________________
નવેમ્બર, ૨૦૦૨
ઉલ્લાસભર્યા ઉપયોગથી, તેની પ્રબળતા અને તીક્ષ્ણતાથી અનાદિકાળની ચાલી આવતી કર્મપરંપરા છેદાઈ જાય છે. આવો સાધક મુક્તિમાર્ગનો અધિકારી થાય છે અને તેના જન્મ જરા મરણના ફેરા ટળે છે. આ વીર્યગુણની તીક્ષ્ણતાનું પરિણામ છે. દોષગુણ વસ્તુની લખીય યથાર્થતા,
લહી ઉદાસીનતા અપરભારે; ધ્વંસી તજ્જન્યતા ભાવ કર્તાપણું,
પરમપ્રભુ તું રમ્યો નિજસ્વભાવે...સહજ...૩ હે પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ! આપે વતુ, પદાર્થ કે સત્ત્વના ગુરુષને જેમ છે તેમ યથાર્થપણે પ્રથમ તો જાણ્યા, ત્યારબાદ સંજોગો કે ઉદયકર્મોમાં ઉદાસીનતા સેવી નિજસ્વભાવમાં રહ્યા અને વીર્યગુણની તીક્ષ્ણાતાથી વિભાવિક કર્તૃત્વનો કાયમી નાશ કર્યા. આપશ્રી હે પ્રભુ ! હવે શુદ્ધ સ્વરૂપ અથવા આત્મસ્વભાવમાં કાયમી રમાતા કરી રહ્યા છો.
પ્રબુદ્ધ જીવન
જ શુદ્ધતા સાધકના સત્તાગત આત્મસ્વરૂપમાં બહુધા અપ્રગટ દશામાં છે એવો ભવ્યજીવને નિશ્ચય વર્તે છે. પ્રભુની શુદ્ધતાનું ભક્તિભાવપૂર્વક ગુણાકરણ અને ધ્યેય પ્રાપ્તિનો લક્ષ સાધકને વર્તે તો તે વહેલો-મોડો પ્રભુના જેવી પરમાત્મદશા પામી શકે છે. જો કે આવા સાધકને શરૂઆતમાં ચોપદામ ભાવમાં જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર્યાદિની ભિન્નતા હોઈ શકે છે, પરંતુ નિશ્ચય પ્રબળ થતાં, સાધનોનો ગુરુગમે ઉપયોગ, ભક્તિ, પ્રીતિ, અન્યના ઇત્પાદ થતાં સાધકને માકિ સભ્યચારિત્ર્ય પ્રગટ થાય છે. એટલે ત્રણેય ગુણોની એકતા પ્રભુના ચરણાધીનપણામાં અને આશાપીનપામાં સાધકને પ્રગટ થાય છે. ઉપરામ રસભરી સર્વજન કરી,
શુદ્ધતા, એકતા અને તીક્ષ્ણાતાનું બીજા દરિથિી વર્ણન કરતાં સ્તવનકાર જણાવે છે કેઃ પ્રથમ તો પ્રભુએ સર્વ સતુપદાર્થોના ગુણદોષને ધાર્યો જાણ્યા હૈ આત્મિક જ્ઞાનગુરાની શુદ્ધતા કે નિર્મળતા પ્રકાશિત કરે છે. વળી હે પ્રભુ ! આપ જ્ઞાનદર્શનાદિ ગુણોના જ ઉપયોગમાં રહ્યા જેથી આત્મસ્વભાવમાં સ્થિરતા કરી, જે ચારિત્ર્યાની એકતા પ્રકાશિત કરે છે. હે પ્રભુ ! આપે વીર્યગુણાની તીણતા કે પ્રબળતા વઢે ઉદયકર્મો પ્રત્યે ઉદાસીનતા સેવી જેથી વીતરાગતા માટી અને વિભાવિક કર્તૃત્વનો કાયમી ધ્વંસ થયો. હૈ પ્રભુ ! છેવટે આપને કેવળ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર્યાદિ ગુણોનો જ સહજાનંદ કે પરમાનંદ સદૈવ વર્તે છે. શુભ અશુભ ભાવ અવિભાસ તહકીકતા,
શુભ અશુભ ભાવ તિહાં પ્રભુ ન કીધો; શુદ્ધ પરિણામતો વીર્યકર્તા થઈ,
પરમ અક્રિયતા અમૃત પીધું....સહજ-૪
હે પ્રભુ ! આપે શુભ, અશુભ અને શુદ્ધ ભાવની નિશ્ચિત ઓળખાણ કરી. આપે શુભ કે અશુભ ભાવોમાં રાગ અને દ્વેષ ન કર્યો પરંતુ કે • જ્ઞાનાની શુદ્ધતામાં જ રહ્યા. હે પ્રભુ ! આપે શુદ્ધ સ્વભાવની સ્થિરતામાં જ કાયમી નિવાસ કર્યો. હે પ્રભુ ! ઉદકર્મો ભોગવતી વખતે આપે વીર્યપુરા પ્રવર્તાવ્યો, ઉદાસીનતા ીવી અને વરપૂર્વકની નિર્જરા થઈ જેથી સંપૂર્ણ વીતરાગતા પ્રગટી અથવા શુદ્ધ પારિામિક ભાવમાં રહી અકર્તાપદનું અમૃત પીધું. ટૂંકમાં હે પ્રભુ ! આપે સહજ સ્વાભાવિક આત્મિકગુણોના અમૃતરસનું સેવન કર્યું.
શુદ્ધતા, એકતા અને વીછળનું આ ત્રીજા દૃષ્ટિબિંદુથી સાવનકારથી વર્ણન થયું છે.
શુદ્ધતા પ્રત્યુતરી આત્મભાવે કે,
પરમ પરમાત્મા તાસ થાઓ;
મિશ્ર ભાવે અચ્છે વિરાની ભિન્નતા,
ત્રિપુરા એકત્વ તુજ ચરમ આવે...સહજ-૫ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પૂર્ણ શુદ્ધતાનું જે ભવ્યજીવ આત્મસ્વભાવમાં હીં અભેદભાવ ચિંતન કરે છે અને તેઓના ગુણોમાં રમાતા કરે છે. તે ‘પરમાત્મદશા' પામવાનો અધિકારી નીવડે છે એ પ્રસ્તુત ગાથાનો હેતુ છે. અર્થાત્ જેવી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની શુદ્ધતા પ્રગટપણી વર્તે છે એવી
મૂર્તિ જિનરાજની આજ ભેટી; કારણે કાર્ય નિષ્પત્તિ શ્રદ્ધાન છે.
૧૧
તેરી ભવભ્રમણાની ભીડ ટી...સહજ-દ
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિનું દર્શન થત સ્તવનકાર ઊર્મિઓ વ્યક્ત કરે છે કે, ‘સર્વ જીવોને સનાતન સુખ આપનારી, સર્વ જીવોનું આત્મકલ્યાણ કરનારી અને સુધારસથી ભરપુર એવી પ્રભુની મૂર્તિનું મને આજે અપૂર્વ દર્શન થયું છે. તેઓને ભક્તિભાવપૂર્વક વંદના અને સેવના કરતાં એવી દૃઢ પ્રતીતિ ઉત્પન્ન થઈ છે કે મુક્તિમાર્ગના પુષ્ટ નિમિત્તકારણ જિનદર્શન અને સેવાનો મને આજે યોગ પ્રાપ્ત થયો છે. આનાથી મોક્ષરૂપ કાર્યની સિદ્ધિ અવશ્ય વહેલી-મોડી પરો એવો નિયમ વર્તે છે. હે પ્રભુ ! આવી દૃઢ શ્રદ્ધા પ્રગટ થતાં મારો ભવભ્રમણનો ભય સદાને માટે ટળ્યો છે.’
આવી રીતે પુષ્ટ નિમિત્તકારણનો સહયોગ લઈ, સાધક પોતાની ઉપાદાન શક્તિ જાગૃત કરી પંચમગતિ પામવાનો અધિકારી થઈ શકે છે.
નયર ખંભાતે પાર્થ પ્રભુ દર્શન,
વિકસતે હર્ષ ઉલ્લાસ વાધ્યો; હેતુ એકવતા રમણ પરિણામથી,
સિદ્ધિ સાધક પણ આજ સાધ્યો...સહજ-૭ શ્રી સ્તંભન તીર્થમાં બિરાજમાન શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દર્શન-વંદનાદિ કરતાં સ્તવનકારને રોમેરોમ અપૂર્વ હર્ષોલ્લાસની ઊર્મિઓ પ્રગટ થઈ. શ્રી અરિહંત પરમાત્માના આત્મિકગુણોનું ધ્યાન અને તેમાં તન્મયતા વર્તતાં આત્મરમાતા પ્રગટ થઈ. આવી એકત્વ ભાવના થતાં સ્તવનકારને નિશ્ચય વર્તવા માંડ્યો કે કાર્યસિદ્ધિની પાત્રતા તેઓનામાં પ્રગટ થઈ છે. આજ કૃતપુણ્ય ધન્ય દીહ મારો થયો,
આજ નરજન્મ મેં સફળ વંદિયો, દેવચંદ્રસ્વામી ત્રેવીસમો દિયો,
ભક્તિભર ચિત્ત તુજ ગુણ રમાવ્યો...સહજ-૮ દેવોમાં ચંદ્રથી પણા અપિક ઉજ્જ્વળ એવા શ્રી પાર્વનાથ પ્રભુને સમનકારે ભક્તિભાવપૂર્વક વંદન-સેવનાદિ કર્યું જેથી તેઓની ચિત્તવૃત્તિઓ પ્રભુના પ્રગટ આત્મિકગુણોમાં રમણ કરવા લાગી. આજનો દિવસ તેઓ માટે ધન્ય બન્યો કારણ કે તેઓનો ભવ્ય પુણ્યોદય પ્રગટ થયો. તેઓનું મનુષ્યગતિમાં થયેલ અવતરણ આજે સફળ થયું છે. કારણા કે પુષ્ટ નિમિત્તકારણરૂપ પાર્શ્વનાથ પ્રભુને વંદના કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું.
