________________
શ્રી સામાઈયવય જુત્તો સૂત્ર
છે તેટલીવાર અશુભ કર્મોનો નાશ કરે છે. આ કારણથી મોક્ષાર્થી શ્રાવકે ઘણીવાર, બહુવાર સામાયિક કરવું જોઈએ.
૧૮૭
આ બંને ગાથા બોલતાં શ્રાવક વિચાર કરે છે કે, “જો મારે મારું કલ્યાણ કરવું હોય તો સૌ પ્રથમ મારે સાવધ ભાવનો ત્યાગ કરવો જ પડશે. કેમકે, સાવધ ભાવ જ જીવને ત્રણે કાળમાં દુઃખ આપે છે. આથી સત્ત્વ અને સામર્થ્ય હોય તો તો સર્વવિરતિભાવને સ્વીકારીને મારે પાંચ સમિતિ, ત્રણ ગુપ્તિ, ક્ષમાદિ દશ યતિધર્મોનું સતંત પાલન કરવું જોઈએ. તેનાથી જ મારા કર્મ ખપશે અને મારા આત્માનું હિત થશે. પણ જો આવું સામર્થ્ય ન હોય તો પણ આવા સામર્થ્યને પ્રાપ્ત કરવા પુનઃ પુનઃ શુદ્ધ (દોષ વિનાનું) બે ઘડીનું પણ સામાયિક કરવા માટે મારે સતત યત્ન કરવો જોઈએ.”
આત્મહિતાર્થે વારંવાર સામાયિક કરવાની ભાવનાવાળો આવો શ્રાવક કદાચ સામાયિક પાળે તો પણ તેનું મન સામાયિક પ્રત્યે જ બંધાયેલું હોય છે. રુચિરૂપે તો તેનો સામાયિકનો ભાવ સામાયિક પાર્યા પછી પણ સતત વર્તતો હોય છે. આથી જ જ્યારે જ્યારે સંયોગ અને સત્ત્વ હોય, ત્યારે ત્યારે તે અવશ્ય સામાયિકમાં પુનઃ જોડાઈ જાય છે. સામાયિકની આવી રુચિ હોવાને કારણે તે જ્યારે સંસારની અન્ય ક્રિયા કરે ત્યારે પણ તેમાં તીવ્ર રસ કે રુચિ નથી રાખતો. તીવ્ર રસ કે રુચિ વગર સંસારની ક્યિા કરતો હોવાને કારણે સંસારની ક્રિયાઓ પણ તેના માટે સતત જેનો પ્રવાહ ચાલુ રહે તેવા સાનુબંધ પાપકર્મનું કારણ બનતી નથી અને પુનઃ પુનઃ થતી સામાયિકની યિા તેને તાત્વિક મુનિભાવની નજીક લઈ જવામાં કારણભૂત બને છે.
સામાયિક વિધિએ લીધું, વિધિએ પાર્યું, વિધિ કરતાં જે કાંઈ અવિધિ થઈ હોય તે સવિ હું મન-વચન-કાયાએ કરી મિચ્છા મિ દુક્કડં.
શાસ્ત્રમાં જે પ્રકારે મન, વચન, કાયાની શુદ્ધિ જાળવવાની કહી છે, તે પ્રકારે શુદ્ધિ જાળવી, શુદ્ધ વસ્ત્રોનું પરિધાન કરી, શાસ્ત્રાનુસારી મુહપત્તિ, ચરવળો વગેરે ઉપકરણો લઈ, યોગ્ય સમયે, યોગ્ય સ્થળે, સામાયિકના સૂત્રો અને અર્થની યોગ્ય વિચારણા કરીને સામાયિકની જે પ્રતિજ્ઞા લેવાય તે વિધિથી સામાયિક લીધુ કહેવાય અને લીધેલી તે પ્રતિજ્ઞાને યોગ્ય રીતે વહન કરી, શાસ્ત્રમાં જે રીતે સામાયિક પારવાનું કહ્યું છે, તે રીતે સામાયિક પારવું તે વિધિપૂર્વક સામાયિક પાર્યું કહેવાય.
