________________
૧૧. પાઠશાળા ત્યાગ પછીની યાત્રા
અમેરિકા જવાનો મનસૂબો
થોડા પૈસા ઉધાર લઈ અમે નીકળ્યા. તરતમાં જ જોન રોકફેલરનું જીવનવૃત્ત વાંચેલું. તેની કુબેર જેવી સંપત્તિ ને કર્ણ જેવી દાનશીલતા તેમાં વાંચેલી. ટ્રેનમાં અમારા બંનેનો એ જ વાર્તાવિષય બની રહ્યો અને સ્વપ્નો સેવવા લાગ્યા કે જો જવાબદાર જૈનો આપણને બરાબર સમજી આગળ ભણવામાં મદદ કરે તો સારું છે. અને કોઈ એવો સમજદાર ન મળ્યો તો આપણે બંનેએ અમેરિકા જવું. આપણી આકાંક્ષા, શક્તિ અને સાહસ જોઈ રોકફેલર કદી જ મદદ આપ્યા સિવાય રહે નહિ. અમેરિકા જવાના મનોરથનો પારો વચ્ચે વચ્ચે એટલે સુધી ચડી જતો કે, – જૈન ગૃહસ્થ મદદ કરનાર ન મળી આવે તો ઊલટું સારું છે. ભાવતું થશે. જ્યાં સ્વામી વિવેકાનંદ અને વીરચંદ રાઘવજી જેવાએ જઈ ભારતનું મસ્તક ઊંચુ કર્યું છે, ત્યાં જઈશું ત્યારે જ લોકો આપણને ઓળખશે. પહેલાં તો અહીં કોઈએ સ્વામી વિવેકાનંદને પણ ઓળખ્યા ન હતા. અંગ્રેજીમાં શું? કામચલાઉ તો ચાર મહિનામાં તૈયાર કરી લઈશું. ને ગમે ત્યાંથી જવાનો ખર્ચ મેળવી લઈશું – આવા વિચારો આવતા. હવે વિચારું છું ત્યારે લાગે છે કે અમારાં એ જુવાનીનાં સ્વપ્નો પાછળ તે વખતની દૃષ્ટિએ ખાસ ગાંડપણ ન હતું. કદાચ અજ્ઞાન હશે. સન્મિત્ર હોવાથી વચ્ચે આગ્રા ઊતર્યા. સન્મિત્ર અમારા સાહસથી પ્રસન્ન તો થયા, પણ અમે ઇચ્છીએ તેટલી ત્વરાથી અને તેટલા પ્રમાણમાં કાંઈ કરવા સમર્થ હોય એમ અમને ન લાગ્યું, પરંતુ ત્યાં એક નવો પરિચય થયો ને તે આગળ જતાં કાર્યસાધક પણ નીવડ્યો. બાબુ ડાલચંદજી અને હીરાચંદ કકલનો પરિચય:
અમે બંને મિત્રો પહેલાં વીરમગામ જવું કે અમદાવાદ અને તે કઈ ટ્રેનમાં એ વિચાર કરતા હતા ત્યાં અચાનક એક ગૃહસ્થ આવ્યા ને પૂછ્યું કે, “વા સોવત રો?’ અમારો જવાબ અને જવાનો ઉદેશ સાંભળી તેમણે તરત જ કહ્યું કે રૂપર સાપ ત્તિપાછા પ્રવંઘ રો નાથ તો સા ? અમે કહ્યું કે એક વાર તો જવું જ છે. મંત્રીઓ વગેરે શું કહે છે એ ન જાણીએ તો ક્યારેક તેઓ કહી શકે કે અમને કેમ ન પૂછ્યું? એ ગૃહસ્થ હતા બાબુ ડાલચંદજી. તેઓ ઉમરે તો મારા જેવડા જ, પણ વ્યાપાર અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
