________________
20 9
કવિની સીધી સરળ અને રસાળ સંવાદોવાળી શૈલી એમની રચનાઓને શણગારે છે અને પરોક્ષ રહેતા પાત્રોનું મનઃસૃષ્ટિમાં પ્રતક્ષવત્ દર્શન કરાવે છે. એમના ભાષાવૈભવનું એક અંગ એમની કહેવતો અને રૂઢિ પ્રયોગો પણ છે. કહેવતો અને રૂઢિ પ્રયોગો પણ છે. કહેવાતો અને રૂઢિપ્રયોગોમાં થોડામાં ઘણું કહેવાની તાકાત હોય છે જે ભાષા સમૃદ્ધિની નિશાની છે.
એકંદરે એમની ભાષા દુર્બોધ પદો અને દીર્ઘ સમાસોથી મુક્ત, વિષયાનુરૂપ વાગાડંબર રહિત, બિનજરૂરી અલંકાર શક્તિ, સરલ, સુબોધ અને પ્રાસાદિક છે. મધુરતા, અસંદિગ્ધતાને કારણે સામાન્ય કોટિની વ્યક્તિ પણ યથાર્થ રસપાન કરી શકે છે. એમનાં કાવ્યોમાં મુખ્યત્વે ઉપદેશાત્માક, કથાત્મક,પ્રતિપાદક, આલોચનાત્મક, વ્યાખ્યાત્મક, ભાવાત્મકશૈલીનો ઉપયોગ પ્રાયઃ વધારે થયો છે. એમની શૈલી વર્ષ વિષયને અનુરૂપ શૈલી છે.
કથાશૈલી કવિએ અનેક સ્થળે મુખ્ય વિચારને પુષ્ટ કરવા માટે કથાનુયોગ દુષ્ટાંતો આપ્યા છે. એમા એમની સંક્ષિપ્ત લેખન શૈલીના દર્શન થાય છે. ઘણીવાર પોતાના મુખ્ય વિષયનું નિરૂપણ કરતાં વચ્ચે આડકથાઓ મૂકી છે. જો કે આવી શૈલી શિથિલતાસૂચક છે. છતાં તત્કાલીન સમયમાં રચાતા રસકાવ્યો અને એવા કાવ્યોના શ્રોતાઓની રસવૃત્તિ સંતોષવાનું કાર્ય તેમ જ આ પ્રકારની રચનાઓ દ્વારા લોકોને વિવિધ વિષયોનું જ્ઞાન આપવાનું પ્રયોજન એવી શેલી વડે જ સિદ્ધ થતું હોઈ સામાન્ય લોકો માટે તો એ રોચક અને ચિત્તાકર્ષક જ નીવડે છે.
પાત્રાલેખન સુઘડ, સજીવ સ્વાભાવિક પ્રતીતિકર પુરૂષપાત્રની જેમ સ્ત્રીનું પમ પાત્રાલેખન કર્યું છે. ચરિત્ર ચિત્રણમાં સારૂં કૌશલ દાખવ્યું છે. એમની શૈલીનાં સ્વાનુભવનું અંકન એ ઘટનાચક્રનું યથાર્થ વર્ણન મળે છે રાજનીતિ અને ઐતિહાસિક વિગતોને કવિ જે રીતે એક ઈતિહાસજ્ઞની રીતે પ્રસ્તુત કરી શકે છે તે જ રીતે કાવ્યમય પ્રસંગો પણ એક ઉર્મિશીલ અને ભાવુક કવિની જેમ વર્ણવી શકે છે.
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૬૮
