________________
શ્રી અભુઢિઓ સૂત્ર
૯૧
હવે ત્રીજા પ્રકારના અપરાધો બતાવે છે,
તુ નાદિ, સદં ર નામિ, તમે જાણો છો, હું જાણતો નથી.
કોઈક અપરાધ એવા હોય કે જેનું શિષ્યને જ્ઞાન ન હોય પણ ગુરુભગવંત તે અપરાધને જાણતા હોય અને કોઈક વાર ખબર હોય છતાં પ્રમાદ કે અનુપયોગથી ભૂલ થઈ હોય. આ વિષયમાં ચતુર્ભગી આ રીતે થઈ શકે.
૧. તમે જાણો છો, હું જાણતો નથી - ગુરુભગવંત શાસ્ત્રજ્ઞાતા હોય છે. તેથી ઘણી વાતમાં આપણને અપરાધ જેવું ન લાગતું હોય, છતાં તેમની દૃષ્ટિમાં તે અપરાધ જણાતો હોય.
૨. તમે જાણો છો, હું પણ જાણું છું – ઘણા અપરાધ એવા હોય જે શિષ્યને ખબર હોય છતાં પ્રમાદ, સહસાકાર આદિ દોષોને કારણે થયા હોય. જેને ગુરુભગવંત પણ જાણતા જ હોય.'
૩. હું જાણું છું, તમે જાણતા નથી – ઘણીવાર સંકલ્પ-વિકલ્પવાળા મનને કારણે ગુરુના વિષયમાં ન કરવા યોગ્ય વિચારો કર્યા હોય, જે ગુરુભગવંત જાણતા ન હોય. પરોક્ષમાં તેમના સંબંધી કાંઈપણ ઘસાતું બોલાયું હોય, જે શિષ્યને ખબર હોય પણ ગુરુ જાણતા નાં હોય. કાયાથી પણ તેમના આસનને પગ લાગવારૂપ ક્રિયા થઈ હોય જે ગુરુ જાણતા ન હોય.
૪. હું પણ જાણતો નથી, તમે પણ જાણતા નથી – એવા પણ અપરાધ હોઈ શકે. જેની શિષ્યને ખબર જ ન હોય અને ગુરુ પણ છદ્મસ્થ હોવાથી જાણી ન શક્યા હોય. આ સર્વે અપરાધોને સ્મૃતિમાં લાવી, આ પદ બોલવા દ્વારા ક્ષમાપના માંગવાની છે.
બીજી રીતે આવો અર્થ પણ થઈ શકે કે શિષ્ય અલ્પ બુદ્ધિવાળો-અગીતાર્થ હોય છે. તેથી તેને પોતાની અનાભોગાદિથી થતી કેટલીક ભૂલો ખ્યાલમાં હોતી નથી. પણ ગુરુભગવંતો જ્ઞાની-ગીતાર્થ હોય છે. તેથી શિષ્યની થયેલી ભૂલો તેમના ખ્યાલમાં હોય છે. તે ભૂલોને તેમના દ્વારા જાણી તેના પ્રાયશ્ચિત્ત માટે શિષ્ય આ શબ્દો બોલે છે.
તા મિચ્છા મિ દુદઉં? તેનું “
મિચ્છા મિ દુક્કડ' અર્થાત્ મારું તે સર્વ
