________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ તેથી માસિકપત્રના તંત્રી બનવાનું પોતે સ્વીકાર્યું અને ૧૮૯૯ના એપ્રિલમાં ‘જૈનહિતેચ્છુ'નો આરંભ થયો. ગૃહસ્થી ધર્મગ્રંથો ન વાંચી શકે એવી તત્કાલીન પ્રવર્તમાન માન્યતાને અવગણીને વાડીલાલે ગ્રંથોનું અધ્યયન શરૂ કર્યું. કોઈપણ વાતને તર્કની સરાણ ચઢાવ્યા પછી જ તે સ્વીકારતા. એમને સમજાયું કે સુવર્ણ મોધું જ છે અને તે ગરીબો માટે ! નથીઃ “આનંદ” અને “જીવન” જેટલાં આકર્ષક છે તેટલાંજ મોંધી કિંમતે મલે તેવાં છે. દુઃખને અટકાવવા ઈચ્છનારે દુઃખ ભોગવવા - શ્રમ ઉઠાવવા તૈયાર થવું જ જોઈએ. ત્યારથી એમણે જૈનજીવન જીવવાનો અને જૈન તત્ત્વજ્ઞાનને ચારિત્રરૂપે વ્યવહારમાં મૂકવાનો નિશ્ચય કર્યો. જે બાર વ્રતોનું રહસ્ય તેઓ સમજ્યા હતા તે વ્રતોનું પાલન કરવાનો પણ મનોમન ઠરાવ કર્યો.
સમય પસાર થતાં જેનતત્ત્વજ્ઞાન, થિયોસોફી, આર્યસમાજ, વેદાન્ત શયનહોરવિવેકાનંદ, એમર્સન અને રામતીર્થ વગેરેના સાહિત્યનો એમનો પરિચય થયો અને પરસ્પર વિરોધી સિદ્ધાંતોએ એમને ગભરાવ્યા. એક દિવસ, એક બહુસેલરની દુકાને એ જઈ ચઢ્યા અને ઉધઈ ખાધેલું, નહિ વેચાતું અંગ્રેજી પુસ્તક અડધી કિંમતે ખરીદવા બુકસેલરે આગ્રહ કર્યો. એ અપરિચિત લેખક તે ક્રેડિરક નિજો અને પુસ્તક 'Beyond good and evil'. આ ઘટનાને વાડીલાલે ઘણી વિગતે આલેખી છે કારણ એમના જીવનનો અહીં મોટો વળાંક જોવા મળે છે. જીવન વિશેને એમનો અભિગમ બદલાઈ ગયો. નિરો પાસેથી એમને Superman શબ્દ મળે જેનો અર્થ સમજાવવા એમણે, અપાવદરૂપ પુરુષ, લોકોત્તર પુરુષ, શ્રેષ્ઠ પુરુષ, પૂર્ણાવતાર, યુગપ્રધાન, પુરુષોત્તમ, પુરુષસિંહ, મહાપુરુષ અને મહાવીર શબ્દો પ્રયોજ્યા છે. આ Superman, મહાવીર કોણ એ સ્પષ્ટ કરવા તેઓ લખે છે કે Superman એટલે પ્રકાશની પાછળ ચાલનારો નહિ પણ જેની પાછળ પ્રકાશ ચાલતો હોય એવો પુરુ,, ભક્ત નહિ પણ જ્ઞાનયોગ પ્રેરિત કર્મયોગી પ્રકટી આવે અને તૈયાર થયેલી સર્વ શક્તિઓનો સદુપયોગ, અને સમન્વય કરી શકે'. આ ઉપરાંત “તીર્થકર' એટલે પણ
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
८४
