Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 16

જે આ સંસાર સાગરમાં ડૂબી રહ્યા છે, પરંતુ સંસાર સાગરને પાર કરવા માગે છે તેમણે સમસ્ત કમેને ક્ષય કર જોઈએ. કર્મોને ક્ષય કરવા માટે સમગૂ જ્ઞાનની જરૂર પડે છે. સમ્યગ જ્ઞાન આપ્ત વાકય રૂપ આગમ વિના પ્રાપ્ત થઈ શકતું નથી, કર્મમળને સર્વથા ક્ષય કરનાર જીવજ આપ્ત કહેવાય છે. એવાં આપ્ત અહંત ભગવાને જ છે. તેથી તેમના દ્વારા પ્રરૂપિત આગમના જ્ઞાનનો જ આધાર લેવો તે ઉચિત છે. આગમ દ્વાદશાંગ રૂપ (બાર અંગ રૂપ) છે. તેમાં ચરણ કરણનગની પ્રધાનતા છે, તે કારણે પહેલાં આચારાંગની વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે. ત્યાર બાદ દ્રવ્યાનુગપ્રધાન સૂત્રકૃતાંગની વ્યાખ્યા કરવાને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયે છે, તેથી અહીં તેની વ્યાખ્યા કરવામાં આવે છે.
શંકા–પ્રાણીઓને માટે હિતકારી એવા પરમપુરૂષાર્થ (મોક્ષ) નું શાસન (ઉપદેશ) કરનાર હોવાને કારણે આ સૂત્રને શાસ્ત્ર કહેવામાં આવે છે. શાસ્ત્રના પ્રારંભે, સમસ્ત વિનેને વિનાશ કરવાને માટે મંગળાચરણ કરવું આવશ્યક ગણાય છે. એજ પ્રમાણે પ્રસ્તુત શાસ્ત્રની સ્થિરતાને માટે મધ્યમાં તથા શિષ્ય પ્રશિષ્યની પરમ્પરા સતત ચાલુ રહે અને શાસ્ત્રને વિચ્છેદ ન થાય, તે માટે શાસ્ત્રને અન્ત પણ મંગલાચરણ કરવું આવશ્યક ગણાય છે. પૂર્વવતી આચાર્ય આદિ જો મંગલાચરણ કરવાનું બંધ કરી દે, તે તેમના શિષ્ય અને પ્રશિષ્યો પણ મંગલાચરણ કરવાનું બંધ કરી દેશે. એવું થાય તે શાસ્ત્રની નિર્વેિદને સમાપ્તિ પણ થઈ શકે નહીં. સઘળા લોકો પરમ પ્રજનથી વંચિત (રહિત) રહી જશે અને તેમને અનર્થની પ્રાપ્ત થશે. અન્ય તીર્થક પણ આદિ, મધ્ય અને અન્ત મંગળાચરણને આવશ્યક ગણે છે. શાસ્ત્રના પ્રારંભે, શાસ્ત્રના મધ્ય ભાગમાં અને શાસ્ત્રના અન્ત ભાગમાં મંગલાચરણને પ્રશસ્ત ગણવામાં આવે છે અને તેમનું અધ્યયન કરનાર વીર થાય છે. ઈત્યાદિ આ પ્રકારનું મંગલાચરણ આ શાસ્ત્રને પ્રારંભ કરતી વખતે કરવામાં આવ્યું નથી. તેથી શું અહીં ન્યૂનતા દોષને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થતું નથી ?
સમાધાન-આ પ્રકારની શંકા અસ્થાને છે. પિતાના ઈષ્ટદેવને નમસ્કાર આદિ કરવા તેનું નામ જ મંગલ છે. તેના કરતાં વધારે મંગલ બીજુ શું હોઈ શકે ? પ્રરતુત દ્વાદશાંગ રૂપ આગમના અર્થના પ્રણેતા સ્વયં તીર્થકર ભગવાન જ છે.
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૦૧