________________
૧૫૬
સૂત્ર સંવેદના
. ભગવાનના વચનો હૈયામાં પરિણામ પામવા તે ભગવાનની કૃપા છે. ભગવાનના વચનો પરિણામ પામવા એટલે જ ભગવાનના વચન ઉપર શ્રદ્ધા થવી. ભગવાનના વચન ઉપર જેમ જેમ શ્રદ્ધા થાય છે, તેમ મોક્ષમાર્ગમાં વિઘ્ન કરનાર કર્મનો વિનાશ થાય છે. આ કર્મનો નાશ થતાં સાધક મોક્ષમાર્ગમાં શીઘ પ્રવૃત્તિ કરી શકે છે. મોક્ષમાર્ગમાં પ્રવૃત્તિ કરતાં મુમુક્ષુનું ચિત્ત અતિ અલ્લાદિત થાય છે. આ આલ્લાદ એ જ ભગવાનની કૃપાથી મળેલ ચિત્તની પ્રસન્નતા છે અને તે પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થતાં પુનઃ વચન પ્રત્યેની શ્રદ્ધા વધે છે. તેનાથી વળી પાછો કર્મનો નાશ અને મોક્ષમાર્ગમાં વધુ પ્રગતિ થાય છે. આ પ્રમાણે શ્રદ્ધાથી કર્મનો નાશ કરતો સાધક છેક મોક્ષ સુધી પહોંચી શકે છે.
આથી વીતરાગ સ્તોત્રમાં કલિકાલ સર્વજ્ઞશ્રી હેમચંદ્રાચાર્યએ કહ્યું છે કે, “હે નાથ ! મારી પ્રસન્નતાથી તમારો પ્રસાદ થાય છે અને તમારી પ્રસન્નતાથી મારા પર કૃપા થાય છે. આમાં તો અન્યોન્યાશ્રય દોષ આવશે, તેથી હે નાથ ! આ દોષનો નાશ કરી આપ મારા પર પ્રસન્ન થાઓ.” આ એક ભક્તિના અતિશયથી થયેલ ભક્ત હૃદયની પ્રાર્થના છે. આ શ્લોકમાં જે રીતે ગ્રંથકર્તાએ ભગવાનની પ્રસન્નતાની માંગણી કરી છે. તે જ રીતે અહીં ભગવાનની વાણી મારા પર પ્રસન્ન થાઓ, એવી માંગણી કરી છે.
ક્ષિત્તિ વંતિય મહિમા : કીર્તન કરાયેલા, વંદાયેલા અને પૂજાયેલા
ભગવાનના જે જે નામો છે, તે નામો સાથે સંકળાયેલા ગુણો અને તેમના લોકોત્તમ જીવન ચરિત્રને હૃદયસ્થ કરી તે તે ગુણોને મેળવવાના યત્ન રૂપે તેમનું નામોચ્ચારણ કરવું તે કીર્તન છે. મનથી તેમના વિશિષ્ટ ગુણો પ્રત્યે બહુમાનનો ભાવ ઉત્પન્ન કરી મસ્તક નમાવી અંજલી જોડી વંદામિ - વંદે આદિ શબ્દો બોલવા તે વંદન છે અને પુષ્પ-ધૂપ આદિ વડે પરમાત્માને પૂજવા તે પૂજન છે.
હવે આ રીતે કીર્તન-વંદન અને પૂજન કરાયેલા કોણ છે તે કહે છે.
ને રોજ ઉત્તમ સિદ્ધાઃ જેઓ લોકમાં ઉત્તમ છે (અને) સિદ્ધ છે, એવા આ (પરમાત્મા)
18. मत्प्रसत्तस्त्वत्प्रसादस्त्वत्प्रसादादियं पुनः । इत्यन्योन्याश्रयं भिन्धि प्रसीद भगवन् ! मयि ।।
- વીતરાગ સ્તોત્ર, ૧૦-૧
