________________
સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર ર
અરે, આ લેાકા માણસા થાડા હોય છે ? કાઇનાં આંસુ તેમના માટે ખુશાલી હાય છે.’
૩૮૩
મહારાજ હરિશ્ચન્દ્ર બધું જ સાંભળતા. શુ' તે સાચેસાચ પત્થર હૃદયના હતા ? તેમને કાણુ જાણતું હતું કે કાઇના મૃત્યુથી તેમનુ શમેશમ રડતુ હતું. પણુ આંસુ અહાર નહાતાં આવતાં, કારણ કે કર્તવ્ય ધર્મ ઘણા કઠોર હાય છે. ધન્ય પરીક્ષા !
આવી વાતા તા માટા ભાગે કાયમ જ થતી હતી. મહારાજ હરિશ્ચન્દ્ર પથારી પર સૂઇ ગયા. અડધી રાત ઉપર વીતી ગઇ હતી. હવે તેને કાઈ શમને આવવાની રાહ જોવાની નહાતી. કારણકે આસ્તિક લેાકેા અડધી રાત પછી અગ્નિ સંસ્કાર કરવા આવતા નહાતા. વિશેષ ચુસ્ત માણસા તા સૂર્યાસ્ત પછી અગ્નિ સૌંસ્કાર નહાતા કરતા. પણ કયારેક કયારેક થોડા સુધારાવાદી શાસ્રોની ઉપેક્ષા કરી ઈચ્છે ત્યારે આવી જતા હતા. મહારાજ હરિશ્ર્ચન્દ્ર વિચાથુ, સૂઈ લઉં. કાઇ આવશે તે આંખ આપે। આપ ખૂલી જશે.’
મહારાજ હરિશ્ચન્દ્રની આંખ મીચાઈ જ હતી કે તેમણે એક ના કરુણ વિલાપ સાંભળ્યા. અમકીને જાગી ગયા—અરે, શુ` કોઇ આવી ગયુ ? એક હાથમાં લાકડી
