________________
Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 ૦ વર્ષ : (૫૦) + ૧૩ ૦ અંક: ૧૧
૦ નવેમ્બર, ૨૦૦૨ ૦
Licence to post without prepayment No. 271 ૦ Regd. No. TECH | 47 -890/ MELO 2002
• શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર -
Ugg 66
૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ ૦ ૦ ૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂા.૧૦૦/- ૦ ૦ ૦
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ
આફ્રિકામાં “જયપુર ફૂટ' દુનિયા ઉત્તરોત્તર નાની થતી જાય છે. રોજનાં હજારો વિમાનો એક આવે છે. દેશ-વિદેશમાં આ એક માનવતાભર્યું ઉત્તમ કાર્ય થઈ રહ્યું છે. દેશમાંથી બીજા દેશમાં જવા લાગ્યાં છે. પ્રતિદિન કરોડો માણસો પોતાનો એથી અનેક વિકલાંગોનાં જીવન પ્રફુલ્લિત બન્યાં છે.જયપુરમાં આ પાસપોર્ટ લઈ, વિસા વગેરે મેળવી બીજા રાષ્ટ્રમાં દાખલ થવાની ઔપચારિક સેવાકાર્યનો આરંભ થયો એટલે એ કૃત્રિમ પગ માટે “જયપુર ફૂટ' શબ્દ વિધિ કરતા રહે છે. વેપાર માટે ફરનારા વેપારીઓની સંખ્યા તેમાં વધુ પ્રચલિત થઈ ગયો છે. હોય એ સ્વાભાવિક છે. રાજદ્વારી પુરુષો, સરકારી કર્મચારીઓ, આ જયપુર ફૂટના પ્રકારનો કૃત્રિમ પગ પહેર્યા પછી માણસ બરાબર પ્રતિનિધિમંડળો, વિદ્યાર્થીઓ, ધર્મપ્રચારકો વગેરેની સાથે સામાજિક કાર્યકરો ચાલી શકે છે, દોડી શકે છે, સાઇકલ ચલાવી શકે છે, ઝાડ પર ચડી પણ વખતોવખત પ્રસંગાનુસાર વિદેશયાત્રા કરતા રહે છે. શકે છે, નૃત્ય કરી શકે છે, પાણીમાં તરવા પડી શકે છે, જમીન પર
જેમ વેપાર ઉદ્યોગ માટેની અવરજવર વધી છે તેમ બીજા દેશોને પલાંઠી વાળીને બેસી શકે છે. પગના આકારનો રબરનો પંજો હોવાથી અન્ન, વસ્ત્ર કે ઓષધાદિની સહાય કરવા માટેની પ્રવૃત્તિઓ પણ વધવા માણસ ધૂળ, કાદવ, કાંકરામાં પણ સહેલાઇથી ચાલી શકે છે. જયપુર લાગી છે. ગુજરાતમાં કચ્છમાં ધરતીકંપ થયો ત્યારે દુનિયાની કેટલી ફૂટની આ કેટલીક વિશિષ્ટતા છે. એથી જ એ વધુ લોકપ્રિય બન્યો છે. બધી સંસ્થાઓ અને વ્યક્તિઓ વિવિધ પ્રકારની સહાય કરવા માટે દોડી કેટલાક સમય પહેલાં મારા મિત્રો રોટેરિયન શ્રી મહેન્દ્રભાઈ જી. આવી હતી !
મહેતા અને રોટેરિયન શ્રી મનુભાઈ સંઘરાજકા સાથે આફ્રિકામાં કેનિયા, આ તો આપત્તિકાળની વાત થઈ, પણ શાંતિના સમયમાં અન્ય સુદાન અને બુરુન્ડીમાં ચાલતાં “જયપુર ફૂટ”નાં કેન્દ્રોની મુલાકાત લેવાનો રાષ્ટ્રના લોકોને નિયમિત સેવા આપવાની પ્રવૃત્તિ પણ વધવા લાગી છે. અવસર સાંપડ્યો હતો. કેનિયાના અમારા કાર્યક્રમમાં ભગવાન મહાવીર જનકલ્યાણની ભાવના પોતાના રાષ્ટ્ર પૂરતી સીમિત કે સંકુચિત રહી વિકલાંગ સહાયતા સમિતિ (જયપુર)ના પ્રણેતા અને જયપુર ફૂટના નથી. એકવીસમી સદીમાં તો રાષ્ટ્ર, જાતિ, વ વગેરેના ભેદો ઓળંગીને મુખ્ય પુરસ્કર્તા શ્રી ડી. આર. મહેતા (સેબીના ચેરમેન) પણ અમારી લોકો આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માનવતાનું કાર્ય કરતા રહેશે. વિશ્વબંધુત્વની સાથે જોડાયા હતા. ભાવનાનાં મૂળ હવે વધુ ઊંડા જવા લાગ્યાં છે.'
શ્રી મહેન્દ્રભાઈ મહેતા અને શ્રી મનુભાઈ સંઘરાજકા બંનેએ પોતાના ભારત એક અર્ધવિકસિત દેશ છે. પરંતુ એની આર્થિક અને ઈતર ટ્રસ્ટ “હેલ્પ હેન્ડિકેપ ઇન્ટરનેશનલ'ના ઉપક્રમે તથા રત્નનિધિ ટ્રસ્ટ .પ્રકારની સમૃદ્ધિ વધવા લાગી છે. ભારતીય પ્રજાને દુનિયાભરનાં વિવિધ અને અમેરિકા, કેનેડા, મુંબઈ તથા આફ્રિકાની સ્થાનિક રોટરી કલબોના
સેવા મંડળો તરફથી સહાય મળવા લાગી છે, તો બીજી બાજુ આપણા સહકારથી નાઇરોબી, ખાટ્ટમ અને બુજુબુરાના વિકલાંગ માણસોને ભારત કરતાં ઓછા સમૃદ્ધ દેશોને આપણે પણ વિવિધ પ્રકારની સહાય મફત જયપુર ફૂટ બેસાડી આપવાની પ્રવૃત્તિ છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષથી ચાલુ કરવા લાગ્યા છીએ. ત્રીજા વિશ્વના ઘણા દેશોમાં ભારત કરતાં વધુ કરી છે. ગરીબી છે. આફ્રિકાના દેશોમાં પ્રગતિ નહિ જેવી જોવા મળે છે. ત્યાં જૂના વખતમાં જેટલા લોકો અપંગ થતા હતા તેના કરતાં વર્તમાન વસતી પ્રમાણમાં ઓછી છે, પરંતુ સમસ્યાઓ ઘણી છે. ગુનાખોરી અને કાળમાં અપંગોની સંખ્યા ઘણી વધી ગઈ છે. ગાડી, રેલ્વે, વિમાનના હિંસાનું પ્રમાણ ત્યાં વધુ રહ્યું છે. આથી જ જે કેટલીક બાબતોમાં ભારત અકસ્માતો, સશસ્ત્ર અથડામણો, જમીનમાં સુરંગો વગેરેને કારણે માણસો તરફથી આફ્રિકાને માનવતાભરી મફત સહાય થાય છે એમાંની એક તે મૃત્યુ પામે અથવા હાથપગ ભાંગે એવી ઘટનાઓ વધતી રહી છે. એમાં જયપુર ફૂટની છે. અપંગોને વિવિધ પ્રકારના જે કૃત્રિમ પગ બેસાડી પણ આફ્રિકાના દેશોની સ્થિતિ તો અત્યંત ખરાબ છે. ત્યાં જુદી જુદી આપવામાં આવે છે તેમાં કેટલીક વિશિષ્ટતાઓ અને ઉપયોગિતાની આનુવંશિક જાતિઓ વચ્ચે અથડામણો અને નરસંહારની ઘટનાઓની દૃષ્ટિએ આપણો “જયપુર ફૂટ' મોખરે છે. એમાં વળી એની બીજી કહાણી ભયંકર અને કરુણ છે. જાતે ત્યાં જઇએ તો જ એનો વધુ વિશેષતા એ છે કે ગરીબ દર્દીઓને એ મફત બેસાડી આપવામાં આવે વાસ્તવિક ચિતાર જોવા મળે. આપણા ભારતીય સેવકો, દાતાઓ, છે. આથી જ આફ્રિકાના પછાત દેશોમાં એની માંગ સૌથી મોટી રહી છે. કાર્યકર્તાઓ અને આપણી સેવાભાવી સંસ્થાઓ પછાત દેશોમાં લોકસેવાનું
જયપરની “ભગવાન મહાવીર વિકલાંગ સહાયતા સમિતિ’ નામની કેવું સંગીન કામ કરે છે તેનો સાચો સવિગત ખ્યાલ તો અમને ત્યાં જાતે સંસ્થાના ઉપક્રમે ઘણાં વર્ષોથી દર્દીઓને મફત પર બેસાડી આપવામાં જઇને જોવાથી મળ્યો હતો.
Gડા જવા લા. એની આર્થિક : Aવિધ અને
