________________
૩૮૮
સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર
કેઈ લક્ષણ બાકી નથી. તેમણે તરત હરિશ્ચન્દ્રરાજાને નીચે ઉતાર્યા અને દિવ્ય વન ઔષધે તથા પિતાના તપ બળથી તેમને પૂર્ણ નીગી અને સ્વસ્થ કરી દીધા. આ જીવદાન માટે તેમણે મહર્ષિને ધન્યવાદ તે આપ્યા, પણ આને પિતાના માટે તે અભિશાપ જ માન્યું. પણ વિધાતાના લેખને કે ટાળી શકે છે? હજુ તે તેમને વધારે તપ કરવાનું હતું. સવાર પડવાની તૈયારી હતી, તે પણ અંધારું હતું. મશાલ અને લાકડીને લઈને સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર પિતાની પહેલાંની જગ્યા પર આવી ગયા. આવી રીતે સ્મશાનની રખેવાળીમાં તેમના દિવસે વીતી રહ્યા હતા. તેમણે પોતાને એકલા માની લીધા હતા. સુતારા અને હિતાશ્વને મળવાની તેમને આ
જીવનમાં કેઈ આશા નહોતી. પરંતુ આ તરફ સુતારાને તે પિતાની આ પ્રાર્થના પર વિશ્વાસ હતો કે–તેને પુણ્યન મે ભર્તા હરિન્દ્રોઅસ્તુ વૈ પુનઃા !”
હે લાલી નું મને છોડીને કયાં જાતે રહ્યો ? તારા વિના હું કેવી રીતે જીવીશ? ઊઠ લાલ, એક વાર તે મા. કહી દે !”
સમશાનના રખેવાળ હરિયાએ આ કરુણ આકંદ સાંભળ્યું તો પોતાના સ્થાન પરથી ઊઠયા–“જઉં, અડધું કફન લઉં.
