________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
ઑક્ટોબર, ૨૦૦૨ વાગે છે વેરણ રે વાંસળી !
ફાગણ ફૂલ્યો ફૂલડે ને ફૂલ્યાં કેસર ઝાડ મધદરિયે બહારવટિયા જેસલની નાવ ઝોલા ખાય છે, ત્યારે જેસલ અબીલ ગુલાલને છાંટો રમે ગોપી ને ગોવાળ. પોતે કરેલા પાપની કબૂલાત કરે છે, તેમાં એણે પ્રકૃતિનો કેવો વિનાશ
કે આણાં મોકલને મોરાર ! કર્યો છે તેની કબૂલાત છે.
ચૈતર ચંપો મોરિયો ને મોય દાડમ દ્રાખ વનના મોરલા મારિયા, હર હરયા લખ ચાર, સરોવરની પાળ કોયલડી ટકા કરે બેઠી આંબાની ડાળ. તોડી દીધી વગેરે દુષ્કૃત્યોની વાત ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. કુદરતને કરેલું
કે આણાં મોકલને મોરાર ! નુકશાન અંતે તો સમસ્ત જીવસૃષ્ટિને થતું નુકશાન છે.
વૈશાખે વન વેડિયાં ને તેડી આંબા શાખ લોકગીતોમાં આંબો, લીમડો, પીપળો, આંબલી, લીંબુડો જેવાં વૃક્ષો રસે ભરેલો વાટકો: મને કોણ કે'શે કે ચાખ ? આવે છે. ગુલાબ, ચંપો, ચમેલી જેવાં ફૂલો આવે છે. ખેતર, વાડી,
કે આણાં મોકલને મોરાર ! વન, સીમ, ગાય, બળદ, હરણાં, તળાવ, સરોવર, સાગર, નદી, જેઠ મહિના તાપ ઘણા ને ઘરમાં નવ રે'વાય, સૂરજ, ચંદ્ર, આકાશ, ધરતી, વરસાદ, વાદળ, મોર, પોપટ, કાગડો, હાથનો ગૂંથેલ વીંજણો : હું કોને ઢોળું વાય ? કોયલ, મેના જેવાં પંખી આવે છે. કીડીબાઈની જાનની વાત આવે છે.
કે આણાં મોકલને મોચર ! મહીસાગરને આરે ઢોલ વાગે છે, જમનાજીનાં જળ ભરવા જવાનું છે, આષાઢે ઘમઘોરિયા ને વાદળ ગાજે ઘોર, વાલમને પહોંચાડવાનો સંદેશો કુંજલડીને આપવાનો છે. સપનામાં ડોલતા બારૈયા પિયુ પિયુ કરે ને મધુરા બોલે મોર. ડુંગર દેખાય છે. દાડમડીનાં ફૂલ રચતાં છે. જેમ નદીને નદીના નાથ
કે આણાં મોકલને મોરાર ! મળે છે તેમ વરકન્યાના હાથ મળે છે. વનની ચોરી ચીતરી છે, ધરતીનાં શ્રાવણ વરસે સરવડે ને નદીએ બોળાં નીર, બાજોઠ કીધાં છે. આભનો માંડવો બાંધ્યો છે, વીજળીની વરમાળા કરી આંસુડે ભીંજાય કાંચળી, નવ આવ્યા નાદીના વીર. છે. નવ લખ તારા જોઈ રહ્યા છે. સીતા અને શ્રીરામ પરણે છે.
કે આણાં મોકલને મોરાર ! લોકગીતોમાં પ્રકૃતિની વાતો આવે છે તે સૂચવે છે કે લોકોનું જીવન ભાદરવો ભલે ગાજિયો ને ગાજ્યા વરસે મેહ, કુદરતને ખોળે કેવું વીત્યું છે. કુદરતની વાડી વેડવા માટે નથી. સૌનું | હું રે ભીંજાઉં ઘરઆંગણે, મારા પિયુ ભીંજાય પરદેશ. સ્થાન છે. પર્યાવરણ વિશે આજે સભાનતા આવી છે, જે વખતે એ
કે આણાં મોકલને મોરાર ! શબ્દની લોકને ખબર ન હતી પણ પોતાના વ્યવહાર, તહેવાર, ધર્મ, આસોનાં અંજવાળિયાં ને ગોપિયું ગરબા ગાય, આનંદ, શોક, મિલન, વિરહ, બધે પ્રકૃતિનો સાથ લીધો છે.
વે'લો વણજે વિઠ્ઠલા ! તારી ગોરી ધાન ન ખાય. પ્રકૃતિના સાથથી અવતાર ધન્ય થયો હોય એમ મનાતું હતું. જો
કે આણાં મોકલને મોરાર ! પ્રભુને પૂજ્યા હોય તો અનેક સુખ મળે, એમાંથી એક સુખ તે : વહેલા પાછા વળવાની વિનંતી ગોપી વિઠ્ઠલને કરે છે, આપણને જેને તે આંગણા પીપળો, તેનો ધન્ય અવતાર;
પણ મન થાય કે માનવીને કહીએ કે તું પ્રકૃતિ તરફ પાછો વળ, સાંજ સવાર પૂજા કરે, જો પૂજ્યા હોય મોરાર. આણાં મોકલવાની વિનંતી કરતા બારમાસી ગીતમાં બદલાતી ઋતુઓ
વ્યાખ્યાનમાળા માટે સાથે ગોપીના મન પર થતી અસર બતાવી છે:
માતબર ભેટ સંઘનાં પ્રકાશનો.
સંઘ તરફથી લગભગ સિત્તેર વર્ષથી પ્રતિવર્ષ પર્યુષણ
વ્યાખ્યાનમાળા યોજાતી આવી છે. આ વ્યાખ્યાનમાળાના ખર્ચને સંઘ તરફથી નીચેનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યાં છે ? પહોંચી વળવા માટે લગભગ બે દાયકાથી શ્રી સેવંતીલાલ કાંતિલાલ
કિંમત રૂા. ટ્રસ્ટ તરફથી આર્થિક સહયોગ સાંપડ્યો છે અને એ માટેના (૧) પાસપોર્ટની પાંખે રમણલાલ ચી. શાહ ૧૫૦-૦૦ કોર્પસની રકમમાં એમના તરફથી વખતોવખત ઉમેરો થતો રહ્યો (૨) પાસપોર્ટની પાંખે રમણલાલ ચી. શાહ ૧૫૦-૦૦ છે. અમને જણાવતાં અત્યંત આનંદ થાય છે કે હાલ વધતા જતા -ઉત્તરાલેખન
ખર્ચ અને ઘટેલા વ્યાજના દરને લક્ષમાં રાખીને શ્રી સેવંતીલાલ (૩) ગુર્જર ફાગુસાહિત્ય રમણલાલ ચી. શાહ ૧૦૦-૦૦
કાંતિલાલ ટ્રસ્ટ તરફથી રૂપિયા સાડા ત્રણ લાખની માતબર રકમ [(૪) આપણા તીર્થંકરો તારાબહેન ૨. શાહ ૧૦૦-૦૦
કોર્પસ માટે મળી છે અને એ રીતે હવે કોર્પસની કુલ રકમ રૂપિયા (૫) ઝૂરતો ઉલ્લાસ શૈલ પાલનપુરી
૮૦-૦૦
દસ લાખની થાય છે. આવું સરાહનીય સૌજન્ય સ્વેચ્છાએ દાખવવા (શૈલેશ કોઠારી)
બદલ શ્રી સેવંતીલાલ કાંતિલાલ ટ્રસ્ટ અને એનાં સૂત્રધાર શ્રી
જયંતીભાઈ પી. શાહ તથા એમના અન્ય ભાઇઓનો હૃદયપૂર્વક |(૬) જૈન ધર્મનાં સ્વાધ્યાય ડૉ. બિપિનચંદ્ર હી. ૧૦૦-૦૦
આભાર માનીએ છીએ. -સુમને કાપડિયાનો લેખ સંગ્રહ
મંત્રીઆ
'માવિક છે. શ્રી મુંબઈ એન પુવકે સિંદ છે મુદ્રક મકાશક નિરુબહેન રાબોધભાઈ રહિ , પ્રકાશન રથળ ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ--૪૦૦ 0 ] ફોન ૩૮ર૦ર૮ મદ્રસ્થાન કરાખરી પ્રિન્ટિગ વકર્મ. ૧ર(AOાખવો સવિલ ઈન્ડસ્ટ્રીયલું એસ્ટેટ, દાદાજી કોંડદેવ કોસ રોડ, લાયખલા મુંબઈ-60 -0.10
