Book Title: Avachedakatva Nirukti
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 38
________________ यावत्त्वादिकमिति । आदिना तार्णातार्णोभयत्वादिसङ्ग्रहः । न तथेति । न २ वह्नित्वपर्याप्त्यधिकरणपर्याप्तिवृत्तिकमित्यर्थः । પૂર્વપક્ષ - જો આમ કહો છો તો તો સ્વસમાનવૃત્તિક પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક ધર્મ છે એ જ અવચ્છેદક બને એટલું જ કહી દેવું જોઈએ. સ્વમાનવૃત્તિક છે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકનું અનતિરિક્તવૃત્તિત્વ રૂપ અવચ્છેદકત્વ શા માટે કહેવું જોઈએ? 3 ઉભયત્વમાનવૃત્તિક ઉભયત્વ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક બને છે માટે ઉભયત્વ જ છે અવચ્છેદક બને. વહ્નિત્વમાનવૃત્તિક ઉભયત્વ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક નથી બનતું માટે વતિત્વ એ અવચ્છેદક ન બને. વહ્નિત્વમાનવૃત્તિક વહ્નિત્વ જ બને. પણ તે જ જ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક નથી. પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક તો ઉભયત્વ જ છે એટલે આપત્તિ 3 3 નથી.) આમ અનતિરિક્તવૃત્તિત્વ નિવેશ વ્યર્થ જવાની આપત્તિ આવે છે. કરે ઉત્તરપક્ષ: ના, “અનતિરિક્તવૃત્તિત્વ' નિવેશ આવશ્યક જ છે. તે ન કહીએ તો આ વળી આપત્તિ આવે. વદ્વિમાન, ધૂમાત્7 મહાનસીય, સત્વરીય, તત્તદ્વન્સ તરાભાવ. તાદશાભાવ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક તત્તદ્વહુન્યન્યતરત્વ. સ્વ = વહ્નિત્વની પર્યાપ્તિનો અવચ્છેદક ધર્મ તદ્ધિત્વ. તદવચ્છેદન અન્યતરત્વની 3 છે પર્યાપ્તિ રહેલી જ છે. (કેમકે અન્યતરત્વ તો પર્યાપ્તિ સંબંધથી એક એકમાં સ્વતંત્રરૂપેણ આ વહ્નિત્વની પર્યાપ્તિવત્ રહે છે.) આમ સ્વસમાનવૃત્તિક પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક અન્યતરત્વ છે જ બની ગયું માટે સ્વ=પતિત્વ ધર્મ જ અવચ્છેદક બની જતાં તેજ સાધ્યતાવચ્છેદક બને. Bર એટલે અવ્યાપ્તિ. હવે સ્વસમાનવૃત્તિકપ્રતિયોગિતાવચ્છેદક-અનતિરિક્તવૃત્તિત્વ રૂપ જે બને તે જ અવચ્છેદક બને એમ કહ્યું છે એટલે તત્તકન્યન્યતરત્વભાવવધૂમાં (કોઈ ત્રીજા જ છે વઢિમાં) વહિત્યની વૃત્તિ જ છે. એટલે તે અવચ્છેદક ન બને. માટે આપત્તિ ન આવે. 2 जागदीशी : ननु पर्याप्तिः समवायः, स च तार्णातार्णोभयत्वादावप्यक्षत ११ एवेत्यत आह पर्याप्तिश्चेति । છે. પૂર્વપક્ષ : પર્યાપ્તિ એટલે સમવાય નામનો પદાર્થ છે. એ તો તાસ્કૃતાર્ષોભયત્વમાં જ આ છે જ કેમકે તાર્ણમાં અને અતાર્ણમાં બેયમાં ઉભયત્વ સમવાય સંબંધથી રહે જ છે. એટલે ઉર અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ • ૨૯ તારી

Loading...

Page Navigation
1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146