________________
અધિકાર પહેલો, જંબૂદ્વીપ
શ્રી સીમંધરસ્વામિને નમઃ | | | નમો નમઃ શ્રીગુરુપ્રેમસૂરયે ..
ન ક્ષેત્રસમાસ
બૃહસ્સેત્રસમાસ + લઘુક્ષેત્રસમાસ
પદાર્થ-સંગ્રહ બૃહëત્રસમાસનીમૂળગાથાઓની રચના પૂજયશ્રીજિનભદ્રગણિ ક્ષમાશ્રમણજીએ કરેલ છે. તેની ઉપર પૂજ્ય શ્રીમલયગિરિસૂરિજી મહારાજે ટીકા રચેલ છે. લઘુક્ષેત્રસમાસની મૂળગાથાઓ અને તેની ટીકા પૂજ્ય શ્રીરત્નશેખરસૂરિજી મહારાજે રચેલ છે. આ બંને ગ્રંથોની મૂળગાથાઓ અને તેમની ટીકાઓના આધારે આ પદાર્થોનું નિરૂપણ કરાય છે.
આ ગ્રંથમાં સમયક્ષેત્રનું, એટલે કે મનુષ્યક્ષેત્રનું સ્વરૂપ જણાવાશે.
અધિકાર પહેલો -
જદ્વીપ
તિચ્છલોકની મધ્યમાં વૃત્તાકાર (થાળીના આકારે) ૧ લાખ યોજન લાંબો-પહોળો જંબૂદ્વીપ છે. તેની ચારે બાજુ ફરતા અને બમણા-બમણા વિસ્તારવાળા વલયાકારે (બંગળીના આકારે) અસંખ્ય દ્વીપ-સમુદ્રો છે. તે આ પ્રમાણે -
| વિસ્તાર (યોજન)
م
ક્રમ દ્વીપો-સમુદ્રો
જંબૂદ્વીપ લવણ સમુદ્ર ધાતકીખંડ
ه
૧ લાખ ૨ લાખ ૪ લાખ
ه
