________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ આવતો તત્ત્વબોધ આ ગ્રંથની ગુણવત્તાને વધારે છે. આ ગ્રંથ વાડીલાલનો
આવો જ બીજો ગ્રંથમણિ તે જૈન દીક્ષા' જેમાં મિ. શો. ચેતનવાદની શોધમાં નીકળ્યો છે તે જુદા જુદા ધર્મનાં તત્ત્વોનો અભ્યાસ કરવાની અભિલાષા ધરાવે છે. - ૧૯૨૧માં પોલિટકલ ગીતા અથવા ધ ફિલોસોફી ઓફ લાઈફ પુસ્તક પ્રગટ થયું ત્યારે અંગ્રેજ સરકાર તરફથી એને જપ્ત કરવાના ઓર્ડર નીકળી ગયા હતા. ખબર પડતાંજ વાડીલાલે પુસ્તક રાતોરાત તૈયાર કરાવી પોસ્ટમાં રવાના કરાવી દીધા અને બર્નાર્ડ શો તેમ જ એચ.જી.વેલ્સને પણ નકલો મોકલી પરિસ્થિતિથી વાકેફ કર્યા. અસહકારના આંદોલનમાં સફળતા કે નિષ્ફળતા ક્યારે મળે એની સૈદ્યાન્તિક ચર્ચા કરી વાડીલાલે ગાંધીજીને પત્ર લખવા ધાર્યું હતું પરંતુ એ પત્ર ૨૦૦ પાન જેટલો લાંબો થઈ જતાં એને પુસ્તક રૂપે ગોઠવીને દુનિયાભરના વિચારકોને મોકલવા નક્કી કર્યું હતું. એમાં માનસશાસ્ત્ર અને અધ્યાત્મશાસ્ત્રની દૃષ્ટિએ રાજકીય ઘટનાઓ ઉપર, દુનિયાની તત્કાલીન પરિસ્થિતિ પર, અસહકારના ધર્મયુદ્ધ પર અને સંભવિત ભવિષ્ય પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો.
“એક શીર્ષકવાળા નાનકડા પુસ્તકમાં રૂપકાત્મક રીતે “એક'નું તત્ત્વજ્ઞાન વ્યક્ત કર્યું છે. પરમાનંદ પ્રાપ્ત કરવા એકતાની જરૂર છે. બ્રહ્મને જ ભાવનામાં ઓતપ્રોત કરી શકનાર જિંદગીનો આનંદ માણી શકે છે. મન, વાણી અને કાયાની એકતા જ માનવને દેવ બનાવે છે. આ વિચાર, વાણી અને વર્તનની એકતા; જ્ઞાન, ભાવ અને ભક્તિના ઐક્યની ઊંડી ફિલસૂફી દ્વારા રજૂ કરવામાં સર્જક સફળ રહ્યા છે.
“આર્યધર્મ'ના નાનકડા પુસ્તકમાં દાન, શીલ, તપ અને ભાવના વિશેષ અર્થ દર્શાવી દષ્ટાંતો આપી વિવેચના રજૂ કરી છે તો “જેનહિતેચ્છુ'માં ૧૯૧૫માં “નગ્નસત્ય' લેખમાવાની વાડીલાલે શરૂઆત કરી જેની સૂત્રાત્મક શેલી અને આખાબોલાપણું શ્રી સી. બી. ગલીરાને સ્પર્શી ગયું અને
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
