________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ ૨૦૦૨
સુધી પહોંચાડે છે. આ રીતે બે પ્રતિક્રમણોમાં કંઈક આગવી ભાત તથા વગર નિરર્થક, વ્યર્થ જાય છે તો શું કરવું? આ અવસર્પિણીના અવશિષ્ટ વિશિષ્ટતા રાઈ પ્રતિક્રમણામાં દષ્ટિગોચર થાય છે.
સમયમાં ભરતક્ષેત્રમાંથી મોક્ષ દુર્લભ છે તો તેનો શો ઉપાય ? ગમે તેમ, દોષ સેવાયા હોય કે ન સેવાયા હોય તો પણ બંને પ્રતિક્રમણો ગતાનુગતિક, સંમૂર્ણિમ ઢબે જે અનુષ્ઠાનાદિ કરીએ છીએ ત્યાં દ્રવ્ય પ્રતિક્રમણ ન રહેવાં જોઇએ. તે ભાવપ્રતિક્રમણ થાય તેવો પ્રયત્ન કરવો પગલાનંદી કે ભવાભિનંદી ન થવું તથા ત્રણ યોગોમાં સામર્થ્યયોગ પણ રહ્યો. તે માટે ભવાભિનંદી કે પુદ્ગલાનંદી ન થતાં, દુન્યવી કે સ્વર્ગીય નષ્ટ થયેલ છે તો ધર્મ કરવાની જે ઈચ્છા, આકાંક્ષા, હાર્દિક ઊર્મિ, ધર્મ કામનાનો ત્યાગ કરી, શુદ્ધ વિચારો સેવી તન્મય, તંદાકાર, તગતચિત્તે, સાધવાની જે ગરજ, તાલાવેલી, તમન્ના ઈછાયોગમાં છે ત્યાંથી આગળ ઉલ્લાસ, ઉત્સાહ તથા કર્મક્ષય દ્વારા સમકિત મેળવવાના શુભ આદર્શો વધી શાસ્ત્રયોગમાં આવવું રહ્યું. રાખી પ્રતિક્રમણ કરાય તો સમકિતી થવાની દિશામાં શુભ પગરણ માંડ્યા તે માટે ઈચ્છાયોગમાં આગળ વધતાં બીજી કક્ષાએ શાસ્ત્રયોગની પ્રવૃત્તિમાં છે તેમ ગણાય. ધાર્મિક અનુષ્ઠાનાદિ સમકિતની પ્રાપ્તિ માટે કરાય તો અવાય છે. એમાં નિદ્રા, વિકથા, અનુપયોગ. ચંચળતા, સ્મૃતિભ્રંશ (વિસ્મરણ), * ભ્રમર-કીટ ન્યાયે એક દિવસે તે અવશ્ય મળશે જ.
સંશયાદિ સર્વે પ્રમાદોને ત્યજી શક્તિ અનુરૂપ અથવા સર્વ શક્તિ કેન્દ્રિત સમકિત માટે સાંસારિક કે આધ્યાત્મિક ક્રિયા કરતાં કરતાં સમકિત કરી તે તે દોષોને નિવારવા. તેથી આત્મા તે તે ધર્મારાધનામાં મન-વચનઆપણા આંગણે આવીને ઊભું જ રહેશે તેમાં શંકાને સ્થાન ન હોઈ શકે, કાયાથી એકાકાર થઈ જાય છે. એમાં તન્મય લક્ષવાળું, અનુરૂપ શુભ લેશ્યા કારણ સમકિત અને તે પણ ક્ષાયિક વગર મુક્તિ સુલભ નથી. જેમણે અને અધ્યવસાયયુક્ત સ્પષ્ટ શુદ્ધ સૂત્ર ઉચ્ચારણ, સચોટ ક્રિયાવિધિ-પાલન, મુક્તિ મેળવી છે, મેળવી હતી અને ભવિષ્યમાં મેળવશે તેમણે ક્ષાયિક ચોક્કસ શાસ્ત્રોક્ત કાળ-મુદ્રા-મર્યાદાની જાળવણી તથા સંશય, ભ્રમ, વિસ્મરણ, સમકિત મેળવવું જ પડે. તેનાથી અર્ધપુદ્ગલ પરાવર્તકાળથી ન્યૂન સમયમાં અનુપયોગાદિ વિનાનો માનસિક અખંડ ઉપયોગ બરાબર ઝળહળતાં રહે મોક્ષલક્ષ્મી વરમાળા પહેરાવે જ એમાં શંકાને સ્થાન નથી.
છે. આની પૂર્વે સન્ત બરોબર કેળવેલું હોવાથી સાધનામાં પ્રમાદથી અતિચાર. બંને પ્રતિક્રમણોની આગવી વિશિષ્ટતા જોઈ લઈએ. રાઈ પ્રતિક્રમણમાં અને અપવાદનું સેવન ન હોવાથી એટલું ઊંચી કક્ષાનું અપ્રમત્તપણું હોય પ્રારંભમાં જ રાત્રિ દરમ્યાન ત્રણ યોગો દ્વારા સાવદ્ય પાપોનું પ્રાયશ્ચિત કરાવે છે. આમ શાસ્ત્રયોગ આત્મસાતુ થયા બાદ સામર્મયોગનો વિચાર કરી છે. એ ચાર લોગસ્સ અને એક સંપૂર્ણ લોગસ્સથી થાય છે. ત્યાર પછી શકાય. જગચિંતામશિનું સુંદર ભાવગ્રાહી સંપૂર્ણ ચૈત્યવંદન કરાય છે. પછીની ઉપર જણાવેલા માર્ગે જો સિદ્ધ થાય તો અહીંથી મહાવિદેહાદિ ક્ષેત્રોમાં સઝાય અત્યંત ઊર્મિપ્રદ તથા આત્મોન્નતિ પ્રેરક છે. પછી સાધુ ભગવંતોની જવા જેટલું ભાથું ભેગું કરી લીધું હોવાથી સમકિત, અરે ક્ષાયિક મેળવવાની સુખ સંયમયાત્રાની પૃચ્છા કરાય છે. લોગસ્સના કાઉસ્સગ્ન પૂર્વક દિશામાં હરણફાળ ભરી શકાય. તે સિવાય બીજો કોઈ રસ્તો નથી, આરો પુખરવરદીવઢઢે તથા સિદ્ધાણં બુદ્ધા સૂત્ર આવે છે. છઠ્ઠા આવશ્યકની નથી. મુહપત્તિના પડિલેહણ પછી સુંદર પ્રભાવક તીર્થનંદના રાઈમાં જ છે. એકેક નવકારના કાઉસ્સગ્ન પૂર્વક પ્રારંભમાં નહીં પણ હવે જ થોયો આવે છે. પછી ત્રણ ખમાસમણ દઈ શ્રી સીમંધર સ્વામીના દુહા, ત્યારબાદ
પ્રબુદ્ધ જીવન આખું શ્રી સીમંધર સ્વામીનું ચૈત્યવંદન ત્યારપછી પ્રત્યેક ખમાસા બાદ (રજિસ્ટ્રેશન ઓફ ન્યૂઝ પેપર્સ રુલ્સ ૧૯૫૬ અન્વયે) એક એક પાંચ શ્રી સિદ્ધાચલજીના ચૈત્યવંદન પૂર્વે દુહા આવે. પછી ફરી શ્રી
(ફોર્મ નં. ૪) સિદ્ધાચલજીનું સંપૂર્ણ ચૈત્યવંદન કરી સામાયિક પારવામાં આવે છે. આ | ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ સંબંધમાં નીચેની વિગતો પ્રગટ કરવામાં આવે છે. રીતે રાઈમાં કુલ્લે ત્રણા ચૈત્યવંદન, ભરઠેસરની સઝાય, તીર્થવંદના, શ્રી ૧. પ્રસિદ્ધિનું સ્થળ : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, સીમંધર સ્વામી તથા શ્રી સિદ્ધાચલજીના પાંચ દુહા રાઇમાં જ સ્થાનાપન્ન
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. થયેલાં છે.
૨. પ્રસિદ્ધિનો ક્રમ : દર મહિનાની ૧૬મી તારીખે દેવસિક પ્રતિક્રમણમાં પ્રારંભે ભાત-પાણી વાપર્યા હોય તેમને માટે ૩િ. મુદ્રકનું નામ : શ્રીમતી નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ મુહપત્તિના પડિલેહણ પૂર્વક બે વાંદણા દેવામાં આવે છે. ત્યારબાદ પચ્ચકખાણ ૪. પ્રકાશકનું નામ : શ્રીમતી નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ કરી ચૈત્યવંદન નમુત્થણ સુધીનું જ કરી એકેક નવકારના કાયોત્સર્ગ કરી
કયા દેશના : ભારતીય . ચાર થોપ કરાય છે. પછીની બધી વિધિ સમાન જ છે. અહીં પણ પૂર્વગત
સરનામું : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, નમોડસ્તુ વર્ધમાનની ત્રણ ગાથા કરાય છે. સ્ત્રીઓ તેને સ્થાને સંસાર
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. દાવાનલની ત્રણ ગાથા બોલે છે. અર્ધી પણ ભગવાનોં કહી અઢાઇજેસું ૫. તંત્રીનું નામ : ડૉ. રમણલાલ વી. શાહ પછી દેવસિઅ પાયચ્છિત્ત વિરોહણથં ચાર લોગસ્સ પછી સંપૂર્ણ લોગસ્સ
કયા દેશના : ભારતીય પછી સઝાય અને ત્યારબાદ ફરી ચાર લોગસ્સનો સંપૂર્ણ કાયોત્સર્ગ અને
સરનામું : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, નમો અરિહંતાણં કહી લધુશાંતિ સ્તવ ઉચ્ચારાય છે. છેવટે દર્શાવેલી આ
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. વિગતો રાઈમાં નથી. દેવસિક પ્રતિક્રમણ પારવાની વિધિ રાઈ કરતાં જુદી |
૩૬. માલિકનું નામ : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ. અને જરા લાંબી છે.
અને સરનામું રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, મારા અનુભવ પ્રમાણે દેવસિક પ્રતિક્રમણ ૪૮ મિનિટથી કંઈક ઓછા
' સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦૦ ૦૦૪, સમયમાં પૂરું થાય છે, જ્યારે રાઈ માટે ૪૮ મિનિટ કે તેથી કંઈ વધુ પણ
હું રમણલાલ ચી. શાહ આથી જાહેર કરું છું કે ઉપર આપેલી લાગે. સુશ્રાવકો અને સુશ્રાવિકાઓ સામાયિક, પ્રતિક્રમણ પૂજા, દેવવંદન,
વિગતો મારી જાય અને માન્યતા મુજબ બરાબર છે. વ્રત, જપ, તપાદિ અનુષ્ઠાનો કરે જ જાય પણ તે બધાં સમકિતના એક્કા
તા. ૧૬-૩-૨૦૦૨
રમણલાલ ચી. શાહ
મિાલિક 3 શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધ, મુદ્રક, પ્રકાશક : નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ પ્રકાશન સ્થળ : ૩૮૫ સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪] 'કોન ૩૮૨૦૨૯૬ મુદ્રસ્થાન કા કપરી પ્રિન્ટિંગ વકર્સ, ડારA, ભાયખલા સર્વિસ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ, દાદાજી કૉડદેવ કીસ રોડ, ભાયખલા મુંબઈ-૪૦૦૦૨૭ |
