________________
સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર-૧
મજુરી નહીં કરી શકે. જ્યાં સુધી મારું રાજય છે, ત્યાં તમારે રહેવું નહીં. એક મહિનાના છેલ્લા દિવસે હું મારું ધન લેવા તારી પાસે આવીશ.”
મહારાજે કુલપતિની આજ્ઞા માથે ચઢાવી. ત્રણેય જીએ વલ્કલનાં વસ્ત્રો પહેર્યા અને ખૂલ્લા પગે જ રાજભવનેથી ચાલી નીકળ્યા. તેમની પાછળ પાછળ સમસ્ત અયોધ્યાવાસી સ્ત્રી પુરૂષ હતાં. કોઈ પણ આંખ એવી નહતી, જેમાં આંસુ ના હોય. મહારાજ હરિશ્ચન્ટે બધાને પાછા ફરવા કહ્યું. પરંતુ કઈ પણ તેમને છોડીને પાછા ફરવા નહોતા ઈચ્છતી. જ્યારે અયોધ્યા નગરીની સીમા પર બધા પહોંચ્યા તે મહારાજ હરિશ્ચન્દ્ર ફરીથી કહ્યું
પ્રજાજને ! શાસકને ધર્મ ઘણે કઠોર છે. ભૂલે- ચૂકેય મેં તમને કંઈ પણ દુખ આપ્યું હોય તે તેને ભૂલી જઈને મને માફ કરીને પાછા જાઓ.”
રાજાએ આ કહેતાં જ લેકનાં ગળાં રૂંધાઈ ગયાં અને બધાં ઘૂસકે ધ્રુસકે રડવા લાગ્યાં. એવું લાગ્યું કે જાણે કરૂણાનો બંધ જ તૂટી ગયો હોય. થેડી સ્ત્રીઓ મહારાણી સુતારાના ચરણમાં બેસીને રડી રહી હતી. એક વૃધાએ રહિતને પોતાના ઓળામાં લીધું હતું અને તે પણ આંસુ વહાવી રહી હતી. ત્યારે મહારાજ હરિશ્ચન્દ્રએ બધાને ફરીથી
