________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ “નગ્નસત્ય' માટે રૂ. ૧૦૦૦/-નું ગલીઆરા પારિતોષિક વાડીલાલને પ્રાપ્ત થયું. શ્રી નાનચંદજી મહારાજે “નગ્નસત્ય' વિશે મંતવ્ય આપતાં નોધ્યું છે કે “ઊંડા મનન-ચિંતનને પરિણામે “સત્ય” શોધી એને નગ્નસ્વરૂપે સમાજ પાસે રજૂ કરવું એ કપરું કાર્ય છે. એ તો જેને અનુભવ થયો હોય તે જ જાણે. “નગ્નસત્ય' એટલે આગનો તણખો ચોધારું શસ્ત્ર, એટલે કે જે પ્રદેશને એ તણખો સ્પર્શે તેને પોતા રૂપ બનાવી તેમાં પ્રકાશ રેલે; જીવનવિકાસનાં અવરોધક બળો એટલે રૂઢિગત જીવન પ્રણાલિકાઓ.’
વાડીલાલના પત્રકારિત્વના વિકાસક્રમની દૃષ્ટિએ ત્રણ ત્રબક્કા પાડી શકાય. ઈ.સ.૧૮૯૯થી ૧૯૧૨ સુધીનો ગાળો જેમાં સ્થાનકવાસી જૈનોને લક્ષ્યમાં રાખીને લેખો લખ્યા.
વાડીલાલે “જેનહિતેચ્છુ માસિક પત્રની જેમ “જૈનસમાચાર' સાપ્તાહિક પણ શરૂ કર્યું હતુ મુનિશ્રી નાનચંદજીનાં લખાણો અને કાવ્યો ઘણી મોટી સંખ્યામાં એ સાપ્તાહિકમાં પ્રગટ થયાં હતાં. વાડીલાલે તો કન્યાવિક્રય, બાળલગ્ન, વૃદ્ધલગ્ન વગેરે સામે ઉગ્રતાથી લખ્યું છે તો જ્ઞાતિ સુધારણા, સમાજ કેળવણી જેવા પ્રશ્નોની વિશદ ચર્ચા કરી હતી. ૧૯૧૨માં ખાસ કારણોસર “જૈન સમાચાર' બંધ કરવું પડ્યું હતું તે સમયે સાધુમાર્ગી જૈન સંઘને છેલ્લી સલામ' શીર્ષકથી લેખ લખ્યો જે એમના જીવનના ઉચ્ચ વિચારો અને આદર્શોને વ્યક્ત કરે છે તો “જેન બનવાથી ઊભી થતી મુશ્કેલીઓમાં એમની આત્મકથા, નિરૂપાઈ છે. શ્રી ભગુભાઈ કારભારીએ વાડીલાલના “જૈનસમાચાર પત્ર પર બદનક્ષીનો દાવો કોર્ટમાં માંડ્યો હતો. વાડીલાલને બે મહિનાની આસાનકેદની સજા પણ થઈ હતી, છતાં ભગુભાઈ કારભરી સ્વર્ગવાસી બન્યા ત્યારે વાડીલાલે નોધ્યું કે “મૂર્ખાઓથી ભેટવા કરતાં સજ્જનોથી લડવું એ વધારે ઈચ્છવા યોગ્ય છે.”
વાડીલાલ જિંદગીભર સમાજ અને ધર્મ માટે ઝઝૂમતા રહેના ઉત્તમ ચારિત્ર્યશીલ મામસ રહ્યા પરંતુ સમાજે કરેલો અનાદર એમને માટે અસહ્ય બની ગયો. ૧૯૧૯ પછી જૈન ઉપાશ્રયોનાં પુસ્તકાલયોમાં સંગ્રહાયેલું
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
