________________
હાથમાં ગયા તે આજથી
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ આ તેમના વિધાન સામે ખાસી ચર્ચા ચાલી. વિરોધો થયા. છતાંય પ્રભુદાસભાઈએ નીડરતાથી સત્યપક્ષને વળગી રહ્યા. સહી લેવું પણ સાચું કહેવું અને પ્રગટ કરવું. પોપ પોલ છઠ્ઠા યુરીસ્ટીક ખ્રિસ્તી કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા ભારત આવવાના હતા ત્યારે તેમની પર પંડિતજીએ પોપને ભારત આવતા અટકાવવા ૬ પાનાં ભરીને તાર કર્યો. સંસ્કૃતિના નાશનો ખુલ્લો આરોપ હતો. તાર સેન્સર થયો તો નિડરતાથી તે તારનું લખાણ ચાલુ બેઠકે દરેક સંસદ સભ્યોને અને ખુદ પંડિત જવાહરલાલ નહેરૂના હાથમાં પહોંચાડ્યું. કેવા વિકટ સંજોગોમાં તેમને નિડરપણે પોતાની વિચારધારા વહેતી મૂકી હતી? આજથી ૫૦ વર્ષ પહેલા “સંતતિ નિયમન' શબ્દનો ઉચ્ચાર થતાં જ એની આર્ય સંસ્કૃતિ પર આવી રહેલી ભયંકરતાનો ખ્યાલ આપવો એટલે, અર્ધ પાગલમાં ખપવું છતાં એવા વિશેષણોની ઉપેક્ષા કરી બેધડકપણે પોતાની વિચારધારા રજૂ કરતા રહ્યાં. ભારતનું ભાવિ, આર્ય પ્રજા, આર્ય ધર્મ, આર્ય દેશ, વિશ્વ શાંતિ વગેરે અનેક બાબતો પર પોતાના પરિણામલક્ષી તુલનાત્મક વિચારો રજૂ કરતા રહ્યા. જરૂર લાગે તો મુનિ ભગવંતની પણ ભૂલો પ્રત્યે તેમનું ધ્યાન દોરતાં અને ગમે તેના પ્રસિદ્ધ, વિદ્વાન કે ધનવાન શ્રેષ્ઠી ધર્મ વિરુદ્ધ કે સંસ્કૃતિ વિરુદ્ધ કાર્ય કરે કે વિચારો વ્યક્ત કરે તો પ્રભુદાસભાઈ તેનો વિરોધ કરી સન્માર્ગે પ્રસ્થાપિત કરવા પ્રયત્ન કરતા. તેમની શાસન પ્રત્યેની અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યેની નિઃસ્વાર્થ અડગ ભક્તિમાંથી જ તેમનો આ નીડરતાનો ગુણ પ્રગટ થયો હતો.
શ્રુતજ્ઞાન તરફનો ગાઢ પ્રેમ (૨) શ્રુતજ્ઞાન એટલે “શબ્દો લેખ સહિતે શ્રુતજ્ઞાન”
પંડિતજીના જીવનને સાર્થક કરી આપનાર એક શ્રેષ્ઠતમ ગુણ હતો. પંડિતજીનો શ્રુતજ્ઞાન તરફનો પ્રગાઢ પ્રેમ પંડિતજી વિદ્યોપાસના યુક્ત જીવન એટલે પ્રગાઢ શ્રુતભક્તિનો અવિરત મહાયજ્ઞ. ૮૨ વર્ષના તેમના જીવન પર દષ્ટિપાત કરીએ તો જૈન ધર્મના પંડિતો અને શિક્ષકોની કરિમાનો ખ્યાલ આવે છે. એમણે સાધુ-સાધ્વીજીને તેમની આગવી શૈલીથી અભ્યાસ કરાવ્યો. કેટલાયના એ જ્ઞાનદાતા ઉપકારી ગુરૂ બન્યા.
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
- ૧ ૩૦
