________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬
“તેમાં વળી જંબુસ્વામી બાદ લગભગ ૧ સેક પછી ૧૨ દુકાળનો સામનો કરવાના સમયે સાધુસંસ્થામાં શૈથિલ્ય પ્રસરવા લાગ્યું.”
ત્યારબાદ બજસેન સ્વામીના વખતમાં બીજીવાર દુષ્કાળ આવે છે. ઇતિહાસ નોંધે છે. વર્તમાન જેવા ઝડપી વાહનોના અભાવવાળા કાળમાં અન્ન પાણીની સગવડમાં શાસ્ત્રવિહિત સાધુજીવન નિભાવવાનું અતિ મુશ્કેલ બન્યું હતું. લગભગ ૭૪૮ સાધુઓએ ધર્મ પ્રતિજ્ઞાપર દૃઢ સાધુઓ સંથારાપૂર્વક સમાધિમરણ સ્વીકારી લીધું.
બીજા ઘણા સાધુઓએ કષ્ટપૂર્વક જે મળે તેનાથી ચલાવી જીવન નિર્વાહ કર્યો તો કેટલાંકે સાધુજીવનમાં ઘણી બાંધછોડ કરી જીવન ચલાવ્યું હતું તે કેટલા અંશે યોગ્ય હતું તેની ચર્ચા અત્યારે અસ્થાને છે પણ સાધુજીવનના શૈથિલ્યનું આ એક પ્રબળ નિમિત્ત હતું તે સ્વીકારવું રહ્યું.
આમ જંબુસ્વામી બાદ આવેલ આ આંધિએ સાધુસમાજમાં સંઘભેદ જન્માવ્યો. ભગવાન મહાવીરના સમયથી ચાલતી પરંપરામાં વિભેદક આ દુઃખદ અને કારૂણિક પ્રસંગ ૬૦૯માં ઇતિહાસ નોંધે છે જેમાં શ્વેતાંબર અને દિગંબર બંને પરંપરામાં પરસ્પર સરસાઈ બતાવતી અનેક ક્વિદંભ ચાલુ જ છે. અને બંને સંપ્રદાયમાં ચારિત્રપાલનમાં ઉત્કૃષ્ટતા અને જ ધન્યતાતો ત્યારે પણ હતી જ. એટલે મુખ્યત્વે માન્યતા ભેદ - અનેકાંત દૃષ્ટિમાંથી એક દૃષ્ટિને વધારે મહત્તાના કારણે પણ ઉદ્યમાં આવેલા દિગમ્બર - શ્વેતાંબર સંપ્રદાયની પટ્ટાવલિમાં જંબુસ્વામી સુધીનાં નામો મળી આવે છે.
જંબુસ્વામીથી એક પૂર્ણ પરંપરા જાણે પૂર્ણ થઈ અને પછીથી જે વિચારભેદ પરિસ્થિતિભેદ અને ઉતરતા કાળના લક્ષણો ઉપસવા માંડ્યા તે લોંકાશાહ પર્વતમાં તીવ્ર અને તીક્ષ્ણ બન્યા હતાં. હરિભદ્રસૂરિજી અને હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા સમર્થ જ્યોતિર્ધરો આ શિથિલતાનો પ્રવાહ અટકાવી શક્યા નહતાં “સંબોધપ્રકરણમાં મહામનિષો પૂ. હરિભદ્રસૂરિજીની આ વેદના ટોકાયાં કરે છે. શ્રાવકોએ કરવા યોગ્ય ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ શ્રાવકોએ
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
