Book Title: Avachedakatva Nirukti
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 111
________________ प्रतियोगितावच्छेदकत्वमनित्यतत्तद्व्यक्तित्वे प्रसिद्धम् ।। 3 जागदीशी : नन्वेवं गोमान् महाकालत्वादित्यत्राऽव्याप्तिः, गोत्वविशिष्टसम्बन्धिनिष्ठस्याभावमात्रस्यैव साध्यताघटककालिकसम्बन्धेन प्रतियोगिसमानाधिकरणतया स्वविशिष्टसम्बन्धिनिष्ठप्रतियोग्यसमानाधिकरणाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वाऽप्रसिद्धरत है आह कालिकेति । तथा च स्वावच्छिन्नानधिकरणसाध्यवत्खण्डकालनिष्ठाभाव१ प्रतियोगितावच्छेदकतयैव तद्व्यक्तित्वे निरुक्तावच्छेदकत्वं सुलभमिति भावः। પૂર્વપક્ષ પણ કાલો ગોમાનું મહાકાલ–ાતમાં પ્રતિયોગી વ્યધિકરણ પદનિવેશ કરવાનું પર પણ અવ્યાપ્તિ રહે છે. સ્વ = (સાધ્યતા વચ્છેદક) ગોત્વવિશિષ્ટગો સંબંધિકાળમાં 8 કે પ્રતિયોગી વ્યધિકરણ અભાવ જ અપ્રસિદ્ધ બને. એટલે પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક અર્થાતું ? Bી પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક-ત્વાભાવવત્ કોઈ બને જ નહિ. કેમકે પ્રતિયોગી વ્યધિકરણ 3 અભાવ મળે તો પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ કોઈમાં પ્રસિદ્ધ થાય એટલે તદભાવવતુ કોઈ 38 બને. પણ અહીં તો પ્રતિયોગી વ્યધિકરણ અભાવ અપ્રસિધ્યા પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ એ અપ્રસિદ્ધ છે. આમ અવ્યાપ્તિ દોષ ઉભો રહે છે. Sી ઉત્તરપક્ષઃ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ આ રીતે પ્રસિદ્ધ કરશે. 31 સ્વ પદથી તદ્રવ્યક્તિત્વ લેવું કેમકે જે વ્યક્તિ ખંડકાલમાં ન જ હોય તે 5 તવ્યક્તિનો આપણે અભાવ લઈએ. તવ્યક્તિત્વવિશિષ્ટ તદ્રવ્યક્તિનું અનધિકરણ જે કે ગોનું અધિકરણ ખંડકાલ (કાલિકેન ખંડકાલ પણ લઈ શકાય) તેમાં તવ્યક્તિનો થઈ અભાવ મળે એટલે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક ત વ્યક્તિત્વ બને. આમ ? 38 પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ તદ્રવ્યક્તિત્વમાં સુલભ બને. આ ગોત્ત્વાદિ પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક બને અર્થાત્ર પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વાભાવવતુ આ જ ગોત્ત્વાદિ બને. તદવચ્છેદ્યત્વાભાવ તદ્દવ્યત્યભાવીય પ્રતિયોગિતામાં મળે છે આ કાલિકાનુયોગિકત્વ પણ છે. આમ ઉભયાભાવ મળી જતાં અવ્યાપ્તિ ન આવે. જે 3 આ રીતે જ્યાં કાલિકેન સાધ્યતા હોય ત્યાં પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વ અનિત્ય એવી ? 3 તવ્યક્તિત્વમાં પ્રસિદ્ધ કરી લઈને તત્વતિયોગિતાવચ્છેદકનો અભાવ ગોત્ત્વાદિમાં જ જ મળી જતાં ગોત્ત્વાવચ્છેદ્યત્વાભાવ પ્રતિયોગિતામાં પ્રસિદ્ધ બનતાં અવ્યાપ્તિ ન રહી. 3 जागदीशी : ननु हेतुमन्निष्ठाभावीयसंयोगसम्बन्धावच्छिन्नप्रतियोगितावच्छेदकमात्रस्यैव घटत्वादिविशिष्टसम्बन्धिनिष्ठाभावीयसंयोगसम्बन्धावच्छिन्नप्रतियोगिता જ અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ • ૧૦૨

Loading...

Page Navigation
1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146