________________
એમના પત્નીનું નામ કમલા હોવું જોઈએ. ‘ઘરી કમલા કંતા' તેઓ સ્વરૂપવાન, ગુણવાન, સૌભાગ્યવાન હતા. તેમ જ પરંપરા મુજબ સુશ્રાવિકા પણ હશે જ. ભાઈ, બહેન વિનીત પુત્રો શીલંવંતી વહુઓ અને બાળકોથી હર્યોભર્યો પરિવાર સંપીને રહેતો હતો.
કવિ એક આદર્શ શિષ્ય પણ હતા. પોતાના પિતૃવંશની જેમ જ કવિએ દરેક કૃતિઓમાં પોતાના વ્યક્તિત્વના ઘડવૈયા એવા ગુરુઓને સ્મર્યા છે.
પ્રોફેસર વાડીલાલ ચોકશીના સંશોધન અનુસાર
‘કવિ જૈનોના વિખ્યાત તપગચ્છના મૂર્તિપૂજક શ્વેતાંબર વીસા પોરવાડ જૈન વણિક જ્ઞાતિના હતા. તેમના સમયમાં તપગચ્છની ૫૮મી માટે સમ્રાટ અકબર પ્રતિબોધક હીરવિજયસૂરિ હતા. તેમનો સ્વર્ગવાસ સં. ૧૬૫૨માં થયો. તે સમયે કવિની ઉંમ૨ ૨૧ વર્ષની ગણી શકાય. ત્યારબાદ અકબર બાદશાહ પાસેથી સવાઈ જગદગુરુનું બિરૂદ મેળવનાર તેમના પટ્ટધર વિજયસેનસૂરિ થયા. જેમને કવિએ પોતાના ગુરુ તરીકે સ્વીકારી પોતાની કૃતિઓમાં અનેક સ્થળે સ્તવ્યા છે. પ્રથમ ઉલ્લેખ સને ૧૬૧૦માં રચાયેલ (વિ.સ.૧૬૬૬) કવિના વ્રત વિચાર રાસમાંથી મળી આવે છે.'' કવિ ઋષભદાસ એક અધ્યયન પૃ.૩ ત્યાર પછીના બધા રાસમાં પ્રાય. ગાયા છે. ઋષભદેવ રાસમાં ગુરૂનો ઉલ્લેખ નથી. જે વ્રતવિચાર પહેલા તખાયો છે.
કવિ આદર્શ-શ્રાવક હતા. તેઓ
દૃઢધર્મી, પ્રિયધર્મી, પિતૃધર્મી, શ્રાવકોનાં લક્ષણોથી સંપન્ન હતાં. રોજ ઊભયકાળે પ્રતિક્રમણ મહિનામાં ચાર પૌષધ, સમક્તિ સહિત ૧૨ વ્રતના ધારણહાર હતા રોજ વ્યાસણું (દિવસ દરમ્યાન બે જ વખત એક જ આસને બેસીને ભોજન કર કરનાર, ત્રિકાળ પૂજા, દરરોજ બે પંચતીર્થ, સ્વાધ્યાય કરનાર, વીસ સ્થાનક તપના આરાધક, શેત્રુંજય-ગીરનાર-શંખેશ્વરની યાત્રા કરનાર સ્તવન રાસ વગેરે લખીને શાસન પ્રભાવના કરનાર, વિદ્યાદાન (છાત્રોને ભણાવના૨) કરનાર, પ્રભુની સામે એક પગ ઊભા રહીને રોજ ૨૦
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૬૫
