________________
pe se pe
90 pe e e
90 9
શુભવિજયજીનો દેહોત્સર્ગ સમય સં. ૧૮૬૦નો આપેલ છે. શુભવેલિ’ પણ એ જ સમયમાં રચવામાં આવ્યો હતો.
વીરવિજયજીના વિહારનું ક્ષેત્ર ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્ર હતું, પરંતુ અમદાવાદ સાથેનો તેમનો ગાઢસંબંધ રહેતો.
પંડિત વીરવિજયજીએ સુરસુંદરી રાસની રચના સં. ૧૮૫૭માં કરી અને સ્થૂલભદ્રની શિયળવેલ સં. ૧૮૬૨માં લખી. તેઓ હવે પ્રથમ પંક્તિના કવિ તરીકે ઓળખાવા લાગ્યા. શિયળવેલમાંથી પંદર તિથિ, સાતવાર અને બાર માસ અમદાવાદના ઘરેઘરમાં ગવાવા લાગ્યા. તેમની ગહુંલિઓ વખણાવા લાગી. તેઓ જૈનેતરોમાં પણ લોકપ્રિય બન્યા. તેમની અષ્ટપ્રકારી પૂજા (સં. ૧૮૫૮) મંદિરે મંદિરે ૨સથી ભણાવા લાગી. આ સર્વને પરિણામે શુભવિજયજીએ સં. ૧૮૬૦ના અરસામાં તેમને અમદાવાદના શ્રી સંઘ સમક્ષ પંન્યાસની પદવી આપી તે પછી થોડા સમયમાં જ શુવિજયજીએ કાળ કર્યો. કવિ તરીકે વીરવિજયજીઃ
કવિ તરીકે જૈનસમાજમાં તેમનું શિરમોર સ્થાન છે. તેમની કૃતિઓમાં કાવ્ય ચમત્કૃતિ અને માધુર્યયુક્ત, પ્રત્યેક પંક્તિમાં ઝડ-ઝમક અને અલંકારો છે. શબ્દ ઔચિત્ય એટલું કે તેમના કાવ્યો સુગેય, ભાવયુક્ત તથા આર્દ્રતાપૂર્ણ છે. સાહિત્યના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેમણે પોતાની કલમ ચલાવી છે.
વીરવિજયજીએ સુરસુંદરી રાસ, ધમ્મિલ રાસ, ચંદ્રશેખરની રાસ અનુક્રમે સં. ૧૮૫૭, ૧૮૯૬ અને ૧૯૦૨માં રચી લોકોમાં પ્રતિષ્ઠા મેળવી રસની જમાવટ, અસરકારક વર્ણનો, અખંડિત રસપ્રવાહ અને પ્રાસાનુપ્રાસ તેમની કૃતિઓના લાક્ષણિક તત્ત્વો છે.
પં. વીર વિજયજીની કૃતિઓ અનેકદેશીય હતી. સ્થૂલિભદ્ર શિયળ વેલનામનું કાવ્ય ૩૩ વર્ષની વયે લખ્યું. તેમાં શૃંગારરસનું પોષણ, વિરહ દશાની ચિતાર અને શાંતરસ સેવન જેવા પ્રસંગોના આલેખનમાં પોતાની કુશળતા સિદ્ધ કરી છે. એક અસાધારણ રસની જમાવટ કરી શકે તેવી આ કૃતિ છે.
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૫૦
