________________
૧૮. કેશરિયાજીની યાત્રાએ
તારંગા અને ઈડર
ચોમાસા બાદ શું કરવું? એ પ્રશ્ન આવે તે પહેલાં તો જાણે પ્રકૃતિએ જ મારે માટે યોજના તૈયાર કરી ન હોય તેવી સ્થિતિ આવી. એક સંઘ કેશરિયાજી પગરસ્તે જવાનો હતો. એમાં પ્રવર્તકજીનું સ્થાન મુખ્ય હતું. શરૂઆતમાં તો મેં અધ્યયનમાં ખલેલ પડવાના ભયથી સંઘમાં જવા ના પાડી, પણ જ્યારે મને માલુમ પડ્યું કે, પગરસ્તે જવામાં ઘણા વિશિષ્ટ સ્થાનો આવે છે અને બીજા પણ ઘણા પ્રાકૃતિક આનંદો સુલભ છે ત્યારે હું પણ સંઘમાં જવા રાજી થયો. અલબત્ત, પ્રવર્તકજીની વ્યવહારકુશળતાને લીધે મારે માટે સ્વતંત્ર સગવડ થઈ શકી હતી. સંઘપતિએ એક સ્વતંત્ર બેલગાડી તંબુ સાથે મારે માટે રોકેલી. હું, બે વિદ્યાર્થીઓ ને એક રસોઇયો એમ અમારા ચાર જણની મંડળી સ્વતંત્ર. મોટે ભાગે હું પગપાળા જ ચાલતો. ગાડીમાં ભાગ્યે જ અમારામાંથી કોઈ બેસતું. તેથી જેની કોઈ બહુ સંભાળ ન લે એવી બેચાર બહેનોનો સામાન મારી ગાડીમાં મૂક્યા મેં છૂટ આપેલી. ચારૂપ તીર્થ ગયું ને તારંગા આવ્યું. ત્યાંના કુમારપાળે કરાવેલ બત્રીસ માળના મંદિર વિષે વાંચેલું. તેથી તેને સ્પર્શવાની જિજ્ઞાસા તો હતી જ. નિસરણીએ ચડી અતિ ઉચ્ચ પ્રતિમાની પૂજા તો કરી જ, પણ એ બત્રીસ માળા' કહેવાતા મંદિરના ત્રણેક માળ સુધી ગૂંગળાઈને ચડવા યત્ન પણ કર્યો. તારંગાની પેઠે ઈડરના ગઢ ઉપર પણ ચડ્યા. શ્રીમદ રામચંદ્રના ધ્યાનસ્થાન તરીકે ઓળખાતી ગુફામાં પણ ગયો. ઈડરના દૂર દૂર સુધી લંબાયેલ આંબા-આમલીવાળા રસ્તા ઉપર, ચાલતી વખતે “ઈડર આંબા આંબલી રે એવું કોઈ જૂનું પદ્ય સ્મૃતિપટમાં આવ્યા વિના ન રહ્યું.
કેશરિયાજી પહોંચતાં સુધીમાં બનેલ બનાવોમાંથી જે આજે પણ મારી સ્મૃતિમાં તાદશ છે અને જે ધર્મ, સમાજ અને ભૂતદયાની દૃષ્ટિએ વિચારણીય છે તે ત્રણ બનાવોનો ઉલ્લેખ અત્રે ઇષ્ટ છે. ઈડરના ભટ્ટારક
ઈડરથી આગળ પોસીના ગામે સંઘે પડાવ નાંખ્યો હતો. હું સંઘમાં છું તેવી જાણ દિગમ્બર ભટ્ટારકને થઈ એટલે તેમણે મને બોલાવ્યો. આ ભટ્ટારક ઈડરની ગાદીએ
હતા. મેં એમને ન ઓળખ્યા, પણ પોતાની જૂની ઓળખાણ આપી તેઓ મને એકાન્તમાં Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
