Book Title: Avachedakatva Nirukti
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 105
________________ * ધૂમત્વવિશિષ્ટસંબંધીનિષ્ઠાભાવ પણ ધૂમાભાવ ન મળતા ઘટાભાવાદિ મળે છે ૪ તત્વતિયોગિતાવચ્છેદકતાવચ્છિન્ન-ઘટ–પ્રતિયોગિતાકભેદવત્ ધૂમત્વ બને. આ Sછે હવે ધૂમત્વ એ લઘુભૂત હોવાથી ગુરૂભૂત ધર્માવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતા જ અપ્રસિદ્ધ છે Bર થતાં સ્વપદથી ધૂમત્વ જ પકડવું જોઈએ. એટલે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક ધૂમત્વ, સાધ્યતાવચ્છેદક પ્રમેયધૂમત્વ ભિન્ન બનતાં અતિવ્યાપ્તિઈ વળી, અવચ્છેદ્યત્વઘટિતલક્ષણાનુસાર પ્રમેયવદ્વિમાન, ધૂમાતું સ્થળે અવ્યાપ્તિ છે S{ આવે. પ્રમેયવસ્વિમાન, ધૂમા. સમવાયેન વન્યભાવ, પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક લઘુભૂત છે Bર વહ્નિત્વ. તે પ્રમેયવહ્નિત્વસંબંધિનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતાકજે ભેદવતુ પ્રમેયવર્તિત્વ બને. પણ વદ્વિત્વસંબંધિનિષ્ઠાભાવ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતા33 વચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતાકભેદવત્ વહ્નિત્વ બને છે. તે પૂર્વાપેક્ષા લઘુભૂત છે. તેથી ? વદ્વિત્વસંબંધીનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ જ લેવાય. અને તેથી પ્રમેયવહ્નિત્વછે. સંબંધી નિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતાકભેદ જ અપ્રસિદ્ધ છે બની જશે. આમ, સાધ્યતાવચ્છેદક પ્રમેયવલિત્વાવચ્છિન્ન પ્રમેયવતિ એ હેતુને વ્યાપક છે આ જ બની શકશે નહિ. આથી અવ્યાપ્તિ દુરૂદ્ધર છે. 3 આમ આ બેય સ્થળે પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક એટલે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતે વાવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતાકભેદવત્ અર્થ લેતાંય ય અવ્યાપ્તિ-અતિવ્યાપ્તિ ઉભી રહે છે. से दीधिति : तादृशप्रतियोगिताश्च विशिष्योपादेयाः, नाऽतो गुरोरवच्छेदकत्वं विना दुर्वचत्वं प्रतियोगित्वस्य । से जागदीशी : तादृशावच्छेदकनिष्ठप्रतियोगिताव्यक्तयो विशेष्य तत्तदवच्छेदकत्वा वच्छिन्नत्वेन प्रवेशनीयाः, न तु अनुगततादृशावच्छेदकत्वावच्छिन्नत्वेन, यतो गुरुधर्मस्यानवच्छेदकत्वे व्याप्तेर्दुर्वचत्वं स्यादित्यर्थः । BY ઉત્તરપક્ષ - તે પ્રતિયોગિતાઅવચ્છેદકમાં રહેલી (પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક= પર પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકનો ભેદવત્ = ભેદીયાપ્રતિયોગિતા - પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકનિષ્ઠા) છે પર પ્રતિયોગિતા એ તત્તદ્વયક્તિત્વેન લેવી અર્થાતુ શુકગ્રાહકતયા લેવી. એનો અર્થ કે આ જ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક નિષ્ઠ જે વ્યક્તિત્વ, તત્ત્વન પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકનિષ્ઠ જ S૪ ભેદીયાપ્રતિયોગિતા લેવી. એમ થતાં પ્રમેયધૂમત્વનિષ્ઠ કે પ્રમેયવતિત્વનિષ્ઠ અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ • ૯૬ સારી

Loading...

Page Navigation
1 ... 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146