________________
૩પર
સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર-૧
સમજાવ્યું
“અયોધ્યા વાસીએ ! તમારી જેમ હું પણ પ્રજા છું. આચાર્ય કુલપતિ આપણે બધાના રાજા છે. તેથી તમારા બધાનું મારી સાથે આવવું એ વર્તમાન રાજાની અવગણના થશે. પ્રજાએ રાજ ભકત થવું જોઈએ. હવે મર્યાદાની રક્ષાને માટે તમારે જવું જ પડશે.”
એક નાગરિકે બધા તરફથી કહ્યું
“મર્યાદા ભંગ કરવાથી આપણું શું થશે ? એ જ થશે કે કુલપતિ આપણને શાપ આપીને ભસ્મ કરી નાખશે ! એનાથી અમે નથી ડરતાં. તમે તો અમારા પિતા છે. શું સંતાન પોતાના પિતાને છેડે છે? મર્યાદાની જ વાત છે તે મર્યાદા એ જ છે કે સંતાને પિતાની સાથે જ રહેવું.
મહારાજ હરિશ્ચન્દ્રનું હૃદય પણ ભરાઈ આવ્યું. તે પણ રડવા લાગ્યા. પરંતુ અયોધ્યા વાસીઓના ન જવાથી તેમના વ્રતનો ભંગ થતો હતો અને આ તરફ એ બધાને પ્રેમ પણ અદ્દભુત હતો. ત્યારે રાજાએ આ રીતે સમજાવ્યું–
“અધ્યા વાસીઓ ! સત્ય-પાલનથી કઈ પણ વસ્તુ મેટી નથી. સત્ય માટે જ હું બધું જ છોડીને જઈ રહ્યો છે. જે તમે નહીં જાવ તે મારા વ્રતને ભંગ થશે. તમે બધા પણ સત્યવતી તે છે. સત્ય પાલનમાં સ્વાર્થને ત્યાગ
