaNA ane rakSAno upayoga rAkhIne jIvana jIvI AtmakalyANamAM AgaLa vadhI zAzvata sukhane pAmo e abhilASA. thayAsa bola0 viveyaof samAd. Page 191 of 191