________________
૨૪. પુનઃ આગ્રામાં
શ્રી શીતલનાથજીનું મંદિર
આગ્રા રોશન મહોલ્લા)ની એ જાણીતી જૈન ધર્મશાળામાં અમારો પડાવ હતો. એની તદ્દન નજીકમાં જૈન ઉપાશ્રય તેમ સુપ્રસિદ્ધ શીતલનાથનું મંદિર આવેલું છે. ને નજીકમાં જ અકબરે બંધાવેલ મોતી મસ્જિદ આવેલી છે. એ ઉપાશ્રયનું મકાન જૈનાચાર્ય હીરવિજયસૂરિને અકબરે ભેટ આપેલું કહેવાય છે. એ મંદિરમાં મુખ્ય નાયક શીતલનાથજીની અતિભવ્ય મૂર્તિ તો છે જ, પણ એમાં પચ્ચકારીની કારીગરીવાળી ઈન્દ્રની એક ભવ્ય મૂર્તિ પણ છે. ઈન્દ્રની આ મૂર્તિ ઉપરનું પથ્યકારી કામ શ્રીચન્દ્ર નામનો બ્રાહ્મણ કારીગર કેટલાંય વર્ષોથી કરતો આવ્યો છે. તે કારીગર ‘સિકંદરા અને તાજમહેલ' જેવી જગમશહૂર ઈમારતોમાં કામ કરેલ કારીગરોનો વંશજ હોઈ કુળગત નિષ્ણાતતા ધરાવે છે. પથ્થરશિલ્પ અને પચ્ચકારીના કામમાં શ્રીચન્દ્રની હથરોટી એટલી બધી સારી છે કે તે કોઈ પણ ભાષાના અક્ષરો જાણે તજ્જ્ઞ હોય તેવી રીતે પથ્થર ઉપર હૂબહૂ અને સુંદર કોતરે છે. ને તેવા નમૂનાઓને દેશ-વિદેશના યાત્રીઓ ખરીદી પણ જાય છે. જ્યારે મેં શ્રીચન્દ્ર દ્વારા તેના બાપ-દાદાઓનો ઇતિહાસ સાંભળ્યો ત્યારે મારો એ ભ્રમ ભાંગી ગયો કે બ્રાહ્મણો તો માત્ર શાસ્ત્રનિર્માતા હોય છે. અલબત્ત, અનેક વિષયોનાં શાસ્ત્રો લખવામાં બ્રાહ્મણકુળનો મોટો હિસ્સો છે છતાં તેણે અનેક જાતનાં શિલ્પ-કર્મ ખેડવામાં પણ પોતાની જન્મજાત બુદ્ધિનો ઠીક ઠીક ઉપયોગ કર્યો છે. આ વસ્તુની વધારે પ્રતીતિ તો ત્યારે થઈ, જ્યારે મને શિલ્પકમાં ને શાસ્ત્રજ્ઞ સોમપુરિયા બ્રાહ્મણોનો પરિચય થયો ને તેમનો થોડોક ઇતિહાસ, કુંભારિયામાં જાણ્યો. અમારુ રસોડું ઃ શ્રી રમણીકભાઈ મોદી આદિ
હું અને રમણીકલાલ બે મુખ્ય હતા; અમારી આસપાસ જે મંડળ એકત્ર થયું હતું તેના સભ્યોની સંખ્યા પંદરથી ક્યારેય વધી ન હતી. એમાં ત્રણ બહેનો પણ હતી. એક તો તારાબહેન રમણીકલાલ મોદી અને બીજી બે મારી કિશોર ભત્રીજીઓ. ગુજરાત, માળવા, પંજાબ ને યુ.પી. એમ ચાર ભિન્ન ભિન્ન પ્રદેશના સભ્યો હતાં. અમારા બે સિવાય બધા જ જુદી જુદી કક્ષાના વિદ્યાર્થીઓ હતા. કોઈ સ્કૂલમાં ભણતા તો કોઈ ખાનગી. રસોડું અમારું સંયુક્ત હતું. ધોરણ સાદગીની ને જાતમહેનતની દષ્ટિએ રાખેલું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
