________________
હવે એ પ્રતિયોગિતા ધર્મિક ઉભયાભાવમાં કહ્યું કે યસંબંધ અવચ્છેદ્યત્વ અને સ્વવિશિષ્ટસંબંધિનિષ્ઠઅભાવપ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકાવચ્છેદ્યત્વ એતદુભયાભાવ લેવો.
એમાં સ્વવિશિષ્ટસંબંધિનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકઅવચ્છિશત્વ'માં પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકત્વ કિમ્ એના ઉપર હવે વિચાર ચાલે છે.
નનુઃ અનવચ્છેદકત્વ એટલે અવચ્છેદકત્વાભાવ
અનવચ્છેદક એટલે અવચ્છેદકત્વાભાવવત્ ।
=
= અનવચ્છેદક એટલે અવચ્છેદકત્વભેદવત્ ।
પ્રશ્ન ઃ ઘટઃ પટો ન = ઘટ એ પટભેદવત્ છે.
તો તે પટત્વઅવચ્છિશ પ્રતિયોગિકભેદવત્ છે. (જ્યાં પટભેદ છે ત્યાં પટત્વાતંતાભાવ છે જ, માટે પટપ્રતિયોગિક ભેદવત્ =પટત્વાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિકભેદવત્ કહેવો) અથવા તો પટત્વાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતાકભેદવત્ છે.
=
પ્રસ્તુતમાં પ્રતિયોગિતા અનવચ્છેદક અવચ્છેદકત્વભેદવત્ । તો તે (પ્રતિયોગિતા)અવચ્છેદક પ્રતિયોગિકભેદવત્ છે ? કે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકત્વાવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતાક ભેદવત્ છે ?
જો એમ કહો કે પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક = પ્રતિયોગિતા અવચ્છેદક પ્રતિયોગિકભેદવત્ તો સર્વત્ર અસંભવ દોષ આવે.
હિમાન્, ધૂમાત્ - ઘટાભાવ, પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકઘટત્વ છે.
હવે અમે કહીશું કે પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક ઘટત્વ ઘટત્વપટૌ ન ઘટત્વપટોભય ભેદ:
ઘટત્વે
ઘટત્વ
ઘટત્વ
ઘટત્વ યતઃ ઘટત્વ
અતઃ ઘટત્વ પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકમ્ ।
(કેમકે પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકનો પહેલો અર્થ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકપ્રતિયોગિક ભેદવત્ છે.)
=
=
=
=
ઘટત્વપટોભયભેદવત્ ઘટત્વપ્રતિયોગિકભેદવત્ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકપ્રતિયોગિકભેદવત્ પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકપ્રતિયોગિકભેદવત્
આ રીતે ઘટત્વ પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક બન્યું. તદવચ્છેદ્યત્વ ઘટાભાવીય પ્રતિયોગિતામાં છે જ અને સંયોગસંબંધ અવચ્છેદકત્વ પણ છે જ આમ સર્વત્ર ઉભય
અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ ૦૯૪
