________________
ઑગસ્ટ, ૨૦૦૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૫
આમ '
મહામંત્રમાં તેઓ સ્થાનાપન્ન થયેલાં છે. મહામંત્રનું પ્રતિદિન સ્મરણ, પર ગતિ આપી પછી આપ મેળે ગતિ કરે છે, ધનુષ્યમાંથી છોડેલું બાણ કાયોત્સર્ગ, નમસ્કારાદિ કરણીય કૃતિ ગણાવી છે.
આપ મેળે ગતિશીલ રહે. વળી એરંડ ફળ, યંત્ર અને પૈડાનું બંધન મોક્ષે જનારાની મુદ્રા કઈ હોય ? અન્ત સમયે કોઈ પાસનમાં છેદતાં બીજ, કાષ્ઠ, પેટાપુટની ઉપર ગતિ થાય છે. જેમ પત્થર નીચે બેઠાં બેઠાં, કોઈ કાયોત્સર્ગ મુદ્રામાં, કોઈ સંથારો કરી તો વળી કોઈક પડે, અગ્નિ ઉર્ધ્વ ગતિ કરે તેમ સ્વભાવાનુસાર આત્માનો ઉંચે જવાનો સૂતાં સૂતાં પણ જાય. મોક્ષગમન સમયે અન્ને કાયાને સ્થિર કરી દે. સ્વભાવ છે. “સ્વભાવ: દુર્યજ: ધૂમાડાની જેમ કર્મો બાળી ઉપર જાય શૈલેશીકરણ કરે, યોગો રૂંધી લે, શરીરના પોલાણાના ભાગ પૂરીને છે. નરક તો નીચે છે તો તે નીચી ગતિ કેવી રીતે કરે ? આ ગતિ તેના આત્મા એક ઘનાકારે સ્થિર બને છે. વળી મોક્ષપ્રાપ્તિ માટે શરીરની કર્માધીન છે. પુષ્કળ પાપોનો ભાર કારણભૂત છે. તેથી કર્મયુક્ત સંસારી જઘન્ય અવગાહના બે હાથ અને ઉત્કૃષ્ટ ૫૦૦ ધનુષ્યની હોવી જોઇએ. જીવ ઉપર નીચે અને તિરછી ગતિ કરે છે. તેનાથી ઓછી ૧ હાથની કાયા તથા ૫૦૦ ધનુષ્યથી વધારે અવગાહનાવાળા શ્રી ઉમાસ્વાતિ આચાર્ય જણાવે છે: “તદનન્તરમ્ ઉર્ધ્વ ગચ્છા જીવો મોક્ષે ન જઈ શકે. છઠ્ઠા આરામાં જીવની અવગાહના એક લોકાત્તાતુ હાથની હોવાથી મોક્ષગમને યોગ્યતા ધરાવતા નથી. મોક્ષે જતાં ઉંચાઈ જે વળી જેમ એક દ્રયની ક્રિયાની ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને વિનાશ (ઉત્પાદહોય તેનો ૧/૩ ભાગ ઘટી જાય. જેમકે ૫૦૦ ધનુષ્યની અવગાહનાવાળું વ્યય-ધ્રૌવ્યપણું) એકી સાથે એક સમયમાં થાય છે તેવી રીતે સિદ્ધના હોય તો તેનો ૧૩ ભાગ રહે. ૨ હાથની અવગાહનાં હોય તો ૧ હાથ જીવની ગતિ, મોક્ષ અને ભવક્ષય ત્રણે ભાવો એક સાથે જ થાય છે. જે ૮ અંગુલ પ્રમાણ રહે. ક્ષેત્રદ્વાર પ્રમાણે આ મુક્તાત્માની અવગાહના સમયે ભવનો ક્ષય, એ જ સમયે ગતિ અને એક સમયમાં મોક્ષમાં જીવ વિચારી છે.
સ્થિર થઈ જાય. ત્રણે સાથે. એક આત્મા સિદ્ધ થાય તેથી નિગોદમાંથી એક જીવ વ્યવહાર રાશિમાં આ માટે આ દ્રષ્ટાત્ત આપે છે:આવે. સામાન્ય રીતે એક સમયે એક આત્મા મોક્ષ પામે. પ્રથમ તીર્થંકર ઉત્પત્તિશ્વ વિનાશ, પ્રકાશ તમસો રિહ ! ભગવાન ઋષભદેવના વખતમાં એક સમયમાં ૧૦૮ મુક્તિ પામ્યા. યુગપતું જાવ તો તદ્ધતું તથા નિર્વાણ કર્મણો: | (પોતાના ૯૯ પુત્રો, ભરતના ૮ પુત્રો, અને ઋષભદેવ પોતે એટલે પ્રકાશની ઉત્પત્તિ સાથે જ અંધકારનો નાશ. તેવી રીતે સર્વ કર્મોનો ૧૦૮). બીજા તીર્થકર અજીતનાથ ભગવાનના સમયે ૧૭૦ મોક્ષે ગયા. નાશ (ક્ષય), નિર્વાણ =મોક્ષની ઉત્પત્તિ આ બંને એકી સાથે જ થાય. તેથી પાંચ મહાવિદેહની ૩૨ ચૂલિકામાંથી પ્રત્યેકમાંથી ૫, એટલે ૩૪૫=૧૬૦; કર્મક્ષય, ભવક્ષય, ઉર્ધ્વગતિ અને મોક્ષમાં સ્થિર થવાનું સાથે જ થાય, ભરતમાંથી અને ઐરાવતમાંથી ૫ કુલ્લે ૧૬૦+૫+૨=૧૭૦. સમયાન્તર નહીં. બધાં જ કર્મોનો ક્ષય થતાંની સાથે જ સાત રાજલોક
ચોથા તિજયપઘુત્તમરામ નવમી ગાથામાં:-પંચદસકમ્મ ભૂમિસુપ્પિન્ન જેટલું અંતર એક સમયમાં કાપે છે. લોકમાં તેમ અલોકાકાશ બંનેમાં સત્તરિ જિહાણા સયં (પાંચ કર્મભૂમિમાં ૧૭૦ ઉત્પન્ન થયાં છે), તેની ૨, આકાશ સમાન છે. તો શા માટે અટકી જાય આગળ ન જાય. તેનો ૩, ૪, ૫મી ગાથામાં આ જ સંખ્યા છે જેનો એક ચમત્કારી યંત્ર ઉત્તર આમ છે :૧૭૦નો બને છે.
તતોડયુર્ધ્વ ગતિસ્તેષાં કમાન્નાસ્તિઇતિ ચેન્મતિ: વળી અહીં પણ આ વાત રજૂ કરી છે:
ધર્માસ્તિકાય ચામાવાતું સહિ (હનુ) ગતે: પર: || વકનકેશંખવિદ્રુમ મરકતધન સંન્નિભે વિગતમોહમ્ |
વળી ૧૪ રાજલોકની મધ્યમાં રહેલી ત્રસનાડીમાં જે જીવો છે તે આ’ સપ્તતિશત જિનાનાં સર્વાભરપૂજિત વંદે ||
અઢી દ્વીપમાંથી કર્મક્ષય કરી મોક્ષે જાય ત્યારે ગતિસહાયક ધર્માસ્તિકાય મોક્ષે જતાં જીવ એકજ સમયમાં સીધી ઉર્ધ્વગતિમાં સિદ્ધશિલાની દ્રવ્ય ગતિ કરવામાં મદદ કરે છે. ટોચે પહોંચી જાય તેવી આત્મા શક્તિ ધરાવે છે. તેથી આગળ કેમ
(ક્રમશ:) કે નહીં? અલોકાકાશમાં ગતિસહાયક ધર્માસ્તિકાયનો અભાવ હોવાથી તેથી આગળ જઈ ન શકે. ૧૪ રાજલોકમાં જીવોનું સતત એક લોકમાંથી બીજામાં, એક ગતિમાંથી
અસ્થિ સારવાર કેન્દ્ર બીજીમાં, ઉર્ધ્વલોકમાંથી તિરછાલોકમાં કે અધોલોકમાં ગમનાગમન
સંઘના ઉપક્રમે હાડકાનાં નિષ્ણાત ડૉ. જમશેદ પીઠાવાલા ' ચાલુ જ છે. ત્રણે લોકની આ પરિસ્થિતિ છે. મોક્ષે જનાર જીવ સીધો, વાંકો-સૂકો, તીરછો થયા વગર સીધો ઉપર જાય છે. સર્વ કર્મોનો નાશ દ્વારા હાડકાનાં દર્દીઓને મફત સારવાર દર રવિવારે સવારના થવાથી આત્મા લોકાત્ત, લોકના અંત સુધી ઉપર જઈ સ્થાનાપન્ન થાય ૧૦-૩૦ થી ૧-૩૦ સુધી સંઘના કાર્યાલયમાં (૩૮૫, સરદાર
વી. પી. રોડ, પ્રાર્થના સમાજ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪, ફોનઃ આઠ માટીના થર લાગેલો ઘડો ભારથી ઠેઠ નીચે જાય તેમ આત્મા
૩૮૨૦૨૯૬) અપાય છે. હાડકાનાં દર્દીઓને તેનો લાભ ૮ કર્મોના ભારથી સંસારમાં ડૂબેલો રહે છે. એક પછી એક થર દૂર થતાં
લેવા વિનંતી છે. આ ઘડો પાણીની ઉપર આવી તે પર તરે છે તેવી રીતે ૮ કર્મનાં આવરણો વિહીન થયેલો આત્મા ઉપર ને ઉપર ઊર્ધ્વ ગતિ કરતો સિદ્ધ | જયાબેન વીરા નિરુબહેન એસ. શાહ થોત્રે પહોંચે છે, સિદ્ધશિલાએ સ્થિર થાય છે. તે ઊર્ધ્વગામી, ઋજુ સરલ
સંયોજક
ડૉ. ધનવંત ટી. શાહ સીધી ગતિએ લોકના અંત ભાગ સુધી જાય છે, જે માટે એક જ સમય
મંત્રીઓ લાગે, સમયાન્તર પણ થાય નહીં. જેમ કુંભાર ઘડી રહેલા ઘડાને ચક્ર
