Book Title: Rushimandal Vrutti Uttararddh
Author(s): Shubhvardhansuri, Harishankar Kalidas Shastri
Publisher: Jain Vidyashala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032099/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimaMDaLayutti-uttarArdha ( bhASAtara sahita) AcAryazrI zubhadhanasurIzvarajI yAno sima kAra jana vicArazALA, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrI RSimaMDalavRtti - uttarArdha. ( mASAMtara sahita ) mULa racanAra: AcArya zrI zubhava na sUrIzvarajI. bhASAMtara kartA:-- zAstrI harizaMkara kALIdAsa. ~~~~~~ bhASAMtara karAvI prasiddha karanAra: zA. sukhAjI ravacaMda jayacaMdre sthApana karelI zrI jaina vidyAzALA. DAsIvADAnI poLa, amadAvAda, thora sa. 2452: prasiddhakartAe A graMtha krIthI chApavA tathA chapAvavA saMbaMdhInA sarva hazna svAdhina rAkhyA che. ( prathamAvRtti ) vi. sa. 19824 mUlya za. 2-8-0 sana. 19251 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuMH-~~ zrI jaina vidyAzALA. DeAsIvADAnI pALa, amadAvAda A pustaka zrI vIrasamAjanA zrI vIra-zAsana prInTIMga presa, hAjApaTelanI pALa, amadAvAdamAM zA. vIThThaladAsa meAhanalAle chApyu maLavAnuM ThekANuM:---- zrI vIrazAsana prInTIMga presa. hAjA paTelanI pALa, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. AjathI lagabhaga 24 varSa pUrve zrI RSimaMDaLavRttinA pUrvArdhanuM bhASAMtara karAvI ahe prakAzita karyuM hatuM. pUrvArdha pragaTa thayA bAda aneka mAgaNuo uttarAdha mATe thaI hatI, ane anhArI prabaLa IcchA hatI ke, vAMcakenA karakamalamAM e pustakane uttarArdha vibhAga jaldI upasthita kare; parantu jagamAM ghaNe sthaLe javAya che tema IcchAo ane saMyogonA virodhathI, ahe paNa na bacI zakyA. chatAM varSo pachIthI paNa abhyArA dharmapremI, kathA rasika, sajajane samakSa, amhArI bhAvanAonA sAphalya rUpa A uttarArdhanuM bhASAMtara laI upasthita thaie chIe. ane zAsanadeva prati prAthae chIe ke, pUrvArdha karatAM paNa uttarArdhamAM ahane vizeSa saphalatA prApta thAya. ahArI saphalatA eTale keI sajana ema na mAnI bese ke-"ahune A pustaka prakAzanamAM Arthika vizeSa lAbha he, ema ahe IcchIe chIe. paraMtu janasamUha A pustaka vAMcI Atmika mArgamAM gati kare ane dharmamAM susthita bane tathA potAnA pUrvabhUta mahAtmAonAM abhUta caritra vAMcI, hemane satyAkAre oLakhe eja amhArI bhAvanA ane emAMja ahArI saphalatA ! RSimaMDaLavRttine uttarArdha vibhAga vadhu hoTa hovAthI uttarArdhamAMnuM pAMDavacaritra akhta pUrvArdhamAM ApI gayA chIe eTale e caritra A graMthamAM dAkhala karavAmAM AvyuM nathI, AthI A graMtha zrI kezi gaNadharanI kathAthI zarU thAya che. A uttarArdhamAM cAra ane kathAo maLI 70 nI saMkhyAmAM ApavAmAM AvyAM che; je eTalAM badhAM rasika che ke eka caritra yA kathA pUrNa thatAM tatkALa bIjuM caritra vAMcavAnI IcchA rekI zakAtI nathI. vidyAzALA taraphathI "pustaka prakAzana vibhAga ghaNA vakhatathI khelavAmAM Ave che e vibhAgamAMthI atyAra sudhImAM aneka upayogI graMtha prakAzamAM lAvI zakyA chIe. A pustaka paNa teja pustaka prakAzana vibhAgane AbhArI che. - dareka samAjanA astitvano AdhAra henA sAhityanI vipUlatA ane prAcina tIrthonI saMrakSaNatA upara avalaMbI rahyo che. je samAjamAM sAhitya samRddhivAnuM nathI, te samAja kAM te amUka varSo pUrve ja utpanna thaye he joIe athavA henuM jIvana, maraNa najadIka pahoMcyuM hovuM joIe. ApaNe joI zakyA chIe ke ApaNuM jaina sAhitya eTaluM badhuM samRddha che ke keIpaNa vidvAnathI e mATe Azcarya pragaTa karyA sivAya rahI zakAya tema nathI. pAzcAtya vidvAno ke jeo jaina sAhityanI ajJAnatAne lIdhe ema kahetA ke, The Jain have got no literature of their own and so they have no right to alive. "jenI pAse potAnuM svataMtra sAhitya nathI ane ane tethI temane jIvavAne hakka nathI" teja vidvAne Aje khullA zabdomAM jaina sAhityanI ane henI vipUlatAnI tArIpha karI rahyA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jana sAhityakAree sAhityanA keIpaNa vibhAgane paDate mUka nathI. vyAkaraNa nyAya, campa, sAhitya, gaNita, itihAsa, bhUgolika viSaya, jyotiSa, vaidaka vigere vigere viSayanA jaina graMtha eTalA badhA racAyA che ke jehenI tulanA anya samAjanA sAhitya sAthe karavAmAM Ave te avazya samAna koTimAM te ThIka, parantu uttama kATamAM AvI zake. kahevAya che ke, jaina sAhitya aneka AghAtamAMthI pasAra thaI cusyuM che. pahelAM keTalAka vidveSI jainetara rAjAoe, potAnI dhamadhatAne vaza thaI, ene, bALI paNa mUkayuM hatuM. keTalAka graMthe corAI paNa gayA che. vaLI keTalAka sAhityanI kiMmata na samajanAra manuSyae e graMtho paradezIone vecI dIdhA che, ane vadhumAM keTaleka ThekANe udhaInA kIDAothI paNa keTalAka graMthe khavAIne maraNane zaraNa thayA che. A badhA AghAtamAMthI pasAra thatAM thatAM paNa ApaNI pAse eTaluM badhuM sAhitya bacyuM che ke, hene mATe e sAhityakAranA vArasadAra (jene) gauravathI zIra uMcakI zake che. jaina sAhityanA avAMtara aneka vibhAga pADavAmAM AvyA che. jema ke, gaNitAnuga, vidhivAdAnuyoga, thAnuga vigere. gaNitAnuyogamAM pRthvI, AkAza, jIva, ajIva AdinI gaNatrInI saMpUrNa mAhItI ApavAmAM AvI che; vidhivAdAnugamAM jaina munie tathA jaina gRhastha kevA kevA AcArenuM pAlana karavuM joIe hena viratRta varNana karavAmAM AvyuM che. ane kathAnugamAM vidhivAdAnuyAganAM pustakamAM varNavelA AcAre, e mahAtmAoe kevI rIte pAlana karI. pitAnuM Atmazreya sAdhyuM te phuTa rIte darzAvavAmAM AvyuM che. A RSimaMDalavRtti paNa kathAnuyogamAM jatuM pustaka che. asala je cAra anuga kahevAya che te A che1 dravyAnuyega, 2 gaNitAnuyoga. 3 caraNa karaNAnuga ne 4 kathAnuyoga. Aje ApaNe ghaNe sthaLethI sAMbhaLIe chIe ke ApaNuM ugatA yuvAne yuvAvasthAmAM praviSTa thatAM pahelAMthI badacAlanA banI jAya che, tyenuM kAraNa, hemane ApavAmAM AvatuM kutsita vAMcana che. Aja kAla lekamAM vArtAno zokha vadhata jAya che ane bibhatsa zabda tathA bhAvALI velane pracAra vadhato jAya che. evA samaye AvAM kathAnake prakAzamAM lAvavAthI vizeSa lAbha thavAnI saMbhAvanA che. vAMcana e eka prakArano khorAka che. jahema zarIrane AhAranI AvazyaktA anivArya che tema mAnasika parizrama pachI vAMcananI AvazyakatA anivArya che. zarIramAM mele asvastha AhAra jAya te te zarIrane bagADe che. tevI ja rIte mananA khorAka rUSa vAMcana je meluM hoya to te mananI nirmaLatAmAM vighAtaka nIvaDe che. jenone kathAnuyoga vibhAga sarvotkRSTa gaNAya che. AnuM kAraNa e che ke enI keIpaNa kathA yA caritra evuM nathI ke jethI vAMcakanA hadaya upara kharAba asara kare. uparAnta vizeSatA e che ke, e sAhitya kathAnA nhAne dharmane upadeza ApI rahyuM che. vAMcakanI dharmazraddhAne te saceTa kare che. AthI A graMtha AjanI pari. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |||||[[][||||||0||0|0 OOO||||||||||O OOOOOOOO|GOO|GOO. saMvata 1881 Apa suda ra OOOOOOOOOOOOOOOi subAjI ravacaMda jayacaMda. zrAddharatna rAjanagara jenavidyAzALAnA Adya saMsthApaka [OOOOOOOOOOOOOOOOOOO GORii saMvata 1929 vaizAkha vada 2 avasAna, [O OOOO ClO|||||||va|va|OOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOWOO Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti jotAM je yuvAnanA hAthamAM ApavAmAM Ave te vizeSa lAbhadAyI nIvaDe. ema alhArUM mantavya che. vizeSamAM daSTidoSathI kiMvA presanI bhUlathI je A graMthamAM kaI prakAranI bhUla rahI gaI hoya to te sudhArI vAMcavA sujJa vAcakane. ahArI namra sUcanA che. sAthe vinaMtI che ke bhUla je ahane jaNAvaze te ahe dvitIyAvAtamAM tene sudhAre karIzuM. DozIvADAnI poLa, amadAvAda, , * vIra. sarakAra ja } jaina vidyAzALA. 19 e ja | zeTha subAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzALA taraphathI bahAra paDelAM pustaka. 1, zrI zatruMjaya tIrtha mAhAbhya sAra. pRSTha 320. kiM. mAtra 0-8-0 2. snAtra paMcAzikA. bhASAMtara sahita. pRSTha 340, kiM. mAtra 0-12-0 . jayAnaMda kevalI rAsa. zrI padmavijayajI gaNuM kRta. pRSTha 430. kiM. mAtra 1-0-0 4. salbadha sasati. bhASAMtara sahita. zrI ratnazekharajI kRta. 'kiM. mAtra 2-0-0 5. zrI paryuSaNA mahAbhya. bAlAvabedha. zrI jJAnavimalasUrijI kata. pRSTha 220 pAkuM pUMThuM. ki. 1-4-0 6. zrAddhavidhi. bhASAntara pRSTha 500 ki. mAtra 3-0- 7. sulasA caritra. samyakatva saMbhava mahAkAvya bhASAMtara sahita. pRSTha 112. pAkuM puDuM kiM. mAtra 1-0-0 8. zIlapadezamAlA. bhASAMtara. pRSTha 450. pAkuM puchuM. kiM. rU-8-0 9. zrI raSimaMDala. bhASAMtara pUrvArdha. pRSTha 50 pAkuM puchuM. ki. 2-8-0 10. prakaraNamAlA. mULa kiM. 7-8-0. artha sahita. ki. 1-0-0. 12. paMcapratikamaNa, pRSTha 600 pAkuM puThuM. ki. 2-0-0. 13. zrIpAla rAjAne rAsa, pAkuM puchuM. ki. 2-0-0. "14. zrI devavaMdanamAlA. pAkuM pUThuM. ki. 1-0-0. 15. suMdara rAjAnI suMdara bhAvane. ki. 1-0-0. 16. bhImakumAranuM bhujAbaLa. ki. 1-0-0. kamIzana-rA. pa0) uparanAM pustako maMgAvanAra che 5) TakA ane rUA. 100) upara nAne 15) TakA ApavAmAM Avaze. lakhe -jaina vidyAzALA, DozIvADAnI poLa-amadAvAda, jijI jIitrA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA artha ane agamya siddhAntane sTreTa karI te siddhAtene ja anusarI cAlatuM tathA jaina samAjanA pratyeka hitamAM zAstrAdhAre bhAga letuM, ekanuM eka, nIDara ane svataMtra, aThavADIka patra * zrI vIrazAsana. A patramAM pU. AcAryAdi munipravarenA tathA dharma zraddhALu, saMskArI lekhakenA mananIya lekha, suMdara rasamaya cAlu vArtA, dezadezAvaranA jaina samAcAra, dunIAnA jANavAjoga samAcAre, uparAnta tanjhI sthAnethI lakhAtI cAlu viSayanI vi. nuM vAMcana dara zukravAre ApavAmAM Ave che. tathA dara varSe bheTanI buka temaja khAsa aMke apAya che. ahAre uddeza-ni:svAthI paNe dharmamAM nizcala rahI dharma ane samAjanI mAtra sevA karavAne che." vArSika mUlya I sthAnika rU. 5-8-0 dezAvara rUA. 5-9-0 piSTa sAthe. grAhaka thavA mATe lakho:- vyavasthApaka zrI vIrazAsana." hAjA paTelanI piLA-amadAvAda, nIcenAM pustake amAre tyAMthI maLaze. nAma | kiMmata. 1 aMdhazataka prakaraNa. rUA. 1-4-0 2 zatakazUrNi. -12-0 3 satyanuM samarthana. 1-0-0 TapAla kharca juduM 4 cilaNadevI. 0-12-0 5 stavanAvalI. 0-4-0 6 jina sahastranAma stotra. + 0-1-0 A uparAMta abhyAre tyAM pustakAkAre temaja pratAkAre saMskRta, prAkRta, gujarAtI, hindI temaja IglIza graMthe khAsa dekharekha nIce chapAya che. eka vAra kAma ApI khAtrI kare. lakho yA maLe -menejara, zrI vizAsana prInTIMga presa, hAjApaTelanI piLa, amadAvAda. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ >> - A graMthamAM Avela cari ane kathAonI anukramaNikA. naMbara. nAma. 1 zrI kezi gaNadharanI kathA. .. * * 2 zrI puMDarIka-kuMDarIkanI kathA .. 3 zrI viraprabhunA pUrva mAtApItAne saMbaMdha. 4 pratyeka buddha zrI karakaMDa muninuM caritra 5 ) , zrI jayavarma (dvimukha)nuM caritra.... che , zrI namirAjarSinuM caritra..... >> >> zrI nAgAtInuM caritra, . , , zrI prasannacaMdra rAjarSinuM caritra. 9 zrI atimukta muninI kathA. . 10 "zrI kSullaka" nAmanA muninI kathA. ... 11 "zrI leha" nAmanA RSinI kathA...' 12 "zrI supratiSTha" nAmanA maharSinI kathA. 13 "zrI suvrata" nAmanA muninI kathA. .. . 14 "zrI vAratta" nAmanA muninI kathA. ... . 15 zrI arjuna mAlInI kathA, * * * 16 "zrI daDhaprahArI" muninI kathA. .. 17 "zrI kuragaDu" muninI kathA 18 zrI koDinna, dinna ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA. 19 zrI zivarAjarSinI kathA. - - : : : 112 : 20 "zrI dazArNabhadra" nAmanA rAjAnI kathA. 21 "zrI metArya" nAmanA munivaranI kathA. ra3 zrI IlAcI putranI kathA. . 23 zrI cIlAtI putranI kathA. * * 109 24 zrI mRgAputranI kathA. - .... 25 "zrIidranAga nAmanA munivaranI kathA... - 117 26 "zrI dharmarUci " nAmanA munivaranI kathA. . 119 27 "zrI tetalI" nAmanA munivaranI kathA... - - 121 28 "zrI jitazatru" nAmanA rAjA tathA "subuddhi" nAmanA maMtrInI kathA. 123 29 "zrI AdrakumAra" nAmanA munivaranI kathA. ... * 126 30 zrI udaya" nAmanA munivaranI kathA. 135 31 "zrI sudarzana" nAmanA munivaranI kathA. 16 32 "zrI gAMgeya" nAmanA maharSinI kathA. 33 "zrI jinapAlita" nAmanA maharSinI kathA. * 142 34 zrI dharmarUci" nAmanA munivaranI kathA. . 147 35 "zrI jinadeva" nAmanA munivaranI kathA. * 151 36 "zrI kapila" nAmanA munivaranI kathA. * 1para - * 141 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 180 Aii sthA... .. *** 210 210 37 "zrIharikeza" nAmanA munivaranI kathA... >> 38 "zrI iSakAra" Adi cha maharSionI kathA. ~ ~ 39 "zrI saMta" nAmanA rAjarSinI kathA. 40 "zrI anAthI" nAmanA nigraMtha munivaranI kathA. .... 41 "zrI samudrapAla' nAmanA munivaranI kathA. - - 170 4ra "zrI jayaghoSa" ane "zrIviSa" nAmanA munivaronI kathA. .. 43 zrI annikAputra" nAmanA sUripuraMdaranI kathA... * * * 175 44 zrImatI "rohiNa"ne saMbaMdha. .. 45 priyA ane ziSyanI sAthe "zrI kauzikArya " nAmanA upAdhyAyanI kathA. 46 zrI devilAsuta" nAmanA rAjarSinI kathA. . * 47 "zrI kurmIputra" nAmanA kevalInI kathA.... 193 48 "zrI caMDarUdra" nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA.... 197 49 "zrI dhanyakumAra' nAmanA munipuMgavanI kathA. 199 50 "zrI zitalAcArya' nAmanA sUripuraMdaranI kathA 201 51 "zrI subAhukumAra nAmanA maharSinI kathA. ... 203 para "zrI reDika' nAmanA munivaranI kathA.... 53 zrI kuMdaka" nAmanA munivaranI kathA. 54 "zrI tiSya" nAmanA munivaranI kathA 211 55 "zrI kurUdattasuta" nAmanA munivaranI kathA. . 211 pa6 "zrI abhayakumAra" nAmanA muni puMgavanI kathA. 212 pa7 8 zrI abhayakumAra" kathAntargata "zrI udAyana" rAjarSinI kathA. 226 58 "zrI meghakumAra' nAmanA munivaranI kathA. . . .. 240 59 "zrI halla" ane "zrI vihala' nAmanA munivarenI kathA. 242 60 "zrI sarvAnubhUti', "zrI sunakSatra" ane "zrI siMha" nAmanA muni puMgavonI kathA. . . . 256 61 "zrI dhanyakumAra" tathA "zrI zAlibhadra" nAmanA maharSionI kathA. ra67 62 zrI jabUsvAmI" nAmanA carama kevalInI kathA. ra79 63 "zrI zae bhavasUri" nAmanA zrata kevalInI kathA. 64 "zrI bhadrabAha svAmI" nAmanA zrata kevalInI kathA. . . 65 "zrI syulibhadra svAmI" nAmanA aMtima zruta kevalInI kathA, , 66 "zrI bhadrabAhu svAmI nA cAra ziSyonI kathA .. * 360 67 6 zrI Arya mahAgiri" ane "zrI Arya suhasti" nAmanA daza pUrvadhanI kathA. * * 361 68 zrI Arya samita" nAmanA sUrIzvarajInI kathA... 36 6 zrI vAsvAmI" nAmanA aMtima daza parvadharanI kathA. .. . 372 9"zrI ArakSita' nAmanA pUrvadhara sUripuraMdaranI kathA, * 387 366 341 346 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yugAdidevAya namaH zrI zrI RSimaMgalavRtti bhASAMtarasahita. ( uttarAC) - paDivohiappae siM, kesiM vaMdAbhi goamasamIve // viliyasaMsayavaragaM, aMgIkayacaramajiNamaggaM // 47 pradezI rAjAne pratibeAdha ApanArA, gaitama svAmI pAse chellA (zrIvIra) jinezvaranA mArgane aMgIkAra karanArA ane saMzayasamUhane TAlI denArA zrI kezi / gaNudharane huM vaMdanA karUM chuM 5 46 5 vizeSa vAta kathAthI jANI levI te A pramANe: kathA. peAtAnA kulakamAgata spaSTa nAstika matane pASaNa karavAmAM catura evA pradezI nAmanA rAjA zvetapikA nagarImAM rAjya karatA hatA. ekadA te nagaranA udyAnane viSe zrI pArzvanAthanA mukhya ziSya kezigaNadhara aneka sAdhue sahita samavasaryo. suzrAvaka maMtrIzvare prerelA manavAle te rAjA, udyAnamAM bahu kAla krIDA karIne pachI haSathI kezi munIzvara pAse gayA. tyAM te asamAna rUpa lakSmIne dhAraNa karanArA ane sarva prakAranA sa Mdehane nAza karanArA te mahA munine joI vismaya pAmyA chatA tarkathI gurUne kahevA lAgyuM. "he sUri! tame A sarva mUrkha mANasAne dharma, adharma, parabhava ane jIva ajIvAdinA kahevAvaDe karIne zA mATe niraMtara chetare che ? huM mahAtmana ! jIvanI siddhi chate dharma adharmAddhi sarva siddha thAya che, paraMtu je jIva che te tenu kevuM svarUpa che ane tenA varNa paNa kevA che? janmathI ArabhIne nAstika matanuM nirUpaNa karanAra mhArA pitA maravA paDayA tyAre me temane prathathIja kaDDI rAkhyuM hatuM ke "tamArA mArganA du:khanuM phUla tame mane kahevA Avo." mhArA pitA mRtyu pAmyA paraMtu temaNe tenuM kAMi paNa phela mane dekhADayuM nahi. evI rIte jainadharma vAlI mhArI mAtAe peAtAnA puNyanuM la paNa mane kAMI dekhADayuM nahIM. mATe jo AtmA hAya te teNe khIjA bhavathI ahI AvI puNya pApanuM sa. phUla potAnA mANusAne Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha. kahevuM joIe. jyAre paNa evuM nathI saMbhaLAyuM je kaI purUSe parabhavathI AvIne pitAnA puNya pApanuM phala koInI AgaLa kahyuM. mATe he muni ! nizcaya AtmA nathI ema siddha thAya che. valI bIjuM paNa e ke ekadA meM ke eka pApI purUSane jIvate chidra vinAnI peTImAM ghAle, te temAM ja mRtyu pAmyuM. he muni ! je jIva hoya te tene nikalI jatAM peTImAM chidra kema na paDyuM? mATe have tame A vAtamAM kema brAMti pAme cho? he muni ! vaLI koI divasa meM eka cAranA zarIranA kakaDA talatala jevaDA karAvyA paraMtu meM tenA zarIrane viSe paNa jIva dIThe nahIM. A pramANe meM aneka draSTAMte joI ni:saMdehapaNe harSathI evo nizcaya karyo che. ke "jIva nathI ja" Ave tene mithyA dharmopadeza sAMbhalI kezigurUe kahyuM. he rAjana ! te je kahyuM che tenA sarva uttara sAMbhala, puNya pApa karanAre parabhave gaelo jIva, sukha duHkhanA te te phala kharekhara bhegave che. AmAM mane jarA paNa bhrAMti nathI. tyAre pitA na Ave tenuM kAraNa sAMbhala. pitAnA pApe karIne beDInI peThe durgatimAM paDele te, ahiM AvavAne samartha nathI. jema dezAMtaramAM gaele duHkhI mANasa tyAM bahu sukha pAmavAne lIdhe pitAnA pUrva sthAnane viSe na jAya tema A lokamAM karelA puNyanA phalarUpa ati viSayasukhamAM magna thaelI hArI mAtA ahIM AvatI nathI. vaLI chIdrarahita peTImAM pUrele mANasa zaMkha vagADe te tene zabda bahAra saMbhalAya che, tevI ja rIte peTImAM karelA dhUpane sugaMdha paNa bahAra Ave che te tenuM zuM kAraNa hovuM joIe? kAraNa peTIne chIdra to kayAMI dekhAtuM nathI. he rAjana! peTIne ati sUkSma chIdro rahelAM hoya che tethI ja te zabda saMbhaLAya che ane dhUpane vAsa Ave che. tevI ja rIte amUrta paNAthI jIvanuM AvavuM javuM dekhAtuM nathI. he bhUpa! te coranuM zarIra tala tala pramANa chedI nAkhyuM paraMtu jIva dIThe nahIM tene satya uttara sAMbhala. jema araNInA kANamAM, sUryakAMta maNimAM, caMdrakAMta maNimAM ane dahIM vigeremAM agni, teja, jala ane ghI vigere bhAve anukrame che temaja dehane viSe AtmA rahyo che. jIva na hoya te grahagrahita peke, huM sukhI chuM athavA dukhI chuM ema koNa le? mATe jIva che ema ni jANuM. he bhUpAla! manuSyapaNuM sarakhuM chatAM puNya apuNya vinA prANI bahu sukha duHkhane dhAraNa karanAre kema hoya te kahe ? traNa bhuvanane prakAza karavAmAM sUrya rUpa kezi sUrinA ItyAdi yuktiyukta vacana rUpa kAMtithI nAza thayo che ajJAna rUpa aMdhakAra jene evo te rAjA pradeza prabodha pAmIne pharI kahevA lAgyuM ke "he bhagavan! mane ApanA prasAdathI jIvAdinuM astitvapaNuM sArI rIte siddha thayuM che. temaja he prabhe! A leka ane para loka che ema paNa siddha thayuM che. have Apa mane narakarUpa khADAmAM paDatAM avalaMbana 35 dharma Ape." pachI gurUe tenI yogyatA jANI tene zrAvaka dharma Ape. dI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w wwww zrI kezIgaNadharane saMbadha. rghakALa paryata zuddha evA zrAddha dharmane pAlanArA te bhUpatine tenI strIe mArI nAkhe tethI te, sUryAbha devalekamAM sUryasamAna kAMtivALe mahA samRddhivALe devatA thaye. A pramANe pradeza rAjAne pratibaMdha pamADIne pachI kezI gaNadhara bhavya janene pratibodha pamADavA mATe zrAvatI nagarInA tiMduka vanamAM samavasaryA A dhakhate zrata kevaLI IMdrabhUti (autama) bhagavAna aneka zive sahita vihAra karatA karatA teja nagarInA koSTaka vanamAM samavasaryA. have te nagarImAM vihAra karatA evA te banenA ziSyoe paraspara eka bIjAnA veSane joI bhrAMti pAmavAthI turata te vAta pitapotAnA gurUne kahI. pachI maitama gaNadhara pitAnA ane paranA ziSyonI zaMkA dUra karavA mATe jayeSTha ane vratathI lAbha mAnI kezi gurU pAse gayA. pitAnA ziSya sahita AvatA evA gautama munine jemAM kezi gaNadhare vinayathI pAtharelA darzAsana upara temane besAryo. pota potAnA ziSyagaNusahita ane upazama rasathI. pUrNa evA te bane sugurUo, nirmala jJAnavaDe tejathI sUrya caMdra samAna zobhatA hatA. banne pakSane viSe kutuhala jovA mATe harSa pAmelA bahu mANase ekaThA thayA hatA. eTaluM ja nahi paNa "ahiM moTo vAda thaze" ema kahetA evA devatAo paNa bahu AvyA hatA, pachI munionA saMzayane nAza karavA mATe kezi gurUe bane hAtha joDIne kahyuM ke "he maitama! huM je tamane pUchuM te kahe ?"autame kahyuM "he pUje! tamane je rUce te pUche." daitamanAM AvAM vacana sAMbhaLI vinayane vistAra karatA evA kezi gaNadhare pUchayuM. "he muni ! zrI pArzvanAtha prabhue, cAra mahAvrata kahyAM che ane zrI viraprabhue pAMca mahAvrato kahyAM te apavarga rUpa sAdhya eka chatAM A bheda kema?" maitame kahyuM. " zrI AdinAthanA avasare jIvo saraLa jaDa hatA tyArapachI madhyama avasare saraLa prAjJa hatA ane vIra prabhunA avasare vaka jaDa hatA. gaNamAM saraLa jaDa ja hoya che teo gurUe kahelA dharmane duHkhathI jANI zake che. vakajaDa jIvo paNa gurU prabhuta dharmane ati kaSTathI jANe che tema pALe paNa che. paraMtu madhyama kALane viSe rahelA zreSTha prajJA yukta saraLa buddhivALA jIvo to jina dharmane sukhethI jANuM zake che ane rakSaNa karI zake che. e ja kAraNathI jinezvaree be prakArane dharma kahe che. A pramANe maitama gurUe kahyuM eTale kezi gaNadhare kahyuM ke "saMzayane haraNa karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che ! mATe bIje paNa eka hAro saMzaya haraNa kare. "zrI pArzvanAtha prabhue pitAnA ziSyone IcchA pramANe veSa dhAraNa karavo kahyo che te pachI zrI vIra prabhue pitAnA ziSyone pramANavALo veSa zA mATe kahyuM?" tama gurUe kahyuM. sthira manavALAne veSanI kaMI jarUra nathI jemake veSa vinA paNa sthira manavALA bharata rAjA kevaLI thayA ane veSavALA prasannacaMdra vezyAne I calAyamAna thayA jethI temane narakamAM paDavuM paDayuM. " Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4). zrI vaSimaMDalavRtti uttarAddha (arthAt bAvIza prabhunA zAsanamAM sarala ane buddhimAna sAdhuone vividhavaNuM vastra paheravAnI chuTa paNa pahelA ane chellA prabhunA zAsanamAM tevI chuTa nathI kAraNuM pahelA prabhunA sAdhuo sarala ane jaDa hatA tyAre chellA prabhunA sAdhuo vakra ane jaDa hoya che.)autamanAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi munie kahyuM " saMzayane haraNa karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe bIjo eka hAro saMzaya haraNa kare. he gatama! tamane joI tamArA sanmukha deDI AvatI zatrunI senAne tame ekalAe zI rIte jItI?" maitame kahyuM, "pAca, cAra ane eka e rUpa durjaya evI zatrunI senAne meM turata svAdhIna karI che," "e kyA?" ema kezi munie pUchayuM tyAre gatame kahyuM ke "he mahAbhAga! kodhAdi cAra kaSAya, pAMca Idvio ane eka mana e rUpa daza zatruo jANavA. jo ke cittanA zatru rUpa te eka paNa mahA durbhaya che te paNa meM zubha dhyAnathI e saghaLA zatruone sArI rIte jItelA che ema jANu" gautama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNadhare kahyuM ke "saMzayane haraNa karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che mATe bIjA eka hArA saMzayane dUra kare, he gatama! nice A lekamAM bahu ja pAzathI baMdhAelA dekhAya che ane tame nhAnA chatAM paNa te pAzathI potAnI meLe chuTI zI rIte vihAra kare che? "gautame kahyuM meM pitAnA parAkramathIja vairAgya rUpa khaDagavaDe rAgadveSAdi bhayaMkara tIvra meharUpa pAzane chedI nAkhI pitAne chuTo karyo che tethI huM IcchA pramANe vihAra karuM chuM" gotama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNadhare kahyuM "saMzayane dUra karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mahArA bIjA eka saMzayane nAza kare. he gatama! hRdayamAM utpanna thaelI eka latA che ke je mahA viSamaya phale phalatI chatI rahelI che te tene tame zI rIte jhaTa ucheda pamADI?" maitame kahyuM. "viSa phaLa bhakSaNathI rahita e huM, te latAne sarva prakAre chedI nAkhI athavA te mULamAMthI ukheDI nAkhI IcchA pramANe vihAra karuM chuM." "Ape kahelI te kaI vela" ema kezi munie pUchayuM eTale zrutajJAnI evA iMdrabhUti (autama) bhagavAne A pramANe kahyuM. "narakAdi bhayaMkara phaLa utpanna karanArI bhavatRSNa rUpa viSa vela kahI che. te velane saMvegarUpa kodALA vatI ukheDI nAkhIne huM vihAra karUM chuM."autama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNudhare kahyuM. "saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe hArA, bIjA eka saMzayane dUra karo. he gatama! dehanI aMdara rahele dArUNa agni tame e atyaMta bujhAvI nAkhe che chatAM te kema bahu dagdha kare che?" gautama gurUe kahyuM. agnine meghanA jalavaDe bujhAvI dIdho che tethI te jarApaNa mane bALI zakto nathI." e kezigaNadhare pUchayuM. "he gatama! te agni karyo ane megha paNa karyo? te mane kaho !"autame kahyuM, "kaparUpa agni, jinavacana rUpa megha ane temAM zIla, zAstra tathA taparUpa jala che. kRta (zAstra) rUpa jalathI bujhAvI dIdheluM kaSAya rUpa te agni Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezIgaNadharane saMbaMdha mane jarA paNa bALI zakatA nathI." gotama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNadhare kahyuM. "saMzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che. mATe hArA A eka bIjA saMzayane dUra kare. he gautama! durdama, ati duSTa ane mArga tyajI daI avalA mArge janArA azva upara besIne tame sArA mArgane viSe zI rIte cAlI zake che? zaitame kahyuM. "e azvane meM zAstrarUpa derIthI bAMdhIne vaza karela che jethI te kumArge na jatAM sArA mArga pratye cAle che. " kezigaNudhare pUchayuM. "e kayo azva?" gAtame kahyuM. sudhyAna rUpa derIthI caMcala mana rUpa azvane damana karIne huM, zItedra kSebha pamADavAnA avasare rAmanI peThe sArA mArga pratye cAluM chuM. gautamagurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNadhare kahyuM. "saMzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe hArA A eka bIjA saMzayane nAza kare. he gatama! A lekamAM bahu kumArgo kahelA che jethI bIjA azvovaDe karIne bhraSTa thayelA cho kagatimAM paDe che. chatAM tame te azvothI kema mArgabhraSTa thayA. nahIM?" gatame kahyuM. "je uttama buddhivALA purUSe sArA mArge cAle che ane je mUDha buddhivALA beTA mArge cAle che te sarvene jANune huM te duSTa bIjA azvothI bhraSTa thatuM nathI." kezigurUe kahyuM. "e karyo mArga?" gautame kahyuM. "zrI vIraprabhue kahele mArga, mokSa ApanAre che ane bIjAoe kahelA bIjA sarve mArgo, utpatha (khoTA mArge) jANavA. teja kAraNa mATe jema aMbaDa, sulasAnA manane avaLA mArge laI javA samartha thaye nahIM tema zrI jineMdra mArgane viSe rahelA hArA manane keI avaLA mArga pratye laI javA samartha nathI." gautama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNadhare kahyuM. " saMzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che mATe hArA A eka bIjA saMzayane dUra kare. tame ati mahA jalanA vegathI buDI jatA evA sarva prANIone dvIparUpa zaraNuM, gati ane sthiti kene mAne che?" gotama gaNadhare kahyuM. "eka mahA uttama evo dvIpa che ke jene viSe mahA jaLane samUha paNa javA samartha thatuM nathI." kezI munie kahyuM, "e jaLa karyuM ane dvIpa ko?gautame kahyuM. "saMsArUpa samudramAM duSTa karmarUpa ja che ane temAM dharma e mahA dvIpa jANo. mATe je purUSa draDhaprahArInI peThe duSTa karma rU5 jaLane tarI dharmarUpa dvIpa pratye jAya che. te duHkha pAmate nathI." gatamagurUnA AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNadhare kahyuM. "saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mahArA A eka bIjA saMzayane dUra kare. saMsArarUpa samudramAM eka hoDI jIvone tAre che ane buDADe paNa che. te kahe ke te hoDI zI rIte oLakhAya ke je hADIthI saMsAra samudra tarAya che ? je chidrarahita haDI kaI paNa rIte jalathI bharAI jatI nathI evI heDIvaDe samudra tarAya che te heDI kaI? ema kezigaNadhare pUchayuM eTale maitame kahyuM. "he munIzvara ! nAnA pra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (*) zrI RSimaDalavRtti uttarA ** 27 kAranA pAparUpa jalathI apUrNa ( nahIM bharAyelI ) evA zarIra rUpI hADI, puMDarIka rAjAnI peThe jIvarUpa khalAsIne nizce saMsAra samudrathI tAre che. " gautama gurUnA AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNudhare kahyuM. " saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che mahu sArI che. mATe mhArA A eka khIjA saMzayane dUra kara. thAra aMdhadvArathI traNa bhuvana vyAsa chate tene prakAzita keNu karaze te tame mane hA tame kahyuM " je sUrya traNa jagatane prakAza karavA mATe udaya pAmyA che teja prakAza karaze. " kezimunie puchyuM. " e kyA sUrya ? " gotame kahyu. " ana Mta cittane prakAza karanArA zrI vIra jinezvararUpa sUrya utkraya pAmyA che. temaNe kSaNamAtramAM mhArA sarva mithyAtvarUpa aMdhakArane paNa nAza karyuM che." gotama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNadhara kahyu ke " saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che mahu sArI che mATe mhArA A eka bIjA saMzayane dUra karI. A jagat nAnA prakAranA grega, jA, janma ane mRtyu vigere aneka duHkhAthI saMtapta thai rahyu che. te evuM kAI sthAnaka che ke jyAM emAMnuM jarA paNa du:kha na hoya ? " gAtame kahyu. " & muni! eka evuM acala sthAnaka che ke jyAM gayelA jIvAne janmAdithI utpanna thaevuM jarA paNa duHkha thatuM nathI. " kezimunie pUchyuM e kayuM sthAna ? "gAtame kahyuM. " avyAbAdha rUpa muktisthAna ke jemAM janmAdinuM jarA paNa du:kha nathI. je purUSa janma, jarA, mRtyu vigere du:khAthI bahu bhaya pAme che te purUSa, zivakumAranI peThe meAkSa mArgane viSe pUrNa rIte rUDA udyama kare che. " kezigaNadhare kahyuM. huM jagapUjyA ! tamArI buddhi, saMzayAne apaharanArI che. jethI mhArA cittanI sarva bhrAMtie dUra karI. kezimunie A pramANe kahIne ane kRti karma ( vaMdana Adi ) ApIne pachI gAtama gurUnI pAse zrI vIra prabhue kahelA veSane ane pAMca mahAvratarUpa dharmane aMgIkAra karyA. vizvane pUjya evA gItama tathA kezigaNadharanA paraspara thaele dharma saMvAda sAMbhaLI sarva sabhApatie peAtapeAtAne sthAnake gayA. "" ,, dharmanA mahA dveSI evA pradezI rAjAne paripUrNa rIte arihaMta dharmamAM sthApana karanArA zrI kezi nAmanA gaNadhara ane temanA asa Mkhya saMzayAne dUra karanArA zrI gautama gurU, e anne mahAmunie cAritra pALIne mekSapada pratye gayA. iti RSimaMDala vRttAdvitIya khaMDe kezigaNadhara saMbaMdha: kAliyaputta mehala there, ANaMdara kkhie taie // vhAlava r r po, vAsAvavighnamuLivavA // 48 // ahiMsu tuMgIAe, sarAgatavasaMjameNa samaNAvi // kaMmAvase sapaDibaMdhau a devA havijjati // 49 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezIgaNadharanA sabaMdha jaMtaMti paMcaratti pAuvagayaM tu khAiye siAlI || mugliselasihare vaMde kAlAsavesarisi // 50 // ( 7 kAlika putra sthavira, mekhaLa nAmanA sthavira, trIjA AnaMdaeN rakSita sthavira ane cAthA kAsyapa sthavira A cAre munIvarA pArzvanAthajInA ziSyeA che. 548vA sarAga tapa saMyamathI thADuM karma jaine bAkI rahyuM che te deva leAkamAM devatApaNe utpanna thAya che ema bauddhAdi sAdhue paNa kahe che. 4aa pUrvokta vAkya sAMbhaLI, dIkSA grahaNa karI mudgala parvatanA zikharanA upara paMdara divasa sudhInuM jeNe pAdame pagamana nAmanuM anazana karyuM che ane navIna prasUtA sagAlI jenuM bhakSaNa kare che te kAlAsavesa munine huM vAMdu chuM. 5 50 5 eka vakhata jamUdrIpanA bharatakSetramAM puSkala dhana suvarNAdike karI paripUrNa svarga lAka tulya eka tuMgIA nAmanI nagarI che. tyAM jIva ajIvAdi tattvAne jANanArA, deva dAnavathI kSeAbha nahi pAmanArA ane caudaza, AThama pUrNamAsI vigere pavAmAM saMpUrNa pASadha samyak prakAre pALIne pAraNAne divase munione azanAdi ane vastra ASadhAdi vhArAvIne pAraNu karanArA, maharSika zrAvakA vase che tyAM carama tIrthapati sameAsaryA ane tyAM kAlAsavesa, mekhala, ANu darakSita ane kAzyapa e cAra AcAryA pArzvanAtha prabhunA santAnIyA che. temane vAMdIne praznA pUchIne ni:sa Mzaya thayela. teoe prabhunI pAse pAMca mahAvrata aMgIkAra karIne samyak pALI meAkSamAM gayA emanA vizeSa samanya bhagavatI sUtrathI jANavA. itizrI RSimaNDala vRttau kAlAsavesa- mehalANaM darakkhi akAsavAyariasambandhaH / have kAlAsavesika putranA sambandha kahe che--eka vakhata rAjagRhI nagarInI bahAra guNazIla nAmA caityamAM zrI mahAvIra svAmInA keTalAeka samagra zrutanA pAragAmI sthavira ziSyA samavasaryA. te samayamAM vAi karavAnA abhiprAyavALA zrI pArzva prabhunA santAnIya kAlAvesika putra sthavira muniyAnI pAse AvI evI rIte kahyuM ke huM pUjye ! AtmAja sAmAyika che. te sAmAyikathI bhinna AtmA nathI tyAre sthavirAe kahyuM ke A tArU kahevuM ThIka nathI kAraNa ke jIvanA sAmAyika Adi guNA heAya che. ema ame jANIe chIe tyAre kAlAsavesika putra estheA ke tamArA mate sAmAyika zuM che? ane tenA artha zA che ? sthaviza kahe che ke De Arya ! hamArA mate AtmA sAmAyika che je kAraNathI kahyuM che kendrabyArthi ka nayanI apekSAe guNupratipanna jIva che teja sAmAyika che yata: sUtramAM e nacA darzAvyA che. dravyArthika ane bIjo paryAyArthika ane bIjo dravyArthikanI apekSAe AtmA sAmAyikaja che. ane paryAyanayanI apekSAe Atmadravya che ane sAmAyika tenA guNu che temanA kAMcabheda samajavA. kAraNu sUtramAM kahyuM che ke--" je Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (e) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha saMyamamAM, niyamamAM ane tapamAM AtmAne laI gayA che temane sAmAyika hAya. evuM evuM kevaLI bhagavAne kahyuM che trasa sthAvara rUpa sarva jIvAmAM je sAmAna che tene sAmAyika hAya evuM kevaLI bhagavate kahyuM che." hamezAM guNavAna jIvane sAmAyika hAya che. vAste kathaMcit AtmAthI sAmAyika bhinna che. ItyAdi sthavirAnI ghaNI yukti A sAMbhaLIne kAlAsavesika putra pratiSAdha pAmyA ane sthavirAnI pAse pAMca mahAvratAka dharmAMne aMgIkAra karI samyak prakAre ArAdhIne mekSamAM gayA enuM vizeSa svarUpa bhagavatI sUtrathI joI levuM. itizrI RSimaNDalavRttau dvitiyakhaNDe kAlAsavesika sutasaMbaMdhaH / dhammo sannAho, jo nizca madaro iva akaMpo || iha loga niSpivAso, paraloga gavesau dhIro // 51 // jo somega jameNa ya vesamaNeNa varuNeNa ya mahayA // muggilasela sihare namaMsiu taM nama'sAmi // 52 // je mahAtmA kAlAsaveSi, dharmane viSe hRDha pariNAmavALA, ziyALanA upasarga chatAM merU parvatanI peThe dharmadhyAnathI niSrakaMpa evA che temaja A leAkamAM athavA A bhavamAM eTale rAjayaza ane mAnAdikanI icchA rahita tathA parabhavanI gaveSaNAnA karanAra ane mahA dhIravaMta che. vaLI jemane muDhagaLa paMta upara caMdra, yama vaiSNava, ane varUNa vigere leAkapALAe temanA asama guNeAthI harSa pAmIne namaskAra karyo che. te kAlAsavezane huM namaskAra karUM chuM. // 51 // para pra kAlAsavesia suo AyA sAmAiyaMti therANaM || ari sou paDivannapaMcajAmo gao siddhi || 53 // sthavirAnAM sAmAyika" evA vacanane sAMbhaLI paMca mahAvratane aMgIkAra karanAra; kAlAsavezikane putra AtmA siddhi pAmyA che. 5 53 // pukhalAI vijaye sAmI puMDaragiNIi nayarIe / dahuNa kaMDarI assa kammaduccilasiaM ghoraM // 54 // siri puMDarIya rAyA nito kAu nimmalaM caraNaM // theveNavi kAleNaM sapatto jayau savva // 55 // puSkalAvatI vijayamAM paMDirikaNI nagarInA rAjA puMDarike, potAnA bhAI kuMDarikane mAThA karmInA udayathI bhagna cAritranA pariNAmavAle joi pote vairAgyathI rAjaya tyajI daI dIkSA lIdhI. pachI gheADA kAle nirmala evA cAritrane pAlI sarvArthasiddha vimAna pratye gayA, te purika muni sarva prakAre vijayavatA va. 5455 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puMDarIka rIkanI kathA. (9) sthA, videha bhUmimAM rahelA puSkalAvatI nAmanA vijayamAM svargapurIthI paNa adhika suzobhita puMDarIkiNI nAme nagarI che. tyAM jagane vakhANavA yogya ane nirmala pratApavALa kuMDarika nAme rAjA, potAnA baMdhu puMDarika sahita rAjya karato hate. ekadA sugurUne upadeza sAMbhaLavAthI utpanna thaelA vairAgyavaDe kuMDarIke, nahi IcchatA evAya paNa pitAnA baMdhu puMDarikane rAjyabhAra seMpI pite dikSA lIdhI. pachI niraMtara niraticArapaNe cAritra pAlatA evA te kuMDarikane koI eka divasa pUrva karmanA vegathI bahu roga thayo. baMdhurUpa puMDarika bhUpatie tene nirdoSa AhAra ane uttama vaidyoe kahelA bahu prakAranA AhArathI regarahita karyo. pachI kuMDarika sAdhue gurU pAse AlocanA laI zuddha cAritra pALavA pUrvaka puMDarikanI rajA laI vihAra karyo. niraMtara ATha pravacana mAtAnuM paripAlana karatA temaja saMsAranI utpatti karanArA evA kaSAyarUpa staMbhene dUra karatA vaLI pitAnA uttama prakAre daza prakAranA sAdhu dharmane sahatA nAnA prakAranA upasargone tathA parISahAne sahana karatA hatA. A prakAre e mahAmunie eka hajAra varSa paryata nirmala cAritra pADyuM. evAmAM temane karmanA vegathI cAritra pALavAmAM pratibaMdha karanArUM karmanuM AvaraNa udaya pAmyuM. jethI bhAgI gayuM che jemanuM evA te kaMDarika muni parvatanA bhAranI peThe sattara prakAranA saMyamabhArane upADavA samartha thayA nahIM. chevaTa kaMDarika muni rAjya levAnI IcchAthI baMdhu puMDarikanI nagarInA udyAnamAM gayA. tyAM temaNe potAnAM pAtro eka vRkSanI DAle vaLagADI nivAsa karyo. pachI vanapAlanA mukhathI pitAnA baMdhu kaMDarika muninuM AvAgamana sAMbhaLI puMDarIka rAjA parivAra sahita udyAnamAM gayA. tyAM te potAnA baMdhune AkAra, ceSTA, gati, bhASaNa, netranA vikArAdi mukhya bhAvaDe cAritrathI kheda pAmelA cittavALA jANuM bahu kheda karatAM chatAM kahyuM ke "he baMdhu! tame siMhanI peThe pitAnuM cakravarti sarakhuM rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI che te have tene pAlavAmAM ziyAlanA sarakhA na thAo. tame A lekamAM bahu kALaparyata ati nirmaLa cAritra pALyuM che te hamaNAM thoDA divasa mATe duHkharUpa saMsAramAM zA kAraNe paDo cho? bahu kAlaparyata bhegavelA asaMkhya bhegothI paNa AtmA vRddhi pAmatuM nathI mATe A caritrane viSe AnaMda ane sukhadAyaka evo saMtoSa rAkhe." A pramANe bahu kahyuM chatAM e mahAmuni cAritrane viSe sthiratA na pAmyA tyAre puMDarika bhUpatie kahyuM ke "je tu rAjyanI IcchA karato hoya te te le ane tyAre veSa mane Apa.kaMDarike te vAta kabula karI eTale rAjAe tene te ja vakhate rAjya ApI pote tene veSa laIne saMyamarUpa sAmrAjya aMgIkAra karyuM. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M (10) zrISimaMDala vRtti uttarAddha. have dIrdhakAle prApta thaelA rAjyavAlA ane rasamAM lubdha thaelA manavAlA mUDha kaMDarike bahu sarasa AhAre bhakSaNa karyA jethI tene ajIrNa thayuM. AvA vRthA duHkharU5 samudramAM magna thaelA te bhUpatie, potAnA ajIrNanI cikitsA mATe tatkAla zreSTha maMtrione bolAvyA paraMtu "A saMyama tyajI denArAnuM mukha jevAthI ApaNane pApa thAya" ema dhArIne pradhAnAdi kaI purUSa tenI pAse gayA nahIM, kuMDarika rAjA vicAra kare che ke "hAra Apela grAsa bhegavavAthI sukhI thaelA A pradhAnAdi sevake hArI pAse AvatA nathI tema mahArUM kaheluM karatA paNa nathI jethI savAre e dune kuTuMba sahita pakaDIne hArI nAkhIza." A pramANe vRddhi pAmatA radra dhyAna rUpa mahA samudramAM magna thae te ghADha vedanAthI parAbhava pAmate chate mRtyu pAmIne sAtamI naraka pratye gaye. jema nirdhana mANasa dravyane bhaMDAra malavAthI harSa pAme tema atyaMta saMveganA raMgathI pUrNa evo te puMDarika dIkSAnI prAptithI bahu saMtoSa pAmavA lAgyA. atyaMta sukamAla che hAtha paganAM talIyAM jemanAM temaja puSTa zarIravAlA, mArgamAM kAMTA ane kAMkarAnI pIDAne sahana karatA valI sudhA tRSAnA pariSahane sahana karavA pUrvaka pAMca samiti tathA traNa guptimAM prItivAlA, anazana grahaNa karavAthI bahu pIDA pAmelA ane ati vRddhi pAmatA zubha pariNAmavAlA te puMDarika rAjarSi thaDA kAlamAM mRtyu pAmIne turata sarvArthasiddha nAmanA vimAna pratye gayA. zrI puMDarika rAjAnuM darzana ane zuddha cAritranuM pAlana sAMbhalIne bIjA bhavya purUSoe paNa zuddha cAritra pAlavuM. " iti RSimaMDala vRttau dvitIyakhaMDe zrIpuMDarika-kuMDarika kathA." / vIrajiNapuSvapiaro devANaMdA ya usamadatto a|| . phArasaMvivo hou siva pattA / 64 . zrI vIra prabhunA pUrvanA mAtA pitA devAnaMdA ane RSabhadatta e banne dIkSA laI, ekAdazAMgInA jANa thaI mokSa sukha pAmyA. che 64 ekadA zrI mahAvIra jinezvara, pRthvI upara vihAra karatA karatA brAhmaNa kuMDa gAmane viSe samavasaryo. te vakhate tyAM devatAoe uttama evI samavasaraNanI racanA karI. manuSya, devatA, bhuvanapati, sAdhu ane sAdhvIthI sarva sabhA bharapura bharAI. devAnaMdA sahita RSabhadatta paNa tyAM AvyA. vizvamAM atizAyi rUpAlA, mahA sukharUpa jala samUhanA kUvA rUpa, ane cAra prakAranA jinadharmane upadeza karatA evA bhagavAnane joI putranA premathI ati harSa pAmelI ane romAMca thaelI zarIravAlI devAnadAnI vRddhAvasthA chatAM paNa tenA stane jharavA lAgyA. devAnaMdAnI AvI avasthA joI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vIraprabhunA pUrva mAtApitAne saMbadha. (11) gautama gaNadhare jANatA chatAM paNa bhavya jIvone pratibaMdha pamADavA mATe vinayathI zrI vIra prabhune pUchayuM. "he jinavaraMdra! tamane joIne Akula vyAkula cittavAlI, vRddhAvasthAvAlI ane satI evI A devAnaMdAnA stane kema kare che?" prabhue kahyuM. he IMdrabhUti ! nizca e sarva mehanuM vilasita che" gatame kahyuM. "e zI rIte ? jinezvare sarva vAta karavAno AraMbha karyo. zrIvIra prabhu, maitamane kahe che ke pUrve A prazna bharatacakratie zrI AdinAthane pUchaye hatuM ke "he svAmin ! A paSadAmAM kaI evo che ke je bhaviSyakAlamAM jinezvara thavAnuM hoya? " zrI rASabhadeva prabhue kahyuM. "he bharata ! sabhAmAM e kaI jIva nathI je AvatA kAlamAM jinezvara thAya. paraMtu sabhAnI bahAra tyAre putra marIci je tridaMDI thaI rahelo che te A covIzImAM traNa jagatane pUjya e zrI vardhamAna nAme covIsame jinezvara thaze. valI te mahAvideha kSetranI sUkA nagarImAM priya mitra nAme cakavati ane A bharatakSetramAM Adya tripRSTa nAme vAsudeva thavAne che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmela bharata, jinezvarane praNAma karI turata parivAra sahita marIcine vaMdana karavA gayA. tyAM teNe marIcine kahyuM "he marIci ! tuM mUkA nagarImAM priyamitra nAme cakravatI thavAnuM che ne A bharatakSetramAM tripRSTa nAme pahele vAsudeva thavAne che e hetuthI nahi paraMtu te chevaTe A bharatakSetramAM covIza vIra nAme tIrthakara thavAnuM che mATe bhaktithI tane vaMdana karuM chuM." bharata cakravatI marIcine A pramANe kahI ane tenI traNa pradakSiNA pUrvaka bhaktithI vaMdanA karI potAnI vinItA nagarI pratye gaye. pAchala jene abhimAnane samUha utpanna thaye che e marIci bhujAmhAlana karIne mohathI pitAnA mukhavaDe A pramANe kahe chate bahu nAcA lAgyA. "aho ! yugadIza hArA pitAmaha (dAdA) che. bharata cakravatI jevA hArA pitA che. huM paNa sarve viSNune paNa mukhya viSNu thaIza arthAt tripRSTa nAme prathama vAsudeva thavAne chuM. kharekhara amArA kulamAM sarve padArtho moTAInAja AvI malyA che mATe lokamAM niraMtara amAruM kula sarvottama che." A pramANe atyaMta kulamada karatA evA mehane vaza thaelA te marIcie bahu daDha evuM nIca gotra kama upArjana karyuM. pachI marIci, bhavyajIvane bedha pamADI uttama sAdhuo pAse mekalavA lAge. koI pUche tyAre te kahete ke hArI pAse nirmala dharma nathI. keI eka divase te marIcine kAMI vyAdhi thaI AvyuM. sarva virakta evA sAdhuothI paNa sahAya vinA niraMtara cAritra pALI zakAtuM nathI ema mAnI vicAra karavA lAgyo ke "hArAthI sahAya vinA A duSkara evuM tapasvIpaNuM pALI zakAze nahIM. mATe huM eka vinaya ziSya karIza." ekadA marIci nirogI thaze eTale kapila nAmane kaI purUSa tene dharma pUchavA lAgyuM. tethI te tenI Agala yatidharmanuM varNana karavA lAgyuM. te dharma sAMbhalIne pachI pratibadha pAmelA kapile kahyuM ke "te dharma mane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w zrIhaSimakala vRtti uttarAddha Apa." marIcie kahyuM. "sAdhu pAse jaIne te dharmane tame aMgIkAra kare." kapile kahyuM. "he marIci ! zuM hArI pAse te dharma nathI. jethI tuM dharma grahaNa karavA mATe mane bIjA sAdhuo pAse mele che?" marIci manamAM vicAra karavA lAgyo ke nidhye A bakamI dekhAya che. kAraNa bIjA keIe nahi pUcheluM te e mane pUche che. huM eka ziSyanI zodha karuM chuM. je hArI vRddhAvasthAmAM sevA kare. mATe A purUSa hAre ziSya thaIne hArI pAchala bahusaMsArI thAo." Ama dhArIne bahu saM. sArIpaNAthI marIcie tene kahyuM ke "he kapila! hArI pAse dharma che ane sAdhuo pAse paNa che. pachI marIci, usUtranA nirUpaNathI keDIkeDI sAgara pramANa ane niraMtara duHkhanA samUhanA sthAna rUpa saMsAra upArjana karyo. IvAkukulamAM utpanna thaelo te marIci AdinAtha samAna AyuSya bhogavIne ane te potAnA kAryanI AlecanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne pAMcamA devalekamAM devatA thaye. tyAMthI cavIne kellAka nAmanA saMnivezamAM kezika nAme brAhmaNa thaye, tyAM paNa te eMzI lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavI mithyAtvanA piSaNa thakI mRtyu pAmIne dIrdhakAla paryaMta cAra gatirUpa saMsAramAM bahu kALa bhamI sthaNA nagarImAM puSpamitra nAme brAmaNa thaye. tyAM betera lAkha pUrvanuM pUrNa AyuSya bhAgavI. aMte saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne sidharma devalokamAM devatA thaye. marIcine jIva tyAMthI AvIne caitya saMnivezamAM ane gnidyota nAme uttama brAhmaNa thaye. te bhavamAM teNe cosaTha lAkha pUrvanuM AyuSya bhagavyuM. chevaTa saMnyAsI thaIne mRtyu pAmI IzAna devalokamAM devapaNe upanyA. tyAMthI avine maMdiraka saMnivezamAM agnibhUti nAme brAhmaNa thaye. te bhavamAM chappana pUrvanuM sukhamaya AyuSya bhegavI aMte parivrAjaka dIkSA laI trIje devaleke gaye. tyAMthI cavIne te marIcine jIva tAMbikA nagarImAM bhAradvAja nAme brAhmaNa thayo. tyAM cuMmAlIza lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI aMte saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne maheMdra devalokamAM bahu sukhavALe devatA thaye. tyAMthI AvIne te bahu kAla paryaMta saMsAramAM bhamIne rAjagRha nagaramAM sthAvara nAme vipra thaye. te bhavamAM ceviza lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI chaDIvAra saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne pAMcamAM devakane viSe devatA thaye, bahukAla saMsArane viSe bhamIne pachI te marIcine jIva, rAjagRha nagaranA vizvanaMdi rAjAnA baMdhu vizAkhAbhUti yuvarAjane balavAna, guNavAna ane sarva rAjAone priya e vizvabhUti nAme putra thaye. vizvanaMdI rAjAne vizAkhanaMdI nAme putra che. paraMtu te, vizvabhUti kumArathI rUpa, guNa ane lakSmIe karIne rahita hate. ekadA vizvabhUti, pitAnI priyA sahita naMdanavana samAna sugaMdhavALA kIDA udyAnamAM eka mAsa paryata krIDA karavA gaye hatuM. tyAM tene krIDA karate joI vizAkhanaMdie ISyathI pitAnA pitAne kahyuM ke "he tAta! A vizvabhUti kIDA kare che. te udyAnane tame kheDAvI nAkho jethI huM hArI IcchA pramANe krIDA karuM. nahi te A Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^ ^ zrI vIraprabhunA pUrva mAtApItAne saMbadha. (13) janmane viSe meM sarva jana tyajI dIdhuM che. potAnA ekanA eka putrane Avo ghera kadAgraha jANuM rAjA vizvanaMdie manamAM kAMI vicAra karI udyAnamAM kIDA karavA javAne paDaha vagaDAvyo. paDahane zabda sAMbhalI vinayathI namra e vizvabhUti patAnA parivAra sahita jeTalAmAM rAjAnI pAse AvIne kAMI kahevA jAya che teTalAmAM strI sahita vizAkhanaMdie te udyAnamAM praveza karyo. valI teNe te udhAnane kheDAvI nAkhyuM jethI te vizvabhUti, tene daMbhI mAnI bahu kheda pAmavA lAgyA. pachI vizvati, eka muSTinA prahArathI moTA keThInA vRkSane mUlamAMthI pADI nAkhI tene hAthamAM laI udyAna Agala e eTale vizAkhana-die tene kahyuM ke "are ! pitAnA cittamAM A udyAnane viSe pesavAnuM mAna na kara, hamaNAM huM tane vRkSanI peThe jhaTa unmelana karI nAkhIza." pachI vizvabhUti "are A hATA gurUrUpa bhUpatinI Agala meM A zuM lajAvAnuM kAma karyuM? ema kahIne manamAM vicAra karavA lAgyA. pachI bahu verAgyarasathI vyAsa evA teNe saMbhUtimuninI pAse zrI jinezvara praNita dIkSA laI ghera tapa AraMDyuM. ekadA mathurA nagarImAM bhikSA mATe vicaratA evA te durbaLa zarIravALA vizvabhUtine kaI ati durNa gAye pADI dIdhA. vizvatine paDelA joI vizAkhanaMdI bahu hasavA lAgyo. vaLI te ema kahevA paNa lAgyA ke "he muni ! hamaNuM kaThInA vRkSane pADI denAruM tamArU baLa kyAM gayuM ?" vizAkhanadInAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thayuM che abhimAna jemane evA vizvabhUtie te gAyane zIMgaDAmAMthI pakaDIne sarva janene viramaya pamADatAM chatAM baha bhamAvI pachI aMte bahu bahu baLavAna thauM" evuM niyANuM karIne eka mAsabhaktathI mRtyu pAmI ne te vizvabhUti, zuka kalpane viSe mATe devatA thaye tyAMthI AvIne adha bharata kSetrane adhipati prajApati tathA mRgAvatIne putra ane mahA baLavAna e tripuSTa nAme pahela vAsudeva thayo. corAsI lAkha varSanA pUrNa AyuSyavALe te viSNu saMpattine bhegavI aMte mRtyu pAmIne sAtamI narake gayA. tyAMthI nikaLIne siMha thaye. vaLI te narake gaye A pramANe tiryaMca ane manuSyanA bahu bhavethI saMsAramAM bhamIne mahAvideha kSetra ne viSe mUkA nagarImAM dhanaMjaya rAjA ane dhAriNe mAtAthI utpanna thaI pUrNa rAsI pUrvanA AyuSyavALo priyamitra nAme cakravarti che. te piTTIla gurU pAse dIkSA ane tene koTi varSa paryata pAlana karIne mahAzuka devalekamAM devatA thayo. tyAMthI AvI chatrA nagarImAM paccIsa lAkha varSanA AyuSya vALa tathA jitazatru ane bhadrAne naMdana nAme putra thayo. teNe covIza lAkha varSa paryata sukhakArI rAjya bhegavI eka lAkha varSa payaMta nirmala dikSA paryAya pA. have te naMdane dIkSA laIne e niyama aMgIkAra karyo hate ke "huM mAsakSapaNuM vinA pAraNuM nahi karuM." A pramANe niyama lIdhAthI temane agIyAra lAkha, eMzI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zrI raSimachela vRtti uttara hajAra chasene pistAlIza mAsakSamaNa thayAM hatAM. eka lAkha varSa ane pAMca divasamAM te mahAmunie tyAMja nikAcita evuM tIrthakara nAma karma upArjana karyuM. . jene mATe kahyuM che ke, pArasadA , aNI kApa chApArI . mAsakhamaNA naMdaNabhavammi vIrassa paNadivasA // 1 // * artha zrI prabhune naMdanabhavamAM agIyAra lAkha, eMzI hajAra chase ne pIstAlIsa mAsakSamaNanA lAkha varSane paNa divasa thayA. pachI eka mAsanA anazana vratathI mRtyu pAmelA naMdana prANuta ka9pamAM puSparAvalaMsa vimAnane viSe viza sAgarepama nA AyuSyavALo devatA thaye. tyAMthI AvIne nIca gotrakarmanA anubhAvathI brAhmaNa kaMDa gAmane viSe devAnaMdAnA udaramAM avataryo. A vAta avadhijJAnathI Inke jANI ane tenA hakamathI harSapUrvaka harinagameSIdeve devAnaMdAnA udaramAMthI garbha laIne siddhArtha rAjAnI rANI zrI trizalAnA udaramAM mUko. ' zrI vIraprabhu caitamane kahe che ke, te huM bAsI divasa sudhI A devAnaMdAnA udarane viSe sthira rahyo tethI mAtA putranA mehathI mane dekhI bahu harSa pAmyA."gautamasvAmI prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI vicAravA lAgyA ke "A saMsArane dhikkAra che je tene viSe zrIjinezvarane paNa kamane anubhava karavo paDe che." prabhunAM AvAM kharAM vacana sAMbhaLI saMsArathI udvega pAmelA RSabhadatta ane devAnaMdAe turata cAritra lIdhuM. anukrame agIyAra aMgane abhyAsa karI niraticArapaNe cAritra pALI karmanA kSayathI thoDA kAlamAM teo mokSa pAmyA, A "ti TIvIpUrvIpamAthIfmAnavasaMbaMdho ; , saMto hu riddhi vasaha no so karakaMDUrAyA kaliMgajaNavayavai jayau // 57 // - je karaDa, baladanI yuvAvasthA. ane puSTa deha, zabdamAtrathI bIjA vRSabhane trAsa pamADavuM, ItyAdi samRddhi joIne tathA yuvAvasthA gayA pachI teja baLadane ati durbaLa deha bIjA baLadonA yuddhamAM parAbhava ane nirUpatAdika paNa joI pratibaMdha pAmyA. te kaliMga dezanA bhUpati karakaMDu rAjA vijayavaMtA varte che 57 paMcAladezaahivo, pUamapUaM ca iMdakeussa / daDe virattakAmo pavvaio domuhanariMdo // 58 // IdravajanI lo ke karelI pUjA ane lekanA javA AvavAthI Ama tema athaDA vAne lIdhe thaelI apUjA I saMsAra sukhane tyajI denArA paMcAla dezanA adhipati primukha bhUpatie dIkSA lIdhI. 58 succA bahUNa sadaM valayANamasadahaM ca egassa / ' yu vilehAma, sana vizo mA nathI . pa .. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka buddha karaDa ni caritra (15) - caMdana ghasavAne vakhate bahu sInA kaMkaNenA zabdone sAMbhaLI tathA eka kaMkaNanA zabdane nahi jANIne "ekalAmAMja saMsArane kalaklATa thatuM nathI" evI bhAvanA bhAvatA ane iMdra parIkSA karelA zrI videha dezanA adhipati namirAjAe dIkSA lIdhI. e 59 upphallavaM vigayapallavaM taha ya dahu cUataruM gaMdhArarAyavasaho paDivanno naggaimaggaM // 6 // prathama prakulita thaelA ane pAchalathI zuSka banI gaelA AMbAnA vRkSane joI gAMdhAra dezanA mahArAjA nagatie zrIjinezvara praNita cAritradharma AdaryodavA nayaraMmmi khiipaiThe cauro viparUpparaM samullAvaM // "tathA nara mattA vayaLo | daza na upara kahelA cAre rAjarSio, kSitipratiSThita nagaranAM yakSamaMdiramAM ekI vakhate AvI paraspara dharmavArtA karavA lAgyA. te vakhate tyAM yakSadeva bhaktithI, teone jevA mATe cAra mukhavAle thaye che 61 che pupphuttarAo cavaNaM pavvajjA taha ya tesi samakAlaM // patteabudakevali siddhigayA egasamaeNaM 62 // e cAre pratyeka buddha rAjarSionuM prANuta ka5mAM rahelA puttara vimAna nathI cavana, pravrayA, pratyekabuddhapaNuM, kevalIpaNuM ane mekSagamana e sarva ekI vakhate thayuM. 62 che e cAre pratyeka buddhanA bhAvArthanI kathA - he bhavyajano ! mokSalakSamI ApanArA bIjA zrI ajitanAtha jinezvarane namaskAra karIne huM pratyekabuddha sAdhuonuM caritra kahuM chuM. temAM prathama saghalA pAparUpa kAdavane dhoI nAkhavAmAM jalasamAna zrI karaThaMDu mahAmuninuM caritra sAMbhale. zrI vAsupUjya jinezvaranA pAMca kalyANakathI niSpApa ane zatruothI paNa na kaMpAvI zakAya tevI caMpA nagarIne viSe dadhivAhana nAme rAjA rAjya karate hate. apratima rUpalakSamIe karIne jANe sAkSAt pavAvatI devI heyanI evI zrI ceDAmahArAjAnI putrI padmAvatI tenI strI hatI. ekadA garbha dhAraNa karatI evI te rANIne evo dehada utpanna thaye ke " huM purUSane veSa paherI, rAjA pAse chatra dhAraNa karAvI ane hati upara besI vanamAM krIDA karavA jAuM." 'padmAvatIne Avo : dohada utpanna thayuM hatuM paraMtu lajjA ane vinayathI dadhivAhana bhUpatine kahI zakatI nahotI tethI te bahu durbala thaI rAjAe tenuM kAraNa pUchayuM eTale teNe e pitAne sarva mane ratha kahyuM. pachI prasanna thaelo rAjA pote chatradhAraNa karavA pUrvaka purUSane veSa dhAraNa karanArI priyAne paTTahasti upara besArI vana pratye gaye. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamila vRtti uttarAddha. A vakhate bahu varSAda varasavA lAgyuM hatuM jethI salakInA gaMdhavaDe ane hastionA vanathI utpanna thaelA pavana vaDe cAre taraphathI haNAele te madenmatta hasti potAnI vidhyATavInuM samaraNa karI deDavA lAgyA. jo ke anucaro tenI pAchaLa doDayA paraMtu tene pakaDI zakyA nahIM. eTaluM ja nahIM paraMtu teonI draSTie paNa na Ave teTale dUra ja rahyo. jema kukarma vaDe karIne cetanA sahita chava viSamasthAna pratye caDI jAya tema te duSTa hastivaDe priyA sahita rAjA, vanamAM bahu dUra ja rahyo. kelanA samAna kemala zarIravAlI ane garbhayukta rANInI sAthe rAjAne paNa e balavaMta hasti mahA araNyamAM kheMcI lAvyuM. pachI sama, viSama, utkRSTa dUra ane najIkanA aneka bhAvene vicAra karatA evA rAjAe mArgamAM eka vaDanuM vRkSa joIne kahyuM ke "he bhadre ! A mArgamAM sAme peluM vaDanuM vRkSa Ave che tenI zAkhAo ApaNe vaLagI paDIe." ema kahIne vaDavRkSa AvyuM eTale rAjA pite cAturIthI tene vaLagI paDe. rANI tema na karI zakI tethI hasti, teNIne AgaLa laI gaye. rAjA vaDavRkSathI nIce utaryo eTalAmAM tene bahu haSavAnuM sarva sainya AvI maLyuM. pachI priyAnA viyogathI gADha zokavAle te rAjA dhIme dhIme pitAnI caMpApurIne viSe gaye. have jANe sAkSAt duSTa karma ja hAyanI evo te duSTa hasti, te rANIne manuSya rahita evA mahA araNyamAM laI AvyuM. tyAM tRSAthI Akula vyAkula thaelA AtmAvAlA ane tApathI tapI rahelA te haktie, dizAone jotAM chatAM kaI jalathI bharapUra talAva dekhI temAM praveza karavA mAMDe. jalamAM praveza karI suMDhavatI jalane uDADI dina banAvI dete e te hasti AkRti ane kAryathI-karmathI megha samAna dekhAvA lAge. pachI tRSAthI Akula e te hasti jeTalAmAM agAdha jalane viSe javA lAge teTalAmAM rANI tenA uparathI dhIme nIce utarIne talAvanI bahAra AvI. ekate hastithI bhaya pAmelI ane bIjuM mahAbhayaMkara vanamAM AvelI te rANI bahu kheda pAmatI chatI potAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAgI. " manuSyanA vidhine dhikkAra he dhikkAra che ! je vidhi maheTA purUSone paNa kAraNa vinA niraMtara oMcitI viTaMbanA pamADe che. are te hAruM nagara kyAM ? te hAre prANanAtha kayAM ? te hArI lakSmI kyAM ? ane te mAruM sukha kayAM? kharepara duSkarmanA vipAkathI mahAruM te save vRthA thayuM. have vidhine Thapako ApavAthI zuM ? athavA kukarmanI ciMtAthI paNa zuM ? A vakhate te prApta thaelI ApattinI pratikriyA karavAmAM utsAha rAkhavo joIe. aneka hiMsaka jIthI unna thaelI ApattivaDe karIne kAraNa vinA A ati bhayAnaka evA ghATA vanamAM nice hApha matyu thavAnuM che. te pachI hamaNAM zA mATe pramAda karuM?" A pramANe vicAra karIne pachI dhIrajane Azraya karI te padmAvatIe jANe pitAnuM chelluM kArya hAyanI? Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrIrakaDa munitu caritra, ( 17 ) ema zrI jinezvara prabhue kahelI ArAdhanA karavA mAMDI. temAM prathama cArazaraNane aMgIkAra karI pAtAnA duSTa karmanI niMdA karatI evI te ceTakarAjanI putrIe sarve jIvAne, saMghane ane jinamatane khamAvyA. sAdhu ane zrAvakAnA sukAye+nI anumAdanA karIne teNIe svabhAvathI sAgArI anazana AMgIkAra karyuM. " jo mhArA dehane pramAdamRtyu thAya te Aja avasthAne viSe eka kSaNamAtramAM A deha, upadhi ane AhAra pramukha tyajI dauM chuM ane jinamatanA sAra rUpa, mRtyunuM rakSaNa karanAra, pApane dUra karanAra ane vijJane nAza karanAra evA parameSThI matra namaskArane zubha bhAvathI smaraNa karUM chuM. have pachI mhAre sukhanA sAmrAjaya pada rUpa rAjaye karIne saryuM arthAta tenuM mhAre kAMi prayAjana nathI paraMtu A parameSThi namaskAra, mane ekalIne tyajI na dyo. " ** A pramANe vicAra karIne manamAM namaskAranu smaraNa karatI evI te padmA vatI eka dizA tarapha cAlI. evAmAM zuddhatratavAlI te mahArANIe kAI eka mahA ugravratavALA tApasane dIThe. padmAvatI temanI pAse jai vaDhanA karIne ubhI rahI eTale te tApase pUchyuM ke " he vatse ! kahe, tuM kANu ? keAnI patnI ane kenI putrI che ? kharekhara AkRtie karIne te tuM kAI mhoTA bhAgyazAlInA gharane viSe utpanna thaelI dekhAya che. tuM nirbhayapaNe kahe ke thArI AvI avasthA zAthI thaI ? ame paNa upazamadhArI tApasA chIe. " pachI vizvAsa pAmelI padmAvatIe, nila dharma kArya karavAmAM tatpara evA te tApasane vikAra rahita jANI tenI Agala potAnuM sarva vRttAMta kahyuM. tApase paNa ceDA mahArAjAnI putrIne amRtanA mhoTA kayArA samAna vacanavaDe karIne sicana karI. te A pramANe " he vatse ! tuM ahiM AvI mahA ciMtAvaDe potAnA manane kema bahu duHkhI kare che ? A saMsAra tA AvIja rIte niraMtara vipattionA sthAna rUpaja che. mANasa, anityapaNAthI e vipattine jItavAnu vRthA mana kare che. kAraNa ke manuSya utpanna nahi thaye chate e vipatti paNa utpanna thatI nathI ane uttpanna thaelA manuSyane teA e haNI nAkhe che. vaLI kAi paNa thaelI athavA thavAnI vastu arthathI satya nathI mATe sadgurUSAe vartamAna ceAgyathIja cAlavuM. A pramANe pratibe:Sa ApIne tApasa, rANIne potAnA AzramamAM lai gayA tyAM teNe pote ANelA levaDe karIne rANIne bhAjana karAvyuM, pachI akRtrima upakArI evA te tApase satIne ekAMta sthAnake laI jaIne harSathI A pramANe kahyuM. " ahiMthI have haLAthI nahi kheDAyelA sAvadya parva tA Ave che. mATe te muniothI ulladhIne javAya nahIM. A daMtapura nagaranA mArga che. te nagaramAM daMtacakra nAme rAjA che, mATe tyAM jai ane pachI kAi saMgAthanI sAthe tyAMthI nirbhayapaNe potAnA nagara tarapha jaje" tApasa A pramANe kahIne turata potAnA Azrama pratye AnyA. padmAvatI paNu daMtapuramAM AvI koi sAdhvI 3 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha pAse gai. tyAM sAdhvIe pUchyuM "he suzrAvikA tuM kayAMthI AvI che ?" rANIe potAnA sarva vRttAMta kahyo eTale pharI sAdhvIe kahyuM. "bahu du:khanA maMdirarUpa A saMsAramAM je kAMi sukhanA AbhAsa dekhAya che te kharekhara mahA svasAmAM rAjyanI peThe bhramarUpaja jANavA. he zubhe! vadhAre zuM kahuM paraMtu caturvidha saMgha,zrIjinamata ane jinezvara vinA khAkInA sarve saMsAranA vistAra satpurUSoe tyajI devA ceAgya che." sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhaLI vairAgyavAsita thaelI rANIe turata cAritra aMgIkAra karyuM. kahyuM che ke dharmanA kAryane viSe kayA purUSa vilaMba kare! padmAvatIe potAnA cAritramAM vighnanA bhayathI vidyamAna evA garbhanI vAta jaNAvI niha paraMtu jyAre te svAbhAvikapaNAthI puSTa thai tyAre sAdhvIoe tenA garbhanI vAta jANI. uttaravRddhinA praznathI sarva vRttAMta jANe chate sAdhvIoe, peAtAnA dharmanA udgAhanA bhayathI teNIne ekAnta sthAnamAM gupta rIte rAkhI. pachI avasare padmAvatIe putrane janma ApyA. tene teNIe ratnakakhaLamAM vIMTALI nAma mudrA sahita turata smazAnamAM mukyA. A prakAranA bALakane joi atyaMta prasanna thaelA smazAnapati jana game tene laI lIdheA ane peAtAnI saMtAnarahita strIne soMpyA. A sarva vRttAMta padmAvatIe gupta rIte rahIne joyA. tethI te bahu harSa pAmI ane pachI pote sAdhvIAnI AgaLa "mhArA putra janma pAmyA pachI turata mRtyu pAmyA." have ahiM janagama cAMDAlanA gharane viSe peAtAnA zarIre leAkeAttara tejane dhAraNa karatA tathA pADayuM che apati nAma jenuM evA te padmAvatInA putra vRddhi pAmavA lAgyA nira'tara bahAra jatI evI padmAvatI sAdhvI putranA snehathI te cAMDAlaNInA saMgAtha temaja teNInI sAthe madhura vAtA karatI. anukrame vRddhi pAmatA evA te kumAra bIjA mAlakAnI sAthe krIDA karatA chatA rAjatejathI kAcanA kakaDAmAM paDelA maNinI peThe zelatA hatA. garbhathIja mAMDIne bahu zAkAdikanA doSathI e apakati nAmanA bALakane zarIre kaDulatA ( kharaja ) nAmanA roga thayA tethI bhUpatinI peThe sAmana rUpa banelA te apaNuMta, pAtAnA zarIre jyAM kharaja AvatI tyAM sarva khAlakA pAse khajavalAvatA tethI lAkamAM tenuM karaka u nAma paDyuM. jo ke karakaM u, pAtAnI mAtAne elakhatA na hatA, te paNa te, padmAvatI sAdhvIne dekhI bahu harSa pAmatA, teNInA AgaLa vinaya karatA ane teNIne SiSe bahu prIti rAkhatA. ThIkaja che mAtA trinA khIjAne viSe evA aMtaranA prema kyAMthI hAya ? arthAt naja hAya. padmAvatI sAdhvI paNa niraMtara bhikSAmAM maLelA meikAdi sarasa AhAra te kumAra karakatune ApatI. ahA ! nizcaya sAdhupaNAmAM putrasneha du:sahyaja hAya che. cakravartinA cinhathI maneAhara aMgavALA te cha varSanA kumAra karakaDuM, pAttAnA pitAnI AjJAthI karmanA doSavaDe smazAna bhUminuM rakSaNa karatA hatA. ekadA karakaDu smazAnamAM ubhA hatA evAmAM tyAM thaIne jatA evA koi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrI karada muninuM caritra. (19) sAdhue uttama lakSaNavALA vAMsane joI pitAnI sAthenA bIjA nhAnA sAdhu pratye kahyuM ke "je purUSa A vaMzane mULamAMthI cAra AMgula laI pitAnI pAse rAkhaze te avazya rAjya pAmaze." muninu AvuM vacana tyAM keI ubhelA brAhmaNe ane te caMDALaputra karakaMDue sAMbhaLyuM. pachI te brAhmaNe gupta rIte mULamAMthI khAdI jeTalAmAM te vaMzane cAra AMgula kApo teTalAmAM karakaMDue tene turata chInavI lIdho. bahu kaleza karate e brAhmaNa karakaMDane rAjyasabhAmAM laI gayo. tyAM karakaDue kahyuM ke "mhArI vADImAM utpanna thayele e vaMza huM tene nahIM ApuM." adhikArIoe "hAre e vaMzanuM zuM kAma che. arthAt e vaMza hAruM zuM kAma karaze. ?" ema pUchayuM eTale te bALake kahyuM ke "e amane moTuM rAjya Apaze." adhikArIoe hAsyapUrvaka kahyuM ke "jyAre tane rAjya maLe tyAre tuM harSathI e brAhmaNane eka gAma Apaje. kumAra te vAta aMgIkAra karI pitAnA vAMsane kakaDo laIne jhaTa ghera AvyuM. brAkSaNa paNe bIjAonI sAthe maLI karakaMDune mArI nAkhavAne vicAra karavA lAgyo. ahA ! lAbhathI vyApta thaele mUDhamati jIva kayuM akRtya nathI karatA? je brAhmaNa paNa rAjyane arthe te karakaDu bALakane mArI nAkhavAnI IcchA karavA lAgyA. catura evo karakaMDune pitA janaMgama brAhmaNanA abhiprAyane samajI gaye, tethI te pitAnI strI ane putrane sAthe laI turata bIjA deza pratye nAsI gaye. anukrame kuTuMba sahita pRthvInuM ullaMghana karato evo te janaMgama, zubha zreNi ane lakSamInA dhAmarUpa kAMcanapura pratye A. - have ema banyuM ke te vakhate te kAMcanapurano rAjA aputri maraNa pAmya tethI pradhAnee taiyAra karele eka azva nagaramAM pheravavA mAMDe hate. azva, karakaMDune traNa pradakSiNA karI ume rahyo. pachI manuSyae karakaMDune rAjya cinhavALe jANI te vakhate ya jaya zabda karavA lAgyA. karakaMDu paNa potAnuM anAhata evuM nAMdI nAme vAjIMtra vagADavA lAgyo. pachI mahA pradhAnoe ANelAM vastrone dhAraNuM karI jANe prathamathI ja zIkhele hAyanI? ema karavu te azva ratna upara beThe. jeTalAmAM udAra evA nAgarIka lokonI sAthe te harSapUrvaka nagaramAM praveza karavA lAge. teTalAmAM brAhmaNoe "A cAMDALa che" ema kahIne aTakAvyuM. vipree rokI rAkhelA kumAre krodhathI jeTalAmAM pitAnuM vAMsanA kakaDArUpa daMDaratna hAthamAM lIdhuM teTalAmAM te vijaLInI peThe atyaMta dedIpyamAna banI gayo. A vakhate bhAgyAdhiSThAyaka devatAe puSpavRSTi pUrvaka evI udghoSaNA karI ke "je A kumAranI avagaNanA karaze tenA mastaka upara A daMDaprahAra thaze." atyaMta bhaya pAmelA brAhmaNe hAtha jeDhIne kahevA lAgyA ke nizcaya varNAzramane pota potAnA niyamamAM rAkhanArA gurU ane rAjA tameja che, tame zaMkara, iMdra, viSNu ane brahmA che. vaLI sAkSAta pavitra evuM kSatriya teja paNa tamAre viSe udyota pAme che. varNa (brAhya Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwww ( 20 ) zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha, NAdi jAti) zubha karmathIja vakhANavA yogya che anyathA avarNanIya che. brAhmaNadi vaNenI jAti e kaI kAraNa nathI. vaLI je parabrahma rUpa purUSa, karma prakRtine viSe niraMtara lIna te saMkacukInI mAphaka jAtie karIne kyAre paNa parAvartana nathI pAmato? arthAt na pharI zake? nArakIomAM, bhuvanapatiomAM, rdhiyamAM ke manu romAM koI sthAnake AtmAnuM apamAna karavuM nahIM kAraNa ke te koI sthaLe vakhate devatArUpe heya che. Aja kAraNathI trikALajJAnI vidro kahe che ke prANune vinAza karavAthI pApa ane prANInuM rakSaNa karavAthI puNya thAya che. amArA jevA ajJAnarUpa aMdhakAramAM buDI gaelA purUSane tuMja gurU che. vaLI hArA A teja vaDe karIne amane jJAna pragaTa thayuM che. te vibhe ! rAjArahita dezamAM agni balIdAna grahaNa karatAja nathI, vAyuo vAtA nathI, vaLI jyAM samaya bhupati, manuSmAne rakSaNa karanAra nathI tyAM dhana nAza pAme che. deha sukha hetuM nathI te pachI strIo sArA AcAra vALI te kayAMthI ja heya? tame manuSyane zItala karavAmAM caMdrarUpa ane paMkane dhoI nAkhavAmAM jaLanA pura samAna che. vaLI dubhikSane vinAza karavAmAM athavA pApanI zuddhi karavAmAM eka bhUpatija kAraNa che. mATe he bhUpALa! tamArA apamAnathI utpanna thaelA amArA pApane Apa jhaTa che nAkho kAraNu lekenA pApane dhaI nAkhavAmAM bhUpatine tIrtharUpa kahela che," A pramANe brahmajJa evA viproe rAjAne vinaMti karI eTale krodharahita thaelA bhUpALe meghanA sarakhI gaMbhIra ane madhura vANIthI kahyuM "ahiMyAM tame je kahyuM tene jeTalA brAhmaNe saMmati dharAvatA hoya teTalAonuM mAna che ane bAkInA hAre vadha karavA gya che" sarve brAhmaNoe ekaja saMmatine ghaSa karyo eTale pharI karaThaMDu nRpatie, potAnA mukha kamalamAM vikAsa karavA rUpa zreSTha lAbhavALI vANI kahI. "je ema che te A cAMDALAne divya saMskAro thI brAhmaNa kare. kAraNa ke saMskAra karIne te advijane paNa dvija karI zakAya che," pachI harSa pAmelA brAhmaNe lekavyavahAranuM baLavattarapaNuM nivedana karatA chatAM kahevA lAgyA. "he deva! Ape kahyuM te satya che, saMskArathIja brAhmaNapaNuM prApta thAya che. kAraNa saMskArarahita brAhmaNa jAti brAhmaNapaNuM pAmatI nathI. juo brAhmaNanA kuLamAM janmyA chatAM eka varSa sudhI brAhmaNa kahevAtuM nathI. paraMtu saMskAra prApta thayA pachI te brAhmaNa kahevAya che." pachI cittamAM vicAra karIne harSa pAmelA rAjAe brAhmaNane kahyuM. brije ! tyAre te vATadhAnaka nivAsI cAMDALe brAhmaNa thAo." rAjAe Ama kahyuM eTale AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI che ane bhUpati ! jaya jaya ane bahu ja " evI AkAzavANI thaI pachI uttama brAhmaNe karelA saMskAravaDe te sarve cAMDALa brAhmaNapaNuM pAmyA jethI deva ane manuSyoe tenI bahu pUjA karI. jene mATe kahyuM che ke -"dadhivAhana rAjAnA putra karakaMDu rAjAe, vATadhAnakanA nivAsI evA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyebuddha zrIkarakI sunitu caritra cAMDALAne brAhmaNa karyA. pachI mahAtsava pUrvaka kAMcana puramAM praveza ne rAjyAbhiSeka karyo. anukrame te mahA pratApI thayA. ( 11 ) karAvI karaka hu have pelA vaMzanA kakaDAnA prativAdI brAhmaNa, karaka'Dune rAjA thaelA jANI tenI pAsethI eka gAmanI icchA karatA chatA te bhUpatinI sabhAmAM AvyeA. karakaDue kahe tuM kema AvyeA chuM." ema pUchavA uparathI brAhmaNe kahyuM. "mhArUM ghara caMpA nagarImAM che mATe te dezanA eka gAmanI huM IcchA karUM chuM." karaka Due "tane mhArI AjJAthI caMpApurInA dadhivAhana rAjA eka gAma Apaze." ema kahIne tene caMpApurI pratye mAlyA. brAhmaNe tyAM jaI sarva vAta nivedana karI. eTale vismaya pAmelA ane a MdarathI bahu krodhAtura thaelA dadhivAhane ka MIka hasIne kahyuM. "ahA mUDhapaNAthI maravAne icchatA te mRga samAna bIkaNu mlecchaputra siMha sarakhA mhArI sAthe zA mATe virodha kare che? sarve rAjAo tamukha hAya che mATe he dUta tane huM haNutA nathI.tuM ahiMthI cAlyA. jA ane huM mhArA khaDga, rUpa tIthaeN karIne tenI zuddhi karIza. mhArA khaDganI tIkSaNa dhArA rUpa jala vinA e rAjAnI paravastunI abhilASathI utpanna thaelA pApa rUpa kAdavathI zuddhi thavAnI nathI. " te pharI karakaDu pAse jaI tene sarva satya vAta karI. pachI krodha pAmelA karaka Due, sainya capApurI tarapha mAkahyu. pAtAnI nagarInA samIpe AvelA te sainyane jANI dadhivAhana rAjA pote killAne sajja karI yuddha karavA mATe nagara bahAra AvyA. jeTalAmAM anne sainye yuddha karavA taiyAra thayA teTalAmAM padmAvatI sAdhvIe karakaDu pAse jaIne kahyuM keH " he karakaDu bhUpAla ! te A ayAgya karma zA mATe Ara MbhyuM ? pitA sarva prANIone pUjya hAya che chatAM te temanI sAthe kema yuddha AraMbhyuM ? " karaka Du bhUpAle kahyuM " huM mahAsati ! e rAjA mhAnA pitA zI rIte ? " sAdhvIe mUlathI AraMbhIne potAnA sarva vRttAMta kahI saMbhalAtmyA. pachI karakaMDu rAjA, sAdhvI rUpa pAtAnI mAtAne dadhivAhana rUpa potAnA pitAne elakhI kAdavamAMthI nikalelAnI peThe bahu harSa pAmyA tA paNu cAvanathI madonmata evA teNe abhimAnathI pitA dadhivAhana nRpane namaskAra karavAnuM citta karyuM nahI.. ni`la manavAlI sAdhvIe paNa te mAnmatta evA putranuM vRttAMta jAvA mATe turata caMpAnagarImAM praveza karyo. mahelanA AMgaNAMmAM AvatI evI sAdhvIne joi vRddha dAsIoe tene elakhIne harSathI tenA caraNakamalamAM namaskAra ko. dAsIoe vijJApanA karelA rAjAe paNa saMbhramathI tyAM AvI mahu bhaktithI sAkSAta tapAlakSmI rUpa sAdhvIne namaskAra karyA. mahAsatIe AzirvAda ApyA pachI rAjAe teNIne garbha saMbaMdhI vAta pUchI eTale teNIe kahyu ke " jeNe Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI praSimaMDalavRtti uttara tamArI nagarI gherI lIdhI che te tamAre putra che." sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhalI prasanna thaele rAjA putra pAse gaye. putra paNa pitAne joI temanA caraNamAM paze. pitAye tene uThADI AliMgana karI ane tenuM mastaka syuM. kharekhara pitAne putra upara AzcaryakArI prema hoya che. hathiyAhana rAjAe prathama putra upara harSanA AMsune abhiSeka karIne pachI tIrthajalathI pitAnA rAjyane abhiSeka karyo ane pite karmane vinAza karavA mATe turata dIkSA lIdhI. A vakhate karakaMDu rAjA be rAjyane adhipati thaye. pachI iMdranA sarakhe parAkramI, pracaMDa AjJAvA ane kaliMgadezane mahArAjA e karakaMDa bhUpati sarva pRthvInuM pAlana karavA lAgyo, iMdranA sarakhI samRddhivAlA, sUrya sarakhA tejavALA ane niraMtara pRthvInuM pAlana karatA evA tene ISTa evAM gokulo hatAM. cinha, AkRti ane varNAdike karIne judAM judAM rAkhelAM te gokulene jotAM chatAM te rAjAnI draSTi bahu pti pAmatI. ekAda karaThaMDu rAjAe, sphaTika maNinA samAna kAMtivAlA tathA varNa ane AkRtie karIne zreSTha evA koI eka nAnA vAcharaDAne dITho tethI te haMmezAM nevAlene emaja kahevA lAgyuM ke "A vAcharaDAne tamAre dudhavaDe bahu piSaNa kare." anukrame keTalAka mAse mahA balavaMta ane puSTa zarIravAle bane te sAMDha potAnA ghuraghura zabdavaDe meghanA gajArava tulya garava karavA lAgyuM ane bIjA sAMDhaDAone trAsa pamADavA lAgyo. jevI rIte kRSNanI prIti garUDa upara ane iMdranI prIti rAvaNa hasti upara hoya che tevI ja rIte karakaMDu rAjAnI prIti te sAMta upara thaI. rAjyakArya karavAmAM vyagracittavAle banele karakaMDa bhUpAla keTalAka varSa sudhI te sAMDhane joI zake nahIM tethI keI divasa sAMDhane jovA mATe utsAhathI kula pratye gayo. bahu vakhata zedha karyA chatAM paNa sAMDhane dIThe nahIM tethI teNe govAlane pUchayuM ke "mahAre mAnavaMte sAMDha kyAM che?" pachI gevAlAe vRddhAvasthAne lIdhe jIrNa banI gaele, paDI gaelA dAMtavAle, baLa ane rUpa rahita zarIravAle bIjA vAcharaDAoe saMghaTita karelA dehavAle ane durbala aMgavAle te sAMDha dekhADa, rAjA tevA prakAranA sAMDhane jaI tenI viSama dazAne vicAra karato chate tatkAla utpanna thaelA kSobhathI manamAM ciMtavavA lAgyo. "ahe! jenI garjanA sAMbhalIne garvadhArI moTA vRSabho paNa dUrathI geSThamAM nAzI jatA te A sAMDha Aje bIjA nAnA vAcharaDAothI saMghadRna karAya che. sarva prANuonI utpatti ane saMhAra karavAmAM rahele A anavasthita kAla, kharekhara ISTavastunA saMganI peThe tene viyAga karAve che mATe tene dhikkAra thAo dhikkAra thAo. valI Azcarya to e che je heTA udaravAle A pApI kAla jIva ane nirjIvavALA evA A lokane sarajI sarajIne pAche galI jAya che chatAM te vRddhi pAmatuM nathI. duSTa thakI paNa nAza pAmatI evI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrI jayava (dvimukha)nu* caritra, ( 13 ) vastunuM nAnA prakAranA upAyathI rakSaNa karI zakAya paraMtu A khale karelA nAzanA kAMI paNa pratikAra dekhAtA nathI. A lAkamAM ApaNe je je vastu dekhIe chIe te pachI vayeAgathI dekhAtI nathI. kAraNa ke kAla rUpanI bhAvaparAvartirUpa rase karIne potAnI marajI pramANe krIDA kare che. svapna ane AkAzapuSpa samAna thaelI ane thavAnI vastu arthakArI nathI. e kAraNa mATe kayA mUrkha purUSa, kSaNika sukhanI AzA kare ? je sarva vastunuM haraNa karanArA evA balISTa kAlathI bhaya na hAya tA kayA purUSa deha kuTuMba ane yAdi suMdara bhAvAne na mAne ? te te sthAnane viSe amArUM mhATu sthAna che ke jyAM sarva vastunuM haraNa karavAvA kuzala evA kAlanuM kiMcitmAtra vilasita nathI. A prakAranI mahA ja khanA jakhavAthI te rAjAne pUrvabhAvanA saMskArathI utpanna thaelA epa thayA jethI tenA aMtaranuM sarva ajJAnarUpa aMdhakAra nAza pAmyuM. turata zAsanadevIe ApelA veSane aMgIkAra karI ane tRNunI peThe rAjyane tyajI dai te karakaDuM sAdhu pratyekabuddhapaNAne pAmyA. jene mATe kahyu che ke----ujavaLa, zreSTa jAtivALA ane sArI racanA vAlAM zigaDAM che jene evA sAMDhane geAinA AMgaNAmAM vRddhAvasthAthI vyApta thaelA joi madhathI RddhinA ane aRddhinA vicAra karatA evA kaliMga dezanA mahArAjA dharma pAmyA. // iti karakaMDu caritraM samAptam. "" pratyeka buddha zrIjayavama (dvimukha) nuM caritra. pa'cAla dezanA AbhUSaNa rUpa ane iMdrapurI samAna kAMpIlyapuramAM gADha sukhavAle ane zubha kArya karanAra jayavarmA nAme rAjA rAjya karatA hatA. jeNInA svarUpanI Agala rA paNa nisteja banI jatI hatI evI rAjyalakSmInI peThe adbhUta guNavAlI te rAjAne guNamAlA nAme strI hatI. ekadA zubha manerathavAlA ane sarvotkRSTa evA te rAjAe zilpazAstranA jANu evA uttama kArIgarIne kahyu ke " tame eka adbhuta sabhAma'Dapa karI ApA, ' pachI vAstuzAonA jANuM purUSAe pRthvIpUjA pUrvaka bhUminI parIkSA karIne sarva viSahArI evA zubha muhUrttane viSe thI khAtamuhUtta karyuM. anukrame pRthvIne kheAdatA evA te leAkeAe pAMcame divasa divyamaNinA sthAnarUpa ane sUryanI peThe vAjayamAna evA eka adbhUta mukuTa dIThA, turata teoe sabhAmAM AvIne rAjAne jANa karyuM eTale bhUpatie zIghra tyAM jaine khAdhelI pRthvImAMthI addabhUta evA te mukuTane grahaNu karyAM. tyArakhAda teNe jayajaya zabda tathA vAjI MtrAnA nAda pUrvaka mahAsa tASathI te mukuTane potAnA kAzamAM mUkayA. rAjAe vasrAdikathI satkAra karelA zilpI leAkAsvarganA vimAna samAna adbhUta sabhAmadegpa jhaTa taiyAra karI ApyuM jANe svarganI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) zrI RSima'lavRtti uttarAna padA hAyanI ? ema citrakAroe paNa vividha prakAranAM citrAe karIne te sabha traNa jagatane Azcarya kArI banAvI. pachI dhanya purUSAmAM uttama evA te rAjA, zubha mUhUrtane viSe mastaka upara mukuTa dhAraNa karI siMhAsana upara beThI. te nixla mukuTa mastakane viSe dhAraNa karyo tethI jayavarmA rAjAnuM mukhakamala evaDu dekhAvA lAgyuM. A kAMI AzcayaeN naheAtuM. pachI IMdranA sarakhA parAkramI te jayavarmA nAmanA rAjA leAkamAM dvimukha evA nAmathI prasiddha thayA. have jayavarsa bhUpatinA mukuTanI vAta sAMbhaLIne mahA krodhAtura thaelA caMDapradyotana bhUpALe avaMtIthI eka dUta dvimukha bhUpati pAse mAkalyA. dUta paNa dvimukha pAse AvIne caMDapradyotana bhUpatinI AjJA kahevA lAgyA ke "jo tamAre jIvitanuM kArya hAya tA tamane pRthvImAMthI jaDelA mukuTa ca'Dapradhrotana mahArAjAne sAMpA " dvimukha bhUpatie TahyuM. " huM cara! kharekhara thArA rAjA mahAmUkha dekhAya che. je duSprApya evA mahA mukuTanA abhilASa kare che. jA hArA rAjAne kahe ke te peAtAnI zivA rANI, analagiri hasti, agnisIrU ratha ane leAhajadha dUta eTalI vastuo jhaTa mane soMpe. " A pramANe kahIne pachI drimukha rAjAe pAtAnA sevako pAse te mahaSkRtane gale pakaDAvI nagaranI bahAra kADhI mUkayA. te ati nagarIe jai sarva vAta caMDapradyotanane kahI. caMDapradyotane paNa mahAkrodhathI prayANanA paTahu vagaDAvyeA. gaNatrI na karI zakAya teTalA azva, gaja, ratha ane pAyaDhalavAlA mahAsainyathI caDa pradyotana rAjA prayANa kare che te vakhate kayA kayA malavata rAjAe paNa kapAyamAna nathI thayA ? sthAnake sthAnake peAtAnA tAkhAmAM karelA aneka bhUpatiethI vadhatA sainyavALA ati nagarInA mahArAjA caMDapradyotane pa'cAla dezanA simADA upara paDAva karyA. pAtAnA sAta putrA sahita asaMkhya senAthI viTAelA, aneka zatruonA samUhane kaMpAvanArA ane bamaNA utsAhavAle dvimukha bhUpati paNa potAnA nizAneAnA dhAra zabdathI zatrunI senA rUpa strIonA ga rUpa garbhane teADI pADatA chatA peAtAnA sImADe AvyA. anukrame banne rAjAone yuddha cAlyuM. temAM mukuTanA prabhAvathI dvimukha rAjAnuM parAkrama zatrunA samUhane du:sahu dekhAyuM. dvimukhe zatrunuM sainya jItI lIdhuM tethI ati nAtha pAte yuddha karavA Avye paraMtu tene teA zastra tathA ratha rahita karI nAkhyA, jhaTa dvimukhe avaMtipatine khAMdhIne peAtAnA nagaramAM ANyA. jenuM sa sainya hArI gayuM che evA caMDapradyotana rAjAne dvimukha bhUpatie laghu banAvI dIdhA e kAMI kAtuka nahAtuM. ekadA kArAgrahanI Agala pharatI evI lakSmInA samAna koi dhanya strIne joi ca'Dapradyotane paheredArane pUchyuM ke " A rAjAne keTalA putra che ane A putrI keAnI che? " A pramANe pUchatA evA ava MtinAthane paheredAre kahyuM. " huM deva ! A rAjAne namAlA nAme che ane teNInA udarathI jANe dizAonA adhipatieja hAyanI ! Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zI jAva (himukhInuM caritra (25); evA sAta putra thayA che. pachI "mane eka kanyA thAo" e manoratha dhAraNa - karatI evI vanamAlAe pote madana nAmanA yakSanI ArAdhanA karI. pachI rANI vana-. mAlAe kalpavRkSanI kalInA susvapna sUcita eka sebhAgyathI mane hara evI putrIne janma Ape. tyArapachI teNIe yakSane ISTavastu ApIne saMteSa pamADI mahotsava pUrvaka putrInuM madanamaMjarI nAma pADayuM. jeNue bAlyAvasthAmAM ja pUrNa vidyAbhyAsa karyo che evI A rAjaputrI hamaNuM yevanAvasthAmAM kalAnA samUhathI temaja rUpa saM5-. tie karIne sAkSAt lakSamInI peThe zobhe che." paheredAranA mukhathI ArvI vAta sAMbhaLIne tathA teNInuM rUpa joIne kAmAtta thaele caDapradyatana rAjA manamAM vicAra karavA lAgyA. "ahe! jyAM sudhI A sI malI nathI tyAM sudhI lakSamIe paNa zuM? A zreSTha rUpavALInI prApti thAya te ja sAruM, kAraNa teja vinA heTAM netra paNa kasA kAmanA nathI. je ahiM A strInI prApti thAya te rAjyanA bhaMzane paNa huM, zreyakArI mAnuM chuM. temaja tenA vinA sukhadAyI paNa rAjyanI prApti kharekhara dukha rU5 che." A pramANe vicAra karatA evA caMDapradyotanane jANe dvimukha bhUpatie turata paheradArathI tene pitAnI pAse sabhAmAM bolAvyo. caMDaadyatana sabhAmAM Avyo eTale dvimukhe tenA sAmAM jaIne pitAnA ardhasiMhAsana upara besAryo. caMDapradyatana paNa hAtha joDIne kahevA lAgyo. "hArA prANa tamAre vaza che, sarva saMpatti paNa tamArI svAdhinamAM rahelI che tame mhArA prANano ane saMpatti prabhu che. vadhAre zuM kahuM paraMtu tamAre svAdhina che prANa ane saMpatti jenI e huM tamAro sevaka chuM. mahAre rAjyasaMpattine khapa nathI tema nathI khapa sarva senAne." caMDapradyotananAM AvAM vacana sAMbhalIne tenA bhAvane jANanArA dvimukhe te sarvotkRSTa rAjAne pitAnI putrI madanamaH maMjarI ApI. jozIe ApelAM sArA muhUrtamAM avaMtinAthanI sAthe putrInA lagna karIne tene turata tenI nagarI tarapha vidAya karyo. te divasathI AraMbhIne primukha rAjAne jamAIcaMDaadyatana, uttama kIrtithI ujavala hAlatA cAlatA vijayadhvaja rU5 thayo. - have ke eka divase dvimukha rAjAnA puramAM nagara janee mahA utsavathI ane e iMdradhvaja banAvIne purInA kalyANa mATe pUjA karI. leka jema bhaktithI rAjAne ane devatAne pUje tema dvimukha bhUpatie paNa te vajane pU. mahessava pUrNa thayA pachI kaI divasa paDI gaelAM ane Amatema athaDAvAthI pharI gaelA te Ivajane joI dvimukha bhUpAla pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke "ahe! ja e jenuM maNi muktAphala ane puSpamAlAdi sugaMdhi pAvake bhAvathI pUjana karyuM hatA te Idradhvaja Aje vinAza pAme. lekamAM svArthathI DeTe ardara ane avAra WthI anAdara thAya che. jene svArtha nathI tene Adara paNa nathI. bhegavavA yogya evAM lakSmI, strI ane zarIrAdi sarva padArtho vRthA che mATe ja tattvanA jANe pura tene tatvathI vArtha mAnatA nathI. phakta jaDa purUSe niraMtara svArthamAM vyagra bane che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26), zrI raSimaMDalavRtti uttaraddha svArthanA nAzathI mUDha banatA evA jaDa purUSa, svArtha pratye tAtvika dAsIpaNuM nathI jANatA. udAsIpaNuM eja utkRSTa tapa ane zuddha dharma che eja hetuthI vidvAna purUSe udAsIpaNAmAM pratyakSa mukita jANe che. teja kAraNe mATe rAgadveSa rUpa svArthane tyajI daI udAsIpaNAne Azraya kare. je rAgadveSa svArthanA AbhAsa rU5 dekhAya che. tene tyajI daI khare svArtha te sAmAyika kahyuM che." A pramANe suvicArathI utpanna thaelA akhaMDita vairAgyathI raMgIta thaelA manavAla dvimukha rAjA, pUrvabhavanA saMskArathI prApta thaelA zuddha bedhane pAme. zAsanadevatAo Ape che yatiSa jene e te dvimukha rAjarSi tRNanI peThe rAjya tyajI daI pratyekabuddhapaNuM pAmyo. jene mATe kahyuM che ke, nAgarika lokee pUjana karelA ane pachIthI paDI gaelA iMdravajane joI samRddhi ane asamRddhino vicAra karatA evA dvimukha rAjAe pratibaMdha pAmIne jina dharma Adaryo. iti dvimukha saMbaMdha. che zrI. ratriA mAlavadezanA AbhUSaNa rUpa sudarzana nAmanA prasiddhapuramAM pitAnA guNothI manuSyone AnaMdakArI e maNiratha nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene yugabAhu nAme ati vinayavaMta yuvarAja baMdhu hatuM. e yugabAhune suzIla ane sadAcAravALI madanarekhA nAme strI hatI. bAlyAvasthAthIja samaktivrata ane nirmaLa evA arihaMta dharmane utkRSTapaNe aMgIkAra karIne te madanarekhAe manuSyabhavanA saMsArarUpa kalpavRkSanuM uttama phala meLavyuM hatuM. teNIne guNethI pUrNa ane caMdra samAna nirmala yazavAle caMdrayazA nAme putra hate. anukrame dazavarSanA thaelA e rAjaputrane niraMtara rAjalakSamI kaTAkSavaDe jotI hatI. A ekadA maNiratha rAjA, potAnA baMdhunI pavitra madanarekhA strIne joI kAmapizAcathI grasita thaye. kAmathI vyApta thaelA manuSya, nathI gaNatA lajajAne ke nathI gaNatA nirmala kulamaryAdAne, valI nathI gaNatA apavAdane ke nathI gaNatA adharmane. maNiratha rAjA vicAra karavA lAgyuM ke "madanarekhA zI rIte hAre vaza thAya ? prathama huM teNIne sAdhAraNa kAryathI vizvAsa pamADuM ane pachI avasara maLe kAmanI vAta karIza. nirmala buddhivaDe duSkara kArya zuM siddha nathI thatuM?" Ama vicAra karIne maNiratha rAjA, teNane tAMbula, puSpa, vastra, alaMkAra ane vilepanAdi sarva vastuo bheTa tarIke mokalavA lAgyuM. madanarekhA paNa te vastuone nirvikArapaNeja aMgIkAra karavA lAgI, te ema dhArIne ke "pitAnA nhAnA bhAInA upara sanehane lIdhe je A prasAda mane mekale che mATe mahAre temane mokalele prasAda aMgI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInamirAjarSinuM caritra (27) kAra karavo joIe. " Ama dhArIne te, jeThe mekalelA prasAdane svIkAratI. keI eka divase maNiratha rAjA pite ekAMtamAM tyAM AvIne madanarekhAne kahevA lAgyA. ke "tuM mane pitAne vAmI banAvIne hArI paTTarANIpada bhagave. " kharekhara pitAnA kulAcArathI bhraSTa aMta:karaNavAlA te rAjAne jANe tenA kAma viSane nAza karavA mATe madanarekhA amRta samAna vacana kahevA lAgI. he rAjana ! tame kalaMkarahita kulamAM utpanna thaelA pAMcamAM lokapAla che. te AvAM mithyA vacana bolatAM kema lajA nathI pAmatA?te vize ! zastra, agni, viSama viSa ItyAdikathI mRtyu pAmavuM e zreSTha che paraMtu pitAnA kulAcArarahita jIvita sAruM nathI. jeoe iMdriya upara vijaya meLavyuM nathI evA rAjAoe diphayAtrAthI karelo vijayavistAra vyartha che. kharuM te eja che ke jeNe indriyane nigraha karyo teNe vizva jItyuM che. je purUSa iMdriyane svAdhina karyA vinA bIjAethI jaya meLavavAnI IcchA kare che te nice pitAnA baLatA gharane tyajI daI parvatane siMcana karavA jevuM kare che. je mUrkha purUSe pataMgIyAnI peThe sukhanA AbhAsane viSe lukhya bane che, hA ! teo saMpAdana karelA pitAnA sarve yazane nAza kare che. prANIo, corI, hiMsA, juThuM ane parastrIsaMganA pApasamUhathI temaja pitAnA bIjA ceSTitathI ghara evA narakapratye jAya che. he rAjana ! tame pitAnI saMpattine nAza karavA mATe A vajApAta AraMbhya che mATe narakamArgamAM bhAthArUpa e kukRtyane tyajI gho. prANuonA mRtyusamAna ane kulane kalaMkti karavA mATe mazInA kucaDA samAna evo tuM kIrtirUpI velaDInA kaMdane nAza karavA kema taiyAra thayA che? ahaMkAra sahita kuzIlavaMta purUSanI, avicAryuM kArya karanArAnI ane maMdamatinI AyuSya sahita lakSamI nAza pAme che." madanarekhAe A pramANe bahu pratibaMdha karyo chatAM pitAnA kadAgrahane nahi tyajI denAre te bhUpati lajajA pAmIne teNInuM smaraNa karato chatA pitAnA ghara pratye gayo. tyAM paNa te kSudramativALo emaja vicAravA lAge ke "vizvAsa pAmelA e nhAnA baMdhune haNI nAkhyA vinA te madanarekhA mahAre vaza thaze nahIM." ekadA madanarekhAe svapnAmAM zaradaRtune pUrNa caMdramA dIThe. turata jAgIne teNue te vAta pitAnA pati yugabAhune kahI. yugabAhue paNa "tane pRthvInA iMdrarUpa mahA parAkramI putra thaze." ema kahIne tene jinezvara ane munionI kathA tathA pUjArUpa dehada pUrNa karyo. koI eka divasa yugabAhu priyA madanarekhA sahita divase krIDA karavA mATe udyAna pratye gaye. jeNe thoDo parivAra saMgAthe rAkhyo hatA e te yugabAhu thAkI gaelo hovAthI rAvIne viSe priyA sahita kadalIgRhamAM rahyo. A vakhate avasara male jANuM adhama baMdhu maNiratha rAjA tyAM AvyuM. ane "yuvarAja ! tuM Aje ahiM kema suto che?" ema kahete chate kadalI graha Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI biDalavRtti uttarAddha pratye dAkhala thaye. pachI turata jAgI gaelA te nhAnA baMdhue tene namana karyuM eTalAmAM adhama ane nirdaya cittavALA maNirathe tene khaoprahAra karyo. dhikkAra che tenA niyapaNane, "mahArUM khaDraga pramAdathI paDI gayuM" ema kahIne paheredAra purUe cheDI dIdhela te turata nagaramAM jatuM rahyuM. A vAta caMdrayazA kumAra sAMbhaLI, tethI te pite vaidya ane pitAnA ISTa amAtyanI sAthe tyAM AvyuM. mane "nA jANa evA vaidyoe aMdara prasarAI gaelA rUdhiravAlA ane vidhura evA yugabAhunA zarIrane joI upAya karavA tyajI dIdhA. jene mATe vaidyakazAstramAM kahyuM che keH draSTi sthira thaI gaI hoya, ghuraghura zabdathI zvAsa cAlato hoya ane hoTha paheLA tathA zithila banI gayA hoya te ariSTa utpanna thayuM che ema jANavuM. pachI satI madanarekhAe pitAnA patinI aMta avasthA jANI tene parabhavamAM bhAthAne mATe vidhithI ArAdhanA karAvI ane kahyuM ke "he prANanAtha ! hArI vinati sAMbhaLe. tame dhana ane strI vigeremAM meha tyajI daI jaina dharma aMgIkAra kare. 'sAvadhAna thaI pitAnA hitane bhaje, jeNe karIne saMsAramAM sAruM kuTuMba, niraMgI deha ane uttama gRhAdi prApta thAya che. te zrI jinezvara praNita dharma sukRtathI ja pamAya che. he nAtha ! AcanA, vrata, gaha, puNyanI anamedanA, chavakSamA, pApasthAnane tyAga, anazana, zubha bhAva, catudazaraNanI prApti ane parameSimaMtranuM smaraNa AvI mokSa sukhakArI daza prakAranI ArAdhanA tamane thAo. jinezvarAnuM dhyAna dharI, gurUnA caraNane namaskAra karI ane ratnatraya rUpa samaktine manathI Azraya kare ke jethI tamAre kalyANakArI mArga hAya, jIvane vadha, jIruM, paradhana ane strIne saMga tyajI daI tame pitAnA pApane kSaya karavA mATe bhAvathI ANuvratane se. pitAnA cittamAM uttama evA cAra guNavatene dhAraNa kare. vaLI A lekamAM tame je kAMI kArya karyuM hoya te sarva duSkRta mithyA thAo. he nRpa! mana vacana ane kAyA vaDe AlecanA laI zrI jinezvaranA caraNanI sAkSIvaDe sarva 'misyA duSkRta karavAthI tamane pratikramaNa che. A lekamAM ane paralokamAM karelA pitAnA dukRtane niMdavApUrvaka bIjAnA puNyakAryanI anumodanA kare. vaLI A bhavamAM ane parabhavamAM tame mana, vacana ane kAyAthI je puNya karyuM che, tenI vAraMvAra anumaMdanA karo. je jIne ghaNuM duHkhamAM nAkhyA hoya tenI kSamA mAge ane keIe karelA tamArA pitAnA aparAdhanI pIDA tyajI dyo. karmathI utpanna - thaelA sukha duHkhanuM kaI kAraNa nathI temaja ane tattvathI keIpaNa mitra ke zatru nathI. prANIo sAthe kareluM vaira durgatine arthe ane maitrI, mekSa tathA sukhane artha thAya che. mATe tame prANIonI sAthe vera tyajI daI tatvanuM ciMtavana karatA chatA maitrI dhAraNa kare. mANasenA je kAryathI chakAya jIne AraMbha thAya che tevA kAryane tyajI daI A uttara kAlamAM hitanuM ciMtavana kare. prANIone vadha, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu zrIvaziArSika caritra jUThuM, cerI, maithuna, dhanane moha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga ane dveSa e sarvane tajI che. mAyAmRSAvAda, kalaha, abhyAkhyAna, cADI, paraparivAda ane mithyAtvazalya e sarva pApanA sthAnene jhaTa mUkI che. pApasahita aMtaranA ane wAnA sarva gane temaja upAdhine tyajI che. eTaluM ja nahIM paNa chellA zvAsanA pahelA A zarIrane paNa tyajI gho, bhAvathI zuddha manavALA tame saMsArane nAza karavA mATe bAra prakAranI bhAvanAne bhAve, kAraNa ke hitasvI manuSya dharma vinA bIje sthAnake kyAre paNa pitAnuM mana preratA nathI. jinezvara, siddha sAdhu ane jinarAja maNita dharma e sarvanA zaraNane aMgIkAra kare. kAraNa ke temanA pitA bIjA ke rakSaNa karavAne samartha nathI. bhAvathI manamAM parameSTi namakAranuM smaraNa kare. kAraNu e maMtrarAja, mokSa lakSamIne vaza karavAmAM pUrNa sattAvALe che. jenA prANa parameSimaMtranuM smaraNa karatA hatA jAya che te mRtyu pAmyA chatAM jIvatA jevo che. he vIra ! manathI aMtaranA codhAne chatI dhIrapaNuM dhAraNa kare." madana rekhAe je je vacana kahAM te te sarva zAMtamanavAlA yugamAe hAtha joDIne aMgIkAra karyo. pachI yugabAha devaleha pratye gaye eTale zekathI putra tathA bIjA leke AkaMda karavA lAge chate madanamAM vicAra karavA lAgI. "hamaNAM svataMtra thaele jeTha maNiratha hAla zIlane khaMDita karaze athavA te te pApI A khArA kumArane viSe pApa Acaraze. mATe hamaNuM zaraNuhita evI hAre nAzI javuM te zreyakArI che. kAraNa hAruM mRtyu thAya te sArU paraMtu zIlakhaMDana thAya te sAruM nahi." A pramANe vicAra karIne pachI strIne viSe te mahAsatI, jema vAghane dekhIne gAya nAsI jAya teya ke vizvama mArgathI vanamAM nAsI gaI. A vakhate jANe tAre khAnI Apatti rU5 gADha aMdhakArane je lajA pAmelI hAyane zuM? ema rAtrI nivA thaI. araNyamAM bhamatI evI madanarekhA, sAMje kaI eka taLAva pAse AvI pahoMcI tyAM teNIe phalane AhAra karI, zItala jalapAna karI ane keha latAgrahamAM vizrAma karyo. zubha AzayavAlI te mahAsatIe sAgArI AhAranuM paccakhANa karI namaskAramaMtranuM smazu karatAM chatAM zayana karyuM, zIlavata dhAraNa karanArI e mahAsatIne pitAnA zIlaprabhAvathI vyAlAdihiMsaka jIne laya thaye nahIM. pachI e rAtrIne samaye vedanAthI pIDA pAmelI te madanarekhAe adabhUta lakSANuvALA eka putrane janma Ape. jethI te mahAnAmAM cahasA prakAza thaye, pachI savAre, yugabA, pitAnA nAmavAlI mudrA yukta ratna kaMbalathI putrane viMTI eka vRkSanI chAyAmAM mUkI sudana rekhA pote aMga devA mATe talAve gaI. tyAM teNIne jalahastio suMDhavaDe pakaDIne turata AkAzamAM pheMkI dIdhI. dhikkAra che dhikkAra che pUrvabhavanA saMpAdana karelA kukarmane pachI AkAzathI paDatI evI raMbhA samAna te mahAsatI sakatarekhAne ke yuvAna vibhayAre lAkSarInI peThe gIlI lIdhI. anukrame vaitADhya parvata upara pahoMcADelI ane pitAnA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) zrI RSimaDalavRtti uttazuddha "" " pApa karmathI utpanna thaelA phalanuM dhyAna karatI madanarekhAe vidyAdharane kahyu ke " huM badhAM! tuM sAvadhAna thaIne mhArUM kahevuM sAMbhaLa. " nizce A rAtrIne viSe meM vanamAM eka putrane janma ApyA che. huM vastra dhAvA gaI eTalAmAM jalahastie mane AkAzamAM uchAlI. nIce paDatI evI mane te jhIlI lIdhI che. tuM mhArA putrane jhaTa ahiM lAvI Apa athavA mane tyAM paheoMcADa. nahi te te bhAgyazAlI khAlakane keAI laI jaze. heA ! mhArI Apatti rUpa gharanuM mAraNuM vidhie ja ughADayuM che. nahi teA patinA vadha, jeThanA bhayathI vanamAM nAzI AvavuM, tyAM putranA janma ane hArAthI pakaDAvuM e sarva kyAMthI bane ? tuM mhArA vanIta putranI sAthe mhArA jhaTa melApa karAva, valI prasanna thaIne putrabhikSAnA dAnathI mhArA upara kyA kara. te yuvAna vidyAdhara paNa rAgasahita teNInA sAme netra pheMkatA chatA kahevA lAgyA. gaMdhAra dezamAM zanAvahu nAme nagara che. tyAM vidyAdharAnA agraNI miNacUDa nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene kamalavatI nAme strI hatI. tenA maNicUDa rAjA, mane vaitADhaya parvatanI banne zreNinuM rAjya ApI pote dIkSA lai cAraNamuni thayA. hamaNAM caturnAni thaelA te mahAmuni jinezvarIne namana karavA mATe AThamA dvIpa pratye gayA che. huM paNa te vakhate temane namana karavA mATe tyAM jatA hatA. paNa ardhA mALe jatA mane tyArI prApti thai tethI huM pAchA vaLye chuM. have huM tane prArthanA karIne kahuM chuM ke nizce tuM hamaNAM mhArI prANapriyA thA. me prajJapti vidyAnA prabhAvathI hArA putranI vAta jANI che. mithilA nagarInA rAjA, thArA putrane vanamAMthI pAtAnI nagarI pratye lai gayA che. " maNiprabhanAM AvAM vacana sAMbhaLI madanarekhA vicAra karavA lAgI. " jo ke A svataMtra ane kAmAtura thayA che chatAM mhAre tenAthI paNa zIlanuM rakSaNa karavuM joIe. hamaNAM kAlakSepa karavA cAgya che. " ema mArIne teNIe spaSTa vidyAdharane kahyuM. " tuM prathama mane naMdIzvaranI yAtrA karAva. tyAM huM jinezvarAne vaMdanA karIne kRtakRtya thayA pachI hArA kahevA pramANe karIza." teNInAM AvAM vacanathI bahu hu pAmelA maNiprabha, madanarekhAne vimAnamAM esArI AThamA dvIpane viSe teDI gayA, tyAM teNIe zAzvatA khAvana jInAlayeAne namana karyuM. ajana parvata upara cAra, dhimukha parvata upara sALa ane ratikara parvata upara atrIza ema te bAvana jinamadizamAM pratyeka sA cAjana lAMkhA, pacAsa ceAjana paheALA ane maheAtera yAjana uMcA che. te zAzvatA caityane viSe zrI RSabha, varSamAna, cadrAnana ane vASiNa nAmanI ekasAne ATha uttama jinapratimAo che. te jinAlayeAmAM zAzvatA arihaMtapratibiMbene vidhipUrvaka harSathI praNAma karIne madanarekhAe peAtAnA AtmAne atyaMta kRtArtha mAnyA. pachI tyAM madanarekhA satIsahita cAra jJAnanA dhAraNahAra maNicUDa cAraNamunine maNiprabha vidyAdhare haSathI vaMdanA karI. upazamadhArI maNicUDe paNa madanarekhAne mahAsatI ane maNiprabhane lapaTa jANIne pA "" Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInamizarSitu caritra. ( 31 ) tAnI dezanArUpa amRtathI te vidyAdharAdhipatine zAMti pamADI, pachI maNiprabha, muninI pAse svadArAsa tASa nAmanu vrata aMgIkAra karI ane temane namaskAra karI manarekhAne kahyu ke " havethI tuM mhArI mAtA athavA mhena che. " harSita manavALI satI madanarekhA paNa potAnA zIlakhaMDana rUpa ApattinA aMta Avye jANIne te mahAmunine potAnA putranA kuzala samAcAra pUchyA. munie kahyu " huM zubhe ! zAka tyajI daI sthira cittathI sAMbhala. A jamUdrIpamAM puSkalAvatI nAme vijaya che, tyAM maNitAraNu nagaramAM mahAbalavaMta evA amitayaza nAme rAjA rAjya kare che. e rAjAne puSpavatI nAme strI che. teone dharmakAryamAM tatpara, vinayavaMta. ane dayAvaMta evA puSpasiMha ane ratnasiMha nAmanA be putrA thayA. bhUpatie cAraNumuni pAse dIkSA lIdhe chate anne putrA ceArAsI lAkha pUrva rAjya bhAgavI ane sAla lAkha pUrva dIkSA paryAyapAlI aMte mRtyu pAmIne azruta devalAkamAM sAmAnika devatAo thayA. tyAMthI cavIne teo dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM hariSeNu samudradattAnA putrapaNe utpanna thayA. pehelA sAgaradeva ane bIjo datta, anukrame te mi ane paraspara prItirUpa amRtathI siMcAyalA thayA. pachI akha MDita evA vairAgyathI bhyAsathaelA te anne jaNAe agIyAramA tIrthaMkara zrI zreyAMsanAthasvAmI pAse dIkSA lIdhI, trIje ja divase vijalI paDavAthI kAladharma pAmelA teo,pahelA devaleAkamAM mahAsamRddhivaMta evA devatAthayA. ekadA A bharatakSetramAM teoe zrIneminAtha jinezvarane pUchyuM ke " amAre hajI sudhI sa MsAra keTalA bAkI che ?" prabhue kahyuM, "tamArA bannemAMthI eka jaNa mithilA nagarInA jayasena bhUpatinA pahelA padmaratha nAme putra thaze ane khIjA sudarzanapuranA yugamADu rAjAnI strI manarekhAnA putra paNe utpanna thaze. anukrame tame banne jaNA pitA putranA saMbaMdhane pAmI, rAjyapada bhAgavI, pratikhAdha pAmI temaja kamalanA nAza karI gheADA kALamAM mekSapada pAmaze. " A pramANe banne devatAe potAnuM ekAvatArIpaNuM sAMbhaLIne pachI AyuSya pUrNa thaye temAMthI eka mithilAnagarInA padmaratha rAjA thayA. kAI divasa vinIta ane vanamAM khecI ANelA te rAjAe vRkSa nIce hArA putrane dIThA. pachI bahu harSa pAmelA mithilAdhipatie putrane lai nagarImAM AvIne potAnI priyA padmamALAne soMpyA ane mhoTA janmamahAcchava karAvyA. cAra jJAnanA dhAraguhAra maNicUDa cAraNamuni madanarekhAne A pramANe vAta kare che teTalAmAM AkAzathI puSpavRSTi thavA pUrvaka sUryamaMDaLa samAna vAjatsyamAna eka vimAna tyAM AvyuM. koi eka kAryanA jANu ane divya AbhUSaNAne dhAraNa karanArI kAi eka deva, te vimAnamAMthI nIce utarI satI manarekhAne praNAma karI ane pachI cAraNamunine praNAma karI temanA AgaLa beThA. devatAnuM AvuM vilema kArya joI maNiprabhe tenuM kAraNa pUchyuM eTale devatAe spaSTa kahyuM " huM pUrvabhavamAM maNaratha rAjAnA nhAnA bhAI yugamADu hatA. mane mhArA mhoTA baMdhue verathI mAryA paraMtu 29 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) zrI RSigalatti uttarA ,, A satIe mane upadezathI zAMti pamADI, eja arajIthI mane adbhUta evI devazrI ne daituzrI prApta thaI che. pUrvabhavamAM RR satI te jinadhane viSe mhAro gurU thai che. manuSya dharmajJAna karavAthI pitAnA ane bhatonA upakAranA maleA ApI devAthI mukta thaI zake che, paraMtu sukha ApanArA sugurUnA ninya purUSA zI rIte pratyupakAra karI zake ? utkRSTa Agama, deva ane dharmamaya gurUja che. jeNe gurUnuM apamAna karyuM teNe upara DelA traNenuM apamAna karyuM samajavuM, ke vidyAdhara ! prathama gurUnA caraNanuM pUjana karyA pachI devAnuM pUjana karavuM. anyathA gurUnuM apamAna thAya. " devatAe A pramANe thANI vaDe vidyASarane pratiAdha pamADI ane pachI pharIthI snehavaDaeN hAtha joDIne satI narekhAne hatu ke, sAdharmike ! kahe, hamaNAM huM thArUM zuM priya karUM ?" madanarekhAe kahyuM, "mane te mukti joIe chIe paraMtu devatA te mApavA zaktinata nathI mATe tu ane putranuM mukha dekhADavA mATe mithilApurI pratye lai jA ke tyAM huM nivRtta aIne palAyanA hitanuM AcaraNa karUM. " manarekhAe A pramANe kahyuM eTale ha pAmelA daiyA, teNIne zrImadghinAtha tIrthaMkaranA kalcaNake karIne pavitra mithilAnagarI pratye laI gaze. tyAM te devatAsahita manarekhA, jinAlayamAM tItha patikheAne nama skAra karI vitra evI sAdhvIonA upAsthyane viSe jaI vadhanA karavApUrvaka dharma zravaNu karavA beThI. sAdhvIe pazu te mahA satIne pratibaMdha pamADavA mATe kRpAthI upadeza ApyA. pama vinA sAMsArane kSaya icchatA mUDhamati jIve mehune vaza thai putrAdi janAne viSe atyaMta sneha kare che. A akhaMDita prasarI rahelA mhoTA saMsAra mArgamAM jIve bhamatA chatA ISTa vastune meLavI zakatA nathI paNa tenI icchA karyo kare che. veAne sa'sAramAM mAtA, pitA, bhAI, haeNna, strI ane putrAdi kanA anekavAra saMdha thayA che. lakSmI, kuTuMba ane dehAda sarva vizvara che. zAzva tA eka dharmaja che. mATe sajjana purUSAe teneja aMgIkAra karavA. " sAdhvInA upadeza pUrNa thayA pachI devatAe teja vakhate manarekhAne putra pAse javAnuM kahyuM eTale teNIe kahyuM ke "hamAM mhAre saMsAranI vRddhi nArA putra upara premapuranuM kaI prayAna nathI, pachI devatA, teNInI rajU laine peAtAne sthAnake gayeluM eTale ma nakhA, dIkSA laI sunatA nAme prasiddha sAdhvI thaI. have ahiM padmaratha rAjAnA gharane viSe divase divase te mAlaka jema jema vRddhi pAmavA lAgyA tema tema bhUpatine khIjA aneka rAjAe namana karavA lAgyA. puSpa mALA ane padmasthe putranA Ave prabhAva dekhI maheAtsavapUrvaka " nie " evuM pagatha nAma pADayuM. jema daSNune viSe zvetAnI pratimA dekhAya che. tema te AyArI putrane viSe gurUnA prayAsa vinA sarva kaLAoe Azraya karyA. yAvanAvAthI manohara svarUpazaLe e sajakumAra che. kalakI caMdra ane tApakArI sUryanI upamA na ghaTavAthI te nizpamaja haze. mAtApitAe ikSvAkuvaMzamAM upanna thaelI eka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha grInamirAjaSinuM caritra, (33) hajAra ne ATha rAjakanyAonu ekaja lagnamAM tene premathI pANIgrahaNa karAvyuM. pachI padmaratha rAjAe nima putrane rAjya ApI pAte dIkSA lIdhI. anukrame kevaLajJAna pAmIne te mahAmuni maheAdayapada pAmyA. pachI mahA dura zatruone paNa namAvI denAro ane pratApathI sUrya samAna parAkramI nima rAjA akhaMDita pRthvInuM rAjaya karavA lAgyA. lakSmIe viSNune tyajI dai guNanA samudrarUpa e rAjAnA Azraya karyA ema jANIneja jANe bhayane lIdhe zaMkare paNa pArvatIne peAtAnA ardhA zarIrane viSe bAMdhI lIdhI hAya ke zuM ? anukrame nyAyavaMta, samartha, upazamavALA, zaktivaMta, saraLa, suzIla, ane subhaga evA te nima rAjA, sarva guNAnA samudrarUpa thayA. prajAnuM pAlana karavAmAM tatpara evA te bhUpALa, kIrtti, yaza, nyAya, vinaya, ezvarya ane vivekanI sapattie karIne zeSarAja samAna zAbhatA hatA. have ahiM sudarzanapuramAM ema banyuM ke peAtAnA nhAnA maM yugamAhune haNI siddhamanAratha mAnatA evA pApI maNiratha rAjA potAne ghera gayA. teTalAmAM tene pApanA yAgathI rAtrIne viSe sApa karaDayA. tethI te mRtyu pAmIne ati du:khadAyI evI ceAthI naraka pratye gayA. ahA ! meAhathI AMdhaLA, mahApApI ane duSTa buddhivALeA maNiratha rAjA adharmane lIdhe mahA samRddhivALA paDhathI bhraSTa thayA. dhikkAra che dhikkAra che AvA nirdaya kRtyane ? AMsuthI vyApta evA pradhAnArdike temane bhAionu urdhva daihika karIne pachI yugamAnA putra caMdrayazAne rAjyAbhiSeka karyo. peAtAnA bhujabaLathI teADI pADayA che rAjazatruonA mAna jeNe evA te caMdrayazA rAjAne kayAreka hasti, azva vigere vAhanAnI krIDAnA manAratha thayA. mahAvega vALA bahu vAhaneAne kharIda karI uttama veSa dhArI te bhUpati vizAla pradezamAM jaI nira Mtara pradhAna vigere purUSonI sAthe krIDA karavA lAgyA. have ekadA iMdra samAna saMpattivALA nami rAjAneA ujavala dehavALA, arAvaNu samAna, vidhyATavInuM smaraNa thavAthI AlAnastaMbhane ukheDI nAkhI nAsI jatA, madathI Akula mahA baLavaMta evA paNa bIjA hastine trAsa pamADatA, bhayaMkara AkRtivALA, kAlanA sarakhA duma, sparzathI vAraMvAra mastakane dhuNAvatA, jharatA maDharUpa jaLathI pRthvIne sicana karatA, baLavaMta, ugra evA suMDha ane dAMtathI ghara ane hATane pADI detA, valI bhamarAthI gherAyalA ane vegathI khIjA hastione pAchaLa tyajI dai nAsI jatA evA hasti mithilA nagarInI bhUmine ullaMghana karI AgaLa nAsI javA lAgyA. nima rAjAnA dezanI sImA sahita mahu mA udyaghana karI te hastirAja sudanapuranI pAse bhamatA hatA evAmAM tene vAhanAthI krIDA karatA evA caMdrayazAnA dUtAe dIThA. rAjAnI AjJAthI teoe turata kSudhAthI vyApta thaelA ane thAkI gaelA te hastine pakaDI rAjA pAse ANyA. mahArAjA caMdrayazA paNa mahu Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha. harSa pAmate chate te hastine laI zaNagArelI potAnI nagarI pratye gaye. "sudarzana puranA adhipati caMdrayazAe pitAne hasti pakaDa che." evI nami rAjAe ATha divase cara purUSathI vAta jANuM. pachI teNe dUta mekalI pitAne hasti magAvyuM paraMtu prArthanA karatA evA te dUtane bhUpatinI AjJAthI caMdrayazAnA dUtae prahArathI dAMta pADI nAkhavApUrvaka nagaranI bahAra kADhI mUko. dUte pAchA AvIne namirAjAne sarva vAta nivedana karI eTale abhimAnayukta mahA balavALo nami bhUpati bahu senA sAthe laI keTaleka divasa avaMtipuranA simADe Avyo. caMdrayazA paNa yuddha karavA tenA sanmukha cA. evAmAM tene pakSioe apazukanathI nivAryo eTale maMtrIoe kahyuM ke "he svAmin ! hamaNuM Apane killAnI aMdara rahIne yuddha karavuM yogya che pachI avasara Avye kAlane vega evuM kArya AraMbhavuM." pachI caMdrayazA rAjAe annajalAdikathI temaja bIjI bahu sAmagrIthI kIllAne sajaja karyo. eTaluM ja nahIM paNa topanA yaMtra vaDe pitAnA killAne zatruothI na pesI zakAya te mahA viSama karI dIdhuM. akhalita prayANathI nami rAjAe, nagaranI samIpe AvI nirdoSa bhUmi pratye senAne paDAva karAvyuM. pachI nIce rahelA nami rAjAnA sainyanI sAthe kilA upara rahelA caMdrayazAnA subhaTone, dIna purUSane bhayakArI ane vIra purUSone purUSArtha upajAvanAre mahA saMgrAma cAlyuM. killAnI prAptine upAya zodhI kADhanArA nami rAjAe killAmAM pisavAne prayatna karavA mAMDe ane avaMtipatie tene niSedha karavAne udyama karavA mAMDayo. A pramANe bane bhUpationuM bhayaMkara yuddha cAlatuM hatuM evAmAM tenI mAtA madanarekhA ke jeNue suvratA nAma dharAvI dIkSA lIdhI hatI. teNIe te vAta jANI. tethI te zuddha mativALI suvratA sAdhvI manamAM kahevA lAgI ke, "paraspara eka bIjAne vadha karavAne udyamavaMta thaelA A banne bhAIo naraka pratye jaze." ema dhArIne te mahA satI, pravartinInI rajA laI ane eka sAdhvIne sAthe rAkhI nami rAjAnA zibira pratye gaI. nami rAjAe teNIne namaskAra karIne Asana ApyuM. suvratA Asana upara beThI. eTale nami temanI Agala beThe pachI sAdhvIe amRtavRSTi samAna upadeza Apyo "he rAjana ! Adi ane aMta vinAnA A anaMta duHkhanA pAtrarUpa saMsAramAM manuSyabhava pAmIne yuddhathI karelA pApavaDe zA mATe meha pAme che ? he nArezvara ! amita evI rAjya saMpatti chatAM tamArA sarakhA purUSa, pitAnA kulAcArathI bhraSTa nathI thatA. nirapekSapaNe rAjyapada bhagavatA evA bhUpatione dhikkAra thAo dhikkAra thAo ke jemanAthI utpanna thaelI jAjvalyamAna ciMtA rUpa agnithI leka udvega pAme che. teonuM sAmarthya traNa jagamAM vakhANavA yogya che ke jemane Azraya karIne sarve je nirbhayapaNe zayana kare che. he mahipati ! tuM potAnA pUjya purUSanI AzAne bhaMga karate chate bIjAone Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInamirAjaSitu caritra. ,, "" ( 35 ) iSTa vastu Ape teApaNu tuM kaMi sArUM karatA nathI. peAtAnI meLe AvelA hastine maMdhue grahaNa karyA che teA pachI potAnA mhoTA ane viSe zA mATe kApa kare che ? lAbhI mANasa dhana prAptine jue che, viSayavALI strI purUSaneja jue che. gAMDA mANasa bhrama dekhe che, paraMtu krodhathI Akula thaelA mANasa tA kAMi paNa dekhatA nathI. kepa mahA agni rUpa che. utkRSTa viSa rUpa paNa kApa che. kApathI mRtyu thAya che ane naraka gati ApanArA paNa kApaja che. jo ke khIjA mANasa upara karelA krodha manuSyAne narakagati ApanArA thAya che teA pachI je potAnA baMdhu upara krodha kare evA hArA sarakhA purUSAnI te vAtaja zuM karyuM. sutratA sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhalI nimarAjA peAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke " A cadrayazA, yugamADunA putra che. ane huM padmarathanA putra chuM. chatAM devatAnI peThe pUjya evAM A sAdhvI vAraMvAra Ama kema khele che ? rAgadveSarahita evAM te kayAre paNu juThuM te mele nahIM. cAla emane paramAtha dRSTithI hamaNAM pUchI jouM, kAraNa pRthvI upara paDI gaelA purUSane pRthvIja avalaMbana rUpa Ama vicAra karIne teNe pUchyuM ke " he pUjye, huM kayAM ? ane bhinnakulamAM upanna thaele te kayAM ? mhArA ane tenA ane sabaMdha kema ghaTe ? " sutratA sAdhvIe kahyuM. " he vatsa ! jo tuMyAvana ane aizvagraMthI utpanna thaelA maDhane tyajI daine sAMbhaLe te huM hArUM sarva vRttAMta kahuM, vibhavathI usanna thaelA purUSA, khIjAenI vAta sAMbhaLavAmAM mherA, khIjAone jovAmAM AMdhaLA ane vinayayukata vANI khelavAmAM muMgA thAya che. pachI vinayathI namra ane te pAtAnI sarva vAta jANavA mATe utsAhavata thaelA te mirAjAne sutratA sAdhvIe tenA yuganA janmavRttAMta kahI saMbhalAbyA ane kahyu ke " sudana purInA rAjA hArA kharA pitA che temaja mAtA paNa huM madanarekhA ke je hamaNAM sutratA nAme sAdhvI thai chuM. he zrImAn ! A puSpamALA ane padmaratha e banne jaNA tA phakta tane dhAvamAtAnI peThe vRddhi pamADanArA temaja abhyAsa karAvanArA che. mATe mAhamAM vaza thaelA tuM A sarva peAtAnuM hitakArI jANIne zatrunI peThe peAtAnA sagA bhAine viSe virodha na kara. kAlarUpI sarpe DazelA jIvA, potAnA manAratha pUrNa nahi thayA chatA dhana, putra ane strI vigerene tyajI daI parabhava pratye cAlyA jAya che. he vatsa! narakamAM bhedana, IMdana, kSudhA, tRSA vigere bahu vedanAo che teA tyAM kuTukha, rAjya ane dehasa MpattinI te vAtaja zI karavI ? nima rAjAe, suvratA sAdhvInAM vacanamAM sadeha tA paDayA paraMtu mudrAnA dekhADavAthI teNInA vacanane te jaitasiddhAMtanI peThe satya mAnavA lAgyA. eTaluMja nahi paNa te sutratAnA darzanathI utpanna thaelA snehavaDe sUcavelI te peAtAnI satya mAtAne nima rAjAe bhaktithI praNAma karyAM. kAraNa mAtA najIka raheluM temaja utkRSTa evA tApa ane saMtApane haraNa karanArUM mahAtIrtha che. valI te mAtAnuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) zrIhamiDala vRtti uttarAddha, darzana pitAne pavitra karanAruM jala vinAnuM snAna jANavuM. tIrthanA tapanuM phala para lekamAM kaheluM che. paraMtu mAtArUpa tIrtha te nice A lekamAM siddha phala Ape che. harSanA AMsuthI bhiMjAI gaelA mukhavALA ane namAvelA mastakavAlA nami bhUpatie cAritradhArI pitAnI mAtAne kahyuM. "he mAtA A5nuM kahevuM satya che. emAM kAMI vicAra karavA jevuM nathI temAM paNa A mudrA mane "tuM yugabAhune putra che, ema jaNAvI Ape che. mahAre nirvikalpapaNe moTe bhAI pitAnI peThe mAnavA rogya ja che. ' te paNa he mAtA! jenA balavAnuM ThekANuM nathI tene kema cheDI devAya? sarvathA guNa yA deSane karanAra lekanI avazya parIkSA karavI joIe kAraNa ke lekamAM jene sAro AcAra hoya te ja vizvAsanuM pAtra che. je nhAnA bhAI uparanA snehane lIdhe maheATe bhAI tenA sanmukha Ave te temane zobhAkArI e vinaya karuM. TeTA purUSanuM akhaMDita evuM vIravrata te e ja che ke temaNe dhanane viSe lebha nahi karatAM mAnane viSe kare temaja AyuSyane viSe kare. temaja AyuSyane viSe tRSNA nahi rAkhatAM kIrtine viSe rAkhavI. jema mUla sUkAI gaye chate heTuM vRkSa paNa phaladAyI hotuM nathI tema mAna gaye chate yazasamUha kyAre paNa rahI zakatuM nathI. pachI pitAnA subhaTee ghAlelo ghere suvratA sAdhvInI AjJAthI nami rAjAe choDAvI nAkhyA. sutratA mAhAsatI paNa nami rAjAnI rajA laI killAnA garanAlAne raste thaI caMdrayazAnA rAjamahelamAM gaI. citAM AvelAM te pitAnI mAtA rUpa sAThavIne joI ane temane oLakhI caMdrayazA rAjAe abhyasthAnAdi pUrvaka namaskAra karyo. sutratA pate tene dharmalAbha ApI caMdrayazAe ApelA Asana upara lokanA namaskAra pUrvaka beThAM. prathama mahAsatIe, caMdrayazA bhUpatine pitAnI vAta nivedana karI ane pachI nami rAjA pitAne (caMdvayazAne) bhAI thAya che. ema jaNAvyuM. nami rAjA pitAnA nhAnA bhAI thAya che e vAta sAMbhaLIne caMdrayazA bhUpati svajane purUSa sahita harSa, utsAha ane lajajAnuM pAtra banI gaye. sarva prANuone sArAM putra strI maLavA sulabha che paraMtu sago bhAI mala bahu muzkela che. te te je pUrvanuM puNya hoya te ja male. senA sahita caMdrayazA bhUpati nagaranI bahAra nikaLI nhAnA bhAIne maLavA cAlyA eTale namirAjA paNa te vAta jANune turata sAme cAlyA, harSa vyAsa caMdrayazA bhUpatie, bAhya zarIrathI jANe pitAnA nhAnA bhAIne mananI aMdara pesArI daIne ekaja thaI javAne Icchato hAyanI? ema AliMgana karyuM. samAna AkRti, samAna varNa ane samAna aMgapramANavAlA te banne bhAIo, eka mAtA pitApaNAthI (sagA bhAIo havAthI) paraspara bahu prItinA sthAna thayA. pachI harSa pAmelA caMdrayazA rAjAe teja vakhate vegathI nami baMdhune maheTA utsavapUrvaka sudarzanapurane rAjyAbhiSeka karyo ane pote saMgane abhilASa tyajI daI tathA te nhAnA baMdhane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka yuddha zrInamirAjaSita caritra ( 39 ) joi huM pAmI ane karmanA kSaya karavA mATe nirmala cittathI dIkSA lIdhI. have avatI ane mithilA e banne nagarIonA adhipati banelA mirAjA, pRthvIne viSe pAtAnA parAkramathI anukrame pracaMDa AjJAvAlA thayA. ekadA namibhUtinA dehane viSe pUrvakanA vipAkathI vaidyone paNa asAdhya evA chamAsika mahAdAhavara utpanna thayA. aMtaHpuranI sIe, tene zAMta karavAmATe vilepanArthe zrIkhaMDa caMdanane ghasatI hatI. paraMtu teNInA kakAnA mahA zabda namirAjAne vAjIMtrAnA zabdathI paNa vadhAre du:zakya thaI paDayA ane teja vakhate vAravAra mUrchA pAmavA lAgyA. pachI te save strIoe potAnA valayazabdathI pIDA pAmatA bhUpatine jANI phkta maMgaLa nimitte eka eka valaya hAthamAM rAkhI bAkInAM utArI nAkhyAM. " have kaMkaNanA zabda kema saMbhAlatA nathI ? " ema rAjAnA pUchavA uparathI pAse beThelA sevakAe kahyuM ke " he vibhA ? phakta hAthamAM eka eka kakaNu rAkhyuM chate tenA zabda kyAMthI saMbhaLAya ? kAraNa zabdanI utpatti tA kaMkaNAnA samUhathI ja thAya che. " sevakeAnAM AvAM amRta samAna madhura vacana sAMbhaLIne namirAjA pratidha pAmIne zAMta manathI vicAra karavA lAgyA. " jema saMcAgathI ( e vastuo bhegI thavAthI) zubha ane azubha zabdo thAya che, tema ja saMcAga ane viyAgathI utpanna thaelA rAgAdi dASA hoya che. manuSya, sukhanI prAptine mATe jeTalAM kukarma kare che. teTalAMja duHkha te avazyapaNe nizcaya bhAgave che prANI, mAhane lIdhe jenI jenI sAthe saMbaMdha kare che tenI tenI sAthe karI zalya samAna pariNAma anubhave che. mATe jo have huM A rAgathI mukta thauM tA sarva mUkI daine sukhanA mUla rUpa sarva saganA tyAgane arthe prayatna karIza, A pramANe vicAra karatA evA te rAjAne nidrA AvavAthI teja vakhate cha mAsika dAhavara tadna zAMta thai gayA. kArtika mAsanI pUrNimAnA divase nidrAvaza thaelA te rAjAe rAtrIne viSe svasa dIThuM ke " jANe huM iMdranI peTe kailAsa parvata samAna ujvala hasti upara esI merU parvatanA zikhara upara caDhayA." savAre maMgala vAjIMtrAnA zabdathI jAgRta thaelA ane jANe amRtapAna karyuM hAyanI ? ema nirogI thaelA te nimarAjA vicAravA lAgyA. " me svamAmAM dIThelA parvata nizce koI sthAnake dIThA che. " Ama vicAra karatAM tene jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. " jyAre huM pUrva zukra devalAkamAM devatA hatA tyAre vimAnamAM besI AkAza mArge jatA evA me" arihaMta prabhunA janma vakhate e parvata jAyA hatA." pachI kaMkaNNAnA nirAkhAdhapaNAnI peThe ekalApaNAnA vicAra karatA evA te nimarAjAe, pratyekabuddhapaNuM pAmIne dIkSA lIdhI. te vakhate ekI vakhate rAjya, pura ane aMta:pura tyajI detA evA nimana joi iMdre temane namaskAra karyo iMdra, mAnarahita, mAyArahita, niSkraya, nirmala manavALA ane maharSiAe pUjelA nima rAjAnI bahu // ti zrI namiSatri samAsam // "" prazaMsA karI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) zrIkRSimA vRtti uttarA atha nagAticaritram . asaMkhya vijJanA nAza karanArA ajItanAtha prabhune namaskAra karI ane kalpavRkSa samAna Atma gurUnuM maraNu karI peAtAnA janmanI zuddhi mATe pratyekabuddha evA nagAti rAjAnA caritrane kahuM chuM. A ja'khUdvIpanA bharatakSetramAM puMDtavadhana nAme nagara che. tyAM zatrurUpa hastione mardana karavAmAM siMhasamAna siMhastha nAme rAjA rAjya kare che. ekadA gAMdhAradezanA atripatie tene mukhya e avA bheTa tarIke meAkalyA. siMharatha rAjA kyAreka te azvonI parIkSA karavA mATe eka upara pAte esI ane bIjA upara khIjA purUSane esArI khIjA seMkaDA svArI sahita eka mhoTA meTThAnamAM gayA. khIjA sarva azvonI sAthe judI judI cAlanI parIkSA ryo pachI pAMcamI veganAmanI gatinI parIkSA karavA mATe tatkAla cheADayA. jema jema te rAjA azvanA ceAkaDAne kheMcavA lAgyA. tema tema te azva vAyuveganI peThe ekadama doDavA lAgyA. kSaNamAtramAM mahA parAkramavAlA te azva, khIjAone pAchaLa mUkIne rAjA sahita zramarahitapaNe eka mhATA arayamAM AvI pahoMcyA. pachI thAkI gaelA rAjAe jyAre cAkaDuM DhIluM mUkayuM. tyAre te azva ubhA rahyo. e uparathI bhUpatie manamAM tenA viparIta abhyAsane jANI lIdheA. nIce utarelA bhupatie tene pANI pAi ane eka vRkSanI nIce khAMdhyA.tyAM te ghAsa khAvA lAgyA. rAjAe paNa uttama pAkelA mULavaDe AhAra karyo. pachI kAi pAse rahelA parvata upara cattA evA te bhUpALe, sAMjane vakhate koi pradezamAM divya bhuvana dIThuM. bhUpati AzcayathI upara caDhavA lAgyAM. anukrame te jeTalAmAM sAtamo mALa upara carcA teTalAmAM teNe tyAM pavitra aMgavALI koI eka kanyA dIThI. kanyA bahu ha pAmI ane teNIe prIti tathA hAsyapUrvaka rAjAne a pAghathI pUchane aMta:karaNathI uttama Asana ApyuM pachI atyaMta vismaya pAmelA rAjAe jharatA amRtasamAna vacanathI pUchyuM ke "he zubhe! tuM koNa che ? A parvata upara zA mATe rahe che? A ramyasthAna kANe manAvI ApyuM ? ane thArU' rakSaNa karanAra koNa che ?' kanyAe kahyuM, "he rAjan, hamaNAM sUrya asta thAya che vaLI A pAse rahelA vedikAnA agra bhAgane jue. he subhaga ! tame prathama mhArUM pANIgrahaNa karA. pachI pUNuM thaelA abhilASavALI huM tamane mhArA potAnA vRttAMtane kahIza ke je mane hamaNAM varadAnarUpe che. " kanyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI harSita manavALA rAjAe pUjana karelA tIrthaMkara prabhune namaskAra karI vedikA upara rahelA agnine pradakSiNA karavA pUrvaka te kanyAnI sAthe vivAha sa MbaMdhI mogalIka kArya karyuM. pachI te kanyA rati jema kAmadevane zayanagRhamAM laI jAya tema peAtAnA AvAsa madhye devatAnI zayyAsamAna pAtAnI zayyA pratye rAjAne vinayathI vizrAmane mATe tatkALa teDI gai. tyAM te kanyAe Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrI nAtinuM caritra (39) vividha prakAranA manahara upacArathI rAjAne bahu satkAra karyo. bhUpati paNa A vakhate potAnA janmane saphala mAnate chate manamAM vicAra karavA lAgyuM. "A bhayaMkara araNyamAM vimAna samAna A mahela kayAMthI? A rambhA samAna divya kanyA kayAMthI? vaLI e kanyA amRta samAna apratima vacanathI hAre viSe apUrva prima zA kAraNathI dhAraNa kare che? prabhAtanAM sarva kArya karI, pharIthI jinezvara prabhunuM pUjana karI ane uttama padArthanuM bhajana karI chevaTa A sarva vRttAMta e kanyAne pUchuM" A pramANe vicAra karIne pachI kAryane jANa ane kRtArtha e te rAjAnuM namaskAra smaraNa karate chate zayyAmAMthI uThI AvazyakAdi dehazuddhi karI, pavitra vastra paherI vidhithI jinezvaranuM pUjana karI ane te pitAnI priyA sahita Asana upara besI harSathI vyApta thaye chate te kanyAne kahevA lAgyo. "he priye! pUrvanI peThe ApaNe saMbaMdha pUrvanA nimala punyathI ja thayuM che. te kAraNathI ja tane spaSTa pUchavAmAM hAruM mana bahu lajajA pAme che ke nizcaya tuM koNa che? he tatvi hArA vacanarUpa amRtanuM pAna karavAnI mane tRSNa che mATe tuM pitAnuM AnaMdakArI saghaluM svarUpa mane kahe." pitAnA patinA AvA AdezathI atyaMta harSa pAmelI te kanyA jANe sAkSAt sarasvatI poteja heyanI? ema amRtane paNa mikhyA karI denAra vANanA vilAsathI potAnuM saghaLuM svarUpa kahevA lAgI. he rAjana che jevI rIte alakA nagarImAM kubera, svargamAM Idra ane AkAzamAM caMdra rAjya kare che tevIja rIte pRthvI upara kSitipratiSThita nagaramAM mahA pratApravAle jitazatru rAjA rAjya kare che. ekadA te bhUpati, pRthvInA sarva bhUpAlethI pitAnA vaibhavane adhika mAnate chate pitAnA carapurUSane kahevA lAgyuM ke " he purUSe ! bIjAonA rAjyathI mArA rAjyamAM zuM nyUna? " sarve carapurUSae vinaMti pUrvaka kahyuM ke "he rAjedra! ApanI sabhAmAM citrakAronAM banAvelAM citro nathI eja eka nyUna dekhAya che. carapurUSanAM AvAM vacana sAMbhalI mahA lakSamIvaMta evA te rAjAe mahA vicakSaNa evA citrakArone bolAvIne teone samAna bhAge pitAnI citrazAlA citaravA mATe soMpI. te citrakAmAM manehira citrane batAvanAra ane ativRddha e kaI eka citrAMgada nAmane citAra pitAne sepelA bhIMtanA bhAga upara zIdhra vicitra prakAranA citra citarata hato. sahAya rahita evA te citArAnI atiuttama rUpAlI kanakamaMjarI nomanI putrI hamezAM bhaktipUrvaka pitAnA gharethI tene bhAta ApavA AvatI hatI. ekadA uttama vanAvasthAvAlI ane catura kanyAomAM zreSTa evI te kanyA pitAnA pitAne mATe gherathI bhAta laI jeTalAmAM rAjamArga pratye AvI teTalAmAM teNIe manuSyathI bharapUra evA rAjamArgamAM potAnI marajIthI azvane khelAvatA ane rAjyasaMpattithI yukta evA keI eka jatA evA gheDesvArane dIThe, bhayathI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha trAsa pAmelA sarve leke Ama tema nAsI gaye chate te citrAMgada putrI kanakamaMjarI paNa turata nAzI jaIne koI sthAnake ubhI rahI. pachI ghoDesvArane gaye chate kanakamaMjarI, pitAnA pitA pAse AvI. hAthamAM bhAta laIne AvelI putrIne joI citrAMgada zarIraciMtA mATe hAra gayo. pachI kanyAe vastrathI DhAMkelA bhejananA pAtrane eka bAjue mUkI ane te potAnA pitAnA raMganA nAnA prakAranAM pAtra hAthamAM laI UtakathI te raMgevaDe sphaTikamaNinA sarakhI ujavala bhIMta upara AdarathI eka kalAvAna mara citaryo. A vakhate rAjA tyAM AvI caDe. anukrame citro jevA mATe pharatA evA te catura bhUpatie pelA merane bhramathI sAce mAnI tene pakaDavA mATe hAthathI jhaDapa mArI, Ama karavAthI tenA nakha bhAgI javAne lIdhe te bahu vilakSa banI gaye. A avasare citrakAra putrI kanakamaMjarI, rAjAne vilakSa banela joI hasIne belI ke "kharekhara traNa pAyAthI DagatA evA mAMcAne ce pAye tuM Aje mane malyo." rAjAe kahyuM. "te traNa pAyA kyA che ke jemAM cethA pAyA rUpa mane banA? kanaka maMjarIe kahyuM "he nRpa ! je ApanA manamAM te bAbatanuM kautuka hoya to sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. Aje bALaka ane strIothI bharapUra evA rAjamArgamAM ativegathI azva deDAvatA evA eka purUSane meM dIThe. te purUSa pahele pAme che. he gRpa ! bIje pAye tene jANo ke jeNe A bIjA heTA kuTuMbI purUSanI sAthe nirdhana ane vRddhAvasthAthI vyAsa evA hArA pItAne A citrakAmamAM sarakhe bhAga Ape. valI saMpAdana karelI lakSmIne vyaya karanAra ane sarala manavAle A hAre pitA pRthvIne viSe kharekhara trIjA pAyA rUpa che. kAraNa ke meM haMmezAM bhAta ApyA pachI te hArajavA jAya che. he rAjana ! te traNamAM cothA pAyAnI pUrti karanArA tame dekhAyA che. kAraNa ke tame vicAra karyA vinA sahasA citarelA merane sAce jANe tene pakaDavA mATe pitAnA hAthathI jhaDapa mArI. " A pramANe vAta karatI evI ane mRganA samAna draSTivAlI te kanakamaMjarIe, madhura vacana ane yuktithI vyAsa evI cAturIe karIne camatkAra pamADelA ane harinA sarakhA te bhUpatinA manane haraNa karI lIdhuM. jo ke teNIe eka eka vacana avaLI rIte kahyuM hatuM te paNa te manuSyane grahaNa karavA jevuM hatuM. kahyuM che ke kALA agara caMdanathI utpanna thaele dhumADo paNa kayA mANasane manahara na lAge ? pachI mane harapaNAe karIne tene viSe Asakta thaelo rAjA atyaMta harSa pAmate chate pitAnA maMdIra pratye gaye. paraMtu te pitAnuM rAtrI saMbadhI kRtya ane mana e banne vastuone kanakamaMjarI pratye mUkI gayo. pachI bhUpatie pitAnA sugupta nAmanA uttama pradhAnanI mAraphate moTo AdarathI citrAMgada pAse te kanyAnuM mAguM karyuM. chevaTa kSaNamAtramAM bahu dravyathI te citrakAranA gharane pUrNa karIne jita Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagAtInuM caritra. (41) zatru rAjAe tenI kanyAnuM kRSNa jema lakSamInuM pANagrahaNa kare tema pANagrahaNa karyuM. pachI pUrvanA puNyathI bhUpatinA prasAdarUpa mahelane pAmelI te kanakamaMjarI, hoTA bhUpationA vaMzamAM unna thaelI sarva strIomAM paTTarANI pada pAmI. ekadA te kanakamaMjarIe, potAnI madanA nAmanI dAsIne ekAMtamAM zIkhavI rAkhyuM ke he bhadre ! ApaNe tyAM AvIne rAjA kIDAthI zAMta thAya tyAre tyAre mane koIeka kathA pUchavI. " pachI rAtrInI sabhA visarjana thaI ane pradhAna loko piota potAne ghare gayA eTale dhanurdhArI purUSethI zarIranI rakSAvALe te rAjA kanakamaMjarInA mahela pratye AvyA. kanakamaMjarIe rAjAnI sAthe kAmasukhane bahu anubhava karyo. bhUpati paNa bahu kIDAthI thAkI javAne lIdhe kapaTanidrA karIne suto teTalAmAM dAsIe kanakamaMjarIne kathA kahevAnuM kahyuM. rANIe kahyuM " he sakhI! kSaNamAtra dhIraja rAkha, rAjA sutA che te uMghI jaze eTale huM tane hArI marajI pramANe kathA kahIza. " " A zI kathA kaheze " ema vicAra karI tenI kathA sAMbhaLavAnI IcchA karato bhUpati kapaTanidrAthI suI gaye eTale citrakAranI putrI kanakamaMjarI, dAsIne kathA kahevA lAgI. kathA 1 prAcIna evA vasaMtapuramAM kRtArtha evA varUNa nAmanA zreSTIe eka uttama paththaranuM eka hAtha pramANa uMcu eka devamaMdIra karAvyuM. temAM teNe cAra hAthanI manohara devanI pratiSThA karI. e pratiSThA karelA deva, pUjana karavAthI te zreSThIne niraMtara Icchita phala ApanArA thayA. " eka hAthanA maMdIramAM cAra hAthanA deva zI rIte rahI zake ? " ema dAsIe pUchayuM eTale rANuM kanakamaMjarIe kahyuM ke " hamaNAM huM nidrA karIza." pachI atyaMta harSa pAmelI madanA dAsI rANInI rajA laIne pitAnA sthAna pratye gaye chate kanakamaMjarInAM be netre bahu nidrAthI vyAsa thayAM. arthAta te uMghI gaI. kathAnA rahasya-arthane jANavAnI IcchA karatA ane manamAM vismaya pAmelo bhUpati paNa "e kathA mahAre kAle nizcaya sAMbhavI " ema vicara karIne te vakhate suI gaye. bIje divase sAMje kathAmAMja ekacittavAle ane te sAMbhaLavAmAM utsAhavaMta e te rAjA pite AgalA divasanI peThe AdarathI tyAM AvyA. kIDA karIne zrata thaelo rAjA kapaTanidrA karIne suto eTale madanA dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta rANIne pUchI. rANIe kahyuM: "he mugdha ! meM tane cAra hAthanA deva kahyA che. te cAra hAtha pramANe uMcA na dhAravA paraMtu cAra hAthavAlA kahyA che ema jANavuM. " rANInAM AvAM cAturIyukta vacana sAMbhaLI rAjA potAnA manamAM bahu vismaya pAmyo. te ti thI vAyA che dAsI madanAe pharI te ja vakhate bIjI kathA pUchI eTale rANIe kahyuM, he. * ' Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42). zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha. suMdari! viMdhyAcala parvatane viSe bahu moTuM evuM keI eka azokavRkSa hatuM. jenI zAkhAo bahu dizAmAM vistAra pAmI hatI evuM te vRkSa arka (AkaDA) nA gADha patranA samUhathI DhaMkAeluM hatuM. A pramANe te moTuM vRkSa chatAM paNa tenI jarA paNa chAyA nahotI." dAsIe kahyuM. "ema kema? kanakamaMjarIe kahyuM. "Aje huM krIDAnA zramathI thAkI gaI chuM mATe uMghI jAuM chuM te vAta kAle kahIza." pachI trIje divase paNa rAtrIe vAta sAMbhalavAnI lAlace rAjA tyAMja Avyo ane kyuTanidrAthI sute. dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI eTale teNIe kahyuM. "arka (sUrya) nA tApathI atyaMta tata evA vRkSanI te chAyA kayAMthI hoya? ke je vRkSane Azraya karI rahelA pakSIo tenI chAyA ane phalane atyaMta upaga karanArA thAya." tti tiya thI. valI dAsIe kathA pUchI eTale kanakamaMjarIe kahyuM. " keI eka ThekANe kaI uMTa kAMTA sahita phalAdikanuM bhakSaNa karatA hatA. evAmAM teNe asaMkhya phala puvAluM babula vRkSa dIThuM, uMTa, tenI pAse gayo ane bhakSaNa karavAnI IcchAthI lAMbI Doka karIne ubhe rahyo paraMtu te vRkSa bahu dUra hovAthI tenA patra phala vigerene melavI zake nahIM. pachI uMTa bahu khedAtura thayela ane babulavRkSane joI joIne IrSothI vidhinA vAmapaNAne lIdhe bahu pastA karavA lAge." vRkSanI zAkhAne nahi meLavI zakavAne lIdhe jene manamAM atyaMta matsara utpanna thaye hatuM evA te zUnya manavAlA uMTe tatkAla te vRkSa upara malamUtra karyuM." rANInI AvI vAta sAMbhalI madanAdAsIe pUchayuM. "he mRgAkSI! je uMTa potAnI lAMbI DokathI paNa babula vRkSane pahoMcI zakaze nahIM teNe tenA upara kSaNamAtramAM malamUtra zI rIte karyuM ?" A vakhate suratazramathI atyaMta thAkI gaelI kanakamaMjarI sUI gaI, cothe divase jitazatru rAjA vArtAnA kutuhalathI tyAM AvyuM. pUrvanI peThe kIDAthI DhAMta thaelo te bhUpati kapaTanidrAthI sUte eTale dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI. rANIe tene hasIne kahyuM. "are sakhi! tane emAM zuM Azcarya che? kAraNa te tatvi! uTe te vRkSane kUvAnI aMdara dIThuM hatuM." sutIyA vathA | dAsIe pharI bIjI vAta pUchavAthI rANIe kahyuM. "koI eka kanyA hatI. tene paraNAvavA mATe tenA mAtA pitA ane bhAIoe teDAvelA traNa purUSamAMthI eka jaNa mehane lIdhe te kanyAnI sAthe baLI mU. bIje teNInA bhamanA DhagalAnI tyAM (zamazAnamAM) rahIne sevA karavA lAgyA. trIje teNIne pharIthI jIvatI karavAnI IcchAthI devatAnuM ArAdhana karavA lAgyA. anukrame prasanna thaelA devatAthI prApta thaelA jalathI bhasmane siMcana karI trIjA purUSe, te kanyAne purUSa sahita turata jIvatI karI, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekamuddha zrInagAtInuM caritra. ( 43 ) ,, pachI AdarathI teNInI ekI kALe icchA karatA evA te traNa purUSAmAMthI keAnI sAthe te kanyA paraNAvavI te kahe? A pramANe kahIne pUrvanA divasanI peThe nidrA AvavAnuM kahI rANI sUI gaI. bIje divase vAta sAMbhaLavAnI icchAthI rAjA tyAM AvI krIDAthI zAMta thaine sute chate dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI eTale rANI kanakamajarIe kahyuM ke kanyAne jIvADanArA teno pitA thAya, sAthe jIvata thayA te teNIno khaMdhu, ane je teNIne piMDadAna ApavA pUrvaka bhasmanA DhagalAne sevatA hatA te teNIno pati thAya. ,, / / ti catuthI thA / / madanA dAsInA pUchavAthI rANIe pharI vAta kahevA mAMDI ke " koi eka rAjAe peAtAnI priyAne mATe uttama ratnajaDana alaMkAro ghaDAvavA mATe sAnIne melAvyA. vaLI teNe te seAnIone eka gupta bhAyarAmAM ke jyAM sUrya tathA caMdrano khIlakula prakAza paDatA nahetA tyAM rAkhyA. te seAnIomAM eka evA catura hatA ke te praveza vakhata jANIne haMmezAM peAtAnI pAse dekharekha rAkhavA besatA evA rAjAnA adhikArI purUSane te vakhata kahI Apate. " maDhanA dAsIe " e zI rIte jANatA " ema pUchyuM eTale rANI, te vAta khIje divase kahevAnuM kahI sUi gai. bIje divase rAjA vAta sAMbhaLavAnI IcchAthI AvyA ane krIDAne aMte kapaTanidrAthI suteA. pacI dAsIe pUchyu eTale rANIe kahyuM ke "he mugdha! ane ratAMdhalAno rAga hAvAthI te rAtrInA vakhatane jANI zakatA hatA. 22 / / rUti paMcamI thA / / dAsInA pUchavAthI rANI krIthI vAta kahe che. " kAi eka rAjAe vadha karavA caiAgya e cArAnA vadha nahi karatAM chidrarahita peTImAM pUryA ane pachI te peTI nadImAM taNAtI mUkI. keTalAka divasa gayA pachI peTI nadIne kAMThe nikalI gaI. tyAM tene kAi purUSe dIThI. peTI ughADIne temAMthI nikalelA purUSone pelA mhAra rahelA purUSa pUchyuM' ke " tamane A peTImAM rahetA keTalA divasa thayA ? eke uttara ApyA ke Aje ceAthA divasa che. " madanAe "teNe ceAtheA divasa kema jANyA " ema pUchyuM eTale rANIe te vAta bIjA divase kahevAnuM kahyuM. khIje divase vAta sAMbhaLavAnI IcchAthI rAjA tyAMja AdhyeA ane krIDA karIne kapaTanidrAthI suteA. pachI dAsIe apUNa rahelI vAta pUchI eTale rANIe kahyuM ke " ene ceAthI tAva AvatA hatA te uparathI teNe cAthA divasa jANyA hatA. * "" // iti SaSThIkathA // maDhanAe phrI khIjI vAta pUchI eTale rANIe kahyuM, " koi eka strI, peAtAne tyAM kAMi prasaMga AvavAthI dravya ApIne gharANe be kaDA laI AvI. pachI jeNIne Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (44). zrI harimaMDalavRtti uttarAddha te kaDAM mahaTAM paDayAM che evI te strI bahu ketuka pAmI. anukrame kaDAM paheratAM traNe varSa gayAM evAmAM te te bahuja puSTa dehavAlI banI gaI. ekadA te strI je dhanavaMtane tyAMthI kaDAM lAvI hatI te purUSe pelI strIne tyAM AvI teNIe ApeluM dravya pAchuM laI potAnAM kaDAM pitAne svAdhina karavAnuM kahyuM. strIe bahu mehenata karI paNa vRthA, kAraNa pite bahu puSTa thaI javAne lIdhe hAthathI kaDAM nikaLI zakyAM nahIM pachI tene jaNAoe vicAra karI cagya kiMmatathI te strIne kaDAM rAkhavAnuM TharAvyuM." dAsIe. hAthamAM rahelAM kaDAMnI kiMmata zI rIte thAya? ema pUchavAthI rANIe te vAta bIje divase kahevAnuM kahyuM. vAta sAMbhaLavAne lAlacu rAjA bIje divasa paNa tyAMja Avyo. ane ratizrama thavAthI kapaTaniMdrAmAM sute. dAsIe AgalA divasanI vAta pUrNa kahevAnuM kahyuM eTale rANIe kahyuM. prathama jeTaluM dravya ApyuM che. eTaluM ja ApavuM." | kRti samA thA | madanAnA pUchavAthI pharI kanakamaMjarI kathA kahevA lAgI. "kaI eka strI, pitAnI zokyanI corInA bhayathI pitAnA aMganA AbhUSaNe, peTImAM mUkI sIla karIne dAsInI pAse eka dekhAtA sthAna upara mUkAvI potAnI sakhIne ghera gaI. pachI ekadA pelI zakaye jANe hameMzA ughaDatI hoyanI ? ema peTI ughADIne temAMthI mahA mUlyavAle hAra cArI lIdhuM. have pelI strI pAchI AvI ane teNue peTIne ughADyA vinA dUrathI joIne hAranI corI thaelI jANI. "nice hArI, zeka te hAra corI lIdhA che." ema dhArI te strIe sarva mANasenI samakSa te strInuM vRttAMta pragaTa karyuM. pachI te strI pitAnI zokyane kaI duSTa devanA segana ApavA mATe tyAM teDI javA lAgI. tethI bhayabrAMta cittavALI te zakaye turata lokenA jotAM chatAM teNIne hAra pADe ApI dIdhuM.madanAe pUchayuM ke-"he bAI! hAranI mAlIka te strIe peTI ughADI nahotI chatAM teNIe dUrathI ja peTI jeI hAranI corI zI rIte jANuM ? " rANI kanakamaMjarI "e vAta kAle kahIza" ema kahI nidrAvaza thaI. pachI bIje divase vAta sAMbhaLavAmAM mahA lobhI banelo rAjA tyAMja avya ane kAmasukhane anubhava karyA pachI kapaTanidrAthI sute. dAsIe AgalA divasanI adhurI vAta pUchI eTale rANIe madanAne kahyuM, "he sakhI ! te piTI nirmala eva kAcanI banAvelI hatI jethI aMdara rahelI sarva vastu pragaTapaNe bahArathI dekhAtI hatI. ti gaSTamI cA | valI paNa drAsIe vAta pUchI ane kanakamaMjarI kahevA lAgI. "ekadA keI eka vidyAdhara keI rAjakanyAnuM haraNa karIne AkAza mArge cAlyuM. putrInA haraNanI vAta sAMbhalI pitA kahevA lAgyuM ke "je vIra purUSane mahArI putrI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pratyekabuddha zrInagArInuM caritra, ne pAchI vAlaze tene huM te hArI putrI paraNAvIza." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI cAra purUSe taiyAra thayA temAM eka jozI, bIje suthAra, trIje subhaTa sahasrodha ane ethe vaidha. vidyAdhara kaI dizAmAM gaye che te vAta jozIe kahI. suthAre divya ratha taiyAra karyo. pachI temAM besI AkAza mArge jatA evA subhaTe vidyAdharane haNayo vidyAre paNa maratAM maratAM pilI kanyAnuM mastaka chedI nAkhyuM. paraMtu teNIne vaidya turata jIvatI karI. pachI rAjAe te pitAnI putrI cAre jaNAne ApI. kanyAe kahyuM je hArI sAthe agnimAM praveza karaze tenIja huM priyA thaIza e mahAro nizcaya che." pachI bIje divase manuSyarahita sthAnake suraMganA dvAra upara racelI citAmAM je purUSa te kanyAnI sAthe piTha te utsAha pUrvaka tene paraNya." madanAe he tatvi! e cAre purUSamAMthI kaye purUSa, te kanyAne para te mane kahe?" ema kahyuM eTale kanakamaMjarIe te vAta pUrI karavAnuM Avate divase kahyuM. bIje divase rAjA tyAMja Ave ane kapaTanidrAthI sute. pachI dAsInA pUchavAthI kanakamaMjarIe kahyuM. "kanyAnuM mRtyu thavAnuM nathI ema je nimittajJa jANato hatuM te teNane pati thaye. | | ti navathI ya che. valI paNa madanA dAsInA pUchavAthI rANI kanakamaMjarIe vAta kahevAne AraMbha karyo. pUrve pura nAmanA nagarathI kAMtie karIne suMdara evA rAjAne koI avinita azva, vanamAM laI gaye. cekaDuM DhIluM karavAthI ubhA rahelA azva uparathI nIce utarelA te bhUpatie ema tema jevAthI tyAM keI eka nirmala jaLathI bhareluM talAva joyuM. A vakhate bahu lAvaNyavALI kaI tApasakanyA tyAM AvI. rAjA te tApasakanyAne potAnI rAgavAlI draSTithI abhilASa pUrvaka jevA lAgyo. pachI tApasa kanyAe potAnI sakhInA mukhathI te rAjAne Adara satkAra karIne tene dAnamAnavaDe pitAnA Azrama pratye AvavAnuM nimaMtraNa karyuM. AzramamAM AvelA rAjAnI kulapatie tApasajanane yogya evI pUjA karI. tyArabAda te bhUpati, kulanAthe ApelI te tApasakanyAne mahotsava pUrvaka paraNyo. bIje divase atyaMta prasanna e te rAja, tApasanI rajA laI potAnI navI patnI sahita azva upara besI potAnA rAjya tarapha pAchA va. anukrame AvatA evA te rAjAe sAMja thavAne lIdhe eka talAvane kAMThe vRkSanI nIce paDAva karyo. tyAM tApasakanyA uMghI gaI evAmAM kaI rIkSasa rAjAnI pAse AvI tene kahevA lAgyuM. "huM cha mAsa thayA bhUkhyo chuM. sAruM thayuM je Aje tuM mane ISTa bhejanarUpa prApta thaye. he bhUpa! huM tyArathI atyaMta tRpta thaIza. athavA tuM mane ISTa vastu bhejanane mATe Apa. te eja ke keI brAhmaNane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAha aDhAra varSanA putra, ke jene mAtAe mastakane viSe ane pitAe pagane viSe jhAleDhA hAya, tene tuM potAnA khaDagavatI haNI mane balIdAna Apa te huM tane tyajI dauM. A kAryanI huM tane nizcaye sAta divasanI avadhi ApuM chuM." rAjA, avasara malavAnI icchAthI te daityanAM vacana aMgIkAra karI turata priyAsahita azva upara esI pAtAnA nagara tarapha cAlye. prabhAta vakhate pAtAnI pAchaLa AvatA ane pAte maLavAthI harSa pAmelA sevakAne te maLavaMta bhUpati malye. anukrame te bhUpAla, nirUtsAhapaNe peAtAnA nagaramAM AvIne peAtAnA maMdIramAM gayA. pachI rAjAe pA tAnA sarva vRttAMta vruddha pradhAneAnI pAse kahyo eTale teoe turata bhUpatinA samAna eka sUvarNanI mUrtti karAvI. pachI maMtrIe jyAM ghaNA vipronA ghaNAM gharo hatA evA nagarane viSe lakSa dravyasahita te suvarNa purUSane pheravavA pUrvaka evA paTTaha vagaDAvyeA ke huM leAkeA ! kAi puNyathI pavitra aMdhArI rAtane viSe janmelA brAhmaNa putra arpe che ? ke je dayAvata potAnA jIvitanA dAnathI rAjAne prasanna thAya. nizce rAjA tenA pitAne asaMkhya dravya ane A suvarNa purUSa Apaze." A pramANe paTahu vagaDAvatAM sAta divasa thayA evAmAM te sAtame divase koi eka brAhmaNanA putre te paTahane rokIne tenI udghASaNAnA sarva tAtparya jANyA. pachI te vAta pote kaHla karI. rAjapurUSAne gharanI bhAra ubhA rAkhI dayAthI bhijAI gaelA cittavALA peAte gharanI aMdara jaIne atyaMta bhayabhrAMta thaelA mAtA pitAne pratiSedha karavA lAgyA. " huM mAtA pitA ! Aje mhArA upara pUrvanA bahu puNye prasanna thayAM che. valI asakhta manArathAthI mhArI icchAo phalIbhUta thaI. nizce vAyumaya prANA nAzavaMta svabhAvavAlA che. mATe jema tema karIne paNa huM. A mhArA prANAthI akhaMDita evA yazane kharIda karUM. valI "huM sarva prANIonA hRdayamAM vaselA chuM. ema je kahe che. te traNa jaganA niyaMtA bhagavAn paramAtmA kharekhara mhArA upara prasanna thayA che ke jethI mane AvA avasara malyA. A jagatamAM peTabharA manuSyA tA ghaNAe utpanna thAya che. paraMtu je paropakArane mATeja janme che. teja janmyA kahevAya che. tema te muvA chatAM paNa jIvatA kahevAya che. vizvamAM sarve prANIe potAnA AtmAnuM pASaNa kare che. tema jagat paNa pAtAnu poSaNa kare che. parantu kAi kAInuM pASaNa karatuM nathI. nizre A deha bhAgyAdhIna che. eja kAraNathI AtmAnuM hitakArI zAzvatuM puNya aMgIkAra karavuM. jene deha kRtApaNAthI khIjAone vidma upajAvatAM chatAM vRthA nAza pAme che te purUSa paropakAra athavA puNyane arthe zuM kArya karI zakavAnA che. jo deha pApakAra karavAvAmAM samartha na hAya tAadhama bhakSaNathI pASaNa karelA te adhama dehathI jI? arthAt kAMi nahi. je paropakAra kara nArA che teja mhATA kahevAya che jema ke megha, vRkSa, sUrya ane caMdrakAMta parIpakArathI vizvamAM garISTapaNuM pAmyA che. huM mAtA pitA ! tame dravya vaDe karIne, rAjA prANavaDe karIne, rAkSasa ISTa bheAjanavaDe karIne ane huM mhArI maneArathanI prA '' "9 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pratyebuddha bI nagAtInuM caritra. (47) tie karIne ema pUrNa IcchAvALA thaIe. pApakAra karavAmAM prItivALA putrane AjJA ApI ane rAjakArya karavAnI hA pADI. mAtA pitAe nagaravAsI janene harSita karyA. pachI snAna karI caMdanAdine lepa karI ane bhajana karI vaLI vAI nA zabdapUrvaka nagaramAM pharI rAkSasanI pAse AvelA te putrane mAtA pitAe rAkSasanA kahevA pramANe uMco. A vakhate hAthamAM khaDaga dhArI rahelA rAjAe te brAhmaNa putrane " tuM hArA ISTanuM smaraNa kara." ema kahyuM. brAhmaNa putra paNa rAkSasa sAmuM joine hasavA lAgyA. rAkSase tene hasavAnuM kAraNa pUchayuM eTale te vipra putre kahyuM. "he rAkSasa prathama tane A rAjAe svArthapaNAe karIne A zuM ApyuM ?" brAhmaNa putranAM AvAM vacana sAMbhaLI jene harSathI pulakAvalI utpanna thaI hatI evA te rAkSase kahyuM. "he dvija ! huM hArA satvathI saMtuSTa thaye chuM mATe kahe huM hAruM zuM kArya karuM?" brAhmaNa putre hasatAM chatAM kahyuM "jo tuM mane ISTa vastu ApavAnuM kahete hoya te prathama tuM hiMsAne tyAga kara." vaLI te vipra putre manamAM hiMsaka jInuM citta zubha kyAMthI hoya? ane mAMsa bhakSaNa karanArA amRtabhejI kyAMthI cAyaema vicAra karIne kahyuM ke " hAre vRthA hiMsA tyajI devI." brAhamaNaputre karelA hAsyathI pratibaMdha pAmelo rAkSasa zrI arihaMta prabhune dayAmaya dharma aMgIkAra karI te brAhmaNaputrane gurU samAna mAnavA lAgyA. pachI brAhmaNaputrathI pratibodha pAmIne bhUpAdi aneka mANase e zAMta ane dayAmaya janadharmane aMgIkAra karyo. (dAsI rANI kanakamaMjarIne kahe che ke, he nRpapriye! brAhmaNaputra zA kAraNathI ha hato te kahe? ke jenA hAsyane sAMbhaLIne te rAkSasAdi sarvane dayAmaya dharmane viSe buddhi thaI." rANuM "te kAle kahIza" ema kahIne sUI gaI. bIje divasa vAta sAMbhaLavA mATe Avele rAjA kriIDA karIne sute eTale dAsIe AgalA divasanI vAta pUchI kanakamaMjarIe kahyuM. "manuSyane mAtA pitA zaraNarUpa che. ane rAjA devarUpa che e saghaLA vipraputranI pAse hatA, chatAM rAjAe tene tenA ISTa devatAnuM smaraNa karavAnuM kahyuM tethI te ema vicAra karIne hasya ke "jenuM hAre smaraNa karavuM joIe te te hArI pAse che te have hAre konuM smaraNa karavuM? mATe huM nRpa ! je dayArUpa amRtanA samudra che. ahiMsaka che, ane zaraNa AvelAnuM rakSaNa karanAra che te ja bhavapAragAmI zrI arihaMta zaraNa karavA gya che, " A prakAranI aneka kathAo vaDe vAraMvAra moha pamADatI rANI kanaka maMjarIe rAjAne pitAnA svAdhIna banAvI dIdho. rANI kanakamaMjarIne viSeja ane tyaMta anurakta cittavALA ane niraMtara tenA upara meha pAmelo rAjA kayAre paNa bIjI rANIonuM kuzaLAdika paNa pUchata nahote. ghaNuM karIne strIo, bALake ane rAjAo niraMtara mugdha hadayavALA hoya che, mATe jema pAradhIe vanamAM mRgane Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) zrI RSimaDalavRtti uttarAna peAtAnA kabaje kare che tema teone nIca mANaso pAtAne svAdhina karI le che. purUSone viSe purUSArtha tyAMja sudhI TakI zake che ke jyAM sudhI teo strIonI utkRSTa bhrakuTIvaDe vidhANA nathI. have rAjA nira Mtara kanakamaMjarIne tyAM javA lAgyA tethI atyaMta krodhayukta hRdayavALI bIjI sarva zrI kanakamAMjarI upara dveSa karavA lAgI sarva rAjastrIAnI kaLA, kuLa ane rUpane atyaMta tiraskAra karI citrAMgada putrI kanakama jarIe thAnA rasavarDa rAjAne vaza karyo kAraNu kAmaLa vANI, nidravya mukhamaDana, pavitra lakSmInA meLApa e sarva kArya vinA paNa vaza karavAnAM sAdhana che. pachI ahu dveSa thavAne lIdhe te sarve zAkyo niraMtara gupta rIte kanakama jarInAM chidra khALavA lAgI. have te kanakama MjarI haMmezAM madhyAhnane vakhate ekAMtamAM peAtAnAM pUrvanA vaso paherI ane ArasAmAM peAtAnA AtmAne jotI chatI peAtAnI niMdA karatI hatI. A teNInuM chidra joI bahu harSa pAmelI rANIoe turata ekAMtamAM rAjA pAse AvIne vinati pUrvaka kahyu ke " huM svAmin ! e tamArI kSudra strI nira Mtara kAmaNa kare che. jo ame khAtu khelatAM hAie tA Apa pote madhyAhnane vakhate tyAM jai juo ke te zu jue che." strIonAM AvAM vacana sAMbhaLI bhUpati te kanakama jarInu svarUpa jANavA mATe te jyAM rahetI hatI te ghara pratye teja vakhate turata gaye.. ahi' kanakamaMjarI jyArathI rAjAne paraNI te divasathI AraMbhIne te hamezAM apAra vakhate potAnA AtmAne zikhAmaNa ApatI. evI rIte ke pAte ekAMtamAM jai, rAjAe ApelA vastrAla kArane tyajI dai ane peAtAnA pitAe ApelA nizva vastrAdikane dhAraNa karatI, temaja potAnA pUrvanA kAca ane thiranA ghareNAne dhAraNa kairIne te citrAMgada putrI, peAtAnA AtmAne evI rIte pratibeAdha karatI ke "huM A man ! tuM potAnA A pUrvanAM AbharaNAnA vicAra karI ane A rAjyalakSmIthI anarthakArI evuM mAna na karIza. he jIva! tuM svAmInI soMpattie karIne peAtAne na bhUlI jA, kAraNa madya ane viSathI paNa mAyAnI mAhazakti bahu mhATI che. patinI bhakti vinA strIe rUpa, vaMza, veSa ke kAmaNe karIne sukhI thatI nathI. vaLI teo ziyaLa vinA alaMkAra, divya vastra ke aMgakAMtithI zaiAlatI nathI. " vivekavALI ane AtmAnA vazIkaraNa kAryane jANanArI kanakamaMjarI A pramANe nitya potAnA AtmAne zikhAmaNa daI ane pachI khIjuM kArya karatI. A vakhate zruta rIte chidra jovA mATe AvelA rAjA teNInuM sarva vRttAMta sAMbhaLI bahu harSa pAmyA. pachI prasanna thaelA rAjAe teNIne paTTarANI pada ApyuM. kahyuM che ke--strIonI patine viSe bhakti eja eka kArya vinAnuM vazIkaraNa che. zAkayAne atyaMta tApa pamADanArI kanakama jarI utkRSTa guNane pAmI, kahyu` che ke agnimAM tapAveluM suvarNa maNika tejavALuM thAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagati gAMdhAranuM caritra. (40) ekadA udyAnamAM vimalAcAryane AvelA sAMbhaLI bhUpati, paTTarANa sahita temane vaMdana karavA gaye. pAMca abhigamanathI avagrahanI aMdara praveza karIne bhUpatie traNa pradakSiNA karavA pUrvaka gurUne namaskAra karyA. pachI rAjAdi sarve manuSya pota potAne yogya Asane beThA eTale gurUe meghanI peThe dezanA rUpa amRtane varSAda karavA mAMDe. "jema samudramAM paDI gaeluM ciMtAmaNi ratna durlabha thAya che tema A saMsAra samudramAM chevAI gaele manuSyabhava paNa pharIthI mala muzkela thaI paDe che. hA ! je manuSya, kAmanI IcchAthI pitAnA manuSya bhavane vRthA gumAve che teo nitye potAnA AMgaNAmAM ugelI kalpalatAne ukheDI nAkhI viSavallIne vAvavA prayatno kare che. he bhavya jI! rAgAdi doSathI nimukta evA deva, parigraharahita gurU ane jinabhASita dharma eja tattva che. mATe tame niraMtara te tattvane Azraya kare. je devAdikane viSe bedha te jJAna kahevAya che. ane te jJAnane viSe je prIti tenuM nAma samakti kaheluM che. jJAna, darzana ane cAritra rUpa mArga deva, gurU ane dharma rUpa traNa tattvathI gocara hovAthI traNa prakArano kahelo che. te nRpati ! teja mArga nice bhavya jIne mekSAthe thAya che." A pramANe sUrinuM dharmavyAkhyAna sAMbhalI dharmakAryamAM vizeSe tatpara thaele bhUpAla, kanakamaMjarInI sAthe zrAvaka dharma pAlavA lAgyo. pachI te jitazatru rAjA niraMtara A leka tathA paralokane mATe rAjyanuM ane arihaMta dharmanuM paraspara avirodhathI nyAyIrIte pAlana karavA lAgyA. ekadA rANI kanakamaMjarIe pitAnA pitAne mAMdo paDelo joI namaskAra maMtra Ape. citrAMgada paNa te namaskAranuM smaraNa karato chato kAlathI mRtyu pAme. pachI kanakamaMjarI paNa keTalAka kAle karIne arihaMta dharmanuM ArAdhana karI kAla dharma pAmIne divya sukhanA sthAna rU5 devIpaNuM pAmI. tyAMthI cyavane te vaitAya parvata upara bhavatAraNa nAmanA nagaramAM daMDazakti nAmanA vidyAdharAdhipatinI kanakamAlA nAme putrI thaI. ekadA kAmadevathI tapta thaelA vAsava nAmanA vidhAdhare te vaivanAvasthA pAmelI kanakamAlAne haraNa karI ? A mahA parvata upara lAvyo. tyAM teNe maMgala caityanI AgaLa eka vedI banAvI. kAraNa ke devatAonI peThe vidyArUpa dravyavAlA vidyAre paNa pitAnI marajI pramANe vilAsa karanArA hoya che. pachI vidyAnA balathI sarva sAmagrI taiyAra karIne jeTalAmAM te vidyAdhara utsAha pUrvaka kanakamAlAnuM gAMdharva vivAhathI pANagrahaNa karavA taiyAra thayo, teTalAmAM kanakamALAne suvarNa teja nAmane mahoTe bhAI te cera rU5 vAsava vidyAdharane tiraskAra karate chato tenI pAchala AvI pahoMcyo. pachI duHsaha evA te banne jaNa paraspara khanuM yuddha karatA chatA krodharUpa agnimAM baLidAna rUpa thayA. A avasare kanakamAlAne prasanna thaelA koI devatAe baMdhunA agAdha zekathI pIDA pAmelI ane bhayabrAMta thaelI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) zrIRSima`Dala vRtti uttarAna jANI teNIne ekAMta sthAnamAM lAvIne kahyuM. " he putrI! yuddhamAM sanmukha haNAyalA khaMdhunA tuM zAka na kara, jema dravyathI dravya vRddhi pAme che. ane du:khathI du:kha vadhe che tema zAkAnuba MdhI zAka khIjA zeAkane zamAvatA nathI. he vatsa ! tuM mhArI putrI hAvAthI mhArA prANathakI paNa vadhAre vahAlI chuM. mATe ahiM prasanna cittathI ni:sa MdehapaNe dI kAla paryaMta rahe. " devatAnAM AvAM vacana sAMbhalI kanakamAlA " A devatA kANu, huM enI putrI zI rIte, e mhAre viSe kema sneha kare che tema mhArA aMtarAtmA paNa tene viSe kema prIti pAme che ? " ema jeTalAmAM vicAra kare che teTalAmAM DhaDhazakti vidyAdhareMdra tyAM AvI teNIne amRta draSTithI jovA lAgyA. valI teNe tyAM pRthvI upara paraspara hAine paDelA vAsava vidyAdharane tathA peAtAnA putra suvarNa tejane dIThA. eTaluMja nahIM paNa te potAnI Agala paDelI, kapAi gaelA mastakavALI kanakamAlikA putrIne joi vicAra karavA lAgyA. " prathama A adhama vAsave mhArI putrInuM haraNa karyuM ane mhArA putra suvaNu tejane mAryA. valI mhArA putre tene paNa mArI nAkhyA dekhAya che. are jIva! du:khanI khAirUpa A saMsAramAM kaI sAra vastunuM varNana karUM ? ke jyAM iSTa purUSanA viyeAga rUpa aniSTa cAgathI utpanna thaeluM du:kha vRddhi pAme che. kayAM mhArA putra ane putrI ? vaLI kayAM A zastradhArI vAsava ? huM jIva ! niraMtara tuM . A jagane svagnAnA samAna jANu. A mhArA zatru ane A mhArA mitra e kevala mAhanIja ceSTA che. mAhathIja jaDa hRdayavAlA leAkeA peAtAnuM hita jANI zakatA nathI. avalA mArge cAlanArAne vairI athavA mitra gaNavA e sarva manudhyAne viSe brAMti che. A manuSya sukha duHkhanuM nirNaya kareluM tattva jANe che ke asaM tASartha mahAdu:kha ane satASathI utkRSTu sukha maLe che. " A pramANe vicAra karatA evA te laghukI ane dhami evA DhaDhazakti vidyAdharane pUrva bhavanA jAti smaraNane lIdhe svayaM buddhapaNuM prApta thayuM. pachI devatAe veSa ApyA eTale ta dazakti cAraNa muni thayA. A vakhate putrI kanakamAlAnI sAthe pelA devatAe AvIne tene namaskAra karyAM. putrIne jIvatI joi atyaMta vismaya pAmelA cAraNa munie te devatAne pUchyuM ke "ahA ! A zuM ? " devatAe kahyuM, " he muni ! raNamAM paraspara yuddha karIne mRtyu pAmelA te banne vidyAdharAnI pAse me mAyAthIja A kanyA mRtyu pAmelI dekhADI hatI." munie " tame tevI mAyA zAmATe karI ? " ema pUchyu' eTale te Thyatara devatAe hasIne kahyu ke "he mahAmuni ! e vAta tame sthira thaIne sAMbhaLe. pUrve huM kSitipratiSThita nagaranA rAjA jitazatrunI priyA kanakama jarInA pitA citrAMgada nAme hatA. teNIe ApelA navakAranA prabhAvathI huM mRtyu pAmIne vyaMtara devatA thayA chuM. ane te mhArI putro kanakamajarI paNa devIpaNAnA anubhava karIne pachI tamArI vidyAdhara putrI thaI che. vAsava vidhAdhara teNIne haraNa karIne prAsAda Agala lAgye eTalAmAM A parvatamAM rahetA evA meM adhijJAnathI teNIne mhArI putrI jANI. paraspara yuddha karIne vAsava tathA suvarNa teja banne jaNA mRtyu pAmyA. pachI huM jeTa 66 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagAtI gAMdhAranuM caritra. (11) lAmAM teNIne AzvAsana karato hato teTalAmAM meM tane Avate joyo. tethI ja me evI mAyA karI hatI te ema ghArIne ke A kanakamALA te pitAnA pitAnI sAthe na jAo. AvI rIte tamane nirAza karavAnA hetuthI ja meM te mAyA racI hatI. he mahAmuni ! Ape A hAre aparAdha kSamA karo.A pramANe hAtha joDIne kSamA mAgatA joI te vyaMtara devatAne cAraNamunie kahyuM ke "tame A hAre viSe jelI tamArI mAyA divya che. ke je mahAmAyAe hArI sarva bhavarUpamAyAne haraNa karI lIdhI. aho ! tame hAro jarA paNa aparAdha karyo nathI." ema kahIne te mahAmuni vyaMtara devatAne AzISa ApI anyasthAne vihAra karI gayA. have vyaMtara devatAe kahelA pitAnA te pUrva bhavane sAMbhaLIne kanakamALAne turata jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI te pitAnA pUrva bhavanA pitA rUpa vyaMtara devatAnI prArthanA karavA lAgI ke he tAte! hamaNAM tame te mahArA pUrva bhavanA patine melavI Apa." vyaMtare kahyuM. "he putrI ! tyAre yAcanA karavI paDe tema nathI kAraNa ke A yAcanAmAM hAruM jAgatuM bhAgya vijayavaMta vate che. tyAre pati jitazatru rAjA mRtyu pAmIne devatA thayA ane tyAMthI te cavIne daDharatha rAjAne putra siMharatha nAme thayo che. te puMDrapurane mahArAjA, gAMdhAra dezanA adhipatie ApelA azvathI haraNa thaye chato A parvata upara Avaze. A vaidyAdi sarva sAmagrI chatAM te tane turata paraNaze mATe te jyAM sudhI ahiM Ave tyAM sudhI A sthAnake rahe. ema kahI vyaMtaradeva zrIjinezvaradevane vaMdana karavA merU parvata upara gaye. bIje divase siMharatha rAjA tyAM Avyo. (kanakamALA siMharatha rAjAne pUrvabhavane saMbaMdha kahIne kahe che ke, he svAmina ! te vyaMtara devatA kAleja zrI jinezvara prabhune namaskAra karavA mATe merU parvata upara gayA ane mahArA bhAgyathI kheMcAyelA tame Aje ahiM AvI pahoMcyA." siMharatha rAjA A pramANe potAnA pUrvabhavanI sarva vAta sAMbhaLI vicAra karato hato evAmAM pele vyaMtaradeva ke je tenA sasare thato hato te tyAM AvyuM. pachI divya vAjItrAnA nAda pUrvaka zrI jinezvara prabhunuM pUjana karIne siMharatha rAjAe madhyAnha bhojana karyuM. pachI devatAe jenI sarva IcchAo pUrNa karI che evA te siMharatha rAjAe te parvata upara eka divasa piThe eka mAsa nirgamana karyo. pitAne dIrghakALa thavAne lIdhe rAjyanI kharAbI thavAnI zaMkA pAmelA rAjAe aniSTa chatAM paNa potAnI priyAne A pramANe kahyuM. "he priye!prabala evo zatruno samUha rAjyane kharAba karaze. mATe huM tyAM jAuM chuM. AjathI pAMcame dahADe pharI pAcho ahiM AvIza. kanakamAlAe kahyuM, "he nAtha ! Apa ahiM rahevA mATe rAjyane tyajI devA zaktivaMta nathI jethI AvajA karavAmAM Apane bahu kaSTa thaze. mATe Apa mArI pAsethI prajJapti vidyA grahaNa karo ke jethI AvavuM javuM sukhe karIne thAya. pachI priyAe ApelI pra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para) praSimaMDala vRtti uttarAddha. jJapti vidyA rAjAe turata aMgIkAra karI ane sAdhI. jethI te siMharatha rAjA sarva vidyAdharomAM agraNI thaye. pachI pUrvabhavanA premathI pUrNa evI priyAnI rajA laI siMharatha bhUpati, nagaravAsI lekee karelA utsava pUrvaka pitAnA nagaramAM Avyo. tyAM keTalA divasa nirgamana karI pharI te parvata upara gaye. A pramANe teNe vAraMvAra tyAM javuM AvavuM karyuM. paraMtu kanakamAmALAne pitAnA manamAMthI jarA paNa dUra karI nahIM. pachI te te haMmezAM vidyAnA balathI tyAM javA AvavA lAgyo. te uparathI lokee tenuM nagati evuM nAma pADyuM. have pachI siMharathane ThekANe nagati gAMdhAra nAma ApavuM. ekadA pele vyaMtara devatA kheda dharate chata siMharatha rAjAne kahevA lAge. "huM ApanA pUjyapaNuthI bIjA devatAonI madhye mAna pAmyo chuM. hamaNAM huM mhArA svAmInI AjJAthI bIjA deza pratye jAuM chuM. paraMtu A parvatane viSe ane putrIne viSe mahAro bahu saneha che. mahAtmA purUSane nehasahita mugdhapaNuMmAM jarA paNa bheda nathI tethI cAturyanA sAgara ane jamAI rUpa tamArI pAse huM eTalI yAcanA karuM chuM ke, tame hArI putrIne pitAnA nagara pratye laI jaI A parvatane zunya karazo nahIM. temaja A hArA sthAnanuM rakSaNa karazo." A pramANe kahIne te vyaMtara devatA pitAnA parivArane sAthe laI cAlyA gaye. siharatha rAjAe paNa te vyaMtara devAtAnuM vacana aMgIkAra karI parvatane zunya na karavA mATe tyAM eka hoTuM nagara vasAvyuM. devAlayothI dedIpyamAna, divya amarAvatI samAna ane kalyANanI zobhAnA sthAna rU5 te nagaranuM nagAtipura evuM nAma pADayuM. mahetA prasAdanA zikhara upara rahelA suvarNanA kalazo jANe madhyAhukAlanA sUryanAM maMDale hAyanI ? ema zobhatAM hatAM. siMharatha e parvata upara rahenArA vyaMtarane ane te nagAtipura ema be prakAre rAjA thaye. tyAM pitAnI priyAnI sAthe asaMkhya bhegone bhegavate e te bhUpati, dedaka devanI peThe zobhato hate. niraMtara nyAyathI rAjyanuM pAlana karatA evA te rAjAne tyAM anukame bahu kAla nirgamana thayuM. ekadA siMharatha rAjA pitAnA svajananA AgrahathI nagaranI pAsenA udyAnamAM vasaMta jevA gayo. tyAM teNe mArgamAM guMjArava karatA bhramarathI vyAsa ane maMjarInA samUhathI manohara jANe pRthvInuM adabhUta chatra hoyanI ? evuM eka AMbAnuM vRkSa dIThuM. vasaMta samayathI utpanna thaelI aneka kaLIo vaDe manahara evA te vRkSane joI rAjA bahu harSa pAmyA. "pachI maMjarInA samUhanI saMpattie karIne zobhAnA sthAna rUpa ane mane hara evuM te vRkSa sarva prANIonA manane khuzI kare che." ema prazaMsA karatA evA bhUpatie pote AMbAnI eka maMjarI laI vAravAra suMghatA suMghatA AgaLa prayANa karyuM. pAchaLa gADariyA pravAhanA sarakhA lekee Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagati gAMdhAranuM caritra. (53) maMjarI, phala ane patrAdi laI laIne e AmravRkSanuM mAtra thaDa rahevA dIdhuM. pachI kriDA karIne pAchA pharelA rAjAe phakta thaDavAlA te AmravRkSane joI vicAryuM ke, " aho ! netranI prIti karanAre A AmravRkSa prathama meM ke dIThe hato. chatAM tenI AvI avasthA thaI ? kharekhara enAja samAna dazA manuSyonI paNa ghaNuM karIne thAya che. saMsAramAM parivartana thaI rahelA sarva bhAvane anityapaNane lIdhe zuM nicce viparyayapaNuM nathI prApta thatuM ? duHstha evA mane rathanI peThe navina navina dhana, kuTuMba ane dehAdi sarva nAza pAme che. A sarva saMsAranI sthiti saMdhyAnA vAdalAnA raMganI peThe, hastinA kAnanI peThe, valI vijalI ane pAkelA patranI peThe temaja madonmatta evI strInA kaTAkSanI peThe sthiratA pAmatI nathI. pApa puNyathI utpanna thaelA ane apAra evA bhavanA eka kAraNa rUpa evA jenA asAtA sAtA rUpa pApa puNya zAMta thayAM nathI evo jIva kayAre paNa siddhipada rUpa mahela upara caDI zakavAne samartha thatA nathI. anAdisiddha, zAzvata ane amUrta evA jIvane nAzavaMta svabhAvavAlA ane mUrtimaMta evA dehanI sAthe vRthA mamatvapaNuM che. mATe he jIva ! tuM deha uparane meha tyajI de." AmravRkSanI zrI athavA azrI joI A pramANe vicAra karato e te nagAti gAMdhAra bhUpati pratibaMdha pAmIne pratyekabuddhapaNuM pAmyuM. te vakhate devatAe tene turata sAdhune veSa Ape. iti zrInagAti caritram. have karakaMDu, dvimukha, nAmi ane nagAtigAMdhAra e cAre munIzvare pRthvI upara vihAra karatA karatA anukrame kSitipratiSTa nagarane viSe AvyA. tyAM teo kaI baha nhAnA evA caturmukha devamaMdiramAM pUrvAdi dizAone viSe anukrame zuddha dhyAnamAM niraMtara eka cittavAlA thayA chatAM beThA. A vakhate atyaMta prasanna thaelA manavAlo maMdIrAdhipati deva vicAra karavA lAgyuM ke, A saMteSadhArI mahAmunionuM hAre zI rIte Atithya karavuM? nicce Aje huM kRtakRtya, dhanya ane puNya dehavALe thaye je pavitra darzanavAlA A munIzvaroe Aje mhArA maMdirane pavitra karyuM. hamaNAM emanA sanmukha thaIne besavuM eja Atithya karavuM egya che."ema dhArIne te devatA te cAre munionI tarapha cAra mukha karIne beThe. A vakhate kharaja AvavAne lIdhe saLIvaDe khaNutA evA karakaMDu munine joI dvimukha munIzvare kahyuM ke, tame pura, aMta:pura, rAjya ane deza tyajI dIdhuM che chatAM pharIthI parigraha zA mATe kare che ? " dvimukhanAM AvAM vacana sAMbhalI karakaMDu jeTalAmAM temane uttara ApavA jAya che. teTalAmAM utpanna thaye che tarka jemane evA nami munie dvimukhane kahyuM. " tame pitA saMbaMdhi rAjyanA kAryane tyajI dIdhuM te paNa Aje pharIthI tevuM kAma zA mATe kare che." dvimukha jeTalAmAM nami munIzvarane uttara ApavAne Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) zrIgaSimaMDala vRtti uttarAddha vicAra kare che. teTalAmAM nagAti rAjarSie namine kahyuM. "jo tame rAjyane tyajI daI mukti pAmavAnI IcchA karatA ho te sarva kAryanA karaNahAra tame bIjuM kAMI belavAne yogya nathI." pachI karake Due nagAti munine zAMta, hitakArI, madhura ane amRta samAna vacana kahyuM, "mokSa mArgane pAmelA brahmacArI ane sAdhune hitanI zikhAmaNa ApatA evA munione deSa kahe e Apane yogya nathI. game te sAco mANasa ApaNuM upara krodha kare, dveSa kare athavA te ApaNI vANu mahAviSa samAna mAne paraMtu pitAnA pakSane guNakArI munie te hitakArI amitavANI balavI. " A pramANe paraspara dharmasaMvAda karatA evA te mahAtmAone kevalajJAna prApta thayuM jethI teo anukrame mokSapada pAmyA. he bhavyajana! tame pitAnA hitane mATe A manuSyanA tApane haraNa karanArUM karaDa, nami, dvimukha ane nagati rAjAnuM caritra sAMbhale. itizrI zubhavarddhanagaNipraNItAyAM zrIRSimaMDalavRttau dvitIyakhaMDe catuHpratyeka buddhacaritravaNena nAmAdhikAra smaaptH|| fo viirjinnkhiasttm-puddhviisvvaasiddhigijogo|| naMdau pasannacaMdo, tatkAlaM kevalaM patto // 63 // zrIvIra jinezvara prabhue kahyo che sAtamI narakagatine ane sarvArthasiddhivimAna gatine yoga jemane ane valI teja vakhate kevaLajJAna pAmelA zrI prasannacaMdra rAjarSi AnaMda pAme. 63 piutAvasauvagaraNaM, pamajjayaMtassa kevalaM nANaM // upanaM jassa kae, bakalacIrissa tassa namo // 64 // - pitArUpe tApasanA upakaraNone pramArjana karatA evA jemane kevaLajJAna utpanna thayuM te valkalacarine namaskAra thAo. 64 _| pasaMbaka apanA yA sarva prakAranA vighane haraNa karanArA zrI ajitanAtha tIrthakarane harSathI namaskAra karIne pApane nAza karanArUM zrI prasannacaMdra rAjarSinuM caritra kahuM chuM. pUrve ekadA zrI mahAvIra prabhu rAjagRha nagaranA guNazila nAmanA cityane viSe samavasaryA. tyAM harSa pAmelA devatAo samavasaraNanI racanA karI eTale siMhAsana para birAjamAna thaelA zrI arihaMta prabhue cAra prakAranI dharma dezanAne AraMbha karyo. zrI viraprabhune samavasarelA jANI mahArAja zreNika harSa pAmate chate pitAnA parivArasahita temane vaMdana karavA javA mATe nagarathI bahAra nika. mahArAjA zreNikanI senAnI agrabhAgamAM sumukha ane durmukha nAmanA be subhaTe cAlatA hatA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka buddhImasannacaMdrarAjarSinuM caritra. (55) teoe eka page ubhA rahelA, uMcA hAtha rAkhelA sUrya sAmuM joI rahelA ane valI Idriye vaza karavAthI jANe sAkSAt mUrtimAna zAMta rasa heyanI? evA temaja kaSAyarUpI vastra vinAnA ke munine dIThA. pachI temAMthI eke (sumukhe) kahyuM. aho ! zuddha AtmAvAlA A sAdhuziromaNi vaMdanA karavA yogya che. je te A prakAranuM tapa kare che. ahA ! nizca emanuM tapa duSkarakArI che. kAraNa te eka page ubhA rahI sUrya sAmuM joI tapa kare che. kharekhara A mahAtmAne svargasaMpatti athavA mekSa dUra nathI kAraNa ke mahAtapathI duHsAdhya vastu paNa meLavI zakAya che." sumukhanAM AvAM vacana sAMbhalI durmukhe kahyuM. "he bAMdhava! e prasannacaMdra rAjA che. te tuM zuM nathI jANato? enuM sarva tapa vRthA che. eNe pradhAnanI sAra saMbhALa nIce pitAnA bAlaputrane rAjya sepyuM che. paraMtu teo vRkSanA apakava phalanI peThe bAlaputrane rAjyamAMthI hamaNAMja kADhI mUkaze. teNe pradhAne je potAnuM rAjya rakSaNa karavA eMdhyuM che te kevaLa bIlADInA baccAone dudha bhaLAvavA jevuM karyuM che. jyAre pradhAne te putrane naSTa karaze tyAre te rAjAnA vaMzane cheDa thayeja jANa, ane tema karavAne lIdhe pitAnA pUrvajonuM nAma nAza pAmavAthI te pApI thaye na kahevAya ke zuM? valI vrata lenArA te rAjAe potAnI mAnavaMtI priyAone zidhra tyajI dIdhI che. te have te anAtha strIonI AlokamAM zI gati thaze te kahe?" A pramANe te bane subhaTanA paraspara thatA saMvAdane sAMbhaLI te mahAmuninuM zubha dhyAna nAza pAmyuM. tethI e rAjarSi vicAra karavA lAgyA ke "aho ! meM te pradhAnane moTo satkAra karyo te sarva bharamamAM Ahuti dIdhA jevuM thayuM. pApa karma karanArA e jaDa pradhAnoe hArA bALaputranuM rAjya laI levAne vicAra karyo te te potAnA svAmIne ghAta karanArA duSTone dhikkAra thAo. je huM tyAM jAuM te te duSTone navA navA nigrahathI zikSA karuM, hAre bahu tapavaDe karIne athavA jIvitavaDe zuM kAma che. je huM kumaMtrIoe karelA mahArA putranA parAbhavane sAMbhaLuM chuM." A pramANe duSTa dhyAnathI malIna evo te rAjarSi kepa rUpa pizAce adhika grasita karyo chato potAnuM vrata bhUlI gayA. pitAnA kSatriyatejathI vyAsa ane kuraNayamAna romapaMktivALe te rAjarSi, pitAnA putranA zatrurUpa duSTa maMtrione jANe pratyakSa dekhate hoyanI ? ema pUrvanA abhyAsanA vazathI khaDjhane dhAraNa karI yuddhamAM cittavaDe teone khaMDa khaMDa karI nAkhavA lAgyo. mahA kodha pAmelA te prasannacaMdra rAjarSie manavaDe zatraene chedana bhedanAdi kayuM kayuM dArUNa duSTa karma nathI karyuM? A vakhate zrIjinezvaranI bhaktirUpa amRtathI sicana karAeluM che cittarUpa vRkSa jenuM ane kArya evo zreNika rAjA te sthAnake (jyAM prasannacaMdra rAjarSi ubhA che tyAM AvI pahoMce. munine joI turata hasti uparathI nIce utarelA mahArAjA zreNike mukuTavaDe pRthvIne sparza karatA chatAM bhaktithI temane namaskAra karyo. eTaluM ja nahi paNa te magadhezvara, eka page ubhA rahelA, uMcA hAtha rAkhelA ane sUrya sAmuM joIne tapa karatA evA te mahA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vvvvvvvv (56). zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha. munine joI bahu harSa pAme. pachI zreNika rAjA rAjarSinA abhUta tapanA prAga9bhyapaNAne vicAra karate chate zrIddhamAna svAmI pAse gayo. tyAM te paMcAMgathI pRthvIne sparza karI zrIjinezvarane namaskAra karI hAtha joDIne egya sthAnake beThe. pachI avasara AvyuM harSathI zrIjinezvara prabhune namaskAra karI hAtha joDI zreNika rAjAe pUchayuM "he prabho ! mahA dhyAnamAM beThelA prasannacaMdra rAjarSine meM jyAre joyA hatA te vakhate teo je mRtyu pAme che te kaI gati pAme?" prabhue kahyuM. "je te vakhate kALa kare che te rAjarSi nice mahAduHkhadAyI sAtamI naraka pratye jAya." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI zraddhAvAna saraLa buddhivALA zreNika rAjAe vicAryuM ke "hA, hA ! mahAtIvratAvALA e mahAmunine AvI bhayaMkara gati kema hoya ?" Ama dhArI pharI teNe prabhune pUchayuM, "he nAtha ! je te mahAmuni atyAre kALa kare te kaI gati pAme?" prabhue kahyuM. "he narezvara! hamaNAM te taparUpa dravyavALA rAjarSi sarvArthasiddhane pAmavA yogya che." bhUpatie kahyuM. "he prabhe ! ApanI vANI Ama judI judI kema thaI ? zrIjinezvaranI vANI mRSA hotI nathI mATe ajJAnI evA mane te yathArtha rIte samajAvo ?" arihaMta prabhue kahyuM. "he rAjana ! jyAre te e rAjarSine namaskAra karyA tyAre temane zaidradhyAna hatuM paNa hamaNAM te zukladhyAnI thayA. che eja kAraNathI je te te vakhate mRtyu pAmyA hatA te vaidradhyAnanA vazapaNAne lIdhe narakane yogya hatA. ane hamaNAM zukala dhyAnanA vegathI sarvArthasiddhipadane gya thayA che. " zreNika rAjAe kevaLajJAnathI sUryarUpa zrI prabhune pUchayuM ke?" emane dridhyAna ane zukladhyAna zAthI thayuM? zrIvartamAna prabhue kahyuM. ke temaNe lhArA subhaTanA mukhathI evI vArtA sAMbhaLI je pitAnA putrane parAbhava thavAne che. e kAraNathI putrasnehane lIdhe krodhavaDe AkuLa vyAkuLa thaelo te prasannacaMdra rAjarSi pitAnA subhaTe sahita pradhAnanI sAthe vairathI yuddha karavA lAgyo. jANe pratyakSa yuddha karate heyanI? ema pradhAnanI sAthe mAnasika yuddha karatAM tenAM sarva zastro khuTI paDyAM. tethI te bahu khedAtura thayA. pachI pitAnA AtmAne saMnaddhamAnI krodhathI AkuLa vyAkuLa thaele te vicAravA lAge ke "huM mahArA mastaka upara rahelA mukuTavaDe te sarve duzamananA Ayudhane toDI nAkhI mArI nAkhuM." Ama dhArI je te mukuTa levAnI IcchAthI hAtha mastaka upara mUkavA game teTalAmAM tene pitAnA loca karelA mastakane sparza thavAthI potAnuM vrata sAMbha nyuM. pachI te rAjA vicAravA lAgyuM. je radra dhyAna karanArA mane dhikkAra thAo dhikkAra thAo. have mamatArahita evA mahAre pradhAno vaDe ane putravaDe zuM kAma che ?" A pramANe vicAra karatA evA te rAjAne sarva mehadhakAra nAza pAmyo eTale pharI tenA cittamAM vivekarUpa nirmaLa sUrya udaya pAmyo. pachI te jANe pitAnI AgaLaja hAyanI ? ema amane bhaktithI vaMdanA karI, pratikramaNa karI tathA AlocanA laI pharI zukladhyAna dhyAvA lAgyA. (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke ) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIprasannaca drarAjarSi tu caritra, ( 7 ) he rAjan ! duSTa dhyAnarUpa aTavImAM utpanna thaelA karmarUpa vRkSanA sahune bhasmIbhUta karI hamaNAM te rAjarSi kevaLajJAna pAmyA che." prabhue varNana karelA zrIprasannacaMdra rAjarSinA caritrarUpa sugaMdhivaDe vAsIta thaelA zreNika rAjAe harSathI prabhune pUchyuM ke: he bhagavan ! potAnA mALaputrane rAjyAsana upara besADI e prasannacaMdra bhUpatie zAmATe dIkSA lIdhI ?" zrImahAvIra prabhue kahyuM ke: pAtanapuramAM nAmanA nagaramAM yathArtha nAmavAleA sAmacaMdra rAjA rAjya karatA hatA tene sarala svabhAvavALI, viveka ane vinayathI udAra tema zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI dhAriNI nAme strI hatI. ekadA geAkhamAM beThelI rANI pAte hAthathI rAjAnA kezane jotI hatI evAmAM teNIe bhUpatinA mastakamAM paLIyAM joyAM. tethI teNIe "he svAmin ! A krUta AnyA. " ema bhUpatine kahyuM. rAjAe Ama tema RRine kahyuM. " ahiM dhRta kema dekhAtA nathI ? " te uparathI rANIe tenA mastakanA paLI dekhADayA. rAjA paLIne joI " jIvita rUpa bhUpatinA uttama dharmadbhuta rUpa A paLI che. vaLI e vRddhAvasthAnA hetu che." ema kahIne bahu kheda karavA lAgyA. dhAriNIe kahyu. " he nAtha ! tame eka paLone joI atyaMta kheda karatA chatA bahuvRddhe purUSanI peThe sajA kema pAme che ? meM jevI rIte tamArI vRddhAvasthA vAtAthI paNa prasiddha na thAya tevI rIte pahanA udghASaNathI sarva leAkane niSedha karyAM hatA." bhUpatie kahyu "he suMdarI ! paLI AvavAne lIdhe huM leAkathI kayAre paNa lajjA pAmuM tevA nathI paraMtu mhArA khedyanu kAraNa ema che ke amArA pUrvajoe paLI AvyA pahelAM dIkSA lIdhI che ane huM paLI AvyA chatAM paNa kAmAsakata thai rahyo. huM savAramAMja rAjya tyajI daI nirmalamane vrata aMgIkAra karUM, paraMtu hajI stanapAna karatA evA mAlaputrane viSe rAjyabhAra kema ArApaNu thAya ? athavA vrata aMgIkAra karatA evA mhAre have rAjya ane putravaDe zuM? huM te AnaMdathI vrata laiza. tuM thArA pAtAnA putrane vRddhi pamADa." dhAriNIe kahyuM. "huM ApanA vinA rahevAnI nathI, kAraNa satI strIe sarva vakhate patine anusaranArI hAya che. pUrNa maneArathavAlA Apa, khAlaputrane rAjyAbhiSeka karA ane hutA chAyAnI peThe ApanI vanamAM paNa sevA karIza. putra prasannacaMdra bAla che. tApaNa te vanavRkSanI peThe potAnA karma thI vRddhi pAmaze. tene mhArA vRddhi pamADavAvaDe karIne zuM ? " pachI sAmacaMdra rAjA; putrane rAjyAbhiSeka karI pote strI ane dhAtrI sahita vanamAM jai tApasa thayA. tyAM te mahA zUnya vanamAM kAi Azrama pratye rahI sukAM patrAdikanu bhAjana karatA chatA duSkara tapa karavA lAgyA. vanamAM teNe pAMdaDAM vigere ekaThAM karI tenI eka vaTemArgune tathA mRgeAne zItala chAyAnA sukhane ApanArI jhuMpaDI banAvI. premanA samUhathI vyApta evA sAmacaMdra bhUpati, potAnI priyAne mATe vanamAMthI madhura phUla ane jala lAvI ApatA. rANI dhAriNI < Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha paNa patinA upara bahu anurAgane lIdhe kemala tRNAdikathI tene mATe zayyA banAvatI eTaluM ja nahiM paNa te potAnA svAmInI AjJA laI divase pAkelA iMgudI phala laI AvatI ne tene rAtrIne viSe dIvA karatI. valI te potAnA sukhane mATe bahu lIlA vananA chANathI Azramane lIMpatI ane vAraMvAra bAlatI, e AzramamAM mRganA baccAone lAlana pAlana karatA evA te strI purUSa tapa kaSTa nahi jANatA chatAM bahu samaya nirgamana karyo. dhAriNIne tApasI dIkSA dIdhA pahelAM rahele temaja saMteSa sukhanA dohadavALe garbha, koI prakAranI pIDA karyA vinA tyAM anukrame vRddhi pAme. ekadA dhAriNIe pavitra lakSaNavALA putrane janma Ape ane tenuM nAma valkalacirI pADyuM. dhAriNI sUtIkAnA rogathI mRtyu pAmI jethI te bALaka daivagathI mAtA rahita thaye. pachI temacaMdra tApase niraMtara vananI mahiSIonuM dudha pAI vRddhi pamADavA mATe te putra dhAtrIne seMge. dhAtrI paNa keTaleka kALe devagathI mRtyu pAmI jethI somacaMdra pote te bALakane dUdha pAvA vigerenuM kAma karavA lAgyo. anukrame vRddhi pAmele te bALaka valkalacIri cAlavA zIkhe, jethI te nhAnA mRgalAMo sAthe vanamAM kIDA karavA lAge vanamAMthI ANelA pavitra dhAnyanI rasoI karI semacaMdra pate te bALakane bhojana karAvate. vananAM bIjAM phala phula vigerethI poSaNa karIne somacaMdra te bALakane potAnA saha tapamAM madadagAra banAvyuM. pachI vaivanAvasthA pAmele ane haMmezAM sarva kAma karavAmAM samartha thaele e valacIri pitAnI bhakita karavAmAM tatpara thayo. aMgane cAMpavuM tathA vanamAMthI phalAdi lAvI ApavAM ityAdi te sarva vratamAM uttama evI pitRbhakti karavA lAgyA. A valakalacIrI vatI janmathI AraMbhIne brahmacArI hatA kAraNa ke strIrahita vanamAM vasatA evA teNe strInuM nAma paNa jANyuM nahotuM. ekadA prasannacaMdra rAjAe vanamAM rahelA pitAnA pitAnI ane dhAriNI mAtAnA udarathI utpanna thaelA potAnA baMdhu valkalacIrInI vAta sAMbhaLI, tethI "e hAra baMdhu ke haze? ane tene melApa mane zI rIte thAya?" ema vicAra karate chate tene malavA mATe adhika utsAha karavA lAgyo. pachI teNe citrakArene belAvIne AjJA karI ke "tame vanamAM jaI pitAnA caraNakamaLasahita tyAM nivAsa karatA tathA niraMtara pitRbhakitamAM parAyaNa evA mahArA nhAnA baMdhunuM rUpa AlekhIne jhaTa ahiM lAva." pachI citrakAro "ame Apane hukama pramANa karIe chIe." ema kahI somacaMdra tApasanA nivAsathI pavitra thaelA vana pratye AvyA. tyA teoe jANe vizvakarmAnI bIjI mUrti hoyanI? ema darpaNanA prati biMbanI peThe tenI (valkalIkaranI) yathArtha mUrti AlekhI. pachI te citrakAroe draSTine amRta samAna vakalacIrInuM rUpa prasannacaMdra rAjAne dekhADayuM. rAjA baMdhunI mUrti Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeyuddha zrIprasannacadrarASi`tu caritra. ( 12 ) joi vicAravA lAgyA. kharekhara e mhArA pitA samAna dekhAya che. kharUM che. " "" putra pitAsamAna thAya e zruti mithyA hoya nahIM. pachI " he khA! A je me tane dIThe e mhArAM meTAM bhAgya " ema vAraMvAra kahetA evA bhUpatie te mUttine AliMgana karI, sudhI ane mastake tathA chAtine viSe dhAraNa karI. eTaluMja nahiM paNa valkala vastrathI AcchAdita evA pAtAnA khaM valkalacIrine joi jANe mhATA parvata uparathI jharaNAM paDatAM hAyanI ? ema te bhUpatinA netramAMthI AMsu paDavA lAgyAM. vaLI teNe kahyuM ke "vRddhAvasthA vALA mhArA pitA tapa karA paraMtu khAla evA te mhArA khaMdhu tapa karavA cAgya nathI. huM ahiM rAjyanA sukhasvAdamAM lIna thayA chatA devanI peThe rahuM chuM ane te mArA baMdhu vanamAM pazunI peThe du:khI thatA chatA rahe che. AvA vidhine dhikkAra thAo. ahA ! mhArA bALa baMdhu janamAM nivAsa kare che teA pachI mhAre A vistAravaMta rAjya ane mahA sapattivaDe karIne paNa zuM ?" A pramANe potAnA baMdhunA vanavAsa kaneA zAka karatA evA te catura prasannacaMdra rAjAe vezyA srIone khelAvIne AjJA karI. " tame munionuM rUpa dhAraNa karI ane spa, vANIvilAsa, navIna phaLa ane evI khIjI vastuthI mhArA nhAnA ane bhALavI ahiM lai Ave. " prasannacaMdra rAjAnA AvA AdezathI muninA veSane dhAraNa karI te sarve vezyAo sAmacaMdra rAjarSie bhUSita karelA te nAzrama pratye harSa thI gai. tyAM teNIee valkala vastrathI AcchAdita evA ane vanamAMthI bilvAi phUla laine AvatA evA valkalacIrIne dIThA. valkala cIrIe paNa mugdhapaNAthI te muniveSadhArI vezyAone vaMdana karI pUchyuM ke " tame keNu che ? ane tamArA Azrama kaye ?" vaizyAee kahyuM. " ame potAnA AzramamAM rahenArA tApasA chIe, huM upazamadhArI ! amArA atithione tame zuM satkAra karaze! ? '" valkala cIrIe kahyuM. " he munie ? huM vanamAMthI A pAkelAM madhura phalA lALyo chuM te tame bhakSaNa karo. " vezyAee kahyuM. " huM tapodhana ! amArA Azramane viSe kAi AvAM nirasa lakhAtuM nathI. he munIzvara ! amArA AzramonA vRkSeAnA lanA varNa jue. " ema kahIne te vezyAoe tene mAdaka ApyA. pachI phaLanI buddhithI sarasa meAdakanuM bhakSaNa karatA evA te valkalacIrinuM mana meAikanA svAdane lIdhe bilvAdi faLathI bahu udvega pAmI garyuM. pachI vezyAoe ekAMta sthAnamAM beThelA te valkalacIrIne peAtAnA agane sparza karAvyeA eTaluMja nahi paNa teNIe pAtAnI chAtIne viSe puSTa stanA upara tenA hAtha mukAvyeA. valkalacIrIe kahyu ke " aheA munIzvarA ! tamArUM zarIra AvuM kAmaLa kayAMthI ? temaja tamArA hRdayane viSe A be UMcAM sthaLe zenAM ?" vezyAoe peAtAnA kAmaLa hastathI sparza karatAM chatAM kahyuM ke "amArA vananAM phaLanuM bhakSaNa karavAthI AvAM kAmaLa zarIra ane che. temaja te sarasa phaLeAnA bhakSaNathI hRdayamAM AvA kemala sthaleA thAya che, tame paNa A Azramane ane tuccha LAne Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI SimaMDalavRtti uttarAddha tyajI daI amArA Azrama pratye AvI amArA sarakhA thAo." pachI medaka rUpa phaLanA bhakSaNathI te vezyArUpa sAdhune viSe atyaMta lubdha thaelA mugdha valkalIrI teNIonI sAthe javAno saMketa karyo, ane tApasanA yogya pAtrane eka sthAnake saMtADI prathamathI karI rAkhelA saMketasthAna pratye Avyo. vezyAoe rAkhelA carapurUSoe vRkSa upara caDIne joyuM te pAchaLa semacaMdra rAjarSine AvatA joyA tethI teoe vezyAone turata te vAta nivedana karI. vezyAo paNa "e amane zrApa deze" evA bhayathI ekaThI thaIne mRgalIonI peThe nAzI gaI. pitA Azrama pratye gaye chate valkalIrI vanamAM vezyAone bahu zodhavA lAge paNa te maLI nahI. pachI mRgayukta vanamAM bhamatA evA teNe eka rathikane dIThe. tethI te tene tApasa mAnato "he tAta ! huM vaMdanA karuM chuM." ema kahevA lAgyo. rathike pUchayuM. "he kumAreMdra! tuM kyAM jAya che? teNe kahyuM. "he maharSi ? hAre pitananAmanA AzramamAM javuM che." rathike kahyuM. "huM paNa pitanAzrama pratye jAuM chuM." rathikanAM AvAM vacana sAMbhaLI ati mugdha buddhivALe temaja bahu guNavALo vakalacIrI tenI pAchaLa pAchaLa cAlyA. mArgamAM vakalacIrIe rathamAM beThelI rathikanI, strIne dIThI tethI te teNIne "he tAta! huM vaMdanA karuM " ema vAraMvAra kahevA lAge. strIe rathikane kahyuM. "A bALaka mane tAta kahe che. e tenI kevI vANuM?" rathike kahyuM. "e strI vinAnA vanamAM vaselo mugdha tApasaputra che. ene strI purUSanA bhedanI mAlama nahi hovAthI tene paNa purUSarUpaja jANe che." vaLI valacIrIe rathane joDelA baLadane joI kahyuM "he tAta! A mRgone zA mATe Ama bAMdhyA che. munione Ama karavuM te yogya nathI. rathike kAMIka hasIne kahyuM. "he muni! e mRganuM evuM karma che jethI te ema pIDA pAme che pachI rathike tene harSakArI svAdiSTa dake ApyA. valkalacIrI paNa bhakSaNa karI tenA svAdanA sukhamAM magna thaye chata kahevA lAge. "he muni ! pUrve pitanAzramavAsI maharSioe ApelAM AvAM phaLe meM khAdhelAM che." Ama kahete ane bilAM tathA AmalAdi phaLane khAI khAI atyaMta kheda pAmele te vakalacIrI medakanA svAdathI pitanAzrama pratye javA bahu utsAha dharavA lAgyA. rastAmAM sArathIne koI baLavaMta evA e ranI sAthe yuddha thayuM temAM teNe gADha prahArathI cerane mAryo. cAre kahyuM " zatrune paNa prahAra vakhANavA yogya che. te mane prahArathI jItyA tethI huM hamaNAM hArA upara prasanna thayo chuM mATe he bhAI, ahiMyAM hAruM bahu dravya che te tuM laI jA. AlekhAna- dravya pitAnA rathamAM mUkayuM. pachI rathike pitanAzrama nagara pratye ja. karIe chIe. re kahyuM "he muni? tamane je priya hatuM te A pitanAzrama che." AvyA. tyAM teo potAnA mArganA mitra evA te vakalacIrIne thoDuM dravya ApyuM. biMbanI peThe tenI ! ghera gaye. daSTine amRta samAna che Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prasannacanuM rASitu caritra, ( 1 ) '' have ahIM valkalacIrI nagaravAsI janAne "huM Ama jAuM ke Ama ? ema pUchatA chatA sarva havelIene joi bhrAMti pAmyA. mugdha buddhivALA te srIone ane purUSone muninI buddhithI " he tAta ! namaskAra karU chuM. " ema kahetA chatA hasAvatA hatA. sarva nagaramAM bhamIne pachI te valkalacIrI cheADelA askhalita aAjInI peThe eka vezyAnA nivAsa ghara pratye gayA tyAM te vezyAne tApasa ane teNInA gharane Azrama mAnatA chatA kahevA lAgyA " huM tAta ! huM Apane vaMdana karU chuM. vaLI teNe prArthanA pUrvaka kahyuM ke, " he maharSi ! mane rahevA mATe eka jhuMpaDI Ape| ane A dravya manuSyanA bhADAne khadale lye." vezyAe paNa " hai sAdhe ! A Azrama Apane che aMgIkAra karI." ema kahIne temanA zarIrane zuddha karavA mATe hajAmane eTalAbyA. hajAma paNa te muninA zarIrane sparza karavA icchatA hatA nahi te paNa teNe vezyAnA AdezathI temanA supaDA samAna nakhA utAryo. pachI vezyAe tatkAla vastra utarAvI nakhAvavA pUrvaka snAna karAvIne uttama vastra paherAvyAM valkalacIrIe kahyuM "huM tAdhana ! tame mhArA A janmathI mAMDIne dhAraNa karelA veSa utarAvA. nahIM." vezyAe kahyuM "A mahaSi enA AzramamAM atithi rUpa tamArA bhaktithI karelA satkAra kema nathI icchatA ? he mahAmuni ? jo tame amAsa AzramanA AcAre ahiM amArA AzramamAM icchA tAja tamArA Azrama nizce maLaze. ' pachI te AzramanA leAbhathI valkalacIrI gArUDIe vaza karelA sarpanI peThe peAtAnA dehane kapAvyA vinA te uttama vastro dhAraNa karyA. vezyAe te mahA muninA jaTA samAna kezane telathI mana karI dhIme dhIme una samAna nirmala banAvyA. vezyAe telathI zarIre mardana karelA te valkalacIrI kharjana karelI gAyanI peThe sukha nidrA yukta netravALA thavA lAgyA. suga MdhI ane kAMika unA evA jalathI snAna karAvIne vezyA e temane uttama vastrAla kArA paherAvyA. vezyAe pAtAnI eka putrI sAthe valacIrIne pANI grahaNa karAvyuM. te vakhate valkalacirinA hastagata thaelI te kanyA jANe sAkSAt gRhasthAnI lakSmIja hAyanI ? ema zAlatI hatI. A avasare sa vezyAe te vara kanyAne gIta gAtI hatI tethI te muni peAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke A munIzvarA zuM bhaNutA haze ?" vezyAe maMgala vAchA vagaDAvyAM tethI teA te valkalacIrIe " A zuM ?" ema kahIne brAMti pAmatA chata peAtAnA kAna adha karI dvIdhA. have prasannacaMdra rAjAnI AjJAthI je vezyAe tApasAnA veSa laI valkalaarInuM haraNa karavA mATe vanamAM gai hatI tee pAchI AvIne bhUpatine kahevA lAgI. " huM rAjan ! ameAe te te prakAre karIne te kumArane lAbha pamADayA, jethI te amee matAvelA saMketa sthAna pratye AbyA hatA paratu teTalAmAM tenA SitAne dUrathI AvatA joi zrApanA bhayathI ame nAzI AvIe kAraNa strIe sva Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimahalavRtti uttarAddha, bhAvathI bIkaNa hoya che. lebhathI vaza karela te amane vanamAM zete hatuM paraMtu potAnA pitAnA AzramamAM gaye nathI paNa vana vana pratye bhamate hate." vezyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI prasannacaMdra bhUpALa vicAra karavA lAgyuM ke, " ahe! meM mUkhe A zuM karyuM je nhAnA bhAIne ane pitAne viyoga paDAvyo. pitAnA samIpathI bhraSTa thaele te kema jIvI zakaze? jalamAMthI bahAra kADheluM matsya keTale vakhata jIve ?" Ama thoDA jaLamAM rahelA majyanI peThe bahu arativALe te rAjA duHkhathI zayyAmAM paNa sukha na pAme. A vakhate vezyAnA gharanaeN viSe vAgatAM vAjIne rAjAe sAMbhalyAM, tethI teNe kahyuM. "A sarva nagarI mahArA duHkhathI atyaMta duHkhita thaI che, chatAM atyAre evo koNa lekettara sukhavAle jAgyo tenA gharane viSe AvA vAjIMtranA zabda thAya che. svArthanA ISTapaNAne lIdhe A vAjInA zabda konA harSane mATe thAya che, ke je mane to vajapAta samAna lAge che. e vAta vezyAnA kAne AvI. eTale tarataja vezyA prasannacaMdra rAjA pAse gaI hAtha jeI kahevA lAgI. " mahArAja ! pUrve mane koI nimittie kahyuM hatuM ke hArA gharane viSe kaI yuvAvasthAvAle muni Avaze. tene te pitAnI putrI paraNuMvaje. Ajeja hAra ghare baladanI peThe vyavahArane ajANa keI yuvAvasthAvAle munIzvara AvI caDe have tene hArI putrI paraNAvI. te vivAha prasaMge mahArA gharane viSe gIta ane vAjItranA zabdo thatA hatA tethI meM ApanA duHkhanI vAta jANuM nathI. mATe Apa hAro aparAdha kSamA kare. " - pachI prasannacaMdra rAjAe jemaNe prathama valacIrIne joyA hatA te citrakArane vezyAne tyAM AvelA munine lakhavA mATe mokalyA. citrakAree paNa tyAM jaI te kumArane elakhe. pachI teoe bhUpati pAse AvI sarva yathArtha vAta nivedana karI. rAjA, jANe sAruM svapna dIThuM heyanI? ema bahu harSa pAmyA. pachI prasannacaMdra rAjAe te potAnA baMdhu valkalacIrIne strI sahita hasti upara besArI pitAnA gharapratye lAvyuM. anukrame bhUpatie tene savA vyavahAra zIkhavyuM. kAraNa ke pazuene paNa zikSaNa Ape che te pachI manuSyane zikSaNa ApavuM emAM te zuM ? bhUpati potAnA nhAnA baMdhune bahu rAjya kanyAo paraNAvI temaja rAjyane bhAga ApI kRtArtha thaye. valkalacIrIe paNa te potAnI ISTa strIonI sAthe keTale kALa viSayasukha bhegavyuM. ekadA valalacIrIne mArgamitra pele rathika, core ApeluM suvarNAdi dravya vecate hate evAmAM pelA cere jenuM jenuM dravya coryuM hatuM teNe tatkAla elakhI kAryuM. tethI teoe turata te vAta rakSaka sekene kahI. rakSakoe paNa rathikane bAMdhI turata rAjasabhAmAM Aryo. tyAM tene valakalacIrIo pUrNa kRpAmaya draSTithI je. rAjAe paNa potAnA nhAnA baMdhune mArgamAM upakAra karanArA te rathikane elakhIne choDI mUka. kahyuM che ke, saMta purUSe upakArathI vimukha thatA nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIprasannacaMdrarAjarSinuM caritra, (63) have ahiM somacaMdra munie paNa sarva vanamAM zedha karatA chatA putrane dIThe nahIM. tethI te putranA viyegarUpa agnimAM bahu baLavA lAgyA. paraMtu eTalAmAM te pitAnA putra prasannacaMdra rAjAe mekalelA dUtathI valkalacIrInuM vRttAMta sAMbhaLI bahu prasanna thayA. paraMtu putranA viyegane lIdhe karelA rUdanathI temane paDala valavAne lIdhe aMdhapaNuM prApta thayuM. tyAra pachI temaNe tapane aMte bIjA brahmacArI ane tApasanI sAthe phalAdikathI pAraNuM karyuM. A pramANe bAra varSa nirgamana thayAM. eTalAmAM ekadA adhei rAtrIne viSe valkalIrI vicAra karavA lAgyo ke "AhA ! huM ke madabhAgyavAle, je mAro janma thatA mAtramAM ja hArI mAtA mRtyu pAmI. eja kAraNathI araNyamAM paNa pitAne hAruM pAlana poSaNa karavuM paDayuM. ahe ! niraMtara keDamAM besanArA meM durAtmAe cheDA vakhatamAM tapanA kaSTathI paNa du:saha evuM pitAne du:kha dIdhuM. huM jeTalAmAM temane pratyupakAra karavAmAM samartha e vanavasthA pApe teTalAmAM sukhane viSe Asakta thaele huM pApI daivayegathI ahiM AvI caDaye. ahIM jeNe asahA duHkha sahana karI mane nhAnAne moTo karyo. te pitAne huM eka janme karIne devAdAra kema maTuM ? A pramANe vicAra karato e te valkalacIrI potAnA maheTA baMdhu prasannacaMdra rAjA pAse jaI kahevA lAgyuM. "he vize ! mane pitAnA caraNanA darzana karavAne utsAha thaye che. " prasannacaMdra kahyuM. "he badhe ! ApaNuM banenA e samAna pitA che te tane temanuM darzana karavAmAM jeTale utsAha che eTale mane paNa che. e pachI te bane baMdhuo sarva parivAra sahita harSa pAmatA chatA pitAnA caraNathI pavitra evA te Azrama pratye gayA tyAM teo bane jaNA vAhanathI nIce utaryA. eTale nhAnA bhAIe kahyuM " A tapavanane jevAthI mane rAjya lakSmI paNa tRNa samAna lAge che. A teja talAvo ke jemAM huM haMsanI peThe krIDA karato hato, vRkSo paNa teja ke meM vAMdarAnI peThe jenA phale bahu divasa sudhI bhakSaNa karyA che. hArI sAthe dhulamAM kriDA karanArA hArA baMdhu mugalI paNa tenAM teja dekhAya che. AhA ! meM ghaNA divasa sudhI jenuM dudha pIdhuM che. te A mAtA samAna bheMso haju hArI draSTie paDe che. he bhAI ! huM tamArI pAse A vananAM sukhe keTalAMka varNavuM. vaLI A araNyamAM pitAnI bhakti karavA rUpa meM je sukhano anubhava karyo che. te rAjyane viSe te kyAMthI hoya ? " banne bhAIoe pitAnA pavitra AzramamAM praveza karyo te temaNe najIkamAM harSanA samUhane vRddhi pamADavAmAM caMdra rUpa pitAne dIThA. rAjA pite praNAma karate chato somacaMdra munine kahevA lAgyuM ke, he pitA ! huM Apane prasannacaMdra putra Apane namaskAra karuM chuM." semacaMdra munie tenA viyogathI upanna thaelA duHkhane dhoI nAkhatA chatA pitAnA hastavaDe tene sparza karyo. A vakhate pitAnA hastathI pazita thaelA tene kadaMbanI peThe rAjyaRhinA harSathI paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) zrI naSiddhati uttarAddha. vadhAre AnaMda thaye. pachI vAlkalacIrI paNa pitArUpa munine namana karate chate kahevA lAge. "he tAta ! Ape bahu kAla sudhI lAlana pAlana karele huM Apane nhAne putra valkalagIrI Apane namaskAra karuM chuM. " munie kamalanI peThe tenA mastakane suMdhI navIna megha jema parvatane AliMgana kare tema tenA sarva aMgane AliMgana karyuM. A vakhate te mahA munine harSathI uptanna thaelA AsuMthI netranAM paDaze dhovAI javAne lIdhe aMdhatvapaNuM nAza pAmyuM. jethI temane putrane melApa uttama auSadha rUpa thaI paDaze. turata paDala dhovAI javAne lIdhe somacaMdra munie ane putrane joyA tethI temane pharI meha upanna thayuM. pachI te banne putrane pUchyuM ke he vatsa! tamAre Aja sudhIne kAla sukhe nigamana thaye enI?" teoe kahyuM. " he tAta ! ApanA prasAdathI amAre kAla sukhe nirgamana thaye che. pachI valkalIrI "hArAM pUrvanAM pAtra kevAM haze? " ema dhArI tene jovA mATe te tarata pitAnI jhuMpaDImAM peThe. tyAM teNe pitAnA uttarIya vAthI te sava pAtrone paMjavAno AraMbha karyo. A vakhate tene hadayamAM vicAra thaye ke, "meM pUrve pAdakesarikanA yogathI AvAM yatinAM pAtro kyAMka paDilehaNa karyA che. " Ama vicAra karatA tene jAtismaraNa jJAna thayuM jethI teNe potAnA pUrvane manuSyabhava je. pachI pUrva janmane viSe aMgIkAra karelA vratanuM smaraNa karatA tene mokSa lakSmInA kAraNarUpa uttama vairAgya prApta thayuM. eTaluM ja nahIM paNa dharmadhyAna karI zukaladhyAna dhyAtA evA tene turata kevaLajJAna pragaTa thayuM. A pramANe kevaLajJAna pAmelA te valkalacarI muni, pitAnA pitAne tathA baMdhune amRtasamAna dharmopadeza ApavA lAgyA. teTalAmAM deve muniveSa Ape. pachI pratibadha pAmelA pitAne moTA bhAIe namaskAra karyo. (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke, he bhUpAla! ekadA ame vihAra karatA karatA zrI pitanapuranA samIpanA manehara udhAnamAM samavasaryA, A vakhate svayaM buddha kevalajJAnI valkalacIrI pitAnA pitAne amane seMpI pite eklA vihAra karavA lAgyA. pasannacaMdra rAjA paNa nagara pratye AvI potAnA jJAnI baMdhunA vacanathI sthira vaiirAgyavAle thayo. pachI teNe pitAnA bAlavayavAlA putrane rAjya seMpI amArI pAse dIkSA lIdhI." A pramANe zrI prasannacaMdra rAjAnuM vRttAMta kahIne zrI mahAvIra prabhu virAma pAmyA eTalAmAM zreNikarAjAe AkAzathI AvatA evA devasamUhane je. tethI teNe pharI zrI vIra prabhune praNAma karIne pUchayuM. "he nAtha? AkAzane prakAza karanAra A devasamUha kema Ave che?" prabhue kahyuM. "prasanna rAjarSine kevalajJAna utpanna thayuM che tethI devatAo tene mahimA karavA Ave che." A pramANe zrI vIra jinezvaranA mukhakamalathI traNa lekane AzcaryakArI prasanna Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIatimukta muninI kathA. (65) caMdra rAjarSinA ane vakalacIrInA uttama caritrane sAMbhaLI dharmadhyAna karavAmAM tatpara thaelI buddhivAle zrI zreNika rAjA prabhune namaskAra karI harSa pAmato chate iMdranI peThe potAnA rAjagRha nagara pratye gaye." iti zubhavarddhanagaNivihitAyAM RSimaMDalavRtau dvitIyakhaMDe prasannacaMdrarAjarSisaMbaMdhaH samAptaH jaM cevaya jANAmI, taM ceva na vetti bhaNia pavvaio // aimuttarisI, sirivIraaMtie caramadehadharo // 65 // caramadehadhArI zrI atimukata RSie pitAnA mAtApitAnI pAse "huM je jANuM chuM te nathI jANato" ema kahIne zrI viraprabhu pAse dIkSA lIdhI. . 5 I thItimumuninIvALA | pUrve pilAsapura nagaramAM vijaya nAme rAjA rAjya karato hato. tene lakSamInI peThe vizvamAM prazaMsA karavA egya zrI devI nAme priyA hatI teone guNagariSTha e atimukta nAme eka putra hatA. ekadA cha varSano te atimukta bAlaka ane bAlakIonI sAthe ramate hate. evAmAM teNe gocarI mATe jatA evA gotama gaNadharane joyA. "tame koNa cho ane kayAM jAo cho?" ema te atimukta bAlake pUchayuM eTale maitame kahyuM. ame mahAvratadhArI zramaNe chIe ane A nagaramAM prAsuka AhArane mATe ghara ghara pratye pharIe chIe." atimukta kahyuM ke he bhadaMta ! "tyAre to tame mahAre ghare cAle, huM Apane nirmala bhikSA vahorAvuM." ema kahI AMgaLI pakaDI pitAne ghera teDI gaye. harSita cittavAlI zrIdevIe temane pAsuka AhAra vaherAvyo. eTale pharI atimukate pUchyuM. "he bhadaM ? tame koNa cho ane kayAM raDo cho?" autame kahyuM. "he suMdara! ame zrI vIraprabhunA dharmanA AcAryo chIe ane ahiM A nagarInA udyAnane viSe vasIe chIe." teNe kahyuM. "he pUjya ! paNa tyAM zrI vira jinezvarane vaMdana karavA AvuM chuM." gAme kahyuM. "he vatsa? jema sukha upaje tema" pachI gatamagurUnI sAthe atimukta udyAna pratye AvI zrI vIrabhune namaskAra karyo. tyAM te dharma sAMbhaLI pratibodha pAmyo pachI potAnA ghara pratye AvI saMsArathI uThega pAmela atimukata bAlaka mAtApitAne kahevA lAgyo. "mane AjJA Apa huM dIkSA lauM." mAtApitAe kahyuM. "he bAla ! apakva buddhivAle tuM zuM tatvane jANe che?" atimukate kahyuM. "huM je jANuM chuM te nathI jANata, ane je nathI jANatA te jANuM chuM." tenA AvAM vacana sAMbhaLI mAtApitAe kahyuM. "he vatsa! ema kema? :' teNe kahyuM. "he mAtApitA ! huM jANuM che ke utpanna thaelA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha, manuSyane nice maravuM te che paNa te kayAre ane kevI rIte te nathI jANate. valI huM nathI jANatA ke kayA karmavaDe narakAdi pamAya che paraMtu je pite karma karelAM che te jANuM chuM" A pramANe mAtApitAne pratibaMdha pamADI ane temanA AgrahathI eka divasa rAjya bhegavI atimukata kumAre zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI prabhue tene egya zikSA ApavA mATe sthavira sAdhuone seM. sAdhuo tene yogya zikSA ApavA lAgyA. ekadA vaSakAle sthavira sAdhuonI sAthe bahAra gayelA maitama gurUe jalakrIDA karatA evA bAlakanI madhye atimuktane dIThe A vakhate te atimukta kumAra bAlasvabhAvane lIdhe pitAnI temaDI jalamAM mUkI mukhathI pitAnA mitrane ema kahetuM hatuM ke " juo A hAruM vahANa tare che." A pramANe krIDA karatA evA te kumArane vArI sarve sAdhue tene sAthe laI upAzraye AvyA. savAre sarve Avazyaka karma karIne sarve sAdhuo tene sAthe laI upAzraye AvyA. savAre sarva avazyaka karma karIne sarve sAdhuo zrIvIra prabhune vaMdanA karavA hAra gayA. tyAM prabhune harSathI pradakSiNA karI namaskAra karI ane vinayathI namra evA te sAdhuo vinaMti karavA lAgyA ke "he svAmin ! nice A bAlaka dIkSAne yogya nathI, kAraNa e bAlabhAvane lIdhe sacitta acitta vastune jANatA nathI. " bhagavAne kahyuM "he vatsatame e bAlakanI avajJA karaze nahIM, kAraNa e navame varSe kevalI thavAne che." sAdhuo prabhunI AjJA aMgIkAra karI atimuktane Adara pUrvaka samAcArI zIkhavavA pUrvaka zAstrane abhyAsa karAvavA lAgyA. anukrame te be varSamAM ekAdazAMgIna pAragAmI thayA. ekadA navamA varSane viSe atimukta muni piote karelI jalakrIDAnuM smaraNa karI bahu pastAvo karavA lAgyA pachI IriyAvahI paDikamatAM "maTTI" e zabdanA uccArathI pANI ane mATInI virAdhanAthI AtmAnI niMdA karatA evA te bALa munine kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate devatAoe AvIne samavasaraNa racyuM. pachI bahu kAla paryata bhavya jIvone pratibaMdha pamADI zrIatimukta kevaLI ekSapadapAmyA. zrIatimuktamuninI kathA saMpUrNaH // kumaraM satyavAhavahu~, maMtiM maMThaM ca jou pavAve // jaM buddho gIIe, taM vaMde khuDuyakumAraM // 66 // jeNe "sudu jA" ItyAdi gItithI pratibodha pAmIne rAjakumArane, sAthevAhanI strIne, maMtrIne ane mahAvatane dIkSA levarAvI. te kSullakakumArane huM vaMdana karUM chuM.66 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 67) "zrI kSullaka nAmanA muninI kathA. ' zrIkSullaka ' nAmanA muninI kathA 1w A jaMbUdvIpanA sAketana purane viSe puMDarIka nAme rAjA rAjya karate hate. tene kuMDarIka nAmano yuvarAja baMdhu hato. te kuMDarIkane yazabhadrA nAme pativratA strI hatI. ekadA puMDarIka bhUpati, yazabhadrAnI rUpalakSamI jeI kAmAtura thaye. tethI teNe dAsInI mAraphata yazobhadrAne kahevarAvyuM ke, "he bhadre? tuM mane aMgIkAra karI svArA rAjyanI svAminI thA. nice lhArA vinA mahArA prANanuM bIjuM kaI rakSaNa karanAra nathI." yazabhadrA "A saMsAraja vicitra che. dhikkAra che dhikkAra che kAma viDaMbanAne, "ahA ! jeTha paNa pitAnA nhAnA bhAInI strInI IcchA kare che." A pramANe manamAM vicAra karI dAsIne kahevA lAgI. "tuM rAjAne jaIne kahe ke tame pitAnA nhAnA baMdhunI strInI IcchA kare che te zuM kulane yogya kArya kahevAya? kharekhara parastrInI prArthanA karavI e paNa eka narakabaMdhananuM kAraNa che. te pachI te vibhe! pitAnA nhAnA bhAInI strInI pArthanA karavI, tenuM to zuM ja kahevuM? nice mane A lokamAM ane paralokamAM je sukha prApta thaze te sukha rAjyavAlA chatAM tamane prApta nahIM thAya. kAraNa pitAnA samAna evA tamane huM kayAre paNa IcchatI nathI, kemake mahAre pativratA dharma tamArA thakI paNa mahA tejavaMta che." yazobhadrAe kahelAM A saghalAM vacana puMDarIka rAjAe dAsInA mukhathI sAMbhalyAM. tethI kAmavaDe bahu pIDA pAmate e bhUpati manamAM vicAra karavA lAgyo. " jyAM sudhI suMdara AkRtivAle mahAre nhAne baMdhu jIvato che tyAMsudhI e mane IcchanArI nathI mATe nice mahAre mahArA nhAnA baMdhune mArI nAkhavuM joIe." ekadA duSTa buddhivAlA rAjAe chala karI pitAnA baMdhune mArI nAkhyo. tethI tenI strI mahAsatI yazobhadrA pitAnA zIlavratanA bhaMganA bhayathI nAsI jaIne zrAvatI nagarI pratye AvatI rahI. tyAM ajitasena sUrIzvara ane kItimati sAdhvI hatAM. temanI pAse yazabhadrAe bhayathI pitAnA garbhanI vAta nahi pragaTa karatAM dIkSA lIdhI. anukrame teNIe avasare eka putrane janma Ape. jyAre te putra ATha varSane thaye tyAre gurUe tene dIkSA ApI. paraMtu te jyAre yuvAvasthA pAye tyAre tene dIkSA tyajI devAne vicAra thayo. A vAtanI tenI mAtAne khabara paDI tyAre teNIe putranI pAse AvI dIkSA pAlavAnuM kahyuM. putre mAtAnA vacanathI bAra varSa dIkSA pALI. evI ja rIte pravartananA AgrahathI bIjA bAra varSa dIkSA pALI. vaLI gurU ane upAdhyAyanA vacanathI paNa teNe mana vinA bAra varSa dIkSA pALI. A pramANe aDatALIsa varSa paryata mana vinA dIkSA paryAya pALI e kSullaka nAmanA kumAre chevaTa nirlajaja paNe dIkSA tyajI dIdhI. pachI mAtAe ApelI pitAnA nAmanI mudrikA ane ratnakaMbala laI te rAtrine Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^ ^^ ^ w (8) zrISimahala vRtti uttarAddha, vakhate puMDarIka rAjA pAse gaye. A vakhate tyAM nAca thatuM hatuM. bahu moDuM thavA ne lIdhe nartakIne kAMIka nidrAyukta thaelI joI naTe kAnane amRtanA kayArA samAna eka sukomaLa gIti kahI. te nIce pramANe suTu gAiaM sukha vAiaM, muTu naccioM sAmasuMdari // ___ aNupAliadIharAiaM, sumiNate mA pamAyae // 10 // he suMdari sAruM gAyuM, sArU vagADayuM, sAre nAca karyo ane AkhI rAtrI apamAdapaNu vyatIta karI. paNa have aMta samaye pramAda na kara. zullaka kumAre A manohara gIti sAMbhaLIne naTane ratnakaMbala ApI. yuvarAja kuMDala, sArthapatinI strI zrIkAMtAe hAra, jayasiMha maMtrIe kaDAM ane karNapAla mane hAvate aMkuza ema cAra jaNAe cAra lakSanA mUlyavALI judI judI vastuo ApI. pachI savAre rAjAnA pUchavA uparathI kSullaka kumAre kahyuM ke, huM tamArA bhAIne putra chuM. hArI mAtAe dIkSA lIdhA pachI mahAro janma thayo che. meM paNa mAtAnA, gurUnA, upAdhyAyanA ane pravartinInA vacanathI aDatALIsa varSa paryata dIkSA pALI. he bhUpati! Aje rAjyane athI e he dIkSA tyajI daIne rAtrIe ahiM AvyuM. paraMtu nATayamAM A gItine sAMbhaLI pratibodha pAmelA meM hArI ratnakaMbala tene ApI dIdhI che. te vibhe ! A anartha phaLadAyI ane saMsAranA kAraNe rU5 rAjayavaDe zuM? bahu AyuSya te gayuM mATe have te mahAre cAritranuM zaraNa che." A vakhate yuvArAja paNa tyAM AvIne kahevA lAgyuM. "he pitAhuM paNa tamane haNI rAjya laI levAnI IcchA karatuM hatuM paraMtu A gItinA zravaNathI pratibaMdha pAmIne rAjyathI virAma pAmyo chuM." jayasiMha ane karNapAla mahAvata e banne jaNAe paNa bhUpatine kahyuM ke, "ame paNa yuvarAjanI AjJAthI tamane haNavA mATe utsAhavaMta thaI rahyA hatA, paNa A gItinA zravaNathI nivRtta thayA chIe. he bhUpati! ane e ja kAraNathI ame kaDAM ane aMkuza ApI dIdhAM che." pachI zrIkAMtA kahevA lAgI. he bhUpa! hAre pati dUra videza gayo che. te divasathI mAMDIne kAmAtura evI huM navina pati karavAnI IcchA karuM chuM. tene Aja bAra varSa vItI gayAM. he rAjana ! Aja rAtrIne viSe pati na karavA mATe meM citta sthira karyuM temaja gItinA zravaNathI nivRtti pAmelI meM mahAre hAra ApI dIdho." zuklaka kumAranA dharmopadeza rU5 amutanuM pAna karIne rAjAdi sarve leke jinadharmane viSe AdaravAlA thayA. yuvarAja, maMtrI, mAvata ane zrIkAMtAdi bIjA aneka manuSyanI sAthe kSullaka kumAre pharI bhAvavaDe dIkSA lIdhI. sarva prakAranI kriyAne jANa kSullakakumAra niraticArapaNe vidhithI cA ritrane ArAdhI karmakSaya karI siddhipada pAme. 'zrIkSullakakumAra ' nAmanA muninI kathA saMpUrNa - - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIleha' nAmanA rASinI kathA, ( 69) dhanno so lohicco, khaMtikhamo paparalohasirivaNo // jassa jiNo pattAo, icchai pANIhi bhuttuM je // 67 // jenA pAtramAMthI hAthavaDe bhajana karavA zrI vIraprabhu IcchA kare che te lehasamAna zyAmavarNavAlA ane kSamAdhArI leharSi dhanyavaMtA varte che 67 che jo kammasesavalli, avihaM chiMdiuM niravasese // siddhivasahimuvagao, tamahaM lohaM namasAmi // 68 // je saMpUrNa evI ATha prakAranI karmarUpa velane chedI siddhipada pAmyA te laharSine huM namaskAra karuM chuM. e 68 che jeNegarAiAe, caudasa ahiAsiA ya uvasaggA // vosaThacattadeha, tamahaM lohaM samaNabhaI // 69 // jemaNe eka rAtrImAM devakRta vaida upasarga sahana karyA vaLI zramaNane viSe bhakArI hovAthI zramaNabhadra nAmadhArI thaelA ane dehane tyajI denArA te harSine huM vaMdana karuM chuM. je 69 che bhogesu arajjaMto, dhammaM souNa vaddhamANassa // jo samaNo pavvaio, supairisiM namasAmi // 70 // zrI vaddhamAna prabhunA dharmane sAMbhalI bhogane viSe Asakta nahi thayA chatAM je tapasvIe dIkSA lIdhI te supratiSTa aSine huM namaskAra karuM chuM. je 70 ___ jo vAgariuM vIreNa, sIhanikIlie tavokamme // osappiNIi bharahe, apacchimo'sitti taM vaMde // 7 // zrI vIraprabhue kahyuM ke "A avasarpiNumAM bharatakhaMDane viSe siMhani kriDita tapa karanArA tame chellA cha arthAt tamArA pachI kaI e tapa karanAra nathI" evA te supratiSa Sine huM vaMdana karuM chuM. je 70 che zrIhoda nAmanA daSinI thA bhaktithI jharatA evA cesaTha iMdroe sevana karelA, ATha prAtihAryathI suzo. bhita, vaLI siddhArtha rAjAnA putra, siddhArthanI dezanA ApanArA, siddha zAsanavALA ane tape karIne siddha thaelA zrI mahAvIra prabhu, suvarNa kamalane viSe caraNa mUkatA chatA A bharatakSetrane viSe vihAra karatA hatA. e prabhunA cauda hajAra guNa vaMta sAdhuo hatA temA eka nAmAMkti lehAryaka nAme muni hatA. e munimAM kemalapaNuM, saralapaNu, kSamA, mukti, satya, tapa, aparigraha, brahmacarya, saMyama ane uttama pavitratA ItyAdi sarva utkRSTa bhAvo nivAsa karIne rahyA hatA. jethI leharSi sarva sAdhuomAM uttama gaNAtA hatA. A kAraNathI ja traNalakanA gurU evA zrI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) zrISimaMDala vRtti uttarAddha vIraprabhu e maharSie AdarathI ANelA bhakta pAnAdikane aMgIkAra karatA hatA. keTalAka mUDha purUSa ema kahe che ke "kevaLI bhejana karatA nathI" te sAcuM nathI. kAraNa ke bhejana vinA deha rahI zakatuM nathI, jeo pitAnA anaMta balathI pRthvIpIThane chatrAkAra ane merUne daMDarUpa banAvavA zaktivaMta che. te zrI jinezvare bhajana vinA pitAnA dehane dhAraNa na karI zake ema je tamAruM kahevuM che. te sAMbhaLI amane Azcarya thAya che, chadmasthAna vasthAmAM zrI rASabhaprabhu ane bAhubalI eka varSa paryata nirAhAra rahyA te pachI kevalI zuM AhAravinA na rahI zake? kayA manuSyone A tamAruM vacana hAsyakArI nahIM thAya? aho ! kevalIne kavalane ahAra te yogya ja nathI. e pitAnA anaMta vIryapaNAthI dehane dhAraNa kare che." A mUDha digambarane abhiprAya che te ThIka nathI. ema jANa granthakAre tene uttara ApatAM kahyuM ke "he mUDha ! A pudgalamaya zarIra niraMtara dhIme dhIme vRddhi pAmyuM che, te te AhAra vinA zI rIte rahI zake ? jo ke anaMta zaktivAlA jinezvaronuM lakattara bala hoya te paNa temanuM AdArika zarIra te pugalamaya che. jevI rIte kevalIpaNuM chatAM paNa upavezana, vizrAmaNa ane gamana ityAdika hoya che. tevI rIte zuM AhAranuM grahaNa hotuM nathI. he dipaTe! a ne ghAti karmanA kSayathI kevalajJAna hoya che. ane temane sudhAdinuM kAraNa te vedanIya karma jANavuM. jo ke kevalIpaNuM chatAM kSudhA tRSAdi hoya che. te paNa dehadhArI evA arihaM tene te kSudhAdi zuM nathI hatuM ? valI zrI RSabhAdi tirtha karene je nirAhArapaNune kAla kahyo che paNa te kAla kaI kAraNe hoya ema jANavuM. kevalajJAna te deze karIne nyUna evA utkRSTathI pUrva keTi varSa paryata hoya che te teTalo vakhata AhAra vinA deha kema rahI zake? te kAraNa mATe kevaLajJAnIone kavalaAhAra kaho che ane sarvathA aNahAra te nIcenI gAthAmAM kahyA che teTalAja che. vigahe gaimAvannA kevaliNA samuhayA ajogI // siddhA ya aNAhArA, sesA AhAragA jIvA // 1 // vigraha gativALA, samughAta avasthAmAM trIjA cAcA ne pAMcamA samayamAM sagi kevalI ane agi kevalI tathA siddha bhagavAna eTalA aNuhArI hoya che. ane bAkInA sarva jIvo AhArI che. A prakAranI yuktithI sarvajJa dene AhAra levAmAM vAMdho hoI zakatuM ja nathI. lehaSi muni zrI vIraprabhune mATe AhAra lAvatA. zrI viraprabhu paNa leharSie ANelA AhArane nisaMzayapaNe jamatA AvA kAryathI harSi sarva sAdhuomAM zreSTha kema na gaNAya ? vaLI ekaja rAtrImAM keI kSudra devatAe karelA bahu upasa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsupratika nAmanA maharSinI kathA. (71 ) gene sahana karanArA e leharSi sarve sAdhuomAM vakhANavA yegya kema na hoya ? anukrame kAle karI sarva karmane khapAvI kevalajJAna pAmelA te leharSi mokSapada pAmyA. he bhavyapurUSa ! A pApano nAza karanArUM laharSinuM caritra sAMbhaLI jinezvara prabhue kahelA dharmane viSe udyama kare. zrI koTTa nAmanA fpanI jayA saMpUrNa zrImati" nAmanA parvanI vAcA | pratiSThAnA eka sthAnarUpa koI dhanavaMta zreSThiputra supratiSTha, zrIvIraprabhunA mukhathI arihaMtane zuddha dharma sAMbhaLyuM. tethI bhogasukha tyajI daI saMvega pAmelA teNe tRNAdinI peThe bAhya ane AtyaMtaranA sarva saMga tyajI dIdhA eTaluM ja nahi paNa potAnuM sarva dravya sAta kSetrane viSe vAparI teNe zrI vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI kSamA ane saraLatAdi guNoyukta evA te mahA muni, siddhAMtamAM kahelA sarve tapa karavA lAgyA. ekadA vinayavALA te supratiSTa munie zrI vaddhamAna prabhune praNAma karI hAtha joDIne pUchayuM. "he svAmin ! je Apa AjJA Ape te huM harSathI karmakSaya mATe ghora pApano nAza karanAruM siMhaniSkriDita tapa karuM." prabhue kahyuM. "he vatsa ! hA te te ghera tapanuM AcaraNa kara." prabhue AjJA ApI eTale te supratiSa muni harSapUrvaka siniSkrIDita tapa karavA lAgyA. pachI vidhithI tapa pUrNa karI uttama buddhivAlA supratiSTa munie bhaktithI zrI vaddhamAna prabhune namaskAra karyo. A vakhate zrI prabhu sura, asura ane manuSyanI sabhAmAM beThA hatA. tethI temaNe jaganA jIvane hitakArI evuM vacana supratiSTane kahyuM. "he supratiSTa mahA muni ! aho! tame A avasarpiNImAM siMhaniSkrIDita tapa chelluM karyuM che. arthAt have pachI A tapa kaI karanAra nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI temanA guNathI harSa pAmelA sarve sAdhuo supratiSTha muninI prazaMsA karavA lAgyA. arihaMta prabhuthI prazaMsA pAmelA supratiSThA muni paNa saMyamane uttama prakAre pALI akSaya evA mokSapadane pAmyA. netde dhaNakaNagarayaNapauro, jeNaM saMsAravAsabhIeNa / mukko kuTuMbavAso, taM sirasA suvvayaM vaMde // 72 // saMsAravAsathI bhaya pAmelA je mahAmunie dravya, suvarNa ratnasamAha ane kuTuMbavAsa tyajI dIdho te suvratamunine huM mastakavaDe vaMdana karuM chuM. 72 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T ( 72 ) zrIRSima'Dala vRtti uttarAnuM // * zrInuvrata" nAmanA muninI lakSmInA nivAsasthAnarUpa A bharatakSetranA sudarzanapuramAM uttama guNNAnA AzrayarUpa zizunAga nAmanA uttama buddhivALA zreSThI vasatA hatA. lakSmI potAnA svabhAvika capaLatAno kroSa tyajI daI niraMtara tenA gharane viSe utsAha pAmatI chatI rahetI hatI. jeNIe peAtAnA zILaguNuthI satI strIone viSe agresarapaNuM melavyuM hatuM evI ane jANe sAkSAt dehadhArI gRhalakSmIja hAyanI ? evI te zreSThIne suyazA nAme strI hatI. niraMtara zrAvakatrata pALatA ane bhAga bhAgavatA evA teone uttama guNalakSmIe karIne pavitra evA suvrata nAme putra thayA. gurU pAse sarva kalAonA abhyAsa karatA evA te zreSThiputre peAtAnA puNyathI kalAdhArIomAM agresarapaNuM melavyuM. anukrame te strIonA manarUpa madonmatta mRgane vaza karavAmAM pAsarUpa sAbhAgyalakamIvALu divya yAvana pAmyA, jethI te zudakadevanI peThe niraMtara sukhasaMpatti bhAgavatA hatA. ekadA te peAtAnA AvAsanA gAkha upara besIne nagaranI zeAbhA jotA hatA. evAmAM teNe potAnA gharanI pAsenA kAi dharane viSe jovA cAgya kAMtivALI, manehara ane raMbhAnA sarakhI kAI strIne dIThI. vividha prakAranA te te iSTa vilAsathI krIDA karatI evI te strIne joi buddhimAna evA suvrata vAraMvAra vicAra karavA lAgyA. " ahA ! zuM eNInuM rUpa! enA pati kevA tenI sAthe krIDA kare che. kharekhara uttama purUSone AvA yAga teA puNyathIja prApta thAya che. sunnata A pramANe vicAra karatA hatA evAmAM tenA priyamitrA AvyA tethI te temanI sAthe vAtA karavA lAgyA eTale pelI vAta bhUlI gayA. bIje divase pavitra buddhivALA sutrata phrI zekhane viSe beThe. A vakhate pelI strIne acAnaka vyAdhi thai AvyA tethI te turata marI gai. AMda karatA evA teNInA baMdhue zAkathI teNIne smazAnamAM lai jatA hatA. te gAkhamAM beThelA sutrate dIDI. tethI te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " prANIone du:khanA bhaMDArarUpa A saMsArane dhikkAra thAo, dhikkAra thAo, phakta mUrkha purUSoja A saMsAramAM Asakta thAya che. paraMtu vivekI purUSo tA tethI virAgavaMtA thAya che. jIvita ane dhanAdi sarva sandhyA samayanA vAdaLAnA raMga jevuM che. saMsAranA saMcAga paNa viyeAgathI nAzavatA che. mATe vinazvara evA kuTuMbamAM nivAsa karavAnI mhAre kAMi jarUra nathI. jyAM zAzrvata tattva hoya tyAM vAsa karavA yeAgya che. A pramANe vicAra karIne puNyAtmA tathA kSamAdhArI evA sutrane mAtA pitAnI AjJA laI sugurU pAse dIkSA lIdhI. tyArapachI te cAritrane pAlavA lAgyA. anukrame sarva siddhAMtanA abhyAsavALA ane sAdhunI zikSAdinA pArane pAmelA te sunnata muni, gurUnI AjJAthI ekala vihArI thayA. ,, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsuvrata nAmanA muninI kathA. (73) ekadA krodha, mAna ane mAyAdine jItanArA te mahAmuni, iMdriyAne vaza karI araNyamAM kAyAtsage rahyA hatA. A avasare iMdre avidha jJAnathI te sutrata munine joI harSa pAmatA chatA devatAone kahyu ke " he devatAe! sAMbhaLeA jamUdrIpanA bharatakSetramAM sutrata nAmanA mahAmuni, jevA vratane viSe daDha che tevA bIjA kAi paNa muni humaNAM traNa jagatte viSe nathI. kAraNu e munIzvarane suredra paNa temanA vratathI calAvavA samartha nathI." IMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI eka mithyASTi devatA vicAra karavA lAgyA ke " ahA ! A iMdra pote tenI samapaNAnI zI vAta kare che. zuM manuSyeAmAM eTaluM badhuM sattva hAya che ? mATe cAla huM bharatakSetramAM jai tene vratathI bhraSTa karI ane A pramANe tenI prazaMsA karatA evA iMdrane khelatA baMdha karI dauM. ' pachI pAtAnI divya zaktithI te devatA jayAM araNyane viSe muni kAryotsarge rahyA hatA tyAM ANye. tyAM teNe prathama jhaTa zarIrane sukhakArI ane sugaMdhavALA vAyu vikAM. akALe sarva kSeAne puSpa ane phala pragaTa karI sarva sthAnake rAgasahita madhura gIta racAvyAM. vidyAdhare ane sthAnakacArI sarva prANIonAM methunakrIDA karatAM evA joDalAMe banAthyAM. vaLI te devatAe viSuvelI ujjavaLa alaMkArane dhAraNa karanAro maneAhara rUpavALI strIe! kaTAkSathI traNa jagatane kSeAbha pamADavA lAgI. A sarva akALe eciMtuM utpanna thaeluM joi sutrata muni peAtAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA ke, " mAhanuM kAraNa A zuM? mhArA meAhane unmAda karAvanArUM. A sarva zuM divya che ke svAbhAvika che ? game te hA, mhAre tenA vicAra karavAnI kAMi jarUra nathI. nice mhArA A duma AtmAne vaza karavA kAi devatAe A udyama karyo hoya tema jaNAya che. " Ama dhArI te mahAtmA pAtAnI pAMce iMdriyAne manasahita niyamamAM rAkhI merUparvatanI peThe sthiratAe eka ekAMta sthalamAM beThA. ,, have pelI kRtrima savaM strIo, munine lAbha pamADatI chatI kahevA lAgI. " he muni ! tamane ati ugra evA tapanu phUla Ajabhavane viSe maLyuM che. tethIja vidyAdharanI putrIe ane svayaMvara karanArI ame tamane varavA mATe ahiM AvIe chIe. mATe tame amArUM pANIgrahaNa kare. huM suvrata ! niraMtara pRthvInA sAmrAjyanI peThe svarAjya bhAgavatA chatA tame amArI sAthe peAtAnA tArUNyane kRtArtha karA. " srIonAM AvAM vacanathI pazu sthira buddhivALA sutrata muni kiMcitmAtra kSeAbha pAmyA nahIM. kahyu che ke bahu pavanathI kayAre pazu merU parvata calAyamAna thAya kharA ? strIoe AliMganAdi bahu bhAveA karyAM. paraMtu bharelA ghaDA upara pANInA siMcananI peThe te sarva niSphala thayuM. pachI devatA adhijJAnathI muninuM vratane viSe dhairya joI mAyA tyajI dai ane pragaTa thaI kahevA lAgyA. " huM suvrata muni ! tame dhanya, tratru jagane mAnya ane vratadhArIenI madhye zreSTha che. je tamArUM potAnu vrata pALavAmAM AvuM DhapaNuM che. he muni ! hamaNAM iMdra, peAtAnI 10 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 74 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha sabhAmAM tamArI bahu prasaMzA karatA hatA. tethI mUDha evA meM parIkSA karavA mATe tamArI avajJA karI che. A mhArA aparAdha kSamA karo. kAraNu sata purUSA sa sahana karanArA hAya che. " devatA A pramANe suvrata munine kahI bhaktithI namaskAra karI ane vAraMvAra stuti karI temanA guNAne smaraNa karatA chatA potAne sthAnake gayA. chevaTa te suvrata nAmanA mahAmuni, krodhAdi zatruone vaza karI, nirmala evA cAritrane pAlI, ugra evA upasargane sahana karavAthI duSTa evA ATha kamanA ya karI ane leAka tathA aleAkanI yathArtha artha ghaTanAne prakAza karanArU kevalajJAna pAmIne mAkSa lakSmIne varyAM. | 'zrI suvrata' nAmanA muninuM caritra saMpUrNa // jeNa kathaM sAmannaM, chamAse jhANasaMjamarayeNa // teM muLimuvAiitta, gomavRttisa namasAma // 7OM || dharma zukala dhyAna ane sattara prakAranA sacamamAM Asakta evA je munie cha nAsa paryaMta sAdhupaNuM pALyuM te tattvajJa ane udAra kIrtivAlA gAbhadra RSine namaskAra karUM che. ! chara // A gAbhadra rUSinI kathA Agala zAlibhadra ane dhanyakumAranA adhikAra viSe kahevAro. vArapure jAyaM, sohammavarDisayA caittANaM // siddhiM vihuyarayamalaM, vArattarisiM nama'sAmi // 74 // sAdhama vimAnathI cavIne vArattapurane viSe utpanna thaelA ane dheAI nAkhyAche karmarUpa mala jemaNe evA temaja siddhi padane pAmelA vAratta RSine huM namaskAra karUM chuM. * zrIvAtta " nAmanA RSinI thA. === peAtAnI saMpattie karIne amarAvatIne paNa kaMpAvanArI caMpApurI nAme nagarI che. tyAM mitraprabha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAme rANI hatI. te nagarImAM dravyathI kuberanA sarakhI upamAvALA ane peAtAnA guNAthI leAkamAM vikhyAta evA dhamitra nAme uttama buddhivALA sArthavAha rahetA hatA. tene premanA pAtra rUpa uttama rUpavAlI ane satI dhanazrI nAme strI hatI. zreSTha evI te strI hamezAM patitratA rUpa mahA dharmanuM pAlana karatI hatI. niraMtara bhAvathI zrAvakadharmane pAlatA ane sukha bhAgavatA evA tene kALe karIne eka mahAtejavaMta putra thayA. " A vaMzamAM A sAro putra thayeA." ema leke tenI prazaMsA karavA lAgyA. e uparathI kAmadeva samAna rUpa vAlA te putranuM sujAta evuM nAma pADayuM. putre gurUnI pAse sarva Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAra nAmanA rASinI kathA. - (75) zAone abhyAsa karyo, tethI zrI arihaMta prabhunA dharmane viSe tenI vizeSe buddhi thaI. pitAnA nirmala guNothI sarva manuSyane AnaMda pamADate e te sujAta, anukrame kAminIonA kAmanI khANa rUpa vana pAme. zuddha pakSavALe te kumAra, pitAnA samAna guNa ane vayavAlA uttama mitronI sAthe haMmezAM zuddha pAMkhevALA haMsanI peThe kIDA karato hate. - have te nagaramAM te vakhate rAjAne dharmaghoSa nAme satyavAdI pradhAna hatuM. tene priyaMgu nAmanI strI hatI. ekadA priyaMgu, nirUpama evA sujAtane joI tenA upara atyaMta anurAga dharavAthI pitAnI sakhI pAse tenI prazaMsA karavA lAgI. A pramANe sakhInI pAse sujAtanI prazaMsA karatI evI pitAnI priyAne sujAta upara anurAga vALI thaelI jANuM dharmaghoSa pradhAna pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. "hA ! mahAruM ghara nAza pAmyuM je hArI priyA bIjA upara Asakta thaI. have e sujAta jIvatAM chatAM mane sukha maLavAnuM kyAMthI ? kAraNa bIjAne viSe Asakta thaelI nirdaya strI, pitAnA pati vigerene haNI nAkhe che. mATe koI upAyathI dhanamitranA putrane mArI nAkhyuM jethI *ice kuTuMba sahita mane sukha thAya, paraMtu tene pitA rAjyamAnya ane sarva nagaramAM zreSTha kahevAya che. jethI tenA putrane aparAdha vinA zI rIte mArI zakAya ? hA, jeNe karIne rAjAo paNa pitAnA asAdhya kAryane sAdhI zake che, tevI buddhi hAre che te pachI zI ciMtA rAkhavI. jene mATe kahyuM che ke - __ yasya buddhirvalaM tasya, nirbuddhezca kuto balaM // vane siMho madonmattaH, zazakena nipAtitaH // 1 // jenI buddhi tenuM bala, buddhi rahitane bala kayAMthI hoya ? buddhinA balathI sasalAe madenmatta siMhane kuvAmAM nAkhyo. 1 che pachI kapalekhathI te dharmaghoSa maMtrIe rAjAne sujAta upara bahu kapa pamADa. have ema banyuM ke pArakhurI purIne rAjA caMdradhvaja A mitraprabha rAjA pAse kAMI kAmanI mAgaNI karatA hatA. tethI mitraprabhe A sujAtane eka cIThI ApI tenI pAse mArI nAkhavA mo. sujAta paNa niSkapaTapaNe caMdradhvaja rAjA pAse jaI harSane nAza karanArI potAnA rAjAnI cIThI ApI. cIThI vAMcI vRttAMta jANuM bahu kheda pAmelA caMdradhvaja rAjAe tene cIThI na dekhADatAM chatAM pUchayuM ke "he uttama buddhivALA vatsa! te rAjAne evo che aparAdha karyo che ke jeNe tane Avo adhama hukama karIne hArI pAse mokalyo ?" sujAte kahyuM. temane kAMI paNa aparAdha karyo nathI temaja mane vadha karavA mATe ahIM zAmATe me te paNa huM jANatA nathI. Apa te rAjAnA hukama pramANe jhaTa kare. emAM tamAre za Sa che. kAraNa kayAM purUSanuM pUrva bhavopArjita karma nAza pAme che?" caMdradhvaja rAjAe tene Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) zrIRSimaMDala vRtti uttarAddha. niSkapaTapaNe nirdoSa jANI pitAne tyAM ekAMta sthAne rAkhe. eTaluM ja nahIM paNa pitAnI caMdrayazA bahena paNa tene paraNAvI. pachI sujAte, teNIne kaDhanA regavALI jANa evo upadeza dIdho ke, te bhaktanuM paccakhANa karI ( anazana laI) svargane viSe mahoTa devatA thayA. - have svargane viSe rahelA devatAe sujAtane pitAno upakAra karanAre ja. tethI teNe mitraprabha bhUpatine zilAnA utpAta dekhADI, sujAtane vizvane AzcaryakArI evA maheTA utsavathI ratnasRSTi pUrvaka tenA gharane viSe pahoMcADaze. bhUpati mitraprabha paNa pitAnA dharmaghoSa maMtrInuM duHceSTita jANa sujAtanA ghara pratye AvI tenI kSamA mAgavA lAgyo. sujAte kahyuM. " e maMtrIne doSa nathI paraMtu duSTabuddhithI karelA mahArA pUrva karmane deSa che. mATe he rAjana ! mane AjJA Ape ke jethI huM A du:khanA nivAsasthAna rU5 grahavAsane tajI daI teja duSTa karmane jItavA mATe yogya udyama karuM." A pramANe sujAte rAjAnI tathA mAtApitAnI AjJA laI sarva saMga tajI daI AdarathI tapasyA aMgIkAra karI. thaDA kAlamAM duSkara tapathI sarva karmane kSaya karI te sujAta mahAtmA mekSa pAmyA. - have pAchala mahA krodhAtura thaelA bhUpatie dharmaghoSa maMtrInuM sarva ghara lUMTI laI tene pitAnA dezamAMthI kADhI mUka. maMtrI pRthvI upara bhramaNa karate karate vairAgya pAmyA. tethI teNe kaI sthavira sAdhu pAse harSathI jenanI dIkSA lIdhI. pachI te gurU pAse zAstrone abhyAsa karatA chatA anukrame bahuzruta thayA. pachI te mahAtmA gurUnI AjJAthI ekalA vihAra karavA lAgyA. te ekadA vArtaka nagaranA hAra udyAnamAM AvI pahoMcyA. te vArtaka nagaramAM putranI peThe prajAnuM pAlana karanAre. ane sUrya samAna prioDha pratApavALe abhayasena nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene prazaMsA karavA yogya guNanA sthAna rUpa vArtaka nAme mahAmaMtrI hatA. ke je maMtrI lIlA mAtramAM ja bhUpatinAM asAdhya kArya karatA hatA. eka divasa upasarga ane parISahane sahana karanArA tathA paMca samiti ane traNa guNiyukta evA te dharmaghoSa, muni bhikSAne arthe bhamatA jamatA puNyanA udayathI kalpavRkSanI peThe te vArtaka maMtrInA gharane viSe AvyA. A vakhate maMtrI gokhamAM beTho hate. pachI harSita cittavAlI maMtrIpriyA jeTalAmAM ghatAdiyukta pAyAnna munine vaharAvavA mATe AvatI hatI teTalAmAM temAMthI eka TIpuM nIce paDayuM. jo ke muni, te zuddha AhArane jANatA hatA te paNa te pAyAnnanuM snigdha TIpuM pRthvI upara paDatuM joI turata pAchA cAlyA gayA. " eka TIpuM pRthvI upara paDaye chate pAyasAnane lIdhA vinA muni kema pAchA cAlyA gayA ? " ema vArtaka pradhAna manamAM vicAra karate hate eTalAmAM makSikAnI lAlacu evI gharolI tyAM AvI, gharolIne pakaDavA mATe eka bIlADa AvI pahoMce. valI te bIlADAne pakaDavA mATe koI ajANuM kutare Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsuvrata nAmanA muninI kathA (97) AvyuM. teTalAmAM pradhAnanA gharano rahenAre kutare krodha karI pelA kutarA upara dhasI AvyuM. banne kutarAonuM paraspara yuddha thatuM hatuM evAmAM te te pakSanA maheTA kutarAo pota potAnA pakSanA bIjA bahu kutarAone ekaThA karI paraspara yuddha karavA lAgyA. pachI gokhamAM beThelA vArtaka pradhAne vicAryuM ke, " nice AvA anartha thavAnA vicArathIja AvA hetuvaDe sAdhue pAyasAna vahAryuM nahIM." AvA zubha vicArathI jAtismaraNa jJAnane pAmI pratibodha pAmelA te vArtaka pradhAnane zAsanadevIe veSa Ape jethI teNe turata vrata aMgIkAra karyuM. niraMtara aticArarahita vrata pAlatA evA te vArtaka muni ekadA susumAra nagarane viSe jaI tyAM eka yakSamaMdiranA cokamAM rahyA. have ema banyuM ke jema sUrya tApa ghuvaDathI sahana na thAya tema jene pratApa zatruo sahana karI zakatA nahatA e te susumAra nagaramAM dhuMdhumAra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene uttama rUpAlI, navIna yavana vALI, jIvAjIvAdi tatvane jANanArI ane samakita rUpa vratane dhAraNa karanArI aMgAravatI nAme putrI hatI. ekadA mizvAtvavAsita kaI eka paritrAjikA tenI pAse AvIne jinadharmanI avajJA karavA lAgI. paraMtu jinazAsanathI sarva sthAnake vijaya meLavanArI aMgAravatIe teNIne yukti prayuktithI bolatI baMdha karI dIdhI. pachI rAjaputrI upara atyaMta krodha pAmIne te paritrAjikAe evI pratijJA karI ke, "huM tane A jinamatathI bhraSTa karIza. " pachI te aMgAravatInA yathArtha rUpane paTa upara AlekhI te paritrAjikA ujajayinI nagarIne viSe mahA samartha evA caMDaadyatana rAjA pAse gaI. bhUpatie bahu Adara satkAra karyA pachI teNIe Azcarya utpanna karavA mATe pelo paTa tenA AgaLa mUko. bhUpatie te citrapaTanA rUpane joI atyaMta vismaya pAmIne pUchayuM. "he tapasvini ! A kaI devInuM svarUpa che?" parivAjikAe uttara Ape. he gRpa ! A kaI devInuM svarUpa nathI paraMtu e aMgAravatI rAjakanyAnuM svarUpa che. "caMDapradyotane pUchayuM " e kenI putrI che. ane kayAM rahe che?" paritrAjikAe kahyuM. "e suMsumAra puranA dhuMdhumAra bhUpatinI putrI che. " pachI aMgAravatIne viSe jenuM mana Asati pAmyuM che. evA te caMDapradyatana rAjAe vastra pAtra vigerethI te paritrAjikAne satkAra karIne rajA ApI. tyAra bAda mahA samUddhithI mardonmata evA te bhUpatie eka dUtane samAcAra ApIne turata dhuMdhumAra bhUpati pAse meka. dUta paNa dhuMdhumAra bhUpatine namaskAra karI nirbhayapaNe kahevA lAgyA. " he rAjana ! tamArI aMgAravatI kanyA caMDaadyatana mahArAjAne Ape. nahitara hamaNAMja rAjya tajI gho. kAraNa ke te rAjA reSa pAme chate tame ahiM rahI zakavAnA nathI. he Arya ! manuSyanuM cAturya to eja kahevAya ke je te prakAre karIne potAno svArtha sAdhave." dUtanAM AvAM vacana sAMbhalI hAsya karatA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 78 ) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha evA dhuMdhumAra bhUpatie kahyuM. "je bIkaNa purUSa hoya che te evI rIte pitAnuM kArya sAdhe che. he cara ! te hArA anArya rAjAnuM bela huM yuddhamAM joI laIza. huM raNabhUmipara Ave chate kayo purUSa mahArI sAme TakI zake tema che ?"he narAdhama! tuM paNa ahiMthI jhaTa cAle jA, nahita tane paNa A svArA khathI haNI nakhIza" dhuMdhumAra bhUpatinAM AvAM vacanathI bhaya pAmelA dUte jhaTa caMDapradyatana rAjA pAse AvIne dhuMdhumAra bhUpatinuM kaheluM sarva yathArtha paNe nivedana karyuM. pachI atyaMta krodha pAmele caMDapradyatana rAjA, pitAnA asaMkhya sanyathI pRthvIne kaMpAvate chata suMsumArapura pratye Ave. have ahiM dhuMdhumAra bhUpati, mahAbaLavALA zatrune Avele jANa killAne baMdha karI, potAnA pradhAnanI sAthe vicAra karavA lAgyuM. teNe kahyuM ke, he pradhAna ! A Avele bhUpati, mahArAthI bale karIne mahaTe che. jethI siMhanI sAthe mRganI peThe huM tenI sAthe yuddha karavA samartha nathI. mATe te uttama buddhivALA maMtrIo! tame koI paNa upAya kaho ke jethI mahAre e durjaya bhUpatithI paNa jaya thAya." pradhAne kahyuM. "he prabhe! ame rAtrIne viSe pakSIone joI tamane upAya kahIzuM jethI tamAro vijaya thaze." pradhAnanAM AvAM vacanathI atyaMta saMteSa pAmelA bhUpati dhuMdhumAre kahyuM. "tame Aja pakSIone jeI upAya kaheje." pachI rAtrIne viSe sarve maMtrIo pakSIone jotA jotA jeTalAmAM yakSanA maMdIranA pAsenA bhAga upara AvIne beThA teTalAmAM tyAM te nagaranI keTalAka bAlake ekaThA thaIne dhuMdhumAra tathA pradyatananA sainyanI kalpanA karI paraspara yuddha karatA hatA. pradyotananA sinyanA bALakathI dhuMdhumAranA bAlakanuM sainya hArI gayuM tethI te sarve bAlake yakSamaMdIranI aMdara pesavA lAgyA, evAmAM tyAM rahelA vArtaka sAdhue daivayogathI ema kahyuM ke "he bAlake ! tame bhaya na pAme. kAraNa tamAre jaya thaze." mahAmuninA AvAM vacana sAMbhalI sarve pradhAne rAjA pAse jaI kahevA lAgyA. "he svAmina ! yuddhamAM tamAre jya thaze." pachI hasti jema siMha upara paDe tema dhuMdhumAra bhUpatie pitAnA thaDA sinyathI rAtrIne viSe caMDaprotananI sainya upara pasAra karyo. jo ke dhuMdhumAra bhUpatinuM sainya DuM hatuM te paNa te balavaMta sainyathI caMDapradyatana rAjAnuM mahesuM sainya nAzI gayuM. eTaluM ja nahIM paNa dhuMdhumAra bhUpatie balavaMta evA caMDapradyatana rAjAne bAMdhI lIdhe. pachI vijayalakSamI pAmela dhuMdhumAra bhUpati bIje divase savAre nAnA prakAranA mahotsava pUrvaka caMDapradyotananI sAthe potAnA nagaramAM Avyo. tyAM te potAnA maMtrIonI sAthe vicAra karavA lAgyuM ke, "A caMDapradyatana rAjAne mAre nahi. paraMtu je te uttama bhUpati arihaMta dharma aMgIkAra kare te huM tene hArI aMgAravatI kanyA ApIne harSathI cheDI mUkuM." A pramANe vicAra karIne teNe caMDaadyatana rAjAne bolAvIne kahyuM ke "je tame zrAvakadharma aM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIarjuna mAlInI kathA, (79) gIkAra kare to huM tamane hArI aMgAravatI kanyA ApuM. eTaluM ja nahIM paNa choDI mUkIne tamArA pitAnA rAjyane viSe sthApana karuM. paraMtu he rAjana ! je tame hAruM kahyuM nahi mAne te tame ahiMthI chuTA thavAnA nathI." pachI caMDaadyatana rAjAe zrAvaka dharma aMgIkAra karyo chate dhuMdhumAra bhUpatie tene mahatsava pUrvaka pitAnI putrI paraNAvIne cheDI mUko. ekadA caMDapradyotane bhUpAle pitAnI priyA aMgAravatIne pUchayuM ke "he priye alpa parAkramavAlA hArA pitAe mane zI rIte ? rAjAnA AvA praznathI aMgAravatIe tenI AgaLa sAdhue kaheluM sarva kahI ApyuM. tethI vizALAnagarIne - hArAjA bahu vismaya pAmyo. pachI bIje divase caMDaadyatana bhUpatie vArtaka muni pAse jaIne kahyuM ke, "he naimittika munIzvara! huM tamane namaskAra karuM ." rAjA A pramANe kahIne cAlyA gayA eTale vArtaka muni vicAravA lAgyA ke, e rAjAe mane naimittika kema kahyo?" vicAra karatAM mAlama paDyuM. hA meM tenuM kAraNa jANyuM. bAlake laDatA hatA te vakhate meM spaSTa kahyuM hatuM ke, tame nAzI na jAo, tamAre vijaya thaze. aho ! dhikkAra che dhikkAra che mane, je mahArA vacanathI ahiM ghara yuddha thayuM. ane e ja kAraNathI A rAjAe paNa hAruM hAsya karyuM che. kharekhara e ja kAraNa mATe muktinI IcchA karanArA ane saMgarahita evA munio potAnA cittane viSe AdarathI bhASAsamiti dhAraNa kare che. je meM e bhASA samitimAM bahu pramAda karyo te mane AvuM mahA atula pApa lAgyuM." A pramANe vicAra karIne pachI te munie vAraMvAra mithyAdakta daIne cAritramAM evA pravartI ke jethI te thoDA kALamAM mekSa pratye gayA. he bhavyajane ! e prakAre sAdhuomAM maNirUpa vArtaka ane sujAta munionAM nirmaLa ane pApane nAza karanArAM vaLI bIjA paNa satparUSonA vizvane pavitra karanArAM uttama caritrone sAMbhaLI temaja zIdhra pramAdane tajI daImekSalakSamInA vilAsa karavAnA maMdIrarUpa tathA pApano nAza karanArA zrI arihaMta prabhunA saMyamane viSe yatna kare." zrIsujAta ane vArttakamunino saMbaMdha saMpUrNa. chaTheNaM chammAse, sahittu akkosatADaNAiNi // ajjuNamAlAgAro, khavitta parinivvuDo kamme // 75 // ajunamAlI cha mAsa paryata lokonA tiraskAra ane tADanAdikane sahana karI chaThThathI jJAnAvaraNAdi karmone khapAvI siddhipada pAmyo che 75 che zrIarjunamAlInI kathA A bharatakSetramAM sarva sthAnake prasiddha evA rAjagRha nagarane viSe parama ane rihaMta prabhune bhakta evA zrI zreNika rAjA rAjya karate hate. tene pitAnA bagIcAne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( to ) zrI RSimaDala vRtti uttarAnuM. rakSaNa karavAmAM tatpara evA eka arjuna nAme uttama mAgavAna ( mALI ) hatA. e mALIne zreSTha rUpavALI ane navIna evI utpanna thaelI caiAvanalakSmIthI manuSyAne meAhakArI skaMdazrI nAme strI hatI. valI te mALIne muArapANI nAme kuladeva yakSa hatA. tenuM maMdIra nagaranI mhAra te mALInA bAganI pAse hatuM. arjunamALI haMmezAM AdarapUrvaka sugaMdhI puSpAdivaDe te yakSanuM pUjana karatA ane potAnA bagIcAnuM rakSaNa karatA. 7) ekadA ema banyuM ke skaMdazrI potAnA pati arjunamAlIne bhAta ApI ghera gai eTale pAchaLathI yakSamIramAM rahelA kAi cha purUSoe te bhAta khAvA mAMDayuM. arjunamAlI te vAta jANIne turata hAthamAM lAkaDI lai teone mAravA mATe AvatA hatA. paraMtu pelA cha jaNAe teneja mAMdhI tenI AgaLa bhAtu khAvA mAMDayuM. pachI e mALI vicAravA lAgyA. ke, " me ATalA divasa puSpabheAgAdike karIne A yakSanI vRthA pUjA karI. A duSTa purUSAe nhAza AveA duHsahu parAbhava karyo chatAM e A gaLa rahyo che teA paNa bIkaNunI peThe sahana karI rahyo che. " mALInA AvA bhAvane avadhijJAnathI jANI te yakSarAje tenA zarIramAM praveza karIne sarva madhanA teADI nAkhyAM. pachI teNe tatkAla lAkaDIvaDe cha purUSAne ane temanI sAthe rahelI eka strIne mArI nAkhI. kahyu` che ke A leAkamAM bahu pApa turata le che. A pramANe yakSathI Azrita zarIravALA ane parasvAdhina evA te yakSa eka eka divase davase cha purUSaSa ane eka strI ema sAta mAsAne mAravA lAgyA. yakSanA prabhAvathI tene koi pakaDavA samartha thayu nahIM. jethI mArgane viSe te yamarAjanI peDe duHsahu thai paDayA. pachI te mALI je mArge rahetA hatA te mAge bhayathI kAi jatu nahi. kahyu` che ke sarva bhayathI mRtyunA bhaya adhika hAya che. ekadA te udyAnane viSe zrI mahAvIra prabhu samavasaryA eTale devatAee tyAM samavasaraNa rahyuM, sarve mANasA, je raste arjunamALI rahetA hatA te mArga tajI dai khIje rastethI zrI prabhune vaMdana karavA mATe javA lAgyA. jo ke yakSAdhiSThita te mALI hamezAM sAta mANasAne mAre che e vAta sudarzana zreNIne khIjAee kahrI tA paNa te tA nirbhayapaNe teja raste thaine javA lAgyA. sudarzana zreSThIne jatA joi arjunamAlI tene mAravA mATe pAchaLa doDayA. teTalAmAM te zreSThIe jinezvaranuM dhyAna karavAmAM tatpara thaIne kAyAtsarga karyAM. jema haraNu sihune mAravA tatpara na thAya tema te zreSThIne haNavA samatha thayA nahIM. jethI yakSa te mAlInA zarIramAMthI nikahIne cAlyA gayA, pachI jyAre te caitanA pAmyA tyAre pote karelA dhAra aparAdhane jANI atyaMta bhaya pAmatA chatA zreSThIne namaskAra karI A pramANe kahevA lAgyA. " vizvanA jIvAne kAraNa vinA upakAra karavAmAM samartha evA huM zreSThI ! tame mane jevI rIte hamaNAM A pakSathI mUkAvyeA tevIja rIte he tAta ! mhArA upara kRpA karIne narakanA anata duHkha ApanArA kura kamathI mane cheDAvA cheDAvA. " zreSThIe Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIana nAmanA mAlAkAranI kathA kAryotsarga pArIne arjunamAlIne kahyuM. "he vatsa! tane dura karmathI zrI vIra prabhu cheDAvaze. mATe cAla, vizvane abhaya ApanArA te prabhunI pAse jaIe." ema kahIne zreSThI sudarzana arjunamAlIne sAthe laI zrI jinezvara prabhu pAse gaye. A vakhate dayAnA samudrarUpa zrI jinezvara prabhu lokonI AgaLa kalezane nAza karanArI dharmadezanA A pramANe devA lAgyA. he bhavyajana ! A lokamAM jeo mAMsanuM bhakSaNa karanArA che, jeo baha AraMbhane parigraha dharanArA che. jeo raudradhyAnamAM tatpara che ane jeo paMceMdriya jIno ghAta karanArA che te duSTa AzayavALA sarve ja ghora evA narakane viSe utpanna thaI tyAM asaMkhyAtA varSa paryata ghara vedanA sahana kare che." prabhunI AvI dharmadezanA sAMbhaLI atyaMta bhaya pAmele ajunamAlI hAtha jeDI vizvanA gurU ane vizvanA hitakArI evA zrI vIra prabhune vinaMti karavA lA. he nAtha! meM parAdhInapaNue karIne asaMkhya janene kSaya karyo che jethI nice hArUM narakabhUmimAM paDavuM thaze. mATe he svAmin ! mane koI evo upAya dekhADe ke jethI mahArUM narakane viSe paDavuM na thAya." zrI viraprabhue kahyuM. "he arjuna! je tane aMtakAle narakane bahu bhaya hoya te narakanA duHkhane nAza karanAruM pavitra cAritra aMgIkAra kara." pachI narakanA duHkhathI ati bhaya pAmelA ajunamAlIe tatkAla AdarathI zrI jinezvara prabhu pAse harSathI dIkSA lIdhI. pachI teNe zrI prabhune kahyuM ke "he prabho ! AjathI huM chaThThanuM paccakhANa karIzuM. temaja sarva prANIonA tiraskAra tathA tADanA rUpa upasargo sahana karIza." A pramANe ghara pratijJA karIne te sthira manavALe anamAlI pelA yakSanA maMdIrane viSeja kAyotsarga karIne rahyo. have te yakSa maMdIramAM AvatA evA loko arjunamAlIne joIne bahu krodha dharatA chatA tene vAraMvAra vividha prakAranA saha tiraskAra karavA lAgyA. eTaluM ja nahIM paNa te durAzaya manu, lAkaDI ane muSTi vigerethI tene mAravA lAgyA. paraMtu te arjunamAlIe pitAnA aparAdhane ciMtavatA thakI te enA upara manamAM paNa jarA kodha karyo nahIM. e mahAtmAe upasargAdi kaleza evI rIte sahana karyo ke te cha mAsamAM karmakSayathI mokSa pada pAmyuM. jevI rIte te mahAtmA arjunamAlIe mahA upazamathI dusaha evA lekanA tiraskAra ane tADanAdi upasargo sahana karyA tevI rIte krodharahita ane mahA upazamane dhAraNa karanArA temaja muktine IcchanArA bIjA zreSTha munioe paNa niraMtara pitAnA AtmAne viSe upasargo sahana karavA. 'zrIarjuna' nAmanA mAlAkAranI kathA saMpUrNa. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaSimaMDala vRtti-uttarAddha, mAhaNamahilaM sapaiM, sagapbhamavi cchinnupttverggo|| ghorAgAraM ca tavaM, kAuM siddho daDhapahArI // 75 // garbha ane pati sahita brAhmaNa strIne tathA gAyane haNI vairAgya pAmele daDha prahAri ati duSkara evA tapane karI siddhi pada pAme che 75 che 'zrIdRDhapahArI' nAmanA caramazarIrI mahApuruSanI kathA A bharatakSetrane viSe A pramANe saMpattithI suzobhita evI mArkadI nagarImAM mahA puNyarUpa yazanA samUhavAle subhadra nAme heTe zreSThI vasate hate. tene uttama rUpavAle, suMdara AkRtivAle, saMpattithI kAmadevanI upamAvAle ane guNalakSamInA sthAnarUpa datta nAmane putra hatuM. pitAe nehathI kaI kalAcArya pAse te putrane sarva kaLA ane zAstro bhaNAvyAM. anukrame vanAvasthA pApe eTale pitAe tene eka sArI kanyA paraNavI. paraMtu te datta, pUrva karmanA vazathI ghatakArI thaye. ekadA ghutanA rasamAM magna thaele te pitAnA jevA bIjA ghutakAnI saMgAthe ghata ramatAM bahu dravya hArI gaye. pachI te te dara bIjAonA kusaMga deSathI te nagarImAM corI karavA mATe vizeSe bIjAonA gharamAM pisavA lAgyuM. A vAta samudra zreNIe jANuM tethI te rAjadaMDanA bhayathI potAnA putrane rAjasabhAmAM ghasaDI gaye bhila samAna AcAravA ane ziSTAcArathI rahita e te datta paNa rAjanigrahathI bhaya pAmIne ke pallIne viSe nAzI gaye. tyAM te bhilla lekene maLe ane teonI sebatathI te tenA jevI kura buddhivALe thaye. A datta ekaja prahArathI sarva vastunA be kakaDA karI nAMkhate tethI bhalla lekee tenuM daDhaprahArI nAma pADayuM. pachI te daDhaprahArI haMmezA bhillonI sAthe cerInuM pApa karate. ekadA te draDhamahArI corI karavA mATe bIjA bhillo sahita mArkadI nagarIne viSe gayo. tyAM bIjA bhillo bIjA koInA gharane viSe peThA ane draDhaprahArI kaI brAhmaNanA gharane viSe gaye. A vakhate nidrAmAMthI jAgI gayele gharane mAlIka vikha jeTalAmAM tenA sAme deDe teTalAmAM pApI daDhaprahArIe khaDagavatI tenA be kA karI nAkhyA. pAchaLa garbhasahita evI brAhmaNa pikAra karavA lAgI. tene paNa teNe mArI. eTaluM ja nahIM paNa uMcA sIMgaDAM karIne prahAra karavA mATe AvatI evI gAthane paNa te duSTa daDhaprahArIe mArI nAkhI. pachI jatA evA teNe jyAre pRthvIupara liTatA brAhmaNInA garbhane dIThe tyAre tene spaSTa vairAgya pragaTa thaye. "ahA ! pApI evA meM A ghara pApa zuM karyuM? manuSya janmane viSe ghera pApa karanArA ane dhikAra thAo, dhikkAra thAo, narakanA anaMta duHkhanA kAraNarUpa AvuM ghera pApa karI have huM kayAM jAuM" A pramANe manamAM vicAra karI te draDhaprahArIe paMca Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prahArI ane zrIkuragADu muninI kathA. (83) muNi leca karI arihaMta prabhunuM cAritra lIdhuM. vaLI teNe e abhigraha lIdhe ke, "jyAM sudhI mane A pApa sAMbharaze tyAM sudhI huM anna jaLa nahIM lauM." AvI rIte ghera abhigraha laI te mahAtmA, "huM brAhmaNa, strI, bAla ane gAyanI hatyA karanAro chuM." ema kahI ane pUrvanA sthAnake AvI merU parvatanI peThe nizrelapaNe eka mAsa paryata kAyotsarge rahyA. tyAM anArya janee temane lAkaDI, mukI vigerethI baha prahAra karyA ane kaThora vacanathI bahu tiraskAra karyo te munie pitAnA cittamAM jarApaNa krodha karyo nahIM paraMtu huM ghora pApa karanAre chuM" ema kahI potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. A pramANe ghora Upasargane sahana karI te mahA muni karmane kSaya karI cha mAsamAM kevaLa jJAna pAmI mekSa pratye gayA. prathama brAhmaNa. strI, bALa ane gAyanA ghAtathI utpanna thaelA pApasamUhe karIne pachI pRthvI upara ALoTatA evA bALakane joI virAga pAmI dIkSA lIdhelA daDhaprahArI muni upazamathI ghora upasargane sahana karI cha mAsamAM mekSa lakSamI pAmyA. 'zrIdRDhapahArI, nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. jAisaraM rAyasuaM, ravaMtijuaM kUragaDuaM vaMde // caurovi tahA khavage, paMcavi sivamayalamaNupatte // 77 // rAjaputra, kSamAyukta ane jAti smaraNajJAna pAmelA kUragaDu munine valI cAtumasanA upavAsa karanArA bIjA cAra sAdhuone ema e nirUpadrava ane nizcala evA mokSa sukha pAmelA te pace munione huM vaMdanA karuM chuM. te 77 che zrIjuM nAmanA muninI thA. kaI eka nagarane viSe zreSTha saMyamavALA ane paMcAcAramAM pravINa evA keTalAka sAdhuo ekaThA comAsu rahyA hatA. temanA parivArane viSe nirmala manavAlA, bahuzruta, kSamAvaMta ane uttama tApavALA bahu sAdhuo hatA. teone viSe eka sAdhu haMmezAM mAsakSamaNe saMsAranI pIDAne nivRtta karanAruM pAraNuM karatA. ekadA te sAdhu, bIjA bAla ziSyanI sAthe AhAra nimitte nagaramAM pharatA hatA. tevAmAM raste kAdavamAM DhaMkAI rahelI keI deDakIne temaNe ajANatAthI kacarI nAkhI. te haNAyela deDakine joI pelA bAla muni vicAravA lAgyA ke " nice A sAdhu, gurUnI pAse pite A karelA pApanI AlocanA leze. " pachI zuddha AhAra varIne teo upAzraye AvyA. ane vidhi pramANe gurUnI AjJA laI bhajana karavA beThA. A vakhate pelA bAla sAdhue pharI ciMtavyuM je "zuM A sAdhu te moTuM pApa visarI gayA je tenI AlocanA lIdhA vinA bhejana karavA bese che ? hamaNAM te e munine huM kahevA samartha nathI kAraNa ke te eka mAsanA upavAsI che. jethI svArA kahyAthI te vacane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) zrI RSima`DalavRtti uttazuddha kApa pAmaze. paraMtu je te pratikramaNa vakhate AleAcanA nahi le te huM temane te pApa saMbhArI ApIza. " Ama vicArI te khAlasAdhu mAna rahyo. pelA sAdhu paNa AhAra karI rahyA pachI potAnI krIyAvidhimAM pravRta thayA. pachI sadhyAkAla thayA eTale pratikramaNa karavAne udyamavata thayelA sarve sAdhue potAnA gurUnI pAse pApanI AleAcanA levA lAgyA. pelA sAdhue peAtAnA pApanI AlecanA lIdhI nahIM e vAta jANIne uttama buddhivAlA temaNe hitane mATe turata pelA sAdhune kahyuM. " Aje bhikSArthe bhramaNa karatA evA pUjya Ape ajANuthI eka deDakInA vadhanuM pApa karyuM che tenI tame traNa prakAre AleAcanA kemana lIdhI ? " khAla muninAM AvAM vacana sAMbhaLI jaivavazathI krodha pAmelA te munie kahyuM. " irSyAsamitithI jatA evA meM deDakInA vadha kyAMthI karyA hAya ? are adhama kSullaka! tuM hamaNAM mane AvuM mithyAvacana kahe che tethI tuM vadha karavA yAgya che. " ema kahIne te sAdhu turata eka pATaleA laine te khAla sAdhune mAravA doDayA. krodhathI vyAkula evA te muni rastAmAM eka staMbha sAthe evA athaDAyA ke jethI te turata mRtyu pAmyA. ,, have je saMyamanI virAdhanA karavAthI sarpa rUpe utpanna thayA hatA te kulamAM A sAdhu paNa kApanA pariNAmathI sarpa rUpe utpanna thayA.pelA sarpo "ame saMyamanI virAdhanA karavAthI draSTiviSa sarpa thayA chIe." evI jAtismRtine lIdhe kyAre paNa hiMsA karatA nathI. te sarve so prAruka AhAra le che. AvA te sarpane joi pelA sAdhunA jIva rUpa sarpa vicAra karavA lAgyA. " meM AvI krIyA pUrve kAi sthAnake anubhava karelI che. " AvI rIte uhApA karatA te sarpane jAtismaraNa jJAna upanna thayuM. " dhikkAra che mane, je meM hitavacana kahenArA te khAla sAdhu upara kroSa karyo ane tethIja mane AvI pApaDhAyaka gati prApta thaI. have mhAre A bhavamAM pApakArI evA jarA paNa krodha karavA nahi. temaja niraMtara prAsuka AhArathIja AjIvikA karavI. mhAre A bhavamAM huMmezAM vItarAga deva, susAdhu gurU ane zrIjinarAja praNita dhamarUpa samakIta heA. " AvI rIte vizuddha AtmAvAlA, uttama buddhivAlA ane kSamAdhArI te khAla sarSe abhigraha lai eka niravadya khilane viSe nivAsa karyo. have ema banyuM ke A vakhate tumiNI nagarIne viSe ku'bharAjAnA lalitAMga nAmanA putra sarpanA karaDavAthI mRtyu pAmyA tethI rAjAe krodhavaDe evA paTaha vagaDALyA ke "jee sarpane mArI mArIne mhArI pAse lAvaze tene huM sAnA mhArA ApIza." rAjAnA AvA Adezane sAMbhalI nirdaya ane pApI evA bahu purUSo cAre tarapha sarponA nAza karavA mATe cAlyA. sarvene AkarSaNa karavAnI vidhinA jANa evA keTalAka purUSaSa te tyAM AvI pahoMcyA ke je vanamAM pavitra AtmAvALA pele kSapaka sAdhunA jIvavALA sarpa vasatA hatA. sarpanA dhasArAne anusAre te duSTa purUSo Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaragaDa nAmanA muninI kathA (85) rAphaDAnI AgaLa AvI sane AkarSaNa karanAra maMtra bhaNavA lAgyA pachI maMtranA bhaNavAthI atyaMta vihavaLa thaelo sarpa rAphaDAmAM rahevAne azakta thaye tethI te pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. " ahA ! hAruM sarve kareluM azubha karma u. daya AvyuM che te paNa he jIva! tyAre kiMcit mAtra paNa uga kara nahIM. mahAre te zrI arihaMta prabhu, siddha, pavitra sAdhuo ane zrI jinezvarapraNIta dharma e niraMtara zaraNarUpa che. huM sarve ne khamAvuM chuM ane teo sarve mahArA u. para kSamA karo hAre te sarva jI sAthe niraMtara maitrI haje paNa vaira haze nahi" A pramANe ArAdhanA karIne pachI grahaNa karyuM che anazana jeNe e te uttama buddhivALo "hArI viSamaya draSTithI A dIna purU zIdhra na mRtyu pAme." ema vicAra karavA lAgyo. pachI pavitra AtmAvALe te kSepaka sarSa manamAM parameSThi nava kAra maMtranuM samaraNa karato chate bahu dayAthI avaLuM mukha rAkhI rAphaDAmAMthI bahAra nikaLe eTale pelA nirdaya pApI purUSa tene chedI chedIne rAjA pAse laI gayA. A vakhate nagaradevatAe AkAzavANIthI rAjAne kahyuM ke "he naredra! tuM sarpone nahi mAra kAraNa tyAre eka putra thaze." nAgadevatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI kuMbharAjAe turata paDaha vagaDAvI nagaravAsI lekene sapane ghAta karatA aTakAvyA. have pele zapaka sarSa zubha thAna yogathI mRtyu pAmIne te ja vakhate kuMbha rAjAnI paTTarANInA garbhane viSe avataryo. pUrNa samaye rANIe eka putrane janma Ape jethI kuMbha bhUpatie pUtra janmanA aneka mahatsave karAvyA. nAma pADavAne vakhate paNa nAnA prakAranA mahotsavothI rAjAe tenuM nAgadatta evuM yathArtha pragaTa nAma pADayuM. anukrame pAMca dhAva mAtAethI lADa laDAvAte te putra vRddhi pAme tyAre pitAe tene kalAcArya pAse mUkIne kalAone abhyAsa karAvyo. ekadA gekhamAM beThelA ane piteja meLavelA sukhanA udayavALA nAgadatta IryAsamitithI jatA evA eka munIzvarane dIThA. munine jotAM mAtraja pUrva bhavanI smRtine pAmIne mokSanA sukhane abhilASI te nAgadatta saMsArathakI atyaMta virakta thayo. pachI mAtA pitAne madhura vacanathI samajAvI uttama buddhivALA te nAgadatta vairAgyathI dIkSA laIne pitAnA gurUne kahyuM ke "he guro! huM karmanA yogathI thoDuM paNa tapa karavA samartha nathI jethI mahAre A bhavamAM sarvathA krodhAdikane tyAga ho." gurUe kahyuM "he muni! tamane tapa karma vinA paNa krodhAdinA tyAgathI kevaLajJAna prApta thaze." gurUnAM AvAM parama hitakArI vacana sAMbhaLI jiteMdriya evA nAgadatta munie potAnuM citta sthira karyuM, paraMtu tiryaMca (sarpa) bhavamAM upArjana karelA ati sudhA vedanIya kukarmathI te samAdhArIne paNa atyaMta kSudhA lAgavA mAMDI te eTale sudhI ke tene namaskAra sahita (navakArazI) paccakhANa karavuM paNa duSkara thaI paDayuM tethI te vAraMvAra bhejana karavA lAgyA. jethI tenuM lokamAM kUragaDuka evuM nAma paDyuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) cItraSimaMDala vRtti-uttarAddha, ekadA rAtrIne viSe pahelI pirasImAM vidhithI svAdhyAya karI te muni pitAnA AtmAnI niMdA karate chate upAzrayamAM beThA hatA te niMdA A pramANe - virati nahi pAmelA ane thoDA paNa tapa karma rahita evA mane dhikkAra thAo. hArAM sarva karmo zI rIte kSaya pAmaze? A kAyotsarge rahelA zreSTha cAra sAdhuo anukrame eka, be, traNa ane cAra mAsanA niraMtara tapa kare che. A pramANe pitAnI niMdA ane bIjAnI prazaMsA karatA evA te kUragaDu sAdhu dharmadhyAnamAM lIna thayA. A vakhate divya AbhUSaNathI dedIpyamAna evI ke devIe pelA cAra sAdhune tyajI kuragaDu munine namaskAra karyo. ane ati harSita cittathI teNIe vAraMvAra kuragaDune kahyuM ke "he bhAvasAdhu kuragaDu muni ! tame dIrdhakALa paryata jayavaMtA vata. A pramANe kahIne jeTalAmAM te devI pAchI vaLI eTale pelA cAra sAdhuo krodhathI teNIne pragaTapaNe kahevA lAgyA. aho ! ApaNe sAMbhaLIe chIe ke deva ane devIone viSe parama viveka hoya che te A devIe tapasvI evA ApaNane tyajI daI e aviratine kema vAM?" devIe pAchA vaLIne kahyuM. "he zreSTha munio! tame vRthA krodha na kare kAraNa A bhAva sAdhu che ane tame dravya sAdhu che. te mATe meM tamane tyajI emane vaMdanA karI che vaLI emanuM bhAvasAdhupaNuM tame savAramAMja jANaze." A pramANe kahIne devI turata pitAne sthAnake gaI ane cAra sAdhuo paNa krodhathI AkuLa vyAkuLa thatA chatA rahyo. have savAramAM nirmala manavAlA kuragaDu munIzvara pitAnuM Avazyaka karI temaja be ghaDInuM paccakhANa pUruM karI vidhipUrvaka zuddha AhAra laI AvyA. tyAra pachI te vidhithI pelA sAdhuonI vinaMti karIne jeTalAmAM bhejana karavA bese che. teTalAmAM krodhAtura thaI rahelA pelA sAdhuoe AvIne tenA bhejanamAM (lema, mukha ane nAsikAna mala) nAkhe. ahe ! krodhI purUSe zuM zuM nathI karatA? pachI teTalA pramANa AhAra judo karI kSamAvaMta evo te uttama buddhivAle kuragaDu muni bAkIne AhAra karate chate cittamAM A pramANe vicAravA lAgyuM ke - "thoDA paNa tapa karmathI rahita evA mane pramAdIne dhikkAra thAo. je huM A sAdhuonI vaiyAvacca paNa karI zakyuM nathI. valI e paNa hAre pramAda che je emanA lebsahArA bhejanamAM paDyA. je meM emanA leSma nivRtta karyA hatA te Ama thAta nahi. tapa ane vaiyAvacca karavAmAM asata chata he jIva! je tuM AvI rIte mada karIza te hArI zI gati thaze? A pramANe hAthamAM bhajanane kelIo laI zUnya cittathI pitAnAja deSane jotA evA te muni bahu kheda karavA lAgyA. pachI dharma dhyAna karI zukaladhyAna karatA evA te kUragaDu munine sarva artha ApavAmAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharagA' tathA zrIkeADIza, dinna ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA. ( 87) samartha evuM kevalajJAna upanna thayuM. devatAoe suvarNa kamala upara si'hAsana karyuM. tenA upara kUragaDu kevalI beThA. A vakhate " kevalajJAne karIne sUkSmarUpa hai krUragaDu muni ! tame jyavatA varto " ema mhetA evA devatAoe ATha prAtihArye racyA. pUraga une kevalajJAnanI prApti jANI pelA cAra sAdhue zAMta thayA chatA paraspara kahevA lAgyA " ahA ! rAtrIe devatAe satya kahyuM hatuM je ene bhAvasAdhu kahyo hatA ane ApaNane krodhI jANIne dravya sAdhu kahyA hatA. hA ! pApI evA ApaNe e mahA " pachI muninA bahu aparAdha karyAM. jethI ApaNane kheAdhikhIja paNa durlabha thayuM. 66 Aja bhagavAna ApaNane saMsAra samudrathI tAraze " ema vicArIne zAMta thaelA te cAre munie; sarvajJamAM zreSTha evA te kUgaDu muninA caraNamAM paDI prAdurbhAva pUrvaka potAnA aparAdhanI evI rIte kSamA, mAgavA lAgyA ke atyaMta zAMta evA te cAre mahAtmAone turata leAkAleAkane prakAza karanArUM kevalajJAna upanna thayuM. ahA ! jo ke pAte pApasamUhane nAza karanArA evA gheADA paNa tapane karI zakatA naheAtA tApaNu mhATI evI eka kSamAe karIne kevalajJAna melavyuM te zrI krUragaDu munIzvara, te cAre kSapaka sAdhunI sAthe uttama leAkane pratibeAdha karavA nimitte pRthvI upara dvI kAla paryaMta vihAra karI siddhipada pAmyA. zrIkuragaDa suninI kathA saMpUrNa. koDinnadinnasevAla - nAmae paMcapaMcasayakalie || paDibuddhe goyamadaMsaNeNa paNamAmi siddhe a // 78 // zrI gAtamasvAmInA darzanathI pratiaiAdha pAmelA, pAMcase pAMcase sAdhunA parivAra yukta, ane siddhipada pAmelA keDinna, dinna ane sevAla nAmanA muniAne huM vaMdana karUM chuM. 5 78 5 egassa ravIrabhoaNaheU, nANuppayA muNeyavvA / asya parisAe, diTThIi jimi taiassa // 79 // temAM pahelA keADinna munine jJAnAsattinu kAraNu kSIraleAjana jANavuM, bIjA kriSna munine jJAneAsattinuM kAraNa khAinuM darzIna jANavuM ane trIjA sevAla munine jJAnAsatinuM kAraNa jinadarzana jANavuM. 5 79 5 zrIkoDinna, dinna ane sevAlanAmanA traNa munionI kathA. A bharata kSetramAM svarga saMpattinA parAjaya karanArI ca'pApurImAM sAla ane mahAsAla nAmanA e rAjAe rAjya karatA hatA. ekadA tyAM zrI mahAvIra prabhu samavasaryA, eTale devatAoe bhaktithI temanu samavasaraNu racyuM. vanapAlanA sukhathI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (e) zrISimaDala vrutti-uttarA zrI vIraprabhunA Agamanane sAMbhalI atyaMta harSa pAmelA te anne bhUpatie tatkAla zrI jinezvara prabhu pAse gayA. tyAM kArya nA jANu ane upanna thaelI bhakitathI bhAvita cittavAlA te anne ba Mdhuoe zrI jinezvarane traNa pradikSaNA karIvidhithI praNAma karyA. pachI iSTa vastu ApavAmAM kalpavRkSarUpa ane zAMta tejathI suzobhita evA zrI prabhue bhavya jIvAnA upakAra mATe maneAhara dharma dezanAnA AraMbha karyA. huM bhavyajanA ! devaratnanI peThe durlabha sarva sAmagrI yukata A manuSyabhava pAmIne kutirUpa strIne melavanAra Alasyane aMgIkAra na karI. caiAvana, nadInA puranI peThe asthira ane anarthakArI che. lakSmI nadInA kalleAla jevI caMcala che, pAMca viSayA paNa kapAkala samAna che. temaja svajanAdikAnA samAgama paNa svama jevA che. he bhavyajanA ItyAdi sarva vicAra karIne saMsAradAyaka pramAda tyajI dai ane zAzvata AnaMda tathA sukha ApanArA arihaMtanA dharmane sevA. " AvI zrIjinezvara prabhunI dharma dezanA sAMbhalIne pratimAdha pAmI vairAgyavata thaelA zAla ane mahAzAla prabhune vinaMti karavA lAgyA ke: " he vibhA ? ame hAlamAM rAjyanI vyavasthA karI zIghra ahi' AvIe tyAM sudhI Ape kRpA karI ahiMyAja rahevuM. ' prabhue kahyuM. " A kAryamAM tamAre vilaMba karavA nahIM kAraNake mhoTA purUSone paNa uttama kAryo ahu vidmavAlAM thai paDe che. " pachI te banne bhAIoe nagarImAM AvI potAnI haeNna ke je kAMpIlyapuranA piThara bhUpatinI strI thatI hatI, tenA putra ( bhANeja) gAgalane potAnA rAjyanA abhiSeka karyo ane pachI pAte tatkAla zrI jinezvara prabhu pAse AvyA tyAM teoe dIkSA lIdhI pachI sattara prakAranA zuddha sayamane pAlatA evA te banne sAdhue anukrame ekAdazAMgInA-sUtra tathA arthanA jANa thayA. ekadA te banne munio, zrI mahAvIra prabhune vina Mti karavA lAgyA ke, " he tIrthezvara prabhu ! jo Apa amane dharma lAbha mATe AjJA Ape te ame zrI gItama gurUne sAthe lai pRSTaca'pA nagarImAM geAgAliAdikane pratibeAdha karavA mATe jaIe. " ' prabhue emaNe ' ema hA' ema kahyuM eTale te banne munirAja zrI gaiAtamane sAthe lai pRSTaca'pA nagarImAM gayA. pachI sAla, ane mahAsAla sahita Adi gaNanAtha evA zrI gaiAtamane AvyA jANI mAtApitA sahita gAla ahu harSa pAmyA. tyAra pachI mAtApitAdi parivAra sahita te gAgali bhUpati temane vaMdana karavA mATe sukRti nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM teNe prathama gAtama gaNadharane traNa pradakSiNA karavA pUrvaka namaskAra karIne pachI bhaktithI sAla mahAsAla munine vaMdanA karI. zrI gAtama pAse dharmopadeza sAMbhalI mAtApitA sahita gAgala utkRSTa savega pAmyA. tethI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kreDiTanna, dinna ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA ( 29) potAnA putrane rAjya soMpI mAtApitAsahita zrI gaiAtama pAse dIkSA lIdhI. pachI zrI vIraprabhune vaMdana karavA mATe teo javA lAgyA evAmAM raste sAla ane mahA sAla ane munie peAtAtAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA ke " A traNe jaNAne ( mhena nevI ane bhANejane) ApaNe rAjyapada ApyuM hatuM ane hamaNAM teone sa'sArathI utArI mUkayA che. " A pramANe harSanA utkarSa thI vicAra karatA evA te mahAtmArUpa banne jaNAne ujavala evuM kevala jJAna utpanna thayuM. have pelA gAgali vigere traNa jaNA paNa potapotAnA cittamAM vicAra karatA hatA ke, A ne bhAioe prathama amane rAjayAsane sthApana karyA hatA ane hamaNAM teoeja amArA saMsArarUpa kUvAthI uddhAra karyo che, " AvI rIte nila adhyavasAyathI vicAra karatA evA te traNa mahAtmAone paNa vizvane prakAza karanArUM kevalajJAna utpanna thayuM. pachI tee sarve samavasaraNamAM jai prabhune traNa pradakSiNA karI vaMdanA nahi karatA chatA turata kevalajJAnInI padAmAM gayA, AvI rIte prabhune vaMdana karyA vinA jatA evA tene joI gAtama gaNadhare kahyuM. "huM vinita vatsa ! tame prathama zrI jinezvara prabhune kema vanA karatA nathI ? " A avasare tInAtha evA zrI vIraprabhue gItamane kahyu ke " huM gAtama ! tame e jJAnIonI azubha evI AzAtanA karaze nahIM. " gAtame pUchyuM. " huM tIthezvara ? emane kevalajJAna zAthI utpanna thayuM ? " prabhue kahyuM. zubha dhyAnanA ceAgathI " tIrthanAthanAM AvAM vacana sAMbhaThThI gAtama vicAra karavA lAgyA ke " hA hA ! mhArA pachInA sAdhuone kevaLajJAna utpanna thayuM ane mane nahIM. " AvI rIte vicAra karatA jeTalAmAM temanA manane viSe mA kheda utpanna thayA teTalAmAM te padAne viSe devatAo paraspara vAta karavA lAgyA ke " Aje dezanA ApatA evA zrI arihaMta prabhue ema kahyu ke je purUSa, aSTapadya parvatane viSe devAne namaskAra karaze te purUSa teja bhavamAM kevalajJAna pAmI akSaya evA meAkSa sukhane pAmaze. nice eja uttama tattvArthaM che. " pachI gAtamagurU devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI jinezvaranI AjJA lai aSTapada tIrtha pratye gayA. te ,, have ema banyuM ke pAMcase pAMcase ziSyanA parivAravALA dinna, keDinna ane sevAla nAmanA traNa tApase sacitta evA kada ane sevALa vagerenuM bhakSaNa karatA chatA eka, be ane traNa evA anukrame upavAsanA pAraNe aSTApada pratye javA mATe taiyAra thayA hatA. temAM dinna ceAthabhakta tapathI pahelI mekhalA pratye gayA. keADinna chaThThanA tapathI khIjI mekhaLA pratye gayA ane trIjA sevAla aThThamanA tapathI trIjI mekhalA pratye gayA pachI teo gAtama gaNadharane AvatA joi vismaya pAmatA chatA paraspara vicAra karavA lAgyA ke: " aheA ! tapathI dubaLa agavALA ame tA A aSTApadma parvata upara caDhIM zakatA nathI teA gajarAja sarakhA auDha dehavALA A muni zI rIte caDhI zakaze ?" 12 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^ ^ ^ ^^ ^^ ^ ^^ ^ (0) zrI vaSimaMDalavRtti uttarAddha. Ama teo vicAra karatA jotA hatA teTalAmAM gautama gaNadhara sUryanA kiraNanuM avalaMbana karI pitAnI labdhithI zIvra aSTApadanI upara caDhI gayA. tyAM bharatezvare karAvelA pita pitAnA aMganA varNa ane pramANayukta dehavALA covIsa tIrthakaranA pratibiMbavAlA jinamaMdIrane viSe vidhithI stutipUrvaka namaskAra karI vaizramaNa ane tenA sAmAnika devatA je vAsvAmInA jIvane puMDarIka adhyayanathI pratibadha karIne abhUta AkRtivALA gautamasvAmI jyAM tApase che tyAM Ave che teTalAmAM vismaya pAmyuM che citta jemanuM evA te tApasa pitAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgyA ke -"je AvI zaktine dhAraNa karanArA, puSTa zarIravALA ane tejavaMta mahAtmA je amArA gurU thAya te jarUra sarva arthanI siddhi thAya. Ama vicAra karIne te traNe tApase turata paitama gaNadharane vinaMti karavA lAgyA ke "he bhagavana ! Apa amArA sugurU che mATe amane dIkSA Ape " pachI gaiAtame, temanI gyatA jANa harSathI te paMdarase tApasane dIkSA ApI. tyAra bAda te pitAnA moTA parivAra sahita gatama, gajarAjanI peThe zrI viraprabhune vaMdana karavA mATe cAlyA. madhyAnha vakhate rastAmAM koI gAma AvyuM. tyAM gatama gurUe sarva ziSyane pUchayuM ke "he vatsa ! kahe huM tamArA mATe ze AhAra lAvuM ? teoe kahyuM. " he bhagavan! ame bahu kAla paryata kharAba annanuM bhakSaNa karavAthI kaSTa pAmyA chIe mATe hamaNAM amane sAkara ane ghI yukta paramAna lAvI Ape. " pachI sarva labdhinA dhAraNahAra gotama gurUe gAmamAMthI paramAna lAvIne kahyuM. " he vatsa ! bhejana kare." save ziSya pAtramAM rahelA paramAnane joI vicAravA lAgyA. " A ATalA paramAnathI ApaNane zuM thavAnuM che? athavA te savotizaya labdhivALA A gurU kalpavRkSanI peThe ApaNane mane bhiSTa padArtha ApanArA thaze." pachI sarve ziSya bhejana karavA beThe chate paitamasvAmIe pAtramAM aMguTho mUkIne paramAnna pIrasyuM. A vakhate te guranI mahA labdhithI cakravartinA nidhAnanI peThe pAtramAM paramAnna AzcaryakArI akSa yarUpa pAmyuM. tene joIne vadhatI evI zubha bhAvanA vaDe pAMcase ziSya sahita dirane kevaLajJAna utpanna thayuM. bhejana karI rahyA pachI jatA evA zaitama gurUne te ziSyoe ekaThA thaIne pUchayuM ke "he svAmin ! Apa kayAM jAo che ?" gatame kahyuM "hAza gurUnI pAse" ziSyoe pharI pUchayuM " aho ! lekesara bhAvavALA tamArA paNa je gurU che te kevA che ? " gautame kahyuM "he vatsa ! je mhArA gurU che te sarvajJa che, niraMtara cesaTha idro temanA caraNakamaLanI sevA kare che, temanA mastaka upara avalaMbanarahita traNa cha zebhe che. temanI pAchaLa sUrya nI peThe bhAmaMDala dIpI rahyuM che, temanA upara bAra guNavALo ane janapramANa bhami paryata vistAra pAmele azoka vRkSa adhika zobhAthI zobhI rahyo che e tri Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI keDija, dinna ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA. (9) leka nAthanI dezanAbhUmine viSe devatAo ati harSathI abhUta puSpavRSTi kare che. traNa bhuvananI prabhutAnA padane sUcavanArA ane traNa jagatanA janane AzcaryakArI evA siMhAsanane viSe e prabhu virAje che. vaLI traNa lokanA janane AkarSaNa karavAmAM maMtrarUpa jemane devaduMdubhi nahi vagADayA chatAM paNa huMkAra zabdanI peThe atyaMta vAgyA kare che, temanA banne paDakhe haMsanA samUhanI peThe cAmaranI paMkti zebhI rahI che. temaja sarva prANIo potapotAnI bhASAmAM samajI zake tevI temanI vANuM eka jana paryata saMbhaLAya che. ItyAdi aneka saMpattivALA traNe jagatanA pati ane zrI vIra nAmavAlA hArA gurU Aje tamane pratyakSa thaze." A pramANe paraspara vAta karatA evA te sarve munIzvare mekSanA samIpa rahelA samavasaraNa pratye AvyA. tyAM samavasaraNanA darzanathI ja prApta thaelA zubha dhyAnavaDe daLI nAkhyA che karmarUpa mala jemaNe evA te bIjA keDinnAdi pAMcaseM sAdhuo kevaLajJAna pAmyA. bAkI rahelA sevAlAdi pAMcaseM sAdhuo jinasvarUpane joI zubha bhAvanA bhAvatA chatA kevalI thayA. - pachI te sarve paMdarase kevalI sAdhuo zrI jinezvarane pradakSiNA karI jeTalAmAM kevaLInI parSadAmAM javA lAgyA. teTalAmAM gotama gurUe pUrvanI peThe kahyuM ke, "huM vatsa! zrIvIra prabhune namaskAra na karavA rUpa te vizvagurUnI avajJA na kare" gAmanAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI vIra prabhue temane kahyuM ke -"he gautama! hamaNuM tame e kevalajJAnIonI pA5dAyI evI ghADha AzAtanA na kare." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI zuddha AtmAvAlA aitima pitAnA manamAM nizcaya karIne bahu ciMtA karavA lAgyA ke, "aho! huM jene jene jenI dIkSA ApuM chuM tene tene ujavaLa evuM kevaLajJAna utpanna thAya che. " paraMtu mane kevaLajJAna thatuM nathI. zuM mane A bhavamAM kevaLajJAnanI prApti nahi thAya? dhikkAra che mahArA AtmAne" AvI rIte kheda karatA evA gautamane zrIvIra prabhue kahyuM. "he vatsa gautama ! tuM kevaLajJAnanI utpatti nimitta kheda na kara, kAraNa aMte ApaNe banne jaNa sarakhA thaIzuM." prabhunAM AvAM vacanathI gatama nisaMdeha thayA. ane temaNe saMkhyAbaMdha mANasane pratibodha pamADI saMsArathI mUkAvyA. pachI vIra prabhue pitAne nirvANa samaya pAse Avyo jANI te vakhate gatamane devazarmA brAhmaNane pratibodha pamADavA mokalyA. caitama te brAhmaNane pratibaMdha pamADI pAchA AvatA hatA evAmAM temaNe rastAmAM prabhune mokSa sAMbhaLyo. tethI te vajavaDe haNAyelAnI peThe kSaNamAtra te zunya thaI gayA. pachI saceta thayA eTale vilApa karavA lAgyA. he prabho ! tArAvinA Aje mithyAtvarUpa aMdhakAra phelAze, kutIrthika kezikA gajArava karaze, durbhikSa, Damara, virAdi rAkSasane pracAra thaze tathA rAhugrahasta caMdravALuM jema AkAza ane dIvA vinAnuM ghara tema tArA vinAnuM bharata Aja thaI gayuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vaSiahalavRtti uttarAddha hevi! vAraMvAra kenI Agala jaIne prazno pUchIza tema huM bhadana, bhadanta kene kahIza, tema mane gautama kahIne koNa bolAvaze, hAhA vIra! A zuM karyuM? AvA avasare mane dUra karyo, zuM bAlakanI mAphaka huM tAre cheDo pakaThata athavA zuM kevalajJAnamAM bhAga mAgata athavA zu mane laI gayA hatA te mekSamAM saMkIrNatA thAta? * A pramANe zrI gautama prabhu bAlakanI peThe vividha prakAranA vilApa karIne pachI utpanna thaelA vivevAlA te pite manamAM vicAra karavA lAgyA. "hA meM jAyuM. vItarAga purUSe sneharahita hoya che. mane pramAdIne ja dhikkAra thAo. kAraNa ke je meM ahiM zratopayoga svIkAryo nahIM. mUDha e huM A meharahita evA zrI vIra jinezvarane viSe vRthA meha karuM chuM ke je meha nice saMsAranuM kAraNa che. huM ekaja chuM. hAruM kaI nathI." AvI rIte vicAra karatA evA te zreSTha gatamasvAmIne kevalajJAna utpanna thayuM. savAre IMdrAdi devatAoe temane e kevaLamahatsava karyo ke jethI sarve ane bahu harSa pAmyA. AvI rIte maitama gaNadharanA adhika darzanathI pratibaMdha pAmI cAritra aMgIkAra karanArA ane zuddha cittavALA te DinnadinAdi tApase pitA pitAnA ziSya sahita kevaLajJAna pAmIne nitya lakSamInA sthAnarUpa zivapada pAmyA. zrIkoDinna, dinna ane sevAla munino saMbaMdha saMpUrNa vipparivaDiavibhaMgo, saMbuddho vIranAhavayaNeNa // sivarAyarisI ikAra-saMgavI jayau siddhigao // 80 // visaMghaTi avadhi jJAnanA AbhAsavAlA zrIvIra prabhunA vacanathI pratibaMdha pAmelA, ekadasaMgInA jANuM ane chevaTa siddhipada pAmelA zrIzivarAjarSi vijyavaMtA varto. | | 'riverUmara' nAmanA rAnI jAya che. A bharata kSetranA magadha dezane viSe sarva prakAranA sukhathI pUrNa ane prajAne AnaMdakArI evA ziva nAme rAjA rAjya karate hato. tenA kezamAM niraMtara dhana dhAnyAdi vRddhi pAmatuM hatuM tethI laghu kamI evA te bhUpALane manamAM vicAra thaye ke "nizca pUrva bhavanA utpanna thaelA dharmarUpa kalpavRkSanuM A phala che. mATe A bhavamAM paNa te dharma 5 kalpavRkSanuM sevana karuM ke jethI bIjA bhavamAM tenuM uttama phala pAmI zakAya." A pramANe vicAra karatA te ziva bhUpatine vairAgya prApta thaze. tethI teNe bhejanA vastrAdikathI sarva svajanone saMtoSa pamADI dIna tathA adInajanene mahA dAna ApI ane harSathI pitAnA putrane utsavapUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. pachI pile kAvelA trAMbAnA adbhUta bhikSApAtrane tathA jalapAtrane laI tApasa thaye ave aharniza chaThTha aThThamAdi ugra tapa karI pAraNAne viSe pakavAnnanI peThe sukAM pArka vigerenuM bhakSaNa karavA lAgyuM. A pramANe samatAthI rahelA evA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjarSinI kathA, te zIva tApasane saMkhyAvaMta dvIpa ane samudranuM gocara evuM vibhaMga sAna utpanna thayuM. tethI te nagaramAM AvIne tenI pAse saMkhyAvaMta dvIpanuM svarUpa nirUpaNa karavA lAge. A avasare sarvanA hitaciMtaka evA zrI vIra prabhue potAnA sAdhuene kahyuM ke, "he munIzvare! tame zIdhra ziva tApasa pAse jaI tene kahe che te lokonI pAse dvIpa ane samudranuM mithyA prarUpaNa kara nahi kAraNa ke zrI jinezvaroe dvIpa ane samudro asaMkhyAtA kahelA che mATe utsutranuM nirUpaNa karanArA purUSane mahA pApa lAge che" prabhunuM vacana aMgIkAra karI sarve sAdhuoe ziva tApasa pAse AvIne jinezvara evA zrI vIra svAmInI AjJA kahI. zIva tApasa paNa te vAta sAMbhaLI karmakSayane viSe manamAM zaMkA dharate chato sAdhuone pUchavA lAgyo ke, "tamane A sarva kayA mahAtmAe kahyuM che?" sAdhuoe kahyuM "he zivarAjarSi! sarva darzananA jANa ane sarvajJa evA zrI vIra nAmanA mahAtmAe e sarva amane kahyuM che." pachI ziva tApasa vicAravA lAgyo "hamaNAM zrI vIranAmanA mahAtmA sarvajJa ane rAgarahita saMbhaLAya che te te mithyA kema bele? mATe cAla hamaNAM temanI pAse jaI ane mahArA hadayanA saMzayane dUra karI temanA kahelA dharmane huM aMgIkAra karUM." Ama vicAra karIne te ziva tApasa sAdhuonI sAthe zrIjinezvara prabhu pAse gayA ane pitAnA AtmAne niHsaMzaya karI pratibaMdha pA pe. tyAra pachI te mahAmuni ziva tApasa, jinezvaranI pAse jenI dIkSA laI thoDA kALamAM ekAdazAMgInA jANa thayA. tIvra tapathI upasargane sahana karI ane kevaLajJAna pAmI te zivamuni mokSapada pAmyA. ajJAnavaDe karelA ugra tapathI utpanna thaelA vilaMga jJAne karI saMkhyAvaMta dvIpa ane samudranuM sthApana karavAmAM tatpara ane tApasenA adhipati evA ziva tApasa, zrI vIra prabhunA vacanathI pratibaMdha pAmI, vrata laI ekAdazAMgIne abhyAsa karI ane chevaTa kevalajJAna pAmI avyaya evA mokSapuranA ezvaryane pAmyA. 'zrI zivarAjaSi ' nI kathA saMpUrNa. cajasahi karisahassA, bausahi saaThadaMta asirA / daMte a egamege, pukhariNIaM aSTha // 81 // iMdranI AjJAthI airAvata nAmanA devatAe cosaTha hajAra hastinA rUpa vikaltha temAM eka eka hastine ATha ATha mastaka, mastake mastake ATha ATha dAMta ane eka eka dAMtane viSe ATha ATha vAgye. 81 che aTa lakkhapattAI, tAsu paumAI huMti patte / pa pa varasa nA rahI viDyo te 82 || Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Www (94) zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha - te pratyeka vAvyamAM lAkha lAkha pAMkhaDIvALAM ATha ATha kamaLa ane patra patre batriza baddha divya nATaka deva devIo kare che. te dara che egega kaniAe, vAsAya vaDisao ayai paumaM / aggAmahisIM saddhiM, uvagijhai so tahiM sakko // 83 // kamalanI eka eka karNikAne viSe racelA uttama mahelamAM iMdra pitAnI agra mahiSIonI sAthe bhagavAnanA guNa gAya che. 83 che eArisa iTie, vilaggamerAvarNami daDU hariM / rAyA dasannabhaddo, nikhato punasapainno // 84 // - AvI mahA labdhithI airAvata hasti upara beThelA iMdrane joIne apUrNa thaI che pratijJA jenI evA dazArNabhadra bhUpatie cAritra lIdhuM. 84 zrIdazANabhadra' nAmanA rAjAnI kathA * * dazArNa nAmanI mahApurIne viSe sarva rAjAomAM mukhya ane samudra samAna gaMbhIra darzANa bhadra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA aMta:purane viSe jagatane AzcaryakArI rUpavaDe sarva devAMganAone parAbhava karanArI pAMcase strIo hatI. dazA bhadra rAjA pitAnA vanathI, rUpathI, bhUjaparAkramathI ane tenAthI bIjA sarva rAjAone tRNa samAna mAnatA hatA ane tethI ja garva rUpa parvata upara ArUDha thae te bhUpati, iMdranI peThe pitAnA maheTA rAjyane niraMtara bhegavate hate. A avasare dazArNapurInI pAse rahelA dazArNakUTa nAmanA parvatane viSe deva manuSyane harSa karAvanArA zrI vIra jinezvara samavasaryA. devatAoe racelA samavasaraNamAM siMhAsana upara besI zrI viraprabhu dharmadezanA ApavA lAgyA. vanapALe prabhunA Agamanane jANa bahu harSa pAmatA chatAM turata darzANabhadra rAjAne vadhAmaNI ApIne kahyuM. "he svAmin ! jemanA caraNakamalanI devatAo sevA kare che te traNa jagatanA pati zrI viraprabhu hamaNuM dazArNakUTa parvatanA zikhara upara samavasaryA che vanapALanAM AvAM vacana sAMbhaLI manamAM atyaMta harSa pAmelA dazArNabhadra bhUpatie tene tuSTidAnamAM pitAnA aMganAM AbharaNe ApIne vicAryuM je "huM kAle tevI moTI samRddhithI vIra prabhune vaMdana karavA jaIza ke jevI samRddhithI pUrve ke paNa gayo nahIM hoya." A pramANe vicAra karIne savAre prabhAta saMbaMdhI kriIyA pUrNa karI dazArNabhadra bhUpatie parvata samAna hajAro hAthIone, iMdranA azva samAna lAkhe ane subhaTa purUSathI vyAsa evA asaMkhya rane ane suzobhita vastrAbharaNa tathA AyudhathI dIpatA koTI vAlAne taiyAra karyA. valI uttamabhAvAlI pitAnI pAMcase rANIone paNa sukhAsanamAM besADI. AvI adbhuta saMpattithI bIjA bhUpatione Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazArNabhadra nAmanA rAjAnI kathA. ( 95 ) tRNa samAna gaNatA evA te dazArNabhadra nRpati bhaktithI zrI vIraprabhune vaMdana karavA mATe cAlyA. zrI jinezvara prabhune vaMdanA karavA jatA dazArNabhadra bhUpatine joi sA dharmedra vismayathI vicAra karavA lAgyA. " vizva madhye A rAjAne dhanya che. valI tenuMja jIvita kRtArtha che ke je te AvI mahA bhaktithI vIraprabhune vaMdana karavA jAya che. paraMtu pUrve khIjA keAi rAjAe prabhune na vAMdhA hAya evI mahA samRddhithI mhAre prabhune vAMDhavA " evA abhimAnathI e bhUpatie peAtAnI bhaktine dUSita karI che. jo ke ceAsaDha iMdro potAnI sarva samRddhithI ekI vakhate zrIjinezvarane vaMdana karavA Ave te paNa te tIrthapati sa MtuSTa thAya tema nathI kAraNa ke jinezvarI anaMta khaLa, jJAna ane Ana MdavAlA hoya che. mATe A bhUpatinA abhimAnane dUra karAvavAneA A avasara che. " ema vicAra karIne iMdre, erAvaNane AjJA karI. pachI rAvaNe paNa iMdranI AjJAthI sATha hajAra hastinA rUpa vikaryAM. pratyeka hAthIne pAMcase khAra sukha, pratyeka mukhe ATha ATha dAMta, pratyeka dAMte jalathI pUrNa evI ATha ATha vAgyeA. pratyeka vALyamAM lAkha lAkha pAMkhaDInAM ATha ATha male. pratyeka pAMkhaDIe atrIzamandva divya nATakA thAya che. valI pratyeka kamalanI kANikA upara eka eka mahA samRddhivALA mahela racyA. ane te dareka mahelanA agrabhAgamAM rahelA siMhAsana upara peAtAnI AThe agra paTTarANIonI sAthe beThelA iMdra che, te devatAo sahita zrI jinezvara prabhunA guNa gAya che. AvI mahAsamRddhithI arAvaNu hasti upara beThelA IMdra bhagavaMtane traNa padakSiNA pUrvaka namaskAra karyo. A vakhate pAchalA e ugra pagathI pRthvI upara ubhA rahelA airAvaNu hastinA AgalA be paga prabhunA prabhAvathI parvata upara gayA. te uparathI leAkeAe arihaMta prabhunA caraNuthI pavitra evA te dazANuM kUTa parvatanuM gajAgrapAda evuM nAma pADayuM. IMdranI AvI samRddhi joi dazA bhadra bhUpati potAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA. ke " meM vizvane AzcaryakArI AvI samRddhi vistArI te paNa A iMdranI saMpattithI huM atyaMta laghupaNuM pAmI gaye. hA ! meM' je pUrva pratijJA karI hatI te niSphaLa thai. nizce A IMdre pUrvabhave agaNya puNya karyuM che, me tevuM puNya karyuM nathI. tethIja hu` alpa vaibhavavAlA thayA. have huM A bhavamAM nirmala evA ara haMta dhamane evI rIte AcarUM ke jethI AvatA bhavamAM bIjAethI apapaNuM pAsu nahIM. " AvI rIte vicAra karI vairAgyavAsita thaelA te dazA bhadra bhUpatie pAMcamuSTi leAca karI devatAe ApelA ativeSa aMgIkAra karyA ane teja vakhate jinezvara prabhune traNa pradakSiNA pUrvaka vaMdanA karI mukitarUpa vadhunI sAthe pANIgrahaNu kAvanArUM ciratra aMgIkAra ryuM. pachI dazArNa bhadra bhUpatine munirUpe joi atyaMta harSa pAmelA iMdre temanI prazaMsA karI ke " traNa leAkane stuti karavA cAgya sadguNuvAlA hai rAjiSa ! tame Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha A jayavatA vartA. traNa jagamAM tamArUM abhimAna satya TharyuM che ke jene mATe tame peAtAnuM vistAravAnuM rAjya pazu zIghra tyajI dIdhuM, tame peAtAnI pratijJA pUrNa karavAthI mane paNa jItyA teA pachI bIjo sa'sArI jIva tamane jItavA kema samartha thAya ? huM sAdhu ! saMsArane haraNa karatA evA tamAe jevI rIte mane jItyA che tevIja rIte thADA kAlamAM karmarUpa zatruone jItI tame kevalI thAo. prakAre dANabhadra rAjAne stuti karavA pUrvaka namaskAra karI temaja arihuMta prabhunI dharma dezanA sAMbhalI guNavaMta evA IMdra, svarga pratye gayA. dazANuM bhadra rAjarSi paNa dhAra tapa karI karmarUpa zatrune nAza karavAthI kevalajJAna pAmyA. traNa lekamAM dazANu bhadra bhUpati samAna bIjo kA abhimAnI purUSa thayA che athavA thavAnA che ? ke je peAtAnI pratijJA pUrNa karavA mATe sarva pRthvInA sAmrAjyapadane tyajI dai, zrIjinezvara prabhu pAse dIkSA lai, iMdranI prazaMsA pAmI meAkSa lakSmIne pAmyA. zrI dazArNabhadra' nAmanA rAjarSinI kathA saMpUrNa. rAyagimi puravare, samuANA kayAI hiMDato // patto a tassa bhavaNaM, suvannagArassa pAvassa // 85 // nipheDiANi dunnivi, sisAveDheNa jassa acchINi || naya saMgamAgo jigo, megano maMtranirantra // 86 // navapuvvI jo kuMcaga-mavarAhiNamavi dAi nAike || taM niajianiravirakaM, namAmi meaamaMtagaDaM // 87 // sarva puramAM zreSTha evA rAjagRha nagarane viSe kayAreka gocarI mATe bhamatA evA je metAya muni, RSighAta karavAthI prasiddha thaelA suvarNakAranA gharane viSe prApta thayA. temaja te suvarNakAre lIlI vAdharavaDe mastaka AMdhavAthI jenAM netrA pRthvI upara nIkalI paDayAM. AvI rIte pIDA karI teA paNa dayAne lIdhe jenuM mana sayamathI merU parvatanI peThe jarApaNa calAyamAna thayu nahI. eTaluMja nahIM paNa jemaNe java carI jatA evA krAMca pakSIne dIThA chatAM paNa dayAthI te vAta kahI nahIM ane jemaNe nava pUrvanA abhyAsa karyAM hatA evA te potAnA jIvitane viSe paNa nirapekSa evA metA munine huM namaskAra karUM chuM. // 85-86-87 5 * zrImetAya " nAmanA munivaranI cA. - >< A jamUdrIpanA bharatakSetramAM sAketapura nagarane viSe caMdrAvata sa nAme rAjA zajya karatA hatA te rAjAne sudanA ane priyadarzana nAmanI be strI hatI. temAM sudarzanAne uttama guNavaMta evA sAgaracaMdra ane municaMdra nAmanA be putra Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI metA nAmanA munivaranI kathA (97) thayA hatA. priyadarzanAe paNa guNacaMdra ane bAlacaMdra nAmanA be putrane janma Ape hate. caMdrAvataMsa bhUpAle sAgaracaMdrane yuvarAja pade sthApI municaMdra kumArane ujajayinI nagarI ApI. ekadA mAghamAsane viSe caMdrAvataMsa bhUpAle rAtrIe sAmAyika vrata laI evo abhigraha lIdho ke " jyAM sudhI A hArA vAsagRhamAM A dI bale tyAM sudhI mahAre traNa prakAranA saMsAranA tApane nAza karanAra kAyetsarga ho " bhUpatie A ugra abhigraha laI kAyotsarga karyo eTalAmAM tenI zayyApAlikA dAsI pitAnA manamAM vicAra karavA lAgI ke, "dI holavAI javAne lIdhe ghora aMdhakAra thaye chate hAre bhUpati zayyAmAM sUvA mATe zI rIte AvI zakaze ?" Ama vicAra karIne teNIe pahelA pahorane viSe dIvAmAM tela khUTayuM eTale pharI bhUpatinA duSkarma yogathI dIvAmAM tela pUryuM. A pramANe teNIe svAmIbhaktine lIdhe bIjA, trIjA ane cothA pahorane viSe dIvAmAM tela pUryA karyuM. pachI prabhAte caMdrAvataMsa bhUpatine kamaLapaNathI kaI evI vedanA utpanna thaI ke jethI te mRtyu pAme. pAchala pradhAnAdi purUSoe mahA bhAgyavaMta evA sAgaracaMdrane utsava pUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. eka divasa mahAzaya evA sAgaracaMdra bhUpatie pitAnI apara mAtA priyadarzanane snehapUrvaka kahyuM. "he mAta! Apa hArI AjJAthI A sAmrAjyapada ApanA mananI prasannatA mATe nice ApanA putrane Apo. kAraNa vairAgyavAsita thaelo huM arihaMta saMbaMdhI dIkSA laIza." putre Ama kahyuM tepaNa priyadarzanAe lelajajAthI tenuM vacana mAnya karyuM nahIM. pachI sAgaracaMdra bhUpati potAnA putranI peThe prajAnuM pAlana karato chatA pitAnA puNyathI pRthvInuM rAjya bhegavavA lAge. ekadA rAjyalakSamIthI dedIpyamAna evA sAgaracaMdra bhUpAlane je apara mAtA priyadarzanA vicAra karavA lAgI ke. "hA hA ! dhikkAra che mane, je meM te vakhate mArA putrane rAjya ApatA evA Ane nA pADI. je hArA putrane rAjya maLyuM hota te te paNa hamaNa AnI peThe bahu zobhA pAmata. je te Aja sudhI nAza nathI pAmyA te huM tene mArI nAkhyuM jethI mahArA putrane rAjya male." A pramANe vicAra karI te priyadarzanA rAjAnAM chidra jevA lAgI. keI eka divasa savAre sAgaracaMdra bhUpati pitAnA parivAra sahita bahAra udyAnamAM kIDA karavA gaye. tyAM kriIDA karatA evA bhUpatine bahu bhUkha lAgI tethI teNe rasoIyA pAsethI zIdhra bhajana magAvyuM. rasoiyAe paNa snigdha bhajana dAsInA hAthamAM ApI bhUpati pAse mokalI. te bhojanamAM bhUpati mATe eka moTo lADu banAvyo hato. A vAtanI aparamAtA priyadarzanAne khabara paDI tethI duSTa buddhivAlI te pitAnA hAtha viSa vALA karI jhaTa mArgamAM AvIne ubhI rahI. pachI te duSTAe dAsIne AvatA joI pUchayuM ke "are ! hArA hAthamAM zuM che ane tuM kayAM jAya che te kahe?" dAsIe 13 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) zrI raSimaMDala vRtti uttarAddha. kahyuM. "he mAtA! huM rAjAne mATe bhejana laIne udyAnamAM jAuM chuM." priyadarzanAe kahyuM. "jouM te bhajana kevuM che?" dAsIe kahyuM "he mAta ! juo rasoIyAe banAveluM A bhejanA bIjA mATe ane A lADu bhUpati mATe che." priyadarzanAe kahyuM. "bhUpatine mATe je lADu meka che te kevo che. mane dekhADa." dAsIe mugdhapaNathI harSakArI e medaka dekhADaze. te priyadarzanAe potAnA viSavALA hAthathI mardita karyo. pachI modakane pAcho pAtramAM mUkI priyadarzanAe "he suMdarI! vAha tenI kevI madhura sugaMdha che." ema kahI teNIne rajA ApI. pachI dAsIe rAjA pAse jaI tene bhejana ApyuM. bhUpati paNa medakane joI manamAM vicAra karavA lAge. "A hArA nhAnA be baMdhuone mUkI e lADu mahArAthI kema khavAya? mATe lAva vehecIne teone ja ApI dauM." Ama dhArI bhUpatie niSkapaTapaNe te lADunA be kakaDA karI pitAnA nhAnA be baMdhuone (priyadarzanAnA putrane veheMcI AkhyA. ane pote bIjuM bhejana khAdhuM. jeNe pUrNa bhave zuddha bhAvathI puNya kareluM che tene bIjAoe karelA aniSTo kyAre paNa nathI lAgatA. duSTa buddhivALo kSudra purUSa sajana upara je duSTa vicAra kare te nice te durAtmAne viSeja phaLIbhUta thAya che. have pelA be kumAre jeTalAmAM te meMdaka khAdho teTalAmAM teo viSavazathI tarata succha pAmIne pRthvI upara paDI gayA. bhUpatie saMbhramathI turata vaidyone belAvI evI cikitsA karAvI ke jethI teo turata nirviSa thayA pachI sAgaracaMdra rAjAe dAsIe belAvIne pUchyuM ke "are dAsI! teM rastAmAM kaIne mAdaka dekhA hato?" dAsIe kahyuM. "meM te medaka keIne dekhADo nathI paraMtu A kumA rAnI mAtA priyadarzanAe te je hatuM ane mardana karyo hate." pachI jANyuM che sarva vRttAMta jeNe evA te rAjAe priyadarzanAne bolAvIne kahyuM "he pApINI! dhikAra che tane, meM hArA putrane prathamathI ja rAjya ApavA mAMDayuM hatuM te te svIkAI nahi ane mane mAravA mATe A viSaDga karyo. hA! te saMsArasamudramAM pheMkI dIdhele huM puNyarahita thAta." ema kahIne sAgaracaMdra bhUpati priyadarzanAnA ane putrone rAjya sepI pote vairAgyathI dIkSA laI kRtArthapaNe vihAra karavA lAgyA. anukrame sAgaracaMdra muni sugurU pAse abhyAsa karatA sarva zratanA pAragAmI thayA. ekadA gurUnI pAse ujajayinI nagarIthI sAdhune saMghADa AvyuM. tene joI sAgaracaMdra munie pUchayuM "he munio ! sarva prakAranI saMpattithI suzobhita evI ujajayinI nagarImAM jinadharma sukhe pravarte che kanI ?" sAdhuoe kahyuM. " are tyAM jinadharmanuM sukhathI pravartana kayAMthI hoya ? kAraNa tyAM rAjAne ane pure hitane putra dharmane bahu cheSa kare che." munionAM AvAM kAnamAM ukALelA kathIra reDayA jevA vacana sAMbhalI sAgaracaMdra muni, gurUne vinaMti karavA lAgyuM ke, "he bhagavaMta ! huM tyAM jAuM?" gurUe AjJA ApI ke "he vatsa! tuM te mahA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI metAryuM ? nAmanA munivaranI kathA. (2) 29 pachI purImAM jai dharmadveSI evA te banne putrAne dharmane viSe sthira kara, sAgaracaMdra muni avatI nagarI pratye gayA ane anukrame sAMja vakhate tyAM upAzraye pahoMcyA. tyAMnA sthAyI sAdhuoe temane potAnI pAse rAkhyA. tethI te muni tyAM potAnI zuddha samAcArI karavA lAgyA. ?? khIje divase bhikSAvasare sAdhuoe temane kahyuM ke " huM mahAmuni ! ame ApanA mATe bhikSA lAvazuM mATe Apa ahiMja raheA. " sAgaracaMdra munie kahyuM huM poteja ANelA AhAra lauM chuM. mATe he muni ! tame mane yAga kula matAveA." pachI sAdhuoe temanI sAthe eka khAla ziSyane mAkalyA. te ziSya temane pureAhitanuM ghara khatAvI temanI AjJAthI pAchA vaLyeA. sAgaracaMdra muni paNa pureAhitanA gharanI aMdara jai mhoTA zabdathI jeTalAmAM vAraMvAra dharmalAbha kahevA lAgyA teTalAmAM purahitanI sarva zrI Ae temane kahyuM ke, "he muni ! Apa dhIme ele kAraNa ke ahIM e duSTa ku mArA rahe che. strIoe Ama kahyA chatAM paNa muni te temane gADha svarathI dharmoziSa devA lAgyA. te uparathI strIoe jANyuM ke A muni beherA dekhAya che. pachI te strIoe zuddha annathI pratilAlelA muni mhoTA svarathI dharmalAbha ApI jeTalAmAM dvAra pAse AvyA teTalAmAM dhama lAbhanA zabda sAMbhaLI atyaMta krodha pAmelA purAhitanA ane rAjAnA putra turata dvAra pAse AvI te uttama munine kahevA lAgyA ke are muMDa ! amArI AgaLa nRtya kara, nahi te thArA ahIMthI kyAre paNa chuTakA thavAnA nathI." munie kahyuM, "he kumAro! huM adbhUta evuM nRtya te karIza paNa tene ceAgya evuM vAjIMtra keNu vagADaze ? jo tame banne jaNA mArA nRtyane ceAgya vAjIMtra nahi vagADA tA huM tamane banne jaNAne mahA du:khadAyI zikSA ka rIza." madonmatta evA te e kumArIe muni sAgaracaMdrane skyu " he munIzvara ! tame nRtya karI ame tamAre ceAgya vAjIMtra vagADazuM, " pachI sumuddhivALA sAgaracaMdra muni pUrvanA abhyAsathI AdarapUrvaka nRtya karavA lAgyA te vakhate banne kumAra mUrkha paNAne lIdhe vAjIMtra vagADavA lAgyA. pachI atyaMta krodha pAmelA sAgaracaMdra munie " are adhama kumAro ! mhArA nRtya pramANe tame ceAgya vAjIMtra kema nathI vagADatA ? " ema kahIne eka hAthavaDe pakaDI teone evA tADana karyo ke jethI temanA zarIranA sAMdhe sAMdhA utarI gayA. Ama thavAthI teA teo javA, AvavA, uThavA ke besavA paNa samartha thayA nahIM. tyAM ne tyAM rahyA chatAM bahu duHkha pAmavA lAgyA. munie paNa turata dvAra ughADI udyAnamAM jai jinezvaranuM dhyAna karavApUrvaka kAyAtma karyo. pachI A vRttAMtanI patine khabara paDI eTale te rAjasevakA pAse sAdhuenA Azramane viSe te mahAmuninI zeAdha karAvavA lAgyA. upAzrayamAM rahelA sAdhuAe kahyuM. " ahIM koi prAdhuNuMka sAdhu AvyA hatA paNa te kayAM gayA te ame Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) zatraSimaMDala vRtti uttarAddha. jANatA nathI. rAjasevake muninI zodha karatA karatA udyAna pratye gayA. tyAM teo munine je vismaya pAmatA chatA vicAra karavA lAgyA. "vizvamAM uttama evA Aja sAgaracaMdra rAjarSi che ke jemaNe guNacaMdrane rAjya ApI pote dIkSA lIdhI che." pachI te sarve subhaTee guNacaMdra rAjA pAse AvIne udyAnamAM sAgaracaMdra muninA AgamananI khabara ApI. guNacaMdra bhUpati paNa vicAra karavA lAgyo. "nice A putranuM dharma dveSIpaNuM jANuM sAgaracaMdra munieja temane AvI zikSA karI che. kAraNa temanA vinA bIje kaye purUSa e duSTa putrone sarala karavA samartha thAya? pRthvI uparathI khasI paDelAne pRthvI eja avalaMbana che mATe cAla vinayayukta vacanathI e rAjarSine zAMta karI e banne kumArane jIvADuM. anyathA teone jIvavAno upAya nathI." A pramANe vicAra karIne guNacaMdra bhUpati turata udyAnamAM AvI muninA caraNamAM paDI putronA aparAdhanI kSamA mAgavA lAge. sAgaracaMdra munie kahyuM. "are adhama nRpa ! je dharmadhvaMsa karatA evA te duSTa kumArane tuM mehane lIdhe nathI nivArI zakto te mahAre tane AvI zikSA karavI ghaTe che. kAraNa ke purUSa dharmano nAza karanAranI upekSA kare che te pApI kahevAya che." sAgaracaMdra muni A pramANe kahIne virAma pAmyA, eTale bhayathI vihuvala e bhUpati munine kahevA lAgyuM ke, "he kSamAvaMta ! e bane kumAranA aparAdhane kSamA kare. have pachI teo A aparAdha nahi kare mATe dayA karI teone sArA kare. kAraNa saMta purUSa te dayAvaMtaja hoya che." munie pharIthI kahyuM. "he rAjana ! je e bane kumAro dIkSA le te huM teone sArA karUM anyathA nahIM." muninA AvA Agrahane jANa guNacaMdra bhUpatie te vAta bane kumArane pUchI. banne kumAree te aMgIkAra karI eTale sAgaracaMdra munie teonA zarIrane evAM mardita karyo ke jethI teonA zarIranA sAMdhA jema hatA tema malI gayA. pachI duSkarmane bheda karanAra sAgaracaMdra munie teja vakhate te banne kumArene leca karI, dIkSA daI ane te bannene sAthe laI vihAra karyo. - pachI te divasathI rAjAne putra ema vicAra karavA lAgyuM ke "A zreSTha mahAmunie mAro saMsArathI uddhAra karyo che." purohita putra paNa tethI viparIta eTale ema dhAravA lAgyo ke "A munie kapaTa karIne mane zA mATe dIkSA dIdhI? mATe tene dhikkAra che." rAjaputra munie niSkapaTapaNe vratanuM ArAdhana karyuM ane bIjA purohita putre yatidharmanI durgadha karI ArAdhana karyuM. pachI Ayune kSaya thaye te banne jaNA mRtyu pAmIne svargane viSe sukhanA sthAnaka evA ekaja vimAnamAM mahA samRddhivaMta devatA thayA. zAzvatA arihaMta prabhunA cityane viSe niraMtara occhavathI jatA ane vartamAna evA jaina munionI bhakti karatA evA te banne devAoe pitAnuM samiti ati nirmaLa karyuM pachI te banne jaNAe paraspara evo saMketa karyo ke Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ii mitA' nAmanA munivaranI sthA, (101) "ApaNuM banemAMthI je pahelo AvIne manuSya thAya teNe pAchaLa rahelA devatAe prayatnathI pratibaMdha kare," have purohitanA putrane jIva svargathI cavIne muninI dugacchA karavAthI rAjagrahanaramAM kaI eka metI ( cAMDAlaNa ) nA udarane viSe avataryo. cAMDAlaNane ane kaI eka zreSThInI strIne devayogathI paraspara prIti thaI tethI eka divasa garbhavatI evI zreNInI strIe mAMsa vecavA jatI evI te caMDAlaNane kahyuM ke "he metI ! tuM mAMsa vecavA mATe bIjAnA ghare jaIza nahIM huM hAruM sarva mAMsa dina dina pratye laIza." pachI te metI haMmezA te zreSThIne ghare mAMsa ApavA lAgI ane adhika adhika mUlya levA lAgI. A pramANe karatA teone paraspara avarNanIya prIti thaI jethI te metI potAnA kuTuMba sahita zreNInA gharane viSe ja rahevA lAgI. metI paNa garbhavaMtI thaI. prasavane samaya najIka AvyuM eTale zreNInI strIe metIne kahyuM. "he zubhe ! tyAre te putra ja thAya che mATe A pherAne hAro putra tuM mane Apa ane mahAre mRtyu pAmeluM putra athavA putrI je bALaka thAya te tuM svIkAra, metIe prItinA bhegathI A sarva vAta kabula karI. pachI avasara AvyuM zreNInI strIe eka mRtyu pAmelI putrIne janma Ape. A vakhate pelI metIe paNa kAMtithI dedIpyamAna evA eka putrane janma Apyo. zreSThInI strIe potAnI mRtyu pAmelI putrI metIne ApI tenI pAsethI ciMtAmaNi samAna putrane laI lIdho. zreNInI strIe ta putrane metInA caraNamAM namADIne kahyuM ke he jIvitezvarI ! hArA mahimAthI A putra che. pachI nAma sthApanAne avasare mAtAe heTA occhava pUrvaka te bAlakanuM metArya evuM yathArtha nAma pADayuM. pUrva janme karelA uttama puNyanA gyathI vRddhi pAmatA evA te metArya kumAre sukhethIja sarva kalAone abhyAsa karyo. A vakhate vacanathI baMdhAyelA tenA pUrva bhavanA mitra devatAe AvIne tene pratibodha karavA mAMDaye, paraMtu te pratibodha pAmyA nahIM. pachI pitAe ATha zreNInI putrIonI sAthe tene maheTA mahocchavathI eka divase pANigrahaNa karAvyuM. te vakhate zibikAmAM beThele te kumAra metArya, jayaMtanI peThe rAjamArgamAM jatuM hatuM. A vakhate pelA devatAe rAjamArgamAM ubhelI meta (caMDAla ) nA zarIramAM praveza karyo. tethI te cAMDAla bahu rovA lAge ane kahevA lAgyuM ke "je hA ! te hArI putrI jIvatI hota te huM tene AvA moTA occhavathI pANigrahaNa karAvata ane tethI hArI jJAtivargane bhojana paNa malata." tenI AvI vANI sAMbhaLIne cAMDAlaNIe pitAnI sarva kharI hakIkta pitAnA patine kahI. pachI atyaMta krodha pAmelA cAMDAle devatAnA prabhAvathI uttama vaibhavavALA metAryane zibikAmAMthI pRthvI upara pADI dIdho eTaluM ja nahi paNa " are tuM ApaNuM kulane agya evI kanyAonuM pANigrahaNa kare che ?ema kahIne Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) zrIRSimaDala vRtti uttarA tene turata nagaranI khAlamAM pachADayA. A vakhate devatAe pharI pragaTa thaIne metAne kahyuM. " jo hajI sudhI pratidha pAma, tA thArUM kAMi paNa nAza thayuM nathI, " metAye kahyuM. " huM deveza ! have pratimAdha vaDe karIne paNa zuM, kAraNa leAkamAM huM avarNanIya thayA apavAda pAmyA. ane mhArI lakSmI paNa gai. he deva ! je have tuM mane pharIthI tenuM prabhupaNuM Ape te huM thArA kahevA pramANe sarva karIza." devatAe kahyuM. " jo ema che te kahe, huM thArUM zuM kAma karUM ? " metArye kahyu, " hamaNAM tuM mhArA zreNika rAjAnI putrI sAthe pANigrahaNa karAva. jethI A mhArA mhoTA apavAda nAza pAme, mhATAI male temaja adhika lakSmI paNa prApta thAya. eTaluMja nahi paNa he vibhA ! utsavarahita jainadIkSA letI vakhate mhArI A leAkamAM yaza, sa`patti, dharma ane zeAbhA vRddhi pAme. anyathA nahIM. " metA nu vacana aMgIkAra karI devatAe tene eka chAga ( ekaDA ) ApyA. te chAga hu MmezAM metAnA gharane viSe ratnamaya chANu karavA lAgyA. metA te ratnA vaDe thALa bharI potAnA pitAne kahevA lAgyA. " he tAta! tame A ratna thAla zrI zreNika rAjAne aparNa kare. jyAre te bhUpati tamArA upara prasanna thAya tyAre tamAre mhAre mATe tenI putrInuM mAguM karavuM. bIjuM kAMi paNa mAgavuM nahIM." putranA AvAM vacana sAMbhalI atyaMta harSa pAmelA cAMDAle ratnanA thAla lai zreNika rAjAne arpaNu karyAM. divya ratnAne joi ati prasanna thaelA zreNika rAjAe kahyu " are meta ! hArI marajI hAya te mAga. " cAMDAle kahyuM ke-mhArA putrane mATe ApanI putrI Ape. " zreNika rAjAe " are ! teM zuM A ceAgya mAgyuM ? " ema kDIne tene rAjasabhAmAMthI kADhI mUkayA, tethI te peAtAne ghera AvyA. ** ,, pachI te divasathI AraMbhIne dina dina pratye cAMDAle AvelA ratnanA thAlane zreNika rAjA svIkAre che paraMtu tene potAnI putrI ApatA nathI. A pramANe huMmezAM ratnathAla bhUpatine ApatA evA cAMDAlane joi abhayakumAra maMtrIe tene pUchyuM. " are ! tuM AvA uttama ratnA kyAMthI lAve che ? cAMDALe kahyuM, " mhAre tyAM eka chAga che. te chANune badale AvAM ratna kare che. " abhayakumAre kyuM. " he mahAzaya ! je tuM te chAga bhUpatine Ape te huM thArUM sarva ISTa kArya karIza. " cAMDAle 'ema thAe " ema kahIne turata pAtAne gherathI chAga lAvIne zreNika rAjAne arpaNa karyo. zreNika rAjA te chAgane jeTalAmAM peAtAnA aMtaHpuramAM laI gayeA teTalAmAM teNe evA durgaMdhI malamUtra karyAM ke jethI tatkALa sarva rAjakula Akula vyAkula thaI gayuM. pachI akSaya kumAre cAMDAlane kheAlAvIne kahyuM ke "tuM huM kema eklyA ? cAMDAle kahyuM. " huM bhUpatinI Agala kayAre paNa jITuM nathI kheAlatA. AmAM kAMi kAraNa dekhAya che. kemake mahA bhAgyavaMta evA mhArA putra jyAM jyAM rahe che tyAM tyAM te chAga sahejathI ratnamaya chANu kare che. he svAmin ! te vAtanI mhAre ghera AvIne dd Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrI metA' nAmanA munivaranI karyA. ,, ( 103 ) Apa parIkSA kare. " cAMDAlanAM AvAM vacana sAMbhaLI vismaya pAmelA abhayakumAra maMtrI chAgane metA nI pAse laI gayA. tyAM te teNe ratnamaya chANu karyuM. pachI bahu Azcarya pAmelA abhayakumAre kahyuM ke "A zuM ? " metArye kahyuM, "huM maMtrIzvara ! Apa hRdayamAM Azcarya na pAme. kAraNu mahAtmA purUSAne divyaprabhAvathI zuM zuM nathI malatuM ? " abhayakumAre kahyuM, "huM zreSTha! jo thArA divyaprabhAva che teA A vaibhAra parvatane viSe ratha cAle teve saraLa mArga karAvI Apa. jethI zreNika rAjAne te paryaMta upara zrIvIra prabhune vaMdana karavA jatAM AvatAM thatI aDacaNA dUra thAya." metA2e turata devasahAyathI vaibhAra parvata upara sukhe javAya tevI saDaka banAvI dIdhI ke je adyApi sudhI vidyamAna che. abhayakumAre pharI metAne kahyuM. " A rAjagRha nagarane krUratA kAMgarAvAlA ucA suvarNanA kATa banAvI Apa. A kArya paNa metArye pAtAnA divya prabhAvathI turata karI ApyuM. pachI te mahu Azcaya pAmelA abhayakumAre kahyu ke " jo tuM kSIra samudrane ahiM lAvI tenA zuddha jalavaDe kuTuMba sahita snAna karI pavitra thAya tA huM tane rAjakanyA ApIza. " metAye pazu potAnA divya prabhAvathI ucchalatA kahrola vaDe manuSyAne AzcaryakArI evA kSIra samudrane tyAM ANyA ane tenI velAmAM kuTukha sahita snAna karIne pavitra thayA. pachI abhayakumAre metAnuM rAjakanyA sAthe pANIgrahaNu karAvyuM. A vakhate pUrvanA ATha zreSThIoe je peAtAnI putrIo naheAtI paraNAvI te paNa maheAcchavapUrvaka metAne dIdhI. pachI mahA zAbhAvAlA te rAjagRha nagaramAM metA potAnI marajI pramANe zikhikAmAM besIne niraMtara harSoMthI kravA lAgyA. ekadA rAtrIe pelA devatAe phrI AvI metAne kahyu, " metA ! pratiSedha pAma ane saMsAramAM phrI na paDa. '' jo tuM have zIghra mhArUM kahyuM nahIM kare teA huM hArI pharI tevIja vale karIza." devatAnAM AvAM vacanathI bahu bhaya pAmelA metArthe tenA caraNamAM paDIne kahyuM. " he surezvara! hamaNAM mhArUM mana vrata levA utsAha pAmatuM nathI mATe mhArA upara dayA karI mane bAra varSa paryaMta gRhasthAvAsamAM rahevAnI rajA Apa pachI huM sarva thArA kahevA pramANe karIza. " devatA metAnuM kahevuM dayAthI mAnya karI svarga pratye cAlyA gayA ane pharI bAra varSane aMte metAne kahevA lAgyA ke metA ! pratibAdha pAma ane saMsArarUpa samudramAM na paDe. " devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI bhAgane tyajI devAne temaja devatAnA bhayathI gRhasthAvAsamAM rahevAne asamartha evA metA parataMtratAne lIdhe jeTalAmAM mAna dhArIne ubhA rahyo teTalAmAM ati krIna thaelA mukhavALI tenI nave strIe devatAnA caraNamAM paDI tene vinaMti karavA lAgI ke "he surAkhIza ! he kRpAnidhi ! amArA upara kRpA karI amArA patine pharI khIjA khAra varSa gRhasthAvAsamAM rahevAnI AjJA ApeA. " devatAe paNa teNIenA vacanathI dayAne lIdhe krI khIjA khAra varSa paryaMta metAne gRhasthAvAsamAM rahevAnI AjJA ApI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 104 ) zrIRSima`Dala vRtti uttarAddha pachI cAvIza varSa tenuM bhegAvalI karma kSaya thayuM eTale devatAnA vacanathI metAye peAtAnI nave strIo sahita cAritra aMgIkAra karyuM. anukrame gurU pAse navapUrvanA abhyAsa karI zrI metA muni ekavihArI thayA. . ekadA uttama buddhivALA te mahAmuni rAjagRha nagaramAM bhikSAne arthe bhamatA kSamatA koi eka sAnIne ghare AvyA. te vakhate seAnIe suvarNanA ekasone ATha java geALA karI peAtAnA gharanA AMgaNAmAM mUkayA hatA kAraNa ke zrI zreNika rAjA zrI jinezvaranuM pUjana karI rahyA pachI harSa thI prabhu AgaLa te java vaDe nitya svastika karatA. munie tenA AMgaNAmAM AvIne eka dharmalAbhanA uccAra karyo hatA. paraMtu ati vyagrapaNAthI suvarNakAra, muni mATe prAsuka AhAra lAvI zakI nahi pachI metA muni, te sonInA gharanA khArAmAM AvyA eTale seAnI temanA mATe prAsuka AhAra levA mATe gharanI aMdara gayA A vakhate kei eka krAMcapakSIe AvIne pelA suvarNanA sarva javane carI lIdhA pachI bhIkSA lai AvelA sAnIe joyuM teA java dIThA nahi tethI te bahu bhaya pAmatA chatA manamAM vicAra karavA lAgyA ke " hamaNAM zreNIka bhUpatine zrI jinezvara prabhunI pUjA karavAnA avasara thayA che ane java tA kAie cArI lIdhA mATe hAya ! hAya ! have huM zuM karUM ? A muni vinA khInnu keAI AvyuM nathI, mATe nice temaNeja suvarNanA java cArI lIdhA." Ama dhArIne teNe sAdhune pUchyuM, "huM sAdhA ! kaDA, bhUpatinA ahIM paDelA javA keANe cArI lIdhA ?" seAnInAM AvAM vacanathI metA muni vicAra karavA lAgyA. " jo huM... satya hIza tA te krAMca pakSIne mArI nAkhaze, nahi kahuM tA te du:saha evA mane anartha karaze." pUrve AMdhelA azubha karmathI mane bhale anartha thAo paraMtu huM te pakSInuM nAma teA nahi dauM" Ama nizcaya karI te mahAmuni mAna rahyA. munine mAna rahelA jANI sAnIe temane kahyuM, " he muni ! hamaNAM suvarNanA javA mane pAchA sAMpe nahi te tamane prANAMtakArI mahA anartha thaze." sonIe A pramANe bahu kahyuM paraMtu mahAmuni metAye teA dayAthI potAnuM mAnapaNuM tyajI dIdhuM nahi. pachI atyaMta krodha pAmelA duSTa cittavALA sonIe ni yapaNAthI lIlI vAdharavaDe te munIzvaranA mastakane evuM khAMdhyuM ke jethI temanAM banne netrA pRthvI upara gaLI paDayAM. tatkALa AyuSyanA kSaya thavAthI te munIzvara siddhi pada pAmyA. leAkeAne A vAtanI khabara paDI eTale te kAlAhala karavA lAgyA. sAnI paNa tyAM AvIne potAnA AtmAnI bahu niMdA karavA lAgyA. muninA netrAnuM pRthvI upara galI paDavuM tathA temanuM mRtyu pAmavuM joI vaLI manuSyeAnA kAlAhalane sAMbhaLI pelA krAMca pakSI ke je java carIne sAmenA vRkSa upara beThA hatA te bahu bhaya pAmyA tethI teNe carelA java vamana karIne kADhI nAkhyA te joi lAkA sAnIne kahevA lAgyA " are thArA java tA A DhAMca pakSI carI gayA tr Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImetAryamuni ane IlAcI kumAranI kathA. (15) hate. te nirdoSa evA munine vRthA ghAta karyo che, mATe teja vadha karavA lAyaka che." lokoe A pramANe sanIne kahIne jeTalAmAM te vAta zreNika rAjAne nivedana karI teTalAmAM ati rUSTa thaelA te bhUpatie sonIne mArI nAkhavA mATe yamarAja samAna pitAnA dUtane jhaTa AjJA ApI. pAchaLa ahiM ati bhayabhIta thielA sonIe jhaTa bAraNuM baMdha karI pitA kuTuMba sahita keTalAmAM jenI dIkSA aMgIkAra karI teTalAmAM, ati krodhAtura evA zreNika rAjAnA dUtoe tyAM AvIne sanIne kahyuM ke "are ! teM A zuM duSTa karma karyuM. have tane ame zuM karIe? kAraNa te kuTuMbasahita dIkSA lIdhI nahi te tane ghera viTaMbanA thAta. je have pachI paNa dIkSAne tyAga karIza to kuTuMba sahita tane rAjadaMDa thaze." Ama kahIne te sarve subhaTe pita pitAnA sthAnake gayA. pachI kuTuMba sahita sonI niratara dIkSA pALavA lAgyo. metArya muni prANAMta ghera upasarga sahana karI aMta kevalajJAna pAmI mekSa pratye gayA. aho ! je prathama saMketika mitra devanA vazathI mahA kaSTa mUrkhatAnA nAza karanArA uttama pratibodhane pAmI ane sanIe karelA ghora upasargane sahana karI tatkALa mokSa pada pAmyA te zrI Arya metArya muninI huM stuti karuM ." "zrImetA" nAmanA munivaranI vathA saMpUrNa abhiruDho vaMsagge, muNipavaraM dahu~ kevalaM patto // jo gihivesadharovi hu, tamilAputtaM namasAmi // 89 // vaMza upara caDelA je purUSane gRhasthane veSa chatAM paNa zreSTha munine jevAthI kevalajJAna prApta thayuM. te IlAputrane huM namaskAra karuM chuM. meM 89 che | | zrI rUDhIvI gumAranI vathA | kaI gAmamAM kaI eka brAhmaNe sugurU pAsethI dharma sAMbhalI vairAgyathI potAnI strI sahita dIkSA lIdhI. pachI paraspara adhika nehavAlA te banne jaNa ugra tapa karatAM hatAM. paraMtu vipra strI jAtimadane lIdhe sAdhunI niMdA karatI hatI. dhikkAra che. e jAtimadane! anukrame mRtyu pAmIne te banne jaNa svarga pratye gayAM ane tyAM sukhe rahevA lAgyAM. A avasare bharata kSetramAM IlAvardhana nagarane viSe Ibhya nAme zreSThI vasate hatA tene dhAriNe nAme strI hatI. putranA arthavAlI te strI haMmezAM harSathI uttama mahimAvAlI IlAdevIne sevatI ane tenI pAse ISTa phala (putra) nI yAcanA karatI. have pelo brAhmaNane jIva ke je svargane viSe devatA thayA hatA. te tyAMthI cavIne dhAriNInA putra rUpe upanna thaye. mAtA pitAe utsava pUrvaka tenuM IlAputra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 106 ) zrIRSima`Dala vRtti-uttazakuM. evuM nAma pADayuM. pelI vipra strInA jIva paNa anukrame svargathI cavIne duga chAkanA vazathI ati rUpavaMtI makhaputrI thaI. IlAputra ane maMkhaputrI e banne jaNAM anukrame kAmadeva rUpa gajarAjane kraDAvana rUpa yAvanAvasthA pAmyAM. ekadA ilAputra nRtya karatI evI ma`khaputrIne dIThI tethI te pUrva janmanA premathI teNInA upara bahu anurAga dharavA lAgyA. pachI kAmAtura evA te ilAputra manamAM bahu ciMtA karatA chatA pAtAne ghera AvyeA. kAmajvarathI atyaMta piDita thaelA ane keAI sthAnake sukha nahi pAmatA evA te ilAputrane joi tenI mAtAe mAhathI kahyuM ke "he vatsa ! thArA zarIrane viSe zuM Adhi (manasaba MdhI pIDA ) athavA vyAdhi ( zarIra sa MbaMdhI pIDA ) utpanna thaI che ? ke kAie thArI AjJA leApI che ke jethI thArUM aniSTa thayuM che ? " " nizce kahyA vinA kAryasiddhi thavAnI nathI" ema peAtAnA manamAM vicAra karIne ane lajjA tyajI daine ilAputre potAnA sarva bhAva mAtAne kahyo. pachI mAtAe tenA bhAva turata potAnA patinI AgaLa kahyo. eTale zreNI, putranI pAse AvIne madhura vANIthI kahevA lAgyA. " he vatsa ! thArA kuLane aAgya evA A navIna bhAva kema utpanna thayA ? kAraNa ke uttama purUSo teA nIca leAkeAnI sAthe vAta paNa karatA nathI. jo tuM mane kahe teA huM hamaNAMja uttama kulavaMta kanyAonI sAthe thArUM mahAtsava pUrvaka pANIgrahaNa karAvuM paraMtu tuM A kadAgraha tajI de. " pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI IlAputre kahyuM. he pitA ! sAMbhaLeA mhAre khIjI rUpavatI kanyAonuM prayAjana nathI hu tamArA ekaja putra chuM mATe je tamAre mane ghare rAkhavAnI marajI hAyatA mhArUM makhaputrInI sAthe pANigrahaNa karAvA. " AvI gRhanivAsa karavAmAM eka nizcayavAlI putravANI sAMbhaLI potAnA ekanA eka putra uparanA snehane lIdhe zreSThIe maMkha pratye jaIne kahyuM ke:-- "huM makha! tuM jeTaluM dravya mAge teTaluM huM tane ApuM paraMtu tuM pAtAnI putrI mArA putrane Apa. maMkhe kahyuM "mAre bahu dravyanuM prayAjana nathI, kAraNu mAre te putrI eja akSaya dravya che mATe te huM tamArA putrane nahi Apu' huM zreSThI ! jo tamAro putra tamane tajI daI mArA gharajamAI thaIne nira Mtara mhAre ghare rahe tA huM uttama guNavaMta evA tamArA putrane A mhArI kanyA harSa pUrvaka Apu anyathA nahIM. " makhanAM AvAM vacana sAMbhalI zreSThIe ghare jaI pAtAnA putrane kahyu ke: meM maMkhane bahu lAbha pamADayA, paNa te potAnI putrI ApatA nathI. valI te ema kahe che ke jo tamArA putra mhArI ghara jamAI thaIne haMmezA mhAre ghare rahe tA huM tene mhArI putrI paraNAvuM. mATe he putra! kulane ayeAgya evA te nIca saMganA kadAcaDane tajI de hu, thArUM uttama kulanI kanyAonI sAthe pANigrahaNa karAvuM, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI IlAcI putranI kathA. (107 pitAnAM vacana sAMbhalI pUrva janmanA anurAgathI baMdhAyelA IlAputre kahyuM. hatA! mahAre pratibaMdha e che ke huM nizca saMkhaputrI vinA jIvavAneja nathI. mATe huM tenA ghare jaI tenA gharajamAI tarIke tyAMja rahIza. nahi te nizca hAruM mRtyuja che. putranAM AvAM vacana sAMbhalI zreNI vicAravA lAgyo. " nice bhAvi anyathA thatuM nathI. " pachI rAgathI vyAkulita manavAlA mAtA pitAne tajI daI IlApatra, pitAnA duSTa karmanA vegathI maMkhane gharajamAI thaIne rahyo. ekadA te mane pitAnA kuTuMbasahita benAtaTa nagare jaI rAjAnI Agala lekane AzcaryakArI nATaka AraMvyuM. nATakanI aMdara nRtya karatI evI IlAputranI strI ke je maMkhanI putrI thatI hatI tene joI turata bhUpati kAmathI bahu vyAkula thavA lAgyuM. pachI teNe vicAryuM je "A (IlA putra) keI upAyathI mRtyu pAme te A naTI hArA maMdIra pratye Ave. anyathA nahIM." Ama vicArIne tatkAla utpanna thaelI buddhivAlA bhUpatie IlAputrane kahyuM. "je te sarva nATaka kIyAmAM kuzala hoya te vaMzanA upara pATale mUkI tenA upara sthira ubhuM rahI uMcA hAtha rAkhI traNavAra nATaka kare te huM tane pramANurahita suvarNa, ratna, hasti ane azvAdikanuM dAna ApuM." bhUpatinAM AvAM vacana sAMbhalI te ilAputra naTe je jevA mAtrathI ja leke Akula vyAkula thaI jAya evuM te sarva nRtya karI rAjAne kahyuM ke "hetRpa ! Ape kaheluM dAna mane Apo." zuddhAtmA bhUpAle kahyuM "he bhadra! vyagrapaNAthI huM hAruM nATaka joI zaka nathI, mATe pharIthI kara, jethI huM tane dAna ApuM." ilAputre pharIthI tevuM nATaka karI tuSTidAna mAgyuM. eTale bhUpatie pharIthI paNa te ja uttara Ape. tethI IlAputra vicAravA lAgyo ke, "bhUpati kAmathI Akula vyAkula thavAne lIdhe mahArI priyAne grahaNa karavAnI IcchAthI ja mane vAraMvAra Ave kSudra Adeza kare che. hAya hAya have huM kayAM jAuM ane zuM karuM? hata deva e A bhUpati nice mane mArIne turata mArI priyAne aMgIkAra karaze. " AvA vicArathI Atura cittavAle ane vaMza upara besI purazobhA jotA evA te ilAputre pitAnA duSTa karmane aMtarAya kSaya thavAthI kaI eka zreNInA gharane viSe alaMkAravaDe divya rUpa dhAraNa karatI evI kaI strI sAdhune bhikSA vaherAvatI paNa te mahA sAdhu teNInA sAme pitAnI draSTi jarApaNa karatA nahi hatA te joyuM. te uparathI viveka buddhivALo ilAputra manamAM vicAravA lAgyuM ke maheTA purUSomAM Aja aMtara che. juo A elA evA muni pitAne bhikSA vahorAvatI evI A uttama rUpavatI strIne nirAgapaNathI jotA paNa nathI. huM ja eka pApI Tharyo ke je meM adhama evI naTaputrI joI ane tene viSe Asakta thaI mAtA pitAne tajI daI A duSTa evuM naTakarma AraMbharyuM. uttama kulamAM utpanna thaelA hAra A naTenI sAthe ThekANe ThekANe nRtya karavuM paDe che. je ethI hamaNuja hAra mRtyane Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) zrIRRSisa'hela vRtti-uttarAddha samaya AvyeA hatA. have pachI zuM zuM nahi thAya ? mATe he jIva ! tuM durgatinA sthAnarUpa rAgane tajI de tajI de. kAraNa mRtyu pAmavAnA svabhAvavALA kayA purUSane phrenca ane sra vigere pAtAnuM thayuM che? * A pramANe bhAvanA bhAvatA evA te IlAputrane ghAti karmanA kSayathI vaMzanA uparaja kevalajJAna utpanna thayuM. turata tyAM AvelA devatAoe teja vaMzane uttama banAvI tenA upara suvarNanA kamalamAM divya si MhAsananI racanA karI. pachI IlAputra kevalI paMcamuSThi leAca karI yativeSa dhAraNa karI te siMhAsana upara beThA. A vakhate devatAe dudubhinA nAda ane harSanA zabdo karyo temaja devAMganAoe paNa kevalInuM gIta gAtu karavA mAMDayuM. kevalIe uttama dharma dezanAnA Arabha karyo te jANIne rAjAdi mukhya purUSo tyAM AvI kevalIne praNAma karavA lAgyA. dezanA pUrNa thayA pachI keTalAke cAritra aMgIkAra karyuM, keTalAke zrAvakanAM khAra vrata AdaryA ane keTalAke zuddha samakita lIdhu. pachI te IlAputra kevalI, vizvamAM vihAra karI, aneka bhavya purUSone pratiAdha pamADI. sarva karmanA kSaya karI meAkSapura pAmyA. prathamaja mhATA zreSThInA kulamAM utpanna thaIne naTanI putrI joI tenA upara Asakta thayA, tyAra pachI mAtA pitAne tajI naTa thaI vaza upara caDI nRtya karavA lAgyA tyAMthI munine joi vairAgya pAmI bhAvanAthI kevalajJAna pAmyA. te ilAputranI huM stuti karUM chuM. iti // zrI phaLavi putranI cA uvasamA vavega saMvarapaya- ciMtaNavajjadaliapAvagirI // soDuvasano patto, viddhAputto sahassAre // 81 || upazama, viveka ane saMvaranA ciMtavana rUpa vaLe karIne dalana karI nAkhyA che pAparUpa parvata jemaNe tathA kIDIonA upasargane sahana karanArA cilAtiputra sahasAra nAmanA AThamA devalAkane pAmyA. // 89 5 cAlaNigaMpica bhayavaM, samaMtao jA kao a kIDIhiM // ghoraM sarIraviyaNaM, tahavia ahiAsae dhIro / / 90 // dhIra ane sAmarthyavAn evA cilAtiputre peAtAnuM sarva aMga kIDIoe cAlaNI samAna karyA chatAM te asahya zarIravedanAne samyak vRttithI sahana karI. 5 90 aDAijheohaM rAidiehiM, pattaM cillAiputeNa // TAyelAmamavaLa, apparALasaMghanuM rammU | 12 || cilAtiputre aDhI aheArAtra vaDe apsarAonA samUhavALuM ane ramya evu mhATu''vimAna prApta karyuM. // 91 5 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcIlAtI putranI kathA. " zrIcIlAtI putranI kathA " (109) Wann -- koI eka gAmamAM niraMtara vidagdha buddhivAlA kAi brAhmaNa rahetA hatA. te aniMdya ( sArA ) mANasAnI niMdA karatA eTaluMja nahIM paNa jinadhanI niMdA karavAmAM paNa te pAchala rahetA nahIM. ekadA te gAmamAM kamunIrI nAme AcAya AvyA. temaNe te brAhmaNane paNa vAda karIne kSaNa mAtramAM jItI lIdhe pachI te brAhmaNe teja sugurU pAse dIkSA lIdhI, temaja devatAnA vacanathI te jaina dharmAMne viSe sthira thayA, paNa brAhmaNa jAtine lIdhe te dugachA karatA hatA. te brAhmaNanA zAMta evA jJAtivarga paNa anukrame arihaMta dharma pALavA lAgyA. vaLI te brAhmaNane eka strI hatI te tenA uparathI pAtAnA sneha tajI detI naheAtI ane tethIja te potAnA patine vaza karavA mATe nira Mtara kAmaNu karatI. srInA kAmaNathIja kSINa thaelA zarIravALA vipramuni uttama prakAre dharmanuM ArAdhana karI devalAkamAM mhoTA devatA thayA. pelI strI paNa potAnA kAmaNathIja mRtyu pAmelA evA potAnA patinA samAcAra sAMbhaLI vairAgyathI vrata laI temaja karelA pApanI AleAcanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne svargane viSe gaI. have pelA viprajIva svargathI cavIne durgaMchA kathI rAjagRhapuramAM dhana nAmanA zreSThInI cilAtI nAmanI dAsInI kukSIe putrapaNe avataryAM tenuM mANasAe cilAtiputra evuM nAma ApyuM. dhana zreSThIne paNa pAMca putra upara eka chaThThI putrI thaI. mAtA pitAne priya evI te putrInuM susumA nAma pADayuM. dhana zreNIe putrI uparanA premane lIdhe cilAtiputrane pAtAnI putrIne ramADavA mATe tenI pAse rAkhyA. anukrame vRddhi pAmatA evAM te anne jaNAM paraspara krIDA karatAM chatAM pUrvanA sabaMdhathI atyaMta snehavata thayAM. ekadA dhana zreSThIe te cilAtiputrane potAnI putrInI sAthe pakSukrIDA karatA joi krodhavaDe potAnA gharamAMthI kADhI mUkayA. pachI te bALaka tyAMthI siMhaguhA nAmanI cArapallIne viSe gayA tyAM tene padmIpatie putra karI gharamAM rAkhyuM. keTaleka kALe padmIpati mRtyu pAmyA eTale saghaLA cAra leAkAe ekaThA thaI mahAtsava pUrvaka cilAtI putrane padmIpati TharAvyeA. niraMtara susumAne viSe bahu rAga dharatA evA te cilAtIputre eka divasa sarva cAra leAkeAne kahyuM. " huM cAraleAkeA ! ApaNe cArI karavA mATe rAjagRha nagaramAM dhana zreSThIne ghare jaie. temAM saghaNuM dravya tamArUM ane phakta susumA mArI " cilAtiputranAM AvAM vacana sAMbhaLI sarve cAra loko bahu utsAhavAlA thayA ane rAtrIe te sarvanI sAthe cilAtIputra rAjagRha nagara pratye gayA. pachI dhana zreSThInA sarve cAkarone avasthApinI nidrA mUkI mahA kroSa dharatA cilAtIputra jyAM putrasahita dhana zreSThI sutA hatA tyAM gayA ane tene kahevA lAgyA ke are dhana ! te mane bAlyAvasthAmAM gharathI kADhI mUkayeryA hatA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha te huM cilAtIputra chuM. tuM jotAM chatAM huM thArUM dravya ane susumA putrI lai jAuM chuM mATe jo thArAmAM zakti hAya tA tyAre jema karavuM heAya tema kara." A pramANe kahI parivAra sahita te cArarAja, dhana zreNInA gharamAMthI dravya ane susumAne lai cAlyA gayA. pachI dhana zreSThI nagaranA rakSakAne melAvI kahevA lAgyA ke hai rakSakA ! mhArI putrI ane dravya e anne vastune cAra loko cArI gayA che mATe tame te vastune pAchI lAvA te huM tamane te dravya ApIza." turata taiyAra thaelA rakSaka leAkeA te brADa pAchaLa doDayA. dhana zreSThI paNu pAtAnA putrA sahita sarve prakAranAM AyuSya laI temanI sAthe doDayA. rakSaka leAkeA dhAne malI cAra lAkone mArI dravya laI pAchA vaLyA. kahyu` che ke prAye leAka potAnA anAja sAdhaka hAya che. A vakhate cilAtIputra nAmanA cArarAja bhayathI jeTalAmAM susumAne lai khIjI dizA tarapha nAsavA lAgyuM teTalAmAM te pramANe nAsI jatA evA te cArane joI yamanI peThe krodha pAmele dhana zreSThI dheAtAnA putrA sahita tenI pAchaLa doDayA. pAtAnI pAchaLa dhana zreSThIne AvatA joI atyaMta bhayabhIta thaelA cilAtIputra cArarAja vicAravA lAgyA ke 66 have huM A kanyAsahita dhananA AgalathI nAsI javA samartha nathI. eTaluMja nahi paNa A kanyAne ahIM tajI daIne javA huM samartha nathI mATe have tA huM phakta teNInuM mastaka laI A dhananI pAsethI nAzI jA" kAraNuM kyuM che ke jIvatA mANusa pharI bhadra pAme che." A pramANe vicAra karI cillAtI putra khavaDe suSumAnA mastakane kApI sAthe laI nAsI gayeA. te vakhate dhana zreSThI tyAM AvI paheAMcyA ane peAtAnI putrInI tevI avasthA joi putra sahita te mahe zAka pAmyA. pachI teNe te vanamAM dIrghakALa paryaMta bahu vilApa karyo. bahu vakhata thavAne lIdhe putrasahita te dhanazreNIne prANAMtakArI kSudhA lAgI para'tu te vanamAM bhakSaNa karAya tevI phaLAdi kai vastu nahAtI. pachI dhana zreSThI vicAra karavA lAgyA " kSudhA bahu lAgI che tethI ame sA ahiMja mRtyu pAmIzuM ane tema thavAthI A prakAranA vaibhavanA vinAza ane kruLanA kSaya thaze. mATe jo koi prakAra vaDe karIne jIvitanuM rakSaNa thAya teA pharIthI vaibhavanuM sukha ane peAtAnA kuLanI vRddhi thAya." Ama vicArI dhana zreSThIe pAtAnA putrAne kahyuM. " he putrA ! tame mane mArI ane mhArA mAMsanuM bhakSaNa karI jhaTa nagara pratye jAe " tenuM AvuM vacana kaI putra aMgIkAra karyuM nahi. mhoTA putre paNa pitAnI peThe sarvene peAtAnuM mAMsa bhakSaNa karavAnuM kahyu. Ama cAre jaNAe prItithI kyuM paNa koIe te mAnya karyuM nahi. eTale phrI dhana zreSThIe kahyuM. " huM putrA? ApaNe sai cilAtIputre mArI nAkhelI susumAnuM bhakSaNa karI jIvitanuM rakSaNu.. karIe." putrAe te vAta aMgIkAra karI tethI putrasahita dhana zreSThI suSumAnuM mAMsa bhakSaNa karI sukhe potAnA nagara pratye gayeA. A pramANe jIvitane dhAraNa karI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcIlAtI putranI kathA, ( 111 ) te dhana zreSThI vigere sarvene phrI ahu bhAga prApta thayA ane kula vRddhi thaI eTaluMja nahi amita evI saMpadAne paNa lAbha thayA. je sAdhue dhana zreSThInI peThe nira Mtara anAsaktapaNe zuddha AhAra kare che te karmakSaya karI pUrNa evA meAkSasukhane pAme che. '' k ,, have ahi' nAsI jatA evA cilAtIputrane kAMi vairAgya prApta thayA eTalAmAM teNe kAyAtsarge ubhA rahelA munine joine kahyuM. " he muni ! tame hamaNAM mane saMkSepamAM dharma saMbhaLAvA. jo nahi saMbhaLAvA tA A khaDgavaDe tamArUM mastaka huM' kApI nAkhIza. " kAyAtsarga pArIne te cAraNu zramaNu munie kahyuM. " he mahAbhAga! sakSepathI dharma sAMbhala. " pachI 3thattama, vivega, saMvar" eTale sakSepathI dharma kahIne " namA ArahaMtANu " eTaleA namaskAra maMtra bhaNI AkAza mArge cAlyA gayA. muninAM evAM vacana sAMbhaLI cArapati cilAtIputra vicAravA lAgyA."puNyazAli purUSoe upazama dhAraNa karavA joie. te hamaNAM mhAre kyAMthI hoya ? mATe huM prathama krodhanA cinha rUpa khaDagane tyajI daI upazama dhAraNa karUM. " ema vicAra karI teNe tatkALa potAnA hAthamAMthI khaDaga tyajI dIdhuM. " valI dhama vivekathIja prApta thAya che te hamaNAM mhAre kayAMthI hoya ? kAraNa dUSTapaNAne sUcavanArUM strInu mastaka mhArA hAthamAM rahyuM che. mATe te mastaka tyajI daI dharmanA mUlarUpa vivekane Adar. " ema dhArI te vivekavata cilAtiputre srInA mastakane dUra pheMkI dIdhuM. " vaLI citta ane iMdriyanA nirAdhathI nizce saMvara prApta thAya che. paraMtu u khala IMdriya ane cittavALA mane te saMvara kayAMthI hAya ? huM jyAre A muninI peThe sthira ubhA rahIza tyAreja mane sava pApane kSaya karanArA saMvara prApta thaze. pramANe vicAra karIne cArarAja evA te cilAtIputra muninA sthAnake ubhA rahI peAtAnA pApanA kSaya karavA mATe evA ghAra abhigraha lIdhA ke " jyAM sudhI mane A srIhatyAnuM pApa sAMbharaze tyAM sudhI mhAre sarva prakAre kAyAnuM vAsirAvavuM hA." ,, A jyAre cilAtIputra muninI peThe kAyAtsage ubheA rahyo tyAre rUdhiranA gadhethI pRthvImAMthI nikaLelI asaMkhya vAtuDa kIDIe tenA aMganuM bhakSaNa karavA lAgI. paraMtu te cAra pAtAnA karelA pApanuM smaraNa karatA dhyAnathI jarApaNa calAyamAna thayA nahIM. pagathI ArabhIne sarva aMganuM bhakSaNa karatI evI kIDIe paNa nizcala AtmAvAlA te cArarAjanA mastakane viSe AvI pahAMcI. cAre taraph prasarI rahelI kIDIoe aDhI divasamAM tenuM sarva aMga cAlaNIsarakhu karI dIdhuM tApaNu te tIvra vedanAne sahana karatA evA te cArarAjanuM mana zubha dhyAnane viSe adhika adhika lAgyuM. pachI AyuSya pUrNa thaye te mahAtmA mRtyu pAmIne AThamA devalAkamAM devatA thayA. pApa karanArA chatAM paNa upazama dhAraNa karanArAomAM agresara, sAdhuonA rAjA, pavitra buddhivALA ane kRtArtha evA te cilAtIputra peAtAnA dhIrapaNAthI kIDIoe karelI ati ugra vedanAne sahana karI aDhI divasamAM AThamA deva leAka pratye gayA. zrIcilAtI putranI kathA saMpUrNa Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11ra) praSimaMDala vRtti-uttarA dachuNa samaNamaNahaM, sarittu jAIo bhavavirattamaNo // aNucariaM miacarizra, mukkhaM patto miAputto // 92 // zramaNa mahAtmAne jaI pUrvabhavanI smRti pAmelo ane saMsArathI virakta thaelA manavA temaja mRgacaryA AcarIne mRgAputra mokSa pAme. . 92 che * zrImRgAputranI kathA * A bharata kSetramAM lakSmIthI svargapurI samAna sugrIva nAmanA nagarane viSe balabhadra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene mRgAvatI nAme priya patnI hatI. tene ene balazrI nAme putra hate. mAtA pitAne atyaMta priya ane zatruone viccheda karanAre putra lekamAM mRgAputra evA nAmathI prasiddha thaI yuvarAja pada bhagavate hatA. svargabhuvana samAna pitAnA vAsabhuvanane viSe pitAnI strIonI sAthe deguMdaka devanI peThe te krIDA karate hate. ekadA gokhamAM besI aneka prakAranI purasaMpattine jotA evA te rAjaputre tapathI kRtArtha evA koI teMdriya munine dIThe. mRgAputra te munine joI manamAM vicAra karavA lAgyuM. "huM jANuM chuM ke pUrve meM AvuM rUpa kayAMI paNa dIThuM che." sAdhunA darzanayegathI A pramANe vicAra karatA evA tene mUcha prApta thaI ane mUcchamAMja tatkAla tene utkRSTa evuM jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI te vicAravA lAge. "meM AvuM sAdhupaNuM pADyuM che. tyAMthI devatA thaI vividha prakAranA bhegA paNa bhagavyA che. jemAM nahi raMjana thatA pAMca mahAvratamAM raMgAe kumAra pitAnA mAtA pitAne kahevA lAgyA ke - he mAta pitA! meM narakane viSe manuSya ane tiryaMca bhavane viSe asaMkhya mahA duHkha sahana karyA che. have huM A anaMta duHkhanA mUlarUpa saMsArathI nivRtti pAmyo chuM. jethI mane AjJA Ape ke huM saMyama aMgIkAra karuM. he mAtapitA ! meM AraMbhe ati madhura paNa aMte mahA duHkhadAyI kaDavA viSa phala samAna bahu bhege bhegavyA che. vaLI apavitra vastuthI utpanna thaeluM A hArUM apavitra anitya zarIra jIvanuM azAzvatuM sthAna ane duHkha tathA kalezanuM eka pAtra che. he mAtApitA ! jalanA parapoTA sarakhA A vinazvara aMgane viSe huM kayAre paNa rati pAmato nathI. zarIrasaMbaMdhI ane manasaMbaMdhI pIDAnA ghararUpa tathA jAgratAvasthA, jarAvasthA ane janmAvasthAnA duHkha rU5 asAra manuSyapaNumAM koI purUSa bahu rati pAmato nathI. prANIone caturgati rUpa saMsAra kalezanA sthAnarUpa che ke je saMsAramAM niraMtara anaMta du:khe karIne bahu ja kaleza pAme che mATe huM emaja mAnuM chuM ke deha ane dhanAdika uparathI meha tyajI de. kAraNa dharmahina purUSane saMsAra sarva prakAranA duHkhanA thAnarUpa che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mRgAputranI sthA. ( is ) je purUSa bhAthA vinA lAMkhI musApharI karavA jAya che. te rastAmAM kSudhA tRSNAthI pIDA pAmatA chatA du:khI thAya che, temaja je prANI dhakRtya karyA vinA bhavAMtare jAya che te rastAmAM jatA chatA rAga zeArdikathI pIDA pAmIne mahA du:khI thAya che. jema je manuSya bhAthuM sAthe rAkhIne lAMbI musApharI jAya che te te mArgamAM sudhA tRSAdi rahita chatA sukhI thAya che, tema je prANI arihaMta dharmanuM AcaraNa karI anyabhava pratye jAya che te mArgamAM Adhi vyAdhi rahita chatAM bahu sukhI thAya che. jema ghara baLavA lAge chate tenA mAlIka asAra vastune tyajI dai sAra vastune kheMcI le che. tevI rIte jarA mRtyu ityAdrirUpa agnithI vyAkula thaelA lAkamAM tamArI AjJAthI huM... mhArA AtmAne tArIza, A pramANe mRgAputre peAtAnA mAtapitAne kahyu chate teoe kahyuM, "huM vatsa ! sAdhupaNuM pAlavuM ati duSkara che. sAdhuoe peAtAnA zIlAMgarUpa aDhAra hajAra mukta rAtrI divasa dhAraNa karavA joie. game teA zatru hAya ke mitra hAya paNa sarva prANIne viSe samatA rAkhavI e sAdhuonA dhama che. munione prANAtipAtanI vikRti e haMmezAM duSkara che. niratara apramattapaNe mRSA bhASAne tyajI devI ane sAvadhAnapaNAthI hitakArI melavuM, he vatsa ! valI adatta evI tRNu mAtra vastune tyajI devI e bahu duSkara che eTaluMja nahiM paNa anavadya eSaNIya AhAra meLavavo paNa tevIja rIte duSkara che. lAgAne bhAgavanAra evA tane maithunanA tyAga mahA duSkara che. temaja niraMtara brahmavrata dhAraNa karavuM paNa tevuMja che. eTaluMja nahIM paNa haMmezAM dhana dhAnyAdi parIgraha tyajI devo, ni matvapaNuM rAkhavuM ane sarva AraMbhanA tyAga karavo, e bahu duSkara che. rAtrIe cAra prakAranA AhAranA parityAga tathA dravyanA saMcaya na karavo tepaNu duSkara che. vaLI kSudhA, tRSAnI pIDA, bahu TADha tathA unALAnuM duHkha, matsara vigere jIvonI vedanA, khIjAethI thaelA peAtAnA tiraskAra, tRNu pavAlI du:khadAyI zayyA ane malInatA e sarva ati duSkara che. tADanA, tanA, vadha, madha, yAcanArUpa gocarI ane lAbhanA abhAva e sarva du:saDu che. temaja mahAtmA sAdhune krodharahitapaNe vRtti, dArUNa evA kezane leAca ane ghAra evuM brahmacarya vrata dhAraNa karavuM paDe che. he putra ! tuM sukhane ceAgya sukumAla zarIravAlA che jethI niraMtara AvuM zramaNapaNuM pALavA sama nathI. jema adhara ubhA rahI gaMgAnA pravAha dhAraNa karavA ane bAhuvaDe dustara samruddha taravA e duSkara che tema sAdhupaNAmAM guNurUpa samudra taravA paNa duSkara che. sAdhupaNuM velunA kAlIyAnI peThe svAdarahita che, athavA teA mahA tIkSaNa khaDaganI dhArA upara cAlavA jevuM che. he putra! leAhanA caNA cAvavA jevA duSkara sayamane viSe hari rAjAnI peThe ekAMta draSTithIja rahevuM cAgya che jema ati vAjaNyamAna evI duSkara agnivAlAnuM pAna karavuM azakaya che. tevIja rIte yAvanAvasthAmAM sAdhupaNuM pALavuM duSkara che. he putra! jevI rIte mahA vAyuthI kAThI bharavI duSkara che. huM suta ! jevI 15 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114 ) zrIRSimaMDala vRtti-uttarA rIte merU parvata trAjavAmAM tALavA duSkara che tevI rIte ni:za MkapaNe zuddha sayama pALavuM e paNa duSkara che. jevI rIte mahA samudra e hAtha vaDe taravA azakaya che, tevI rIte azAMta purUSAe prazama rUpa samudra taravA bahu azakaya che. mATe he putra ! hamaNAM tu pAMca lakSaNavALA samasta bhAgane bhAgava ane pachI vRddhAvasthAmAM cAritra leje. " mAtA pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI mRgAputre kahyuM ke " nispRha purUSane A leAkamAM duSkara zuM che ? zarIra ane manathI utpanna thaelI bhayaMkara pIDAe me anatIvAra bhAgavI che tevIja rIte du:kha ane bhaya paNa bhAgavyA che. nAnA prakAranA kalezathI bhayakara evA A cAra gati rUpa saMsAramAM me janma mRtyu vigerenAM duHkhA ana tIvAra bhAgavyAM che, A leAkamAM agni jevA uSNa che tethI narakane viSe anaMta guNa uSNutA che tenI pIDA paNa meM anubhavI che. vaLI A leAkamAM jevI zIta vastu che tethI anaMta guNI zIta vastu narakamAM che tenI pIDA paNa me bhAgavI che. kharAba kumbhImAM nIce mAthu karI uMce paga rAkhI buma pADatA javAjaNyamAna agnine viSe huM... anaMtIvAra pUrNa rIte pacAyalA chuM. vaLI A leAkamAM jevI dAvAnaLa agninI jvALA hAya che tevI retInI madhye hu* ana tIvAra dagdha thayeA chuM. narakane viSe kaTuku bhImAM virasa ane sahAyarahita huM karavata vaDe anaMtIvAra chedAyalA chuM vaLI atyaMta tIkSaNa evA kAMTAothI bharapUra ane mhoTA evA za MkhalInA vRkSane viSe mane bAMdhIne paramAdhArmika devAe dIdheluM duHkha me anatIvAra bhogavyuM che. mahA du:saha evA yaMtrane viSe zeraDInI peThe Akroza karatA evA huM potAnA pApakarma thI ahu vAra pIlAyalA chuM. zabda karatA evA kAla rUpa paramAdhArmika devAe potAnA krAMtavaDe karIne mane pADI nAkhyA che, cIrI nAMkhyA che ane chedI nAkhyA che. vaLI te narakamAM huM peAtAnA pApa karmathI khavaDe chedAyalA temaja bhAlA ane zivaDe jhINA kakaDA thayALuM. agnithI vAjaNyamAna evA leADhAnA rathane viSe paramAdhArmika devAe parastrAdhina evA mane besAryA che ane tretAdi AyudhanA prahArathI jarjarIta karIne pADI nAkhyA che. paramadhArmika devAe vAjaNyamAna agnine viSe mahiSanI peThe mane mhArA potAnA karyathI bhaDathuM karI nAkhyA che. tIkSNa mukhavAlA gIdha pakSIrUpa paramAdhAmi~ka devAe vilApa karatA evA mane anatI vAra chedI nAkhyA che. " mane tarasa lAgI che. " evA ArA kahevA uparathI huM tane jalapAna karavuM huM ema kahI vaitaraNI nadI pragaTa karIne tenA khaGga samAna tara MgovaDe mane bahu vAra chaMdI nAkhyA che. agninA tApathI tapta thaelA huM asipatra nAmanA mahAvanamAM gayA tyAM paNa kharuM sarakhA paDatA evA patrAe karIne huM khaDa khaDa thayo chuM. paraspara phreMkelA tIkSNa sugarAthI bhAgI gaelA agavAlA ane tethIja haNAI gai che AzA jenI evA huM ghaNA du:khane pAmyA chuM. tIkSNa dhArAvAlA asrA, charI, kAtaronA samUhathI huM anekavAra kakaDA karAyale chuM, cIrAyalA chuM, chedAyalA chuM ?? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mRgAputranI kathA (115) ane ghaNuM jhINuM kakaDA rUpa karAyelo chuM. he pitA ! paramadhAmika dee daDha evI jAe karIne tathA pAzAe karIne mRganI peThe vyAkula karelA ane paravaza evA mane bAMge che, DuM che ane mArI nAkhyo che eTaluM ja nahi paNa magaranA sarakhA svarUpavALA teoe potAnI racelI jAlavaDe karIne parataMtra evA mane matsyanI peThe bahu duHkha dIdhuM che. siMcANanA samAna svarUpavALA te devatAoe volepavAlI pitAnI jAvaDe mane anekavAra bAMdhe che, teDI nAkhe che ane mardita paNa karyo che. he mAtA pitA ! adhama dee kuhADA AyudhavaDe mane vRkSanI peThe kuTI nAkhyo che phADI nAkhe che, chedI nAkhyo che ane cIrI nAkhyo paNa che. teja purUSae mane hArA pitAnA karmathI luhAra jema leDhAne tADanAdi kare tema tADana karyo che, kuTI nAkhe che ane cUrNarUpa karyo che. te dee ati kalakalATa karatA evA mane bahu tapta evA tAmrarasa vigere virasa rasa pAyo che. pUrva bhave tane mAMsa ane madirA bahu priya hatAM" ema saMbhALI ApIne te paramadhArmika dee hArA zarIranA rUdhira ane mAMsa grahaNa karI tathA agnivaDe lAlacoLa karI potAnA kukamathI rUdana karatA evA mane khavarAvyuM che ane pAna karAvyuM che "he mUDha! te pUrva janmane viSe parastrIne saMga karyo che." ema paramAdhArmika dee vAraMvAra tiraskAra karIne trAMbAnI agnivarNa banAvelI putaLInI sAthe dIna vacanavAlA mane bahu prakAre AliMgana karAvyuM che. he mAtA pitA ! trAsa pAmelA, nitya bhaya pAmelA ane duHkhI evA meM narakane viSe A sarve vedanAo utkRSTapaNe anubhavI che. he tAta! manuSya lekamAM je ghADha vedanAo che te karatAM narakane viSe anaMtaguNa duHkhavedanA che. meM narakane viSe te sarva vedanA anubhavI che te pachI te mAtA pitA ! tame mane sukamala kaho cho te huM zI rIte kahevAuM?" A pramANe kahIne mRgAputra virAma pAmyo eTale mAtA pitAe kahyuM. "he putra ! tuM marajI pramANe jhaTa caritra aMgIkAra kara paNa sAdhupaNAmAM ni:pratikarmapaNuM bahu duSkara che tethI te yovanAvasthA nivRtta thayA pachI ujavala evuM cAritra svIkAra." - mRgAputre kahyuM. "he mAtA pitA ! tame je kahyuM te egya che paNa vanamAM mRgenAM zarIranI sevA koNa kare che! jema hariNa vanamAM pitAnI marajI pramANe ekalAja phare che tema huM paNa eka ja uttama cAritrarUpa dharma AcarIza. nirjana vanamAM vRkSanI nIce nivAsa karanArA mRgane jyAre roga thAya che tyAre tenuM auSadha keNa kare che? davA keNa Ape che? tene sukha koNa pUche che? tRNa jala lAvIne kaNa Ape che? jyAre rega maTI javAthI sukhI thAya che tyAre te tRNa jaLa mATe mahA araNyamAM athavA te talAva pratye jAya che tyAM tRNa carI, jala pAna karI, mRgacaryA carI, pitAnI mRgabhUmi pratye jAya che. evI rIte saMyamane viSe niyamita sthitivALA uttama sAdhu mRgacaryAnuM sevana karI kRtArtha thaI urdhvagati pratye jAya che. jema eka hariNa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (us) zrIRSima`Dala vRtti uttAna svIA aneka suganI sAthe pharatA chatA nizcalapaNe tRNu care che tevI rIte becarImAM gaelA muni puNu kAinI kiMcit mAtra niMdA na kare tema kAinI helanA prANa na kare. he mAtA pitA ! huM tamArI AjJAthI mRgacarmAM carIza " pachI mAtA pitAe tenA durnivArya Agrahane jANI kahyuM ke "he mRgAputra kumA re ! tane sacacarcA khaDuM mAnya che mATe tuM tene aMgIkAra karI sukhethI sukhI thA. mAtA pitAnI AjJA malavAthI dhIra evA mRgAputra bAhya ane AbhyaMtara evA rA pazciha tyajI daI saMyama aMgIkAra karI ane evI rIte mRgacarmA sevI ke jethI te cA vakhatamAM sarva karmane khamAvI meAkSapada pAmyA. he munIzvarA ! tame paNa sugAputranI peThe mahA Anada ane sukha ApanArI mRgacarcAne prayatnavaDe sevana karo. sugrIva nagaramAM devatAnI peThe potAnA mahelanA gAmamAM beThelA ane saMcamI tathA jiteMdriya evA sAdhune jAI jAtismaraNa jJAna pAmeleA mRgAputra pUrvanA bhavane anubhavI tathA ahu narakavedanAnA varNanathI mAtA pitA pAsethI rajA lai cAritra aMgIkAra karI mAkSa pAmyA. zrImRgAputranI kathA saMpUrNa. succA bahupiMDi ! egapiMDio dachumicchara tumaMta / jAi saritu buddho siddho taha iMdanAgamuNI // 93 // zrI vIra prabhue mAlelA gAtamanA sukhathI " huM iMdranAga 'huM ahu pi`Dika ! ekapiDika tane jovA icche che." evAM vacana sAMbhaLI, jAti smaraNa jJAnane pAmI, tattvajJa thaelA IMdranAgamuni siddhi pada pAmyA. prA * 'zrIiMdranAga' nAmanA muninI kathA jakhUddIpane viSe bharatakSetranI bhUminA AbhUSaNa rUpa ane iMdrapura samAna vasatapura nAme nagara che. tyAM pavitra guNavALA, leAkamAM prasiddha ane saMpattithI IMdrasamAna zreNI vasatA hatA. tene bhaviSyamAM maMgalakArI iMdranAga nAmanA putra thayA. ekadA pUrva bhave upArjana karelA duSTa karmanA cegathI te zreSThInA kuLane viSe dru:khathI paNa na nivArI zakAya tevA mahA marakInA rAga cAlyA jethI phakta iMdranAga vinA sarva kuLa sahita te zreSThi mRtyu pAmyA. " A marakInA rAga nagaramAM sarva sthAnake na phelAya ema dhArI leAkeAe te zreSThInA ghara pharatI vAMsa ane kAMTA vagerenI vADa karI pachI kSudhA tRSAthI ati pIThA pAmelA iMdranAga bALaka zvAna vigerene javA AvavAnA rastethI ahu muzkelIthI bahAra nikanyA. kAI rakSaNa karanAra nahi hovAthI temaja khALapaNAne lIdhe ati asamartha evA te khALaka bIjAnA gharane viSe bhikSA vaDe potAnI AjI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI iMdranAma' nAmanA munivanI kathA. ( 11 ) ASakA karavA lAgyA. anukrame vRddhi pAmelA te iMdrabhUti eka divasa potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke " dhikkAra che dhikkAra che mane je mhArI khAlyAvasthAmAM mhArA sa` kuTu ArdikanA kSaya thaI gayA. mhoTA kuLamAM utpanna thaelA ane bhikSAthI AjIvikA karanArA mhAre ahiM rahevuM ceAgya nathI. kAraNa ema karavAthI mhArI lAkamAM lajjA utpanna karanArI niMdA thAya che. jo hamaNAM ahiM kAI sArA sAthe Ave te apuNya evA hu tenI sAthe dezAMtaramAM jai kALa nirgamana karUM." A pramANe vicAra karatA te iMdranAga jeTalAmAM tyAM rahe che teTalAmAM te nagaranA udyAnamAM kAi zreSTha vepArInA mhATA sAthe AvyeA. pachI iMdranAge tyAM jai sApatine kahyuM ke " Apa kayAM javAnA che ?" sAthe patie kahyuM. " ame rAjagRha nagara pratye jaIe chIe." IMdranAge krIthI kahyuM. "he mahAzaya ! jo Apa kahA tA huM paNa tamArA sAne viSe rAjagRha nagara pratye Avu." sA patie kahyu. huM bhadre ! bhale hamaNAM tuM paNa mhArI sAthe cAla. huM hArI leAjana Asana vigeraeNnI sAra sa*bhALa karIza." pachI mAge cAlatA sA patie bheAjana avasare tene AdarathI bahu snigdha bheAjanathI jamADayA. bIje divasa bhAjana vakhate sArtha patie tene kahyuM. " huM bhadra jamI le. " IMdranAge ajINuM paNAthI kahyuM. " hai sArthapati ! Aje huM jamIza nahi. trIje divase paNa sArtha patie bahu Agraha karyo paraMtu IMdranAge ajINuM tAthI leAjana karyuM nahi. AvI rIte iMdranAge khabe divasane AMtare eka eka vakhata bhAjana karye chate rAjagRha nagaranI samIpa AvelA sA patie vicAryuM je " ahe| nice A atithi pUjaya ane jagamAnya che kAraNa ke je khIjAe ApelA AhArane grahaNa karI A pramANe tapa kare che mATe jo A - tithI niraMtara mhAre ghare AhAra kare te huM traNa jagamAM mAnya kahevAuM ane mhArUM dhana paNa prazaMsanIya gaNAya " AvI rIte vicAra karIne sAthe patie te iMdranAgane kahyuM, " he vatsa tyAre niraMtara mhArA gharane viSe potAnI marajI pramANe AhAra karavA." sArtha patinAM AvAM vacana sAMbhaLI iMdranAga vicAra karavA lAgyA " meM rastAmAM ajIrNa thavAthI AhAra tyajI dIdhA hatA paNa tuSTithI tyo nahAtA chatAM A sA patie mane mahA tapasvI jANyA ane teNe ema dhAryuM je A mahA tapasvI mhArI AhAra grahaNa karIne tIvra tapa kare che. jyAre mhArA kRtrima tapathI A sArtha pati mhArI bahu bhakti kare che tyAre je purUSa satya tapa kare te satpurUSane pUjya kema na thAya ? mATe have pachI huM paNa nityaM tevI rIte sahya tapa karIza ke jethI mane A leAkamAM ane paraleAkamAM bahu sukha prApta thAya." A pramANe vicAra karI tApasa thaI te iMdranAga chaThTha vigere ugra mahAtapa karI te eka sArtha patine tyAMja pAraNuM karavA lAgyA. AvI rIte nitya svabhAvathI ajJAna kaSTa karatA te iMdranAga svargalAkamAM mahA tapasvI evA nAmathI prasiddha thayA. pachI save nagaravAsI janA pAraNAne divase tenA mATe AhAra nIpajAvI gharanAM anya kArya Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118 ) zrIraSimaMDala vRtti-uttaraddha, tyajI daI tenA Agamana paryata ubhA rahevA lAgyA. jyAre te idranAga AhAra karIne jAya tyAre leka, bherInA nAdathI saMketa karatA ke "have se pita pitAnAM kArya kare." ekadA te rAjagRhanagaramAM zrI viraprabhu samavasaryA. te vakhate devatAoe tyAM AvIne samavasaraNa racyuM. pachI gocarIne avasare tIrthakara prabhue sAdhuone kahyuM. "he bhadra ! hamaNuM rAjagaha nagaramAM aneSaNaya AhAra che mATe vAra kare. thoDA vakhata pachI bhikSA mATe jaje, " prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI te sarve sAdhuo tyAMja rahyA. iMdranAganuM pAraNuM thayA pachI tIrthapatie gautamane kahyuM. "he vatsa! tuM IdranAga pAse jaIne ema kahe ke "he bahupiMDaka ! IdrinAga ! tane eka piMDika jevA Icche che." tAre tyAM AvavuM egya che ema jaNAvyuM che. prabhunI AjJAthI gautame tyAM jaI IMdranAgane teja pramANe kahyuM. pachI gAmanAM vacana sAMbhalI IdranAga vicAravA lAgyuM. " phakta eka gharane viSe bhajana karanArA, meM bahupiMDa zI rIte karyA? zrI viraprabhue mokalelA A mRSA bhASaNa kema kare che? kharuM jotAM te aneka gharathI AhAra grahaNa karanArA teo ja bahu piDika che. valI te iMdranAga pharIthI vicAravA lAgyA. " vItarAga evA e jinezvara kyAre paNa sarvathA mUSA bhASaNa kare nahi. hA, meM jANyuM kharekhara huM ja bahu piMDika tIrtha chuM. kAraNe sarve nAgaravAsI jane hAre mATeja utkRSTa AhAra nipajAve che ane tenA sarvAgIpaNAthI mane pApa lAge che. aho ! tame kaheluM bahu piMDikapaNuM kharekhara hAre viSe ja lAguM thayuM mekSanA abhilASI A mahAtmAo te niraMtara gRhasthAe potAne mATe banAvelA eSaNaya AhArane grahaNa kare che. " A pramANe vicAra karatA InAgane jAti smaraNa jJAna prApta thayuM tethI zubha AzayavAlA teNe pratibaMdha pAmIne prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI kRtArtha ane vidhinA jANa evA te iMdranAga muni vidhi pramANe saMyamane ArAdhI kevalajJAna meLavI mekSa pAmyA. bAlyAvasthAmAM marakInA rogathI potAnA kulane kSaya thavAne lIdhe ekalA rahelA ane niraMtara bhikSAvRtti karatA temaja ajJatapa karatA evA te idranAga tApasa sAdhuenI tapazcaryAnI vidhine joI, jinezvaranAM vacana sAMbhalI pratibadha pAmyA. pachI cAritra pAlI mokSane pAmelA idranAga munine huM stavuM chuM. zrIiMdranAga ' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa amhANamaNAuTTI, jAvajjIvaMti sou muNivayaNaM // citaMto dhammarui, jAo patteabuddhajai // 94 // amAvAsyAne divase vihAra karatA evA sAdhuone joI dharmarUci tApase pUchayuM. " tamAre Aje anAkuTTI (phala patrAdinA achedana rUpa ahiMsA) nathI?" Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIdharmaci nAmanA munivaranI thA " ( 119) sAdhuoe kahyu " amAre jAvajIva paryaMta anAkuTI che, " sAdhuonAM AvAM vacana sAMbhalI vicAra karatA evA te dharmarUci pratyekamuddha muni thayA. 5 945 * 'zrIdharmaruci' nAmanA munivaranI kathA A bharatakSetramAM klyANanA vistAravAnuM vasaMtapura nAme nagara che. je nagaramAM prasannatAnA mISathI jANe mUrtimAna hoyanI ? evA zrI ariha Mta prabhunA dharma nivAsa kare che. te nagaramAM potAnA putranI peThe prajAnuM rakSaNa karanArA ane riNAmathI pavitra lakSmIvALA jitazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. te bhUpatine rUpa, saiAbhAgya ane bhAgyAdi guNAne dhAraNa karanArI tathA dharma karma mAM kuzala evI dhAriNI nAme strI hatI. niraMtara viSayasukha bhAgavatA evA tene dhamAM pavitra sthitivAlA dharmarUci nAme putra thayA. ekadA jitazatru bhUpati, kriDA karavA mATe peAtAnA aMta:puranA udyAnamAM gayA tyAM teNe kAi zramaNa tApasane joi bhaktithI praNAma karyAM. te tApase paNu rAjAnI AgaLa pApanA tApathI pIDA pAmelA janasamUhane amRtanI nadI samAna dharma dezanA ApI te A pramANe: ,, '' he prANIo ! AyuSya vAyue ka MpAvelA vAdalAnA samAna capala che. sa saMpattie samudranA kalAla samAna asthira che. tArUNya paNa tevuja anizcala che. sarve viSaye ki pAka la jevA che, mATe tame saMsArasamudrane tAranArA tathA ziva sukha ApanArA zrI dharmane aMgIkAra karo. " tApasanA AvA dharmopadezanAM vacana sAMbhalI atyaMta vairAgyavAsita thaelA jitazatru bhUpatie potAnA putra dharma rUcine kahyuM. " huM uttama buddhivALA putra ! hamaNAM tuM A vistAravata rAjyane aMgIkAra kara ane huM pote strIsahita tApasavrata aMgIkAra karIza. " dharUci vicAra karavA lAgyA. " pitA A rAjya mane ApI pAte zA mATe vAnaprastha dharma aMgIkAra kare che ? " pachI teNe mAtAne pUchyuM. " he mAtA ! mhArA pitA mane rAjya soMpI pAte tapAvana pratye zA mATe jAya che ? " mAtAe kahyuM. " he vatsa ! aneka prakAre dIrghakAla paryaMta bhAgaveluM rAjya bhavAMtare narakAdikanI vedanA Ape che ane te rAjyane tyajI dai pAlelu vrata mekSa sukhane arthe thAya che. eja kAraNathI hArA pitA rAjya tyajI dai tApasI dIkSA le che. " mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI atyaMta bhaya pAmelA dharUci potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke " dhikkAra che dhikkAra che A rAjyane kAraNa ke je bhAgavatAM chatAM narakAdi duHkha ApanArUM thAya che. mATe hamaNAM pitAe ApavA mAMDelu te narakAdi du:kha ApanArUM rAjya mhAre kAi paNa rIte grahaNa karavu nahI. Ama vicAra karIne uttama buddhivAlA te dharmarUcie pitAne kahyuM. " huM tAta ! meM tamArUM mhAre viSe mUrkhajanane ceAgya "" (" Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) zrI gAmiDalavRtti uttara evuM hita jANyuM. je tame bhavAMtarane viSe bahu kaleza ApanAruM rAjya mane ApI pite zAzvata sukhane arthe vrata levAnI IcchA kare che. mATe hAre paNa e duHkhadAyI moTA rAjyanuM kAma nathI. huM to nirvANanA sukhane ApanAruM vrata aMgIkAra karIza." pachI putranA AvA mahA Agrahane jANa jitazatru bhUpatie dharmarUci putra sahita tApasa vrata lIdhuM. ekadA cidazane divase tApasee evI udaSaNA karAvI ke "he tApase ! Aje bhejana mATe uttama evAM phela kula vigere grahaNa karavAM. kAle pApane nAza karanAre amAvAsyAne divasa che mATe ati sAvadhAnapaNe anAkuddhi karavI. phala patrAdikane nahi teDavuM tene vidvAna purUe anAdi kahela che, ane amAvAsyAne divasa te anAkuSTi uttama munioe nice karavI joIe." pachI cAdazane divase phaLapatrAdikane yegya saMgraha karI dharmaci amAvAsyAne divasa pitAnA AzramamAM beThe hate. evAmAM teNe sAdhuone jatA joI kahyuM ke "he bhakto ! Aje tamAre anAkuSTi nathI?" sAdhuoe! "anAdi ahiMsA kahevAya che. ane te amAre jAvajIva paryata che." ema kahyuM. eTale te dharmarUci anAkuddhine vicAra karavA lAge. eTalAmAM tene jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. tethI uttama buddhivAle te kAryajJa dharmarUci jaina dikSA laI pratyeka buddha thaI anukrame karma kSaya thavAthI siddha thaye. pitAnI mAtAnA mukhakamaLathI narakadAyI rAjyane jANI pitAnI sAthe tApasI dIkSA lenAro dharmaci sAdhunA mukhathI "amAre jAvajIva paryata anAkudi che" evuM vacana sAMbhalI pratibaMdha pAmIne jenI dIkSA laI siddhipada pAme te dharUci muninI huM stuti karuM chuM." zrIhari' nAmanA munivaranI cA saMpUrNa pukkhalavaIi puMDaragiNI ya, rAyA ahesi mahapaumo // caudasapuvvI saMlehaNAi patto mahAmuke // 95 // pulAvati vijayane viSe puMDarakiNI nagarImAM mahApadma nAme rAjA hatA, te dIkSA laI cAda pUrva dhAraNahAra thaI ane saMlekhanAthI mRtyu pAmI mahAzuka nAmanA devalekamAM devatA thaye. tatto tealiputto, vayaNeNaM puTTilAi jAisaro // kevalanANI bhAsai, tealinAma suajjhayaNaM // 96 // pachI mahAzukra devalokathI AvI te mahApatrane jIva tetali putra thaye. te bhavamAM paNa te pitAnI dilA strInA vacanathI jAtismaraNa jJAna pAmI dIkSAthI kevalazAnI thaI temaNe tetali. nAme zrAdhyayana racyuM che 96 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItalI nAmanA munivaranI kathA (12) * zrI ' tetali' nAmanA munivaranI kathA * jabUdvIpanA madhya bhAgane viSe puSkalAvatI nAmanI vijyamAM mahAvidehanA AbhUSaNa rUpa puMDarIkizuM nAme nagarI zobhe che. te nagarImAM sahastradala kamalanI peThe zreSTha mahApa nAme rAjA rAjya karate hate. durjaya zatruone te bhUpatinuM kharza uttama tIrtharUpa thayuM hatuM ke jethI te zatrusamUha svargamAM sukhanA sthAnane pAmyA hatA. ekadA sugurU pAse zrI arihaMta dharma sAMbhaLI vairAgya pAmelA mahApadma bhUpatie sukhethI pitAnuM vistAravaMta rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI. anukrame utkRSTatAthI abhyAsa karatA te muni cAdapUrvanA jANa thayA. pachI dIrghakAlaparyata aticArarahita cAritra pAlI sadupadezathI asaMkhya bhavyajanone pratibaMdha pamADI nirmala manavAlA te mahApadma rAjarSi eka mAsanA anazanathI mRtyu pAmI mahAzuka devakane viSe devatA thayA. tyAMthI cavIne tetalapura nagaramAM kanakaratha bhUpatinA maMtrI tetali putranA putra rUpe utpanna thayA. pitAe mahA mahocchavapUrvaka zubha divase svajanonI anumatithI te putranuM tetalisuta evuM nAma pADayuM. anukrame vRddhi pAmatA te putre sarva kalAene abhyAsa karyo. pachI vanAvasthA pAmelA te putrane pitAe uttama kanyA sAthe paraNuM. pitA tetaliputra mRtyu pAmyo eTale rAjAe tetalisutane harSathI pradhAnapade sthApe. ekadA rAjya kArya karI te tetalisuta pitAnA ghera ja hatA evAmAM teNe gokhamAM beThelI kaI kanyAne dIThI. teNInA rUpathI meha pAmelA maMtrIe keI pitAnA mANasane pUchayuM ke "he bhadra! A ghara kevuM che ane A vaivanavAlI kanyA koNa che?" te purUSe uttara Apyo. "A senIzreNInuM ghara che. ane A nahiM paraNAvelI tenI piTilA nAmanI vaivanavatI putrI che." pachI te kanyA upara rAgane lIdhe parataMtra banelA maMtrIe zreSThI pAse teja mANasane mekalI prANIgrahaNa karavA mATe te kanyAnuM mAruM karyuM. zreNIe paNa te mahA pradhAnane gya vara jANI moTA mahotsavapUrvaka pitAnI piTTilA nAmanI putrI tene paraNAvI. pachI te tetalisuta pradhAna piDhilAnI sAthe daigaMdaka devatAnI peThe yatheccha bhoga bhogavavA lAgyA. A vakhate duSTa buddhivAle kanakaratha bhUpati pitAnuM rAjyAdi laI levAnA bhayathI utpanna thatA evA putrane mArI nAkhata. A avasare rAjAnI paTTarANIne ane maMtrInI priyAne devayogathI sAtheja garbha rahyo. eka divasa paTTarANIe tetalisuta pradhAnane ekAMte kahyuM. " tuM hArA eka putranuM kulanI sthitine mATe game te upAyathI rakSaNa kara." maMtrI te vAta aMgIkAra karIne gayA pachI ati harSa pAmelI rANuM puNyanA samUhane sUcavanArA garbhane poSaNa karavA lAgI. pUrNa samaye rANAe Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122 ). zrI kaSimaMDalavRtti uttarAddha. uttama putrane janma Ape. A vakhate daivayogathI maMtrInI strI piTTilAe eka putrIne janma Ape. A vAtanI pradhAnane khabara paDI tethI teNe tarata te potAnI putrI rASTrane arpaNa karIne tene putra pitAnI priyAne seM. pachI harSita cittavAlA maMtrIe janmamahocchava karI te rAjaputranuM kanakadhvaja nAma pADayuM. pAMca dhAva mAtAethI lAlana pAlana karAtA te kanakadhvajane maMtrIe sarva kalAzAstrane abhyAsa karAvyuM. rUpe karIne jANe zAkSAta kAmadeva hAyanI ? evo te kanakadhvaja kumAra vanAvasthA pAmyuM. pachI kanakaratha rAjA mRtyu pAmyuM eTale maMtrIe kanakadhvajane rAjyAsane sthApe. kanakadhvaja kumAra te divasathI AraMbhIne kyAre paNa bhaktithI tetaliyuta pradhAnanI AjJA ullaMghana karate nahIM. ekadA te tetaliyuta pradhAnane pitAnA prANathI paNa adhika priya evI piTTilA priyA pUrvanA karmathI apriya thaI paDI. jethI te teNInI pAse rasoI karAvavA lAgyuM. kahyuM che ke deva pratikUla hoya te keno parAbhava nathI thato? pachI pitAnA karmathI parAbhava pAmelI pidilA pitAnA patine vaza karavA mATe aneka mANasane pUchavA lAgI. eka divasa teNInA gharane viSe sAdhvIo gocarI mATe AvI. eTale piphrilAe te mahAsatIone pitAnA patine vaza karavAne upAya pUchaye. A vakhate sAvIoe kRpAthI teNIne dharmadezanAvaDe arihaMtanA dharmamAM evI sthira karI ke jethI te turata vairAga pAmI. pachI piTTilAe dikSA levA mATe potAnA patinI rajA mAgI eTale maMtrIe kahyuM. "he priye! je te svargamAM devapaNuM pAme chate mane pratibaMdha kare te huM tane cAritra levAnI rajA ApuM." polphilAe te sarva vAta aMgIkAra karI tathA tene ArAdhI devalokamAM mahA sasaddhivaMta devatApaNe utpanna thaI. pachI te deve sAdhu zrAvaka vigere aneka rUpa dhAraNa karI bahu prakAre tetalisuta pradhAnane pratibodha pamADavA mAMDe. paNa te pratibodha pAmyo nahIM. pachI te devatAe eka divasa tetalisuta pradhAna upara kanakadhvaja bhUpatine atyaMta kadhAra karyo, jethI pradhAna bhayathI sabhAnI bahAra cAlyA gaye ane bIjA loka paNa tevI ja rIte vidAya thayA. aho ! devatAnI kevI adhika divya zakti hoya che. pachI atyaMta bhayabrAMta thaele pradhAna mRtyu pAmavAnI IcchAthI galAmAM pAza nAkhavA, aMdhArA kuvAmAM paDavA athavA agnimAM jhaMpApAta karavA lAgyo, paraMtu devatAe te sarva vRthA karyuM. chevaTa vanamAM nAsI jatA evA pradhAnane Agala cAre tarapha khAI ane pAchala bhilla lekenA bANane varasAda mAlama paDe. pachI have zuM karavuM. tene koI rasto na malavAthI mUDha thaelA tetalisutane pitAnI pihilA yAda AvI. A vakhate pelA devatAe " duHkhanA oSadharUpa dIkSA aMgIkAra kara." ema kahyuM. dIkSAnuM nAma mAtra sAMbhaLavAthI jAtismaraNa jJAna pAmelA tetalisuta pradhAne pratibaMdha pAmIne devatAne kahyuM ke "tuM mhArA upara bhUpatine prasanna kara, kAraNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratitalIputra munivara ane jitazatru rAjA tathA subuddhi mInI kathA. (13) rAjAe kADhI mUkyo ane bIje tevuM pradhAna pada na malavAthI maMtrIe dIkSA lIdhI e lekamAM hAre apavAda na thAya." pachI devatAe kanakadhvaja rAjAne zAMta karyo tethI te bhUpati turata nehathI pradhAna pAse AvI kSamA mAgavA lAgyuM. bhUpatie padhAnane paTTahasti upara besArI ane pote chaDIdAra thaI jhoTA mahocchavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyuM. A avasare maMtrIne prApta thaelA akhaMDa vairAgyanA raMgathI piphrilAnA jIva rUpa devatAe paNa maTe utsava karyo. pachI mahA kaSTathI kanakadhvaja bhUpatinI AjJA laI tetalisuta pradhAne sAvadya yoganuM paccakhANa karyuM ane utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnathI pUrve abhyAsa karelA cada pUrvane smaraNa karatA temaNe cAritra lIdhuM. anukrame te mahAmuni kevalajJAna pAmyA. jethI devatAoe temane kevalamahocchava karyo. tetalisuta mahAmunie tetali nAmanuM adhyayana banAvI kanakadhvaja bhUpatine zIdhra zrAvakadhamI banAvyuM. pachI pRthvI upara bahu kAla parya potAnA vihArathI aneka bhavya janane pratibaMdha pamADI tetalista muni utkRSTa evA akSaya padane pAmyA. samRddhithI svarganI hariphAI karanArA tetalipura nagaramAM zrI piphrilAnA jIvarUpa devatAe utkRSTa rIte pratibaMdha pamADelo, uttama buddhivAle tetalisuta pradhAna, saMsArane baMdha karanArA sAvadya gonuM paccakhANa karI, dIkSA laI ane pRthvI upara vihAra karavAthI sarva bhavya janane pratibaMdha pamADI muktirUpa lakSmIne pAmyA. 'zrItetaliputra' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jiasattu paDibuddho, subuddhivayaNeNa udayanAyaMmi // te dovi samaNasIhA, siddhA ikkArasaMgadharA // 97 // subuddhi maMtrInA vacanathI jitazatru rAjA udakanA draSTAMtane viSe pratibodha pAmyuM. pachI te banne jaNa dIkSA laI ekAdazAMgInA dhAraNahAra thaImekSapada pAmyA pAchA ____* zrIjitazatru nRpati ane subuddhi maMtrInI kathA - A bharata kSetramAM jANe amRtanA modathI harSita evA devatAone priya evI amarAvatI hoyanI? evI caMpA nAme mahApurI che. tyAM mahA prabhAvavAle jita zatru rAjA rAjya karatA hatA. tene premavALI tathA guNanA pAtrarU5 dhAriNI nAme strI ane adItazatru nAme yuvarAja hatuM. e rAjAne sarva rAjyanI dekharekha rAkhanAre, uttama buddhivAle, zramaNane upAsaka ane utkRSTapaNe tatvane jANa e subuddhi nAme pradhAna hatA. purInI pAse eka khAI hatI temAM pakSI vigerenAM kalevarathI vyAsa, mAMsa, carabI, rUdhira, pAcAdinA samUhathI bharapUra, kharAba dekhAvavA, kharAba rasa ane gaMdhathI niMdya, ane jevA mAtramAMja duHkhakArI evuM jaLa hatuM. ekadA jitazatru bhUpatie bhajanamaMDapamAM sarasa AhAranuM bhajana karI pitAnA sevakane kahyuM. "AhA! Aje janmelA bhejananA vizvane AzcaryakArI gaMdha, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1ra4 ) zrI rASimahalavRtti uttarA. rasa, sparza ane svAda kevA suMdara che ?" sarve sevake e "hA bahu sArI che" ema kahyuM. pachI bhUpatie mahA pradhAna subuddhine paNa kahyuM ke "he pradhAna Aje sugaMdhI ane suMdara svAdavAluM je bhejana thayuM che tevuM pUrve mane kyAre paNa maLyuM nathI." rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI arihaMtanA matathI jANuM che sarve pudagalanI sthiti jeNe evo tathA buddhine samudra e maMtrIzvara jeTalAmAM mauna dhAraNa karI besI rahyo teTalAmAM bhUpatie tene pharI pharI teja vacana kahyuM pachI maMtrIe bhUpatine pratibaMdha pamADavA mATe tenI AgaLa A pramANe kahyuM. "aho ! je sArA svAdavALA ane sugaMdhI pudgala hoya che te paryAya palaTI javAthI viparitapaNAne pAme che. svAbhAvika athavA pragathI sugaMdhI pudagale durgaMdhapaNuM pAme che ane durgadhI pugale sugaMdhIpaNuM pAme che. eTaluM ja nahi paNa duSTa svAda sArA svAdapaNa ne, sArA svAda duSTapaNane, kurUpa surUpapaNane, surUpa kurU55Nane, suzabda kuzabdapaNane ane kuzabda suzabdapaNane pAme che. A pramANe A saMsAracakramAM pudgalenuM parAvartana thAya che mATe he mahArAjAdhirAja ! vavekI purUSae kaI paNa vastunI bahu niMdA athavA prazaMsA karavI nahi" subuddhi maMtrInAM AvAM vacana sAMbhaLI jitazatru bhUpati tenA vacana upara azraddhA rAkhate cha mana rahyo. ekadA te bhUpati pitAnA parivArasahita azva khelavA mATe nagaranI bahAra gaye. A vakhate rastAmAM khAInA dudhathI parAbhava pAmele te bhUpati vastravaDe pitAnA mukhane DhAMkI bIjA purUSane kahevA lAgyA "he catura rAjapurUSa! A khAInA pANIne ke durgadha che?" sarve purUe kahyuM "he svAmina! nice A pANIne bahu durgadha che pachI jitazatru bhUpatie maMtrIne kahyuM. "he mahA pradhAna! A khAInA pANIne viSe kevo gIdha che?" A pramANe bhUpatie vAraMvAra kahe chate subuddhi maMtrIe tenA hitane mATeja dharma vacana kahyuM. "he svAmina ! Apa manamAM zuddha cittathI vicAra karI meM je prathama kahyuM hatuM tenA sarakhuM Ane paNa jANe. he nAtha! prayogathI athavA samAgamathI pugale kSaNa mAtramAM gaMdha, rasa ke svAdavaDe parAvartana pAme che mATe Apa A khAInA pANInI durgacchA jIvane saMsAracakramAM pADe che." pachI maMtrInAM AvAM vacanane manamAM nahi dhAraNa karate e bhUpati jeTalAmAM Agala prayANa kare che teTalAmAM pradhAne vicAra karyo ke mhAre je te upAyavaDe A bhUpatine pratibaMdha pamADe ke jethI te durgacchA tyajI devAthI saMsArasamudramAM na paDe" A pramANe vicAra karI pradhAne gupta rIte te khAInuM pANI ghaDo bharI turata pitAne ghare mokalAvyuM. tyAM tene korA ghaDAmAM bharI aMdara khAra rAkhI zuddha banAvyuM. pachI tene gaLI pharI navA ghaDAmAM bharyuM AvI rIte ekavIsa divasa karavAthI te pANI ati nirmala jala ratna samAna thayuM. vaLI sugaMdhi dravyathI suvAsita evuM te pAchuM uttama evA gaMdha, rasa ane svAdavaDe manane AnaMdakArI thayuM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavu bIjitazatru nAmanA rAjA tathA khubuddhi nAmanA maMtrInI kathA. (15) pachI pradhAne te pANI bhUpatinA raseiyAne ApIne kahyuM ke "tamAre A pANI bhejana vakhate bhUpatine ApavuM" rasoIyAe paNa bhejana avasare te pANI rAjAne ApyuM pachI te pANIne lekettara rasa, svAda ane sugaMdhavALuM jANuM saMteSita manavALA bhUpatie rasoiyAne pUchayuM. "are! tame A amRta samAna pANI kyAMthI lAvyA cho?" rasoIyAoe kahyuM "he svAmin ! e pANI amane subuddhipradhAne ApyuM che." bhUpatie maMtrIne bolAvI AzcaryathI pUchayuM. "he maMtri! hamaNAM tame A jalaratna kyAMthI lAvyA che?" maMtrIe kahyuM "he rAjana je Apa mane abhayadAna Apo to huM te jaLaratvanuM sthAna vigere sarva kahuM." bhUpatie abhayadAna ApyuM eTale maMtrIe te pANInuM yathArtha svarUpa kahI dIdhuM, paNa te bhUpatinA mAnavAmAM AvyuM nahIM; tethI maMtrIe pharI te pramANe karI batAvyuM pachI bhUpatie maMtrIne kahyuM "he maMtrin ! tame pugalonuM A svarUpa zI rIte jAyuM?maMtrIe kahyuM. "vizvane prakAza karanArA jainazAsanathI." rAjAe kahyuM. he saciva! mane jinazAsananuM svarUpa kaho. te sAMbhaLavAnI mane bahu IcchA che." pachI maMtrIe e arihaMta matanuM saghaLuM svarUpa uttama prakAre nivedana karyuM tethI pratibodha pAmelA nRpatie zrI arihaMtanA zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. uttama prakAre dharmanuM ArAdhana karatA evA maMtrI ane bhUpAle dIrdhakALa paryata pitA pitAnA gharamAM bhega sukha bhogave che. ekadA sugurU pAsethI dharmadezanA sAMbhaLI pratibaMdha pApalA maMtrI ane bhUpAla banne jaNAe pita pitAne pade putrane sthApana karI saddagurU pAse bhAvathI uttama cAritra lIdhuM. anukrame banne jaNA ekAdazAMgI sUtranA tathA arthanA jANa thayA. aticArarahita uttama cAritrane pALI tathA aneka bhavya janene pratibaMdha pamADI mahAzaya evA te banne jaNA siddhipada pAmyA. subuddhi maMtrI pAsethI khAInA jaLanA draSTAMtane sAMbhaLI turata jitazatru rAjA pratibaMdha pApe pachI upazama rasavALA bane jaNA (subuddhi maMtrI ane jitazatru rAjA) sAthe dIkSA laI bahu bhavanA ekaThA thaelA ghADha pApano nAza karI mokSapada pAmyA. 'zrI jitazatru' nAmanA rAjA tathA 'subuddhi' nAmanA maMtrInI kathA saMpUrNa. uvavanno joNajje, sudaThamusabhassa samajaDi paDimaM // paccaio jeNa puNo, caraNAcaraNAu iNami // 98 // appA vimoio a, bhAvabaMdhaNA davvabaMdhaNAo karI // laddhajao paratitthisu, so addarisI sivaM patto // 99 // je anArya dezamAM utpanna thayA, jemaNe AdinAthanI jaTAvALI suvarNapatimA joI pravajyA lIdhI ane jemaNe cAritra pALavAne avasare arthAta mehanIya karma Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gASieDalavRtti uttarAddha, udaya Avye chate pharI gRhasthapaNuM aMgIkAra karyuM; vaLI jemaNe putra ane strInA premarUpa bhAvabaMdhanathI pitAnA AtmAne choDA tathA dravya baMdhanathI haritane cheDA, temaja jemaNe para tIrthione viSe vijaya meLavyuM te zrI AdrakumAramuni mekSa pAmyA. 98rlDa na dukaraM vAraNapAsamoaNaM, gayassa mattassa varNami rAyaM // jahAu akkA balieNa taMtuNo, taM dukkaraM me paDihAyamoaNaM // 10 // " (zrI zreNikAdikanA pUchavA uparathI Adrakamuni kahe che.) he rAjana ! jevI rIte mane kAcA sUtaranA tAMtaNAthI mUkAvuM duSkara lAge che tevI rIte vanakhaMDamAM madonmata hastine vAraNapAsathI mUkAvuM duSkara nathI lAgatuM. 100 * 'zrIArdrakumAra' nAmanA munivaranI kathA * jaMbudvIpanA A bharatakSetramAM iMdrapura samAna lakSamInA nivAsa sthAnarUpa vasaMtapura nAme nagara che. te nagaramAM samAditya nAmane prasiddha vidvAna ane uttama evo brAhmaNa vasato hato. tene ghaNA premavALI baMdhumati nAme priyA hatI. semadityane gharanAM sarva kArya karanAra ane pIDAne nAza karanAra temaja guNalakSamIe karI pavitra e eka vaNika mitra hate. ekadA sAmAditya vipra sUryAcArya pAse uttama dezanA sAMbhalI pitAnA mitra ane strI sahita vairAgyavAsita thaye, tethI teNe teonI sAthe te sugurU pAse AgrahathI sarvArthane ApanArI dIkSA lIdhI. jo ke te samAditya muni vaiyAvacca, tapa ane sarva siddhAMtanuM adhyayana ItyAdi dharma kAryavaDe niraMtara ati pavitra evA cAritrane pAlatA hatA. te paNa te, mitre vAryA chatAM jAtimada karatA hatA. tethI temaNe nIca gotra karma upArjana karyuM. eka divasa somAditya munie baMdhumati sAdhvIne tIThI tethI pUrvane teNInI sAthene saMga yAda AvavAthI temanuM mana te sAdhvI upara bahu rAgavAluM thayuM. jo ke pote zubha bhAvanAthI cittane niSedha karavA lAgyA te paNa rAgane lIdhe tema karavA samartha thaI zakyA nahIM. tethI temaNe sAdhuonA samUhanI Agala nivedana karyuM ke "he mahA munio ! huM jyAre daSTithI baMdhumatI sAdhvIne jouM chuM tyAre hAruM citta turata teNInA upara bahu rAgavAtuM thAya che, mATe he pUjya ! pApAtmA ane pApa manavAle huM zuM karuM?" ahiM baMdhumatI sAdhvIe paNa pitAnA karmabaMdhanA kAraNa rUpa te vyatikara jANa turata pitAnA zIlanI rakSA karavA mATe potAnI guNIne pUchI anazana lIdhuM. zubha AzayavAlI te mahA satI vidhi pUrvaka ArAdhanA karI svarga pratye gaI. baMdhu matI sAdhvInI svargagati sAMbhalI somAditya munIzvara, potAnA manamAM utpana thaelA pazcAtApathI vicAra karavA lAgyA. " hA hA ! mahArA mananA duSTa pariNa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kumAra nAmanA munivaranI kathA. ( 127 ) mane jANI e mahAsatI khamatIe zIlarakSA mATe potAnA prANanA tyAga karyAM. A ghAra mahA pApathI malIna thaelA ane durAtmA evA mhAre hamaNAM jIvavAmAM zA lAbha che ? " A pramANe vicAra karI anazana lai te mahAmuni peAtAnA Dha evA te dugucchA karmane AleAcyA vinA zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne svarga pratye gayA. pavitra cAritravAlA mitra sAdhu paNa AyuSya pUrNa thaye zubha bhAvathI mRtyu pAmIne svargamAM devatApaNe utpanna thayA, have sAmAdityanA jIva svargathI cavIne anArya evA Adana dezamAM Aka nAmanA bhUpatinA A kumAra nAme zreSTa putra thayA. mitranA jIva paNa svargathI cavI zreNika rAjAnI naMdA rANInA abhayakumAra nAme pavitra putra thayA, chevaTa khaMdhumatI sAdhvInA jIva paNa svargathI cavI vasaMtapuramAM dhanazrI nAme zreSThI putrI thai. uttama puNyanA ceAgathI vRddhi pAmatA AdrakakumAra anukrame anupama kalAkelinA maMdIra rUpa yAvana avasthA pAmyA. A vakhate zrI zreNika mahArAjAe pUrvathI cAlatI AvatI prItinI vRddhine arthe harSathI AkI rAjAne bheTa mAkalI. A vakhate zrI mAn AkakumAra pAtAnA pitA pAse beThA hatA. tethI te AvelI bheTa joI vismayathI vicAra karavA lAgyA zrIzreNika bhUpati hamaNAM mhoTA rAjA sabhalAya che. ane te mhArA pitAnA mitra che teA mhAre paNa tenA putranI sAthe maitrI karavI joIe. Ama dhArI teNe bheTa lai AvelA mANasone potAnA mehelamAM khelAvIne pUchyuM ke " zrI zreNika rAjAne kAI evA putra che ke je sadguNInI sAthe huM paNa maitrI karUM ? " zrI zreNika rAjAne mahA balavaMta evA ghaNA putrA che. paraMtu temAM sukRtI, sarva guNuyukta, mitra upara sneha rAkhanArA ane karyo guNanA jANu evA abhayakumAra nAmane mukhya putra che. " abhayakumAranuM nAma sAMbhalI AkakumAra pUrva janmanA anurAgathI bahu AnaMda pAmyA. pachI teNe te rAjapurUSane kahyu. " he bhadro ! tame jyAre peAtAnA pura pratye jAo tyAre abhayakumAra mATe mhArI bheTa tathA patra laI jajo. te vinA tamAre javu nahI' valI tamAre te mitrane mhArA sneha pUrvaka AdarathI praNAma kahevA. " pachI rAja prasAdane laI te zreNika rAjAnA purUSA potAnA pura pratye javAnI taiyArI karatA AdrakakumAra pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyA. " huM kumAra ! abhayakumAra mATe bheTa ane patra Ape. ame nizce Aje rAjagRha nagara pratye javAnA chIe. " pachI ati harSa pAmelA A kakumAre pAte mitra abhayakumAra mATe bheTa sahita patra te rAjapurUSAne ApyA. rAjapurUSo cAlyA ane thADA divasamAM rAjagRha nagara pratye AvI pahoMcyA. tyAM teoe Adana dezanA adhipatinA sarva samAcAra hapUrvaka zreNika rAjAne kahyA. ane A kumAre mekalAvela patrasahita leTa abhayakumArane ApI. abhayakumAre kahyu, " he bhadro ! A bheTa konI che ane Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) zrIhaSimaMDala vRtti-uttarAddha A patra paNa koNe melAvela che te hamaNuM spaSTa kaha? " rAjapurUe kahyuM. "he nArezvara ! Adana dezanA Adraki bhUpatinA putra AdrakakumAre e banne vastu ApanA mATe mokalI che. " ema kahIne te sarve rAjapurUSa, abhayakumArane namaskAra karI ubhA rahyA. pachI abhayakumAre satkAra karI rajA ApelA sarve purUSa saMteSa pAmatAM chatAM pita pitAnA ghara pratye gayA. have pAchala abhayakumAra bheTamAM AvelI muktAphalAdi amUlya vastu joI harSa pAmate chate pite AdrakakumAre mokalelo patra vAMcavA lAgyo. " prema rUpa amRtanA samudra samAna he baMdhu abhayakumAra ! tamAruM nAma sAMbhaLavAthI huM tamAre viSe bahu anurakta thaye chuM. mATe have pachI tame hArA mitra ane ISTa baMdhu cho. aho ! sarvathI nivRtta thayeluM hAruM mana tamAre viSe lIna thayuM che." AvA patrane vAMcI abhayakumAra vicAravA lAgyo. " jo ke A AdrakumAra mArI sAthe maitrI karavA Icche che. te e nice AsannasiddhivALo hovo joIe. kAraNe mArI sAthe bahulakamI jIva maitrI karatA nathI. huM jANuM chuM ke teNe pUrva bhavamAM vratanI bahu virAdhanA karI che ane tethI ja te anAryadezamAM pheracha kulane viSe utpanna thayo che. mATe hAre ene nice sarva upAyavaDe pratibaMdha pamADe. kAraNa ema na karuM te ene mArI sAthe mitrI ne lAbha zo?AvI rIte vicAra karIne abhayakumAre harSathI suvarNanI zrI AdinAthanI jaTAvAlI ramya pratimA karAvI. pachI teNe dhupadhANuM ghaMTAdi nAnA prakAranAM upakaraNasahita te pratimA eka peTImAM mUkI peTIne barAbara baMdha karI ane pitAnA sevakone belAvIne kahyuM ke "A peTI laI tame Adana dezamAM jAo ane tyAM AAki bhUpanA putra akakumArane te peTI ApIne kahejo ke tamAre A peTI ekAMte ughADavI. temaja abhayakumArane sAdhu purUSone AbhUSaNarUpa praNAma aMgIkAra kare." AvI abhayakumAra maMtrInI zikhAmaNa laI te rAjapurUSa zubha divase Adana deza tarapha vidAya thayA. anukrame teoe Adanadeza pratye jaI AkumArane praNAma karI tenI AgaLa peTI mUkIne kahyuM ke "he svAmina ! ApanA mitra abhayakumAre premathI A bheTa Apane mokalAvI che Ape A peTI ekAMtamAM ughADavI ane tenI aMdara rahelI vastu yatnathI levI." rAjapurUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI tathA peTIrUpa bheTa joI atyaMta saMtuSTa thaelA AdrakumAre te rAjapurUne kahyuM. "huM dhanya chuM, kRtapuNya chuM temaja Aje hAre janma saphala thaye. kAraNake abhayakumAre AvI bheTa mokalI mhArA upara anugraha karyo che." ema kahI harSita hadayavAlA AkumAre anna, vastra AbhUSaNAdikathI te rAjapurUSane satkAra karavA pUrvaka turata vidAya karyo. pachI harSita manavAlA AdrakumAre te peTIne eka tamAM laI jaI' ughADI te temAM temaNe dhupadhANuM, ghaMTA vigere nAnA prakAranA upakaraNe sahita suvarNamaya zrI adinAthanI pratimA dIThI. "hArA priya mitra abhaya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kumAra' nAmanA munivaranI kathA. ( 129 ) kumAre A te zuM AbhUSaNa meAkalyuM haze ? " ema vicAra karatA A kumAre pAtAnA hAtha, paga, mastaka, kaTha, hRdaya ane zravaNAdikane viSe te suvarNa maya jinapratimA khAMdhI joi paNa tethI te kAMi zANA pAmyA nahI. pachI te pratimAne potAnI sAme bAjoTha upara mUkI ane nihALI uhApoha karatA zuddha buddhivAlA te A kumArane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI te vicAra karavA lAgyA ke " aheA ! mAna ducchA karavAthI sacamane virAdha huM anArya dezamAM utpanna thayA chuM. mATe dhikkAra che mane, paraMtu dhanya tA te ekaja che ke je abhayakumAre zrI arihaMtanI pratimA mAkalI mane pratikhAdha pamADI mhArA upara upakAra karyA. have pachI e mhArA parama mitra che. kAraNa eNe mane dharma pamADI mArA upara bahu upakAra karyo che. kahyuM che ke:-- kastasmAtparamo baMdhuH, pramAdAgnipradIpite // jo monidrA murNa, manede pravopayet // 2 // ,, pramAdarUpa agnithI maLatA saMsAra rUpa gharane viSe mAharUpa nidrAthI sutelA purUSane je jagADe tenA vinA bIjo kayA uttama mitra che ? arthAt koi nathI. mATe have huM A deza pratye jai sayama laiza. * A pramANe vicAra karI tathA te suvarNa rUpa jinezvaranI pratimAnuM bhaktithI pUjana karI ArdrakumAra potAnA pitAne kahevA lAgyA. "he tAta ! abhayakumAra mitre mhArI sAthe evI prIti karI che ke huM tenA vinA rahI zakatA nathI. mATe Apa mane eka vakhata AjJA Ape ke jethI ekavAra tene maLI jhaTa pAche! ahi AvuM. " pitAe kahyuM. " he vatsa ! te e cegya kahyuM che. paNa te amane sukhakArI nathI, kAraNa amArA zatrue pagale pagale hAya che. rAjyanA sarva bhArane dhAraNa karavAmAM samartha evA tuM amArA ekanA eka putra che mATe thAre sarvathA abhayakumAranI pAse javuM nahI. he vatsa ! tyAre ahiM yAMja rahIne adbhuta vastu meAkalavAthI tenI sAthe prIti vadhAravI. " pitAe A pramANe niSedhyA eTale bhavathI udvega pAmele te Ardra kumAra ahu zAkAtura thayeA. Aki bhupanA manamAM A vAta jANavAmAM AvI tethI teNe putranA rakSaNa mATe tenI pAse pAtAnA pAMcase subhaTA rAkhyA. jema tArAe caMdrane viTalAIne rahe tema te pAMcase subhaTo hamezAM Adra kumArane viTalAIne rahetA hatA. pachI zakAyukta cittavALA buddhivALA ane kAryanA jANu evA A kakumAra pAMcase subhaTAnI sAthe haMmezAM nagaranI khvAra azva khelAvavA javA lAgyA. subhaTA jotAM chatAM zuddha buddhivAlA AkakumAra peAtAnA azvane khelAvatA khelAvatA pAte divase divase vadhAre vadhAre dUra jAya ane pAchA Ave. " ahA ! A kumAra a khelAvavAnA kevA sArA abhyAsa kare che ?" evA teNe haMmezAM te sarve subhaTonA 17 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha manamAM vizvAsa utpanna karyo. pachI A kumAre gupta rIte potAnA vizvAsu purUSaSa pAse jinapratimAsahita ahu ratnAdi vastuothI bharapura evuM eka vahANu taiyAra karAvyuM. ane pote azva khelAvavAnA mISathI nAsI jai turata vahANa upara caDI vidAya thayA. keTalAka divase te Arya deza pratye AvI paheoMcyA. pachI te A kakumAra turata abhayakumAra tarapha jinapratimA mokalI, sAta kSetramAM ratnAdi sarva dravyanA vyaya karI ane jeTalAmAM vrata levA mATe paMcamuSTI leAca kare che teTalAmAM AkAzamAM rahelI zAsanadevIe tene kahyu ke " huM Ardra kumAra ! hajI tyAre ugra evuM bhAgAvalI karma khAkI che mATe tuM hamaNAM muktine pratibaMdha karanArU vrata na aMgIkAra kara, kAraNa ke vratanI virAdhanA karatAM vrata na levuM te vadhAre sArUM che. " devatAnu kahevuM sAMbhaLI Ardra kumAre vicAryuM je " zuM mhArU` bhAgAvalI kama evu samartha che ke te mhArA tapanI AgaLa TakI zake ? Ama dhArI jAtismaraNa jJAnathI jANyA che pUrva bhavanA sAdhunA AcAra jeNe evA te Ardra kumAra, turata vrata aMgIkAra karI cAlI nikaLyo. rAjagRha nagara tarapha jatA evA te sAdhunA AcAravALA mahAmunine rastAmAM vasaMtapura nagara AvyuM. pachI te nagaranI bahAranA devamaMdiramAM Ardra kumAra suni jeTalAmAM merU parvatanI peThe nizcalapaNe kAyAtsage rahyA, teTalAmAM zreSThIputrI dhanazrI ke je temanA pUrva bhavanI strI thatI hatI te khAlikA bIjI keTalIka kanyAonI sAthe tyAM krIDA karavA AvI. pachI te kanyAe paraspara " huM khie ! ApaNe sArA varane varIe " ema kahIne teNIee devamaMdIranI aMdara rahelA staeAne "A mhArA pati, A mhArA pati " ema kahIne varyA, adhakArane lIdhe dhanazrIne eke sta Mbha malyA nahIM tethI teNIe turata AkakumArane pakaDI " A mhArA pati ema kahI jeTalAmAM aMgIkAra kayo teTalAmAM AkAzamAM ubhelA dekhatAe kahyuM " A sarve kanyAoe mugdhapaNAthI vegavarDa sta MbhAneja vo paNa dhanazrIe te traNabhuvanamAM zreSTha evA vara vadhe. " ema kahIne devatAoe AkAzamAM devaduMdubhinA zabda karI sADI khAra kroDa sAnaiyAnI vRSTi karI. devattuM bhinA zabda sAMbhalI dhanazrI A kumAra muninA caraNamAM paDI ane te mahAmuninA pagane majadyuta pakaDI sthira thaI. uttama buddhivALA A kumAra muni paNa mahA upasarga prApta thayA jANI kaSTathI dhanazrInA hAthamAMthI peAtAnA caraNane cheADAvI turata anyatra vihAra karI gayA. ,, ,, have vasatapura bhUpAla ratnAdinI vRSTi sAMbhalI turata te levA mATe tyAM AbhyA. paNa zAsanadevIe nivAryo ane kahyu ke " huM bhUpati ! meM e dhanazrI sukanyAne pANigrahaNamAM te suvarNa ratnAdi sarva ApyuM che mATe te levAnA khIjAne adhikAra nathI. " zAsanadevInAM AvAM vacana sAMbhalI vasatapura bhUpati pAcho cAlyA gaye.. dhanazrIe paNa ratnAdi sarva dravya lai ghare AvI potAnA pitAne soMpyuM. puchI aneka dhanavaMta zreSThIo pAtAnA putrane arthe te bhAgyavatI kanyAnuM mAgu Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAdrakamAra nAmanA munivaranI kathA (132) karavA dhanazrInA pitA pAse tenA ghare AvavA lAgyA. teone AvIne gayA jANuM dhanazrIe potAnA pitAne pUchayuM. "he tAta ! te sarva vyavahArIAo ApaNuM ghare zA mATe AvyA hatA ? " zreSThIe kahyuM. "he putrI ! A sarve purUSe pota pitAnA putrane arthe hAruM mAguM karavA AvyA hatA, mATe have tuM tyAre pitAne bhAva mane jaNAva." dhanazrIe kahyuM. nirmala kulamAM utpanna thaelI uttama kanyAenuM ekavAra pANagrahaNa thAya che. jenA pANagrahaNa vakhate devatAe mane sADAbAra koDa dravya ApyuM che, teja mAre A bhavane pati che. anyathA mAre javAlAthI vikarAla e agnija zaraNa che. mATe tamAre mArA bIjA varane mATe jarApaNuM ciMtA karavI nahi, " putrIne A kadAgraha jANuM zreSThIe kahyuM. "nispRhI evA te sAdhu hAre pANagrahaNa zI rIte karaze ? valI pitAnI meLe lhArA hAthamAMthI pitAnA paga choDAvI rAtrIne vakhateja nAsI gaelA te ekalA ane asthira munine zI rIte lakhI zakAya ? " dhanazrIe kahyuM. "emane huMja lakhIza, kAraNa meM vijalInA prakAzathI e mahA muninA pagane viSe padma dIThuM che." pitAe kahyuM. "he vatsa ! je. ema che te tuM mArI dAnazAlAmAM rahI niraMtara yAcaka janane svecchA pramANe dAna Apa, ane ApavAne vakhate nitya sAvadhapaNAthI tene lakhavA mATe sarva yAcakenA paga je. kadAcit hArA bhAgyayoge je te muni ahiM AvI caDe to tyAre mane jhaTa nivedana karavuM. " pitAnI te AjJA mAnya karI dhanazrI svecchA pramANe yAcaka janane dAna ApatI chatI dAnazAlAmAM rahevA lAgI. have abhayakumArane malavA mATe jatA evA AdrakumAra muni, haMmezAM rAjagRha nagara tarapha paga rAkhIne rAtrIe sutA. eka divasa te mahA muninuM ugra evuM bhegAvalI karma udaya AvyuM jethI rAtrIe sutelA te muninA pagane sthAnake mastaka AvI gayuM. pachI te mahAmuni pitAnA pagane anusAra haMmezanI mAphaka cAlavA lAgyA ane keTaleka dahADe pAchA vasaMtapura nagare AvI pahoMcyA. tyAM potAnA bhegAvalI kameM merelA te dhIra mahA muni, bhikSAne arthe dhanazrInI dAnazAlA pratye gayA. zuddha bhajana vahorAvatI evI ghanazrIe te muninA caraNamAM padma dIThuM, tethI teNue turata te mahAmunine oLakhyA. turata potAnA pitAne muninA AgamananI vAta jaNAvIharSanA AMsune vistAra karatI dhanazrI muninA caraNamAM paDI kahevA lAgI ke "he svAmin ! te rAtrIe mahArA hAthamAMthI balavaDe pitAnA paga choDAvI nirAzrita evI mane tyajI daI cAlyA gayA hatA, paNa Aje zIrIte jazo ? zreNI paNa rAjA vigerene sAthe laI tyAM AvyA ane AdrakumAra munine praNAma karI hAthajoDI kahevA lAgyo. karUNArasanA samudra ane vizvanA jIvane hitakArI che munIzvara ! tamArAja eka zaraNe rahelI A bALAne je tame paraNaze nahIM te nice te agnimAM praveza karI pitAnA prANa tyAga karaze. kAraNa e tamArA vinA bIjA patine Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha IcchatI nathI. mATe te uttama purUSa! kRpA karI tenuM pANI grahaNa kare, ke jethI tamane ghera evuM strIhatyAnuM pApa na lAge " bhUpatie paNa temaja kahyuM, tethI A kumAra munie potAnA bhagAvalI karmane udaya jANuM tathA devatAnA vacananuM smaraNa karI te ja vakhate dhanazrIne pANI grahaNa karyo pachI devatAe pUNe ApelI saMpattivAlA AdrakumAre te dhanazrInI sAthe bahu bhego bhagavyA. keTalAka kAle teone uttama lakSaNavAle putra thayo. anukrame vRddhi pAmate te putra jayAre pAMca varSane thaye tyAre AdrakumAre potAnI priyA dhanazrIne kahyuM ke "he priye ! have tane niraMtara AdhArarUpa A putra thaye che, mATe mane pharI dIkSAne mATe AjJA Apa, kAraNa meM vratane mATeja prathama hArUM mahetuM rAjya tyajI dIdhuM che." tapAvelA kathIra sarakhA patinA vacanane nahi sahatI dhanazrI vicAravA lAgI. "dhikkAra che mane je hArA kukarmane udaya thayo. hamaNuM pati vrata levA taiyAra thayA, putra bAla che ane huM navayauvanA chuM tethI huM nathI jANatI ke zuM thaze." pachI tatkAla utpanna thaelI buddhivALI dhanazrI putrane kAMI zIkhavADI pati suI gaye chate pite kAMtavA lAgI. A vakhate putra nizALethI AvyuM ane mAtAne kAMtatI joI gADha svarathI kahevA lAgyuM. "are mAtA ! garIba mANasane egya evuM ApaNA gharane viSe A kAMtavuM zuM ? mAtAe kahyuM "he vatsa hArA pitA hamaNAM dIkSA levAnA che ane te bALa hovAthI dravya kamAvA zikhe nathI mATe nikSe kAMtavAthI hAra nirvAha thaze." putre kahyuM "he mAta! tyAre AvuM amaMgalika na bolavuM. huM baMdhanathI bAMdhIne hArA pitAne ghera rAkhIza. he mAta ! tuM hamaNAM mane jhaTa sUtaranI daDI Apa ke je sUtarathI huM mArA pitAne hamaNAM ja bAMdhI lau" pachI mAtAe putrane sutaranI daDI ApI. putra sUtaranA trAgathI jeTalAmAM potAnA pitAne bAMdhe che teTalAmAM kapaTanidrAthI sUtelA AdrakumAra A sarva vAta sAMbhaLI mehathI pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. "hamaNAM putra mane jeTalA trAgathI viTaze teTalA varSa sudhI hAre nice gRhavAsamAM rahevuM." A vakhate putre temane sUtaranA trAgathI turata bAra vAra vIMTI lIdhAM. pachI turata AdrakumAre uThIne tathA sUtaranA trAga gaNune te pitAnI priyAne kahyuM "he bhadra! putre mane sUtaranA bAra trAgavaDe viMTayo che. mATe huM bAra varSa sudhI grahavAsamAM rahIza. jethI te cittamAM kheda na karatAM harSa pAma." pachI saMtuSTa thaelI dhanazrIe putrane AliMgana karIne kahyuM. "he vatsa ! hArA samAna bIjo kaye putra hoya ke jeNe mAtAnI AzA paNa pUrNa karI." pachI dhanazrInI sAthe marajI pramANe bhega bhegavatA Adra kumArane sukhamAM eka varSanI peThe bAra varSa nIkaLI gayAM. pachI bAra varSane aMte eka divasa rAtrInA pAchalA pahore nidrAmAMthI jAgRta thaelA AdrakumAra manamAM vicAra karavA lAgyA, "hA hA ! meM nice pUrvabhavane Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AmAra nAmanA munivaranI kathA. (13) viSe mahAvrata virAdhyuM hatuM te karmathI huM A bhavamAM anAye dezamAM utpanna thayo. vaLI A bhavamAM paNa meM cAritrane bhAMgyuM te AvatA bhavamAM mahAruM kevuM mahATuM azubha thaze? mATe have zuddha saMyamane aMgIkAra karI tene sAvadhAnapaNathI pALuM zrIjinezvaree paNa AgamamAM kahyuM che ke pacchAvi te payAyA, khippaM gacchaMti amrbhvnnaaii|| jesi piutavo saMjamo a, khaMtI abeMbhaceraM ca // 1 // jemane vRddha avasthAmAM paNa dIkSA laIne tapa saMyama ane brahmacartha pAlana karanArA che, te zIdhra devalokamAM jAya che. A pramANe vicAra karI AdrakumAra savAre pitAnI strInI rajA laI ane tenI AjJAthI vrata aMgIkAra karI rAjagRha pratye javA mATe cAlI nikaLyA. have ema banyuM ke AdrakI bhUpAle potAnA kumAra AdrakumAranuM rakSaNa karavA mATe je pAMcase subhaTo rAkhyA hatA te purU, rAjakumAra nAsI javAthI bhUpatinA bhayane lIdhe vanamAM jatA rahyA ane koI vikarAla aTavImAM cerene dhaMdho karatA chatA rahevA lAgyA. te care je aTavImAM nirbhayapaNe rahetA hatA te aTavImAM eka divasa rAjagRha nagara pratye javA nikaLelA zuddha buddhivALA AdrakumAra AvI pahoMcyA. subhaToe AvatA evA AdrakumArane olakhyA, tethI teoe harSanA AMsune varSAda karatA chatA bhaktithI temane namaskAra karyo. pachI AdrakumAre teone evI dharmadezanA ApI ke teoe turata temanI pAse vrata aMgIkAra karyuM. tyAMthI anukrame pAMcaso zikhya sahita jatA evA AdrakumAra munine rastAmAM pitAnA ziSyanA samUha sahita gozALa maLyo. zALA zrIjinezvaranA doSa pragaTa karate hate. tene te mahA munie pratize. jethI ati galI gaelA mAnavALe, pratiyuktithI parADamukha thaela ane AdrakumAranI yuktithI hArI gaelo gozALe nAsIne kayAMI ja rahyo. pachI AdrakumAra jeTalAmAM rAjagRhanI pAse AvyA teTalAmAM keTalAka tApasoe pitAnA AzramamAM eka hastine mArI nAkhela ane bIjAne draDha baMdhanathI bAMdhele temaNe je. tApasonA hRdayane bhAva e hatuM ke "bahu jIvone vinAza karavAthI bahu pApa lAge mATe eka moTo chava mAre." AvA vicArathI teoe eka hastine mArI nAkhyo hato ane bIjAne bAMdhIne pitAnI pAse rAkhyo hato. A vakhate rAjagRha nagara pratye jatA evA AdrakumAra muni pitAnA ziSyo sahita tApasanA AzramamAM AvyA, eTale pele bAMdhela hasti pitAnA manamAM vicAra karavA lAge ke-je huM baMdhanathI mukAuM te A mahA munine vaMdanA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha karUM." hasti AvA vicAra karatA hatA eTalAmAM te ArdrakumAra muninA mAhAtmyathI tenA sarva aMdhA chuTI gayA. jethI te hasti A kumAra munine namaskAra karI vanamAM jatA rahyo. tApasA, AdrakumAra muninuM AvuM mAhAtmya joI temanI pAse AvyA eTale te mahA munie temane yuktithI pratiSedha pamADayA. have A kumAra muninuM Agamana jANI tathA hastine cheDAvavAnI vAta sAMbhaLI zreNika tathA abhaya kumArAdi ahu janAe harSathI tyAM AvI ucchalatA premayukta rAmAMcavAlI bhaktithI namaskAra karI te munIzvarane pUchyuM ke "huM ArdrakumAra muni ! tame hastine zI rIte cheDAvyA ?" A kumAra munie kahyuM " he mahArAja ! baMdhanathI hastine cheDAvavuM mane duSkara lAgyuM nahIM, kAraNa tapanA prabhAva vicitra che. paraMtu he bhUpati ! meM nihu chedI zakAya evA je taMturUpa latA pAza chedyA che teja mane bahu duSkara lAge che." zreNika rAjAe " e zI rIte ?" ema pUchyuM eTale Ardra kumAre temanI pAse peAtAnA saghaLA vRttAMta khIne pharIthI kahyuM ke " mhArA putre mane sUtaranA tAMtaNAthI khAra vAra khAMdhyA hatA te baMdhana huM mahAdu:khathI bAra varSe chedI zakayA chuM. he narAdhIza ! e baMdhananI AgaLa A hastinuM aMdhana zA hIsAbamAM che." ArdrakumAranuM AvuM vRttAMta sAMbhaLI zreNikAdi sarve mANaso bahu vismaya pAmyA. pachI te ArdrakumAra mahA muninI dha dezanA sAMbhaLI vairAgya pAmelA zreNikAdi sarve janA pAta pAtAnA ghare gayA. A kumAre paNa pAtAnA sarva ziSyA sahita zrIvIraprabhu pAse AvI saMyama aMgIkAra karyuM. ni:sagapaNe gheAra tapa karatA evA te mahAmuni sarva karmanA kSaya karI meAkSapada pAmyA. huM bhavyajanA ! je anArya dezamAM utpanna thayA ane abhaya kumAra maMtrIe mekalelI zrI AdinAthanI suvarNa pratimA joi pUrva bhavanuM jAtismaraNa jJAna pAmyA temaja samakIta pAmyA pachI A dezamAM AvI dIrghakAla paryaMta cAritra pALI nirvANapada pAmyA. te zrI AkumAra munine potAnI zuddhine arthe praNAma karo. 'zrI ArdrakumAra nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. nAlaMdAe addhatterasa - kulakoDikayanivAsAe || pucchi goamasAmI, sAvayavayapaJcarakANavihi // 101 // jo caramajiNasamIve, paDivano paMcajAmi dhammaM // peDhAlaputtamudayaM, taM vaMde muNiasayalanayaM // 102 // sADAbAra kroDa zrAvaka phulanA nivAsa sthAna evA nAlaMdA pADAmAM zrI gAtaasvAmIne zrAvakannatanA paccakhANanI vidhi pUchI jeNe zrI vIraprabhu pAse paMca mahAvrata Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI udaya nAmanA munivaranI kathA. (135) rUpa dharma aMgIkAra karyo. te sarva nayanA jANa evA peDhAlaputra udaya munine huM vaMdanA karuM chuM. 101-102 che be thI "" nAmanA munivaranI jAya , rAjagRha nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene cillaNAdi bahu rANIo hatI ane abhayakumAra nAmane putra maMtrIpada bhagavate hato. ekadA te nagaramAM nAlaMda nAmanA pADe zrI gatamAdi parivArathI viMTAelA zrI mahAvIra prabhu samavasaryA. " huM pahele, huM pahelo " evA AgrahathI zreNika bhUpati vigere bahu jane tyAM AvI zrI viraprabhune vaMdanA karI gya sthAnake beThA. A vakhate peDhAlano putra udaya, zrI gautama pAse AvIne zrAvakanA vratanI vidhi pUchavA lAge. pachI gautamasvAmIe temanI Agala vistArathI teraseM koDa zrAvakanA vratanA bhAMgA nirUpaNa karyA. te sAMbhalIne pratibaMdha pAmela udaya vairAgyane pAmyuM. pachI teNe zrI viraprabhu pAse paMca mahAvrata rUpa dharma aMgIkAra karI mokSapada meLavyuM. "zrI" nAmanA punivaranI kathA saMpUrNa AsI surasA divvA, sIlaM ruvaM ca jassa jayapaDahaM // taM nirakaMtaM vaMde, siddhipattaM sujAyarisiM // 103 // zRMgArAdi manahara rasa, temaja jagamAM prasiddha evuM zIla tathA rUpa vidyamAna chatA jemaNe dIkSA lIdhI, te siddhipada pAmanArA zrI sujAta munine huM vaMdanA karuM chuM. meM 103 che A sujAta muninI kathA vArtaka muninI kathAnA adhikAramAM pUrve kahelI che mATe tyAMthI jANI levI. khaMtikhamaM uggatavaM, dukkaratavateanANasaMpannaM / / kinnaragaNehi mahiaM, sudaMsaNarisiM namaMsAmi // 104 // kSamAthI sarva sahana karanArA, ugra tapavAlA, duSkara tapateja ane jJAnavaDe saMpanna tathA kinnarasamUhe pUjelA sudarzana munine huM namaskAra karuM chuM 104 gihiNovi sIlakaNayaM, nivvaDiyaM jassa vasaNakasavaTTe // taM namAmo sivapattaM sudaMsaNamuNiM mahAsattaM // 105 // grahasthAvasthAmAM paNa jemanuM zIlavrata rUpa suvarNa, duHkharUpa keseTamAM zuddha thaeluM che, te mahA sattvavaMta ane mokSa pAmelA sudarzana munine ame namaskAra karIe chIe. e 105 che Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136 ) zrI RSima`DalavRtti uttarAna * zrI 'sudarzana' nAmanA munivaranI kathA A bharata kSetramAM caMpApurIne viSe rAjatejathI dedIpyamAna evA didhavAhana nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene devAMganA samAna uttama rUpavAlI saMpattithI sarvane parAbhava karanArI ane premanA pAtra rUpa abhayA nAmanI zreSTha patnI hatI. te nagaramAM uttama buddhivAlA RSabhadAsa nAme zreSThI vasatA hatA. tene arihAdAsI nAme srI tathA subhaga nAmanA pazupAla ( gAya bheMsa vigere padmanuM rakSaNa karanArA gAvAla ) hatA. ekadA ziyAlAmAM uttama buddhivAlA te subhaga, peAtAnI gAyAne carAvI sAMje vanamAMthI nagarI pratye AvatA hatA evAmAM teNe mArgamAM jitendriya, jovA caiAgya zarIravAlA, vastra ADhayA vinAnA koi eka munine kAyAtsage rahelA dIThA. subhaga Asannasiddhi jIva hAvAthI te peAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM. ke-- havaNAM mahA dArUNa tADha paDe che teA A muni e prANanA nAza karanArI tADhane rAtrIe zI rIte sahana karaze. hA hA ! meM pUrvabhavane viSe kAMIpaNa sukRta karyuM nathI jethI A bhavamAM nitya pArakA gharane viSe dAsapaNuM karUM chuM. mATe cAla havaNAMja A kAMkhalA vaDe e mahA muninA zarIrane cAre taraphathI eDhADI huM mhAre ghare jAuM ane kAle savAre pAThe AvI te kAMkhaaA laI laIza. paNa " e muni dayApaNAthI A kAMmalAne aMgIkAra karaze ke nahIM ? " Ama vicAra karIne te subhaga kAMkhalAvaDe muninA zarIrane cAre taraphthI DhAMkI bhAvanA bhAvatA chatA potAnA ghara pratye gayA. kAmale pAse nahiM. hAvAthI jema jema subhagane rAtrIe vadhAre vadhAre tADha lAgI tema tema te muninI anumeAdanA karavA lAgyA. jo ke subhage munine kAMbale ApavAthI bahuja gheADuM puNya upAyuM hatuM paraMtu tenI bahu anumAdanA karavAthI te puNyane teNe merU parvata samAna banAvI dIdhuM. pachI savAre kRtArtha evA subhage teja prakAre kAyAtsage ubhA rahelA munIzvarane namaskAra karI jeTalAmAM temanA zarIra uparathI potAnA kAmalAne lai lIdhe teTalAmAM jAgrata thaelA te munIzvara " namo arihaMtALa " e padanA uccAra karI uttama pakSInI peThe AkAzamAM uDI gayA. pachI subhaga vicAra karavA lAgyA " nizce e mahAtmAe dayAthI mane sakSepaDe AkAza gAminI vidyA ApI. mATe have huM sAvadhAnapaNe e vidyAne bhaNuM jethI te vidyA mane paNa kAle karIne nizce siddhi Apaze " pachI nira'tara navakAranA Adi padane vAraMvAra uccAra karatA subhagane sAMbhaLI zreSThIe tene harSoMthI hyu, " maneAhara AkRtivAlA hai subhaga ! tuM sarva maneratha pUrNa karanArA A Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** * *** zrI sudarzana nAmanA maharSinA kathA (137) navakAra rUpa mahA maMtrane niraMtara bhaNu, ke jethI tene siddhi thAya." zreSThInI pAse sarva navakAra bhaNIne subhaga bhAvathI AvatAM jatAM tene ja gaNavA lAgyo. ekadA varSAkAle nadInA sAme kAMThe kaIne khetaramAM gaelI bheMsane pAchI vALavA mATe A kAMThe ubhelA zubha hRdayavAlA subhage navakAra maMtrane uMce svare zabda karI nadImAM jhaMpApAta dIdhuM. te vakhate te kAdavathI melA evA jalamAM rahelA khIlAthI hRdayamAM viMdhAye jethI te turata mRtyu pAmyA. pachI subhagane jIva pitAnA puSTa puNyadayathI rUpa sabhAgya manahara evo teja ruSabhadAsanI strI ahadAsInA udarane viSe putrapaNe utpanna thaye. putra garbhamAM chatAM mAtAne sudarzana (sArU svapna) thayuM hatuM tethI pitAe te putranuM sudarzana nAma pADayuM. pachI pAMca dhAvamAtAthI lAlana pAlana karAve te putra jema jema vRddhi pAmyo tema tema pitAnA gharane viSe saMpatti paNa vRddhi pAmavA lAgI, pitAe tene yogya upAdhyAya pAse melI sarva zAstrano abhyAsa karAvyA anukrame abhyAsa karate te sudarzana putra vanAvasthA pAmyo. sarva guNoe sudarzanane viSe tevI rIte nivAsa karyo ke dene tene viSe pitAnuM sthAna na maLavAthI tene tyajI dIdho pachI pitAe tene koI sArA kulamAM utpanna thaelI, dhanya, sArA zIlavAlI ane sArA AcAravAlI maneramAM nAmanI kanyA paraNAvI. have sudarzanane kapila nAmanA purohitanI sAthe evI maitrI thaI ke guNa evA te banne jaNanA phakta deha judA hatA. banne jaNAnA pitAoe saMsArathI vairAgya pAmI potapotAnA putrane viSe pitapotAnA kuTuMbane bhAra AropaNa karI harSathI dIkSA lIdhI. jemaNe potAnA aMtaranA zatruono nAza karyo che evA te nimala manavAlA banne jaNa uttama prakAre cAritrane ArAdhI mokSasthAna pAmyA. sadguNa evA sudarzanane potAnI manoramA priyAnI sAthe niraMtara viSaya sukha bhegavatA cha putro thayA. zramaNopAsaka sudarzana paraspara abAdhapaNe avasare avasare purUSArthane sAdhate tathA zuddhabhAvathI dharmakArya karatuM. sudarzananA AvA guNothI baha harSita cittavAle kapila purohita, pitAnI priyA pAse sudarzananA rUpAdi guNone vakhANa chate te potAnA mitranI haMmezA prazaMsA karatA hate. kapila purehitanI strI kapilA jagamAM zreSTha evA sudarzananA guNene sAMbhaLI nIcakulapaNuthI tenA upara bahu anurAgavAlI thaI. ekadA pitAne pati kAMI kArya prasaMge koI bIjA gAma game tyAre kapilAe kapaTa karIne sarala manavAlA sudarzanane pitAnA ghare bolAvyuM. sudarzana zreNI niSkapaTapaNe jeTalAmAM prItithI teNInA maMdIra pratye AvyA teTalAmAM te kapilAe pitAnA gharanA bAraNuM baMdha karyA. pachI ubhaTa veSa dhAraNa karI kapilAe sudarzI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) zrIRSima`Dala vRtti-uttarAddha "" nane kahyuM, " he nAtha ! mhArI AzA pUrNa kare ane ugra evA kAmadevanA Agrahane cUrNa karo. " sudana zreSThIe kahyuM " are apaDite ! huM napuMzaka chuM te vAta zuM teM lekamAM nathI sAMbhaLI ? mhArA napuMzakapaNAnI vAta to sarvatra leAka prasiddha che. ' pachI kapilAe zrRMgAra tathA hAvabhAvAdikathI sudarzana zreNIne bahu kSeAbha pamADavA mAMDayA. paNa jema kalpAMtakAlanA pavanathI merUparyaMta kaMpAyamAna thAya nahIM tema te kabyA nahiM.. " nice eNe potAnuM napuMzakapaNuM batAvyuM te kharUM che. " ema dhArI kapilAe tarata temane pUtra karI vidAya karyA. pachI upasargathI mukata thaelA ane peAtAne ghare AvelA sudarzana zreNIe evA abhigraha lIdhA ke " AjathI mhAre kAinA ghare ekalA javuM nahIM. " ,, ekadA iMdra mahAcyavane divase kapila purAhita ane sudarzana zreNI sahita caMpApurInA rAjA dadhivAhana naMdanavana samona peAtAnA udyAnamAM phrIDA karavA gayA. rANI abhayA paNa purAhita strI kapilAnI sAthe tyAM gai. raste devatAnA samAna krAMtivAlA cha putro sahita manAramAne joi kapilAe abhayArANIne pUchyuM " A cha putrA sahita keAnI strI che ? " abhayArANIe kAMika hasIne kahyuM. " are khi zuM tuM ene nathI oLakhatI ? " A nagarInA AbhUSaNa rUpa sudarzana zreSTInI e zrI che. sarva guNunA vibhava avA te cha putrA enA uttarathI utpanna thaelA che. mATe he sakhI ? nagarazreSTI evA sudarzananAja e cha putro che ema tuM jANu. rANI abhayAnAM evAM vacana sAMbhaLI cittamAM vismaya pAmelI kapilA kAMIka hasIne mAna dhAraNa karI besI rahI eTale phrI abhayArANIe pUchayuM. " he sakhI ! mArA vAta kahevAthI tuM hasI kema ? " kapilAe kahyuM. " sudarzana zreSThI tA napuMzaka che te A putro enA kayAMthI ? ethI mane bahu Azcarya thayuM che. " abhayArANIe " e purUSa ratnanuM te napu MzakapaNuM zI rIte jANyuM. " ema pUchyuM eTale kapilAe pUrve anelI sarva vAta abhayArANIne kahI. abhayAe hasIne kahyuM. "he sakhI ! kharUM che e parastrIAna viSe napuMzaka tulya che mATe he mugdha ! e catura purUSe tane chetarI che. " krodha karIne kapilAe kahyuM. " he sakhI ? huM paNa tane tyAreja catura jANuM OM jyAre tuM e zreSThIne ramADa" rANIe kahyuM " meM ene ramADelA jANu. " A pramANe paraspara vAda karatI evI te banne jaNIe krIDA karIne potapotAne * ,, ghera gai. pachI rANI abhayAe A vAta potAnI dhAvamAtAne jaNAvI eTale teNIe kahyuM ke " jema kAI khaLavaMta purUSa siMhanI kezavAlIne, nAgarAjanANA ratnane ane gajapatinA jaMtuzaLane levA samartha thAya nahI tema parama arihaMtanA bhakatajanAmAM mukhya evA e guNavaMta sudarzanane tuM brahmavratathI zI rIte bhraSTa karavA samartha thaIza ? " abhayArANIe kahyu, " he mAta! tu ekavAra tene ahiM lAvI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIsudarzana' nAmanA maharSinI thA ,, ( 139 ) mane soMpa, pachI huM enA brahmavratanu draDhapaNuM joIza. " abhayArANInA vacanathI sudana zreSThIne lAvavAnA vividha prakAranA upAyAne zeAdhatI te catura dhAvamAtA bahu vAra vicAravA lAgI. pachI cAmAsInI rAtre rANInA pujAnA khAnAthI vastrathI DhAMkIne yakSanI pUjAnI sAmagrI rathamAM laine gai. pAchala sudarzana zreSTI eka zUnya gharamAM kAyAtsarga karIne rahyA hatA. evAmAM dhAvamAtAe AvI temane upADI lai abhayArANInI Agala mUkayA. pachI adbhuta veSa dhAraNa karavAthI devAMganAone paNa tiraskAra karanArI te vAcAla abhayA madhuravacanathI sudarzana zreNIne kahevA lAgI. " vizvanA manuSyAnI madhye dayAvaMta evA huM prANanAtha ? tame leAkamAM kAmadevarUpa gRhathI pIDA pAmelAnA du:khane jANA che! chatAM tame mhArI zA mATe upekSA kare che ? huM svAmin ! ApanA zarIranA saMgarUpa amRta meghajalanA siMcanathI kAmavaravaDe tapta thaI rahelA mherA aMgane jhaTa zItala karo. " A pramANe kAmathI Akula vyAkula thaelI abhayArANIe mahu upasegetAnA samUhathI temane pIDita karyA, te paNa te mahAtmA peAtAnA zIlavratathI jarA paNa calAyamAna thayA nahIM. pachI vilakSa anelI abhayArANIe krodhathI peAtAnA zarIrane tIkSNa nakhavaDe valUrI pAkAra karyA ke " A kAi dhR purUSa mane lage che mATe ene dhikkAra thAe. " rANInA AvA zabda sAMbhalI peheredAra purUSa turata tyAM AvyA te temaNe sudarzana zeThane dIThA. pachI vismaya pAmelA rAja purUSoe bhUpati pAse jaI te vAta nivedana karI. rAjAnA pUchavA uparathI abhayA rANIe kahyuM- A durAtmA purUSa kyAMithI akasmAt AvI para purUSanuM mukha niha' jonArI evI mane peAtAnI sAthe krIDA karavAnuM kahe che. he nAtha! me tene kahyuM ke are duSTa ! tuM asatI strIenA jevI mane jANe che ? kace purUSa potAnA kaMThane viSe hAranI peThe sarpa AropaNa kare ? meM Ama kahyA chatAM paNa teNe mhArA upara alAtkAra karyo tethI me pAkAra karyo. " nareMdra ! jo ApanA manamAM " e A kAma kare nahIM " ema hoya teA tene pUche. " dadhivAhana sUpatie sudarzana zreSThIne kharI vAta jaNAvavAnuM kahyuM, paraMtu dayAthI bhijAi gaelA manavAlA temaNe rAjAnI pAse kAMipaNa kahyuM nahI. tethI rAjAe vicAryuM je " pUchatAM chatAM paNa kAMI uttara ApatA nathI mATe e zuddha hAya tema dekhAtuM nathI " ema dhArI bhUpatie krodhathI peAtAnA sevakAne sudarzana zreSThInA vadha karavAnA Adesa ApyuM. pachI rakSaka purUSo vadha maMDapa taiyAra karI sudarzana zreSThIne gadheDA upara besArI nagaramAM pheravavA lAgyA ane " nItImAna aMta:puramAM mahA aparAdha karanArA rUSabhadAsa zreSThInA putranA rAjA ghAta kare che. " evI uddASaNA karavA lAgyA. nagarInA lAke " A kArya A zreSThIne viSe ghaTe che ? " ema pAkAra karatA hatA evAmAM rakSaka purUSAe pheravavA mAMDelA te zreSThI potAnA ghara pAse AvI paheAMcyA. manAramA pAtAnA patinI AvI sthiti joi vicAra karavA lAgI * Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) zrItraSimaMDala vRtti-uttarAddha "A hAre pati sArA AcAravALe che ane e bhUpatinI strI vaza che mATe nice Aje mhArUM kukarma udaya AvyuM. mArA pati AvuM kArya kare nahi chatAM temane mAthe A mithyA Aropa AvI paDyA to pUrve saMpAdana karelA karmane ko purUSa nivArI zake? Ama che to paNa tene upAya karIza." Ama vicArI maneramAM potAnA gharamAM jaI jina pratimAnuM pUjana karI ane kAyetsarga karI A pramANe kahevA lAgI pravacananI bhakta, uttama purUSanA vighane dUra karanArI ane samAdhi karavAmAM tatpara evI che zAsana devI ! mahArA patine lezamAtra deSa nathI mATe zrAvakomAM mukuTamaNi samAna e zreSTInuM jo tuM sAMnidhya karIza te ja huM A kAyotsarga parIza." maneramAM A pramANe kahI kAryotsarga rahI eTalAmAM rakSaka purUe sudarzana zreSThIne smazAnamAM laI jaI zailI upara caDAvyuM. A vakhate zAsanadevIne prabhAvathI phUlIne ThekANe suvarNa kamala thayuM eTaluM ja nahi paNa rakSaka purUe karelA prahAra te zreSTInA zarIre rezamI vastro tathA hIrAdi AbhUSaNa thaI gayA. sudarzana zreSTIne A prakAranA je vismaya pAmelA rAja purUSoe te vAta bhUpatine kahI. bhUpati dadhivAhana paNa turata hasti upara besI sudarzana zreNI pAse AvyuM ane tene vegathI bheTI atyaMta kheda karate chate kahevA lAgyuM. "he zreNI ! tame tamArA pitAnA puNyadayathI mRtyu pAmyA nathI. eTaluM ja nahiM paNa pApI evA meM tamane maraNa kaNamAM nAkhyA chatAM je tame jIvatA rahyA che te nice tamArA zIlanuM mAhAnya che. hA hA, pRthvImAM dadhivAhana vinA bIje kaI nRpati pApI, avicArI, samada ane strIvaza nathI, ke je mUDhe tamane mArI nAkhavAne nizcaya karyo. athavA he zreNI ! A saghaluM pApa tame ja mane karAvyuM che kAraNa meM tamane bahuvAra pUchayuM chatAM tame mane kAMI paNa uttara Ape nahIM." A pramANe pitAnA AtmAnI niMdA karate dadhivAhana bhUpati sudarzana zreNIne hAthiNI upara besArI satparUthI prazaMsA karAte chate potAnA ghara pratye laI gayA. tyAM snAnAdi karAvI, vastrAbharaNathI satkAra karI ane vidhithI bhejana karAvI rAjAe tene sarva vAta pUchI. zreNIo abhayAne abhayadAna ApavAnI vinaMtI karIne pachI abhayarANunI sarva vAta rAjAnI Agala kahI. dadhivAhana bhUpatie paNa turata abhayArANIne pitAnA gharamAMthI kADhI mUkI pachI rANI pitAnA AtmAnI niMdA karatI chatI thoDA kAlamAM mRtyu pAmIne vyaMtarI thaI. harSotkarSane dhAraNa karatA bhUpAle sudarzana zreSThIne potAnA paTTahasti upara besArI maheTA mahocchava pUrvaka tenA ghara pratye pahoMcADyuM. have abhayArANInI dhAvamAtA paMDitA pitAnA duSkRtyathI bhaya pAmIne nAsI gaI, te kusumapuramAM jaI tyAMnI devadattA gaNikAnA ghare rahI tyAM paNa te paMDitA, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gAMgeya " nAmanA mahi nI kathA. , ( 141 ) sudana zreSTInA guNAnA vakhANa karatI hatI. tethI devadattA gaNikA, sudana zreSThI upara hu anurAga dharavA lAgI. have ahiM sudarzana zreSTIe vairAgyathI vrata lIdhuM. anukrame te muni, tapa ane vihAra karatA kusumanagare gayA. te nagarImAM geAcarI mATe kratA evA sudarzana munine joI paMDitAe te vAta devadattAne kahI. devadattAe daMbhathI bhikSAne mATe munine pAtAne ghera elAvyA. jeTalAmAM sudarzana muni tenA gharamAM AvyA teTalAmAM teNIe bAraNA baMdha karI AkhA divasa te mahAmunine upasarga karyo, pachI sAMje vezyAe tyajI dIdhelA te muni vanamAM gayA. tyAM paNa vyaMtarI thaelI abhayArANIe krodhathI temane bahu prakAre pIDA pamADayA. tyAM zubha dhyAnathI sudarzana munine kevala jJAna upajyuM jethI devatAoe vidhithI temane kevala mahAcchava karyo. A vakhate sudarzana kevalIe evA dharmopadeza dIdhA ke jethI abhayAdevI ane tenI dhAvamAtAdi pratidha pAmyA. uttama prakAre smaraNa karelA ane zreSTa dRSTIvAlA devatAoe racelA adbhuta potAnA patinA kevala maheAcchavane jANI bahu harSa pAmelI maneAramAe kAryotsarga pAryo, jemane zUlI suvarNanuM siMhAsana thayuM ane prahAra hArA thayA, gRhasthAvasthAmAM abhayArANIe kukalaMka ApavAthI paNa je zuddha rahyA. dIkSA vasthAmAM paNa jemane abhayArANIrUpa byatarIe mahA upasargo karyA jyAMthI kevala jJAna utpanna thayuM te kevala jJAnI sudarzana muninI ame haMmezA stutI karIe chIe. zrI 'sudarzana' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jIvANuvavAyapavesaNAi pucchitta vIrajiNapAse // giNhitu paMcajAma gaMgeo jayau siddhigao // 106 // jIvAnI utpatti, caturgatimAM gamana, bhavasthiti ane kAyasthiti ityAdi puchI zrI vIra prabhu pAse paMca mahAvrata grahaNa karI siddhipada pAmanArA gAMgeya jayavatA vo. // 106 // / / zrImAMneya muninI thA. // vANija nagaramAM zrI vardhamAna svAmI samavasaryA. tyAM zrI pArzvanAthanA putra gAMgeya nAmanA aNugAre zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIrane vaMdanA tathA namaskAra karI sarve jIvonI utpatti tathA vigamAdi praznA puchyA. zrI mahAvIra prabhue te praznonA uttara ApyA eTale gAMgeye pAMca mahAvrata rUpa dharma aMgIkAra karyA pachI dharmanuM ArAdhana karatA te mekSa pAmyA. A gAMgeyanA saMbadha ahiM saMkSepamAM kahyo che. vizeSa jANavAnI icchA karanAre zrI bhagavatI sUtrathI jANI levA. zrI ' gAMgeya' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zrIrASimala vRtti uttarAddha. ikArasaaMgadhArI sIsA vIrassa mAsieNagao // sohamme jiNapAliya nAmA sibhissai videhe // 107 // agIyAra aMganA dhAraNahAra ane zrI mahAvIra prabhunA ziSya jinapAlita nAmanA muni eka mAsanA anazanathI mRtyu pAmI dharma devaleke gayA. tyAMthI te mahA videha kSetramAM utpanna thaI siddha thaze. te 107 che ninAjita ninI dayA | A bharata kSetramAM zatruothI niSkapa evI caMpA nagarIne viSe dhanavaMta purU pimAM zreSTha e mAkadI nAme sArthapati rahetuM hatuM. tene uttama AkRtivAlI, aneka puNyakArya karanArI, zIlaguNanI zebhAvAlI ane vinayakAmAM zreSTha evI bhadrA nAme strI hatI. paraspara viSayasukha bhogavatA evA te baMne jaNAne jinarakSita ane jinapAlita nAme be putra thayA. pitAe te banne putrone klAcArya pAse sarva kalAne abhyAsa karAvI ghara vepAranA kAmamAM joDayA. ekadA te banne bhAIo paraspara ekAMtamAM evI vArtA karavA lAgyA ke ApaNe agIyAravAra samudranI musApharI karI che temAM sarva vakhate dravya melavI, kRta kArya thaI, sukha yukta nirviktapaNe ApaNe potAnA ghara pratye AvyA chIe, mATe hamaNAM bAramI musApharI karavI joIe." ema vicAra karI teoe pitAnA pitAne kahyuM "he mAtApitA ! je Apa amane jhaTa AjJA Ape te ame dravyanI prAptine arthe bAramI vakhata samudranI musApharI karIe." mAtA pitAe kahyuM: "he putra ! tamee ApaNA gharane viSe bahu saMpatti ekaThI karI che, vaLI tamArI yuvAvasthA che ane rUpalAvaNyathI tamAre manetara strIo che tethI tame banne jaNA te strIonI sAthe saMbhoga bhega. he putro ! hamaNuM tamAre kaSTakArI evI samudranI musApharI karavAnI nathI. kahyuM che ke purUSoe kyAre paNa ati lobha kare nahIM. vaLI bIjA mANaso pAsethI meM bahu vakhata sAMbhaLyuM che ke mANasane samudranI bAramI musApharI vighakArI thAya che." pitAnA AvA eka be traNa vAra kahelA vacana sAMbhaLIne paNa putroe kahyuM. "he mAtApitA ! bAramI musApharI game teTalI duSkara hoya paraMtu amAre bAramI vakhatanI musApharI karavI. satparUnuM eja baLa che je pitAnuM kaheluM pote pALavuM." pachI te putrane ghera Agraha jANa mAtA pitAe kahyuM. "jema tamane sukha upaje tema kare." mAtA pitAnI AjJA malI eTale te bahu harSa pAmelA te banne jaNa nAnA prakAranA bahu karIyANAthI vahANene bharI balI karma karI (eTale prabhunI pUjAdika) maMgalika karI zubha divase harSa pAmatA chatA utsavapUrvaka samudra madhye cAlyA. thoDA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinapAlita" nAmanA maharSinI kathA, (143) divasamAM teo sukhethI jeTalAmAM seMkaDo yajana ullaMghIne samudranI madhya bhAge AvyA teTalAmAM mahA bhayaMkara vAyuthI te vahANa bhAMgI gayuM tethI sarve mANase ane pAtrAdi jalamAM buDavA lAgyA. jinarakSita ane jinapAlitanA hAthamAM pUrva bhavanA upArjana karelA puNya bhegathI eka pATIuM AvI gayuM. tethI teo ratnAdvIpane kAMThe jIvatA nikaLyA. te dvIpanA vAyuthI svastha thaelA te banne bhAIe kSudhAtura thavAthI tatkAla tyAMnA yogya ane manahara phalenuM bhakSaNa karavA lAgyA. paraspara bane bhAIo lAMgalI phalanA telathI eka bIjAnA zarIrane mardana karI ane vADInA jaLamAM snAna karI svastha zarIravALA thayA. pachI teo jeTalAmAM bIjA keI deza pratye javA mATe sukhanA hetu rUpa vAta karatA hatA teTalAmAM hAthamAM khavAtI ratnadvIpanI bhayaMkara devI pitAnuM sAta tADa pramANa uMcu rUpa karI tyAM AvI ane duSTa manavALI asatI tema kopayukta te devI kahevA lAgI ke "he mArkadInA putro ! je tame jIvavAnI IcchA rAkhatA te nirbhaya evA tame banne jaNAo hArI sAthe divya evA asaMkhya viSaya sukha bhega. nahi te nirbaLa evA tamArA bannenA mastaka turata A khavaDe teDI nAkhIza." devInAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta bhayabhIta thaelA bane bhAIoe teNInuM kahevuM kabula karyuM. pachI zAMta cittavALI te devI pitAnuM manahara rUpa dhAraNa karI turata te banne bhAIone potAnA mahela upara teDI gaI tyAM te devI azubha pugalene dUra karI tathA zubha sthAnAdi avayavone dhAraNa karI marajI pramANe te banne purUSonI sAthe harSathI bhega bhegavavA lAgI, amRta phaLanA svAdathI utpanna thaelA sukhamAM ati laMpaTa thaelA jinarakSita ane jinapAlita bane bhAIo paNa pitAnA mAtA pitAnA snehane kayAre paNa saMbhAratA nathI. ekadA lavaNa samudranA adhichita susthita nAmanA devatAe iMdranI AjJAthI ratnadvIpanI devIne A pramANe kahyuM: "he bhadre ! tuM hArI AjJAthI tRNa, kANa, pAMdaDAM ane kacare bahAra kADhI nAkhI lavaNa samudrane ekavIza vAra zuddha kara." svAmInI AvI AjJAthI ratnadvIpa devI turata potAnA ghara pratye AvIne mArkadInA putrane kahevA lAgI. Aje susthita nAmanA devatAe mane AjJA karI che tethI huM samudrane zuddha karavA jAuM chuM. kAraNa svAmInI AjJA na ullaMghI zakAya tevI hoya che. te zubha ! tame banne jaNa kIDA karatA chatA A mahelane viSe sukhethI rahe. tamane ahiM rahetAM kAMIpaNa dukha thavAnuM nathI. jo tame ahiM rahetAM udvega pAme te pUrva dizAnA udyAnamAM tamAre sukhethI kIDA karavI. tyAM prAvRt ane varSo nAmanA be jatu sukhakArI che. jethI temanAthI utpanna thaelA phaLa puSpAdi vaDe tamAre ramavuM, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha. je tyAM paNa tame udvega pAmo te tamAre uttara dizAnA udyAnamAM javuM. tyAM svAdhina ane sukhakArI hemaMta ane zaratu nAmanI chellI be Rtuo nivAsa karIne rahe che tenAthI utpanna thaelA phalAdi vaDe karIne tamAre nirbhaya evA hastinI peThe svecchAthI kIDA karavI. je kadApi tyAM paNa tamane uga thAya te tamAre pazcima dizAnA udyAnamAM javuM. tyAM vasaMta ane grISma nAmanI be hatuo rahe che. temanAthI utpanna thaelA phaLa puSpa jaLa vigerethI tamAre dIrghakALa paryata sukhe kIDA karavI. he vIra purUSa! je tame tyAM nirjanapaNAne lIdhe udvega pAme te pharI A mahelamAM AvI sukhethI krIDA karavI paraMtu tamAre kayAre paNa dakSiNanA udyAnamAM javuM nahI kAraNa tyAM heTA zarIravALo, rAtA netravALe, sudhAthI vyAsa ane mahA bhayaMkara e daSTi viSa sarpa rahe che e sarpane jevAthI tamAruM mRtyu na thAo e hetuthI huM tamane dakSiNa udyAnamAM javAne niSedha karUM chuM." A pramANe te devI eka, be, traNa vAra teone pratibodha karI pite lavaNa samudrane zuddha karavA cAlI gaI. pAchaLa bane bhAIo pUrva pazcima ane uttara e traNe dizAomAM dIrghakALa paryata krIDA karI pitAnA mahela pratye AvI vicAra karavA lAgyA. devIe ApaNane dakSiNa dizAnA udyAnamAM javAno zA mATe niSedha karyo. nice tyAM koI moTuM kAraNa hovuM joIe, mATe hamaNAM ApaNe tyAM javuM hitakArI che. kahyuM che ke, ajJAna vRttivALA prANIone vizvAsa kare nahi. AvI rIte vicAra karIne te baMne bhAIo gAyanA kalevarathI baha prasarI rahelA dudhavALI dakSiNa dizA pratye gayA. tyAM teoe bahu prahAra thaele, phakta hADakAnA samUhathI vyAsa, jevAne agya, jevAthI duHkhI karanAro ane zUlIthI viMdhAyeluM hovAthI Akroza karate kaI purUSa dIThe. prathama te teo te purUSane joI bahu bhaya pAmyA. paNa pachI dhIraja rAkhI zailIthI viMdhAyelA te purUSanI pAse jaI te banne bhAIoe tene pUchayuM: "A kenuM AghAta sthAna che ? tuM keNa che? ahiM kema Avyo chuM? ane tane AvuM duHkha keNe ApyuM ?" pelA purUSa kahyuM. "he bhadro! A ratnadvIpanuM hiMsAsthAna che. huM kAkaMdIpuramAM nivAsa karanAre vaNika chuM. huM vepAra mATe vahANa laI jato hato. raste vahANa bhAMgI paDayuM. pATIyuM hAtha AvavAthI huM sahArA dudevathI ahiM AvI caDaye. ahiM A duSTa cittavAlI ratnadvIpanI devIe mane rAkhe ane teNue hArI sAthe bahu kALa paryata harSathI bhege bhegavyA. tamAruM AvavuM sAMbhaLIne te devIe turata mane bhUlI upara caDAvya kAraNa dune eja svabhAva hoya che. duSTa cittavALI A devIe A pramANe bheLA hRdayavALA bahu janene chetarIne mArI nAkhyA che. huM jANato ke rU5 sabhAge karIne manohara evA tamane e duHkha ApanArI devIthI zI zI vipattio bhegavavI paDaze." zuLImAM parevAelA purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinapAlita nAmanA munivaranI kathA, ( 145 ) mahu bhayabhrAMta thaelA te jinarakSita ane jinapAlita anne bhAie tene kahevA lAgyA. "huM paropakArI purUSa ! ame je prakAre A vipattirUpa samudranA pAra pAmIe tevA upAya tuM amane khatAva. te purUSe kyuM : " he bhadro ! tame potAnA jIvitanA uttama upAya sAMbhaLe. ahiMthI pUrva dizAnA udyAnamAM zAbhAthI maneAhara evu eka yakSanuM Azcarya - kArI sthAnaka che tyAM azvarUpane dhAraNa karanA selaka nAme yakSa vase che. te yakSarAja AThama, cAiza ane punama e tIthiene viSe haMmezA mhoTA zabdathI ema kahe che ke-huM kayA mANasane tArUM ane kayA mANasane pAchuM ?" mATe tame tyAM jaI tenuM pUjana karatA chatA raheA. jyAre samaya Ave te selaka yakSa " huM kayA mANasane tArUM ane kayA mANasane pAchuM ?" ema kahe tyAre tamAre peAtAnA jIvitanI icchAthI amane jhaTa tArA ane pAlana karo, pAlana kara " ema kahevu tame ema kahezeA eTale te yakSarAja tamane ApattirUpa samudranA pAra pamADaze e vinA bIjo kAI upAya nathI." * ,, pachI jinarakSita ane jinapAlita anne bhAio zUlimAM vidhAyalA purUSathI peAtAnA vitane upAya sAMbhaLI harSa pAmatA chatA turata selayakSanA madira pratye gayA. tyAM te puSpAdika vaDe bhaktithI yakSanuM pUjana karatA chatA aneiza AdarathI tenuM sevana karavA lAgyA. pachI avasare selayakSe jeTalAmAM "huM kayA mANasane tArUM ane kayA mANasane pAchuM? " evA zabda karyA, teTalAmAM te banne bhAIoe " he svAmin ! amane pALeA ane A mahA ApattithI tArA " ema kahyuM. teonAM AvAM vacana sAMbhaLI turata pragaTa thaI yakSe kahyuM: "he mAkaDhI putra ! sAMbhaLeA, jo tame mhArUM kahyuM karA huM tamArUM pAlanAdi kArya karUM. " ane bhAIee kahyuM: " huM yakSedra ! tame amArA pitA che. mATe tamArUM ame sarva aMgIkAra karazuM. " pachI yakSe te bannene peAtAnI pITha kahyuM : " tamAre pAchala AvelI te devInA mukha sAmuM jovuM nahIM. eTaluMja nahI" paNa tenAM vacana sAMbhaLI manamAM jarApaNa rAga karave: nahI. nahi te huM tamane bannene mhArI pITha uparathI apAra evA samudramAM pheMkI daiza. '" A pramANe zIkhAmaNa daI te banne bhAione laI selakayakSa samudramAM AkAza mArge vegavaDe cAlyA. hitakArI kaheluM upara besArIne have ahiM ratnadvIpanI devI lavaNusamudrane zuddha karI jeTalAmAM peAtAnA ghara pratye AvI te teNIe te banne purUSone dIThA nahIM tethI te bahu Akula vyAkula thavA lAgI. teNIe pUrva, pazcima ane uttara dizAmAM bahu zodhakheAla karI paNa teone kayAMi dIThA nahI. pachI pAtAnA adhijJAnathI mahA samudranI madhye selakayakSavaDe lai javAtA te bannene joi atyaMta krodha pAmelI te duSTa devI potAnuM tIkSNa khaDaga laI tatkAla tyAM AvIne kahera vacanathI kahevA lAgI. 19 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha " are mArkInA putrA ! tame mhArI sAthe dIrghakAla bhAgo bhAgavI atyAre mane kahyA vinA kema nAsI jAe che ? dhikkAra che kRtaghra evA tamAne, jo tame peAtAnuM jIvita IcchatA hA te A selakyakSane tyajI daI jhaTa mhArI sAthe cAlA, nahi tA A khar3a vaDe tamArAM bannenAM mastakA chedI vRkSanA lanI peThe samudramAM pADI nAkhIza. " devInAM AvAM kaThora vacana sAMbhaLIne paNa nirbhIya rahelA te mane jaNAe trAsa pAmyA vinA samudramAM cAlavA lAgyA. devI jyAre teone bhayaMkara upasargathI calAvavA samartha thai nahIM tyAre te anukula upasargathI kSeAbha pamADavA lAgI. divya zRgAra dhAraNa karI kaTAkSa phUMkatI ane hAvabhAva dekhADatI te devI krI temanA pratye kahevA lAgI. hai prANapriya jinarakSita tathA jinapAlita ! hA hA ! tame banne jaNA mane elIne ahiM mUkI kema cAlyA jAo che ? meM svagnamAM paNa tamane jarA pIDA pamADI nathI temaja kayAre paNa tamArI AjJA ullaMghana karI nathI ! hai prANanAtha ! tame mane hamaNAM puNyathI prApta thaelA che, chatAM tamArA aparAdha vinA mhArI uparanA mAha kayAM jatA rahyo ? tamArA vinA huMmadabhAgyavALI thai chuM, teA have mhArA divaseA zI rIte jaze ? mhArUM zarIra, saMpatti ane nivAsasthAna vagere sarva nillR thayuM. " devIe A pramANe bahu kahyuM paraMtu jinapAlitanuM mana jarA paNu asthira thayuM nahIM paNa jinarakSita tA kaiMka calacitta thayA. devIe tene adhi jJAnathI calacitta thaelA jANI kahyuM, " he prANanAtha jinarakSita ! huM tane jevI priya hatI tevI jinapAlitane nathI temaja tuM mane jevA hu MmezAM priya hatA tevA kyAre paNa jinapAlita nahAtA. he nAtha ! hA hA, ni:kRtrima snehavALI, viyeAgathI Akroza karatI ane snehavALI mane tuM aparAdha vinA na tyajI de. huM jinarakSita ! tuM ekavAra te mhArUM mukha jo. uttama purUSo snehavata svajanane viSe dakSiNyatArahita thatA nathI." devInAM AvAM snehayukta vacanathI chinna bhinna thaelA cittavAlA jinarakSite peAtAnA aMdhue vAryA chatAM paNa devInA mukha sAmuM joyuM. pachI selakayakSe jinarakSitane calacitta thaelA jANI atyaMta krodha pAmI potAnI pITha uparathI samudramAM pheMkI dIdho. samudramAM paDatA evA te jinarakSitane " are tuM mane mUkIne kyAM jAya che ? " ema kahetI evI te nirdaya devIe krodhathI turata hAthavaDe pakaDayo ane phrI Akroza karatA evA tene AkAzamAM ucchAlI tenA zarIranA kakaDe kakaDA karI daza dizAmAM malIdAna rUpe pheMkI dIdhA. jinapAlita tA devInA anukula, pratikula athavA mehakArI vacanathI jarApaNa kSeAbha pAmyA nahIM tethI bhaggAcchAhavALI tathA zAMta thaelA cittavALI te ratnadvIpanI devI peAtAnA sthAnake gai. pachI selakayakSa niAipaNe samudra utarI samAdhithI jinapAlitane caMpApurInA mhADhA udyAnamAM lAbhyA. tyAM teNe potAnI pITha uparathI jinapAlitane utArIne Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinapAlita' tathA zrI dharmacinAmanA munivaranI kathA, (147) kahyuM: " he vatsa ! A caMpApurI dekhAya che mATe tuM hArA ghara pratye jA ane huM kRtArthapaNe hArI AjJAthI hArA pitAnA sthAna pratye jAuM chuM" ema kahI selakyakSa turata pitAne sthAnake gaye. pachI jinapAlita caMpApurImAM praveza karI bhaktivaDe mAtA pitAnA caraNamAM namaskAra karyo. " he vatsa ! hAre baMdhu jinarakSita kayAM che ? ema mAtA pitAnA pUchavA uparathI jinapAlite pitAne saghaLe vRttAMta temanI Agala vAraMvAra kahyo. pachI pitAe dIrdhakAla paryata jinarakSitane zoka karI tathA tenuM pretakArya karI temaja jinapAlitane saghaLe gharabhAra saMpI pite dharmasAdhana karyuM. jinapAlita paNa akhaMDa bhegone bhagavate yaza, dhana ane putrAdikavaDe maheTI vRddhi pAme. ekadA zrI mahAvIra prabhu caMpAnagarImAM samavasaryA. temanI dharma dezanA sAMbhaLI jina pAlite dIkSA lIdhI. anukrame agIyAra aMgane abhyAsa karI tathA nirmala evA cAritrane pAlI te jinapAlita saudharma devakane viSe be sAgaropama sthitinA AyuSyavALo devatA thayo. tyAMthI cavI videhakSetramAM manuSya janma pAmI sarva kamane khapAvanAra te jinapAlita siddhi pAmaze. saMsAra rUpa samudra, manuSyajanma rUpa ati zreSTha ratnaddhipa, ane bhegecchA rUpa duSTa devI jANavI. te bhogecchAne viSe jaDamati mANasa potAnuM mana dhAraNa kare che, te bhegecchAnA viparitapaNAthI mANaso jinarakSitanI peThe bahu duHkha pAme che ane jinavaranI AjJA pALavAthI jinapAlitanI peThe svarga apavaganA sukha pAme che. ' zrIjinapAlita ' nAmanA munivaranI kathA pUrNa tIadvAe caMpAi, somapattIi jassa kaDutuMbaM / dAuM nAgasirIe, uvajjiuNaMtasaMsAro // 8 // atItakAle caMpAnagarImAM sema brAhmaNanI strI nAgazrIe dharmarUci nAmanA sAdhune kaDavuM tuMbaDu vaherAvI anaMta saMsAra upArjana karyo. e 8 ! so dhammaghosasIso, taM bhuccA mAsakhamaNapAraNae // dharma saMpatto, vimApavAM ise che ? te dharmaghoSa AcAryane ziSya dharmarUci, mAsakhamaNanA pAraNe te kaDavA tuMbaDAne bhakSaNa karI sarvArthasiddha nAmanA uttama vimAnane viSe devatApaNe utpanna thaye. pAlA ___ zrIdharmaruci' nAmanA munivaranI kathA atItakAle caMpApurImAM somadeva, semadatta ane samabhUti nAmanA traNa brAhmaNa baMdhuo rahetA hatA. teone nAgazrI, bhUtazrI ane yajJazrI nAme strIo hatI. mahA samRddhivaMta evA te traNe vikhe sukhI hatA. -- -- -- Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) zrIhaSimaMDala vRtti-uttarAddha, ekadA te traNe vipra paraspara vicAra karavA lAgyA ke "ApaNA gharane viSe supuNyagathI bahu lakSamI che mATe ApaNe saue niraMtara bhegA jamavuM. kayAre paNa judA jamavuM nahIM kAraNa bhegA jamavuM eja mukhya premanuM phala che. " A pramANe vicAra karI te sarve bhAIo kuTuMba sahita haMmezA ekaThuM bhajana karavA lAgyA. eka divasa nAgazrIne rasoI karavAno vAro Avyo te divase teNIe azana, mAna, khAdima ane svAdima evA cAra prakAranI rasoI banAvI, paraMtu ajANapaNAthI kaDavA tuMbaDAnuM bahumazAlAdi padArthonuM sarasa zAka banAvyuM. pachI teNIe jeTalAmAM te zAka cAkhI joyuM teTalAmAM te viSamaya lAgyuM tethI nAgazrI vicAra karavA lAgI ke "are ajANathI A zuM thaI gayuM ? nize A zAka pati athavA diyara vigerene pirasI zakAya tevuM nathI. tema bahu masAlA vigere padArthothI sudhAreluM hovAthI nAkhI devAya tevuM paNa nathI." Ama vicAra karI nAgazrIe turata te kaDavA tuMbaDAnA zAkane saMtADI daI bIjA madhura tuMbaDAnuM zAka karI pitAnA pati diyara vigerene bhojana karAvyuM. somadevAdi traNe bhAIo paNa snAna, sevA vigere karI tathA uttama bhejana karI anukrame haMmezanI peThe potapotAnA kArya mATe cAlyA gayA. nAgazrI paNa jeTalAmAM jamI uThayA pachI bahAra AvI teTalAmAM zrIdharmazeSa sUrine sarvaguNadhArI dharmarUci nAmane ziSya gurUnI AjJAthI mAsakhamaNune pAraNe bhikSA mATe ghara ghara pratye pharate chate tyAM AvI pahoMcyo. dharmarUcine Avate joI harSa pAmelI duSTa cittavALI nAgazrIe turata te mahAbhAne pelA kaDavA tuMbaDAnuM saghaLuM zAka vaherAvI dIdhuM. pachI dharmaci muni iryA pathikI pUrvaka gocarI pharI kaDavuM tuMbaDu laI gurU pAse AvyA. tyAM temaNe vinayathI nirvikalpapaNe te tuMbaDu gurUne dekhADayuM. gurUe te tuMbaDAne gaMdhathI viSamaya jANI dharmacine kahyuM "A tuMbaDu viSamaya che mATe tyAre te bhakSaNa na karatAM paraThavI devuM." gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI dharmarUci muni te tuMbaDAne bhUmimAM paraDavavA mATe vanamAM gayA tyAM te dharmarUci muni kaDavA tuMbaDAnuM eka TIpuM pRthvI upara paDI javAthI aneka kIDIonuM mRtyu thaeluM joI utpanna thaelI dayAvaDe te saghaLuM kaDavuM tuMbaDu bhakSaNa karI gayA. pachI tyAMja anazana karI, mRtyu pAmI te dharmaci muni, sarvArtha siddha nAmanA mahAvimAnamAM devatApaNe upanyA. - have ahIM kaDavA tuMbaDAnuM dAna ane tethI thaeluM muninuM mRtyu sAMbhaLI somadeva brAhmaNe munine ghAta karanArI pitAnI strIne regavALI kutarInI peThe kADhI mUkI. pachI te pApathI dukhI thaelI nAgazrI saLa rogathI pIDA pAmIne mRtyu pAmI chaThThI narakane viSe utpanna thaI. tyAMthI te masyajAtimAM utpanna thaI pharI sAtamI narake gaI. tyAMthI taMdula matsyane bhava pAmI tyAMthI pharI sAtamI narake gaI karI matsya thaI pharI chaThThI narake gaI, AvI rIte gozALAnI peThe babe bhava - Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrI dharmaci" nAmanA munivaranI kathA. ( 149 ) tarAmAM karI sAte narake utpanna thaI. chevaTa anaMta bhava bhramaNa karI pApakathI tiryaMca yAnimAM upanI. tyAMthI caMpApurImAM sAgaradatta zreSThInI bhadrAvatI strInA udarathI sukumAlikA nAmanI putrIpaNe janmI. yuvAvasthA pAmI eTale pitAe teNIne jinadatta zreNInA putra sAgaranI sAthe mhATA occhavathI paraNAvI. sAgara teNInA dehanA sparza agninA sarakhA jANI nAsI gayA. pachI pitAe teNIne kAi kramakane soMpI. drumaka paNa te sukumAlikAnA agasparzane nahi~ sahana karatA chatA nAsI gayA. pachI pitAnI AjJAthI niraMtara yAcakajaneAne dAna ApatI te sumAlikAe uttama sAdhvInA saMgathI utpanna thaelA vairAgyavaDe dIkSA lIdhI. chaThTha, aThThama ane mAsakhamAda mahA tapane karatI evI te sukumAlikA sAdhvIe, gurUNIe nA kahyA chatAM vanamAM vidhithI AtApanA karavA mAMDI. ekadA tyAM pAMca pAMca purUSAthI sevana karAtI kAi rUpavatI vezyAne joI sukumAlikA potAnA manamAM vicAra karavA lAgI. " me" pUrve nirmala puNya karyuM nathI jethI mane jarA paNa sukha maLyuM nahi. A vezyA mahA bhAgasukha bhAgave che. jo mhArA A tapanu kAMI paNa phUla hoya tA mane AvatA bhavamAM Avu bhAgasukha prApta thAo." A pramANe te mUDha sukumAlikAe niyANuM karyuM. pachI vastrAdi zarIranA upakaraNeAmAM vAraMvAra Asakta thaelI te sukumAlikA mRtyu pAmIne izAna devaleAkamAM sAdhAraNa devI thai tyAMthI cavIne te kAMpIlyapuranAM drupada rAjAnI uttama rUpavALI culanI rANInA udarathI drapadI nAmanI putrIpaNe utpanna thai. tenA vivAha karavA mATe racelA svayaMvara maMDapamAM pitAe aneka bhUpatione teDAvyA. tethI kRSNAdi aneka rAjAe tyAM AvyA. pachI pUrve karelA niyANAthI udbhaya pAmelA kavazapaNAne lIdhe teNIe pAMDurAjAnA pAMca putrA varyo. kahyu che ke pUrva kareluM karma durladhdha che. pachI pAMDavA potAnA nagara pratye jaine te dropadInI sAthe pAta pAtAnA vArA pramANe nira Mtara viSayasukha bhAgavavA lAgyA. ekadA nAradamuni drapadInA gharane viSe AvyA paNa dvIpadIe temanA AdarasatkAra karyo nahi tethI nArada teNInA upara bahu krodha pAmyA. pachI temaNe dhAtakI khaMDanI amaraka'kA nagarImAM jaI padmotara rAjAnI pAse dropadInA rUpa guNanuM bahu varNana karyuM. dropadInA rUpanuM zravaNa karavAthI teNInA upara anurAga dharatA evA padmottara bhUpatie devatAnI ArAdhanA karI DhapadIne tyAM potAnI pAse teDAvI. ahiM khala vaMta pAMDavAe dropadInI sarva sthAnake bahu zodha karI paNa te kyAMIthI maLI zakI nahI, tethI teoe potAnI mAtA kuMtAne dvArakA nagarI mekalyAM. kuMtAe tyAM jaI draupadInA haraNanI sarva vAta kRSNane kahI. kRSNe " huM jyAM tyAMthI draupadIne lAvI ApIza." ema kahI kutAne saMteASa pamADI temanI bhakti karI. (2 ekadA kRSNe pAtAnI sabhAmAM AvelA nAradane pUchyuM ke "he nArada ? tame Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha, pAMDenI priyA drapadIne kyAMya dIThI?" nArade kahyuM: "he goviMda! dhAtakikhaMDamAM pakvottara rAjAnA aMta:puramAM draupadIne joI che." pachI kRSNa turata pAMDene sAthe laI pUrva samudrane kAMThe gayA. tyAM vidhithI susthita devanI ArAdhanA karI. susthita deve prasanna thaI temane cha ratha ApyA jethI kRSNa pAMDe sahita amara nagarIe gayA. prathama kRSNanI AjJAthI pAMce pAMDavo paDyottara bhUpatinI sAthe yuddha karavA lAgyA paraMtu teo bhayathI nAsIne kRSNanA zaraNe AvyA. pachI kRSNa pitAnA zaMkhanAdathI zatrunI senAnA trIjA bhAgane kSaNa mAtramAM nAza karyo eTaluM ja nahi paNuM dhanuSyanA TaMkArathI paNa tevI rIte bAkI rahelA sinyano trIjo bhAga haNuM nAkhe. chevaTa paDyottara rAjA nATho ane jhaTa pitAnI nagarImAM pesI gayo. bhayabrAMta cittavALA teNe pitAnA mANasa pAse daravAjA baMdha karAvI dIdhA. kRSNa nRsiMha rUpa dhAraNa karI keTa ane daravAjA vigere pagaprahAra vaDe bhAgI nAkhyA. pachI bhayabrAMta thaele pakvottara rAjA satI dropadIne sAthe laI kRSNanI pAse Avyo tyAM teNe padIne kRSNanI AgaLa mUkI turata praNAma karyA. pachI drapadIne sAthe laI pAMca pAMDe sahita kRSNa pAMcajanya zaMkhane zabda karI samudrakAMThe AvyA. A vakhate dhAtakikhaMDanA bharatakSetrane vAsudeva kapila zrI munisuvrata prabhu pAse beTho hate, teNe kRSNanA zaMkhano zabda sAMbhaLI kRSNanA AgamananuM vRttAMta prabhu pAsethI sAMbhaLyuM. pachI te kapila vAsudeva kRSNane malavA mATe jeTalAmAM samudrane kAMThe Abe teTalAmAM zrIkRSNa pAMce pAMDavo sahita samudra madhye keTaleka dUra gaelA ho hovAthI teNe phakta kRSNanA rathanI dhvajA dIThI. kapila vAsudeve harSathI pitAnA zaMkhane zabda karyo te zabda sAMbhaLI harSa pAmelA kRNe sAmo zaMkhane zabda karI turata samudranA kAMThe AvyA. kRSNa susthita devane vidAya karavA mATe samudrakAMThe kAyA ane pAMDavo vahANumAM besI gaMgAnA sAmA tIre gayA. jo ke pAMDee parIkSA karavA pA kRSNane mATe vahANa me kahyuM nahIM. te paNa kRtakRtya evA kRSNa pite bane bhujAthI gaMgAne tarI madhya bhAgamAM devIe karelA sthaLamAM vizrAma karyo tyAMthI te gaMgAnA sAmA kAMThe gayA, pAMDave te kRSNane AvelA joI temanI prazaMsA karavA lAgyA paraMtu kRNe te krodhathI temanA rathe bhAgI nAkhI ane kahyuM ke "have pachI mArA rAjyamAM rahevuM nahIM." ema kahI kRSNa turata pitAnI dvArakA purI pratye gayA. pachI kRSNa kuMtInA AgrahathI pAMDene nivAsa karavA mATe dakSiNa samudrane kAMThe pRthvI ApI. tyAM teo pAMDu mathurA nAme nagarI vasAvI sImADAnuM nakkI karI tathA bIjA rAjAone pitAnA tAbAmAM karI IdranI peThe rAjya karavA lAgyA. pachI avasare vairAgyavAsita thaelA pAMDee drapadIthI utpanna thaelA pAMDusena putrane Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharmaci' tathA zrI jinadeva' munivaranI kathA. ( 151 ) mhATA utsavathI rAjyAbhiSeka karI dIkSA lIdhI. chevaTa be mAsanI salekhanAthI nimaLa thaelA te sarva karmano kSaya karI pu'DarIkAcaLane viSe siddha thayA. drapadI paNa vrata aMgIkAra karI mRtyu pAmI brahmaleAkamAM devatA thai. tyAMthI cavI te videha kSetrane viSe nizce siddhi pAmaze. nAgazrI brAhmaNIe ApelA azubha viSamaya kaDavA tuMbaDAne jIvAnA upara dayAnA vazathI bhakSaNa karI tathA suvrata gurUnI pAse anazana aMgIkAra karI je dhaci muni, sarvArtha siddha devalAke gayA te dharmaci mahiSane huM bhaktithI nira'tara stavu chuM. zrI dharmaruci nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa pAlia maMsaniyamaM, vijjehi bhaNiAvi gelane // pavvaiuM siddhipuraM, saMpatto jayau jiNadevo // 10 // mAMdagImAM vaidyoe mAMsa khAvAnuM kahyA chatAM paNa mAMsa na khAvAnA pote lIdhelA niyamane pALI tathA dIkSA laI meAkSasaddhi pAmelA jinadeva zrAvaka jayavata varte che. ! 10 // * zrI jinadeva nAmanA munIvaranI kathA - dvArikA nagarImAM potAnA guNAe karIne saMpattinA sthAna rUpa tathA pRthvImA vikhyAta evA ahumitra nAme zreSThI vasatA hatA, tene uttama guNAvALI addharI nAme strI hatI. te banne jaNAe uttama zrAvaka dharmane pALatA hatA. kALakrame tene eka putra thayA. mAtA pitAe vinayavaMta, nyAyavata tathA zuddha buddhithI premavALA te putranuM jinadeva nAma pADyuM ane tene kalAcArya pAse mokalI sa kalAonA abhyAsa karAyeA. putra anukrame pUrvanA puNyathI yAvanAvasthA pAmyA. ekadA zuddhabuddhivALA te putre sugurU pAse dharmopadeza sAMbhaLavAthI mAMsabhakSaNamAM doSa jANI tenuM paccAkhANa lIdhuM. pUrva karmAMnA ceAgathI te putrane zarIre rAga utpanna thayA. vaidyo ASadha karavA asamartha thayA. tethI teoe te zreSThI putrane kahyuM, " he jinadeva ! je tuM mAMsa bhakSaNa kare tA hArA rAganA nAza thAya. e vinA have rAganA kSayanA bIjo kAMi upAya nathI. " jinadeve kahyu'. " he vaidyo ! sAMbhaLeA, pUrvaka nA yAgathI utpanna thaelA rogo nAza pAmeA athavA na pAme paraMtu huM prANAMte pazu mAMsabhakSaNa karIza nahIM. mAtA pitAe paNa bahu Agraha karyA chatAM teNe te mAMsabhakSaNanI vAta aMgIkAra karI nahIM. pachI utpanna thaelA vairAgyathI bhAvita AtmAvALA ane udAra manavALA te jinadeve sarva sAvadya yAganuM paccakhANa karI zuddha buddhithI pravrajyA lIdhI. chevaTa kevaLajJAna pAmI kRtArtha thaelA te jinadeva muni meAkSa pAmyA. 'zrIjinadeva' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa m Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15ra ) zrI naSimaMDalavRtti-uttarAddha. domAsakaNayakajaM, koDievi hu na niThiaM jassa // chamAse chaumattho, viharia jo kevalI jAo // 11 // jemanuM be mAsa sonAnuM kArya koDa sonAmahorathI paNa pUrNa thayuM nahiM, ane je cha mAsa paryata chaghasthapaNe vihAra karI kevalI thayA. 5 11 che balabhaddappamuhANaM, ikkaDadAsANa paMcayasayAI // jeNa paDibohiAI, taM kavilamahArisiM vaMde // 12 // vaLI jemaNe bAlabhadra pramukha pAMca cerene pratibodha pamADayA te kapila mahA munine huM vaMdanA karuM chuM. 12 che __* 'zrIkapila' nAmanA munivaranI kathA * A bharatakSetramAM dhana dhAnyAdi saMpattithI pUrNa evI kauzAMbI nAme nagarI hatI. tyAM mahA vidvAna kAzyapa nAme brAhmaNa vasato hato. tene eka abhaNa kapila nAme putra hato. pitA mRtyu pAmyA pachI mAtAnI AjJAthI te putra zrAvastI nagarImAM pitAnA pitAnA mitra iMdradatta nAmanA vipra pAse bhaNavA mATe gayo. tyAM te haMmezA bhikSAvRtti karI vinayathI iMdradattanI pAse bahu abhyAsa karavA lAgyo. abhyAsamAM bhikSAvRtti bahu vighakArI thavAthI gurUe kapilane haMmeza bhajana karavAnuM TharAva zAlibhadra zreSThIne tyAM karyo. - have Idradatta guru pAse abhyAsa karato ane zAlibhadra zreSThIne tyAM bhajana karate eve te kapila zAlibhadranI dAsIne viSe bahu rAgavaMta thaye. eka divasa kAMI mahAtsava AvavAthI dAsIe kapilane kahyuM. "A nagaramAM zrIdhana nAme zreSThI rahe che te hamezAM prabhAtanI vadhAI ApanArane be bhASA suvarNa Ape che te lAvI Apo." kapila, dhanazreSThIne tyAM vadhAI ApavA javAnA utsAhathI AkhI rAta ube nahIM ne pAchalI rAtrIe harSathI vadhAI ApavA cAle. raste tene nagararakSaka lokoe paka ane rAjAne seM. - tyAM kapile pitAnI kharI vAta pragaTa karI tethI prasanna thaelA bhUpatie kahyuM "he bhadra ! tyAre je joIe te mAga, tuM je mAge te huM tane ApIza." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI saMtuSTa thaele kapila, " huM vicArIne mAgIza" ema kahI pAsenA azaka vanamAM gaye. tyAM tene teja vakhate jAtismaraNa jJAna thavAthI te pratibodha pAmyo. pachI te kapila, loca karI, zAsanadevIe ApelA yatiSane aMgIkAra karI ane bhUpati pAse Avyo. bhUpatie tene ema karavAnuM kAraNa pUchayuM eTale te kapile nIcenI gAthA kahI: Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 153 ) zrIkapila' tathA zrIharikeza nAmanA munivaranI kathA. jahA lAho tahA loho, lohe lohA pavaI // domAsakaNayakajjaM, koDievi na nidviaM // 1 // ' he rAjan ! jema lAbha thatA jAya che tema lAbha paNa vadhatA jAya che, te leAla lAbhathI vRddhi pAme che. mhArUM e mASA suvarNanuM kArya kroDa sAnaiyAthI paNa purUM na thayuM. // 1 // pachI Azcarya pAmelA bhUpatie bhaktithI bahu prazaMsA karelA te mahAtmAe tyAMthI vihAra karyo. AcArathI zuddha ane aticArarahita cAritra pAlatA e mahAmAe jeTalAmAM cha mAsa vihAra karyo teTalAmAM temane kevalajJAna utpanna thayuM. have rAjagRha nagarathI aDhAra ceAjana dUra aTavImAM iDadAsa vigere pAMcase cArA cArInA dhaMdhA karatA chatA rahetA hatA. kapila kevalI " te ceArA mhArAthI pratibeAdha pAmaze. " ema jANI tyAM gayA. munine AvatA joI cAroe kahyu " huM mahAmuni ! tame amArI AgaLa nRtya karo. " pachI kapilakeli " dhruvavAma ityAdi gAthAonuM gAyana karatA chatA te cAra leAkeAnA hitane arthe adbhUta nRtya karavA lAgyA. cAra paNa Azcarya pAmI tAlIo pADavA lAgyA. pachI keTalAka cArA nRtyathI ane keTalAka dhruvaka e gAthAthI pratibeAdha pAmyA. A pramANe viza dhruvakAthI pratiAdha pAmelA te sarve cArIe temanI pAse sayama lIdhe.. pachI sarva ziSyAnI sAthe pRthvI upara vihAra karatA evA te kapila kevalIe bahu kAla caMdra nAnA prakAranA bhavya jIvAne dharmadezanAthI pratibeAdha pamADayA. chevaTa kApila nAmanA uttama uttarAdhyayananA adhyayanane pragaTa karI te kapila kevalI pAMcase ziSya sahita meAkSapada pAmyA. zrI ' kapila' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa dahUNa tavoruddhiM, buddhA mAhaNA paThThAvi jassAi saniNi harisavalaM tayaM namimo // 13 // jemanI atizaya nidhivAlI tapasamRddhi (tapamahimA ) ne paNa brAhmaNA pratibaMdha pAmyA te harikezakhala munine ame chIe ! 13 // joi duSTa evA namaskAra karIe -- * 'zrIharikezabala' nAmanA munivaranI kathA mathurA nagarImAM za Mkha nAme rAjA rahetA hatA. teNe gurU pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI saMyama lIdhe. ekadA vihAra karatA te zakhasAdhu gajapura pratye gayA. tyAM gocarI mATe kruratA te muni eka zerImAM jaI caDyA. ati uSNukAlanA divasa 20 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154) zrI amiDalavRtti-uttarAddha. hevAthI te zerImAM keI javA samartha thatuM nahIM ane je jAya te nice mRtyu pAme. AvA kAraNathI lekamAM te zerInuM nAma "hutavaharacyA" evuM nAma paDayuM hatuM. kahyuM che ke je jevA svabhAvanuM hoya, tevuM tenuM ghaNuM karIne lekamAM nAma paDe che. munie "A zerImAM jaI zakAya che?" ema pUchayuM eTale purehitanA putra uttara dIdhuM ke "hA, sukhe jaI zakAya che." pachI zerImAM jatA evA sAdhunA tapaprabhAvathI te zerI zItala thaI gaI. e uparathI pratibaMdha pAmelA purehitaputre dIkSA lIdhI pachI jAtimada ane kulamada karate e te purohita putra muni, mRtyu pAmI svargamAM gayA ane tyAM niraMtara asaMkhya sukho bhegavavA lAge. gaMgA nadIne kAMThe balakeda aTakavAlA cAMDAlo vasatA hatA. eone balakeda nAmane uttama buddhivALo adhipati hatA. tene gerI ane gAMdhArI evA nAmanI bahupriya be strIo hatI. pele pradhAnanA putrane jIva je svargamAM devatApaNe rahyo hata, te tyAMthI cavIne garInA udarane viSe avataryo. gaurI svapnAmAM vasaMtaRtune viSe prakullita thaelA Amra vRkSane joI jAgI gaI. teNIe pitAnA svapnAnI vAta balakedapatine harSapUrvaka nivedana karI. balakede svapna pAThakane belAvI svapnAnI vAta pUchIne priyAne uttama putranA phalane sUcavanAre te svapnavicAra karyo. samaya pUrNa thaye gArIne zubha divase putra janamyuM. te putra pUrva bhave karelA jAtimada ane kulamada rUpa karmathI kALe, kurUpavALo ane svaravALe thaye. mAtApitAe tenuM mahetsavapUrvaka "bala" evuM nAma pADayuM. anukrame te putra krodhI ane atyaMta kalezapriya thaye tethI tene svajanee (mitrae) pitAnA samUhathI kADhI mUkyuM. eTale te haMmezA ekale rahevA lAgyo. aho ! krodhanAM phala kevA AzcaryakArI che? ekadA te cAMDAlanA bAlake ekaThA thaI madirAnuM pAna ane mAMsanuM bhakSaNa karatA hatA. bala teonA madhye na jaI zakavAthI dUra rahela hate. evAmAM eka sApa nikale tene pelA cAMDAlanA bAlakoe "A sApa jherI che" ema kahIne mArI nAkhyA. vaLI thoDIvAra thayA pachI tyAMja eka alasIyuM nikalyuM. caMDAlanA bAlakee tene "A jherarahita che." ema kahI javA dIdhuM. bala, A sarva tamAso ubhe ubhe jete hatuM, tethI te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke sarva prANIo kevala pitAnA doSathIja kaleza pAme che ane niraMtara pitAnA deSane jenA purUSa sukhI thAya che mATe vivekI purUSe A gAthA kahI che bhadaeNeva hoavvaM, pAvai bhaddANi bhddo|| saviso hammaI sappo, bheruMDo tattha muccaI // 1 // dareke bhadraprakRtivALI thavuM. bhadraka heya te kalyANane pAme. jema viSavALe sape mAryo ane alasIyuM mukI didhuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIharikezakhala' nAmanA munivaranI kathA ( 155 ) A pramANe vicAra karatAM tismaraNa jJAna utpanna thavAthI pratiSedha pAmelA khale leAca karI, zAsanadevIe ApelA veSane aMgIkAra karI vrata lIdhuM. ekadA te munirAja vihAra karatA karatA vANArasI nagarIe gayA. tyAM temaNe tika udyAnanI madhye rahelA gaDIyakSanA maMdIramAM mAgavAnanI rajA laI nivAsa karyo. munirAjanA tapathI gaDIyakSa ahu zAMta cittavAlA thayA, tethI te nira Mtara kitathI munirAjanI sevA karavA lAgyA? eka divasa tyAMnA rAjA keAzalikanI putrI bhadrA, puSyAdi sAmagrI lai te gaDaDIyakSanI pUjA karavA AvI. pUjA karI rahyA pachI bhAvathI pradakSiNA karatI evI bhadrAe malathI durgaMdhavALA te sAdhune joI zu vA vigere duga cchA karavA lAgI. teNInA AvA kRtyathI munirAjanI bhakita karavAmAM tatpara yakSe gusse thai bhadrAne gAMDI banAvIne bahu pIDA pamADavA mAMDI. A vAtanI bhUpatine khakhara paDI tyAre teNe potAnI putrIne yakSamadIre laI jaI khalidAna vigere karI bhadrAne eka maDalamAM besADI pachI yakSa teNInA aMgamAM AvI lavA lAgyA. " A jagapUjya munirAjane joI teNIe thuMkavA vigere duga - cchA karI che, tethI me eNIne grahaNa karI che, huM teNIne kayAre paNa cheADavAnA nathI. kahyuM che ke pUjya purUSanI helanA, jIvane kayAre paNa cheADatI nathI. " bhUpatie page lAgIne kahyuM, he svAmin devedra ! A mhArI putrIe mugdhapaNAthI te munirAjanA aparAdha karyAM che, mATe te mAlAne tyajI dyo, have te pharIthI aparAdha karaze nahIM, kahyuM che ke saMtapurUSA parAdhIna khAlakane viSe dayAvaMta hAya che. " yakSe kahyuM: " huM nRpa! jo e tamArI putrI, munirAjane vare te huM tene tyajI dauM. rAjAe, te vAta aMgIkAra karI eTale yakSe bhadrAne tyajI dIdhI. pachI bhUpatie, putrInA muninI sAthe vivAha karyo paNa muni te ni:saMga hAvAthI tene tyajI daI cAlyA gayA. pachI bhUpatie, potAnI putrIne RSipatnI banAvI potAnA rUdradeva purohitane.ApI. yajJamAM dIkSA levAnI icchAvAlA te purAhite paNa A mhArI yajJapatnI thaze " ema dhArI teNIne svIkAra karI. ** cAMDAlanA kulamAM utpanna thayA chatAM paNa sarva prakAranA guNane dhAraNa karanArA te jitendriya khala munirAja te divasathI leAkamAM " rikeza khala " evA nAmathI prakhyAta thayA. ekadA pAMca samiti ane uttama traNa guptithI pavitra evA te harikezamala muni, bhikSArthe pelA rUdradeva purAhita Ara MbhelA yajJa maMDapamAM gayA. tIvratapathI dula evA te munine yajJa karavAnI sAmagrI pAse AvelA joI adhama vipre hasavA lAgyA, eTaluMja nahi paNa jAtimadathI hiMsA karanArA, ajitendriya, abrahmacArI ane ajJa evA te vipreA paraspara kahevA lAgyA. " are ! kAlane paNa bhayaM kara evA apavitra dehavALA, mhATI nAsIkAvAlA, maLabyAsa zarIravALA ane mahAbhayaMkara evA A kANu Ave che ? " pachI teoe munirAjane hyu " are Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha. jevAne paNa ayogya e tuM keNa che ane ahiM kema AvyA che ? bhUtanA tulya e tuM ahiMthI dUra jA, ahiM kema ubhe che. " A vakhate tika vanamAM rahenArA, te muninA bhakta yakSe munirAjanA zarIramAM praveza karIne kahyuM. " he tijo ! parigrahAdithI rahita, brahmacArI ane bhikSuka e huM, ahiM avasare bhikSA mATe Avela chuM. tame bIjAone bahu anna Ape che tathA pote khAo che mATe have bAkI raheluM mane atithine Apa." sAdhunA mukhathI yakSe A pramANe kahyuM, eTale jAtimadathI utkaTa evA te anArya viproe kahyuM, " brAhmaNabhajana mATe A taiyAra kareluM bahuja thoDuM che te zuM ame tane zudrane ApIe ? he bhikSuka ! tuM ahIM zA mATe ubhe che ? yakSe kahyuM. " kheDute jevI rIte uMcI bhUmimAM dhAnya vAve che tevI rIte ugavAnA saMzayathI nIcI bhUmimAM nathI vAvatA. mATe he dvijo ! hArA AvA vacanathI kheDu lokonA sarakhA manavALA tame mane zikSakane bhejana Ape. vidvAnoe sAdhuone ja pratyakSa dekhAtuM pavitra kSetra kahyuM che ane mANase puNyarUpa dhAnya saMpattine arthe tenuM ArAdhana kare che." pharI brAmAe kahyuM "he bhikSu ! amArAM te teja pavitra kSetra che, ke jene viSe vAveluM dhanya ugI nIkaLe che. vedavidyAnuM adhyayana karavAmAM kuzaLa je brAhmaNo che teja amArAM mane hara kSetra che bIjA nahIM." yakSe kahyuM "jemane viSe vadha, krodha, mAna, mAna, mAyAdi sarve de rahelA che, te pavitra kSetra kema kahevAya? jevI rIte zilpazAstramAM kahyA pramANe kAma karanAre zilpika kahevAya che temaja brahmacavaDe karIne brAhmaNa kahevAya che, Ama zAstramAM kaheluM hovAthI tame brahmacarya dhAraNa karyA vinA zreSTha jAti kema kahevAo? valI sArA jJAnanuM phala virati che te te virati vinA vedavidyA sArI kema kahevAya? mATe he vipro ! kevala vedanA bhArane upADanArA tame vedane bhaNyA chatAM tenA arthane jANatA nathI. uMca nIca gharane viSe sAdhuo bhikSA mATe jAya che paNa teo ekaja gRhasthanA gharathI kayAre paNa bhikSA letA nathI. zAstramAM kahyuM che ke - ___ carenmAdhukarI vRtti-mapi mlecchakulAdapi // ekAnnaM naiva muMjIta, bRhaspatisamAdapi // 1 // madhukara vRtti karanArA sAdhue gocarI mATe sveccha kulamAM javuM paNa eka bRhaspati sarakhA vidvAna ane pavitra purUSane tyAMthI bhejana levuM nahIM 1 che - zrI jinezvara prabhue pAMca mahAvrata ucca vrata kahyAM che, ane te vratane sAdhuo pALe che tame te ajiteMdriya che." A pramANe yakSe yuktiyukta vacanathI adhyApakane kSaNamAtramAM bolate baMdha karI dIdhuM. te joI tenA ziSya bahu krodha pAmyA chatAM yakSane kahevA lAgyA ke Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIharikezakhala ? nAmanA munivaranI kathA. , (157) " are ! tuM amArA adhyApakane AvuM pratikuLa vacana kema kahe che ? ame te sahana karanArA nathI, are jaDa ! tane dhikkAra thA. amArA adhyApakane AvA ugra vacana kahyAM te aceAgya karyuM che. A anna bhale nAza pAmI jAya, paraMtu tane jarA paNu ApanAra nathI." munie kahyuM." traNa guptivALA ane pAMca samitivALA mane anna nahi Ape! teA tame yajJanuM la kema pAmazeA ?" yakSanAM AvAM vacana sAMbhaLI mukhya geAre dvArAdvi pradezane viSe beThelA mahA AyudhavALA kSatrione kahyu. he vIra purUSaSa ! A phakta kahevA mAtra sAdhune bahu daMDa muyAdithI prahAra karI ane gale pakaDI ahIthI kADhI mUkeA." adhyApakanAM AvAM vacana sAMbhaLI kSatriyAdi sarve purUSA doDayA ane potAnA puNyanA nAza karanArA teo munine IMDAdivaDe prahAra karavA lAgyA. A avasare kaiAzalakarAjAnI putrI ke je muninI strI thaI hatI te bhadrAe munine prahAra karatA evA kSatriyAkrikane nivAryo ane kahyuM ke: " je devanI AjJAthI bhUpatie arpaNa karyA chatAM mane deva manuSyAne pUjavA ceAgya je mahAtmAe aMgIkAra karI nahi, teja A ugratapavALA ane anubhAvavALA mahAvratadhArI sAdhu che. mATe hAlanA karavAne ayeAgya evA te munirAjanI hIlanA kare nahIM. kAraNa ema karavAthI bhasmarUpa thavAya che." bhadrAnAM AvAM vacana sAMbhaLI mahAmuninI vaiyAvacca karanArA yakSa, te kSatriyAdine vAravA lAgyA. vaLI teNe ghAra rUpa karI AkAzamAM ubhA rahI kSatriyAkrikane bahu prahAra karI rUdhira vamatA evA tene kahyu: "he kSatrie ! tame je A munirAjanI niMdA karA che. te nakhavaDe karIne parvatane khAdyo che, athavA dAMtavaDe karIne parvatane khA che ane paga vaDe agnine prahAra karI che. ema samajavuM. vALA, sarpa samAna labdhivALA ane mhoTA atizayavALA che te mahAmunine tame bhikSA ApavAne avasare AvI tADanA karI che. tA tamArUM kema kalyANa thaze ?" hai viSrA ! A mahAmuni kApa pAme te agAu jo tame pramANa vinAnI lakSmIne ane jIvitane IcchatA hA teA jhaTa te munirAjanA zaraNe jAe. huM mUDhA ! krodha pAmelA te munirAja pAtAnI tejolezyAvarDa karIne duSTa cittavALA ane aparAdhI evA tamane mA haNeA." A maharSi ugra tapa pachI pRSTa paryaMta nIce namI gaelA mastakavALA, bhinna bhinna thai gaelA hAtha pagavALA, peAtAnuM kArya karavA asamartha thaelA, capaLa ane netravALA uMcA mukhavALA, mukhathI rUdhirane vamatA ane nikaLI paDelI jIbhavALA ziSyAdikane joi atyaMta bhaya pAmelA, manarahita banelA ane kheyukta cittavALA thaele mukhya adhyApaka ( gAra ) pAtAnI strI sahita munirAjane prasanna karatA chatA kahevA lAgyA. " he bhadata ! amArAthI thaelI ApanI hIlanA ane niMdA Apa kSamA karA, ajANa ane mALa evA A mUrkha janAe, vizvane pUjya evA ApanI je Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha avahIlanA karI che te Ape kSamA karavI. prasanna evA maharSio, pitAne aparAdha karanArA upara paNa kaI vakhate pIDA karatA nathI." munie kahyuM. "mahArA cittamAM pahelo jarA paNa krodha nahote, hamaNAM paNa nathI ane have pachI paNa thavAne nathI. hArI vaiyAvacca karanArA yakSe A pramANe tamArA ziSya vigerene haNyA che, meM nathI haNyA." pachI munirAjanA guNathI harSita thaelA upAdhyAyAdi purUSa kahevA lAgyA. "vizvane pavitra karanArA he maharSi! rAga dveSanA vipAkane tathA jinezvara prabhue kahelA sAdhu purUSanA dharmane vizeSa jANanArA ane bhavane pAra pAmelA tamArA jevA purUSa kepa kema kare ? arthAta na kare. have pachI ame paNa amArA sarva svajane sahita zaraNa karavA egya tamArA caraNanuM zaraNuM aMgIkAra karIe chIe. vaLI ame tamAruM pUjana karazuM. Apa A nAnA prakAranA zAkayukta bhejana svIkArIne bhakSaNa kare." pachI abhigrahane dhAraNa karanArA munie mAsakhamaNane pAraNe te vi upara anugraha karavA mATe uttama anna aMgIkAra karyuM. A vakhate devatAoe yajJamaMDapamAM sugaMdhI jalane varSAda ane suvarNavRSTi karI eTaluM ja nahi paNa AkAzamAM devaduMdubhinA zabda pUrvaka "ahe dAna, ahI dAna" e nirdoSa karyo. vismaya pAmelA brAhmaNe kahevA lAgyA ke "mANasene viSe pavitra evA tapanuM ja vizeSa addabhUta mAhAo che, jAtimahAtamya nathI. A harikezabala muni cAMDAlanA kuLamAM utpanna thayA che paNa e munirAjanA tapanuM ja AvuM addabhUta mAhAbhya pragaTa thayuM. pachI brAhmaNane zAMta cittavALA thaelA jANI tatvanA jANe evA harikeza munie temanA hitane arthe kahyuM. he brAhmaNe! tame yajJa karma karatA chatAM jaLavaDe je bAhAzuddhi kare che te sArUM nathI. vaLI te mUkha ! kuza kASThAdine grahaNa karatA, yajJAdi kriyA karatA ane sAyaMkAle jaLa sparza karatA evA tame zA mATe pApa vahorI le che?" muninAM AvAM vacanathI yajJakArya pratye thaelI zaMkAvALA brAhmaNoe temane yajJanuM svarUpa pUchayuM. "he bhikSu ! ame zI rIte vatIe, zI rIte yajJa karIe ane zI rIte pApa karmane kSaya karIe ? kuzala purUSe yajJamAM sArI rIte hAmeluM hoya te bahu zreyakArI kahe che te e zI rIte samajavuM ?" brAhmaNoe AvI rIte pUchayuM eTale munie temanA hitane arthe kahyuM. he vipra ! tame SajIvakAyanI hiMsA tyajI daI, mRSAvAda tathA adattAdAna cheDI daI temaja kaSAya tathA strI vigere parigrahanuM paccakhANa karI AtmA zuddhine arthe AcaraNa kare. pAMca saMvarathI vyAsa temaja asaMyama tathA jIvitane nahi Icchate e huM jevI rIte kAyAne sirAvI niraMtara yajJa karuM chuM tema tame paNa yajJa kare. brAhmaNe e pharI pUchayuM. "he munIzvara ! te yajJamAM agni kaye jA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI harizakhala' nAmanA munivaranI kathA. ( 159 ) r NavA ? vedI kaI samajavI ? dhruva kayA ? karISa zuM ? kASTa kyAM ? zAMti kai ? ane kayA haiAmavaDe agnimAM Ahuti ApavI ?" munie kahyu " dIkSArUpa yajJamAM taparUpa agni, jIvarUpa vedI, yAgarUpa dhruva che ane A zarIrane karISa jANavuM. temaja kama rUpa kASTa ane saMyamayAgarUpa zAMti jANavI." brAhmaNeAe kahyuM. " draha kayA samajavA? pavitra tIrtha karyuM samajavuM ? ke jemAM snAna karI maLanA tyAga karAya ? yakSe pUjana karelA sAdhunA mukhathI sAMbhaLavAnI icchAvALA brAhmaNAne phrI munirAje kahyuM. " he viprA ! dharmarUpa draha jANavA, mAhyatarUpa pavitra tIrtha samajavuM ane nirmala AtmAnI zuddha lezyA teja snAna jANavuM. huM teja snAnathI nirmala ane zItala thayA chatA potAnA karmarUpa rajane nAza karUM chuM. uttama purUSAe munine Aja uttama mahA snAna kahyuM che ane tevIja rIte snAna karIne zuddha thaI mahu munie uttama padane pAmyA che." herikezakhaLa muninAM AvAM vacana sAMbhaLI sarve brAhmAe jainadharma aMgIkAra karyo ane rikezamaLa munirAja paNa uttama rIte cAritra pALI anaMta sukhavALA meAkSa sthAnane pAmyA. 'zrI harikezabala' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. palio mAI cauro, bhoe bhuttUNa paramagummaMmi || chappia puvvavayaMsA, isuApure samutpannA // 14 // sAdharma devaleAkamAM rahelA padmagulma vimAnamAM cAra palcApama paryaMta bhAgAne bhAgavI pUrva bhavanA cha mitrA, ikSukArapuramAM utpanna thayA. // 14 5 iAro puhavivaI, devI kamalAvaIa tasseva // bhigunAmAi purohiya-pavaro bhajjA jasA tassa // 15 // dunia purohiamuA te, jAyA bohikAraNaM tesiM // te sange vaLyA, pattA JayarAmAM DhALa | 6 || upara kahelA cha mitrAmAM 1-iSukAra rAjA, ra-tenI kamalAvatI paTTarANI 3bhRgunAme mukhya purAhita, 4 te purAhitanI yazA nAmanI sro,pa-6 purohitanA be putrA. purohitanA banne putrA upara kahelA cAre jaNAne samyaktvanuM kAraNu thayA pachI te chae mitrA, pratrajyA laI ajarAmara evA meAkSasthAnane pAmyA. 5 15-16 // * 'zrI iSukAra' Adi cha mahaSionI kathA 38 sAketapuranA rAjA caMdrAvatasakanA putra sunicaMdre, peAtAnuM rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI. ekadA te muni, keTalAka sAdhuonI sAthe vihAra karatA karatA raste Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) zrISimaMDala vRtti-uttarAddha bhukha lAgavAthI pAsenA gAmamAM bhakta pAna mATe gayA ane bIjA sAdhuoe AgalI vihAra karyo. gAmamAM gaelA muni, AhAra karIne pachI je raste gurU vigere sAdhuo gayA hatA te raste cAlyA. paraMtu dizA na jANI zakavAthI mahA vikaTa vanamAM bhUlA paDayA. muni trIje divasa mahA kaSTathI te araNya te utaryA paraMtu sudhA tRSAthI bahu pIDA pAmavAthI temaja heTha, tAla tathA kaMTha sUkAI javAthI te kaI eka vRkSanI nIce mUccha pAmyA. A vakhate tyAM cAra vAle AvI caDayA. temaNe te munine dIThA. govAlAe dayAthI munine jagADyA ane prAsuka annAdithI pratilAgyA. munie, temane arihaMta dharmane upadeza karyo ane paMca mahAvrata aMgIkAra karAvyA. temAM be jaNa sAdhunA zarIranA malanI bahu jugupsA karatA muninI anukaMpAthI ane uttama prakAre samakita pALavAthI te cAre gavAle mRtyu pAmIne svarge gayA. have jemaNe sAdhunA mala vigerenI jugupsA karI hatI te govAlanA jIva devatAo svargathI cavI kSitipratiSThita nagaramAM zreSThIputrapaNe utpanna thayA. te cheSThIne bIjA cAra putra thayA. te chae putre pUrva bhavanA puNyayogathI dIrghakALa paryata bhego bhegavI, gurUnA upadezathI dIkSA laI, siMdharma devalokamAM nalinI gulma vimAnamAM devatApaNe upanyA. tyAM cAra pAlyopamanuM potAnuM AyuSya bhegavI be gevAlanA jIva rUpa devatA vinA bIjA cAra mitra devatAo cavyA. temAM 1 pukAra nagaramAM ISakAra nAme bhUpati thaye. 2 te rAjAnI strI kamalAvatI thaI. 3 bhUpatine bhagunAme purohita thayo, ane 4 te purehitanI strI yazA thaI. bhRgu, putrarahita hatuM tethI te niraMtara bahu kheda pAmate. tenA khedanI vAta avadhijJAnathI jANIne nalinI gulma vimAnamAM rahelA be govALaputra rUpa devatAo sAdhunuM rUpa laI tyAM AvyA. atyaMta priya ane harSita cittavALA te bhUgue temane vaMdanA karI. bhUgu ane te strIe munione dharmopadeza sAMbhaLI zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. pachI bhRgue pUchayuM ke "mahAre putra thaze ?" munioe uttara Ape. " tamane thoDA kAlamAM be putra thaze. e bane putrane dIkSA letAM tamAre niSedha karavo nahIM. kAraNa teo bAlyAvasthAmAM ja bahu lekane pratibodha karanArA thaze." devatAo A pramANe kahIne svarga pratye gayA. achI anukrame zubha manavALA teo tyAMthI AvIne bhUganI strI yazAnA udaramAM avataryA. yazAne sAdhunA darzanane Dahale upanyo tethI bhagu. purahita, sarva kuTuMbane sAthe laI pratyaMta nAmanA gAmane viSe gaye. pachI zubha divase tayA sArA lagna vakhate te putrane janma thayo. bhRgue harSathI putrane janma mahatsava karyo. have te putre jyAre ATha varSanA thayA tyAre bhRgu purohita temane gharane viSe rAkhavA mATe sAdhu dekhADI ema bhaya pamADavA lAgyuM ke AvI AkRtivALA hoya Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkAra Adi cha maharSi AnI kathA. (11) te sAdhu kahevAya che. te sAdhuonA vizvAsa karavA nahI'. kAraNa te bALakane mArIne bhakSaNa kare che. "" ekadA te banne putrA nagara bahAra ramatA hatA. evAmAM teoe bhikSA laine AvatA evA sAdhuone joyA. munione dekhavA mAtramAM bhayabhrAMta thaelA anne jaNAe dUra nAsI jaine eka vaDanA jhADa upara caDI gayA. jite driya evA sAdhue paNa teja vaDa nIce AvyA. tyAM teo geAcarIcayane pratikramI vidhivaDe nirdeSa evA bhakta pAnane khAvA lAgyA. munione svAbhAvika bhaktapAna khAtA joI vaDavRkSa upara rahelA pelA banne kumArA peAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " A sAdhue potAne svAbhAvika evA annapAna bhakSaNa kare che, te hamaNAM kAMi mAlakAne mArIne khAtA nathI. hA hA ! mAhathI mUDha thaelA cittavALA mAtA pitAe ApaNane eenA saga tyajI devarAvavA mATe kharekhara bahu bhaya pamADayA hatA. paraMtu ApaNe AvA AkAravALA purUSo pUrve kAI vakhate dIThA che." A pramANe vicAra karatA evA te banne kumArone jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI pratibadha pAmelA te banne bhAie turata vaDa uparathI nIce utarI bhaktithI vaMdanA karI te sAdhuone spaSTa kahevA lAgyA. " jAtismaraNa jJAnathI ame pUrvanA bhava jANyA che. mATe zubha AzayathI pratibAdha pAmelA ame, tamArI pAse cAritra lezuM. mATe he munIzvarA ! ame mAtA pitAne pratidha pamADI ahi AvIe, tyAM sudhI Ape amArA upara kRpA karI ahiM rahevuM. " munioe kahyuM. " hai vatsa ! tamAre vilaMba karavA nahIM, kAraNa prAya: dharmakRtya bahu vidbhakArI hoya che, " pachI banne kumArI, potAnA mAtApitAnI pAse jaI kahevA lAgyA: huM pitA ! sAdhuone joI amane banne bhAione jAtismaraNa jJAna utpanna thayu che. tethI ame amArA pUrvabhava temaja janma maraNanuM satya svarUpa dIThuM che. mATe ame hamaNAM tamArI AjJAthI cArItra lezuM. " putranAM AvAM ukALelA kathIra sarakhAM vacana sAMbhaLI atyaMta kheda pAmelA manavALA pitAe vratavighAtakArI vacane kahyAM te A rIte. " he putrA ! vedanA jANu brAhmaNA zrutimAM ema kahe che ke-putra rahita mANasAne svarga maLatuM nathI. kahyuM che ke-putravaDe karIne svarga prApti thAya che, vedanI zruti kahe che ke, putravaDe svargaloka pamAya che. mATe he putra! tame prathama A lAkamAM vedanA abhyAsa karo, bahu brAhmaNeAne bhAjana karAve, gRhabhAra putrAne sAMpe, mahAdula bha evA bhAgo bhAgavA ane pachI chevaTe trIjI avasthAmAM tIvra tapasvIe thaine araNyamAM nivAsa kare, " ,, 21 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha A pramANe potAnA guNurUpa kASTane bALI nAkhanArA, zAkarUpa agnithI byAsa ane mAharUpa agnithI javAjazyamAna thatA evA pitAe kahyuM, eTale saMsAramAM bhramaNa karavAthI udvega pAmelA banne putrAe zeAkarUpa agnithI tapta thaelA aMgavALA, gRhasthAzramamAM rahevA mATe mahudhA Agraha karatA ane vAraMvAra dIna vacana khelatA evA pitAne A pramANe kahyuM. " huM pitA ! jIvahiMsAmaya vedo bhaNavAthI sukha maLatuM nathI; temaja aSrahmacArI evA brAhmaNNAne jamADavAthI durgatimAM javuM paDe che. vaLI durgatimAM paDatA prANIone putro rakSaNa karanArA thatA nathI. mATe huM tAta ! amane AjJA Ape. kAmA kSaNamAtra sukha Ape che ane bhAga te tethI paNa vadhAre duHkha karanAra che. ati kAmanA sukhA, tIvra du:khanA sthAna ane meAsukhanA zatruo che. dravyane arthe Ama tema bhamatA ane aviratinA Icchaka mANusa, niraMtara tapta thayeA chatA rahe che. hA, huMmezA sarasa AhAra ane pAnamAM Asakata evA purUSa paravaza thaIne kSaNamAtramAM mRtyu pAme che. A mhArUM che, A mhArUM nathI, A karavA cAgya che ane A karavA ceAgya nathI ema kahetA evA purUSane mRtyu, khIjA bhava pratye paheAcADe che. mATe ame sarve saMsAranA mahA bhayane bhedI nAkhanArA zrI arihaMta dharmanI sAdhanA karavAne arthe paMca mahAvrata aMgIkAra karazuM. " bhRgupurAhite putrAne lAbha pamADavA mATe kahyuM. ' " he putrA ! ApaNA gharane viSe ahu dravya che. kAmabhAgo paNa asabhya che vaLI svajanA anukuLa ane cAkarA bhikatavata che. jenI leAkeA bahu spRhA kare che te ApaNAM svAdhinamAM che. " putroe kahyuM, " he pitA ! dharmAdhikArane viSe svajanAnuM ke kAmabhAganuM jarA paNa prayAjana nathI ame teA sAdhuo thaizuM. " purohite pharIthI dharmAdhAra jIvane khadegDana karavA mATe kahyuM. agni araNInA kASTamAM nahi chatAM ane tela talamAM nahiM chatAM jema utpanna thAya che, tema zarIramAM paNa pAMca bhUtathI judo kAi jIva nathI, kintu pAMca bhUtarUpaja che. evIja rIte bIjI paNa apratyakSa vastu samajavI, dd putroe kahyu jIva amUrta heAvAthI indriyagrAhya nathI te kata DAhyA vidvAna mANasA jANI zake che. AkAzanI peThe kadAcit nitya svarUpavALA jIva niraMtara karma AMdhe che. svArthane ane uttama evA arihaMta dharmane jANatA evA ame heve pachI na karAya evA pApakArI karmIne nahi karIe. ameAgha paDatI evI vastuvaDe atyaMta haNAelA ane cAre taraphathI gherAyalA leAkane viSe ame prIti pAmatA nathI " pitAe kahyu leAka zenAthI haNAelA che? ane zenAthI gherAyalA che? te mane kaheA. " putroe kahyuM: ameAgha paDatI evI rAtrI che. leAka mRtyuthI haNAelA ane jarAthI gherAyalA che. ema ame jANyuM chaeN. je je rAtrIe jAya te te pAchI AvatI nathI. mATe dharma karanAra purUSanIja sala rAtrIe jAya che. '' Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazrI iSakAra Adi cha maharSionI kathA. (13) AvA putronA vacanathI jene samyaktva prApta thayuM che evA bhague teone AgaLa karatAM madhura vacanathI kahyuM: "ApaNe sAe eka sthAnamAM dIrghakALa paryata ekaThA rahI ane pachI samyakatvane dhAraNa karatA chatA aMte sAthe ja saMyama lezuM." putroe kahyuM: "he pitA! je purUSanI mRtyunI sAthe maitrI hoya te paNa mRtyu prApta thaye chate te manuSyane nAsI javAnI zuM zakita che kharI? je purUSa emaja jANe che ke huM kyAre paNa maravAne nathI teja purUSa AvatI kAle vrata levAnI IcchA kare che. mATe he pitA! ame te Ajeja dIkSA lezuM. kAraNa saMsAramAM karyo purUSa keIne zAzvata svajana che. " putranAM AvAM vacana sAMbhaLI dIkSA levAne taiyAra thaelA bhagu purohite potAnI strIne vimbakArI jANuM tene kahevA lAgyA. he priye! putra dIkSA levA taiyAra thayA che mATe have mahAre paNa guhAvAsamAM nahi rahetAM dIkSA levAno samaya thayo che. jevo pAMkha vinAne pakSI, sainya vinAne rAjA ane vahANamAM nAza pAmelA dravyavALa vaNipha hoya te putra vinAne huM chuM." strIe kahyuM: "he vize ! ApaNuM gharamAM ghaNuM dhana che mATe IcchA pramANe kAmagane bhegavI chevaTe ApaNe saMyama lezuM" bhUgu purehite kahyuM: "he priye ! bhagavelA bhego mane tyajI de che mATe hamaNAM huM ja piote bhegene tyajI dIkSA laIza." strIe kahyuM: "he priya ! tame vrata laI tene pAlavA asamartha thaze. kAraNa tame mane saMbhAraze, eTaluM ja nahIM paNa mahArA saMdane, premane ane bhegIndriyathI utpanna thaelA sukhane saMbhAraze. mATe hArI sAthe mANasane ati durlabha evA bhegone bhega. vratamAM bhikSAcaryA ane vihAra e bahu duHkhakArI che." bhRgue kahyuM: "he priye! jevI rIte hArA putro e meharUpa sarpane ane bhegane tyajI daI dIkSA levA taiyAra thayA tevI ja rIte Asakitarahita huM paNa sajanA saMgane tyajI daI apratibaddhapaNAthI putronI peThe vrata pALIza. jema rahita nAmanA matsa, pitAnA tINa pucchAdivaDe jAlane chedI nAkhI jalamAM vicare che tema huM paNa bhegone tyajI daI dharmane viSe vicarIza.patinAM AvAM vacana sAMbhaLI strIe kahyuM "putra sahita tame dIkSA lIdhe chate huM zI rIte gharane viSe rahuM?". pachI dhana dhAnyAdi nava prakAranA parigrahane tyajI daI putra ane priyA sahita dIkSA levAne taiyAra thaelA bhUgu purohitane sAMbhalI ISakAra nRpati teNe tyajI dIdhelA dravyane levA taiyAra thaye. AvI rIte purohitanuM dravya levA taiyAra thaelA pitAnA patine kamalAvatI rANIe kahyuM. he mahipati ! lekamAM vaseluM bhakSaNa karanArA purUSa bahu nidApAtra thAya che te pitAnA purohite tyajI dIdhelA dhanane tame zA mATe levAnI IcchA kare che? he nRpa ! AtmAthI anya evI sarva vastune tyajI daI jyAre tyAre tame mRtyu pAmaze ane tamAruM rakSaNa karanAra eka dharma che bIjuM koI nathI, jema Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zrI raSimaMDalavRtti-uttara, khevAI gaelA baccAvAlI pakSiNI keI sthAnake prIti pAmatI nathI tema mANasa, mRtyu vigere upadravathI vyAta evA A nara bhavane viSe prIti pAmatA nathI. mATe huM hiMsA ane azAMtirahita temaja mRdutA tathA saralatA yukta thaI vaLI paricahanA AraMbhane tyajI daI cAritra aMgIkAra karIza. kayA avivekI prANuo vanamAM dAvAnaLathI baLatA evA jIvene joI bahu harSa pAme ? hA hA, kAma bhegane viSe mUcchita thaelA mUDha mANase, avivekI purUSonI peThe mRtyu vigere dAvAnala agnithI tapta thaelA jagatane nathI dekhatA ? priyA ane putra yukta bhRgue, bhegene bhegavI tathA tyajI daI jema saMsArathI uga pAmI sarva saMga tyajI dIdhe, tema he rAjana ! bhegane bhegavI rahelA tame zA mATe saMgane tyajI detA nathI ? zuM tamane A bhavamAM jarA mRtyu vigerethI panna thaeluM duHkha nathI thavAnuM ?" rANunAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmelA ane pratibodha pAmelA iSakAra bhUpatie sarva saMga tyajI dIdhe. pachI ISakAra bhUpatie rANI, purahita, tenA be putra ane strI sahita cAritra lIdhuM. nirmaLa manavALA te chae jaNA vizuddha cAritra pALI dIrdhakALe mokSa pAmyA. "zrI rAzi bhakiMgonI yA saMpUf. -177 - khattiyamuNiNA kahiAI, jassa cattAri samavasaraNAI // taha puvvapurisacariAI, saMjao so gao siddhiM // 17 // gardabhAli nAmanA kSatriya munie je saMyata muninA dharmavicAranA sthAna tathA temanA pUrva purUSanAM caritra kahyAM te saMyata rAjarSi mokSa pAmyA che. 17 che ___ 'zrIsaMyata' nAmanA rAjarSinI kathA * kapIlya nagaramAM mahA tejavaMta, balavaMta ane prajAnuM pAlana karavAmAM tatpara e saMyata nAme uttama rAjA rAjya karatA hatA. ekadA kusaMgathI prerAele te bhUpati azva, hasti ratha, udaMDa pAyadala ane bIjI senAne sAthe laI mRgayA ramavA gayeA. mAMsanA lobhI ane azva upara beThelA saMyata bhUpatie, kezara nAmanA upavanamAM bahu mRgone lebha pamADane bahu kheda yukata thaelA te mRgone mArI nAkhyA. te upavanamAM kaI tapasvI rAjarSi akhoDa maMDapamAM dharmadhyAna karatA hatA. rAjAnA bhayathI keTalAka mRge te rAjarSinI pAse jatA rahyA. azva upara beThela bhUpati paNa teone prahAra karatA karatA tyAM jaI pahoMcyo to teNe svAdhyAyanA dhyAnamAM beThelA te munine dIThA. munine joI bhayabhrAta thaelo rAjA manamAM vicAra karavA lAge ke munine zaraNe rahelA gene meM mAryA che tethI meM nicce kAMIka munine paNa haNyA kahevAya." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsa yata' nAmanA rAjyanI kathA. ( 165 ) pachI bhayAkula evA rAjA azvane mUkI daI muninA caraNamAM namaskAra karatA chatA kahevA lAgyA ke " huM muni ! A mhArA aparAdha kSamA karo. " sama evA muni dhyAnamAM hatA tethI temaNe jyAM sudhI rAjAne uttara ApyA nahI. tyAM tyAM sudhI rAjA bahu bhaya pAmavA lAgyA. kAraNa krodha pAmelA muni peAtAnI tejolezyAe karIne keTi purUSone paNa bALI nAkhe che. rAjAe krurI kahyuM. " he prabhu ! huM sayata rAjA chuM mATe Apa mane khelAvA. munie kahyuM "he rAjan ! tane abhaya hA ane tuM paNa abhaya ApanArA thA. he bhUpati ! A jIvita anitya chatAM tuM nira Mtara zAmATe hiMsA kare che ? he rAjan ! tyAre rAjya tyajI nizce marI javuM teA cheja, mATe jIvaleAka anitya chatAM tu rAjyane viSe zA mATe mAha pAme che ? dhana, jIvita ane rUpa vigere sarva vijaLInI peThe asthira che teA tuM tene viSe kema mAha pAme che? ane maraNa saMbaMdhI ane kema nathI jANatA? mitra, putra, strI ane svajanA e sarve gRhapati jIvatAM chatAM tenI pAchaLa jIve che paNa gRhapati mRtyu pAmatA chatAM tenI pAchaLa kAI jatu nathI. mRtyu pAmelA pitAne putrA, gharamAMthI jhaTa mahAra kADhe che tevIja rIte pitA paNa putrAne kADhe che. A sarva jANIne meM vrata AcaryuM che. vaLI teNe ekaThuM kareluM dravya svarakSita evI strIo ane ati saMtuSTa cittavALA khIjA mANasA bhAgave che tathA pote je zubha athavA azubha karma karyuM haze te marmayukta bIjA bhavane viSe pAme che. " sAdhunAM AvAM vacana sAMbhaLI sayata bhUmiti turata utkRSTa sa Mvega pAmyA. pachI rAjyane tyajI daI teNe sAvadya AraMbha vavA pUrvaka gaI bhAli muni pAse dIkSA lIdhI. dIkSA lai ane haya tathA upAdeya vastunA svarUpane jANI te saMyata muni niyama pramANe vihAra karatA koi sa Mniveza pratye AvyA. tyAM deza vigere rAjyane tyajI daI saMyama aMgIkAra karanArA koI kSatriya munie temane A pramANe kahyuM. he munIzvara ! jevuM tamArUM svarUpa dekhAya che tevuMja mana paNa prasanna dekhAya che. to ApanuM nAma zuM ? ane gAtra kayuM ? valI hai sAdheA ! sa saMga tyajI pratrajyA " saMcata zA mATe lIdhI? zA mATe sevA che ? temaja vinita zI rIte thayA munie kahyuM. " mhArUM nAma sayata muni che. huM gAtama gotranA chuM ane gabhAli muni mhArA gurU huM muni ! niratara dharmopadeza karatA evA temanA upadezathI mane bhavanA pAra pamADanAra vinitapaNuM utpanna thayuM che ane e mahAgurUnA guNeAthI temaja temanI vANI sAMbhaLavAthI huM harSita cittavALA rahu chuM." pachI saMyatamuninA hitane arthe kSatriyamunie kahyuM. he muni ! kriyAvAdi, akriyAvAdi vinayavAdi ane ajJAnAdi e cAre ekAMtavAdi hAvAthI durgati pratye jAya che," ema vizvane prakAzakArI vacanA kahe Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaSimahala vRtti-uttarAddha, nArA zrI vaddhamAna jinezvare sAdhuonI sthiratA mATe kahyuM che. lokamAM meM akriyAvAdi sarve ne anArya ane mithyA draSTi jANyA che. mATe huM AtmAne AtmAthIja jANuM chuM" kSatriya muninAM AvAM vacana sAMbhaLI vismaya pAmelA saMyatamunie pUchayuM "he bhagavana ! tame AtmAne zI rIte jANe che?" kSatriya munie pharIthI kahyuM. brahmaleka nAmanA svargathI cavIne manuSya bhava pAmela haM, potAnI ane paranI AyuSyanI utkRSTa sthiti jANuM chuM. asIisaya kiriyANaM akiriavAINa huMti cuLasII // annANI sattaTThI veNaiH AiNa ca battIsA // 1 // 180 kriyAvAdI, 84 akriyAvAdI, 67 ajJAnavAdI, para vinayavAdInA bheda che. he sAdho ! e prakAre jhiyAdI cAre bhAvene jANe te kriyAdIvAdIonA kusaM gane tyajI de. kAraNa jJAna vinA karelI kriyA phala ApanArI thatI nathI. temaja kriyA vinAnuM jJAna paNa phaLa ApatuM nathI. mATe he saMyatamuni ! akriyAne tyajI daI tathA zuddha kriyAnuM nitya AcaraNa karatA evA tame samyaktvasahita ati dustara evA dharmanuM AcaraNa kare. uttama dharma arthathI zobhatA evA A upara kahelI gAthAne sAMbhaLI saMta evA bharatAdi na uttamapada pAmyA che. kSatriyamuninAM AvAM vacana sAMbhaLI jJAnatattvavALA saMyatamuni dIrghakAla paryata tapa karI mokSapada pAmyA. 'zrI saMyaMta' nAmanA rAjarSinI kayA saMpUrNa. seNiaparao jeNaM,paruSi avitahaM annaahtt|| taM vaMde hayamohaM, amohacariaM niaMThamuNi // 18 // jemaNe zrI zreNika bhUpati pAse pitAnuM satya anAthapaNuM pragaTa karyuM te saphala cAritravALA ane mehane nAza karanArA anAthI nAmanA nigraMthamunine huM vaMdanA karuM chuM. je 18 che * 'zrIanAyi' nAmanA nigraMtha munivaranI kayA. * A bharatakSetranA magadha dezamAM uttama evA rAjagRha nagarane viSe pRthvImAM praSimA e zrI zreNika rAjA rAjya karato hato. ekadA te bhUpati, pitAnA utsAhathI naMdanavana samAna maMDikaNI nAmanA udyAnamAM gaja, azva ane senA sahita dIThA karavA gaye. naMdana vanamAM iMdranI peThe tyAM harSathI kIDA karatA te zrI zreNika patie kaI uttama sAdhune dIThA. iMddhionA samUhane vaza karI rahelA, traNa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhIanAthI nAmanA nitha munivaranI kathA. (167) guptithI pavitra, vRkSanI nIce beThelA, sukumAla, sukhI ane vizvane AzcaryakArI rUpa vAlA te munine joI zreNika rAjA manamAM bahu Azcarya pAme. valI te manamAM vicAra karavA lAgyo ke AhA ! zuM emanuM rUpa, varNa ane sabhyatA. kharekhara e mahAmuninI kSamA, mukti ane mahAbhAgapaNe paNa AzcaryakArI che. " pachI zreNika rAjA munine pradakSiNA karI tathA temanA caraNamAM praNAma karI Agala besI temane pUchavA lAgyA. he Arya ! Apa yuvAvasthAvAlA che, te A bhoga bhegavavAnA avasare Ape dIkSA lIdhI. jethI ApanA cAritra levAnA kAraNane sAMbhaLavAnI huM IcchA karuM chuM." munie kahyuM. "he mahArAja ! huM anAtha chuM. hAre koI pati nathI tema dayA karanAra ke parama mitra paNa nathI. meM anAthapaNAthIja cAritra lIdhuM che. he pRthvInAtha ! eja hArUM tapasyA levAnuM kharuM kAraNa che. " sAdhunAM AvAM vacana sAMbhalI zreNike hasIne kahyuM. "tame AvA samRddhivaMta che chatAM kema tamAre koI nAtha ( adhipati ) nathI. he sAdha ! AvA varNAdike karIne Apane anAthapaNuM yukta nathI. chatA je Apa anAtha he te Apane nAtha (svAmI) thAuM chuM. mATe have pachI Apa mitra, jJAti ane uttama svarUpavAlI strI sahita banI ane pitAnA hitecchu thaI hArA gharane viSe zreSTha bhegone bhega." zreNika bhUpatie A pramANe kahe chate munie kahyuM. " he narezvara ! tuM paNa AtmAvaDe karIne anAtha chatAM hAre nAtha zI rIte thaIza ?" munie AvuM kahyuM tethI pUrve AvuM kyAre paNa nahiM sAMbhaLanArA bhUpatie bahu vismaya pAmI pharIthI munine A pramANe kahyuM. he munIzvara ! hAre hasti, azva, ratha ane pAyadala vigere bahu senA che. temaja devAMganAonA rUpa tathA garvane haraNa karanArI strIo che. huM niraMtara IcchA pramANe manuSyabhava saMbaMdhI bhogone bhegavuM chuM. hArA sarve svajano paNa hArI AjJA pAlanArA, azvaryavaMta ane snehayukta che. A pramANe sarva prakAranA sukha ApanArI hArI utkarSa saMpatti chatAM tame mane anAtha kema kaho? lokamAM saMta purUSe mRSAbhASI hetA nathI mATe Ape paNa Aje kahyuM te satya haze. " munie kahyuM. "he bhUmipati ! tame nAtha zabdano artha nathI jANatA mATe nAtha tathA anAthapaNAnA artha e thAya che, te sAMbhala. kezAMbI nAmanI mahAnagarImAM ghaNA hasti, azva, ratha ane pAyalanA sainyavALa hAre pitA rAjA hato. ane prathama vayamAM bahu netra pIDA utpanna thaI temaja sarva aMgane viSe mahAduHkha ApanAro dAha jvara utpanna thaye. jema zarIranA chIne viSe tINa zAstra pesavAthI bahu pIDA thAya tevI ja rIte mane netra pIDA thavA lAgI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pass. (18) zrISimaMDala vRtti uttarAddha. hArI keDane viSe jANe mahendranuM vaja paDayuM hoyanI? evI mahA ghera vedanA pIDA karavA lAgI. he rAjana ! A mahArI vedanAne dUra karavA mATe vaidyavidhAnA jANa ane maMtrazAstramAM nipuNa evA bahu catura mahAvidyA AvyA. teoe hArA mATe cAra prakAranA auSadhapraga ryA paraMtu teo mane duHkhathI choDAvI zakayA nahIM eja mahAruM anAthapaNuM che. mahArApitA mahAre mATe sarvagrahavAsa ApI devA taiyAra thayA paNa keIe mane vedanAthI choDAvyo nahIM.eja hArU anAthapaNuM che.he rAjana! pAse beThelI mAtA paNa bahu zeka karavA lAgI paraMtu mane duHkhathI choDAvavA samartha thaI nahIM eja hAre anAthapaNuM che. hArA nhAnA ane moTA bhAIe kaSTa pAmavA lAgyA teoe paNa mane cheDA nahIM. eja mahArUM anAthapaNuM che. hArA duHkhathI duHkhI thaelI hArI nhAnI ane moTI bahenoe paNa mane duHkhathI cheDA nahIM, eja hAruM anAthapaNuM che. jeo snehane lIdhe hArA paDakhAne kSaNamAtra choDatI nahotI evI ane hArA upara pUrNa prema dharanArI hArI pativratA strIo hArI ghera vedanA joIne bhojana na karatAM rUdana karavA lAgI. paraMtu teoe paNa mane duHkhathI choDAvya nahIM eja hArUM anAthapaNuM che. (anAthImuni zrI zreNika rAjAne kahe che ke,) he bhUpa! A prasANe hArI vedanA TAlavAne kaI samartha thayuM nahIM chevaTa haMja te vedanAne dUra karavA samartha thaye, kAraNa A anaMta evA saMsArane viSe meM duSkara evI bahu vedanAo sahana karI che. meM dhAryuM ke je A vistAra pAmelI hArI vedanA ekavAra nAza pAmaze te huM kSamAvaMta ane udAra thaIne pravajyA aMgIkAra karIza. he rAjaziromaNi ! A pramANe vicAra karIne huM jeTalAmAM suI gaye. teTalAmAM prabhAta thatAM hArI sarva vedanA nAza pAmI gaI. he bhUpa ! raMgarahita thaelA meM savAre mahArA baMdhu vigerenI rajA laI AraMbha tyajI daI ane zAMta AtmAvAlA thaIne anagArapaNuM aMgIkAra karyuM che pRthvInAtha! meM cAritra aMgIkAra karyuM tethI ja huM pitAne parane, trasane, sthAvara ane sAmAnya rIte kahIe te sarva prANIone nAtha (svAmI) thaye. A AtmAja bhayaMkara pravAhavAlI vaitaraNI nadI che. kaThIna naraka duHkha ApanArUM zAmelI vRkSa che. temAM pravartanAre jIva che tene svarga ane mokSanA hitapaNAthI Icchita phala ApanArI kAmadhenu kahI che ane AtmA eja naMdanavana che. jinezvara prabhue sukha ane duHkhane kartA AtmAne mAnya che. temAM je te sAre mArge cAle te mitra (sukhane kartA) ane avale mArge cAle te amitra (du:khane kartA) che. he rAjana ! vaLI bIjuM eka anAthapaNuM kahuM chuM te tuM sAvadhanapaNe sAMbhala. je maMda purU nigraMthapaNuM svIkArIne pachI kheda pAme che te paNa anAtha jANavA je purUSe pravajyA laI moTA pramAdathI pAMca mahAvratone pAlatA nathI ane rasane viSe kepa tathA Iddhione svAdhina rAkhatA nathI teone zrI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI anAthI nAmanA nizcaya munivaranI kathA. (12) jinezvara prabhue anAtha kahyA che. jene IryAdi pAMca samitimAM gyatA nathI temaja parijhApanamAM paNa yogyatA nathI tene paNa jinezvara prabhue anAtha kahyA che. je dIrdha kAlane dIkSA dhArI chatAM sthiravrata ane zuddha tapa vinAne hAya temaja AtmAne atyaMta bAdhA pamADate hoya te tene paNa zrI jinezvara prabhue anAtha kahyo che. jevI rIte khAlI muDI, kapaTa khetI ane vaiduryamAM rahelA kAcamaNi asAra che, temaja paMDita purUSanA cittamAM upara kahevA pramANe cAlanAre purUSa asAra mAlama paDe che. je sAdhu pitAnI AjIvikA mATe kuzIla ane kuliMga dhAraNa kare che te asayamI dharmavaja paralokamAM narakanA bahu duHkhe pAme che. jevI rIte kAlakuTa vidha pIvuM ane yuddhamAM Ayudha pakaDavuM duHkhadAyI che tevI rIte tapasvIone viSayayukata dharma durgatinAM duHkha ApanAro che. je purUSa ghara tyajI daI tathA munirUpa dhAraNa karI ane pachI koinI hastarekhA joIne, keIne nAnI vAta kahIne, keInA jeza joIne, koIne vidyA bhaNAvIne tathA bIjAM koI evAja kutuhala karIne pitAnI A jIvikA kare te pApI purUSa kharekhara durgatimAMja jAya che. je purUSa nitya AgamamAM kahyA pramANe eSaNIya AhAra na letAM agninI peThe sarvabhakSI thAya che, te saMsArasamudramAM bahu bhame che. aho nareMdra! mahAduSTAcAranI pravRttivAlo muni jevuM pitAnA AtmAne duHkha Ape che tevuM duHkha zatru paNa bIjA jIvane kaMTha chedIne paNa nathI Apate mATe tevA sAdhunuM sAdhupaNuM nirarthaka che ane te aMte bahu viparIta gati pAme che are eTaluM ja nahIM paNa te narapati ! sAdhune A bhava tathA parabhava paNa nAza pAme che. evI rIte pitAnI IcchA pramANe cAlanAra kuzIlarUpa dhArI sAdhu, dharmavirAdhanAnA phalane jANato chate zrI jinezvaranA mArgane virAdhe che te atai bahu paritApa pAme che. puNyavaMta mahAtmAonA jJAnaguNe karIne zelatA evA uttama zikSaNarUpa vacanane sArI rIte sAMbhaLIne sAdhu purUSe kuzIla mAne cheDI thaI niraMtara sArA mArge cAle che. cAritranA guNe karIne yukata tathA Azravarahita e sAdhu, AtmazuddhithI cAritrane pAlI, sarva karmane khapAvI anaMta sukhavAlA nirvANa padane pAme che." anAthI muninAM AvAM vacana sAMbhalI atyaMta saMtuSTa thaelA zreNika rAjAe hAtha joDIne kahyuM "he muni ! Ape hArI Agala je nAthapaNuM kahyuM che te satya che. he muni! tamane vizvamAM uttama evA manuSyabhavanA lAbha sArI rIte miyA che. tame potAnA baMdhuo sahita sanAtha che, kAraNake tame jinarAjanA mAne viSe rahyA che. he mahAtmA! tame anAthanA, sthAvaranA, jaMgamanA ane sAmAnya rIte kahIe te sarva dehadhArIonA nAtha che. huM hAro aparAdha khamavAnI ApanI pAse kSamA mAguM chuM. valI he maharSi! meM ApanA dhyAnane bhaMga karyo temaja bhega bhegavavAnuM AmaMtraNa karyuM, te sarva mahAre aparAdha Apa kSamA kare,", Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 170 ) zrI RSima'DalavRtti uttarAddha A pramANe bhakitathI muninI stuti karI tathA temanI rAjA lai lai dharmImAM anurakta evA zreNika rAjA potAnA 'taHpura ane piravAra sahita potAnA nagara pratye gayA. niraMtara dharmAnurAgane dhAraNa karatA ane te mahA muninA guNeAnuM smaraNa karatA zreNika rAjA harSathI rAjya karavA lAgyA. asaMkhyAnIpakitathI samRddhivaMta, pakSIonI peThe prati dharahita, traNa guptithI gupta ane ugra daMDa vinAnA te nigraMtha munIzvara pRthvI upara vihAra karatA chatA anukrame mahAdi karmanA samUhane kSaya karI akSaya lakSmI ApanArA mAkSapadane pAmyA. leAkamAM " anAthI muni " evI prasiddhi pAmelA ane zivasukhane bhajanArA te mahAmuni, saMghane paramANu vinAnuM maMgala Ape|. 'zrI anAthI' nAmanA nirgatha munivaranI kathA saMpUrNa. vadhyaM nINijjaMtaM dahuM, viranno bhavAGa nirakaMto // nibALa saMpatto, samuddapAcho mahAsatto 5 zo vadha karavA cAgya cArane vacce bhUmi pratye laI jatA joI vairAgya pAmelA, saMsArathI nikalI gaelA mahA satyavAna samudrapAla muni meAkSa pAmyA. * 'zrIsamudrapAla' nAmanA munivaranI kathA zatruothI niSkapa evI caMpAnagarImAM pAlita nAme sAvAha vasatA hatA. te uttama zrAvaka zrI vIraprabhuneA ziSya hatA. ekadA jIvAjIvAdi tattvane jANu te zrAvaka vahANu vaDe samudramAM vepAra karatA karatA pahuMDa nAmanA nagara pratye gayA. pijhuMDa nagaramAM vepAra karatA evA te pAlitane tenA guNuthI ra Mjita thaelA tyAMnA koi zreSThIe pAtAnI putrI ApI. anukrame bahu dravya sapAdana karI pAlita zrAvaka peAtAnI garbhavatI strIne sAthe lai peAtAnA deza pratye javA nikaLyeA. samudramAM jatAM jatAM tenI strIe putrane janma ApyA. pitAe te putranuM samudrapAla nAma pADayuM. pAlaka zreSThI kSema kuzala capAnagarImAM peAtAne ghera AvyeA. putra paNa sukhe gharamAM vRddhi pAmavA lAgyA. pitAe kalAcArya pAse mAkalI tene khetera kalAonA abhyAsa karAbyA. sarve nItinA jANu te mAlaka anukrame yuvAvasthA pAmyA. tyAre pitAe tene rUpavatI ane satI evI rUpiNI nAmanI kanyA sAthe mhoTA utsavathI paraNAnyA. samudrapAla, pUrva bhavanA puNyasamUhathI mhATA mehelamAM priyAnI sAthe dezu daka devatAnI peThe IcchApramANe krIDA karatA hatA. ekadA samudrapAla potAnA mahelanA gavAkSamAM beThA hatA evAmAM teNe vadha karavA ceAga) purUSane paherAvavA yAgya AbhUSaNeAthI zAbhatA kAI cArane vadha bhUmi pratye lai javAtA dIThA. samudrapAla tene jAI vairAgyathI A pramaNe khelavA lAgyA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samudrapAla jayazeSa tathA vijaya nAmanA munivarenI kathA, (17) ke "azubha kRtyanA AvA pApakArI phaLane dhikkAra thAo" A pramANe vicAra karatAM pratibaMdha pAmelA ane tyAMne tyAMja vairAgyavAsita thaelA teNe mAtA pitAnI rajA laI turata dIkSA lIdhI. kalezakArI ane bhaya ApanAro zaMkA tathA mehane tyajI cAritra, vrata, zILa pALatA ane pariSahone sahatA te samudrapAle ahiMsA, satya, acArI, brahmacarya ane aparigraharUpa pAMca mahAvratane grahaNa karI dharmanuM AcaraNa karavA mAMDayuM. anukaMpA karavA yogya jIvane viSe dayA karanArA, zAMta ane brahmatratadhArI temaja jiteMdriya evA te munirAja sAvadha karmane vaI eka dharmanuM AcaraNa karavA lAgyA. avasare dharmakriyA karatA temaja pitAnuM belAba jANatA te mahAmuni siMhanI peThe nirbhayapaNAthI dezane viSe vihAra karatA. cAritramAM adIna evA te munirAja priya, apriya, mAna, apamAna, temaja pUjA satkAra tathA niMdA e sarvane sarakhA jANI tene sahana karatA. merU parvata samAna sthira cittavALA te sAdhue devatA saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane tiryaMca saMbaMdhI aneka bhayaMkara upasargo sahana karyo. zIta, uSNa temaja daMza ane matsara vigerenA aneka pariSahAne AvatA joI te munirAja yuddhamAM gajenI peThe nAzI na jatA hatA. bhavabaMdhananA kAraNarUpa rAga dveSa ane mehane tyajI daI merU parvatanI peThe sthira AtmAvALA te mahAmuni parISahone sahana karatA hatA. sarakAra temaja nidAne pAmI harSa zoka nahiM pAmanArA te munirAja kevala saralabhAvane aMgIkAra karI mekSa mArgane sAdhatA hatA. gRhasthAzramIonI sAthe rati, arati, stuti tathA niMdAdine tyajI denArA, Asaktirahita, pitAnA hitecchuM, zekane chedI nAkhanArA ane nirahaMkArI evA te munirAja, pitAnA dharmanuM AcaraNa karatA hatA. A pramANe dIrghakAla paryaMta nirmala cAritrane pAlI, saMsAra samudrane tarI temaja potAnA sarva karmane kSaya karI te samudrapAla muni, anaMta sukhavAlA muktipadane pAmyA. _ 'zrI samudrapAla' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jayaghoseNavi paDibohiuNa, pannAvio vijayaghoso // kAsavaguttA te dovi, samaNasIhA gayA siddhiM // 20 // jyazeSa nAmanA munie pratibaMdha karIne vizeSa nAmanA brAhmaNane saMyama levarAvyuM, pachI kAzyapa gotravAlA te banne munirAje mokSa pAmyA. ra0 ? 8 gayo ane "vinopa' nAmanA munivaronI jAya - vANArasI nagarImAM joDale utpanna thaelA, snehavALA ane bahu zAstranA jANa evA jayaghoSa ane vijayazeSa evA be baMdhuo rahetA hatA. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrINimahala ri-uttarAddha, ekadA jayeSa, tIrthayAtrA mATe gaMgA pratye gayA. tyAM teNe deDakAe pakaDelA sapane ane teja sapane pakaDelA eka gIdha pakSIne dIThe. AvA saMsAranA nATakanA varUpane vicAra karatA turata tyAM ja pratibodha pAmelA te jayaghoSe gaMgAne utarI gurU pAse cAritra svIkAryuM. pAMca indriyane damana karavAmAM tatpara, traNa guNithI rAma ane pavitra cAritravALA te muni, pRthvI upara vihAra karatA bahu varSe vANaramI nagarI pratye AvyA. nagarI bahAra kAsuka zayyA saMthArAvAlA manahara udyAnane vize te sunirAja cAturmAsa rahyA. have A avasare te nagarImAM vedane jANa ane uttama kArya karanAra vijayacheSa nAmane brAhmaNa yajJa karato hato, pachI jayeSa muni mAsakSamaNane pAraNe te vijayaSa vinA yajJane viSe bhikSArthe AvyA. munine bhikSArthe AvelA joI yajJa katAra gora temane dhikaDhAravA lAgyo ane kahevA lAgyo ke he bhikSuka ! ame tane bhikSA nahi ApIe. kAraNa vedanA jANa, yajJakArya karanAra, jotiSazAstranA jANu, dharmanA pAra pAmelA ane paramAtmAne uddhAra karavA samartha je brAhmaNe che teonA mATeja A anna che." A pramANe gere niSedha karyo chatAM rUTa nahi thaelA paNa bakSamArganA veSaka evA te ghoSamuni, bhakta pAna temaja vastrane arthe nahi kiMtu te zerane pratibaMdha karavA mATe AvI rIte kahevA lAgyA. he vipra! tu vedanA mukhane, yajJanA mukhane, nakSatranA mukhane, dharmanA mukhane nathI jANate. eTaluM ja nahi paNa jeo AtmAne temaja paralokane uddharavA samartha che teone paNa nathI jANato. kadApI je te jANate hoya te te mane kahe muninAM AvAM vacana sAMbhaLI tenA bhAvArthane nahi jANanAre te yAcaka bahu vismaya pAmato chate hAtha joDIne kahevA lAgyo. "he muni! vedanuM mukha, yajJanuM mukha, nakSatranuM mukha ane dharmanuM mukha mane kahe. vaLI jeo AtmAne uddharavA samartha hoya te paNa mane kaho. A hAra hadayanA saMzane tame gaDha dUra karo." munie kahyuM. "agni kSetranuM mukha veda, vedanuM mukha yajJa, nakSatranuM mukha caMdra ane dharmanuM mukha kAzyapa che." brAhmaNe kahyuM: "Apa agnihotrane zabdArtha zuM kahe che? - jJane artha zuM che? temaja kAzyapa kone kahe che?" munie kahyuM. "he dvijAdhipati ! A agnihotranA ane sAMbhaLa. agnihotrane agnikA kahI che. ane tenuM svarUpa zAsAmAM A pramANe che. dIkSAdhArI (sAdhu) purUSe dharmadhyAna rUpa agnimAM karma pa idhana (homavAnA padArtha)nI sadbhAvanA rUpa Ahuti devI e agniA kahI che. ityAdi rUpa vedanuM mukha agnihotra kahyuM che. jema dahIMne sArA mAkhaNa che, caMdanamAM malayALa caMdana jArarUpa che ane oSadhamAM amRta sAra che. temaja vedamAM AraNyaka sAra che. ArayakamAM daza prakAranA muni dharmane sAra jANo. vaLI vedane sAra Avazyakaja che kahyuM che ke - Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrA jayaSASa' ane viSa' nAmanA munivaronI kathA navanItaM yathA dakSaH -caMdanaM malayAdiva // auSadhemyo'vRta thanlR teneSvAraEstathA // ? // ( 173 ) jema dahIMnuM sAra mAkhaNu, caMdananuM sAra malayAgara caMdana ane SadhinuM sAra amRta che, temaja vedane viSe sAra rUpa AraNyaka che. te AraNyakamAM satya, tapa, satASa, kSamA, cAritra, mArdava, zraddhA, dhRti, ahiMsA ane sa Mvara e daza prakAranA dharma sArarUpa kahelA che. agniheAtrane yajJa kahelA che. temAM bhAva yajJa te kahelA che. bhAva yajJa te saMyama kahevAya che. tatvavettAoe sacamAnei yajJAi kyo che. saMyamayeAgeAja yajJArthinuM mukha che. vidvAna purUSoe kAzyapa zabdathI zrI rUSabha tIrthaMkara kahyA che. temaNeja prathama dharmakarmanuM nirUpaNa kareluM hovAthI te pote dharmanuM mukha che. AraNyakamAM kahyuM che ke RSabha prabhu pote brahmA che, ane te pote prabhue vedone pragaTa karyA jyAre te RSabha prabhu tapathI paramapada pAmyA tyAre brahmarSiAe teja vedone phrI abhyAsa karI taiyAra karyo.' ityAdi. vaLI tamArUM brahmAMDa purANu sarva purANamAM mhATu che, tene mATe vidvAnAe kahyuM che ke jema dahIMnuM sAra mAkhaNu ane caMdananuM sAra malayAgara che tema purANAmAM brahmAMDa purANu sAra rUpa che. te brahmAMDa purANamAM A vacana che, ke ikSvAkukulamAM utpanna thaelA nAbhi rAjAnA ane marUdevInA putra zrI RSabha prabhue peAte daza prakAranA yatidharma AcarelA che. je rAgarahita, snAtaka ane nigraMtha che temanA mATeja e parameSThI maharSi zrI RSabha prabhue kevaLajJAnathI te dharma pravartAvyA che, ane yugAdikane viSe kahyo che. zrI RSaSTha prabhuja dharmanuM mukha hatA te jaNAvavA mATe je mAhAtmya kahyu che te A pramANe jema grahAdi nakSatrA potAnI zeAbhAthI caMdrane cAre taraph seve che. temaja drAdi devatAo paNa haSathI te zrIRSabha prabhune seve che. jeo ajJAnI, hiMsaka, juhu khelanArA, nahiM ApelI vastu lenAza, aprAcArI ane ArabhavALA che tene brAhmaNA na jANavA. paNa je leAkamAM agninI peThe nitya pUjAya che, ane je pUcheluM satya kahe che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je kyAre paNa zeka karatA nathI temaja Asakti zakhatA nathI vaLI je arihaMtanA vacanane viSe prIti dhare che tene ame brAhmaNu kahIe chIe. jema sonuM cAkhkhu hAya che, tema je rAga dveSa ane bhaya vinAnA hAya tene ame brAhmaNu kahIe chIe. je tapasvI, zuddha zikSA bhAjana karanArA, duLa aMgavALA, sArA vratavALA ane nirvANane pAmelA hAya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je pRthivyAdi sthAvara jIvAne, dvIDhiyAdi trasa jIveAne jANIne nathI haNutA tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je krodhathI, leAbhathI temaja paravazapaNAthI mRSA bhASaNa karatA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je citta athavA acitta, thADI athavA vadhAre adatta vastu nathI letA tene ame brAhmaNu kahIe chIe. je mana vacana ane kAyAe karIne divya mAnuSya athavA tiryaMca Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174). zrI mahaSimaMDala vRtti uttarAddha. saMbaMdhI mithuna nathI sevane tene ame brAhmaNa kahIe chIe. jema jaLamAM utpanna thaeluM kamaLa jaLathI sparzatuM nathI tema je bhegethI nathI lepAte tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je abhI, phegaTa nahi jIvanAre, anagAra, akiMcana ane gharane viSe anAsakta hoya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je mAtA pitA ane bhAI vigerene tyajI daI bIjAonI sAthe sneha nathI karate tene ame brAhmaNa kahIe chIe. jeo maithuna sevanArA hoya, hiMsA karanArA hoya, juThuM bolanArA hoya, lobhI hoya ane AraMbhavAlA hoya teone viSe pAtratA kyAMthI hoya? mAthe lAca karavAthI sAdhu thavAtuM nathI, jaI dhAraNa karavAthI brAhmaNa banAtuM nathI, vanamAM nivAsa karavAthI muni thavAtuM nathI ane valkala vastra paheravAthI tApasa kahevAvAtuM nathI. paraMtu brahmacaryathI brAhmaNa, upazamathI ja zramaNa, jJAnathI ja muni ane tapathI tApasa thavAya che. karmathIja brAhmaNa kahevAya che. kSatriya paNa karmathIja thavAya, vezya kavaDe kahevAya ane zudra paNa karmathIja thavAya che. zrI tIrthaMkara prabhue sarva mANasonA hitane arthe prathama ahiMsAdika dharmane nirUpaNa karI ane pachI arthAdine prakaTa karyA che. je snAtaka purUSa ArAdhana karelA arthAdike karIne sarva karmathI nimukta thaele che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. A pramANe aneka guNothI yukta je brAhmaNe hoya te ja AtmAne uddharavA samartha che. " AvAM jyaSa muninAM vacana sAMbhalI chedAI gaelA saMzayavAlA vijayazeSa brAhmaNe hAtha joDIne kahyuM. - "he maharSi ! nice hArA hitanI IcchAthIja Ape yathArtha satya brAhA paNuM sArI rIte dekhADayuM. kharekhara Apaja yajJanA karanArA, vedanA jANu, tiSazAstranA jANuM ane dharmanA pAra pAmelA che. valI Apaja pitAne tathA parane uddhAravA samartha che. mATe he munirAja ! hArA upara bhikSArthe anugraha kare." jyaSa munie kahyuM. "hAre bhikSAnuM kAma nathI, tuM saMyama aMgIkAra kara, ke jethI tuM bhayaMkara evA saMsArasamudramAM nahiM bhame. karmane lepa bhegIone thAya che, yogIone thatuM nathI, tethI ja bhegI saMsAramAM bhame che ane yegI karmathI mukta thAya che. koI purUSe eka lIle ane bIje suke ema be mATInA gALA bhIMta upara pheMkyA, temAM lIle goLa bhIMta sAthe ceTa gaye ane bIje na coTa eja rIte lIlA goLA samAna kAmAsakta kubuddhi purUSe bhegamAM coTI jAya che, ane sukA golA samAna virakta purUSa nathI eTatA." jayazeSa mahA muninAM AvAM vacana sAMbhalI vijayaghoSa vipre temanI pAse vairAgyathI dIkSA lIdhI. pachI utkRSTA tapa ane saMyamathI karmanA samUhane kSaya karI jayaghoSa ane vijayaghoSa e banne mahA munio mekSa pAmyA. 'zrI jayaghoSa' ane 'vijayaghoSa' nAmanA munivaronI kathA saMpUrNa. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIagnikApu nAmanA sUripadaranI kathA, (175 jAyaM payAgatitthaM, devehiM kayAi jassa mahiyAe / gaMgAe aMtagaDaM taM, vaMde aniAputtaM // 21 // jemanA devatAe karelA mahimAe karIne prayAga nAmanuM prasiddha tIrtha thayuM. te gaMgAmAM aMtakRta kevalI thaelA agnikAputra AcAryane huM vaMdanA karuM chuM. mAravA * 'zrI anikAputra' nAmanA sUripuraMdaranI kathA * puSabhadrA gAmanI nagarImAM puSpaketu nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene zIla guNavAlI puSpavatI nAme strI hathI. puSpavatIe putra putrInA joDalAne sArA vakhate janma Ape. temAM putranuM nAma puSpacUla ane putrInuM nAma puSpacUlA pADayuM. ekadA paraspara kIDA karavAmAM premavaMta thaelA te putra putrIne joI pupaketu rAjA vicAra karavA lAgyA ke " A bannene paraspara vivAha karavA gya che." pachI bhUpatie nagarInA bahu lekene bolAvIne pUchayuM ke " aMta:puramAM ratna utpanna thAya te tene kene levAne adhikAra che?" bhUpatinA abhiprAyane nahi jANanArA te mugdha lokoe kahyuM. "he rAjana ! aMtaHpuramAM utpanna thaeluM hoya athavA bIje pitAnA dezamAM utpanna thaeluM hoya te paNa tenA Apaja dhaNI che. " lekonAM AvAM vacana sAMbhalI bhUpatie te pitAnA putra putrIne vivAha karyo. A vAtanI puSpavatI rANIne khabara paDI tethI te vairAgyathI cAritra laI ArAdhanA pUrvaka mRtyu pAmIne svarge gaI anukrame pupaketu mRtyu pAmyuM ane tenI gAdIe puSpagula beThe. ekadA te nagaramAM zrI annikAputra AcArya AvyA. A avasare puSpavatIne jIva je devatA thayA hatA te pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM ke " AvA kukarmathI puSpaculA narakane viSe mA jAo." Ama dhArI te devatAe puSpacUlAne svamamAM narakanAM duHkho dekhADayAM. pachI jAgI gaelI ane atyaMta bhaya pAmelI pupaculAe svamAnI vAta pitAnA patine kahI. bhUpatie savAre duSTa svamAnI zAMti karAvI paNa devatAe te puSpaculAne bIje divasa paNa narakanuM du:kha dekhADayuM. bIje divase savAre bhUpatie priyAnA kahevA uparathI pAkhaMDI lakane bolAvIne temane narakanuM svarUpa pUchayuM. temAM keTalAke utkaTa dAridraya, keTalAke rogIpaNuM, kekalAke dAsyapaNuM ane keTalAke parataMtratA eja narakanuM svarUpa kahyuM. svamAmAM. ane te lekenA kahevAmAM pheraphAra paDavAthI rANue bhUpatine kahyuM "he svAmin ! A sarva mithyA che." pachI bhUpatie agnikAputra AcAryane svamAnI vAta pUchI, eTale temaNe narakanI yathArtha zAstranA vacanathI vAta karI. puSpagulAe satya bolanArA gurUne kahyuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) zrIhavila vRtti-uttazaddha he prabhe ! zuM Ape paNa rAtrIe svamAmAM naraka dIThI che ke?" munie kahyuM. "he vatsa ! ame zAstravacanathI narakanuM svarUpa jANae chIe, ane jinezvaroe te zAstra yathArtharUpe nirUpaNa kareluM che. " have puSpavatInA jIva rUpa devatAe bIje divase puSpaculAne varga sukha savamAmAM dekhADyAM. teNIe te vAta bhUpatine kahI. bhUpatie pAkhaMDI lekene pharI belovI svarga sukhanuM svarUpa pUchayuM. teoe kahyuM ke "sArA bhega, saMpatti, ezvarya; nigIpaNuM ane sAruM kuTuMba eja svargasukha jANavuM. AthI bIjuM svarga sukha nathI." bIje divase bhUpatie agnikAputra AcAryane svarga sukhanuM svarUpa pUchyuM eTale temaNe kahyuM ke " svarga sukha deva ane bhavanapati vigere bhedathI cAra prakAranuM che." ema kahIne AcAryo asuranI azvaryatAnuM varNana, temaja temanA varNa, aMgamAna ane zakti vigerenuM varNana zrI jinezvara prabhunA kahevA pramANe varNavI dIdhuM. "adharmathI narka ane dharmathI svarganI prApti thAya che." evAM gurUnAM vacana sAMbhalI puSpagulAe dIkSA mATe bhUpatinI AjJA mAgI. bhUpatie kahyuM. " jo tuM hArA aMtaHpuramAMthI haMmezAM bhikSA laI jA te huM tane dIkSA levAnI AjJA ApuM. nahi te nahi." puSpagulAe te vAta aMgIkAra karI mahA utsava pUrvaka teja gurU pAse dIkSA lIdhI. " ekadA agnikAputra AcArya zrutabaLathI AvatA bhikSakAlane jANe pitAnA gaNIne bIje melI daI pite tyAMja rahyA. sAdhvIomAM ziremaNirUpa puSyacUlA niraMtara aMta:purathI bhejanAdi lAvI gurUnI sevA karatI anukrame te puSpaculA uttama adhyavasAyathI kevalajJAna pAmI. to paNa teNIe gurUnI sevA tyajI dIdhI nahi ane kevalajJAna utpanna thayuM che tepaNa mahAre gurUne vinaya tyajI de nahIM" ema dhArI teNIe kRtajJapaNAthI vinaya kare cAlu rAkhe. ekadA te puSpaculA sAdhvI varSAda varasate hatA te paNa bhikSA lai AvI. gurUe teNIne joI madhura vacanathI A pramANe zikSA ApavA mAMDI. he subhage! A uttama prakAre cAritra pAlatI evI tane valkaya jenI mahA virAdhanA karavI kema ghaTe?" teNIe kahyuM. "he bhagavan ? huM acitta pradezathI ahIM AvI chuM." gurUe kahyuM. "teM acitta pradeza zAthI jANe?" pupaculAe kahyuM. "kevalajJAnathI." gurUe kahyuM. "ahe? kevalajJAnIne azAtA upajAvanAra evA mane dhikkAra thAo, hAruM duSkRta mithyA che." A pramANe kheda karatA evA gurUe kahyuM ke "are mane A janmamAM dhIraja karanAruM kevalajJAna utpanna thaze?" kevalIe kahyuM. "he bhagavana ? adhIraja na rAkho, tamane paNa gaMgAtaTa utaratAM kevalajJAna prApta thaze. " pachI gurU, gaMgA utaravA mATe gaMgAtaTa pratye gayA. tyAM anikaputra AcArya lokasahita kaTa vahANumAM besavA lAgyA. te gurU je bAjue besavA gayA te tarapha vahANuM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI annikAputra nAmanA ripura'daranI kathA ane zrImatI rohiNInA sabadha ( 17 ) namavA lAgyuM. " sarve mANusA gaMgAmAM na buDI jAe " ema dhArI keTalAka mANasoe gurUne gaMgAmAM nAkhI dIdhA. AhA! mRtyu kAne kAne bhaya lagADatuM nathI ? gaMgAmAM paDatA evA te zAMta gurUne kaI duSTa vyaMtarIe krodhachI trizUlavaDe vidhyA. A vakhate munIzvara vicAravA lAgyA ke " pApanA kAraNu rUpa mhArA zarIrane dhikkAra che, ke je zarIrathI TapakatA rUdhiravaDe akAya jIvAnA ghAta thAya che." vairAgya pAmelA te muni A pramANe zukaladhyAnathI kevalajJAna utpanna karIne leAkAgamAM sthita thayA. zrI agnikAputra sUrIdre saMsArasamudrane tarIne akhaMDita zAzvata sukha melavyuM. akhaDita vratavAlA ane sattvadhArI agnikAputrasUri, ghAra upasarga sahana karI, aMte kevalajJAna pAmI meAkSapada pAmyA. te muni kene namaskAra karavA ceAgya na hAya ? arthAta sarvene namaskAra karavA ceAgya che. 'zrI annikAputra' nAmanA sUripuraMdaranI kathA saMpUrNa. guhIte mAsessapAraNe, rohiNIe kaDuvaM // dinaM dAi bhuta, dhammarui muttimaNupattA // 2 // mAsalaktanA pAraNe rAhiNIe ApelA kaDavA tuMbaDAne dayAthI bhakSaNa karI dhama rica nAmanA suni meAkSa pAmyA. naMda zromatI 'rodinI" no saMvatra 6 zahita nagaramAM lalitA geANI hatI. tene mATe rAhiNI nAmanI kAi srIe rasAi karavA mAMDI, teNIe abhaNupaNAthI zAkamAM kaDavA tuMbaDAnuM zAka mazAlA vigere uttama padArthothI sarasa banAvyuM. pachI teNIe " te kaDavAtuMbaDAnuM zAka che" ema jANIne te mAsakhamaNane pAraNe AvelA dhama rUci nAmanA munine ApyuM. temaNe paNa "A zAkathI bIjA jIvAnA ghAta na thAe " ema dhArI te zAkanuM bhakSaNa karyuM. pachI te muni, anazana karI, tIvra vedanAne sahana karI mukti pAmyA. have rohiNInA saMbadha kahe che. te leAka prasiddha che. paNa sUtramAM kahyo nathI. tethI vRttikAra kahe che. caMpAnagarImAM zrI vAsupUjaya AhitanA putra zrI maghavan nAme rAjA rAjya karatA hatA. jANe sAkSAt lakSmI pAteja hAyanI ? evI te rAjAne lakSmI nAme strI hatI, tene jayasenAdi bahu putrA hatA ane teenA upara uttama guNavAlI rahiNI nAme putrI hatI. ekdA te putrIne yuvAvasthA yukta thaelI joI Ana Mdita thaelA bhUpatie pradhAnAne kahyuM ke " huM sacivA! A putrIne ceAgyavara zeAdhI kADho. " pradhAnAe kahyu 23 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) zrI vaSimaMDalavRtti uttarAddha, he mahArAjA? Apa uttama svayaMvara maMDapa racA ke temAM rehiNI pitAnI IcchA pramANe egya vara vare." maghavanuM bhUpatie pradhAnanuM vacana mAnya karI svayaMvara maMDapa racA ane temAM dUte ekalI aneka dezanA rAjAone teDAvyA. sarve patie svayaMvara maMDapamAM AvyA. vizvane meha pamADanAra rohiNI paNa hAthamAM varamALA laI svayaMvara maMDapamAM AvI. tyAM pitAnI dUtIe varNana karelA aizvarya, rUpa, saMpatti, bala ane teja vALA sarva bhUpatio tyajI daI rahiNIe, nAgapuranA rAjA vItazekanA putra azokacaMdrane harSathI varyo. te pachI maghavana bhUpatie te yogya saMbaMdha jANI teone vivAha utsava karyo ane hiNanA pUrva puNyathI saMtuSTa thaelA bIjA rAjAone dAnamAnathI satkAra karI vidAya karyA. azokacaMdra keTalAka divasa sudhI caMpAnagarImAM sAsarAne ghera rahI hiNapriyA sAthe harSathI bhege bhagavyA, pachI pitAe teDAvele azokacaMdra, priyA sahita gheDA divasamAM nAgapure gaye. tyAM pitAe tene moTA utsavathI nagarapraveza karAvyuM. vairAgyavAsita thaelA vItazeka bhUpatie potAnA rAjyAsane azakacaMdrane sthApana karI pite dIkSA lIdhI pachI azokacaMdra bhUpati, rAjyabhAra pradhAnane seMpI pite rahiNInI sAthe bahu bhego bhegavavA lAgyA. anukrame tene guNapAlAdi ATha putra ane guNamAlAdi uttama kAMtivAlI cAra putrIo thaI. - ekadA pitAnA mahelanA sAtamA mALanA gokhamAM beThelI rehiNIe AzcaryathI vasaMtatilakA nAmanI pitAnI dhAvamAtAne kahyuM ke "he mAta! nIce zerImAM draSTi karIne juo te kharAM, A strIonuM TeLuM chuTA keza mUkI karUNusvarathI rUdana kare che, are eTaluM ja nahiM paNa jema tema vAgatA evA vAchatra sarakhuM nRtya ane vyavasthArahita tAbeTA pUrvaka hAthane Ama tema pherave che. meM bahu nATaka joyAM che paNa bhAratAdi zAstramAM AvuM nATaka kyAre joyuM nathI tema sAMbhaLyuM paNa nathI. mATe A strIo AvuM AzcaryakArI apUrva kayuM nATaka kare che?" dhAvamAtAe krodha karIne teNIne kahyuM. "are A hAro rUpamada ze? athavA te potAnI lakSmInA madathI e strIone AvI rIte hase che ?" rohiNIe kahyuM. "he mAta ! Apa kopa na karo. e keIpaNuM hAre maMda nathI. kAraNa AvuM ketuka meM kayAre paNa dIThuM nathI tethI huM tamane pUchuM chuM." dhAvamAtAe kahyuM. " he vatsa! strIonA TeLAmAM je maLe strI che tene eka putra marI gayo che tene Aje tilAMjaline divasa che mATe te strIo putranA guNone saMbhArIne rUve che. saMsAranuM AvuM nATaka tane A bhavamAM thayuM nathI." rohiNIe pharIthI dhAva mAtAne kahyuM. he mAta ! te strIne putra marI gaye temAM te reve che zA mATe? zuM teNInuM revuM putrane bedhakArI thaze?A vakhate azakacaMdra bhUpatie hAsya karatAM chatAM rohiNIne kahyuM ke "huM tane revuM samajAvuM arthAt hArI pAse tevuM nATaka karAvuM." ema kahIne bhUpatie Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178 ) zrImatI rihiNInna saMbaMdha. teNanA khoLAmAMthI lepAla nAmanA putrane pitAnA hAthamAM lIdhe. "A hArA putrane nIce pRthvI upara pheMkI dauM chuM." ema strIne kahetA evA bhUpatie gokhanI bahAra rAkhelA hAthamAM putrane hiMDeLavavA mAMDe. devage bhUpatinA hAthamAMthI putra jema vRkSa uparathI phaLa paDe tema nIce paDo. rAjaleka ane nagaravAsI mANaso "hAhA zabda karavA lAgyA, rAjA, putranI pAchaLa pRpApAta karavA taiyAra thaye ane rANI "AzuM AzuM" ema kahevA lAgI eTalAmAM nagarInI adhiSThAyikA devIe turata adharathIja bAlakane jhIlI laI vastrAbhUSaNathI zaNagArI jhaTa rAjAnA Asana upara mUkyuM. nagaravAsI lekethI strInI ane putranI puNyastuti sAMbhalI azekacaMdra bhUpatie pharI putra janmane mahatsava karyo. A vakhate te nagarInA udyAnamAM cAra jJAnanA dhAraNahAra rUpakuMbha nAmanA AcArya pitAnA mANikuMbhAdi sAdhuonA parivAra sAhata AvyA. priyA sahita azokacaMdra bhUpati gurUne vAMcavA mATe UdyAnamAM gaye. tyAM teNe gurUne vaMdanA karIne kalezane nAza karanArI dharmadezanA sAMbhalI. pachI mahA bhakti pragaTa karatA evA temaNe rahiNInA bhAgya sabhAgyathI vismaya pAmelA bhUpatie rUpakuMbha munIzvarane pUchyuM. "he bhagavana ! A mArI priyA rehiNIe pUrvabhavane viSe evuM zuM puNya karyuM che. ke jethI teNIne kayAre paNa kalezane leza thatuM nathI ? vaLI hAre. teNInI sAthe Ave atizaya prema zene? ane teNInA A sarve putra koNa che?" A pramANe bahu vinayathI pUchayuM eTale upazamadhArI evA te munie saMsAra samudrane tAranArI AvI vANI kahI. he rAjana ! A hArA nAgapura nagaramAM pUrve vasupAla nAme rAjA hate. tene vasumatI nAme strI hatI te rAjAne lakSmInA pAtra rUpa dhanamitra nAmano guNavAna zreNI mitra hatuM tene dhanamitrA nAmanI strI hatI. teone anukrame rUpanA pAtra rUpa eka putrI thaI. te putrInA dehane bahu durgadha hato. tethI mAtA pitAe te putrInuM durgadhA nAma pADayuM. yuvAvasthA prApta thayA chatAM paNa te putrIne kaI paraNya nahIM. te nagaramAM eka vasumitra nAme dhanavaMta zreSThI vasate hato tene vasukAMtA nAme strI hatI. teone zrISeNa nAme putra hato. te zrISeNa cerI vigere sAta vyasana sevana karavAmAM bahu tatpara hatuM. tethI tene rAjAnA hukamathI nagararakSaka leke vadhyabhUmi pratye laI jatA hatA. dhanamitre rAjAne vinaMti karI dhanAdi ApI zraNane choDAvyuM ane tene potAnI putrI durgadhA paraNAvI. zrISeNa durgadhanA duHkhane vadhaduHkhathI adhika mAnI mahA kaSTathI divasa nirgamana karI rAtrIe nAsI gaye, pachI pitAe te durgadhAne dIna purUne dAna ApavA mATe dAnazAlAmAM rAkhI. tyAM paNa teNInA hAthathI ke bhikSA le nahi. pachI sAdhu pAsethI dharma pAmIne zAMta citta Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) zrI praSimaMDala kRti uttarAddha. vALI se durgadhA dharmakAryamAM tatpara thaIne mAtAnI pAse ja rahevA lAgI. ekadA te nagarImAM jJAnAmRtanA samudra rUpa mahA udayavaMta amRtAsava nAmanA muni AvyA. muninuM Agamana sAMbhaLI dhanamitra zreNInA kahevA uparathI vasupALa bhUti, pitAnA aMta:pusahita temane vaMdana karavA gaye. tyAM bhUpati, munine namaskAra karIne beThe eTale munirAje yuktipUrvaka dharmAdharmanI gati rUpa jIvavicAra spaSTa rIte kahe. pachI durgadhAe pitAnA durgadhanuM kAraNa munirAjane pUchayuM eTale temaNe kahyuM ke: A jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM sarva prakAranI saMpattithI bharapUra e sarASTra nAme deza che temAM sarva nagaranA AbhUSaNa rU5 giripura (junAgaDha) nAme nagara che. te nagaranI pAse girinAra nAme maheTe prakhyAta ane uce parvata Avela che. jenuM mana niraMtara zrI arihaMtanA dharma rUpa kamaLane viSeja ramatuM hatuM e pRthvIpAla nAme prasiddha rAjA tyAM rAjya karatA hatA. tene premanA pAtra rU5 ane manahara kAMtivALI siddhamati nAme satI strI hatI. te haMmezAM patinA dAkSiNyatAthI binadharmane viSe buddhi rAkhatI hatI. ekadA pRthvIpAla bhUpati, aMta:purasahita udyAnamAM kIDA karavA jatA hatA, evAmAM teNe girinAra parvatathI nagaramAM jatA evA dharmaci nAmanA munine dIThA, tethI teNe priyAne kahyuM ke "A eka mAsanA upavAsI munine pAraNuM karAvI tuM jhaTa Avaje, ame dhIme dhIme jaIe chIe." rAjAnI AvI AjJAno bhaMga karavAthI bhaya pAmatI paNa pitAnI IcchAne bhaMga thavAthI manamAM bahu krodhAtura thaelI te rANI siddhamati, munine pAraNuM karAvavA mATe pitAnA ghara pratye laI gaI. tyAM teNue koIne mATe kaDavuM tuMbaDu pakavI rAkhyuM hatuM te dAsI vigere bIjA mANasoe nA kahA chatA bIjA bhaThya padArthonI sAthe munine vaharAvyuM. dharUci muni paNa gurUe nA kahyA chatAM jo upara dayA bhAvathI te sarva kaDavuM tuMbaDu bhakSaNa karI gayA, ane pachI temaNe anazana karyuM. kaDavuM tuMbaDu udaramAM pariNamyuM eTale atyaMta pIDA pAmelA te dharmarUci vizuddha adhyavasAyathI aMtakRta kevaLI thaI mokSa pAmyA. pRthvIpAla bhUpatine A vAtanI khabara paDI jethI teNe krodhathI siddhamatinuM sarva vastrAbharaNadi laI tathA teNunA gaLe sarAvalAne hAra paherAvI teNIne nagara bahAra kADhI mUkI. pachI pachI udaMbara nAmanA keDhathI gaLatA zarIravALI ane chedAI gayA che kAna tathA nAka jeNanA evI te siddhamati mRtyu pAmIne chaThI narake gaI. tyAMthI nIkaLIne anukrane asaMkhya duHkhasamUhathI baLatI evI sAte narakamAM pharI. pachI kutarI, sApaNa uMTaDI, bhuMDaNI, gholI, jaLa, uMdaraDI, kAgaDI, bIlADI, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI sahiNIne saMbadha. (18) gadheDI ane gAya thaI. eka divasa te gAya, parvata zikharanA mALe paDI hatI evAmAM te gAye munie ApelA namaskAra maMtrane sAbhaLyo. te maMtranA prabhAvathI zAMta cittavAlI gAya mRtyu pAmI paNa bAkI rahelA kukarmanA pApathI tuM durgadhA nAme eka putrIpaNe utpanna thaI." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI jAtismaraNajJAna pAmelI, nerakAdinI pIDAne sAkSAt dekhatI, atyaMta bhaya pAmelI kaMpatI dIna thaI gaelA netravALI, karamAI gaelA mukhavALI, sukAI gaelA kaMThavALI ane bhayathI vihuvala banelI te durgadhA hAtha joDIne gurUne kahevA lAgI. he svAmin ! huM bahu bhaya pAmI chuM mATe A du:khasamUhathI hAre uddhAra kare. vaLI pharIthI huM tevAM du:kha na pAmuM tema paNa kare." pachI dayArUpa amRtanA samudra evA te amRtAsava nAmanA munie, teNanA pApane uccheda karavA mATe madhura svarathI kahyuM. "he vatsa! tyAre rohiNI nAmanA nakSatrane viSe niraMtara sAta varSa paryata vidhi pramANe kSaNa (upavAsa) karavuM. A vrata karavAthI Avate bhave kRSNa ne lakSmInI peThe tuM azokacaMdra bhUpatinI strI rohiNI nAme thaIza. te bhavamAM tuM zaMkarahitapaNe dIrghakALa paryata bhego bhegavI temaja zrI vAsupUjya svAmInI sevAthI pati sahita mukti pAmIza. tyAre rohiNI tapanuM udyApana utsava pUrvaka karavuM. te nIce pramANe darzAve che - vRkSa upara rohiNI ane azoka bhU pati sahita zrI vAsupUjyavAminI uttama bhAvAlI mUrti karavI. temanI AgaLa prANAtipAta varjIne zrI vAsupUjya svAmine samAtramahatsava karI te prabhunuM sugaMdhi caMdana, puSpa, suvarNa ane maNi vigerethI pUjana karavuM. prabhunI pAse phaLa naivedya cokhA vigere mUkavuM temaja gIta nRtyAdikathI prabhAvanA karavI. sAdharmikonI vastrAbhUSaNa tathA bhejana vaDe bhakti karavI. hIna janene dayAdAna ApavuM. pAtrane viSe bhaktithI zakti mAphaka dAna ApaDyuM. pitAnA dravyathI jaina pustaka lakhAvavAM." he vatsa! vidhithI vrata karavA vaDe tuM duHkhathI mUkAI jaIne uttama gaMdhavALI rAjapatnI thaIza." A tapa pUrve koIe karyuM che? je keIe karyuM hoya te jJAnavaMta evA Apa te amane kaho?" ema durgadhAe pUchyuM eTale uttama puSTa buddhivALA munie saMsAranA kalezane nAza karanArI vANI kahI. (amRtAsava munirAja durgadhAne kahe che ke, A bharatakSetramAM zakaTIla nAmanA dezane viSe pUrve lakSamInA nivAsa sthAna rUpa siMhapura nAme nagara hatuM tyAM bahu yazasamUhathI pRthvIne ujavala karanAra ane bahu rAjasamUhane kSaya karanAro siMhasena nAme rAjA rAjya karatA hatA. jeNae pitAnA zIlaguNathI strIomAM nitya mukhya pada meLavyuM hatuM evI tene kanakanA samAna manahara kAMtivALI kanakaprabhA nAme strI hatI, teone divya rUpavALe paNa durgadha zarIravALe eka putra hatA. jethI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 182 ) zrIRSima'Dala vRtti-uttarA, te putranu lAkamAM durgaMdha evuM nAma paDayuM. koi strI dhana lAbhathI paNa tenI sevA karatI nahi. temaja vijaNAnA pavanathI paNa tenA zarIra uparathI mAkhIo uDatI nahi. tenI durgaMdhathI pIDAelA sevakA paNu mAtra maneAkhaLathI sevatA hatA. mAtA pitA kaSTakArI putranuM mRtyuja mAgatA hatA. harSanA samUha yukta aMtaHkaraNavALA, bahu AbhUSaNeAthI dedIpyamAna evA deva asura ane vidyAdharA AkAzamAM tA hatA. A vakhate te nagaranA udyAnamAM chadma tIrthaMkara zrIpadmaprabha-svAmI samavasaryAM. prabhunuM Agamana sAMbhalI bhUpati putrAdisahita temane vaMdanA karavA mATe gayA. si'husena bhUpati samavasaraNamAM jai tyAM prabhune vidhithI vaMdanA karIne beThI. zrI jinezvara prabhue meghanI peThe dharmopadeza rUpa amRtanA varasAdathI bhavya purUSonA aMtaraMga tApane dUra karyo. pachI bhUpatie putranA durgaMdhanuM kAraNa pUchyuM eTale zrI jinezvare amRtasamAna madhuravANIthI kahyuM. A bharatakSetramAM khAra ceAjana vistAravAnuM nAgapura nAme nagara che. tenI pAse nIlanaga nAme parvata che. te parvatanI eka zilA upara kAI eka mAsakSamaNe pAraNu karanArA saMyamadhAraka muni, sarva prakAranA upadravAne sahana karavA rahetA hatA. valI te parvatanA zikhara upara mRgamAra nAme pAradhI rahetA hatA. kuraka karanArA te pAradhI huMmezAM kAlanI peThe pazu haNutA hatA. paraMtu sarva prakAranI labdhinA bhaMDAra rUpa te muninA prabhAvathI te pAradhInI huMmezA pApakIDA niSkula thavA lAgI te uparathI mRgamAra pAradhI, muninA vadha karavAnAM chidra zeAdhavA lAgyA. eka divasa munirAja mAsakSamaNunA pAraNArthe nagaramAM gayA eTale pAchaLa pelA duSTa pAradhI bahu kASTa ghAsa vigerene ekaThuM karI zilAne nIcethI saLagAvI pachI jema hatuM tema karI tyAMthI nAzI gayA. munirAje pAchA sthAnamAM AvIne avizvajJAnathI joyuM tA peAtAnuM AyuSya pUrNa thayuM jANyuM. pachI pAte karma kSaya karavA mATe turata zilA upara beThA. ati dhAra evA zilAnA tApane sahana karatA te tapasvIne vizvamAM uttama evuM aMtakRt kevalIpaNuM utpanna thayuM. have pelA pAradhI AvA ghAra pApathI kADhIyeA thayA. galatA zarIravAaA te mRtyu pAmIne anaMta ugra vedanA vAlI sAtamI naraka pratye gayA. tyAMthI svayaMbhUramaNudvIpamAM matyu thayA. tyAMthI chaThI narakamAM jai bahu du:kha pAmyA. tyAMthI nikalI sarpa thaye. mRtyu pAmI pAMcamI naraka pratye gayA. tyAMthI siMha thayA ane ceAthI narake gayA. vAgha thayA pachI te trIjI narakamAM gayA. tyAMthI bilADA thai khIjI narake gayA. chevaTa agalA thai pehelI narake gayA. tyAMthI nikalI cAMDAlAdi ahu jAtimAM bhamyA pachI te pAradhInA jIva nAgapura nagaramAM gAvAlInI gAMdhArIthI vRSabhasena nAme putrapaNe utpanna thayA. bhadrasvabhAvavAle te vRSabhasena zrAvakAnA sa Mge gAyAne cAravA mATe nIla parvatanI pAse gayA. tyAM dAvAnalathI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI ahiNI nA saMbaMdha, (83) gherAyale te meM pUrvabhave koIne dagdha karyA haze" ema kheda karatAM chatAM paMca navakAranuM smaraNa karatAM turata bhasmarUpa thaI gaye. zrI padmaprabhu bhagavAna siMhasena rAjAne kahe che ke he rAjana ! navakAra maMtranA puNyathI te gevAlanA putra vRSabhasenane jIva A hArA putrapaNe utpanna thaye che. pitAnuM pApakarma kAMIka bAkI rahI javAne lIdhe te mahA durgadhI dehavAle thaye che." jinezvaranAM AvAM vacana sAMbhalI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA ane kaMpatA dehavAlA siMhasenaputre hAtha joDIne prabhune kahyuM. "he nAtha A dustara evA saMsArasamudrathI hAre uddhAra kare, uddhAra kare, ane huM te pApathI te zI rIte mUkAIza te nivedana kare. nivedana kare. " (amRtAsava munirAja dudhAne kahe che ke, dIna mukhavAlA rAjaputre Ama kaho chate dayAvaMta evA zrI jinezvare, hArA kahevA pramANe tene rehiNIvrata kahyuM. pachI siMhasena rAjA putrAdiparivArasahita nagara pratye gaye. tyAM rAjaputre vidhi pramANe rohiNI vrata karyuM. rohiNI vrata rUpa velathI utpanna thaelA ane mukti rUpa phalane utpanna karanArA puNyarUpI puSpathI siMhasena nRpa putra durgadhavALa maTI uttama gaMdhavAlo thayo. pachI rAjAe nagaramAM heTe mahotsava karI pitAnA putranuM sarva sthAnake prasiddha evuM " sugaMdha " nAma pADayuM. mATe he bhadre ! rahiNI vrata pharatAM tane paNa te durgadhanI peThe bahu sukha thaze. " amatAsava munirAjanAM AvAM vacana sAMbhalI durgadhA bahu harSa pAmatI chatI te upazamadhArI munirAjane namaskAra karI leke sahita nagarImAM gaI. tyAM teNIe vidhi pramANe rehiNInuM vrata karyuM tethI te duSTa karmanA hetuthI mUkAIne uttama sugaMdhavALI thaI eTaluM ja nahi paNa mANasane vismayakArI rUpane dhAraNa karatI te rehiNI tapa karatI chatI anukrame sukhanA dhAma rUpa svargamAM gaI. tyAM dIrdhakAla asaMkhya bhego bhegavI svargathI cavelI te caMpApurInA rAjA madhavanI strI lakamI devIthI rahiNI nAmanI putrIpaNe utpanna thaI. (rUpakuMbha munirAja azacaMdra bhUpatine kahe che ke,) he rAjana te A hiNI hArI strI thaI che. teNIe vidhithI rohiNI vrata karyuM che tethI te zokarahita rahe che. have chaThA jinezvara zrI padmaprabhunA kahevAthI jeNe rohiNI vrata karyuM che, te pelA sugaMdhanuM vrattAMta sAMbhala. siMhapuramAM siMhasena bhUpatie potAnA putra sugaMdhane rAjyasane besArI pite dIkSA laI paramArthanuM sAdhana karyuM. pitAnA zarIrane durgadha nAza thavAthI jainazAsanane adabhUta atizaya joI sugaMdha jinadharmane viSe niraMtara adhika adhika zraddhA dhAraNa karavA lAgyuM. samartha evA te bhUpatie bAhA tathA aMtaraMganA zatruene chatI dIrghakAla paryata pitAnA mahetA dharmarAjyanuM pAlana karyuM. zuddha zrAvaka Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gASimaDalavRtti uttarAddha. dharmane viSeja eka navA ane pavitra aMta:karaNavA te bhUpati mRtyu pAmIne vargasaMpatti pAme. pUrva videhakSetrane viSe puSkalAvatI vijyamAM puMDarIkiNI nAme prasiddha nagarI che. temAM vimalakIrti nAmane rAjA, uttama nItithI rAjya karatA hatA. tene kamalalakSamI sarakhI manahara pAzrI nAme strI hatI. pelA sugaMdha nRpatine jIva svargathI cavI cauda svama sUcita te padmazrInA udarane viSe avataryo. padmazrIe sArA avasare adabhUta evA putrane janma Ape. bhUpatie tenuM mahatsava pUrvaka arka kIrti evuM nAma pADayuM. lIlAmAtramAM kalAcArya pAse sarva kalAono abhyAsa karato te akakIrti, anukrame strIone vaza karavAmAM samartha evI vanAvasthA pApe. tene sAthe abhyAsa karanAre. sAthe krIDA karanAre ane sAthe pharanAre meghasena nAme mitra hate. - have uttara mathurA nagarImAM sAgaradatta zreSThInI lakSmIvatI strIne maMdira nAme eka putra hatuM. dakSiNa mathurAmAM naMdimitra nAmanA dhanavaMta zreSThIne subhadrA nAme strI hatI. teone be putrI hatI. eka kamalazrI ane bIjI guNamAlA naMdimitra ziSThIe pitAnI banne putrIo maMdirane paraNAvI hatI. te banne strIonA rUpathI meha pAmelA arka kIrti kumAre, meghasenA mitranI sahAyathI te banne strInuM haraNa karyuM. A vAtanI naMdimitre tathA maMdira, vimalakiti rAjAnI Agala pharIyAda karI, tethI te bhUpatie putra pAsethI banne kanyAone choDAvI te banne zreSThIone harSa pamADyA. nyAyavaMta evA vimalakIrti bhUpatie potAnA putrane prajAne pIDAkArI tathA anyAyI jANI tenA mitra meghasena sahita pitAnA nagaramAMthI kADhI mUka. sUrya samAna kAMtivAle akIrtikumAra paNa mitrasahita tyAMthI nikaLIne sarva strIone meha pamADate chate vItazekA nAmanI nagarI pratye A. tyAM teNe bhUpatinA manahara udyAnane joI ke mANasane pUchayuM ke-" A udyAna konuM che?" teNe kahyuM. "A nagaramAM tejanA pAtra rU5 vimalavAhana nAme rAjA rAjya kare che. tene zIlavratathI uttama kAMtinA sthAnarUpa suprabhA nAme strI che. teone jayavatI vigere ATha putrIo che. che e sarva putrIone pati cakravatI thavAnuM che.ema jozIe kaheluM hovAthI vimalavAhana bhUpatie cakavatinA jANu mATe vidhipUrvaka rAdhAvedha race che. teNe anucare ekalI cAre dizAomAMthI bahu rAjAone teDAvyA hatA. paraMtu ke rAdhAvedha sAdhI zake nahIM. he kumAre! jANuM chuM ke nice tame rAdhAvedha sAdhaze." te mANasanAM AvAM vacana sAMbhalI harSita thae akIrtikumAra te purUSane uttama bheTathI saMtoSa pamADI rAdhAvedhane sthAnake gayA. tyAM dedIpya kAMtivALA teNe bIjA aneka bhUpatione glAni pamADatAM chatAM ane cittamAM Azcarya utpanna karatAM chatAM zIdhra rAdhAvedha sAdhyA. pachI jema pUrvadizA vigere AThe dizAene sUrya vare, tema sAta bahene sahita jayavatI kanyAne arka kAti para jamara Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI rAhiNInA sabaMdha ( 185 ) jema padmapatranI sAthe bhAga bhAgave tema arkakIrti AThe strIonI sAthe bhAganA anubhava karatA chatA tyAM dIrghakAla paryaMta rahyo. ekadA akakIti kumAra, zrIjinezvarane vaMdanA karavA mATe puMDarIkagiri pratye gayA. tyAM jinezvaranI pUjanAdi karI thAkI gaele te kumAra rAtrIe sUtA hatA evAmAM tenA rUpathI meADu pAmelI citralekhA nAmanI vidyAdharI tenuM haraNa karIne vaitADhaya parvata upara javA lAgI. vidhAdharI vaitADhayanI najIka AvI eTalAmAM kumAra jAgI gayA. jAgI gaelA ane krodha pAmelA kumArane joi vidyAdharI tene vaitADhaya parvatanA zikhara upara mUkI zAzvatA caityane viSe jatI rahI. jema sUryanA darzanathI kamaLanA patrA ughaDI jAya ema te kumAranA darzanathI siddhAlayanAM turata vajramaya dvAra ughaDI gayAM. siddhAlayamAM rahelA siddhAke bahu harSa pAmatA chatAM temaja peAtAnA janmane dhanya mAnatA chatAM bahu bhaktithI tene namaskAra karyo. A vakhate koI eka purUSa tyAM AvI hAtha joDI kumArane namana karI kahevA lAgyA. ,, he kumAreMdra ! lakSmInA sthAnarUpa A vaitADhaya nAmanA parvata che. ahiM sa nagarAmAM zreSTha evuM abhayapura nAme nagara che. te nagaramAM pavanavega nAmanA balavaMta rAjA rAjya kare che. tene atipriya evI cittavegA nAme strI che. temane gatazAkA nAmanI eka bahu rUpavAlI satI putrI che. ekadA te rAjAe " A mhArI putrInA kANu pati thaze " ema keAI trikAlajJAnIne pUchyuM. eTale temaNe kahyuM ke he prabhA ! rUpathI meAha pAmelI vidyAdharIe dUrathI ANeleA cakravita purUSa hArI putrInA pati thaze. " rAjAe " huM devajJa ? mhAre tene zI rIte jANavA. " ema pUchyuM eTale te trikALajJAnIe krI rAjAne kahyu. jenA darzanathI A siddhAlayAnA vajramaya kamADanuM ughaDavuM thAya te puNyavata purUSane tyAre cakravati jANavA. pavanavega bhUpatie mane ahiM te jovA mATeja rAkhyA che. Aje meM mhArA bhAgyayeAgathI tamane dIThA mATe huM kumAreMdra ! tame tyAM cAle. ane jagatamAM uttama evI te rAjaputrI tamArI priyA thAo. " akIrti kumAra, te purUSanA AvAM priya vacana sAMbhalI harSa thI tenI sAthe cAlyA. kumAranuM Agamana sAMbhaLI vidyAdhara rAjA pavanavega tenA sAme gayA. anukrame mhoTA mahAtsavathI nagaramAM praveza karAvI vidyAdharAdhipatie potAnI putrI vItazeAkAne maheAtsava pUrvaka te kumAranI sAthe paraNAvI. A vakhate kumAranA guNaiAthI harSa pAmelA bIjA vidyAdharAe pota potAnI traNase traNase putrIe te kumArane ApI. vidyAdharAthI prApta thaelI vidyAvALA ane uttama bhAgAne bhAgavatA te arkIti kumAra tyAM pAMca varSa rahI ane pachI vidyAdharAdhipatinI rajA laI potAnA deza tarapha javAne taiyAra thayA. priyAnA mukharUpI kamaleAthI AkAzane talAvamaya anAvI detA te kumAra ratha, hasti, mimAna ane anya upara beThelA vidyAdharAthI viTAyalA chatA cAlavA lAgyA. raste teNe aMjanagirithI 24 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSima'la vRtti-uttA nAsI jatA, durdata hastiothI paNa na vaza thai zake evA eka mhoTA hastine dIThA. sUrya samAna tejavAlA e kIrtie turata AkAzamAMthI nIce utarI zIghra hastine vaza karI aMjanagirinA bhUpati prabhajanane sAMpyA. prabhajane paNa jJAnInAM vacana yAdamAM lAvI madanAvalI vigere pAtAnI ATha kanyAo tene ApI. arkakIrti nagaravAsI janAne vismaya pamADatA chatA sasarAnI prasannatA mATe tyAM keTalAka divasa rahyA. tyAMthI te vItazeAkA nagarI pratye gayA. tyAMthI jacavatI vigere sIeAnA parIvArathI viTalAyale te arkakIrti, mhATI saMpattithI peAtAnI purIkaNI nagarIe gayA. tyAM vAmana tathA lulA purUSoe sArA ane narasA 'nA cinhavAlA khaladAthI joDelA gADAomAM kasturI, khaDI, galI, suvarNu, bhrupura, pItala ityAdi aneka sArAM narasAM karIyANA bharI temaja pAMca varNanA kAca laIne pAMca vaNunA zarIravALA te akakIrti kAtukathI vepArInu rUpa dhAraNa karI peAtAnI nagarImAM peThA. tyAM vecavA mATe cAre tarapha mUkI dIdhelA karIyANAnA pAtrAthI temaja potAnA te pacavaNuM veSathI teNe sarva mANasAne vismaya pamADayA. AvA svarUpathI nagarInA sa` dravyane haraNa karI teNe bhUpatine (pAtAnA pitAne) bahu kheda upajAvyA. chevaTa vimalakIrti rAjA potAnI senArUpa samudranA azvamaya turaMgA vaDe maryAdA tulya akIrti sAme yuddha karavA AvyA. ane mANeA pheMkavA lAgyA. akIrti e ekaja khANu phreMkaryuM jethI vimalakIrti rAjAnA save ceAddhA jema eka vivekathI khIjA sarve kRSaNA nAzI jAya tema nAsI gayA. " huM bahu senAthI paNa te eka purUSane jItI zakIza nahIM." ema dhArI vimalakIrti rAjA " mhArA "bhujAmaLane dhikkAra thAe, dhikkAra thAo " ema kahetA chatA kheda karavA lAgyA. P ( 16 ) A vakhate akakIrtinA mitra medhasene vimalakIrti rAjA pAse AvIne sthu ke "he rAjana ! Apa kheda na karatAM prIti karI, ema peAtAnA maLane arpaNu karanArA te rAjaputra Apane kahevarAve che." meghasenanAM AvAM vacana sAMbhaLI sneha rUpa samudranA zIkara samAna azvane varasAvatA vimalakIrti rAjA turata tyAM AvIne namra ane potAnA sarakhA rUpavAlA putrane AliMgana karyuM pachI vimalakIrti bhUpatie putrane mahAtsava pUrvaka nagarapraveza karAA ane harSathI prItidAnanA pAtra evA tene 'rAjyabhiSeka karyo. tathA pAte cArUgupta muni pAse dIkSA lIdhI. anukrame te bhUpati eka hajAra sAmA sahita mekSapada pAmyA. pachI uttama prakAre prajAnuM pAlana karatA evA te arkakIrti bhUpatinI AyudhazALAmAM eka divasa cakraratna utpanna thayuM. tejanA bhaMDArarUpa akIrti rAjAe vidhithI cakramaheAtsava karI cha khaMDa pRthvI sAdhI. pachI utpanna thaelA cauda ratnanA vizaSavAlA te akIta bhUpatie potAnI puMDarIkaNI nagarIne nava cAjana paheAlI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI rAhiNInA sabaMdha ( 127) ane khAra ceAjana lAMkhI banAvI. gAme gAma ene nagare nagara. arihaMta prabhunA prAsAdo karAvI sutra ane ratnamaya eka lAkha jina pratiSikha bharAvyAM. prati divase sAdharmi enuM vAtsalya ane leAjanAdikathI sAdhu sAdhvIonI bhakti karI te bhUpatie kara mApha, nyAya pravRtti ane anyAyatyAga ityAdithI sarva prajAne niraMtara jinadharmanI unnati ane potAnA rAjyanI unnati karatA evA te rAjAnA ghaNA kALa sukhamAM nirgamana thayeA. ekadA udyAnamAM AvelA jitazatru muni pAsethI ahita dharma sAMbhaLI sacama rUpa parama vairAgyavAsita thaelA te akIrti bhUpatie, mitra, putra, strI, ane maMtrI maDaLane pUchI potAnA dhavalakIrti putrane rAjyAsane sthApana karI pote dIkSA lIdhI. akakIrti muni, zrI jinezvara prabhunI AjJAthI dIrghakAla paryaMta ghAra tapa karI zubha dhyAnathI mRtyu pAmI acyuta devalAkamAM devatA thayA. rUpakuMbha munirAja azeAkacaMdra bhUpatine kahe che ke, he rAjana ! devalezakanAM dIrghakAla paryaMta sukha bhAgavI tyAMthI cavelA te arkakIrti muninA jIva azaka bhAvavALA tuM azAkacaMdra bhUpati thayA chuM. eka rAhiNI vratanA tapathI bahu sapAdana karelA puNyavAlA tame banne jaNA apramANu premama dhavALAM strI purUSa thayAM che. tamane banne jaNAne rohiNI tapanA prabhAvathI vizvane Azcaya kArI spaSTa A bhAgyasAbhAgyanI lakSmI malI che. mATe anubhAvane jANanArA bhavya purUSAe upavAsAdi yathA vidhie karIne ana'ta sukhane arthe te vratanuM sevana karavuM. huM rAja! meM tamArA bannenA pUrva bhavanI kathA kahI. have tamArA putrAnA pUrva janma kahuM te tame sAMbhaLeA. pRthvIrUpa strInA AbhUSaNu rUpa mathurA nAmanI nagarImAM uttama buddhivAlA vIrasena nAme rAjA rAjya kare che, te nagarImAM agnizamAM nAme brAhmaNa vajratA ho tene sAvitrI nAme strI hatI. teone zivazarmAdi sAta putra hatA. dAridrathI du:khI paNa prakRtithI bhadraka svabhAvavAlA te sAte putrA dravya meLavavA mATe pATalIpura gayA, tyAM siMhavAhana nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene kamalazrI nAmanI strIthI utpanna thaelA rivAhaka nAme putra hatA. siMhavAhana bhUpati A avasare vasumitra rAjAnI kanakamAlikA nAmanI putrIne mhoTA maheAtsavathI paraNatA hatA. mathurA nagarImAM rAjAnI samRddhi joi pAtAnA dAridrathI du:khI thaelA nhAnA cha bhAi mhoTA zivazarmAne kahevA lAgyA. " huM Arya ! jue, jIe! A vidhinI krIDAnI vicitratA zI ? manuSyapaDyuM sarakhu chatAM vidhi keTaluM badhuM aMtara dekhADe che? A vivAhAtsavamAM A mANasA ApaNA hAthI ane gheADA upara beThA che ane ApaNA paga tA joyA paNa na hAvAthI kAMTAvaDe viMdhAI jAya che. huM bhAi ! A dareka purUSa AbhuSaNamAM jeTalAM Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tee) zrIRSimaDala vRtti uttarAna. mAtI dhAraNa karyo che teTalA dhAnyanA dANA paNa ApaNA gharamAM nathI. vaLI teoe paherelA vastromAMnA eka vasranuM jeTaluM mUlya che teTalAM mUlyanAM te ApaNe jIvita paryaMta vastra paheranArA nathI. A purUSoe vidhine zuM ApyuM haze ke jethI vidhie temane AvuM sukha ApyuM che ane ApaNane kAMi na ApyuM." nhAnA bhAionAM AvAM vacana sAMbhaLI mheATAe kahyuM. " tame vidhine kema ThapakA Ape! che ? ThapakA ApavA ceAgya tamArA AtmAja che ke jeNe pUrve dharma karyo nahi. ApaNe pUrva bhave puNya karyuM nathI tethI ApaNane jarA paNa lakSmI malI niha mATe ApaNe A bhavamAM dharma karIe ke jethI ApaNane AgalA bhavamAM lakSmI maLe." mhATA bhAinA vacanathI zAMta cittavALA hAnA bhAIe kahevA lAgyA. " tA ApaNe paNa e dharma karavA joIe. tenuM je kArya hAya te kahA ?" zivazarmA mhATA bhAIe niSkapaTapaNe pharIthI kahyuM. " te anaMta sukha ApanArI dharma ApaNe koI sAdhu pAsethI jANavA joie mATe ApaNe kAi mhATA udyAna ke parvatAdi bhUmi pratye jaie. kAraNa sugurUnA yAga sarva sthAnake maLatA nathI." A pramANe vicAra karI te sAte bhAIA nagarInI bahAra nikaLyA ne muninI zodha karavA lAgyA eTalAmAM teoe udyAnamAM eka muni dIThA. kahyuM che ke udyama niSkula thatA nathI. munine joi atyaMta harSa pAmelA te bhaktivata sAte bhAioe temane namaskAra karyAM. munirAje paNa te sarvene cAgya jANI uttama dharmopadeza ApyA pachI zivazarmAdi sAte dvija baMdhue dIkSA laI tapa karI sukhanA sthAnaka rUpa sAdharma devalAka pratye gayA. A bharatakSetramAM vaitADhaya parvata upara jinadhane viSe prItivALA ane dharmaniSTha ballakSullaka nAme vidyAdhara rahetA hatA. laghukami evA te vidyAdhara, nira Mtara paMdara karmabhUmimAM navA navA tIne viSe jinayAtrAnA utsava karatA hatA. yuddha bhAvathI uttama evA zrAvaka dharmanuM ArAdhana karI te vidyAdhara paNa mRtyu pAmIne sAdharma devalAkamAM devatApaNe utpanna thayA. have ja dbIpanA pUrva videha kSetrane viSe vaitADhaya parvata upara vidyAdharAnA adhipati zrI garUDavega nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene kamalanI zeAbhA sarakhI suzAbhita mukhavAlI kamalazrI nAme strI hatI. teone padmazrI vigere cAra putrI hatI. eka divasa te cAre putrIe udyAnamAM krIDA karavA gai. tyAM teNIe samAdhigupta nAmanA munine dIThA. munine jovAthI ati harSa pAmelI te kanyAo, temane vaMdanA karI Agala beThI. munie te cAre kanyAone alpa AyuSyavAlI jANI teNIenA hitane arthe te divasa pAMcamanA divasa hAvAthI A pramANe kahyuM. " je mAlusa jJAnavRddhi mATe pAMcamanA upavAsa kare te bIjA bhavamAM bahu sukhapUrvaka Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nnnnnnnnnnnnnnnn zrImatI arahiNIne saMbadha, ane pAMcajJAna pAme. A pAMcamane upavAsa karmanI zAMti karanAra che. eTaluM ja nahi paNa te svarga tathA apavarganI sukhasaMpattinuM kAraNa che." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI te cAre kanyAo paMcamItrata laI pitAnA manuSya janmane saphala mAnatI chatI ghara pratye AvI. pachI vijaLInA paDavAthI mRtyu pAmIne te cAre kanyAo svarga pratye gaI rUpakuMbha muni azacaMdra bhUpatine kahe che ke, he rAjana tyAMthI AvIne te cAre kanyAo A hArI putrIo thaI che ane zivazarmAdi brAhmaNanA putro paNa svargathI cavIne hArA putro thayA che. pavitra AtmAvALe pelo vidyAdhara paNa svargathI cavI tyAre A chele putra thayo che." A pramANe pitAnA pUrva bhava sAMbhalI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA te azokacaMdra bhUpati vigere sarve mANaso, zrAvakadharma aMgIkAra karI pitAnA ghara pratye gayA. ekadA azekacaMdra bhUpati sabhAmAM beTho hate, evAmAM vanapAle AvIne vadhAmaNI ApI ke "he vibhe ! udyAnamAM zrI vAsupUjya arihaMta prabhu samavasaryA che. zrI tIrthanAthanuM Agamana sAMbhalI atyaMta harSa pAmelA ane kRtArtha thayelA azokacaMdra bhUpatie potAnA aMganAM sarva AbhUSaNe vanapAlane ApyAM. pachI sarva nAgapura nagarane zaNagArI priyA putrAdi parivArasahita azokacaMdra udyAnamAM gaye. tyAM jinezvara pAse dharmopadeza sAMbhaLI pratibaMdha pAmelA bhUpatie nhAnA putrane rAjyAsane sthApI pite priyA putra sahita zrI jinezvara prabhu pAse dIkSA lIdhI. zikSA sahita dIkSA aMgIkAra karI prabhunI sAthe vihAra karatA evA te rAjarSie zeDA divasamAM sarva zAstrane abhyAsa karyo. putra ane strI sahita dIrghakAla paryaMta tapa karI te azokacaMdra muni mokSasukha pAmyA. pUrva bhave rehiNIe ApelA kaDavA tuMbaDAne jemaNe jIvadayAthI pakavAnnanI piThe bhakSaNa karyuM, traNa lokane caraNathI pavitra karanArA, kAmadevanA garvane nAza karanArA temaja mekSa gati pAmelA te dharmarUci munirAjane huM bhaktithI namaskAra karuM chuM. zrImatI rohiNI' no saMbaMdha saMpUrNa. ujjhuavaMge pannea, buddharudea kosiaje a|| umA etapbhajjA, jayaMti caurovi saddhAI // 123 // sarala svabhAvavAlA aMgamuni, vakasvabhAvavAlA pratyekabudha rUdramuni, kezikArya upAdhyAya ane te upAdhyAyanI strI e cAre jaNa siddhipadane pAmyA chatA jayavaMtA varte che. je 123 che Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19), zrIvaSimaThalavRtti ujAsa * miyA ane ziSyonI sAthe 'zrIkauzikArya' nAmanA upAdhyAyanI kathA * regAdi aniSTa rahita evI caMpAnagarImAM kezikArya nAme brAhmaNa uttama upAdhyAya hate. tene manasvI evA aMga ane rUdra nAmanA be zikhyA hatA. upAthAya te banne zine AdarathI sarva uttama zAstrone abhyAsa karAvatA hatA. aMgaziSya sarala svabhAvane hatuM tethI gurUe tenuM aMgamuni nAma pADayuM hatuM. kahyuM che ke je purUSa jevA svabhAvane hoya te purUSanuM tevuMja nAma paDe che. ekadA upAdhyAye bane ziSyane savAre kASTa levA vanamAM mokalyA. sAMje aMga vanamAMthI kASTa laI ghera javA nIkaLyo. tene araNyamAM ramatA evA ke dITha. duSTa buddhivAle rUdra, upAdhyAyanA bhayathI vanamAMthI kATa laIne AvatI evI jyotiryazA nAmanI kaMI dAsIne mArI tene kASTa laI aMganA pahele ghare AvyA. ane kapaTathI gurUne ema kahevA lAgyuM ke tamAre sAro ziSya jyotiryazA nAmanI dAsIne mArI tenAM sarva kASTa ghare lAvyo che." rUdranAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta krodha pAmelA gurUe aganA sarala svabhAvane nahi jANatA chatAM tene pitAnA gharamAMthI jhaTa kADhI mUko. pachI kaSAyarahita aMgamuni vanamAM gaye. tyAM tene vRddhi pAmatA zubha dhyAnathI kevalajJAna utpanna thayuM. pAse rahelA devatAoe turata te kevalIne heTe mahatsava karyo. pachI suvarNanA kamala upara beThelA te kevalIne deva, asura ane manuSya sevavA lAgyA. aMgane kevalajJAna utpanna thayAnI vAta sAMbhalI viramaya pAmelA upAdhyAye turata tyAM AvI harSathI tene namaskAra karyo. A vakhate devoe upAdhyAyane kahyuM ke " huratmA evA rUDheja. dAsIne mArI tenAM kASTa laI lIdhAM che. eNe krodhathI tamane khoTuM kahyuM hatuM." ' pachI upAdhyAyAdi leMkee baha niMdA kare te rU, pitAnA karelA karmane niMdate chate pratyeka buddha thayuM. upAdhyAye paNa aMga kevalInA mukhathI uttama dharmadezanA sAMbhalI strI sahita tapasyA lIdhI. asaMkhya bhanA upArjana karelA sarva kane tapathI kSaya karI priyA sahita kozikArya upAdhyAya tathA rUdra ane aMga te satvavaMte cAre jaNA mekSapada pAmyA. traNa. jagatamAM pUma evA te cAre munione huM namaskAra karuM chuM. miyA ane ziSyonI sA zrI kauzikArya' nAmanA upAdhyAyanI kathA saMpUrNa. bhaviavvaM khalu bho savva-kAmaviraeNa: eamAyaNaM // bhAsittu devalAmua-rAyarisI sivayaM patto // 124 // "he bho! tamAre nice sarva kAmanA abhilASathI nivRtta thavuM." e adhyayana kahI devalAsuta rAjarSi mokSapada pAmyA. 124 che Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zrI vilAdyuta nAmanA rAjiyI thA (191 ) X 'zrIdevilAsuta' nAmanA rAjarSinI kathA jANe brahmAe sarva vizvanA sAra laIne ja anAvI heAyanI ? evI mAlava dezamAM vijayavaMtI ujjayinI nAme nagarI che. tyAM zAya vaMta, zatruonA samUhane parAbhava karanArA, vinayava'ta ane nyAyavata evA vilAsuta nAme rAjA rAjya karatA hatA. nira'tara kuvalayane ( pRthvI maDalane) tathA bhavya kamalAne ullAsa pamADatA evA te bhUpatine lAkamAM puSpadaMta (caMdra sUrya ) paDyuM kema na ghaTe ? huM emaja mAnuM chuM ke te bhUpatinI nagarI ujiyanI navA kamarUpa hatI, kAraNa ke te patinA zatruothI nivRtta thaelI vijayalakSmIe te nagarIneAja Azraya karyA hatA. je bhUpatinA ati odAyane joi leAkeAe pAtAnA cittamAMthI ali, kaNa ane leAjAdi rAjAone visArI dIdhA hatA. prazasA karavA cAgya te bhUpatine anurakta, netrane priya, rUpasa pattivaDe devAMganAone paNa dAsItulya anAvanArI zIla, saiAbhAgya, bhAgyazrI ane divya rUpAdi guNAvaDe sarva srIomAM mukhya pada pAmelI strI hatI. pUrvanA puNyathI viSaya sukha bhAgavatA evA teone guNuzrIvaDe pavitra evA padmaratha nAme putra thayA. pAMca dhAvamAtAethI lAlana karAtA te putra pUrva puNyathI anukrame pAMca varSanA thayA. pachI pitAe uttama zAstrajJa upAdhyAya pAse maheAtsava pUrvaka mAkalI sarva zAstronA a bhyAsa karAvye. anukrame te sarva kalAonA jANa thaele ane pavitra evI cAvanAvasthAmAM AvelA te putra vizvanI strIonA cittane AkaSa~Nu karanArA thayA. "" ekadA aMta:puramAM bhUpatinA mastakane jotI evI rANIe tenA mastakamAM eka palI dIThA. dharmanA mane jANanArI rANIe palIne joI rAjAne kahyu, " huM svAmina ! bhavata AvelA che. mATe sAvadhAna manavAlA thAo. Ama tema jovA chatAM paNa tane nahi dekhavAthI bhUpatie Azcarya pAmIne rANIne kahyuM. " he priye ! dbhUta kyAM che? ane kAnA Avye che? " rANIe mastakanA pakSI rAjAnA hAthamAM mUkIne kahyuM. " A dUta tamane ema kahevA AvyA che ke " he rAjana ! jhaTa pratiSi pAme pratibAdha pAme. ane dharma karo, dharma karo. kAraNa mhArI pAchaLa lAgelA hArA adhipati Ave che. traNa leAkamAM iMdrAdi koI paNa purUSa evA samartha nathI ke je AvatA evA te kALane peAtAnI zaktithI nivArI zake. " mATe he prabhA ! tame te AvavA pahelAMja jhaTa dharma karI dharma. karA ke jethI tamane bIjA bhavamAM bahu sukhA thAya. pachI mRtyuthI bhaya pAmatA evA rAjAe rANIne kahyuM. " he priye palI jovAthI mane mRtyunA bhaya utpanna thayA che. mATe te bhayanA kayA upAya che ? ke je huM humaNAM aDha karUM ke mAre te mRtyunA bhaya, mUlathIja nAza pAme. " rANIe kahyuM. " huM nRpati ! mRtyuzayane nAza karanArA dharma che. bIjo kAi nathI. mATe he narezvara ! te dharmanuM ja jheTa ArAdhana karI. " , pachI rANInA vacanathI utpanna thaelA vairAgyavAlA dhruvilAsuta bhUpatie pAtAnA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19ra) zrIhaSimaMDala vRtti-uttarAddha putra padyarathane rAjyAbhiSeka karyo ane pite udaghoSaNA pUrvaka dIna ane duHkhI janene suvarNa, vastra ane ratnAdi bahu dAna ApI AjJAkArI dAsI ane dAsa sAthe rAkhI pitAnI nahi pragaTa karelA garbhavALI rANInI sAthe tApasavrata lIdhuM. pachI tApasavratane pAlavA asamartha evA dAsa dAsIe kAle karIne te vrata tyajI dIdhuM. avasare tApasIe eka putrIne janma Apyo ane pote acAnaka mRtyu pAmI. munie putrInuM ardhasaMkAzA nAma pADayuM. pitAe kaSTathI dUdha pAnAdivaDe lAlana pAlana karelI te putrI anukrame vizvane meha pamADanArI yuvAvasthA pAmI. vikArarahita evI te putrI pitAnI sevA karatI tethI pitA te putrIne joI bahu kAmAtura thaye. aho! kAmane keI apUrva mahimA dekhAya che, ke je kAmathI prerAyale purUSa, jiteMdriya chatAM paNa kRtya akRtya jANatuM nathI. vizvane vaMdana karavA gya ane dhanya evA te te uttama purUSa che ke jemane divya rUpavAlI strIone joyA chatAM paNa kAmavikAra thatuM nathI. pachI uttama bhAgyavAlI potAnI putrI addhasaMkAzAne jhupaDImAM beThelI joI kAmadevathI atyaMta pIDA pAmelA devilAsuta tApasa, te putrInI sAthe pazukaDA karavA mATe turata doDayA. evAmAM te rastAmAM paDelA kANonI sAthe aphalAvAthI pRthvI upara paDI gayA. khIlAvaDe vidhAvAthI bahu pIDA pAmelA te devilAsuta muni pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM ke "A ciMtavelA pApanuM phala mane Aja bhavamAM mahyuM te pachI paralekamAM keTaluM duHkha thaze? dhikkAra che, dhikkAra che kAma viDaMbanAne, atyaMta kAmathI unmatta thaelA vivekI purUSa paNa hArI peThe vivekarahita banI jAya che. mATe dhikkAra che, dhikkAra che mane, brahmacarya dhAraNa karanArA purUe sarvathA strIsaMga tyAga karavA yogya che. kAraNa ema na hoya te te tapasvI purUSane paNa hArI peThe vi. banA thAya che." A pramANe vicAra karatAM aMtarAyanA karmane nAza thavAthI kRtArtha evA devilAsuta muni jAti smaraNa jJAna pAmyA. pachI "he bhavya che ! tamAre sarva prakAranA kAmathI virakta thavuM." evuM adhyayana kahI, devilAsuta muni pratyeka buddha thayA. munie pitAnI addhasaMkAzA putrI sAdhvIne seMpI. pachI pitA ane putrI ane jaNA uttama prakAre cAritra pAlavA lAgyA. A phodhanA tyAgathI kSamA, 2 mAnanA tyAgathI mRdutA, 3 mAyAnA tyAgathI saralatA ane 4 lebhanA tyAgathI mukti thAya che. pa bAra prakArano ta5, 6 sattara prakArane saMyama ane 7 daza prakAranuM satya che. 8 zAca, teja pAMca Idriyone dama kahyo che. 9 sarva prakAre dravyanuM nahi rAkhavuM, tene zrIjinezvarae akicanapaNuM mAnyuM che. 10 nava prakAranA bhedavaDe vizuddhi ane brahmacarya rUpa mahAvrata kahevAya. A pramANe saMyamanA jIvita rUpa daza prakAranA dharmane mana, vacana ane kAyAnA cegathI pALatA evA te pitA putrI anukrame zukala dhyAnathI kevala jJAna pAmI aneka bhavya jIvane pratibaMdha pamADI mekSapada pAmyA. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi zrIdevilAsuta ane zokukSmaputra' kevalInI kathA. 6 ( 193 ) mAthuM jovAmAM tatpara evI rANIe hAthamAM mUkelA palIne joI bhaya pAmelA devilAsuta rAjAe tApasapaNuM aMgIkAra karyuM, temAM putrIne joi anurAgathI doDatA evA te khIlAthI viMdhAyA, chevaTa cAritra lai upazama bhAvathI te vilAsuta rAjarSi meAkSapada pAmyA. 'zrIdevilAsuta' nAmanA rAjarSinI kathA saMpUrNa. dorayaNipamANataNaM, jahaNaogAhaNAi jo siddhA || samaDha guttinutta, uMmAputta namalAmi || 221 // e hAthanA pramANuvAluM jaghanya dehamAna chatAM je siddha thayA te traNa guptithI gupta evA kurmAputra munine huM namaskAra karUM chuM. 5 125 gra * 'zrI kurmAputra' nAmanA munipuMgavanI kathA 3 pUrvama nAmanA nagarane viSe droNu nAmanA rAjA rAjya kumA nAme strI hatI. tene durlabha nAme putra hatA. duSTa daDAnI peThe bIjA rAjakumArezane lATAvatA chatA pUrvanA dIrghakAla paryaMta krIDA karI. karatA hatA. tene ceSTAvAlA te durla ne, pUNyathI IcchA pramANe ekadA te nagaranA dugila nAmanA udyAnamAM kevalajJAnathI saMzayane dUra karanArA zreSTha suleAcana nAmanA sugurU samavasaryA. te udyAnamAM khaDuzAla nAmanA vaDa vRkSanI nIce eka bhadramukhI nAme yakSaNI rahetI hatI. kevalInI peThe sarva padArthane jANanArI te yakSiNIye suleAcana gurU pAse AvI temane bhaktithI namaskAra karI pUchyuM. he munipati ! huM pUrvabhavamAM suvelanI manuSya jAtinI manavatI nAme strI hatI. tyAMthI vela dhara devanI strI thai tyAMthI paNa AyuSya ane puNyanA ekIkAle kSaya thavAthI huM matyu pAmIne bhadramukhI nAme yakSaNI thai chuM. he svAmin ! vela dhara mhArA pati kayAM che ? te kaheA ? munie kahyuM. huM bhadre ! hArA vela dhara pati hArI pAchala cavIne hamaNAM Aja nagarImAM droNu rAjAnA putra thayA che. durla bha chatAM paNa te tane malavA sulabha che." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmelI yakSaNI gurUne namaskAra karI tathA mAnavatInuM rUpa dhAraNa karI durlabha pAse gai. tyAM tene mitrAne pheMkI devA rUpa krIDAmAM parAyaNa thaelA joI yakSaNIe kahyuM. " are e rAMkaDAone pheMkI devAthI zuM? jo khaLa hAya tA mhArI pAchaLa doDa." yakSaNInAM AvAM vacana sAMbhaLI durlabha turata tenI pAchaLa doDayA. AgaLa doDatI evI yakSaNI 5 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) zrI RSimaMDalavRtti-uttarAddha. paNa tene pitAnA vanamAM laI gaI. tyAMthI te bahu vizALa vaDa vRkSanA nIcenA mArge thaI pAtALamAM vividha prakAranA suvarNa ane maNimaya ghara pratye teDI gaI. te maNimaya ghara jaI vismaya pAmele rAjaputra vicAra karavA lAgyA ke AhA! mane ahiM koNe jhaTa pahoMcADe. pachI bhadramukhI cakSaNae te vismaya pAmelA rAjaputrane pitAnA palaMga upara besArI sevA karI ane pachI kahyuM. "he svAmina pUrva bhavanA puNyagathI meM Aje tamane dIThA che. kumAra durlabha paNa cakSaNane joI pitAnA manamAM meM Ane kyAreka dIThI che" ema vicAra karatA kSaNa mAtramAM pUrvajanmanuM jAtimaraNa jJAna pAmyA. pachI kumAra, pUrva bhavanI strIne viSe bahu anurAga dhAraNa karavA lAgyo. kahyuM che ke pUrvane sneha tyaja saheluM nathI. pachI yakSaNI, kumAranA zarIramAMthI azubha pudagale kADhI nAkhI tathA bIjA sArA pugala umerI tenI sAthe bhega bhegavavA lAgI. - have ahIM zekathI vyApta thaelA droNa bhUpatie putranI sarva sthAnake zodha karAvI. paraMtu kayAMthI te maLI zake nahIM. kahyuM che ke devatAe AkarSaNa karelI vastu kayAMthI malI zake ? rAjA ane rANIe putraviyegathI AhAra paNa tyajI dIdho eTale tene pitAnA parivAre kahyuM ke A vAta kaI kevalIne pUcho." pachI atyaMta viyegathI pIDA pAmele bhUpati, kevalI pAse jaI vaMdanA karavA pUrvaka egya sthAnake besI pUchavA lAgyA. he bhagavan ! vaMzanA AbhUSaNa rUpa mahArA putrane keNe haraNa karyo che? te amArA upara kRpA karIne nivedana kare." jJAnIe kahyuM. hamaNuM tamArA putrane yakSaNae haraNa karyo che. " pharI rAjA ane rANI e bannee pitAnA putranI sarva vAta pUchI te sarva munirAje kahI, valI "e putra amane kayAre maLaze? ema teonA pUchavA uparathI munirAje kahyuM ke "ame jyAre pharIthI ahiM AvIzuM tyAre te putra tamane maLaze." munirAjanAM AvAM vacana sAMbhalI vairAgyavAsita thaelA rAjA ane rANue durlabhanA nhAnA bhAI (pitAnA nhAnA putra)ne rAjyasane besArI pite teja munirAja pAse cAritra lIdhuM. pachI parISahane sahana karatA, tapa karatA ane abhyAsa karatA te banne jaNA kevalajJAnI munirAjanI sAthe deza deza pratye vihAra karavA lAgyA. anukrame pRthvI upara vihAra karatA te sucana kevaLI rAjA rANu sahita pharI teja durgama nagaranA durgidyAnamAM AvyA. - have ahiM cakSaNa, avadhijJAnathI durlabhane alpa AyuSyavALe jANe turata kevaLI pAse AvIne pUchavA lAgI. "he vize ! thoDuM paNa AyuSya vadhArI zakAya kharuM?" kevaLIe kahyuM "arihaMta prabhu paNa thoDuM AyuSya vadhAravAne zaktivaMta nathI." kevaLInAM AvAM vacanathI jANe pitAnuM sarva nAza pAmI gayuM hoyanI ? ema nirUtsAha manavALI yakSazuM ghare AvI. pachI kumAre teNIne "tuM bedayukta kema Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkurmAputra' nAmanA munipu gavanI kathA. ( 195 ) dekhAya che ?" ema pUchyuM eTale yakSaNIe kAMi paNa javAba ApyA nahIM. pachI kumAre bahu AgrahathI pUchyu eTale yakSaNIe sarva vAta yathArtha nivedana karI. pachI saMvega pAmelA kumAre yakSaNIne kahyuM ke " huM priye ! tuM mane jhaTa te kevalInI pAse laI jA." yakSaNI turata kumArane jJAnI pAse lai gai. kumAra kevaLIne namaskAra karI temanI padAne vaMdanA karavA lAgyA. evAmAM putrane joi padAmAM beThelAM mAtA pitA mAhathI rAvA lAgyAM. A vakhate kevaLIe kumArane kahyuM ke "tuM A hArA mAtA pitAne vaMdanA kara. kumAre tenuM kAraNu pUchyu... eTale kevaLIe sarva yathA vAta kahI. kumAra utsAhathI mAtA pitAne pUrvanI peThe AliMgana karI bahu rUdana karavA lAgyA. paNa yakSaNI tene vAravA lAgI. potAnA vastrathI kumAranAM AMsu luDI yakSaNIe pharI tene munirAjanA caraNa kamaLa pAse besAryo. A avasare kevaLIe meha rUpa viSane dUra karanArI amRtasamAna dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI yakSaNIe AdarathI samyaktva aMgIkAra karyuM ane kumAre yakSaNInI rajA lai gurUnI pAse cAritra lIdhuM. niraMtara tIvra tapa karatA ane parISahune sahana karatA evA durlabhakumAra muni anukrame cAda pUrva bhaNyA. AyuSya pUrNa thaye kumAra ane tenA mAtA pitA kALa dharma pAmI mahAzuka devalAkamAM devamaMdira nAmanA vimAnamAM devatApaNe utpanna thayAM. yakSaNI paNa vaizAlI nagarImAM bhramara che pati jenA evI kamalA nAme strI thaI tyAMthI te mahAzuka devalAkamAM devatApaNe utpanna thaI. have lakSmInA dhAma rUpa rAjagRha nAmanA uttama nagaramAM siMha samAna utkaTa maheMdrasihu nAme rAjA rAjya karatA hatA tene kurmAdevI nAme strI hatI. durlabha kumAranA jIva mahAzukra devalAkathI cavIne bhavananuM svapta sUcavatA chatA te kurmodevInA udarane viSe avataryA. kurmAMdevIe harSoMthI savAre svamAnI vAta patine kahI. patie kahyu ke " huM priye ! tane lakSmInA bhavana (sthAna) rUpa putra thaze." pachI Sita ane garbhane dhAraNa karatI evI kumAdevIne pUrva puNya sUcavanArA prItikArI dharma zravaNu karavAnA DAhaleA utpanna thayA. bhUpati SaTadarzananA AcAryane khelAvI nira Mtara tenAM tenAM dharmazAstra rANIne saMbhaLAvavA lAgyA. temAM pAMca danavALA tA pota potAnA hiMsAvALA dharmanA edha devA lAgyA jethI te dharma sAMbhaLI kurmAMdevI bahu kheda pAmavA lAgI. pachI harSita cittavALA bhUpatie bhaktithI jainamunine khelAvIne temanAM dharmazAstra sa MbhaLAvavA lAgyA. sarva jIva upara dayA rAkhavAnA sAravALA zrI arihaMta paramAtmAnA parama AnaMdamaya Agamane sAMbhaLatI kurmAMdevI peAtAne saMsAramAM sukhI mAnavA lAgI. jema merU parvatanI culikA kalpavRkSane janma Ape tema rANI kurmAMdevIe nava mAsa ane sADAsAta divasa gaye chate eka putrane janma ApyA. bhUpatie paNa te vakhate harSa thI yAcaka janeAne pramANa vinAnuM maha dAna ApatAM chatAM putrajanmAtsava karyo, uttama dohadanA anu Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) zrI vaSimaMDalavRtti-uttarAddha. sAre bhUpatie mahatsavapUrvaka putranuM dharmadeva evuM yathArtha nAma pADayuM paNa lekamAM belAvavAnuM te kurmAputra evuM nAma prasiddha thayuM. pUrve bAlakane bAMdhIne uchALavA rUpe karelI krIDAthI bAMdhelA karma vaDe te putraratna be hAtha pramANu zarIravALo thaye. jema darpaNa nirmala evA pratibiMbane dhAraNa kare tema te kumAre kalAcArya pAsethI gheDA vakhatamAM sarva kaLAone abhyAsa karyo. kurmAputra pUrva bhave abhyAsa karelA saMyamathI jiteMdriya thaye. vaLI cevanAvasthA prApta thayA chatA paNa niraMtara bhegecchAthI vimukha rahyo. koI vakhate te kamaputre sAdhuo pAsethI jenasiddhAMta sAMbhaLyA, tethI utpanna thaelA jAtismaraNAnavALe te rAjaputra vicAra karavA lAge ke-meM AvA sihate kyAMI sAMbhaLyA che. pachI kSapakazreNinA vegathI sarva karmane kSaya karI te kurmAputra mekSanA nibaMdhanarUpa kevaLajJAna pAme. te kevaLI bhagavAna kuputra gharane viSe ja rahyA. have videhakSetramAM maMgalAvatI nAmanA vijyane viSe iMdrapurI samAna ratnasaMcayA nAme nagarI che tyAM sUrya samAna tejasvI vijyanI sarva bhUmine sAdhanA devAditya nAme cakI rAjya karate hate. eka divasa vizvamAM uttama nAmavALA zrI arihaMta prabhu te nagarInA udyAnamAM samavasaryA. cakrI tyAM prabhune vaMdana karavA Ajo ane hAtha joDI vidhi pramANe vaMdanA karI gya sthAnake beThe. have ema banyuM ke kamaLA, bhramara, droNa ane drumA e cAre jaNao mahAzuka devalokamAM deva devIpaNe utpanna thayA hatA te tyAMthI AvIne bharatakSetranA vaitA parvata upara vidyAdharAdhipatinA putrapaNe utpanna thayA. A cAre jaNAo kaI zramaNa pAse vrata aMgIkAra karI ahIM ratnasaMcayA nagarIe zrI jinezvara prabhune vaMdanA karavA AvyA. teo tIrthanAthane namaskAra karI gya sthAnake beThA pachI devAdiya cakrIe prabhune pUchayuM ke "he vibhe! dharmanA aMga sarakhA A cAraNa munio kyAMthI AvyA ?" prabhue "e bharatakSetranA vaitADhaya parvatathI AvyA che." ema kahyuM eTale pharI devAditya cakrIe prabhune pUchayuM ke "he svAmin ! hamaNAM bharatakSetramAM kaI kevaLajJAnI athavA cakrI che?" prabhue kahyuM. rAjagRha nagaramAM kurmA putra kevaLajJAnI che" devAditya cakrIe kahyuM, te dIkSAdhArI che ke nahi? prabhue kahyuM. dIkSArahita che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI AvelA cAraNamunioe zrI arihaMtane pUchayuM. "he bhagavana ! amane kevaLajJAna utpanna thaze ke nahi ?" prabhue kahyuM "he zubhe!tamane paNa kevaLajJAna utpanna thaze." cAraNamunioe pharIthI pUchayuM he svAmina amane kevaLajJAna kayAre utpanna thaze?" prabhue kahyuM. he zubhe! jyAre tame kurmAputrathI tenA maMdiranI kathA sAMbhaLavAnI IcchA karaze tyAre." pachI vismaya pAmelA te cAraNa munio jinezvarane namaskAra karI kurmAputranI pAse jaI eTalAmAM tyAM manapaNa beThA, teTalAmAM Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkamaputra tathA zrIcaMDarUdra sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA. (17) kurmA putre temane kahyuM ke "he bhadro ! zrI tIrthakara prabhue tamane mahAzukra devalokamAM rahelA devamaMdiranI vAta na kahI? kurmaputranAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA ane zubha manavAlA te cAraNa munie kSapakazreNinA AzracathI kevalajJAna pAmyA. pachI te cAraNamuni jinezvarane namaskAra karI kevalinI paSadAmAM gayA. A vakhate iMdra prabhune pUchayuM ke "he svAmin ! cAraNa munioe bIjA sAdhuone vaMdanA kema na karI?" prabhue kahyuM. teone kurmAputrathI kevalajJAna utpanna thayuM che." iMdde pharI pUchayuM. "he nAtha ! kumaputra dIkSA kayAre leze?" prabhue kahyuM "AjathI sAtamA divasanA trIje prahare kumaputra kevalI muniveSa svIkAraze." - have ahIM kurmAputra anukrame pitAnA mAtA pitAne pratibodha pamADI dIkSAdAnathI ati uttama gati pratye pahoMcADyA. pite kevalI kurmAputra paNa pitAnI vANInA vilAsathI aneka bhavya janone pratibodha pamADI tathA pitAnA bAkI rahelA bahu kane zailezikaraNathI jhaTa kSaya karI cidAtmA rUpa pote mokSapada pAmyA. he bhavyajane! tame A pavitra evA kuputracaritrane sAMbhalI niraMtara mekSa sukha ApanArA dharmane viSe citta rAkhe. 'zrIkurmAputra' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa. jo sAsaya suhaheU, jAo guruNovi uvasamasahAvo // taM caMDaruhasIsaM, vaMde sehapi varanANi // 126 // upazama svabhAvavAlA je muni gurUne paNa mekSa sukhanA kAraNe thayA, te eka divasanA vratadhArI ane upazamathI turata utpanna thaelA kevala jJAnavAlA caMDarUdrasUrinA ziSyane huM vaMdanA karuM chuM. meM 126 che 'zrIcaMDarudra' nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA * vizAla ane saMpattithI suzobhita evI vizAlA nagarImAM svabhAvathI ati phodhI evA caMDarUdra nAme AcArya rahetA hatA. "mane hArA sAdhusamUhathI krodha na thAo." ema dhArI te AcArya, sAdhuonA samUhathI judA rahetA hatA. - have ema banyuM ke koI na paraNele zreSThIputra, potAnA mitro sahita sAdhune vaMdanA karavA AvyA. te vaMdanA karato hate evAmAM tenA mitroe paraspara hAsya karatA chatA sAdhuone kahyuM ke "he bhadaMto ! tame Ane dIkSA Ape ! "sAdhuoe paNa "A zaTha chokarAo che" ema dhArI kahyuM ke "he bhadrake ! ame koIne dIkSA ApatA nathI. paNa jo tame A tamArA mitrane dIkSA apAvavAnI IcchA rAkhatA he te A pAsenA upavanamAM amArA uttama buddhivAlA gurU rahe che temanI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( tee ) zrIRSima`Dala vRtti-uttAnlR. pAse jAo, te tene dIkSA Apaze. " pachI te sarve karAe upavanamAM gurU pAse gayA ane gurUne kahevA lAgyA ke " A amArA mitrane dIkSA ApeA. " gurUe - SathI kahyuM. " jo tamAre Ane dIkSA ApavAnI IcchA hAya tA vibhUti ( rAkha ) lAvA. " te vibhUti lAvyA eTale rASathI gurUe tatkAla pUrva karmayogathI te zreSThIputranA mastakane viSe leAca karyo. A vakhate vilakSa banelA cittavAlAte sarve mitra, potAnA mAtApitAnA bhayathI pAtAnA ghare jatA rahyA. pachI zreSThIputre gurUne kahyuM, " he bhagavan ! A sarve mitroe mhArUM hAsya karyuM hatuM. huM hamaNAM navA paraNelA chuM. mhArA bahu khAMdhavA che. mATe jo A vRttAMta jANaze, te teo tatkAla ahIM AvI krodhathI tamane bahu prahAra karI mane potAnA ghara pratye lai jaze. mATe te jeTalAmAM ahIM na Ave teTalAmAM ApaNe khIje kyAMi nAsI jaIe. " gurUe kahyuM. "huM rAte dekhatA nathI. mATe tuM mAga joine Agala cAla, ane huM pAchala cAluM. " ziSye tema karyuM eTale bhayathI ziSyanI sAthe gurU tyAMthI cAlI nikaLyA. rAtrI hAvAthI nIcI uMcI bhUminA bhAgamAM gurUne skhalanA thavA lAgI. tethI gurUe kahyu` ke " are kuziSya ! te A kevA mArga joyA che ? ityAdi vacana kahetA evA gurUe krodhathI ziSyane daMDaprahArathI mastaka upara tADana karyAM. ziSya paNa manamAM vicAra karavA lAgyA ke " hA maddabhAgyavAlA meM A mahAtmAne AvI mhATI kharAba avasthAmAM paheAMcaDayA. " A pramANe vicAra karatAM te vairAgya pAmyA. gurUe tA tene mastaka upara vAraMvAra tADanA karavA mAMDayA ane ziSya AtmAnI niMdA karavA lAgyA. tethI te zukala dhyAna pAmyA. pachI kevala jJAnanI prApti thavAthI te ziSya sArA mArge cAlavA lAgyA. kahyuM che ke-sarvajJa purUSAnu skhalana kayAMthI hAya ? savAre jharatA rUdhirathI bhiMjAi gaelA aMgavAlA peAtAnA ziSyane joi jIrUnA manamAM A pramANe ciMtA thaI ke ahA! Ajeja dikSA lenArA A ziSyanA A upazama kevA ? je meM du ne AvI rIte prahAra karyAM chatAM paNa tene jarApaNa kApa utpanna na thayA ! mhArUM AcAryapaNuM ane dIrgha kALanuM dIkSitapaNuM vRthA che. je meM aparAdha vinAnA ziSyane viSe AvA aparAdha karyAM. " A pramANe utpanna thaelA pazcAtApa rUpa tIvra agnithI gurUe pAtAnA gheADA rahelA karma rUpa kASTane ALI nAkhyAM. tethI te tatkAla kevala jJAna pAmyA. A vakhate devatAoe tyAM AvI harSoMthI mhATu samavasaraNa racyuM. ,, prathama dIkSA lai kApathI gurUe tADana karyA chatAM paNa jeNe kSamA dhAraNa karI, kSamA dhAraNa karavAthI teja divase je traNa leAkamAM pUjya evA kevalI thayA vaLI jeNe tIkSNa krodhavAlA potAnA gurUne kSamAdhArI tathA kevalI banAvyA, te caMDa rUdrAcAryanA uttama ziSyane huM niraMtara namaskAra karUM chuM. 'zrIcaMDarudra' nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA saMpUrNa. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra nAcanA munizavanI kathA battIsayajuvaivaI, jo kAkaMdIpurIi pavvaio // chaThassa sayA pAraNa-sujjhiamAyaMbilaM jassa // 127 // vIrapasaMsiatavaruva, navamAsamukayapariAo // so dhanno savvaThe, patto ikArasaMgaviU // 128 // batrIza strIono pati chatAM jeNe kAkadI nagarImAM dIkSA lIdhI, je niraMtara chaThThanA pAraNe pheMkI devA jevA AhAranuM AMbila karate, zrIvIra prabhue jenA tapa rU5 lakSamInI prazaMsA karI ane jeNe nava mAsa paryata dIkSA paryAya pAle. te agIyAra aMganA dhAraka dhanya muni, sarvAtha siddha nAmanA devalokamAM gayA. 127-128 * 'zrIdhanyakumAra' nAmanA munipuGgavanI kathA * jaMbUdvIpanI bhUminA AbhUSaNa rU5 bharatakSetramAM moTA vaibhavavALI kAkaMdI nAme nagarI hatI. jema padmadrahamAM lakSmI nivAsa kare tema temAM zreSTha AkRtivAlI, baha lakSamIvALI ane satI evI bhadrA nAme zreSThIpatnI rahetI hatI. bhadrAne guNAe karIne dhanya e dhanya nAme putra hatuM. mAtAe tene mehathI bAlyAvasthAmAM abhyAsa karAve hate. putra vanAvasthA pApe eTale mAtAe tenA mATe AbhUSaNa rUpa batrIzImahele jaNAvyA ane pUrvanA puNyathI manohara evA putrane eka divasa mehathI batrIza zreSThIputrIo paraNAvI. dhanya, hastamalApa vakhate batrIza sAsarA pAsethI judA judA batrIza kroDa suvarNa, maNi rUpe ItyAdi pAme. pachI dhanya, batrIza mahelane viSe batrIza strIonI sAthe devatAnI piThe bahu bhege bhegavavA lAge, ekadA sura, asura ane manuSyae sevana karelA zrI mahAvIra prabhu te kAkadI nagarInA udyAnamAM samavasaryA. vanapAlanA mukhathI zrIvIraprabhunuM Agamana sAMbhalI harSa pAmela dhAnyakumAra, maheTI addhithI temane vaMdanA karavA gaye. tyAM te jinezvarane traNa pradakSiNA karI tathA namaskAra karI bhavya bhAvavA te dhanyakumAra yogya sthAnake beThe. pachI vizvajaMtunA hitecchu prabhue tene saMvegane utpanna karanArI dharma dezanA A pramANe dIdhI. he bhavyajano ! ASyane vAyunA sarakhuM asthira, vaivanane jhaTa nAza thavAnA svabhAvavA, saMsAranI pIDAne utpanna karanArA svajananA saMgane svama sarakhA kSaNabhaMgura, lakSmIne jalanA taraMgo samAna caMcala ane kAmasukhane aMte virasa jANI mekSa sukhane ApanArA dharmane viSe prayatna kare. " prabhunA mukhathI AvI dharma dezanA sAMbhalI saMsArathI udvega pAmI vairAgyavAsita thaelA dhAnyakumAre jinezvarane kahyuM, " dayArasanA samudrarUpa he nAtha ! mane saMsArathI nistAre kAraNa hamaNAM hAre saMsArathI utpanna thaelA sukhanuM prayojana nathI. " prabhue kahyuM, Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) zrI gahamiDalavRtti uttaraddha. saMsArathI nistAra che e dIkSA vinA thatuM nathI. " dhanyakumAre pharIthI kahyuM. "je ema che te mane jhaTa dIkSA Ape. he svAmin ! jyAM sudhImAM snehathI dIna thaelI hArI mAtAne saMtoSa pamADI huM ahIM AvuM tyAM sudhI Apa mahArA upara dayA karI ahiyAMja raheje." Ama kahI dhanyakumAre prabhune namaskAra karI ane pitAne ghare jaI madhura vacanathI mAtAne saMtoSa pamADI. pachI vairAgyathI uchaLatA sadbhAvavALA teNe mAtAe karelA mahotsava pUrvaka prabhu pAse dIkSA dIdhI. valI A vakhate dhanyakumAre prabhunI pAse niraMtara chaThThanA pAraNe AMbila karavAne abhigraha lIdhe ane prabhune kahyuM ke "he svAmin ! saMsAranA tApane nAza karanAra A hAre abhigraha jIvitaparyata che." ema kahIne te cAritrane pAlavA lAge. ekadA zreNika rAjAe zrI vIra prabhune pUchayuM ke "he tIrthanAtha ! hamaNAM A sAdhuomAM adhika tapavAle koNa che ? prabhue kahyuM. "niSkapaTa vRttivALa ane puNyAtmA e A dhanyamuni, jevuM ghora tapa kare che, tevuM bIje kaI sAdhu karatuM nathI. jevuM tenuM grahavAsamAM lekettara rUpa hatuM tevI tenI saMpatti paNa lokottara hatI. " zrI arihaMta prabhunA mukhathI te dhanyamuninA tapa, rUpa ane saMpattinI prazaMsA sAMbhalI deva, dAnava ane manuSyanI sabhA bahu harSa pAmI. zrI. zreNika rAjA paNa harSa pAmate chata AdarathI zrI jinezvara prabhune namaskAra karavA lAgyuM. pachI dharmane viSe adhika sthApana karelI buddhivAlA zreNika rAjA, pitAnA cittamAM dhanyamuninA guNene saMbhArate chate pitAnA ghara pratye gayo. pachI traNaleke namaskAra karelA zrI vartamAna svAmI bhavya lekene pratibaMdha karavA mATe bIje sthAnake vihAra karI gayA. agIyAra aMganA jANa dhanyamuni, nava mAsa paryata aticArarahita cAritra pAlI sarvArthasiddha devaloke gayA. jene yuvAvasthAmAM potAnI mAtAe heTI raddhithI batrIza zreSThI kanyAo paraNAvI, je potAnA sasarA pAsethI hastameLApa vakhate batrIza koDa dravya pAme chevaTe je saMyama laI sAlavI A devatA thayA te dhanyamuninI hu stuti karuM chuM. 'zrI dhanyakumAra' nAmanA munipuGgavanI kathA saMpUrNa. so jayau sIalasUrI, kevalanANINa bhANijANa diteNa bhAvavaMdaNa-muvajiaM kevalaM jeNa // 129 // - jemaNe kevalajJAnI evA pitAnA bhANejene dravya vadana karavAthI kevalajJAna upArjana karyuM. te zrI zItalAcArya jayavaMtA varto. 129 che Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzitalAcAya" nAmanA suripuradaranI sthA * 'zrIzitalAcArya' nAmanA muripuraMdaranI kathA * keI nagaramAM zItala kAMtivAlo ane semyAdi guNothI zItala havabhAvavA zItala nAme rAjaputra hato. tene saddaguNanI saMpattithI uttama bhAgyavAlI eka bahena hatI. tene tenA patie mahotsava pUrvaka ke rAjAne paraNAvI hatI. tene saddaguNathI zobhatA evA cAra putro thayA. anukrame vRddhi pAmatA evA te putre sarva kalAnA jANa thayA. have zItale koI gurU pAsethI dezanA sAMbhalI vairAgyavAsita thavAthI dIkSA lIdhI. zItala muni vinayathI gurU pAse abhyAsa karatA chatA sarva siddhAMtarU5 samudranA pAragAmI thayA. pachI zItalane yogya jANI gurUe temane AcArya pada ApyuM. ane pote bahu guNanA maMdIrarUpa paramArtha sAthe. pachI paMcAcArane dhAraNa karanArAomAM mukhya evA zItalAcArya bhavyajone pratibaMdha pamADavA mATe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. have zItalAcAryanI bahena pitAnA cAre putro Agala zItala gurUnA pitAnA bhAInA ) bahu vakhANa karatI hatI. tethI cAre putrae mAtAe karelI prazaMsA sAMbhaLI vairAgyavAsita thaI kaI sthavira sAdhu pAse dIkSA lIdhI. niraMtara harSathI sarva sAmAcArIne pAlatA ane gurUne vinaya karatA te cAre jaNe anukrame bahathata thayA. ekadA te cAre munie potAnA gurUne vinaMti karavA lAgyA ke "he gure ! zrI zItalAcArya gurU amArA mAmA thAya che. mATe je Apa prasanna cittathI AjJA Ape te temane malavAne utsAhavaMta evA ame temane vaMdana karavA mATe jaIe." gurUe kahyuM "he vatso ! temane vaMdana karavA mATe jAo, ame zA mATe AjJA nahi ApIe ? kAraNa zItalasUradra paNa yugottama che. " pachI gurUnI AjJA laI zubha mAnavAlA te cAre muniye, turata zItalAcAryane vaMdana karavA mATe cAlyA. vidhithI vihAra karatA te munio, je nagaramAM uttama buddhivAlA zItalAcAya rahetA hatA te nagare saMdhyAkALe AvI pahoMcyA. paNa vikAsa jANI teo pitAnuM Agamana kaI zrAvaka sAthe gurUne jaNAvI nagaranI bahAra devamaMdIramAM rahyA. tyAM te cAre munio sAMjhanuM sarva kRtya karI vicAravA lAgyA ke "ApaNe ahIM AvI pahocyAM chatAM Aje gurUne vaMdanA karI nahIM mATe dhikkAra che. ApaNane, nize savAre nagaramAM jaI traNa pradakSiNA karI ApaNe zItala gurUne sArI rIte vAMdIzuM. A pramANe vRddhi pAmatA zubha dhyAnathI te cAre munio rAtrImAM vinA prayAse kevalajJAna pAmyA. kRtakRtyapaNAthI cAre munio zrI zItalAcArya sadagurathI tyAMja thayelA lAbhane jANa savAre paNa te devamaMdIramAM ja rahyA, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha. ahIM zItalAcArya savAre svAdhyAya karI rahyA pachI paNa jyAre te cAre munio AvyA nahIM tyAre pote nagara bahAra AvyA. tyAM devAlayamAM sukhe beThelA cAre munione joI ne manamAM vicAra karavA lAgyA ke "ahe! eoe nagaramAM AvI prathama mane vaMdanA te na karI paNa hamaNAM mane ahIM Avele dekhatAM chatAM te jaDe namaskAra nathI karatA ? teonuM AvuM vinitANuM kuladharmane viSe agya che. temanI AvI vartaNuMka kone kene dveSakArI na thAya ? A pramANenA vicArathI kAMIka utpanna thaelA kaSAyavAlA zItala gurUe teone kahyuM ke " huM tamane vaMdanA karUM?" vitarAgapaNathI teoe paNa kahyuM ke " pitAnA pApasamUhane chedana karavA mATe tame kema amane vaMdanA nathI karatA ?" munionAM AvAM vacanathI utpanna thaelA adhika kaSAyavAlA zItalAcAyaeN daMDane sthApI IryAvahI pratikramI manavinA cAre jaNAne judI judI vaMdanA karIne pharIthI kahyuM ke "he vatsa ! hamaNuM bIjuM kAMI paNa karavAnuM hoya te kaho? kevalIoe kahyuM. "he. munIzvara ! tame prathama dravyavaMdana karyuM che, mATe have sArI rIte bhAva vaMdana kare." kevalIonAM AvAM vacanathI utpanna thaelI zaMkAvAlA zItalAcArya vicAra karavA lAgyA ke "hArA hRdayamAM raheluM dravya bhAva svarUpa teoe zI rIte jANyuM ? huM pAse AvyA chatAM teoe vinaya na karyo tenuM paNa kAMI kAraNa hevuM joIe kAraNa ke uttama purUSane dhIThapaNuM kyAMthI hoya? AvI rIte manamAM vicAra karIne zItalAcArye temane pUchayuM. "tamane vaMdana karyuM temAM tamAe dravya bhAva svarUpa kahyuM te tame atizayanA udayathI jANyuM ke bIjA keI kAraNathI jANyuM ?" kevaLIoe kahyuM. "te ame atizayathI jANyuM che." zItalAcArye pharIthI pUchayuM. "tamane te atizaya pratipAti utpanna thayo che ke apratipAti, te mane jhaTa kaho?" munioe kahyuM. he zItalAcArya ! te apratipAti atizaya amane upaje che. munionAM AvAM vacana sAMbhaLI zItalAcArya vicAravA lAgyA. "AhA ! A te kevaLajJAnI mahA tmA che. dhikkAra che mane je meM temanI AvI AzAtanA karI." A pramANe pazcAttApa karI bhAvavaMdanA karatA evA zItalAcAryane vizvane prakAza karanArUM kevalajJAna utpanna thayuM. pachI pAMce kevaLIone devatAoe AzcaryakArI maheThe kevalamahotsava karyo. - jemane vaMdana karavAnA dhyAnathI saMgarahita evA bhANeja rUpa munione kevajJAna utpanna thayuM vaLI je mahAmunine paNa te kevaLIone bhAvavaMdana karatAM nimaLa kevaLajJAna pragaTyuM te traNa leke namana karelA zItalAcArya sUrIzvarane huM harSathI namaskAra karUM chuM. - zrI zItavA nAmanA yurino jayA saMpUrNa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsubAhukumAra nAmanA maharSinI thA. (23) piadaMsaNo muNINavi, jo muNidANapyabhAvao jAo // vIrasusIso patto, mAsaM saMlihia sohamme // 130 // AraNae savva, tatto sijjhissai videhesu // tamahaM subAhusAhuM, namAmi ikkArasaMgadharaM // 131 // je munione supAtra dAnanA prabhAvathI priyadarzana thaI paDayA, je mahAvIranA uttama ziSya thaI eka mAsanI saMlekhanA karI sAdhama devaleka pratye gayA, tyAMthI AvI A lekamAM manuSya thaI AraNa devaloka pratye jaze, tyAMthI pharI AvI manuSya thaI savartha siddha vimAne jaze, tyAMthI cavI pharI manuSya thaI mahAvidehakSetramAM siddhipada pAmaze. te agIyAra aMganA dhAraka subAha munine huM namaskAra karuM chuM. 130-131 che 'zrIsubAhukumAra' nAmanA maharSinI kathA * A bharata kSetramAM hastizIrSa nAme uttama nagara che. te nagaranA IzAna keNumAM puSpakaraMDaka nAme zreSTha vana che. te vanamAM prabhAvavAlA kRtamAlaka nAmanA yakSanuM maMdIra che. yakSa ISTa phaLa A5nAra hovAthI bahu mANase tenI sevA karatA. hasti zIrSa nagaramAM pavitra buddhivALo adInazatru rAjA, jema pitA putranuM rakSaNa kare tema prajAnuM rakSaNa karato hato. te bhUpatine uttama rUpa saMpattivALI eka hajAra rANIo hatI. temAM paNa rU5saMpattie karIne zreSTha tathA guNene dhAraNa karanArI dhAriNI nAme mukhya rANI hatI. ekadA rAtrIe sukhe sutelI dhAriNI rANIe svamAmAM siMha dIThA pachI turata jAgI gaelI teNIe te vAta potAnA patine kahI eTale bhUpatie kahyuM. "he priye! tane sarvaguNayukta putra thaze, jA hamaNAM rAtrIne nirgamana kara. rANI patinuM vacana mAnya karI pitAne Asane gaI. savAre bhUpatie snAna karI, sarva AbhUSa ne dhAraNa karI ane sabhAmAM siMhAsana upara besI harSathI svaprapAThakane belAvyA. svaprapAThake paNa snAnAdi nitya kriyA karI kautuka maMgala karI rAjasabhAmAM AvyA, tyAM teo Azirvacana ApI bhUpatinI AjJAthI beThA. pachI rAjAe rANIne paDadAmAM besArI harSathI hAthamAM uttama phaLa phula thaI svaprapAThakenI AgaLa svama kahyuM. svaprapAThakee zAstrane vicAra karI rAjAne kahyuM "he vibhe! zAstramAM sAmAnya svama betAlIza ane mahA svapana trIza ema saghaLAM maLI botera svama kahyAM che. temAM gajedrAdi cUda mahAsvama te tIrthakara athavA te cakavartInI mAtAja dekhe che. maMDalika rAjAnI mAtA te be athavA ekaja svama dekhe. dhAriNIe rAtrIe svamamAM siMha dIThA che tethI teNIne tenA anu. bhAvathI rAjyanA bhArane dhAraNa karanAre putra thaze, athavA saMyamarUpa sAmrAjyapadane dhAraNa karanAre pavitra zramaNa thaze." Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 204 ) zrI RSisa DalavRtti uttarAna svamanuM AvuM phUla sAMbhaLI harSa pAmelA bhUpatie svapnapAThakone jIvita paryaMtanuM aparimita prItiAna ApI vidyAya karyo. pachI bhUpatie pUrNa karelA uttama dAhalAvALI dhAriNI pAte cAgya evA AhArathI garbhanuM poSaNa karavA lAgI. jema rAhaNAcaLanI bhUmi bahu tejathI dedIpyamAna evA ratnane pragaTa kare tema rANIe avasare rAjalakSaNanA cihnavALA eka putrane janma ApyA. bhUpatie mhoTI saMpattithI janmamahAtsava karI putranuM subAhu nAma pADyuM. pAMca dhAvamAtAthI lAlana karAtA te putra zukla pakSanA cadranI peThe kalAe vaDe vRddhi pAmavA lAgyuM. pachI rAjAe putrane kalAcArya pAse bhaNavA mUkayA. tyAM kalAcAye tene sarva kalA zIkhavI teTalAmAM te putra caiAvanAvasthA pAmyA. pachI akrInazatru bhUpAle pAMcase mahela caNAvI mhATA utsavathI putrane pAMcase rAjakanyA paraNAvI. jema svargamAM IMdra anala sukha bhAgave tema rAjaputra subAhu, te pAMcase kanyA sAthe nira Mtara bahu sukha bhAgavavA lAgyA. ekadA te nagaranA puSpakara`Daka nAmanA udyAnamAM idroe sevana karelA zrI vRddha mAna svAmI samavasaryA. vanapALe turata prabhunA AgamananI vadhAmaNI ApI. tethI bahu harSa pAmelA bhUpatie tyAMja rahyA chatA prabhune vaMdanA karI. pachI hathI vanapALane sADAbAra lAkha dravyanI vadhAi ApI. bhUpati prabhune vaMdana karavA mATe nagara mahAra gayA. subAhu kumAra paNa prabhunA Agamanane sAMbhaLI turata rathamAM esI bahu bhaktithI jinezvarane namana karavA mATe udyAnamAM Avye. adInazatru bhUpati ane yuvarAja banne jaNA vidhithI jinezvarane praNAma karI dharma sAMbhaLavA mATe cAgya Asane beThA. A vakhate prabhue leAkeAnA upakAra mATe padAmAM sAdhuAnA tathA zrAvakAnA dharma nirUpaNu karyAM. sukhAyuvarAja, banne dharma sAMbhaLI hAtha joDI jinezvaranI vinaMti karavA lAgyA. " huM vibhA! Ape nirUpaNa karelA zAzvata sukha ApanArA ane saMsArane pAra pamADanArA sAdhu zrAvaka dharmane huM mana, vacana ane kAyAthI sahu chuM. je ke rRpAdi bahu purUSo cAritra grahaNa kare che paraMtu huM hamaNAM cAritra levA zaktivaMta nathI mATe Apa mane gRhavAsanA dharma khatAvA." prabhue " gRhavAsanA dharma aMgIkAra kara." ema kahyu eTale sukhAhu samyaktva sahita gRhavAsanA dharmane aMgIkAra karI potAnA ghara pratye gayA. pachI gAtamasvAmIe vIraprabhune namaskAra karI pUchyuM ke " huM svAmin ! A subAhukumAra devatAnI peThe divyarUpa dhAraNa karanArA, sebhAgyAdikanA samudra, sAmya, maneAhara, ane priyadarzana sarva leAkane iSTa temaja vizeSe karIne sAdhuone iSTa che. te he prabhA ! e kumAranuM kayA karma thI lAkamAM iSTapaNuM thayuM ?" gaitama svAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI vIraprabhue kahyuM. pUrve A bharatakSetramAM hastinApurane viSe sUkSma nAme koI dhanavaMta sukhI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nannnnnnnnnnnnnnnnnn zrI subAhukumAra nAmanA mahiSanI kathA (205) zrejhI vasato hate. ekadA te nagaranA sahasAgra vanamAM pAMcase sAdhusahita zrIdharmaghoSa munIzvara samavasaryA. te sAdhuomAM eka sudatta nAmane ziSya mAsa mAsanA upavAsa karanAro jIvita paryata kSamAdhArI ane spaSTa saMcamadhArI hate. zAMta cittavALo ane uttama savadhArI te ziSya mAsakSamaNane pAraNe potAnA gurUnI rajA laI nagaramAM Avyo. uMca nIca gharo pratye gocarI mATe pharatA pharatA te muni sUkrama zreNInA gharanI najIka AvI pahoMcyA. traNa guptivALA, pAMca samitivALA ane bIjA aneka guNothI yukta evA te munine AvatA joI harSa pAmele sUma zreNI vicAravA lAgyo. "huM ema jANuM chuM je Aje hArA gharane viSe ciMtAmaNi vigere ratna prApta thayAM ke je A muni mAsakSamaNane pAraNe mahArA ghare AvyA." Ama vicAra karI sUkSma zreSThIe temanA sAmA sAta ATha pagalAM jaI pradakSiNA karI te mahAmunine vaMdanA karI pachI Asana ApI ane hAtha joDI zreSThI kahevA lAgyuM ke " Apa yogya evo prAsuka AhAra svIkArI hArA upara anugraha kare. huM ApanA prasAdathI zIdhra saMsAra rU5 samudrane tarIza. zuM tuMbaDA upara mUkela paththara nathI karato?" pachI prasanna cittavAlA sudara munie dravyAdikanA upagathI te vakhate potAnuM pAtra dharyuM eTale harSathI ullAsa pAmatA zarIranA mAMcavAlA kamala samAna praphullita thaelA AnaMda yukta netravAlA te sUkSama zreSThIe potAnA AtmAne saphala tathA kRtArtha thaele jANatAM chatAM munine buha bhaktithI prAsuka bhejana vaharAvyuM. citta, vitta ane supAtranI ati durlabha evI sAmagrIne pAmI te zreSThIe munine AhAra vaherAvatAM nIce kahyA pramANe phala upArjana karyuM. puNyAnubaMdhI puNyapaNuM, sulabhadhipaNuM, manuSyanuM AyuSya ane uttama bhegAdi bAMdhIne chevaTa bhavasthiti paNa alpa karI. valI te vakhate paMca divya thayAM. temAM prathama devatAoe duMdubhine nAda karyo, pachI vanI, hiraNyanI ane puSpanI vRSTi karI ane chevaTa "aho dAna aho dAna" ema maheTA zabdathI uddaghoSaNA karI. A vakhate tyAM sukhe ekaThA thaI gaelA rAjAdi lokee sUma mativAlA ane ati puNyAtmA evA sUkSama zreSThInAM bahu vakhANa karyA. " pachI dIrghakAla paryata te sUma zreSThI bhega bhegavI samAdhithI mRtyu pAmI A saubhAgyanA bhAgyavALe subAhukumAra thayo che. " zrI mahAvIra prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI gatame pharIthI pUchayuM ke " A subAhu kyAre saMyama aMgIkAra karaze ? " bhagavAne kahyuM ke he gaNanA adhipati ! avasare te dIkSA leze. " pachI prabhue bIje vihAra karyo eTale akhaMDita aSTamI vigerene viSe piSadha vrata karato e te subAhu zrAvaka dharma pAlavA lAge. ekadA te subAhu AThamane divase pitAnI piSadhazALAmAM jaI vidhithI sApha karI sAdhunI peThe pratilekhana kareluM darzAsana pAtharI ane tenA upara besI aThThama Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra0) zrImaSimaMDala vRtti uttarAddha. bhAyukta piSadhavrata karavA lAge. uttama vAsanAvAlA subAhue AThamA pahora aMte pAchalI rAtrIe nidrAmAMthI jAgI ema vicAra karyo ke teja nagara, gAma, deza, beTa ane khANa vigere dhanya che ke jyAM lekenA ajJAne rU5 adhikArane nAza karanArA zrI jinezvara rU5 sUrya vicare che, valI teja puNyAtmA nupAdi purU dhanyajanemAM zreSTha che ke jeo zrIvIraprabhunI dezanA sAMbhalI harSathI dIkSA le che. je Aje traNa lokanA sUrya rUpa zrI viraprabhu ahIM Ave te huM nize temanI pAse saMyama lauM," subAhu kumAranA AvA bhAvane jANa savAre zrI vIraprabhu puSpakaraMDaka udyAnamAM rahelA kRtamAla yakSanA maMdIramAM savasaryA. adInazatru rAjA ane subAhukumAra banne jaNAe pharI tyAM jinezvarane namaskAra karI dhama. dezanA sAMbhalI. pachI rAjA ghare gaye eTale subAhu kumAre, vIraprabhune namaskAra karIne kahyuM ke "he vibhe ! huM hArA mAtA pitAnI rajA laI dIkSA laIza." zrI viraprabhue tene " vilaMba na karIza." ema kahyuM. pachI nispRha e subAha kumAra, mAtA pitA pAse AvI namaskAra karI kahevA lAgyo. "he mAtA pitA ! meM Aje zrI vIra prabhu pAse manohara dharma sAMbhalya che, te mane bahu rUpe che, ane te mahAre bahu ISTa che. " mAtA pitAe " uttama lakSaNavALA tane dhanya che ema tenI vAraMvAra prazaMsA karI. eTale subAha, temane pharI kahevA lAgyuM. ApanI AjJAthI huM hamaNa dIkSA laIza." putranAM AvAM aniSTa vacana sAMbhaLI rANI turata mUccha pAmI. zItala vAyarA vizerenA upacArathI saceta thaI eTale te vilApa karatI chatI kahevA lAgI. "he putra! hArA pitAe seMkaDe bAdhAo rAkhavAthI te putra thayo chuM. mATe tuM mane anAthane tyajI daI kema saMyama levA taiyAra thAya che ? he putra ! hArA vinA vize hArA prANe cAlyA jaze. tethI jyAM sudhI ame jIvie tyAM sudhI tuM bhegamAM pRhAvata thaI ghare ja rahe. ame mRtyu pAmyA pachI tuM ujvala evuM cAritra leje" putre kahyuM. " saMdhyA samayanA raMga ane pANInA parapoTA samAna temaja seMkaDo duHkhothI vyApta evA A manuSyabhavane viSe huM kyAre paNa prIti pAmate nathI. vaLI he mAtA ! huM ema paNa nathI jANatA ke hAruM mRtyu tamArA paheluM thaze ke pachI, kAraNa mRtyu bAlakane, vRddhane, yuvAnane, rAjAne, dhanavaMtane ke nidhanane kayAre paNa choDatuM nathI. mATe he mAtA pitA ! Apa mane hamaNAM cAritra levAnI AjJA Ape." mAtA pitAe tene pharIthI kahyuM. "he putra ! sarva avayavathI suMdara, 35 saibhAgya yukta ane yavana lakSamIthI manahara A hAruM kemala zarIra che. mATe keTalAka divasa sudhI te pitAnA dehathI uttama bhegene bhegavIne pachI mahAvrata aMgIkAra karaje. " kumAre kahyuM. "he mAtA pitA ! A hAruM zarIra medanI jAlathI baMdhAyeluM temaja mAMsa, rUdhira ane hADakAMnA ghara rUpa che. vaLI e zarIra azuci vastuthI utpanna thaeluM, azucinA sthAna rUpa, vyAdhinA bhayane ApanAruM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsubAhukumAra' nAmamAM maharSi nI kathA ( 207 ) * ?? ane sarva du:khAnuM kAraNa che; teA pachI te zarIrane viSe mhAre zI prIti karavI ? jIrNa thaelA ghara samAna A vinazvara svabhAvavALA zarIrane viSe mhArA pratimadha nathI mATe huM te hamaNAMja dIkSA laiza. " premathI pUrNa aMgavALA mAtA pitAe phrI kahyuM. samAna vayavALI, tulya rUpavALI, guNurUpa jalanA kuvA samAna tathA tyAre viSe bhaktivaMta ane vinita evI pAMcase strIo che. he putra ! vilApa karatI evI te anAtha strIone tuM zA mATe tyajI de che? " putre kahyuM. " he mAtA pitA ! mhAre bhava bhavane viSe premavALI bahu strI thai che. teNIee mane durgatipAtathI macAvyeA nathI paraMtu teNIenA premathI mhAre ulaTu bahu du:kha bhAgavavuM paDayuM che. me devAdibhavane viSe ahu bhAgeA bhAgaLyA paNa jema nadIethI samudra tRpti na pAme tema huM te bhegAthI tRpti pAmyA nathI. vaLI bIjI e ke phakta AraMbhamAM madhura paraMtu pariNAme atyaMta virasa evA viSayeA viSa samAna che. tA teone kayA uttama buddhivALA mANasa seve ? " pachI premathI vihvala evA mAtA pitA kahevA lAgyA. " he putra ! thArA pItAmAda purUSAe suvarNa ratnAdi dravya upArjana kareluM che, te sAta peDhI paryaMta dAna ApI zakAya ane bhAgavI zakAya teTalu che, mATe te dravyane bhAgavI pachI tuM mahAvrata caNu kara. subAhue kahyu. " te dravya meM AgalA bhavamAM bahu bhegu karyuM hatuM, temAMthI gheADu paNa mhArI sAthe AvyuM nahi. tene bhAgavatAM utpanna thaeluM pApa mhArI sAthe AvyuM, jethI meM narakanAM bahu duHkha bhogavyAM. dhikkAra che mane. kayA uttama buddhivALA mANasa A lAkamAM ja rahelA, azAzvata ane sarva prakAranA kalezanA mUlarUpa dravya upara mAha kare ?" bhAga sukhathI vimukha thaelA putrane jANatAM chatAM mAtA pitAe snehathI pharI vratane vinna karanArA vacanavaDe kahyuM. " he vatsa ! zrI Ariha Mte kaheluM cAritra mANasAne bhukti tathA mukti ApanArUM che kharUM, paNa te rAMka mANusAne bahu duSkara che. sAMbhaLa. he putra! jema A leADhAnA caNA dAMtathI cAvavA kaThINu che; ane ati tIkSa khadhArA upara cAlavuM ati duSkara che. tema potAnA vazamAMja dhvaja samAna thArA sarakhA kAmala dehavALAne ceAvanAvasthAmAM cAritra pALavuM duSkara che. sAdhuone khatrIza doSavALuM azanAdi kalpatuM nathI. vaLI nizce khAvIza parISaheA sahana karavA te bahuja kaThINu che. upasargAthI bhaya na pAmavA joie. kezaleAca bahu du:sahu che. ItyAdi aneka kAraNeAthI hamaNAM cAritra levuM khahu duSkara che. " subAhukumAre kahyuM " tame vrata pALavuM duSkara kahyuM, paNa te te napuMsaka ane khIkaNune jANavuM. dhIra ane sattvadhArIne vrata pALavuM jarApaNu duSkara nathI. mATe he mAtA pitA ! mane cAritra levAnI jhaTa rajA Apo." jyAre mAtApitA koi paNa rIte putrane cAritra levAnuM aMdha karAvavA samartha thayA nahIM, tyAre teoe putrane cAritra levAnI hA kahI. teA paNu teo " he putra! tuM A mhATu rAjya eka divasa bhAgava." ema kahevA lAgyA. A vakhate putra mAna rahyo eTale sAmata tathA maMtrI sahita rAjAe te putrane ,, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 208 ) zrIRSima'DalavRtti uttarAddha suvarNanA siMhAsana upara besADI suvarNa kalAmAM bharelA jalathI abhiSeka karyo. adInazatru rAjAe vividha prakAranA maheAtsavathI putrane rAjyAsana upara besArIne kahyuM ke "he putra! huM tane zuM ApuM ane thArUM zuM kAma karUM ?" sukhADue kahyuM " mane rajoharaNa ane pAtra ApeA." pachI rAjAe bajAramAMthI e lakSa dravya te anne vastu ane eka lakSanA mUlyathI kAzyapane khelAvI tene dIkSAne yAgya evA putranA AgalA keza kApavAnuM kahyu. kAzyape paNa pavitra thai AThapaDanI muhupattine mukha Agala rAkhI zIghra subAhu kumAranA keza kAkhyA. putranA te kezane mAtAe peAtAnA vastramAM laI sugaMdhI jalathI dheAI ratnanA DAbaDAmAM rAkhyA. pachI bhUpatie suvarNanA ane rUpAnA ghaDAmAM bharI rAkhelA jalathI sukhADuM kumArane snAna karAvI ane tenA zarIne uttama vastrathI luDI nAkhyuM tyAra pachI putranA zarIrane gAzISa caMdananA lepa karI uttama zeAbhAvALAM e vastra oDhADI hAra, ardhahAra, kuMDala ane mukuTAda AbhUSaNeAthI temaja sugaMdhI puSpAthI sutheAbhita karyuM. vaLI bhUpatie seMkaDA staMbhavALI, maNinI pAMca eLavALI ane hajAro manuSyAthI upADI zakAya evI eka suMdara zikhikA taiyAra karAvI. pachI rAjakumAra subAhu pUrvAbhimukhe zibikAmAM bhadrAsana upara beThe. tenI dakSiNu bAjue mAtA, DAbI bAjue rajoharaNa ane pAtra dhArI rahelI eka sArI dhAvamAtA ane pAchala sarva strIe rahI. DAbI ane jamaNI bAjue be strIo cAmara dhAraNa karI ubhI rahI ane tAlavrata che hAthamAM jeNIne evI eka strI Agala umI rahI. pachI samAna AbhUSaNene dhAraNa karanArA ane rUpa cAvanathI zAbhatA evA hajAro rAjAe zikhikA upADI, uttama buddhivALA adInazatru rAjAe subAhu kumAranI AgaLa svastika vigere ADa mAMgalIka lakhyA. prathama AbhUSaNeAthI zAbhatA ekase ATha azvo, ane tenI pAchala teTalAja rathA cAlavA lAgyA, tenI pAchala khaDuM, bhAlA ane dhajAone dhAraNa karanArA purUSo " huM rAjakumAra ! tuM jayavaMtA thA." ema cAra karatA chatA cAlyA. subAhu kumAra kalpavRkSanI peThe yAcakaneAne bahu dAna ApatA chatA anukrame arihaMta prabhunA samavasaraNamAM AvI pahoMcyA. tyAM teNe zikhikAmAMthI nIce utarI pAMca abhigama sAcavavApUrvaka bhaktithI zrI jinezvarane traNa pradakSiNA karI ane vaMdanA karI. A vakhate rAjA ane rANI banne jaNA prabhune namaskAra karIne kahevA lAgyA ke " huM svAmin ! A amArA ekanA eka bahu priya evA putra jarA, janma ane mRtyuthI bahu bhaya pAme che, mATe te ApanI pAse dIkSA levAnI IcchA kare che. te ame A putra rUpa sacitta bhikSA ApIe chIe te Apa prasanna thaI svIkAro. " prabhue kahyuM. " ene tame pratibaMdha na karo." pachI subAhu kumAre izAna dizAmAM jai pote ja peAtAnA zarIra uparathI sarva AbhUSaNA utAryAM ane paMcamuSTI leAca karyo. A vakhate te tenI mAtAe potAnA vastramAM jhIlI lai putrane kahyuM ke "tuM A mhoTA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI subAhakumAra nAmanA mahaSiInI kathA, (279) arthane viSe pramAda na karatAM yatna rAkha." ema kahIne mAtA dhAriNuM pitAne ghera gaI. pachI subAhukumAre zrI jinezvara prabhu pAse jaIne kahyuM. "he jinezvara! janma mRtyu vigerethI bhayaMkara e A leka che. mATe tene nAza karanArI dIkSA mane Ape. prabhue tene dIkSA ApIne kahyuM, A dIkSA tyAre utkRSTa rIte pALavI. ApanI AjJA pramANe huM cAlIza." ema kahetA evA te subAhune prabhue bIjA sthavira sAdhuo pAse rAkhyA. tyAM nirmala saMyamavAlA te subAha muni agIyAra aMga bhaNyA. mAsakSamaNa, pakSakSamaNa, dazama, dvAdaza, chaTha ane aThama ityAdi upavAsavaDe te munie bahu varSa cAritra pADyuM. chevaTa AlocanA laI, pratikamI ane saMlekhanA karI mRtyu pAmelA te subAhumuni saidharma devakane viSe heTA vaibhavavAlA devapaNe utpanna thayA. tyAM baha bhego bhegavI AyuSyanA kSayathI cavI te subAne jIva ke uttama kulamAM utpanna thaye. tyAM paNa te adbhuta bhegane bhegavI aMte dIkSA laI sanakumAra devalokamAM devapaNe utpanna thaye. evI rIte pAMcamA, sAtamA ane dazamA devalokamAM temaja sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM eka eka manuSya bhavanA aMtare utpanna thaye. evI rIte cAda devalekamAM utpanna thayA pachI mahA videha kSetramAM utpanna thaze. tyAM te pravajyA laI, karmane khapAvI kevalI thaI ane pachI te subAhune jIva nizcala ane zAzvatA sukhavAlA ekSapadane pAmaze. 'zrIsubAhukumAra' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa. loe va aloe vA, puTviM emAi pucchio vIro // rohA ! sAsayabhAvANa, nANapuvitti akahiMsu // 132 // sarvajJa zrI viraprabhune samavasarelA jANI mithyAtvI evA rohaka nAmanA kaI purUSe prabhu pAse AvIne pUchayuM ke prathama leka utpanna thayo ke aleka u. tpanna thaye? prabhue kahyuM "he rehaka ! zAvata bhAvane kaI paNuM anukrama nathI. amuka zAzvata vastu pUrvanI utpanna thaelI che ke amuka vastu pachIthI utpanna thaelI che e vicAra zAzvatI vastu upara hoI zakatA nathI. 132 che saMte va asaMte vA, loe iccAi piNglgmunninnaa|| puTTo nivvAgaraNo, vIrasagAsammi pahaio // 133 // zrIvIra prabhue rekane uttara ApyA pachI tyAM beThelA piMgalaka nAmanA munie hakane kahyuM. "he rehaka! huM prathama tane pUchuM chuM tene uttara Apa. A loka sAMta (aMtavALe che ke anaMta (aMtavinAne) che ? vaLI e leka sAdi (Adi Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 210 ) zrIRSimaMDala vRtti-uttarAna vALA) che ke anAdi (Adirahita) che ? je satya haiAya te kahe ? AvI AvI rIte prazna pUchIne piMgalaka munie nirUttara karI dIdhelA rAhake pratimAdha pAmI zrIvIraprabhu pAse dIkSA lIdhI, ityAdi. 5 133 5 6. zrI rohara' nAmanA munivaranI thA. kr kevaLajJAnI evA zrI vIraprabhune samavasarelA jANI ati mithyAtvI evA rAhake prabhu pAse AvI temane " lAka pahelA che ke alAka pahelA che? evA prazna pUchyA. bhagavAne kyuM. " he rAhaka ! zAzvata bhAveAnA krama kayAMthI hAya ? krama ane akrama tA azAzvata vastunA hAya che." prabhue A pramANe kahyA pachI tyAM beThelA piMgalaka nAmanA sAdhue rAhakane pUchyuM. " he rAhaka! A lAka sAMta (a tavALA) che ke anaMta (a MtavinAnA) che? ItyAdi praznanA rAhaka uttara ApI zakaye nahi tethI teNe pratimAdha pAmI zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. zrI rohaka nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. ikArasa~gadhArI, goamasAmissa pUvasaMgaio || bArasavAse bArasa, paDimAo tavaM ca guNarayaNaM / / 134 // gAtamasvAmInA pUrva bhavanA mitra ane agIyAra aMganA dhAraNahAra skaMdaka nAmanA muni, bAra varSa paryaMta khAra sAdhuonI pratimA ne guNaratna nAmanu savasura tapa karI mAsika pAdApagamana nAmanA anazanathI matyu pAmI acyuta devalAkamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM siddhipada pAmaze. 5134aa * 'zrIskaMdaka nAmanA munivaranI kathA. ekadA zrAvastI nagarImAM zrI vIraprabhu samavasaryAM. te vakhate devatAoe tyAM samavasaraNu racyuM. te nagarImAM bahu mithyAtvavALA, leAkaprasiddha ane cAra vedanA jANu evA skaMda nAme tApasa rahetA hatA. eka divasa piMgalaka nAmanA sAdhue te skaMdakane pUchyuM ke " A leAka sAMta (atavALA) che ke anaMta (aMta vinAnA) che ? athavA sAddI (divALA) che ke anAdi (Adirahita) che ?" skaMda A praznanA uttara nahi jANatA haiAvAthI kAMI khelyA nahi paNa teNe zrI vIraprabhune sarvajJa jANI temanI pAse jai temane uparanA prazno pUchayA jinezvare kahyu, " leAka sAMta ane anaMta che, temaja Adi ane anAdi che." A pramANe prabhue leAkanuM varNana karyuM eTale pratimASa pAmelA ska Mdake dIkSA lIdhI. anukrame agIyAra aganA dhAraka thai, bAra varSa paryaMta khAra paDhimA vahI, guNaratna mahAtapa karI ane popagama nAmanuM anazana karI te skaMdaka muni, acyuta devalAkamAM gayA, tyAMthI mahAvideha kSetramAM siddhipada pAmaze. ' zrI skaMdaka ' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. * Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItiSya ane zrIkurUdattasuta nAmanA munivarenI kathA. (11) A rehakamuni ane dakano saMbaMdha pAMcamA aMgathI (bhagavatI sUtrathI jANI le. caramajiNasIsatIsagamuNI, tavaM chaThamavarisAi // kAuM mAsaM saMlihia, sakkasAmANio jAo // 135 // zrI viraprabhune ziSya tiSyaka nAmane muni ATha varSa paryata chaThTha tapa karI tema mAsa paryata saMlekhanA karI zakasAmAnika devatA thaze. 135 kurudattasuo chammAsa,-maTTamAyavaNapAraNAyAmaM // kAuM isANasamo, jAo saMlihia mAsaddhaM // 136 // kurUdattasuta muni, chamAsa paryata aThThama tapanA pAraNe AyaMbila karI tathA ardha mAsa saMlekhanA karI IzAnaMdrasamAna thayA. e 138 che chaThama mAso, addhamAsaM vAsAI aThachamAsA // tIsagakurudattANa, tavabhattaparinapariAyA // 137 // tiSamuniye ATha varSa sudhI chaDa karyA ane pAraNe AMbila karatAM hatA kurUdattasutamunie cha mAsa paryata aThama karyA ane aThama karI pAraNAne divase AMbila karatA hatA, ane chevaTe tibbakamunie eka mAsanuM ane kurUdattasutamunie paMdara divasanuM aNusaNa karyuM. tiSya ane kurUdatta muni saMbaMdhI tapa "bhaktapariNA nAmanA prakIrNakathI jANI levo. te 137 | 4 "tirtha' nAmanA punivaranI thA. * zrI viraprabhunI dharmadezanA sAMbhaLI samRddhivaMta tiSya nAmanA zrAvake vairAgyavAsita thaI, bhAvathI tIrthaMkara pAse dIkSA lIdhI, dIkSA lIdhA pachI te munie e ghora abhigraha lIdho ke "huM jIvitaparyata niraMtara chaThTha karI pAraNe AMbila karIza." Avo ghera abhigraha laI munie pRthvI upara vihAra karyo. puNyAtmA ane upazamanA samudra evA te munie ATha varSa paryata evuM ghora tapa karI aMte eka mAsanI saMkhanA karI. chevaTa samatAdi guNavaMta evA te muni utkRSTa ArAdhanA karI saudharma devalekamAM iMdranA sAmAnika devatA thayA. : "zrI tijJa' nAmanA nivAnI kathA saMpUrNa * 'zrI kurudattasuta' nAmanA munivaranI kathA. *. uttama buddhivALA kurUdattasuta munie paNa e ghora abhigraha lIdho ke "huM niraMtara aThama karI pAraNe AMbila karIza." Avo abhigraha laI te munie pRthvI upara vihAra karyo. cha mAsa paryata AvA abhigrahane pALI te munIzvare aMte pakSa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarAddha paryaMta salekhanA karI. chevaTa te zAMta ane kSamAdhArI muni, IzAne devalAkamAM mahA samRddhivaMta sAmAnika deva thayA. ' zrI kurudattasuta' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. 6000 pavvaio jo mAyA - samanio vIrapAyamUlammi || so gamayamAramuLI, vatto vinaya vimAna // 128 // jeNe peAtAnI mAtA sahita zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI, te zrIabhayakumAra muni vijaya nAmanA pAMcamA anuttara vimAnane pAmyA. // 138 5 * ' zrI abhayakumAra' nAmanA munipuMgavanI kathA. A bharatakSetramAM kuzAgrapura nAmanA nagarane viSe zatrurUpa hastine trAsa pamADavAmAM kezarIsiMha samAna prasenajit nAme rAjA rAjya karatA hatA. jenA cittane viSe jinameM sthira nivAsa karyo hatA evA te bhUpatinA nItime leAkamAM ane yazasamUhe pRthvI upara peAtAnuM rAjya sthApyuM hatuM. zrI pArzvanAtha jinezvaranA zAsanane viSe aNuvratadhArI, kRtArtha ane samyaktvathI pavitra AtmAvALA te rAjA uttama zrAvakadharma pALatA hatA. bahu strIe chatAM paNa te rAjAne uttama zIlavALI dhAriNI nAme paTTarANI hatI. pRthvInuM pAlana karatA ane ugra tejavALA te rAjAne bIjI rANIothI utpanna thaelA bahu pavitra putrA hatA. dhAriNIe paNa uttama tejavALA, vinayavaMta, nyAyavata ane buddhivata evA zreNika nAmanA putrane janma ApyA hatA. ekadA prasenajita bhUpatie rAjyanA cAgyapaNAthI parIkSA karavA mATe potAnA saghaLA putrAne eka sthAnake esArI temane bhAjana mATe khIranA thALA ApyA. pachI saghaLA putrA bhAjana karavA lAgyA tyAre uttama buddhivALA prasenajita rAjAe paheALA mADhAvALA vAgha samAna kutarAone cheDI mUkyA. kutarAone jhaDapathI AvatA joi bIjA kumArA uDI gayA paNa buddhinA sthAnarUpa zreNika tA jema hatA temanA tema besI rahyo. te khIjA thALAmAMthI gheADI thADI thADI khIra kutarAone ApI pAte bhAjana karavA lAgyA. putranA AvA sAhasane joI prasenajitu rAjA A je te upAyathI khIjAone rokI pote rAjya bhAgavaze." ema dhArI bahu harSa pAmyA. vaLI jeNe pharI parIkSA karavA mATe putrAne lADu bharelA karaDIyA ane pANIthI bharelA keArA ghaDA ApIne kahyuM ke, tamAre AmAMthI lADu khAvA paNa karaDIyAne ughADavA temaja bhAMgavA niha. vaLI A ghaDAmAMthI pANI pIvuM paNa ghaDAnAM mAM ughADavAM nahi tema nIce chIdra pADavAM nahi." zreNika vinA bIjo koI paNa putra Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA muniygavanI kathA (23) lADu khAI zake nahi tema pANI pI zake nahi. kahyuM che ke buddhisAdhya kAryane viSe buddhivaMta purUSa zuM na karI zake? zreNika vAraMvAra karaMDIyAne halAvavA lAgyo ane temAMthI paDelo lADune bhUko khAvA lAge vaLI kuMbhanI nIce jhamavAthI metInI peThe bAjhI rahelA pANIne pIvA lAgyo. kahyuM che ke buddhithI kayuM kArya nathI thatuM? A pramANe pitAnI parIkSA rUpa samudranA pAra pAmelA zreNine bhUpati prasenajite potAnA rAjyane gya jANuM kuzAgra nagarane adhipati dhAryo. ekadA kuzAgra nagarane viSe agnine upadrava thavA lAge eTale bhUpatie nagaramAM evI uSaNa karAvI ke "jenA jenA gharamAMthI agni nIkaLaze arthAt jenuM jenuM ghara saLagaze te aparAdhIne huM nagaramAMthI bahAra kADhI mUkIza." eka divasa rasoIyAnA pramAdathI rAjAnA gharamAMthI na bujhAvI zakAya evo ane duSTa zatrunA je agni nikaLe arthAta rAjAne mahela saLagyo mahela bahu baLavA lAge eTale bhUpatie potAnA putrane kahyuM ke "hArA gharamAMthI je putra je vastu lAvaze te vastu huM tene ApIza. pachI sarve putro pita pitAne ISTa evA azva, hasti vigere vastuo laI bahAra nIkaLyA. abhayakumAra paNa eka bhaMbhA laI bahAra AvyuM. prasenajita rAjAe " A te zuM ApyuM ?" ema pUchyuM eTale zreNike uttara Apyo ke "he mahipati ! A bhaMbhAja rAjAonuM mukhya vijyacinha che. e bhaMbhAnA maheTA zabdathI rAjAone maMgalakArI evI digayAtrA thAya che. mATe he tAta ! bhUpatioe mUkhya A bhebhAnuM prayatnathI rakSaNa karavuM. zreNikanAM AvAM yuktivAlAM vacana sAMbhalI prasenajita rAjAe harSathI tenuM " bhaMbhAsAra" evuM nAma pADayuM. A vakhate prasenajita rAjA pitAnuM (jenA gharamAMthI agni nikaLaze tene huM nagara bahAra kADhI mUkIza.) vacana bhUlI gaye hate. te paNa tene te vacana kyAreka yAda AvyuM tethI te vicAra karavA lAgyA ke "je huM hAruM pitAnuM vacana nahiM pAluM te bIjA mANase hArA vacanane kema pAlaze ? Ama dhArIne parivArayukta evA te prasenajita rAjAe kuzAgrapura tyAcha daI vanamAM eka gAunI chAvaNI nAkhI. A vakhate Ama tema pharatA evA mANase paraspara kahevA lAgyA ke "tame kayAM jaze ? ame rAjagRha ( rAjAnA nivAsasthAna ) pratye jaIzuM. " lekenAM AvAM vacana sAMbhalI prasenajita bhUpatie teja ThekANe killo, khAI ghara ane mahela vaDe suMdara evuM rAjagRha nagara nAme pura vasAvyuM. ame rAjyane gya chIe, evA mAnadhArI bIjA putra A rAjyane egya evA zreNikanI upara dveSa na rAkhe ema dhArI prasenajita rAjA, bhaMbhAsAra nAmanA putrane belAvate nahi eTaluM nahi paNa " A rAjA thavAnuM che. " ema dhArI prasenajite bIjA putrane judA judA deza ApyA ane zreNikane kAMI paNa ApyuM nahi, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 214 ) zrIRSisa'Dala vRtti uttarAddha pachI apamAna thayuM jANI zreNika, peAtAnA pitAnA nagaramAMthI nikalI enAtaTa nagare gayA. tyAM te nagaramAM praveza karI zreSTha cittavALA bhadrazreSThinI dukAna upara jANe lAbhAyanuM mUrtimaMta karma ja hAyanI ? ema beThA. A vakhate te nagaramAM kAi mhoTA utsava cAlatA hatA. tethI bahu mANusA nivena vastra, AbhU SaNu, aMgarAga dhAraNa karavAmAM vyagra banI gayA hatA. tethI zreSThI bahu kariyANAnI khapata hAAthI vyAkula banI gayA hatA. zreNike zreSThIne kAMi puTapuTayAdi ApyuM. tethI zreNikanA mAhAtmyathI zreSThI bahu dhana kamANeA. kahyuM che ke bhAgyazAlI purUSone paradezamAM lakSmI sahAyakArI thAya che. zreSThIe abhayakumArane pUchyuM, " tame Aje kayA puNyavatAnA parANA thayA che. ? " zreNike hasIne kahyuM " huM suMdara ! tamArAja. Aja rAte svamamAM me je Ana Mdita, cAgya ane zreSTha purUSane dIThe che te sAkSAt Aja che. " ema manamAM vicAra karIne kahevA lAgyA. " ahA ! huM bhAgyavaMta chuM. je tame mhArA parANA thazeA. nizce A ALasunA gharane viSe gaMgA nadInA AvavA jevuM thayuM che. pachI bhadrazreSThI, dukAna baMdha karI zreNikane potAnA ghara pratye lai gayA. tyAM teNe zreNikane vasradAnAdi pUrvaka vidhithI bhAjana karAvyuM. pachI zreNika te zreSThIne ghare rahevA lAgyA. ,, ,, kahyuM. " ekadA bhadrazreSThIe zreNikane potAnI nadAputrI paraNavAnI yAcanA karI. zreNike ajANu kulavAlA mane tame peAtAnI putrI kema Apaze ? " zreSThIe kahyuM. " meM tamArA guNeAthI tamArUM kula jANyuM che. pachI zreSThInA AgrahathI zreNika tenI naMdAputrIne paraNyA. ane dhavala ma Mgala varasyuM. pAtAnI te priyAnI sAthe aneka prakAranA bhAgAne bhAgavatA chatA zreNikaxnikuMjamAM hastinI peThe zreSThIne tyAM rahevA lAgyA. ahIM prasenajita rAjAe zreNikanI sarva hakIkata jANI. kAraNake nareMdra cararUpa netrathI sahasrAkSa kahevAya che. prasenajita rAjAe, aMtakArI utpanna thaelA rAgathI peAtAnuM mRtyu pAse AvyuM jANIne turata zreNikane pAtAnI pAse teDI lAvavA mATe uMTavAlAone AjJA ApI, ahiM benAtaTa uMTavALA pAsethI potAnA pitAne rAga utpanna thaelA jANI zreNika snehathI naMdAnI AjJA laI turata cAlI nIkalyA. paNa te vakhate teNe naMdAne " ame sajagRha nagaramAM rahenArA pAMDuMgara kuDayakA gApAla ( gAvALa ) chIe. " eTalA akSarA lakhI ApyA. mhArA pitAnA rAganI vAta khIjA rAjAe na jANe. ema dhArI zreNika turata uMTaDI upara besI rAjagRha nagara pratye AvyA. putrane joi hu pAmelA prasenajita bhUpAle, turata zreNikane hanAM AMsusahita suvarNanA kuMbhamAM bharelA jalathI rAjyAbhiSeka karyo. tyAra pachI te bhUpati paMca namaskAranuM tathA pArzvanAtha jinezvaranuM smaraNa karI latAthI bharapura pradeza. ' Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA muniygavanI kathA, (ra15) temaja cAra zaraNane Azraya karI devaloka pratye gayo. have zreNika bhUpati, potAnA bane bhujane viSe pRthvIne bhAra dhAraNa karavA lAgyuM. temaja teNe benAtaTa nagaramAM garbhasahita mUkelI naMdA paNa durvaha evA garbhane dhAraNa karavA lAgI. naMdAne e Dehale utpanna thaye ke " jANe huM hasti upara besI mANasane upakAra karI abhaya ApanArI thAuM. " tene A Dehale tenA pitAe rAjAnI vinaMti karIne pUro karyo. jema pUrva dizA sUryane pragaTa kare tema naMdAe pUrNa avasare zubha divase putrane janma Ape. mAtAmahe ( bhadra zreSThIe) DahalAnA anusArathI putranuM mahotsava pUrvaka abhayakumAra evuM nAma pADyuM, anukrame uttama vidyAne abhyAsa karate te putra vRddhi pAmavA lAge. ATha varSamAM te tera kalAne jANa tha. ekadA sarakhe sarakhA chokarAonI laDAI thaI emAM kaI chokarAe abhayane tiraskAra karIne kahyuM ke " are jaDa abhaya ! tuM bole che zuM ? lhArA pitAne te tuM jANatA nathI. " abhayakumAre kahyuM. " nice mahAre pitA bhadra zreSThI che." teNe kahyuM " are te te hArI mAne pitA che. pachI abhayakumAre ghera jaI mAtAne pitAnA pitAnuM svarUpa pUchayuM eTale naMdAe kahyuM ke hAro pitA A bhadra zreSThI che." pharI abhayakumAre "e bhadra zreSThI tyAro pitA che hAre nahi." ema kahyuM eTale baha zakayukta thaelI naMdAe kahyuM " hArA pitAe mane kaI paradezInI sAthe paraNAvI hatI. te garbhamAM AvyA pachI keTalAka uMTavAlA purUSa hArA pitA pAse AvyA. pachI ekAMtamAM hArI rajA laI te uMTavAlA sAthe vyArA pitA kyAMI gayA che paNa kayAM ane zA mATe gayA che ? te huM nathI jANatI." abhayakumAre pharI pUchayuM. " he mAtA ! te gayA tyAre tane kAMI kahetA gayA che ? naMdAe "mane ATalA akSaro ApatA gayA che " ema kahI putrane akSara dekhADayA. pachI akSarene joI tathA vicAra karI harSa pAmelA abhayakumAre naMdAne kahyuM. "he mAtA ! hAre pitA rAjagRha nagarane rAjA che. mATe hamaNAM ApaNe tyAM jaIe. " pachI bhadrazreSThInI rajA laI parivArayukta abhayakumAra potAnI mAtAne sAthe laI rAjagRha nagara pratye gaye. tyAM te potAnI mAtAne bahAranA udyAnamAM besArI pote thoDA parivArathI rAjagRha nagaramAM gaye. - have ahIM zreNika rAjAe vidvAna ane catura evA cArasone navANuM maMtrIo ekaThA karyA hatA ane pUrNa pAMcaso maMtrI banAvavAne kaI eka uttama purUSanI dezamAM zodha karatA hatA. teNe maMtrInI parIkSA mATe pitAnA hAthanI viMTI jalarahita kuvAmAM nAkhI nagaravAsI janene evI AjJA karI ke "je purUSa A kuvAnA kAMThe ja ubhe rahI mudrikA leze tene huM hAruM sarva maMtrIone viSe mukhya evuM pradhAnapada ApIza." nagaravAsI lokoe paNa kahyuM ke "e kuvAmAMthI mudrikA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) zrI vimavRtti uttaraddha kheMcI levI e duSkara kAma amArAthI banavuM azakya che. pachI tyAM abhayakumAra Avyo teNe te vAta kuvA pAse ubhelA mANaso pAsethI jANI hAsyapUrvaka temane kahyuM. "he leke! zuM te dukara che ke e viMTI grahaNa karAtI nathI? lekee kahyuM. e mudrikAne te hAthamAM paherI zI ardharAjya, rAjakanyA ane mukhyamaMtrIpada svIkAra. pachI buddhimata abhayakumAre kUvAnA kAMThA upara rahIne kuvAmAM rahelI viMTI upara lIluM chANa nAkhyuM, ane ghAsane puLo salagAvI tenA upara pheM. tethI te chANa turata sukAI gayuM. pachI bIjA kuvAmAMthI nIkavATe te kuvAmAM jala bharyuM, jethI sUkAI gaeluM chANuM viTI sahita upara AvyuM. abhayakumAre taratA chANAne hAthamAM laI temAMthI viMTI kADhI lIdhI, kahyuM che ke buddhirUpa dhanavAlA purUe karelA upAyane zuM duSkara che? rakSaka purUSae A vAta zreNika bhUpatine kahI, tethI teNe A zcarya pAmIne turata harSathI abhayakumArane pitAnI pAse bolAvyA. zreNika bhUpatie putranI pratItithI abhayakumArane AliMgana karyuM. kAraNa ke abhaNa evAya paNa baMdhune jevAthI mana khuzI thAya che. " tuM kyAMthI Avyo chuM? ema zreNike abhayakumArane pUchayuM eTale abhayakumAre kahyuM ke "he vije! huM benAtaTa nagarethI A chuM." zreNike kahyuM. " tyAM prakhyAta evA bhadra zreSTI ane tenI guNaratnanI bhUmirUpa naMdA nAmanI putrI che ke?' abhayakumAre "hA tyAM bhadrazreNI rahe che." ema kahyuM eTale pharI zreNike pUchayuM. " te dhanya evI naMdAne kaMI saMtAna che ?" prasanna cittavAlA abhayakumAre kahyuM. "naMdAe abhayakumAra nAmanA putraratnane janma Ape che." zreNike pharIthI "te"kevA rUpAla tathA kevA guNavAle che?" ema pUchayuM eTale abhayakumAre kahyuM ke "he svAmin ! mane te naMdAne putra abhayukumAra Apa jANe." putranAM AvAM vacana sAMbhalI bhUpatie putrane snehathI AliMgana karI, mastaka suMghI harSathI kheALAmAM besADI ane pachI pUchayuM ke "he vatsa! hArI mAtA kuzala che?" akSayakumAre hAtha joDIne kahyuM. bhamarInI peThe ApanA caraNa kamalanuM smaraNa karatI te mhArI mAtA hamaNuM A nagaranA bahAranA udyAnamAM samAdhithI beThI che." pachI zreNike AnaMdathI naMdAne teDI lAvavA mATe sarva sAmagrI karI abhayakumArane AgalathI karyo. ane pote paNa bahu utsAha dharate jema padminI sAme marAlA jAya tema naMdAnI sAme gaye. bhUpatie udyAnamAM kAjalarahita netravAlI, sukAI gaelA gAla upara laTakatA kezavAlI, malInavAlane dhAraNa karatI, hAthamAMthI nikalI jatA kaMkaNavAlI, durbala ane paDavAnA caMdranI kalAnA samAnapaNAne dhAraNa karatI evI naMdAne harSathI bahekAle dIThI. zreNika madhura vacanathI naMdAne AnaMda pamADI potAnA ghara pratye laI gayo. tyAM rAme nimala evI sItAnI peThe teNe naMdAne paTTarANa patra ApyuM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAre nAmanA munipuNavanI kathA. pachI zreNika rAjAe abhayakumArane ardhA rAjyasahita mukhya pradhAna pada ApyuM. uttama buddhivaMta evA abhayakumAre paNa pitAnA pitA upara bahu bhakti dhAraNa karatAM chatAM duHsAdhya evA dezane pitAnA kabaje karyA. pachI zreNika bhUpati rAjyanI ciMtAnA tApane tyajI daI deveMdranI peThe kevala naMdAnI sAthe bhega bhega vavA lAgyo. ekaThA ujajayinI nagarIno caMDapradyatana rAjA rAjagRha nagarane bahu rAjya saMpattithI yukta mAnI tenA upara caDhI AvyA. mukuTabaddha cAda rAjAo sahita yuddha karavA caDhI AvelA caMDapradyatana rAjAne sAMbhalI zreNika bhUpati vicAra karavA lAge ke "senAthI prabala evA caMDapradyatana rAjAne alpasenAvALe huM zI rIte jItI zakIza? zreNika A pramANe vicAra karI sudhAthI madhura evI draSTithI atpAtikI Adi cAra buddhinA bhaMDAra rU5 abhayakumAra sAmuM joI kahevA lAge. ke "have zuM karavuM? nirbhaya evA abhayakumAre kahyuM. " he tAta ! caMDapradyatananA caDhI AvavAthI tamAre ciMtA zI che? buddhithI sAdhI zakAya evA kAryamAM laDAInI vAta vRthA che. huM evI buddhi prerIza ke jethI tamAro jaya thaze. pachI abhayakumAre zatrunA nivAsa sthAnanI bhUmimAM gupta rIte sonA mahora bharelA bahu pAtro DAvyAM. tyAra pachI caMdranI peThe caMDapradyatana bhUpatie sanyathI rAjagRha nagarane gherI lIdhuM. pachI abhayakumAre madhura bhASaNavAlA gupta purUSanI sAthe caMDapradyatana rAjAne turata kAgala meka ke "zivAdevI ane lakSaNo vacce jarA paNa aMtara rAkhatuM nathI. Apa zivAdevInA pati hovAthI hAre mAnya che. mATe ja he mAlavanAtha! huM Apane gupta rIte khabara ApuM chuM ke " nizca zreNika rAjAe tamArA caMde rAjAone dravya ApI phADI nAkhyA che. he rAjana zreNika ; rAjAe tamArA rAjAone vaza karavA mATe temane senAmahe mokalI che. jethI te rAjAe te dravya aMgIkAra karI tamane ja bAMdhI (zreNika rAjA)ne seMpaze. ane teja mATe teoe pita pitAnA makAnamAM sonA mahoronAM pAtro DATelAM che. huM A satya kahuM chuM. chatAM je Apane vizvAsa na hoya te teonA makAna jevAM." caMDapradyotane A samAcAra sAMbhalI turata e bhUpatinA makAnamAM tapAsa karyo jethI senA hero nikalI. caMDaadyatana sonAlhero joI tarata nAsI gayA. caMDa pradyatana nAsI gayo eTale tenI senA rUpa samudrane maMthana karI zreNika rAjAe adhAdi sarva sAravastu laI lIdhI. caMpradyotana rAjA te vegavAna azva upara besI jIva laIne nAsI gayA ane jhaTa potAnA puramAM peThe. pAchala keTalAka mukuTabaddha jAo ane mahArathIe paNa nAsI gayA. jethI nAyaka vinAnuM sainya paNa tevuM ja karavA lAgyuM. chatravinAnA mastakavAlA, bakhatara vinAnA ane kapAyelA kezavAlA te sarve purUSe paNa caMDapradyatana rAjAnI pAzva uyinI 28 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 218 ) zrIRSimaMDala vRtti-uttarAddha 22 nagarImAM jatA rahyA. pachI cAda mukuTamuddha rAjAoe caDapradyotana bhUpatine kahyu ke "nizce e abhayakumAre kapaTa karyuM hatuM. ame evuM kAma karanArA nathI. " ema kahI teAe sAgana khAi ujajayininA patine vizvAsa upajAvyA. pachI caMpradyotane krodha karIne sabhA madhye kahyu ke je abhayakumArane khAMdhI mane sAMpe tene huM bahu dravya ApIza. " A vakhate tyAM kAi gaNikAe hAtha uMcA karI bhUpatine kahyuM ke " he svAmin ! e kArya karavAmAM huM nipuNa chuM. caDapradyotane teNIne kahyuM. " tuM e kArya kara ane te kArya karavAmAM tyAre dravyAkrikanI je kAMi sahAya joitI hAya te hamaNAM kahe ke te huM tane ApuM. " gaNukAe vicAryuM je abhayakumAra khIjA koi paNa upAyathI pakaDI zakAya tevA nathI mATe huM dharmAMchala karI mhArUM potAnuM kArya sAdhuM. Ama dhArI teNIe caDa pradyotana pAse potAnA svarUpavAlI e strIo mAgI. caMDapradyotane paNa tevI banne strIo gaNikAnA svAdhinamAM karI teNIne bahu dravya ApyuM. pachI buddhivaMta evI te traNe strIo bahu prayatnathI zAstronA abhyAsa karI jainadharmamAM pravINa thaI. tyArapachI tee mAyAvRttithI abhayakumArane chetaravA mATe turata rAjagRha nagara pratye gai. tyAM te gaNikA peAtAnI sakhIo sahita hAranA udyAnamAM nivAsa karI rAjagRha nagaramAM caityavaMdana karavA mATe jinamaMdire gai. uttama AbhUSaNAdithI suzeAbhita evI te gaNikA potAnI banne khie sahita, zreNika bhUpatie karAvelA jinamaMdIramAM traNa nisiddhi karIne peThI. vidhi pramANe jinapUjana karIne gaNikA mAlakASAdi rAgathI caityavaMdana karavA lAgI. A vakhate abhayakumAra prabhune vaMdanA karavA mATe tyAM AnyA tA teNe potAnI najIka sakhIesahita caityavaMdana karIne jeTalAmAM ubhI rahe che teTalAmAM bhAvathI daidIpyamAna evA abhayakumAra teNInI pAse AvyA ane teNInA tevA uttama veSa, tevAja upazama ane tevIja bhAvanAnuM harSathI vakhANa karavA lAgyA. vaLI te abhayakumAra gaNikAne kahevA lAgyA ke " huM bhadre ! tamArA sarakhA sAdharmikanuM AvavuM teA bhAgyathIja thAya che. A saMsAramAM vivekI purUSone sAdharmika vinA bIjuM kAI kharUpa nathI tame kANu che ? zA mATe AvyAM che ? tamArUM nivAsasthAna karyAM che? ane A tamArI sAthe rahelI khanne strIe kANu che ? ke jenAthI tame svAti ane anurA dhAthI yukta evI caMdrakalAnI peThe zAbhA che ?" gaNikAe kahyuM. " huM ujjayinI nagarInA rahevAsI mhATA zreSThInI srI chuM ane pUrva bhavanA duSTa kamekriyathI vidhavA thai chuM. he maMtrim ! A banne srIe paNa mhArA putranI priyA che. te banne jaNIe paNa daivayAgathI vRkSa bhAgI paDavAthI latAnI peThe vidhavA thai che. vidhavA thayA pachI te anne jaNIee cAritra levAnI mhArI pAse rajA mAgI, kAraNa ke sUtI evI vidhavA strIne cAritra eja zaraNu che. te vakhate me paNa ema kahyuM ke Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA munipuMgavanI kathA, (19) putra vinAnI huM paNa cAritra laIza. paraMtu prathama uttama tIrthonI yAtrA karI manukhya bhavanuM phaLa grahaNa karIe. kAraNa dravyathI nahi paNa bhAvathI karelI jinezvaranI pUjA nice vratane viSe joDe che. AvA vicArathI ja huM e bane strIo sahita tIrthayAtrA karavA nikaLI chuM." abhayakumAre kahyuM. "je ema che te tame Aje hAra paNa thAo. kAraNa sAdharminI paraNAgata karavI e tIrthathI paNa pavitra che." gaNikAe kahyuM. "Ape bahu sAruM kahyuM. paraMtu Aje ame tIrthopavAsa karyo che te tamArA pareraNA zI rIte thaIe?" teNuonI AvI niSThAthI harSa pAmelA abhayakumAre pharIthI kahyuM. "te tamAre kAle savAre mahArA ghara pratye AvavuM." vezyAe kahyuM. deha kSaNabhaMgura hovAthI prANuone janma kSaNamAtramAM pUrNa thaI jAya che. te "huM amuka kAma kAle karIza." ema ko buddhivAna kahe? abhayakumAra "hamaNAM ema che. huM pharIthI kAle savAre tamAruM AmaMtraNa karIza." ema kahI teone rajA ApI pote jinezvarane vaMdanAdi karI ghare Avyo. bIje divase abhayakumAra, te traNe jaNIone potAne tyAM bolAvIne potAnA ghara derAsara pratye vaMdanA karavA teDI gaye. tyArapachI teNe uttama vastunA bheTanuM pUrvaka bhajana karAvyuM bIje divase te gaNIkAe paNa pramANabhUta thaI jaIne abhiyegathI abhayakumArane nimaMtraNa karyuM. kahyuM che ke sAdharmika nimaMtraNa karelA tevA mANase zuM zuM nathI karatA? vezyAe paNa abhUta evA nAnA prakAranA bhejanathI abhayakumArane bhajana karAvyuM, ane bhejananI aMdara pIvA mATe caMdrahAsa nAmanI madIrA ApI. bhajana karI rahyA pachI turata madIrAnA nIzAthI vyApta thavAthI sUI gaelA abhayakumArane vezyA potAnA nagara pratye laI gaI. tyAM teNue caMDapradyatanane abhayakumAra seMpI tene lAvavAnuM sarva vRttAMta kahyuM. caMDapradyotane te vezyAne kahyuM. "teM A sArU karyuM nahi je e vizvAsI mANasane dharmanA daMbhathI chetarI ahi A." vaLI uttama buddhivALA ane nitinA jANa evA teNe abhayakumArane paNa kahyuM ke "he abhayakumAra? bIlADI jema pipaTane kheMcI ANe tema A vezyA tane ahiM kheMcI lAvI che. abhayakumAre kahyuM. "jeno AvI buddhithIja rAjadharma cAle che, te te tuM poteja che. abhayakumAranA AvA vacanathI kepa pAmelA tathA lajajA pAmelA caMDapradyotane abhayakumArane popaTanI peThe lAkaDAnA pAMjarAmAM ghAlyo. have caMDapradyatana rAjAne tyAM zivAdevI rANI, agnibhIrU ratha, analagiri hasti ane lehajagha TapAlI e cAra ratna hatAM. mahArAjA caMDapradyotana lehajaghane kAMI kArya prasaMge vAraMvAra bhUgukaccha (bharUca) mokalato hato. ekadA bhagukacchanA rAjAe pitAne tyAM AvelA lehajaMghane joI vicAryuM ke "A lehajaMgha eka divasamAM pacIza jana jAya che ane te vAraMvAra eka bIjAnA samAcAra lAve Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara0 ) zrIrASimaMDala vRtti uttarAddha che, mATe huM tene mArI nAkhuM." Ama dhArI teNe lehajaMghane mArgamAM bhAthA mATe viSavALA medaka ApyA. lehaja ghe paNa te modaka laI potAnI pAse raheluM pahelAnuM bhAthu pheMkI dIdhuM. pachI te tyAMthI potAnI nagarI tarapha javA nikaLyo. keTaleka mArga ullaMghana karyA pachI lehajaMgha eka nadIne kAMThe bhAthuM khAvA beThe. tyAM tene apazukana thayA tethI te tyAMthI uThI AgaLa cAlyA. bahu bhUkha lAgI hovAthI te keTaleka dUra jaI vaLI khAvA beThA tyAM paNa tene apazukane bhojana karatAM nivAryo. A pramANe te bhojana karyA vinA ja ujajayinI nagarI pratye AvyA tyAM teNe sarva vAta caMDapradyotane bhUpatine nivedana karI. pachI caMDapradyotane paNa abhayakumArane bolAvI te vAta pUchI eTale buddhimAna evA abhayakumAre te modaka bharelI cAmaDAnI kethaLI suMdhIne kahyuM ke "AmAM dravyanA sAgathI utpanna thaelo daSTiviSa sarpa che. mATe je purUSa te kethaLIne ughADaze, te purUSa nice bhamIbhUta thaze. tethI te kathaLIne vanamAM avaLe meDhe ubhA rahI cheDI devI." abhayakumAre Ama kahyA chatAM paNu lehajaMghe vanamAM savaLA mukhe ubhA rahI kethaLI choDI dIdhI. jethI pAsenA vRkSe bhasmIbhUta thaI gayAM ane lehajaMgha mRtyu pAmyuM. caMDapradyatana bhUpatie abhayakumArane kahyuM ke "tuM mhArI kedathI chuTavA vinA bIjuM koIpaNa varadAna mAga." abhayakumAre kahyuM. "te varadAna hamaNAM bhaMDAre rAkhe." have caMDaadyatana rAjAne aMgAravatI rANathI utpanna thaelI vAsavadattA nAmanI uttama rUpavALI putrI hatI. bhUpatie tene phakta eka gAMdhavI kaLA vinA bAkInI sarva kaLAone gurU pAse abhyAsa karAvyuM hatuM. eka divasa caMDapradyotana bhUpatie abhayakumArane pUchayuM ke "keI e purUSa che ke je sarva gaMdharva kalAne jANa hoya?" abhayakumAre kahyuM sarva prakAranI gaMdharva kaLAnA jANa purUSamAM paNa mukhya e ane jANe sAkSAt tuMbarU pitaja hAyanI? evo udAyanakumAra hamaNuM gaMdharvakaLAmAM uttama saMbhaLAya che. keI paNa gaMdharvakalA tene nathI AvaDatI ema nathI. vinAvasthAvALe te rAjakumAra hastione meha pamADI bAMdhI le che. udAyana kumAranA gItathI meha pAmelA gajendro paNa jANe khaMbhita thaI gayA hAyanI ? ema pitAne thaelA baMdhanane nathI jANatA. jevI rIte te rAjakumAra vanamAM gIta pragathI hastione bAMdhe che tevI rIte te rAjakumArane bAMdhavAne tathA ahiM lAvavAne paNa teja upAya che. te eke yaMtranA prayogathI ubhA rahevAnI, cAlavAnI tathA suMDha vALI TuMkI karavAnI kriyA karatA hoya te te te vanamAM sAcAnA sarakho eka kapaTasti banAvavo." pachI caMDa pradyotane "bahu sAruM bahu sArUM" ema kahyuM eTale abhayakumAre te vanamAM sAcA hastithI paNa adhika guNavAle eka kapaTasti banAvyuM. vanecara leke suMDhane lAMbI TuMkI karavI, vRkSane daMtaprahAra karavo ItyAdi ceSTAthI te gajene sAce Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra' nAmanA mrutipugalanI kathA. ( 11 ) mAnavA lAgyA, tethI teoe udAyana kumAra Agala vanamAM hasti AvyAnI vAta kahI. udAyana kumAra paNa hastine bAMdhavA mAMTe te vanamAM AvyeA. pAtAnA mANusAne cAre bAjue rAkhI pAte vananI aMdara te kapaTahastinI najIkamAM AvI kinnara samAna uttama svarathI gAyana karavA lAgyA. jema jema uDDAyana kumAra amRta samAna madhura gIta gAvA lAgyA. tema tema hastinA paga, suMDha, mustaka ityAdi sthAnake rahelA purUSa AchI ceSTA karavA lAgyA. pachI pAtAnA gItathI meAha pAmelA hastine jANI bahu harSa pAmelA udAyana kumAra dhIme dhIme hastinI pAse Avye ane eka vRkSa upara caDIne tyAMthI chalaMga mArI jeTalAmAM gItathI stabdha thaelA hasti upara beThA teTalAmAM hastinA udaramAMthI nikalIne caMDapradyotana rAjAnA purUSAe te udyAyana kumArane nIce pADI mAMdhyA. jo ke udyAyana kumAra bahu zUravIra hatA te paNa catura ane avasAranA jANu evA teNe ekalA ane zastrarahita hovAthI kAMipaNa purUSArtha pragaTa karyuM nahi. subhaTAe udAyana kumAra caMdyotanane sAMpcA eTale avaMtipatie udyAyanakumArane kahyuM ke "tuM pAtAnI gAMdharvakalA mhArI eka netravAlI putrIne zikhavADa ane mhArA ghare sukhe rahe. jo ema nahIM kare te pakaDAyalA evA hArU jIvita mhArA hAthamAM che. " caMDapradyotananAM AvAM vacana sAMbhalI udAyana kumAre vicAryuM je hamaNAM tenI putrIne bhaNAvatA chatA huM kAla nirNAMmana karUM. kAraNa ke jIvatA mANasa nizce bhadra pAme che." AvI rIte manamAM vicAra karIne buddhivaMta ane avasaranA jANu evA vatsarAje atipatinA vacanane mAnya karyuM. '' jethI caDapradyotana bhupatie udyAyanakumArane ema samajAvyeA ke " mhArI putrI eka AMkhe mANI che, tethI tyAre tene jovI nahIM kAraNa ke tethI te zaramAya. valI teNe potAnI putrIne paNa samajAvI ke thAre gaMdharva vidhinA jANu evA udAyanakumArane jovA nahIM kAraNa ke te kADhIyeA che. " vatsarAja paDadAmAM rahelI vAsavadattAne bhaNAvavA lAgyA. paNa ava Mtipatie chetarelAM te banne jaNAM paraspara eka bIjAne jotAM nathI. ekadA vAsavadattA vicAravA lAgI ke A udAyana kumAra kevA haze ?" AvI rIte vicAra karatI te vyagracittavAlI banI gaI, te udAyanakumAranA khatAvyAthI virUddha bhaNavA lAgI. kahyuM che ke bhaNavuM e sthira cittanuM che. A vakhate udAyanakumAre te rAjaputrInA tiraskAra karyo ke " are kANI! zuM meM tane AvuM khATuM zIkhavADayuM che ? tuM zIkhavADelAne kema bhUlI jAya che ?" udAyanakumAranA AvA tiraskArathI utpanna thaelA krodhavAlI vAsavadattAe kahyuM. " are kADhIyAnA zirAmaNa ! tuM mane kANI kema kahe che ? udAyana kumAre vicAryuM je " jevA huM kADhIyA chuM, tevI te kANI che. mATe have huM teNIne jouM." Ama dhArI teNe vacenA paDadA phADI nAkhyA te caMdralekhA samAna caDapradyotananI putrI tenA jovAmAM AvI. praphullita netravALI vAsavadattAe paNa kAmadeva samAna manohara Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) zrI kaSimaMDalavRtti uttarAddha, aMgavALA te udAyana kumArane dIThe. vatsarAja vAsavadattAne joIne ane vAsavadattA vatsarAjane joIne paraspara banne jaNAe eka bIjA upara sukhasUcaka anurAga dharavA lAgyAM. vAsavadattAe kahyuM. "he subhaga ! dhikkAra che dhikkAra che mane, je huM pitAe chetaravAthI ATalA kAla sudhI niSita evA tamane huM joI zakI nahIM. he bhUpati ! tame mane sarva gAMdharva kalAo zikhavADI che, te tamAre arthe ja phalIbhUta thaze. te evI rIte ke tame AjathI hArA pati che. " udAyana kumAre kahyuM, "he priye! hArA pitAe mane paNa tuM kANuM che," ema kahI mane chetaryo che. ane tethI ja huM vizvane sukha ApanArI tane ATalA divasa joI zakyo nathI. "he kAMte ! have ApaNe bannene vega ahiM rahyA chatAM thAo. avasara Ave jema kRSNa rUkSamaNInuM haraNa karyuM hatuM tema huM hAruM haraNa karIza.AvI rIte paraspara vAto karatA evA te banne jaNAne jevI rIte mane yoga thaye hatuM tevI rIte kAyega paNa thayo. vAsavadattAne vizvAsanA pAtra rUpa kAMcanamAlA nAme catura dhAva mAtA hatI te teonuM sarva caritra jANatI hatI. niraMtara eka kAMcanamAlA dAsIthI sevana karAtA te banne jaNAe gupta rIte keTaloka kAla nirgamana karyo. ekadA caMDapradyatana rAjAno analagiri hasti AlAnastaMbhane ukheDI nAkhI tathA mAvatane pRthvI upara pADI daI marajI mAphaka bhramaNa karate chata nagaravAsI janane kSobha pamADavA lAgyuM. pachI caMDapradyatana bhUpatie " A hastine zI rIte vaza kare ? " ema abhayakumArane pUchayuM eTale teNe kahyuM ke "he rAjana ! je e analagiri hastinI Agala udAyana kumAra gIta kare te e hasti vaza thAya." pachI avaMtipatinI AjJAthI udAyana kumAra vAsavadattA sahita analagirinI Agala madhura svarathI gAyana karavA lAgyA. udAyana kumAranA gItathI AkarSaNa thaelA analagiri hastine bAMdhe chate caMDapradyatane pharIthI abhayakumArane varadAna ApavAnuM kahyuM. te paNa teNe bhaMDAre rAkhavAnuM kahyuM. eka vakhata ujANuM nimitte nAgarika tathA janAnA sAthe rAjA bagIcAmAM gaye. pachI yogadharAyaNa maMtrI mArgamAM vatsarAjane choDAvavAnI kalpanAne vicAra karate cAlatuM hatuM. buddhivaibhavanA taraMgane antaHkaraNamAM gupta rAkhavA asamartha evo gaMdharAyaNa maMtrI che ke, je manamAM hoya te ghaNuM karIne vacanamAM paNa hoya che. A gaMdharAyaNa udAyanane gupta hitaiSI thaIne caMprata rAjAnI pAse maMtrI thaye. "atizaya saMdaryavAlI tane A gaMdharAyaNa haraNa karato nathI. paNa rAjAne mATe huM haraNa karuM chu." AvuM kaTu vacana sAthe cAlanAra caMDapradyatana rAjAe sAMbhaLIne krodhathI rakta netra thaI gaMdhayaNa upara ke pAyamAna the. AkAra ceSTAdithI AzayanA jANakAra gaMdharAyaNe mAlavAdhipati caMDaadyatana rAjA ApaNA upara Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhayakumAra nAmanA maharSinI kathA (23) krodhAyamAna thayA che Ama tarata jANyuM. pachI buddhimAna gaMdharAyaNe pitAnuM kauzAmbIzvaranuM AdhInapaNuM tyAgavA mATe upAya karyo. muDadA jevo vikRta thaIne nidhyeSTita ubhe rahI lajAne tyAga karI bhUtabAdhAdi thaI che, A banyuM tyAra pachI rAjAe maMtrine pizAca valakhyuM che. Ama jANa hastipaka jema hAthIne vALe che, tema krodhane vALe tyAra bAda pradyatana rAjAe navuM gaMdharvonuM kaizalya jevA sAruM utkaMThita thaI, vatsarAjane ane potAnI putrIne bolAvI eTalAmAM kauzAmbInA rAjAnA putra udAyane vAsavadattAne kahyuM. he suMdari! A samaya ApaNane javAne gya che. ane atizaya vegavAlI evI eka hAthaNI lAvIne upara vAsavadattAne besADI hAthINI cAlI. hAthINuM upara AstaraNa pAtharIne baMdhananA avasare hAthInuM belI, te sAMbhaLIne aMdhadaivase kahyuM ke hAthINInA upara AstaraNa nAMkhIne baMdhana samaye je hAthINI bole te sa yojana jaIne hAthINI avazya maraze. pachI udAyananA hukamathI vasaMtaka nAmA eka hAthI lAvyA. ane tenA upara hastinInA mUtaranA cAra ghaDI be pArve bAMdhyA. kAMcanamAlA dAsI, vAsavadattA ane udAyana hAthamAM vINA laIne hAthInI upara beThA. eTalAmAM gaMdharAyaNa AvIne hAthanI saMjJAvaDe preraNA karIke, "udAyana jAjA" udAyane gadharAyaNane saMketa jANune vAsavadattA, kAMcanamAlA, vasaMtaka, vegavatI hAthINI ane udAyana A pAMca jAya che. AvI rIte jaNAvIne hAthINune preraNA karIne atizaya vegathI calAvI. AtmAne jaNAvyuM ke kSatriyanuM vrata na choDavuM. pachI udAyana pAMcanI sAthe nAzI gaye A vArtA jANIne caMDapradyatana rAjAe nalagiri nAmanA mahAna hAthIne sajaja karI sainyasahita subhaTenI sAthe pAchalathI doDAvyuM. A nalagirI meTo hAthI pacIza jana cAlyA pachI udAyane joyuM hAthI najIka AvyuM che. tarata mUtarane eka ghaDe bhAMge te jamIna upara paDIne kAdava thayo. ATalAmAM nalagirI tyAM Avyo. ane te mUtarane suMghato ubhuM rahyuM. pachI ghaNA prayatnothI hAthIne calAvyuM. puna: mArgamAM bIje mUtarane ghaDo bhAMgyA. tyAM nalagirI AvIne mUtarane suMghate ubhe rahyo. eTalAmAM kezAbInA rAjA pitAnI nagarI pAse AvyA. tarata thAkelI hAthINI marI gaI. nalagirI hAthI mUtarane suMghate tyAMja ubho rahyo AgaLa cAle nahi. A tarapha vatsarAjanuM sainya paNa AvyuM. pachI analagirI hastine pAcho vAlI mAvate jema gayA hatA tema pAchA ujajayinI nagarI pratye AvyA. caMDamotana bhUpati krodhathI lAla mukha karate chato senAne taiyArI karavA lAgyo. paNa tene bhaktivaMta evA amAe bahu yuktithI samajAvIne nivAryo ane kahyuM ke "jene tene e putrI paraNAvavI te che te pachI vatsarAjathI bIje adhika guNavAle karyo vara malavAne che? he vibho ! tamArI putrIe teija e varane varyo che, ane puNyathI ja tamArI putrIne te egya vara malyo che. he rAjana ! teNe vizeSe tamArI putrInuM haraNa karyuM che Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara4) zrI daSimaMDalavRtti-uttarAddha. mATe have tenA upara prayANa na karatAM tene tame pitAne jamAI mAne." A pramANe pradhAnAdi purUe bedha pamADelA caMDapradyotane bhUpatie udAyana kumArane pitAne jamAI mAnI tene uttama vastunuM bheTazuM kahyuM. ekadA ujjayinI nagarImAM bahu agnine upadrava thavA lAgyo eTale caMDapradyotane tenI zAMtine upAya abhayakumArane pUchaye. abhayakumAre kahyuM. " viSa viSanuM ane agni agninuM auSadha che. mATe e agnine nivRtta karavA mATe bIjA (paththaramAMthI) agnine utpanna karo ke jethI te agni zAMta thaI jAya." abhayakumAranA vacanathI bhUpatie tema karyuM jethI agni zAMta thaI gayo. caMDapradyatana bhUpatie prasanna thaI abhayakumArane trIjo vara mAgavAnuM kahyuM. te paNa teNe bhaMDAra rAkhavAnuM kahyuM. valI ekadA avaMtI nagarImAM prajAne pIDAkArI rega utpanna thaye. caMDapradyotane tenI zAMtine upAya abhayakumArane pUche eTale teNe kahyuM ke " aMtaHpuranI sAtameM strIo vastrAlaMkAra dhAraNa karI ekaThI thAo temAM je pitAnI draSTithI tamane jIte. te tame mane kaheje." rAjAe tema karyuM ane temAM zivAdevI vinA bIjI sarva strIone pote draSTi vaDe jItI. phakta zivAdevIthI rAjA pite parAbhava pAme. A vAta teNe abhayakumArane kahI. abhayakumAre kahyuM. "Apa te pitAnI mukhya paTTarANI zivAdevInA hAthathI rAtrIe kuranA belIvaDe bhUtenuM pUjana karAve. temAM je je bhUta vALA rUpe pragaTa thAya tenA tenA mukhane viSe devIe pite kUranuM bali ApavuM." zivadevIe tema karyuM eTale roganI zAMti thaI. caMDapradyatana rAjAe abhayakumArane cothuM varadAna mAgavAnuM kahyuM eTale abhayakumAre kahyuM ke "zivAdevIne kheALAmAM laI huM analagIri hasti upara besuM, Apa hArI pAchala hati upara bese ane pachI ApaNe sarva agnibhIrU rathanA kASTanI karelI citAmAM praveza karIe." abhayakumAranAM AvAM varadAnane ApavA asamartha ane vismaya pAmelA caMDapradyotane hAtha joDI abhayakumAne cheDI mUkyo. A vakhate abhayakumAre caMDaprotane kahyuM, "he nRpa ! te mane chetarIne ahIM Ape che, to. huM paNa TatA evA tane A hArI nagarImAMthI divase laI jaIza." 1 pachI abhayakumAra anukrame pitAnA rAjagRha nagara pratye gayo ane tyAM te mahAmativALe keTaleka kAla rahyo. thoDA divasa pachI uttama buddhivAla abhayakumAra uttama veSavAlI be vezyAputrIone laI ujjayinI nagarI pratye gayo. tyAM te vaNikane veSa laI rAjamArga dukAna mAMDIne rahyo. ekadA caMpradyatana bhUpatie raste jatAM be strIonI sAthe vilAsa karatA abhayakumArane bAraNAmAMthI dIThe. bane strIone je tenA upara bahu anurAgI thaelA caMDapradyotane ghare jaI eka dUtIne te strIo pAse mekalI. dUtI tyAM jaI banne strIonI vinaMti karavA lAgI, paNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA munipuNevanI kathA. (225) te bane jaNIoe krodha karI kADhI mUkI. bIje divase paNa te dUtI tyAM AvI bhUpati mATe te banne strIonI vinaMti karavA lAgI. te divasa paNa krodhathI bane strIoe tenuM apamAna karI tarata kADhI mUkI. trIje divase paNa hUtI AvI ane haMmezanI mAphaka vinaMti karavA lAgI. eTale te banne strIoe kahyuM ke A amAro dhaNuM amAruM rakSaNa kare che. AjathI sAtame divase te bahAra javAnA che. te vakhate tAre rAjA gusarIne ahIM Ave ke jethI tene amAre meLApa thaze." have abhayakumAre caMDapradyatana rAjAnA sarakhA pitAne eka mANasane gAMDa banAvyuM ane tenuM caMDapradyatana nAma pADayuM. pachI te gADe "huM pote caMDapradyatana chuM. mahAre bhAI Ave athavA A pite che. hAre tenuM rakSaNa karavuM joIe. huM zuM karuM? ema nagarImAM bhamate chato kahevA lAgyo. " ene vaidyanA ghara pratye laI jAo." ema abhayakumAra haMmezA bahAra AvIne kahete ane mAMcA upara beThelA ane upara kahyA pramANe bolatA evA te gAMDAne laI jato, paNa te gAMDe te ceka ke adhika adhika huM piteja caDapradyatana chuM ema kahete. have hastinI piThe kAmathI tapta thae caMDapradyatana rAjA pite eka sAtame divase abhayakumAra bahAra gaye chate tenA ghara pratye gupta rIte AvyA. tyAM tene abhayakumAranA subhaToe bAMdhyuM. " abhayakumAra e gAMDAne vaidyanA ghare laI jAya che. " ema nAgarIka lake kahetA hatA. eTalAmAM abhayakumAra te divasane viSeja khATalAmAM ghAlIne bAMdhI rAkhelA caMDapradyotanane nagarImAMthI laI gaye. ane gAu gAune cheTe rAkhelA uttama adhavAlA rathanI sahAyathI turata te caMDapradyotanane rAjagRhanagara pratye pahoMcADa abhayakumAra caMDapradyotanane zreNika rAjA pAse laI gaye. zreNika paNa kharuM kheMcI caMDapradyatanane haNavA mATe tenA sAme deDa. pachI abhayakumAre zreNika rAjAne samajAvyA tethI temaNe vastrAlaMkArathI satkAra karI avaMtIpatine choDI dIdhe. A pramANe cAra prakAranI buddhine bhaMDAra ane pitAne viSe bhaktivALe abhayakumAra tRSNa nahi rAkhato chate paNa pitAnA rAjyanI sarva prakAranI ciMtA karate hato teNe prajAne dharmane viSe pravartAvI. je te bAra prakAranA rAjacakane viSe jAgRta rahetuM hatuM te ja dharmane viSe sAvadhAna hate. jevI rIte teNe hAranA zatruone jItyA hatA tevI rIte bane lokanuM sAdhana karanArA te abhayakumAre aMtaraMganA zatruone paNa jItyA hatA. ekadA zrI zreNika bhUpatie abhayakumArane kahyuM ke " uttama putra! tuM rAjya grahaNa kara ane have huM ahorAtra zrI vaddhamAna svAmInI sevA karIza." saMsArathI bhaya pAmelA pitAnI AjJAne bhaMga karavAne bhaya pAmatA evA abhayakumAre kahyuM, "he tAta! Ape kahyuM te bahu sArU, paraMtu Apa eka kSaNa mAtra vATa jue." Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAA *^^ ^^^ ^^ ^^ ^ ^^. (rara6 ) zrI raSimaMDalavRtti-uttare. - have ema banyuM ke zrI vaddhamAna svAmI, udAyana rAjAne dIkSA ApI mAravADa dezamAM thaI tyAM rAjagRha nagaramAM samavasaryA. nice ApaNA bhAgyathI Aje bhagavAna samavasaryA. " ema kahI harSa pAmela abhayakumAra prabhu pAse jaI dharmopadeza sAMbhaLavA lAgyo. dharmopadezane aMte utpanna thaelA vairAgyavAlA abhayakumAre prabhune pUchayuM ke "he prabho ! chello rAjarSi koNa thaze ? " prabhue kahyuM. "he zreNikaputra ! udAyanane chello rAjarSi jANu" abhayakumAre pharI "e udAyanA keNa che? ema pUchayuM eTale zrI vIra prabhue abhayakumArane pratibadha karavA mATe udAyana rAjAnuM sarva caritra kahyuM. te A pramANeH| siMdhuvIra dezamAM vitabhaya nAmanA nagarane viSe putranI peThe prajAnuM rakSaNa karanAre udAyana nAme rAjA rAjya karatA hatA te vItabhayAdi traNaseM tresaTha nagarIne ane siMdhusaivIrAdi sela dezane adhipati hate. mahAsenAdi mukuTabaddha bhUpatiothI sevana karAyelA ane bIjA aneka bhUpatione chatI e rAjAe mahArAja pada meLavyuM hatuM. e rAjAne tIrthanI unnati karanArI niraMtara sabhyatvathI pavitra zarIra vAlI ane zIlavratanA prabhAvavAlI nAme strI hatI. prabhAvatInA udarathI utpanna thaele ane yuvarAja pada pAmele te rAjAne abhici nAme putra ane kezI nAme bhANeja hatA. have caMpA nagarImAM janmathI AraMbhIne capala netravAlI strInA netra samAna caMcala ane mahA dhanavaMta kumAranadI nAme senI rahetuM hatuM. te senI je je rUpavALI kanyA sAMbhalate tathA dekhate tene tene pAMcaseM pAMcaseM sonAlhere ApI paraNate. A pramANe teNe pAMcaseM kanyAo sAthe pANagrahaNa karyuM hatuM. IrSyAvaMta e te senI, save strIone eka staMbhavAlA mahelamAM rAkhI temanI sAthe krIDA karatuM hatuM. te sanIne nAgila nAmane mANasa prANapriya mitra hatuM, nAgila pAMca aNuvratane dhAraNa karanAra, pavitra ane niraMtara sAdhunI sevA karanAre hato. ekadA paMcazela upara rahenArI be vyaMtarIo IndranI AjJAthI rajA laI naMdIzvara dvIpa viSe yAtrA karavA gaI. te vakhate teNIone pati vidyumbhAlI je paMcala parvatane adhipati hatA te cavI gaye, tethI bane vyaMtarIo vicAra karavA lAgI ke "have ApaNe Aje kene meha pamADe ke je ApaNe pati thAya! pachI vicaratI evI te banne jaNIoe caMpApurImAM pAMcaseM kanyAonI sAthe vilAsa karatA evA kumAranaMdI sonIne dIThe. patinI IcchAthI banne vyaMtarIo sonIne moha pamADavA mATe tenI pAse AvI. kumAranaMdI bane devIone joI pUchavA lAge ke " tame koNa cho ?" teNIoe uttara Apyo. ame hAsAprahAsA nAmanI devIe chIe." devIonA rUpane joI enI bahu meha pAme tethI te Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntata zrIudyAyana' rAjiSanI kathA (6 ( 227 ) devIenI sAthe krIDA karavAnI prArthanA karavA lAgyA. devIee kahyuM " jo tuM amArI icchA karatA hAya te pAMcazela cAla. " ema kahI devIe cAlI gaI. pachI kumAranI sAnIe rAjAne dravya ApI evA paTaDu vagaDAvyA ke " je mane paMcazela parvata upara laI jaze tene huM kATi dravya ApIza. " koI eka vRddha nAvike paTahane sparza karI dravya lIdhuM. pachI te vRddha nAvike peAtAnA putrone dravya ApI ane maDu bhAthuM karAvI vahANamAM bharyuM. sAnInI sAthe vahANamAM besI samudra mAge dUra jaI te vRddha nAvike sAnIne kahyuM. ahiMthI sAme samudranI aMdara rahelA parvata upara peluM vaDavRkSa dekhAya che. jyAre vahANu te vaDanI samIpe jAya tyAre tuM vahANamAMthI kUdI te vaDavRkSane valagI paDaje. rAtrIe tyAM pacazaila parvatathI bhAra DapakSIo Ave che. te sUte chate eka pakSInA paganI sAthe peAtAnuM zarIra majabuta bAMdhI ane banne hAthathI tenA pagane pakaDI rAkhaje, bhAra`Da pakSIe savAre uDIne pacazaila parvata upara jaze. tuM paNa tenI sahAyathI tyAM paheAMcIza. valI ne tuM vaDavRkSane valagI paDIza nahIM te tyAM bhamarImAM paDeluM vahANa bhAMgI jaze tenI sAthe tuM paNa mRtyu pAmIza. " senI nAvikanA kahevA pramANe karIne poMcazela parvata upara pahoMcyA. tyAM te, vyaMtarIonA rUpane jAI vizeSe meADu pAmyA. devIee kahyuM. " ame thArA AvA zarIranI sAthe krIDA karazuM niha. amArA sarakhuM maneAhara zarIra dhAraNa kara tAja ame hArI sAthe krIDA karavA ceAgya chIe. mATe tuM agnimAM praveza karIne paMcazaila parvatanA pati thA." devIonAM AvAM vacana sAMbhaLI sAnIe kahyuM. " he devAMganAe ! have huM pAche mhAre nagare zI rIte jAu' ? A pramANe kahetA evA te sAnIne devIAe turata tenA nagara pratye pahoMcADayA. leAkeAe tene joine tenI sarva vAta pUchI te teNe yathArtha kahI pachI te seAnI cittamAM devIonuM smaraNa karatA chatA agnipraveza karavAnI taiyArI karavA lAgyA. A vakhate te sAnIne mitra nAgila tyAM AvI tene kahevA lAgyA ke " are tuM kevA purUSArthahina banI gayA. je mRtyu pAmavA taiyAra thAya che? A manuSya janma bahu durlabha che mATe huM mitra ! tuM alpa evA bhAgasaMganA phUla melavavA mATe te manuSya janmane vRthA na gumAva, evA kA mUrkha hoya ke azva vecIne gadheDAne kharIda kare ?" A pramANe nAgile te senIne niyANuM karatAM bahu aTakAvyA, paraMtu te sonI te devIenA pati thavAnuM niyANuM karI agnimAM praveza karI mRtyu pAmI paMcazaila parvatanA patirUpe uttama devapaNe upayeA. peAtAnA mitranuM AvuM ayeAgya mRtyu joi turata vairAgya pAmelA nAgile haSa~thI dIkSA lIdhI. anukrame sayamanuM ArAdhana karI mRtyu pAmI nAgila acyuta devalAkamAM devatA thayA. tyAM teNe avidhajJAnathI joyuM teA potAnA mitra kumAranadI sAnIne paMcazaila parvata upara dITha). Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28), zrIgAlibAla vRtti uttarAddha, ekadA naMdIzvara tIrthayAtrA karavA jatA evA devatAoe pitAnI AgaLa gAyana karavAnI hAsA prahAsA devIone AjJA karI. devIe turata vidyumbhAlI nAmanA pitAnA pati rUpe utpanna thaelA naMdImitra senane kahyuM ke mRdaMga gRhaNa kara, vinmAlIe kahyuM, "are ! ahIM paNa mane kaI AjJA karanAro che ke zuM? A pramANe gADha ahaMkArathI vacana bolatA evA te sanInA jIva vibhAvane kaThe tenA duSkarmathI paTaha bAMdhyuM. vidyummAlI jANe pitAnI sAtheja hAtha paganI peThe utpanna thaelA hAyanI ? ema te paDahane pitAnA gaLAmAMthI kADhI nAkhavA samartha tho nahIM. devIoe tene kahyuM. te Abhiyogika karma karyA che. jethI tyAre deveM. dronI AgaLa A paTaha vagADavo paDaze" pachI gAyana karatI evI te devIonI sAthe vidyummAlI paTaha vagADate chate devatAonI AgaLa cAlavA lAgyA. A vakhate yAtrA mATe jatA evA nAgilanA jIva rU5 devatAe hAsA prahAsAnI madhye pitAnA mitra naMdImitra sonInA jIva rUpa devatAne paTa vagADate. dIThe. avadhijJAnathI tene pitAne mitra jANuM kAMI kahevA mATe tenI pAse AvyuM vinmAlI sUrya samAna atyaMta tejavALA devatAne pAse Avate joI tenA tejane sahana na karI zakavAne lIdhe dUra nAsate chate nRtya karavA lAgenAgila deva paNa pitAnA tejane saMvarI paMcazaila parvatanA adhipati evA vidyumbhAlIne kahevA lAge. "je mane oLakhe che ke nahi?" hAsA prahAsAnA patie kahyuM. "he deveMdra Apa koNa che? huM mahA samRddhivALA mukhya devatAone nathI oLakhate. pachI acuta devalokanA devatA (nAgila devatA)e pitAnuM pUrvanuM zrAvakarUpa dhAraNa karI te vidyummAlI devatAne pratibaMdha karavA mAMDe. kAraNa ke nice pUrva sneha dutya ja hoya che. nAgila devatA kahe che ke "meM upadeza karelA arihaMta dharma upara zraddhA nahi rAkhatA evA duSTa buddhivALA te te vakhate pataMganI peThe agnimAM praveza karI mRtyu aMgIkAra karyuM ane jainadharmanA jANa evA meM cAritra pALIne mRtyu aMgIkAra karyuM ApaNa banene pota potAnA karelA karmathI ja AvuM phaLa maLeluM che. nAgila devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI paMcalAdhipa deva bahu vairAgya pAme ane have huM zuM karuM ?" ema nAgila devane pUchavA lAge. nAgile kahyuM. "he mitra! tuM gRhasthanI citrazALAmAM kAryotsarga rahelA ane bhAvasAdhu evA zrI vIraprabhunI mUrti karAva ane tenuM kaI pAse pUjana karAva jethI tene parabhavamAM pApano nAza karanAruM ane mahA phaLavALuM badhibIja utpanna thaze. je prANI puNyasaMpattine vRddhi karanArI jinezvaranI pratimA karAve che, tene svarga tathA mokSanA sukha ApanAre. dharma prApta thAya che. vaLI darbhAgya, akIrti, dAridra, kujanma ane kugati eTalAM vAnAM tema bIjA niMdya padArtho paNa tirthaMkaranI mUrti citaranArane maLatAM nathI, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI abhayakamA kathAntagata zrIdAyanI rAjarSinI kathA (rara) wwwwwwwwwwwwwww w wwwwwwwwwwww nAgilanAM AvAM vacana aMgIkAra karI tyAMthI cAlI nikaLelA vidyummAlI devatAe kSatriyakuMDa nagaramAM gRhasthanI citrazALAmAM kAyotsarge rahelA vIraprabhune dIThA. pachI goziSacaMdananA kASThane chedI ane himAvAna parvata upara jaI nAgile tyAM jevI dIThI hatI tevI AbhUSaNayukta zrI viraprabhunI mUrti banAvI. vaLI jAtivaMta caMdananA banAvelA saMpuTamAM teNe te mUrti jema dhanavaMta purUSa pitAnA dravyane mUke tema mUkI. A vakhate cha mAsa thayA samudramAM Ama teNuM bhramaNa karatA eka vahANane ane AkuLa vyAkuLa thaelA nAvikane vinmAlI deve dIThe. vidyummAlI turata te nAvika pAse jaI tene kahevA lAgyA. "he mukhya nAvika ! sAMbhaLa, je te samudrane utarI siMdhusaivIra dezamAM rahelA zrI vItabhaya nagara pratye jaI ane tyAM cATAmAM "A samudramAMthI maLelI devAdhidevanI pratimAne kaI kaI ema udghoSaNA kare te huM A lhArA vahANane A samudra cakramAMthI bahAra kADhuM" nAvika harSathI te vAta kabula karI eTale vidyummAlI devatAe tenA vahANane bahAra kADhyuM. pachI te nAvika, turata siMdhusavIranA vItabhaya nagaranA TAmAM jaI pUrve kahevA pramANe jeTalAmAM uddaghoSaNA karavA lAge teTalAmAM te udAyana rAjA keTalAka tApasesahita tyAM Avye sarve mANase pita pitAnA ISTadeva rU5 brahmA, viSNu ane mahezvarane smaraNa karI kuhADAvatI pelA saMpuTane ughADavA mATe bahu prahAra karavA lAgyA. lekene trAsa upaje evA kuhADAnA bahu prahAra karyA. jethI te kuhADAo bhAMgI gayA paNa te saMpuTa bhAgyo nahIM. Azcarya pAmelA cittavAlo rAjA udAyana paNa savArathI mAMDI madhyAnha sudhI tyAMja rahyo. bhajana avasara paNa vyatIta thaI gaye jANuM rANI prabhAvatIe bhUpatine bolAvavA mATe pitAnI eka dAsIne mokalI. bhUpatie paNa te Azcarya jevA mATe rANI prabhAvatIne tyAM ja belAvI. rANI prabhAvatI tyAM AvIne pUchavA lAgI eTale bhUpatie te sarva vAta kahI. rANIe kahyuM. "nice zaMkara tathA viSNu vigere devAdhideva nathI. devAdhideva te eka tIrthakara bhagavAna che. kharekhara A saMpuTamAM jinezvaranI pratimA haze. mATe brahmAdikanAM nAma bolavAthI te darzana ApatI nathI. he svAmin ! huM tenuM nAma laI pratimA Apane dekhADIza ane te Azcarya A sarve mANase juo." pachI prabhAvatI rANee sugaMdhI caMdanathI ane puSpathI saMpuTane pUjana karI namaskAra karI ane pachI A pramANe kahyuM. "ATha pratihAryayukata, rAgAdi doSarahita, devAdhideva ane traNa kAla (bhUta, bhaviSya ane vartamAna) nA jANa evA arihaMta prabhu amane darzana Ape." prabhAvatIe, A pramANe kahyuM eTale jema prabhAtamAM padmakoza ughaDI jAya tema saMpuTa potAnI mele ughaDI gayuM, ane temAMthI prakSita puSpathI pUjAyelI gozISa caMdananI akhaMDita nikaLelI jinapratimA sarve mANasoe dIThI. te vakhate jenazAsananI heTI prabhAvanA thaI prabhAvatI paNa te Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha pratimAne namaskAra karI stuti karavA lAgI. " he traNa jathA nAtha, he akSaya sukha ApanArA, huM kevalajJAnathI leAkAlAkane prakAza karanArA ahaMn ! tame jayavatA vo. " pachI prabhAvatI harSa thI pelA nAvikanA dravyathI satkAra karI nhATA utsavathI pratimAne peAtAnA aMta:puramAM lai gai. tyAM teNIe eka jinamaMdira banAvI temAM mUrti padharAvI, pachI prabhAvatI haMmezAM snAna karI pUjana karatI, ekadA prabhAvatI rANI ha pUrvaka kamaleA vaDe jinezvaranI pratimAnuM pUjana karI khIjI strIo sahita adbhUta gAyana karavA lAgI. A vakhate catura evA udAyana rAjA guNeAthI mAha karanArI, spaSTa svaravAlI ane cha bhAgathI banAvelI vINAne vagADavA lAgyA. jethI prabhAvatI rANI vRddhi pAmelA bhAvathI jinezvaranI pratimA Agala gaDhArAdithI bahu nRtya karavA lAgI. A avasare bhUpatie prabhAvatInuM mastaka nahi dekhatAM phakata teNInuM zarIra nRtya karatuM dIThuM. AvuM ariSTa jovAthI rAjA bahu kSeAbha pAmI gayA jethI jema nidrAvAlA mANasanA hAthamAM kAMI vastu paDI jAya tema tenA hAthamAMthI kAMkhI paDI grai. Ama AciMtA nRtyanA bhaMga thayA tethI krodha pAmelI rANIe udyAyanane kahyuM. " are tame kema vagADavuM baMdha karI mane tAlabhraSTa karI ? " rANIe vAravAra bhUpatine hAthamAMthI kAMkhI paDI gayAnuM kAraNa pUchyuM eTale bhUpatie yathArtha vAta kahI. kahyuM che ke strInA kadAgraha baLavaMta hAya che. prabhAvatIe kahyuM. " A dunimittathI huM alpAyuSI huM kharI teA paNa jyAM sudhI huM dharmakArya karUM chuM tyAM sudhI mane mRtyane bhaya ze che ? ulaTu A duni mittanuM darzana mane AnaMda karanArUM che ane te nizce hamaNAM mane dIkSA levAnA avasara sUcave che. " A pramANe kahI rANI prabhAvatI mRtyuthI jarA paNa bhaya na pAmatI chatI aMta:puramAM gaI paNu arihaMtanA matane nahi jANanArA udAyana rAjA teA khaDuM udvega pAmavA lAgyA. ekadA prabhAvatI rANIe, snAna karI pavitra thai prabhune pUjana karavAne cAgya pavitra vastra dAsI pAse magAvyAM. bhaviSyamAM vinna thavAne lIdhe dAsIe ANelA vajrane teNIe raktavarNanAM dIThA tethI rANIe "A avasare A vastro ayAgya che. " ema kahI bahu krodha pAmIne dAsIne darpaNu phUMkIne mArI. dAsI darpaNunA prahArathI turata mRtyu pAmI kAraNake kAlanI gati viSama hAya che. pachI rANI prabhAvatIe teja vastrone turata zvetavarNanAM joi vicAravA lAgI ke " are dhikkAra che mane, je meM vrata khaMDana karyuM. pAMcendriya jIvane vadhe paNu nizce narakagati ApanArA che te pachI strIvadhanuM te zuM kahevuM, mATe have mhAre vrata levuM eja uttama che, pachI dAsInI hatyAthI vizeSe vairAgya pAmelI prabhAvatI rANIe bhUpatine kahyuM ke " he nAtha ! nice huM alpa AyuSyavAlI chuM, kemake me anartha karyo. mATe Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra' thAnagata zrIudyAyana rAjyanI kathA, ( 231 ) hamaNAM tame mane saMsAranA nAza karavA mATe dIkSA levAnI AjJA Ape. Ape mane mastakarahita dIThI hatI ane hamaNAM meM vasranA varNanA pheraphAra dIThe| A banne dunimitta A avasare mhArA alpa AyuSyanAM duSTa cinhA che. te he nAtha ! Apa mane dIkSA levAmAM vRthA viSra nahi karo. " AvA rANInA pratibaMdha jANI mahA rAjA udAyane kahyuM. " huM kRzeAdarI ? jema tane rUce tema tuM jhaTa kara paraMtu he devI ! tuM jyAre devapaNuM pAme, tyAre tyAre ahIM AvIne mane pratidha pamADavA. vaLI huM priye ! mane pratikhAdha pamADavA mATe ahIM AvatAM tane je thArA svarga sukhamAM vizrva thAya te sahana karavuM. " . ' (6 pachI rANI prabhAvatI dIkSA lai anazana karI svargamAM mahA samRddhivaMta ane sukhI evA devapaNe upanI, ahIM tenA aMta:puramAM rahelI jinapratimAne tenI kubjA evI devadattA nAmanI dAsI pUrvanI peThe pUjavA lAgI. pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatAe AvIne udAyanane pratibadha karavA mAMDayo paNa te pratibAdha pAmyA nahIM pachI devatAe khIjo upAya karyo. te devatA tApasanu* rUpa lai hAthamAM divya lanuM pAtra bharI udAyana rAjA pAse AvyA. eka teA suvarNa ane temAM valI sugadha ema hAthamAM bheTa ApavA mATe lanA pAtrane dhAraNa karanArA tApase lanu pAtra udAyananI Agala bheTa mUkayuM, bhakta evA udAyana rAjAe paNa bahu bhaktithI te tApasane Adara satkAra karyA. amRtarasa sarakhA svAdavALAM te leAnuM AdarathI bhakSaNa karI udyAyana bhUmiti manamAM bahu camatkAra pAmyA, tethI teNe pUchyuM ke " huM mune ! tame AvAM phUla kyAMthI lAvyA? mane te sthAna dekhADA. " tApase kahyuM, A nagaranI samIpamAM eka ramaNIya udyAna che temAM AvAM netrane vizrAMti ApanArAM klAna samUha thAya che. " utkrAyana bhUpatie " e udyAna mane batAveA. " ema kahyuM eTale tApasa, jANe tene vidyA ApavA mATe lai jatA hAyanI ? ema bhUpatane ekale joI dUra laI gayA. tyAM tApase peAtAnI zaktithI tevAMja uttama leAthI bharapura ane nAnA prakAranA tApaseAnA AzramavAlA eka maneAhara bagIcA banAvI dIdheA. pachI bhUpati huM temanA bhakta chuM mATe A tApasavana mhArI phUlanI icchA pUrNa karaze." ema dhArI udyAna tarapha doDayA. A vakhate sAmA doDatA AvatA te mAyAmaya tApasAe " A cAra che'" ema dhArI rAjAne aDu mAryA. tethI udAyana bhUpati mahu bhaya pAmI nAsavA lAgyA teA sAmI bAjue paNa " bhaya na pAma. ema kahetA evA sAdhuone dIThA. pachI bhUpati temanA zaraNe thayA. mAyAmaya sAdhuAe AzvAsana pamADelA bhUpati svastha thaI vicAra karavA lAgyA " hA ! janmathI AraMbhIne krura karma karanArA tApasAe mane chetarele che. eja mANusane zaraNu che. ane dharmanA arthe evA uttama gurU ane dharma e traNanI uttama prakAre parIkSA karavI, je ' dha sAdhuee kahyuM. buddhivAlA mANuse deva, rAgAdithI mukta hAya te ' l Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232 ) mIRSimaDala vRtti-uttarA deva kahevAya che. brahmacArI tathA parigrahathI mukAyalAneja gurU mAnelA che. temaja dayAyukta dharma teja dharma samajavA. " sAdhunI AvI dezanA sAMbhalI zuddha buddhivAlA rAjA pratimAdha pAmyA, ane tenA ati sthira evA cittarUpa gharane viSe arihaMtanA dharme nivAsa karyo. pachI te devatAe pratyakSa thaI udAyana bhUpatine dhamarmo viSe sthApyA. tyArabAda te svarga pratye cAhyA gayA. udAyana bhUpatie paNa peAtAne peAtAnI sabhAmAM beThelA joyA. te divasathI mAMDI yathAkta deva gurU dhama vigere traNathI vAsita thaelA udyAyana rAjA samyaktvadhArI thayA. huM (zrI vIraprabhu abhayakumArane kahe che.) have gAMdhAra dezane gAMdhAra nAme rAjA vaitADhaya parvata upara zAzvartI jina pratimAne vaMdana karavA gayA. tyAM te vaitADhaya parvatanA mUlamAM vaMdanA karavAnI icchAthI beThA. prasanna thaelI zAsanadevIe tenu ISTa pUrNa karyuM. zAsanadevIe kRtakRtya evA tene ISTa phaLa ApanArI ekasA ATha gALIo ApI. eka geALI meDhAmAM nAkhI gAMdhAre vicAra karyo ke " vItabhaya nagare jaI devAdhidevanI pratimAne vaMdanA karUM." Ama vicAra karavA mAtramAM te vItabhaya nagare gaye tyAM devAdhidevanI pratimAne prabhAvatInI dAsI kubjA pUjatI hatI. bIje divasa gAMdhAranA zarIre kAMi rAga thayeA. jinadharmane viSe prItivALI mukhtAe tenI bhakti karI. gAMdhAre pAtAnuM mRtyu pAse AvyuM jANI kubjAne se gALIe ApI dIdhI, tyArapachI Artta dhyAna rahita evA teNe dIkSA lIdhI. kukhaDA rUpavALI kukhtae paNa sArUM rUpa pAmavAnI IcchAthI eka goLI mukhamAM nAkhI. tethI te paNa devInI peThe divya rUpa dhAraNa karanArI thaI, te gALI vaDe kubjA suvarNanA vartuthI paNa adhika rUpavALI thai tethI lokoe tenuM suvarNa zulikA evuM nAma pADyuM. ', have suvaNa gulikAe bIjI gALI mukhamAM mUkI vicAryuM je mhArA sarakhA rUpavAlA pati vinA mhArUM AvuM rUpa vRthA che. A udyAyana rAjA teA mhAre pitA samAna che, ane bIjA rAjAe te tenA sevaka che. mATe uddhRta evA caDapradyotana rAjA mhArA pati thAo. " suvarNa kulikA Ave vicAra karatI hatI evAmAM koie prathamathI caDapradyotana pAse suvarNa zulikAnA rUpanAM vakhANa karyA haze. tethI mAlavapati caDapradyotana bhUpatie eka dUta suvarNakulikA pAse tenI yAcanA karavA meAkalpe ! te tyAM AvI tenI prArthanA karI eTale suvaNuMgulikAe kahyuM, " tuM caMDapradyotana rAjAne ahiM teDI lAva." te suvarNagulikAnA kahyA pramANe mAlavapatine khabara ApyA. pachI caMDapradyotana rAjA, arAvaNu hasti upara beThelA iMdranI saMpattine dhAraNa karatA chatA vAyu sarakhA vegavAlA hasti upara besI rAtrIe vItamaya nagara pratye ALye, jevI rIte caMDapradyotana rAjAne suvaNuMgulikA rUcI, tevIja rIte suvaNu gulikAne mAlavapati prasanna paDayA. mAlavapatie suvarNa zulikAne kahyuM " he suMdarI ! Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathA targata zrIudAyanI rAjarSinI kathA. (233) tuM hArI nagarI pratye cAla." suvarNagulikAe kahyuM "huM A devAdhidevanI pratimAne mUkI daI kSaNamAtra paNa jIvI zake tema nathI mATe he rAjana! tamAre A mUrtinA samAna bIjI mUrti lAvIne tyAM sthApana karavI athavA te A mUrtine ja tyAM laI jaIne sthApavI." pachI caMDapradyatana bhUpati, devAdhidevanI pratimAsamAna rUpa AlekhI laI ane te rAtrI prItithI teNInI sAthe kIDA karavAmAM nigamana karI savAre pitAnI ujajayinI nagarI pratye cAlyA gayA. tyAM caMDapradyatana bhUpatie jevI joI hatI tevI jAtivaMta caMdananA kASTanI zrI vIraprabhunI pratimA karAvI. pachI teNe pitAnA pradhAnane pUchayuM ke meM A devAdhidevanI navIna pratimA karAvI che tenI pratiSThA koNa karaze?" pradhAne kahyuM. "he pRthvInAtha ! anaMta bhavanA saMdehane nAza karanArA tathA kevalajJAnI evA kapila muni e pratimAnI pratiSThA karaze. pachI caMDapradyatana rAjAnI vinaMti uparathI upazamadhArI kapila munie vAsakSepa nAkhavA pUrvaka te navIna mUrtinI pratiSThA karI. pachI caMDapradyatana rAjAe te pratimA vAyunA sarakhA vegavAlA hastinI pITha upara mUkI ane pote paNa harSathI te pratimAnI sevA karato chate hasti upara caDho. hastinA divya vAhanathI paNa adhika vegathI vItabhaya nagarane viSe jaI teNe te pratimA kujA (suvarNagulikA)ne ApI. kunnAe paNa te pratimAne maMdIramAM sthApana karI tathA pUrvanI pratimA laI caMDapradyatana rAjA pAse AvI caMDapradyotane bhUpati paNa pratimAsahita kunjAne hasti upara besArI turata pitAnI nagarI pratye gaye. A vakhate tenI ujajayinI nagarI jANe pitAnI sAme AvI hoyanI? ema tene mAlama paDayuM. ekadA kunzAe tathA caMDapradyatana rAjAe vidizA nagarInA bhAyala chIne te vidyummAlI devatAe banAvelI goziSa caMdananI mUrti pUjA karavA seMpI. kAraNa teo bahu viSayAsakta hovAthI mUrtinI pUjA karI zakatAM nahetAM. eka divasa bhAyale jANe mUrtimaMta tejane samUha hAyanI? evA ane pitAnA hAthathI ja caMdanAdi vaDe teja jinapratimAne pUjana karatA be uttama purUSane dIThA. daSTine sukha ApanArA ane uttama kAMtithI dedIpyamAna evA te bane purUSane joI bhAyale temane pUchayuM ke "tame keNa che ?" teoe kahyuM. "ame pAtALamAM rahenArA kaMbala zaMbala nAmanA nAgakumAra chIe. dharaNendranI AjJAthI ame niraMtara vidyanmAlI devatAe banAvelI devadhidevanI A pratimAne caMdanAdi pUjanasAmagrIthI pUjA karavA mATe ahIM AvIe chIe, A hadayanI aMdara rahelI vidisA nadInA mArge thaI ame marAla pakSInI peThe Ava jA karIe chIe," bhAyAle kahyuM. " tame kRpA karI pAtAlanA tamArA bhuvane mane dekhADe. valI mane tyAMnI zAzvatI pratimAne jevAne manoratha che te mahAre mane ratha pUrNa kare. kAraNa devatAnuM darzana niSphaLa thatuM nathI." pachI te banne devatAo nadImA adhuM pUjana karelA bhAyalane turata pAtAla pratye Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) zrIRSima'Dala vRtti-uttarAddha lai gayA. bhAyale tyAM zAzvatI pratimAne harSathI vaMdana karyuM eTale dharaNendre tene kahyuM ke " varadAna mAga varadAna mAga. " bhAyale kahyuM, " nAtha ! jevI rIte leAkamAM mhArUM nAma prasiddha thAya tema kareA. kAraNa manasvI purUSone eja sArarUpa che. " nAgarAje kahyuM. " caDapradyotana rAjA ahIM hArA nAmathI daivika nagara vasAvase. paNa tuM zrI jinezvaranI aDadhI pUjA karIne ahiM AvyeA chuM. mATe kAle karIne mithyAdraSTijanA te pratimAnuM gupta rIte pUjana karaze. eTaluM ja nahiM paNa te mithyAdraSTie te pratimAne bahAra sthApana karIne A bhAyala nAmanA Aditya (sUrya) che. ema kaheze ane bhAyalasvAmI sUrya evA nAmanI te mUrtine pUjaze. kAraNake sarva mANasAe udghASaNa karelI yukti paNa niSphaLa nathI thatI. " bhAyale kahyuM. 66 hA hA ! huM pApI Dho, huM maheMdra ! mane dhikkAra che dhikkAra che. A eka mhArUM na nivArI zakAya tevuM amaMgala thayuM. kAraNake devAdhidevanI pratimAne pratinidhi anAvI Aditya evA mhArA nAmathI anyajane pUjaze. " iMdre kahyu, " huM bhAyala ! tuM zAka na kara. emAM ApaNe zuM karIe, kAraNake dUSama kALanuM A ceSTita bahu prakhala che. " pachI nAgakumAra devatAoe teja mArga vaDe bhAyalane svamanA darzananI peThe tenA pUrva sthAnake pahAMcADayA. have ahiM vItabhaya nagaramAM kRtArtha evA udAyana bhUpati savAre jinezvaranI pUjA karavA jinaprAsAda pratye AnyA. tyAM teNe potAnI Agala karamAI gaelI puSpamAlAvALI pratimA joi vicAryuM je " A pratimA kAi bIjI che. prathamanI nathI. kAraNa ke te pratimA upara savAre caDAvelA puSpA sAMje paNa jANe turatanA caDAvelA hAyanI ? evAM dekhAya che. valI jANe staMbha upara kArelI putaLI hAya nI ? ema ahiM niraMtara rahetI evI devadattA dAsI paNa jANe marI gai hAyanI ema dekhAtI nathI. unAlAmAM jema mAravADamAM pANI sukAi jAya tema hAthIonA mada gaLI gayA che mATe ahIM nizce anilavega nAmanA ga dhahasti AvyA hAya ema mane lAge che. rAtrIe cAranI peThe avaMtInA rAjA caDapradyotana anilavega nAmanA hastinI sahAyathI ahIM AvI pratimAne tathA devadattAne haraNu karI gayA che. " pachI krodhathI ka MpatA agavAlA udAyana rAjAe caMDapradyotana upara * caDAi karavA mATe jayapaDatu vagaDAvyeA. sarva sainya sajja karI udAyana bhUpatie zubha divase atipracaMDa tejavAlA ca'Dapradyotana tarapha prayANa karyuM. jema rUdranI sAme caMdra prayANa kare tema caMDapradyotana tarapha prayANa karatA evA udAyana rAjAnI pAchala bIjA mahA tejavAlA mukuTabaddha daza rAjAe cAlyA pachI jaMgala dezanI bhUmi pratye gaelA udyAyana rAjAnA sainyane prANanA nAza karanArI mahA tarasyA utpanna thai. tarasyAthI paraspara athaDAi paDatA ane pRthvI upara AleATatA evA subhaTA divasa chatAM paNa ghuDanI peThe mArgane viSe kAMi paNa dekhatA nahAtA. A vakhate Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntagata zrIudyAyana' rASinI kathA ( 235 ) udAyana rAjAe pAtAnI rANI prabhAvatInA jIva rUpa je svargamAM devatA utpanna thayA hatA tenuM smaraNa karyuM devatAe turata tyAM AvIne traNa mhoTAM talAvA banAvI ApyAM. pachI jalapAna karI karIne sarva sainya svastha thayuM. kahyu` che ke mANase anna vinA jIvI zake paNa jaLa vinA teA jIvI zake nahIM. pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatA potAnA sthAnake gayA ane udAyana bhUpati ujjayinI nagarIe pahAMcyA. tyAM dUtanA mukhathI udAyana rAjAne tathA ca'pradyotanane sainyane sukha ApanArI dha vRttinI peThe saMgrAmanI vAta thai. dhanya evA udAyana rAjA saMgrAma karavAnA ratha upara beThA ane turata raNatura (yuddhanA vAjIMtrA) vAgyAM. pachI udAyana rAjAne na jItI zakAya evA jANI caMDapradyotana rAjA potAnA anilavega nAmanA uttama hasti upara beThA. caMDapradhAtana rAjAne hasti upara beThelA joI udAyana rAjAe kahyuM. " are adhama ! tuM bhraSTa pratijJAvAleA thayA chatA samartha thayA nahIM. ema kahI udAyana rAjAe caMDapradyotananA hastine cAre bAjue bhamAvI sarva prakAranA abhisArathI yuddha AraMbhyuM, temAM teNe sAyanA samAna tIkSNa mANeAe karIne caDapradyotananA mukuTane tathA anilavega hastinA caraNane vidhI nAkhyA. sarva aMgAne viSe prasaratI khANunI ati pIDAthI bahu kaSTa pAmeleA hasti kAMi paNa javA samartha thayA nahIM tethI te tyAMja paDI gayA turata udyAyana bhUpati ca'Dapradyotanane hasti uparathI nIce pADI, hAthavatI pakaDI, bAMdhI ane peAtAnA sainya pratye lAnyA. tyAM teNe caMDapradyotananA kapAlamAM "tuM mhArI dAsInA pati thayA che. " evA AtmaprazastinA akSara karAvyA. pachI udAnaya rAjA caDapradyotanane peAtAnA sevaka samAna banAvI peAte ujjayanI nagarI pratye te divya pratimA levA mATe AnyA. tyAM te divya pratimAne namaskAra karI, pUjana karI levA mATe upADavA gayA paraMtu parvatanI peThe te pratimA jarA paNa calAyamAna thaI nahi. tethI vidyungAlI devatAe banAvelI te pratimA pratye udAyana rAjAe kahyu ke " he svAmina ? zuM huM abhAgyavAna chuM je Apa mhArI nagarI pratye nathI padhAratA ? A vakhate mUrtinA adhiSThAyaka devatAe kahyuM " he udAyana ! zAka na kara kAraNake thArA nagarane viSe rajovRSTithI sthaLa thavAnuM che. mATe huM tyAM nahiM AvuM. " adhiSThAyaka devatAnI AvI AjJAthI uThAyana peAtAnA nagara tarapha vidAya thayA. rastAmAM tenA prayANane rokI rAkhanArI vRSTi thai, tethI teNe tyAMja uttama nagara vasAvI chAvaNI nAkhI. kahyuM che ke jyAM rAjAe nivAsa kare tyAMja nagara jANavuM. sAthenA daza rAjAe paNa rakSaNa mATe dhuLanA koTa karI tyAM rahyA jethI te chAvaNI dazapura nAme prasiddha nagara thayuM. udAyana rAjA caDapradyotanane bhAjanArdika vaDe jANe potAnA AvAja kSatriya dharma hoyanI ? ema potAnuM khala dekhADatA hatA. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 236 ) zrIRSima'Dala vRtti uttarA ekadA vArSika parva AvyuM. eTale udAyana rAjAe, zrAvaka dhI hovAthI upavAsa karyA. rasAiyAoe udAyana bhUpatinI AjJAthI mAlavapati capradyotanane pUchyu` ke " he narapati ? Aje zuM jamaze ? " rasoiyAnAM AvAM vacana sAMbhalI bhaya pAmelA caMDapradyotana rAjA vicAravA lAgyA. "nice Aje A prazna kuzalakArI lAgatA nathI. kharekhara A vacana vadhakhadhanane sucavanArUM dekhAya che. " caDapradyotane rasoiyAne pUchyuM "tame ha MmezAM teA pRyA vinA avasare emane ema leAjana lAveAche! ane Aje pUchavAnuM zuM kAraNa che?" sasAIAe kahyuM. " huM bhUpati ! Aje payuMSaNuparva che mATe aMta:pura sahita amArA rAjAne upavAsa haMmezAM te! amArA rAjAne mATe je bhAjana karyuM hAya tenAthIja Apane bhAjana karAvatA ane hamaNAM te ApanA mATeja rasAi karavAnI che mATe pUchIe chIe. " caDapradyotane kahyu. he raseAIyA ! 66 ,, tyAre to Aje huM paNa nizce upavAsa karIza. tame Aje paryuSaNuparvanA khabara ApyA te bahu sArU karyuM. kAraNu nice amArA kuLane viSe paNa zrAvaka dharma che." rasoIyAe caMDapradyotananu' kaheluM sa udAyana rAjAne kahyuM. udAyane hasIne kahyuM, nizce teNe dhRtapaNAthI A kapaTa jANyuM che. badhIkhAnAmAM rahyA chatAM paNa teNe je te prakAre A mhArUM uttama parva karyuM " ema vicAra karI teNe caMDapradyotanane khamAvI tenA kapALamAM lakhelA akSarane DhAMkavA mATe paTTabaMdha karyA. te divasathI AraMbhIne rAjAe vaibhavane sUcavanArA paTTadha kare che. udAyana rAjAe caMDapradyotanane tene pUrvanA mukuTa bAMdhI ujiyanInuM rAjya pAchuM sAMkhyuM ane varSAkALa ni mana thayA pachI pAte pAtAnA vItabhaya nagare gayA, chAvaNImAM vepArane arthe AvelA vaizyA tyAM rahyA. tethI te nagaranuM dazapura evuM nAma te vepArIethIja prasiddha pAmyuM, ekadA udyAyana vidizA nagarI pratye jai " A devanirmita nagarane iMdre bhAyalasvAmi nAmavI kaheluM che, te vRthA kema thAya " ema vicAra karavA lAgyA. pachI harSita thaelA teNe vighungAlI devatAe karelI prabhunI pratimAne pUjana karavA nimitte bAra hajAra gAma ApyAM. pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatAe vItabhaya nagaramAM AvI udAyana rAjAne sukhe pratiAdha karyA. " huM nRpa ! je ahIMyAM zrI va mAnasvAmInI pratimA che te paNa nizce mAnya che. te paNa uttama tIrtharUpa che kAraNa te pratimAne paNu kevaLajJAnathI dIpyamAna evA kapila nAmanA brahma sAdhue pratiSThA karelI che. mATe A devAdhidevanI pratimA tyAre pUjana karavA ceAgya tathA vaMdana karavA cAgya che vaLI tyAre avasare dIkSA levI." devatAnuM A sarva vacana aMgIkAra karI rAjA udyAyana te pratimAne pUjavA lAgyA ane udAyana bhUpatinA cittarUpa vanane siMcana karavAmAM megha samAna te devatA paNa aMtardhyAna thai gayA. ekadA dharma kAryane viSe udyamavaMta thaelA udAyana rAjAe pASadhazALAmAM pAkhI (cAdaza)nA pASaNa karyA zubha dhyAnathI rahelA te bhUpatine madhya rAtrIe uttama Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntargata zrIudAyana rAjarSinI kathA (ra7) vivekanA baMdhurUpa evo adhyavasAya utpanna thayo ke "zrI viraprabhue je gAma nagarane pavitra karyA che te dhanya che vaLI je rAjAoe temanA mukhathI dharma sAMbha nyo che teone paNa dhanya che. te prabhunI dharmadezanAthI ujavala pratibodha pAmI jemaNe zrAvakadharma Adaryo che te ja kRtArtha thayA che. temaja te prabhunA prasAdathI. jeo virati pAmyA che teo vaMdana karavA gya tathA vakhANavA che ane temaneja vAraMvAra namaskAra thAo. hamaNa je te prabhu vihAra karatA karatA ahiM Ave te huM temanI pAse sarvavirati aMgIkAra karI kRtArtha thAuM" A vAta jANu zrIvIraprabhu te udAyananA hitane mATeja caMpApurIthI devatAoe viMTAelA chatA tyAM samavasaryA. uttama buddhivALo udAyana prabhu pAse jaI dharma sAMbhaLI ghare gayo. tyAM te vicAravA lAgyo ke "je vratecchu evo huM mArA putra abhicine rAjya ApuM te meM tene nava prakAranA nRtya karanAra naTa banAvyuM ema kahevAze kAraNe nItinA jANa purUSo paNa rAjyane naraka ApanAruM mAne che. mATe huM mahArA putrane te rAjya nahi ApuM kadApi ApuM te temAM tenuM hita zuM thavAnuM? pachI nispRha ane bhinna svabhAvavALA udAyana rAjAe potAnA bhANeja kezIne pitAnI rAjyalakSamI ApI. vaLI teNe jIvatasvAmInI pratimAnA pUjanane arthe bahu gAma, nagara ane AkarAdi AvyAM zrI mahAvIra prabhu abhayakumArane kahe che ke, pachI idrine damana karanArA udAyana bhUpatie kezIe karelA niSkamaNuM utsavapUrvaka amArI pAse dIkSA lIdhI. vratanA divase chaThTha, aThThama vigere tIvra tapathI teNe pitAnA dehane pUrva bhavanA karma thI zuddha karyo. A vakhate pharI abhayakumAre namaskAra karIne zrI jinezvarane pUchayuM ke "e udAyana rAjarSine uttarakAla ke thaze?" prabhue kahyuM. "pRthvI upara vihAra karatA evA te munine koI eka divasa akALe apacca bhejana khAvAthI mahAvyAdhi thaze. te vakhate nirvigha aMta:karaNavALA vaidyo guNanA samudrarUpa temane kaheze ke "he muni ! dahIM bhakSaNa karo pachI dehane viSe Asakti rahita evA paNa te muni gaSTane viSe vihAra karaze kAraNa ke tyAM nirdoSa evuM dahinuM bhajana malavuM sulabha hoya che. ekadA te muni vitabhaya nagara pratye jaze. te vakhate tyAM kezI bhANeja rAjya karatA hatA. udAyana rAjarSine AvyA sAMbhaLI pradhAne kezIne kaheze ke "hamaNAM cAritrane tyajI devAnI IcchAvALe tamAre mAme ahIM A vela che. iMdrapada samAna samRddhivaMta rAjyane tyajI daI te zAMtabhAvane pAmyA hatA. paNa hamaNAM te te pharI rAjyane arthe AvyA che. mATe tamAre temane vizvAsa kare nahi." kezIe te pitAnuM rAjya Aje bhale svIkAre" ema kaheze. eTale duSTa buddhivALA maMtrIo pharI tene kaheze ke " pUrvanA puNyathIja tamane rAjya maLyuM che. te tamane keIe ApyuM nathI. rAjAne dharma e nathI je Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) zrI aSimaMDala vRtti uttarAddha. lIdheluM pAchuM ApI de. rAjAe te balavaDe bhAI pAsethI, mAmA pAsethI, pitA pAsethI athavA te mitra pAsethI rAjya laI le che. e keNa mUkha hoya je lIdheluM pAchuM mUkI de. " pradhAnonAM AvAM vacanathI harSa pAmele kezI pharI kaheze. " tyAre temanuM mRtyu zI rIte thAya?" pradhAne kahyuM. " viSathIja karAvAya. pachI kezInI AjJAthI kaI eka govAlaNa viSamizrita dahiM udAyana mahaSine Apaze. prabhAvatInA jIva rUpa devatA viSanuM haraNa karI munine kaheze ke tamane ahiM viSayukta dahinI prApti thaze. mATe have dahIMnI IcchA karaze nahIM. " muni dahiMnuM bhakSaNa nahi kare tethI temanA zarIre rega vRddhi pAmaze. kAraNa ASadhanuM sevana na karavAthI rege vRddhi pAme che. pharI muni reginI nivRtti mATe dahinuM bhajana leze. paNa devatA te viSanuM haraNa karaze. Ama traNa vakhata devatA viSanuM hiraNa karaze. ekadA pramAdathI devatA viSanuM haraNa karaze nahIM tethI muni viSamizrita dahinuM bhakSaNa karaze. viSathI utpanna thaelI pIDA bahu vRddhi pAmaze tyAre pitAne kAla samIpa AvyuM jANuM te mahA muni anazana leze, trIsa divasa sudhI anazana pAlI samAdhithI kevala jJAna prApta karI karma rahita evA te munirAja mokSa pAmaze. udAyana rAjarSi mekSa pAmyAnuM jANe bIjI kAlarAtrI hoyanI tema devatA kapa pAmaze tethI te dhuLa vaDe karIne vItabhaya nagarane pUrI deze. ane dhuLanI vRSTithI divasane paNa rAtrI jevo karI deze. A vakhate kapila munie pratiSThita karelI pratimA dravyanI peThe bhUmimAM daTAI jaze. je kuMbhakAranA gharamAM udAyana rAjarSi raheze te kuMbhArane devatA bIje sthAnake laI jaI ne tenA nAmathI navuM nagara sthApana karaze. nirbhaya evA abhayakumAre pharI namaskAra karI zrI viraprabhune pUchyuM. te vizvapati ! pachI zuM thaze te jhaTa kahe. " prabhue kahyuM. " jyAre udAna rAjAe pitAnuM rAjya pitAnA bhANeja kezIne ApyuM. tyAre udAyananI strI prabhAvatIne putra vicAravA lAgyuM ke "huM rAjyane gya, niraparAdhI ane bhakata e putra chatAM pitAe mane rAjya na ApatAM pitAnA bhANejane ApyuM te sAruM karyuM nathI. pitAe prabhu paNathI je ayogya karyuM che te kIka che. paNa huM kezInI sevA te zI rIte karIza. kAraNa udAyanane putra te huMja chuM." A pramANe vicAra karI te abhici pitAthI parAbhava pAme chate kuNika rAjA pAse jaze. kAraNa mAnavaMta purUSane parAbhava thaye chata paradeza javuM egya che. kRNika abhicine mAsIne putra bhAI thAya che. tethI te tyAM tenI dekharekha nIce sukhathI raheze. jIvAjIvAdi tatvane jANa, sAdhune upAsaka ane vivekavALe te abhici zrAvaka dharma pAlaze. jo ke te abhici bahu varSa paryata akhaMDita rIte zrAvaka dharmane pAlaze khare paNa pitAthI thaelA para bhavane smaraNa karate chate pitA uparanuM vairatyajI deze nahIM. chevaTa paMdara divasanA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA munipugavanI kathA. ( 239 ) anazanathI salekhanA karI te aiica AleAcanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne aNurapaNe utpanna thaze. tyAM te eka palyApamanuM AyuSya pAlI mahA videha kSetrane viSe utpanna thaze. tyAMthI nirabhimAnI evA te meAkSa pAmaze. zrI mahAvIra prabhue varNana karelA udyAyana rAjAnA citrane sAMbhalI abhayakumAra, " huM jinezvara ! have mhAre rAjyanu kAMi prayeAjana nathI. " ema kahI tathA prabhune vaMdanA karI zreNika rAjA pAse AvIne kahevA lAgyA. " huM tAta ! jo huM rAjA na heAuM te muni thAu chuM. kAraNa ke zrI vIra prabhue tA chello rAjiSa udyAyana kahyo che. tamArA putrapaNAne pAmI tathA zrI vIra prabhune malI jo hu saMsArathI na bhaya pAmuM arthAt saMsArathI vairAgya na pAmuM tA pachI mhArA vinA khIjo adhama kayA jANavA ? huM tAta ! jo ke mhArUM nAma abhaya che te paNa saMsArathI sabhaya thayA chuM mATe mane AjJA Ape ke jethI huM vizvanA jIvAne abhaya ApanArA zrI vIra prabhunA Azraya karUM. mhAre pramANa sukhavAlA rAjyathI saryuM. kAraNa jinezvarAe satASanA sAravAlA sukhane uttama kahyuM che. " zreNika rAjAe bahu kahyuM paNa jyAre abhayakumAre rAjya svIkAryuM nahIM, tyAre zreNike tene dIkSA levAnI rajA ApI. pachI abhayakumAre tRNunI peThe rAjyasukha tyajI daI prabhu pAse sASasukhanA samudra rUpa dIkSA lIdhI. abhaya kumAre dIkSA lIdhA pachI zreNika rAjAnI AjJA laI naMdAe paNa zrIvaddhamAna svAmI pAse dIkSA lIdhI. naMdAe dIkSA levAnA avasare e divya kuMDala ane e dukula hA vihAne ApI dIdhA. pachI sura asurAthI sevana karAyalA zrI vIraprabhue bhavyajanAne pratidha karavA mATe khIje vihAra karyAM. alayakumAra, tIvra tapa karI, dIrghakAla cAritra pALI anuttara devaleAkanA vijaya vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. zrI vIraprabhunA mukhathI udAyana rAjAne chello rAjiSa jANI jeNe peAtAnA saMtASathIja pitAe ApeluM rAjya tyajI dIdhu, temaja jeNe zrI jinezvaranI AjJAthI mAtA sahita nila cAritra pAlI vijaya nAmanA devaleAkamAM devapada svIkAryuM, te zrI abhayakumAra munine huM harSa thI vaMdanA karUM chuM. sa 'zrI abhayakumAra' nAmanA munipuGgavanI kathA saMpUrNa. rAyavarakannagAo, avaganni aThTha gahi apavvajjA | pulamavAdaLapua, vIreLa thirIgo dhamme / / 42 / / bhikhUpaDimA bArasa, phAsia guNarayaNavaccharaM ca tavaM // patto mehakumAra, vinaye phArasaMgavaza // 242 // zrI vIraprabhue pUrvabhavanA kathana pUrvaka dharmane viSe sthIra karelA ane tethIja uttama ATha rAjakanyAne tyajI daI dIkSA lenArA meghakumAra, bhikSunI bAra prakAranI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 240 ) zrIRSima'DalavRtti uttarAddha pratimA vahana karI tathA guNarayaNu saMvatsara nAmanuM tapa karI pAMcamA vijaya nAmanA devalAka pratye gayA. // 142-143 5 - s&> je 'zrI meghamA' nAmanA munivaranI dayA. rAjagRha nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene guNavata dhAriNI nAme strI hatI. IcchA pramANe viSayasukha bhAgavatA evA teone meghanA uttama svamathI sUcita meghakumAra nAme putra thayA. mAtA pitAe tene kaLAcAya pAse bhaNAvyeA anukrame te putra, strIonI draSTirUpa mRgapaktine bAMdhavAmAM vANurA samAna caiAvanAvasthA pAmyA. pitAe snehathI tene ATha rAjakanyAe paraNAvI, jethI te pUrvanA puNyayeAgathI paMca prakAranAM viSayasukha bhAgavavA lAgyA. ekadA zrI va mAnasvAmI rAjagRha nagare samavasaryA. devatAoe tyAM samavasaraNa racyuM. zrI vIraprabhune samavasarelA jANI putra sahita zreNika rAjA atyaMta bhaktivaDe mhATI saMpattivaDe prabhune vadana karavA gayA. traNa pradakSiNA pUrvaka vaMdanA karI sAvazvAna manavALA te tyAM ceAgya Asane beThA. pachI zrI vIraprabhue amRtasamAna madhura vANIthI mithyAtva rUpa aMdhakArano nAza karanArI uttama dha dezanA ApI. dezanA sAMbhaLI zreNika rAjAe samyaktva lIdhuM ane abhayakumArArdike sukhakArI evA zrAvaka dharma AdaryA. pachI hAthoDI tIrtha nAthane namaskAra karI zreNika, prabhunI AjJAthI harSa pAmatA chatA putrA sahita ghare gayA. A vakhate meghakumAre hAtha joDI AnaMdathI dhAriNIne tathA zreNikane madhura vANIthI kahyu ke " huM mAtA pitA ! tamAe mhArUM mAhathI kALa paryaMta lAlana pAlana karyuM che te huM kevala tamArA zramane arthe ja thayA chuM, chatAM vinati karUM chuM ke A anaMta du:khathI bharapUra evA saMsAravAsathI huM bhaya pAmuM chuM, ane saMsAranA bhayane dUra karanArA zrI arihaMtaprabhu hamaNAM ahiM virAje che. mATe saMsArathI udvega pAmelA mane tame hamaNAM rajA Apo ke jethI huM te mahAvIraprabhu pAse dIkSA lauM." mAtApitAe kahyuM. "he putra! nice vrata bahu duSkara cha ane tuM kAmala che te te vratane tuM zI rIte pALIza ? " meghakumAre kahyu huM saMsAravAsathI bhaya pAmyA chuM mATe duSkara evA paNa vratane pAlIza. mATe hamaNAM mane jhaTa rajA Ape. putrAdikanuM mRtyu mAtApitAthI nivArI zakAtuM nathI. teA paNa huM jinezvaranA zaraNathI mRtyune chetarIza." zreNike kahyuM, " je tane saMsAranA bhaya che. tApaNu amane prasanna karavA mATe eka divasa rAjaya aMgIkAra kara. " meghakumAre te vAta aMgIkAra karI eTale zreNike tene rAjyAsana upara sthApana karyA ane harSathI kahyuM ke have huM tyArU kAma zuM karU? " meghakumAre kahyu ke huM tAta ! mhAre dIkSA levAnI icchA che mATe mhAre arthe pAtrAM, rAharaNa ityAdi vastuo lAve " jo ke zreNikane A vAta mADunA vaMzathI ': ,, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MAAA zrIme kumAra nAmanA munivaranI kathA (24) gamatI nahatI te paNa vANIthI baMdhAI gaele ane saMyama mArgane pUre rAgI hovAthI teNe te sarva vastuo magAvI ApI. pachI meghakumAre zrI jinezvara prabhu pAse jaIne dIkSA lIdhI. rAtrIe meghakumAra bAraNa Agala saMthArA upara sute hate te vakhate bIjA sphoTA sAdhuonA javA AvavAthI temanA caraNane prahAra meghakumArane thatA. Ama bIjA sAdhuone pAdaprahAra thavAthI meghakumAra vicAra karavA lAge ke "huM rAjya tyajI daI nidhana thaye, tethI A sAdhuo mane pAdaprahAra kare che. save sthAnake dhanavaMta mANasaja mAna pAme che mATe have huM paNa savAre vrata tyajI daI ghare jaIza." A pramANe vicAra karatA meghakumAra munie rAtrI mahA kaSTathI nivRtta karI savAre vrata tyajI devAnI IcchAthI prabhu pAse gayA. zrI mahAvIra prabhue jJAnathI tene bhAva jANIne kahyuM "he vatsa! tuM saMyamathI kema bhagna pariNAmavAle thayo che temaja te pitAnA pUrvabhavane kema nathI saMbhAra te? sAMbhala hArA pUrvabhava AthI trIjA bhave tuM vaitADhaya parvata upara merUprabha nAme hasti hato. ekadA tyAM dAvAnala saLage tethI tuM tyAMthI nAsIne eka talAvamAM gaye. tyAM tuM kAdavamAM kheMcI gayuM tethI balavaMta evA bIjA hastioe tane mArI nAkhe. sAta divasa pIDA pAmyA pachI tuM marI gayo ane viMdhyAcalane viSe teja nAmathI mahoTA gajarAja paNe utpanna thayA. eka divasa vidhyAcala upara dAvAnala saLage joI tane jAtismaraNa jJAna upanyuM tethI teM tRNa vigerene ukheDI nAkhI pitAnA yuthanuM rakSaNa karavA mATe traNa mAMDalAM karyA. valI eka divasa dAvAnala salage tethI pota potAnA mAMDalA pratye jatA evA mRgAdikathI be mAMDalAM te bharAI gayAM. tuM pitAnA parivArasahita trIjA mAMDalAmAM uo rahyo evAmAM tane kharaja AvavAthI te khajavAlavA mATe tyAre eka paga uMce karyo. te paga uMce karyo eTale turataja bahu janAvaranA ghasArAthI pIDA pAmatuM kaI eka zazala sthAna na maLavAne lIdhe tyAMja AvI ubhuM rahyuM pitAnA paga mUkavAnA sthAnake zazalAne ubheluM joI dayAthI pUrNa manavale tuM cothe paga pRthvI upara mUkyA vinA traNa pageja ubhe rahyo. aDhI divase dAvAnala zAMta thayo eTale zazalA pramukha sarve prANuo sudhA tRSAthI pIDA pAmelA hovAthI cAlyA gayA. tuM jevo tyAMthI cAlavA gaye teja paga uce rAkhavAthI thayelI pIDAne lIdhe pRthvI upara paDI gaye. pachI kSudhA tRSAthI paravaza thayele tuM trIje divase mRtyu pAmyA. te prANI upara dayA rAkhI te puNyathI hamaNAM tuM rAjaputra thaye chuM te have A manuSyabhavane vRthA zA mATe hArI jAya che? te eka zazilAnuM rakSaNa karavA mATe traNa divasa ubhA rahI chevaTa dehane tyAga karyo to pachI sAdhuonA paganA prakAranA kaSTathI cAritrathI kema bhraSTa thAya che ? tuM eka jIvane abhaya ApavAthI AvuM phala pAmyuM te pachI sAdhunI peThe sarva jIvane - 1 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242) zrIRSima'lavRtti uttarA abhaya ApavAnuM uttama la pAmI tenAthI zAmATe bhraSTa thAya che. mATe peAtAnI lIdhelI pratijJA pALa ane saMsAra samudrane utara, kAraNa; saMsArasamudrane taravAnA kAraNa rUpa A manuSya bhava bahu durlabha che, " zrI vIraprabhunAM evAM vacana sAMbhalI vratane viSe sthira thaelA meghakumAre mithyAduSkRta i ghAra tapa AcaryuM. uttama rIte cAritra pAlI te meghakumAra mRtyu pAmIne vijayane viSe devatA thayA tyAMthI cavI videha kSetramAM utpanna thai tyAMthI meAkSa pAmaze. jemaNe sugurU pAse kalAsahita ekAdazAMgInA abhyAsa karyo ane jemaNe zrI va mAnasvAmInI AjJAthI sAdhuonI paDImA vahana karIne guNaratnavatsara nAmanuM tIvra tapa karyuM. te mAhurahita ane kSamAnA maMdIra rUpa zrI meghakumAra munivarane huM vaMdanA karUM chuM. valI uttama evA zrI vIraprabhunA upadezane sAMbhalI jemaNe mahAsaMpatti tyajI dai cAritra lIdhuM pachI sAdhuonA pAdaprahArathI bhagna pariNAmavAlA thaelA jANI vIraprabhue kahelA pUrva bhavanA sakha'dhane jANI cAratramAM sthira thaelA ane mRtyu pAmIne vijaya devalAkamAM utpanna thaelA meghakumAra muninI huM stuti karUM chuM. " 'zrImeghakumAra' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa sAmissa vayaM sIsatti, cattaverA surIisA hariA || segaLa vaLApa, travane vidA // 44 // kayaguNarayaNA ikkAra-saMgiNo solavIsavarisavayA // phrUTa nayaMte patto, avaro gavApha Ja vimALe // prum // '' secanaka hasti mRtyu pAmIne ratnaprabhA narakane viSe utpanna thaye chate zAsanadevatAe AkaSa Nu karIne zrI vIraprabhu pAse pahAMcADelA ane " ame vIraprabhunA ziSyA chIe. " ema kahetA evA agIyAra aMganA dhAraNahAra hA ane vihA paikI zeALa varSanI avasthAmAM guNaratna sa Mvatsara tapa karI haa jayaMta nAmanA vimAna pratye gayA ane vihalla vIza varSanI avasthAmAM teja tapa karI aparAjita vimAnamAM utpanna thayA. 5 144-145. 5 'zrIhaTa" ane 'zrIviSTa" nAmanA munivaronI thA. kalyANanA sthAna rUpa ane lakSmIe karIne maneAhara evA rAjagRha nagaramAM prajAne prIti utpanna karavAmAM tatpara evA zrI zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene zrI jinezvaranI AjJAthI pavitra AtmAvAlI, sArA kulamAM utpanna thaelI ane pativratA evI cellaNA ane naMdA vigere bahu strIo hatI tathA buddhima Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhula ane zrIvihula' nAmanA munivarenI kathA. ( 243 ) lAdi guNAthI zAlatA evA meghakumAra, alayakumAra ane nardiSe vigere putro pazu bahu hatA. abhayakumAre prabhu pAse dIkSA lIdhI, tyAre zrI zreNika rAjA vicAra karavA lAgyA ke " rAjyane cAgya, guNavAna ane pitAnI sevA karanArA te abhayakumAra hatA. paNa teNe te prabhunA mukhathI dharmopadeza sAMbhalI vairAgyavAsita thaI zrI jinezvara pAse dIkSA lIdhI che. have kRNikaja guNavAna ane cittane vizrAMtinA rathAna rUpa che tethI teja rAjya ceAgya che bIjo nathI kAraNa tenA samAna khIje saMpatti melavI zake tema nathI mATe huM rAjya kaNikane ApIza. " ema dhArI teNe halla vihallane secanaka hasti ane aDhAra serane hAra ApyA. have ahIM teja vakhate kuNika potAnA sarakhA kAlAdi daza bhAInI sAthe vicAra karatA kahevA lAgyA ke " ahA ! pitA vRddhAvasthAthI vyApta thayA teA paNu rAjyatRSNA tajatA nathI. putra rAjyayeAgya thAya tyAre pitAe dIkSA levI e ceAgya che. te abhayakumAra nizce zreSTha ryo ke jeNe yuvAvasthA chatAM rAjyalakSmI tyajI dIdhI ane A kAmAMdha pitA te potAnI jarAvasthAne paNa jotA nathI. mATe Aje pitAne AMdhI temanuM avasarane yAgya evuM rAjya ApaNe grahaNu karI laie, emAM ApaNane apavAda lAgavAnA nathI. kAraNa pitA vivekarahita thayA che. hai bhAIe ! pachI ApaNe rAjyanA agIyAra bhAga pADI vaheMcI laIzuM ane pachI adhIkhAnAmAM nAkhelA pitA teA bhalene bahu varSa jIve. " A pramANe vicAra karIne duSTa buddhivALA te sarve putrAe vizvAsI evA potAnA pitAne AMdhyA. kahyu` che ke kuputrA pitAne duHkha ApanArA thAya che. pachI kRNike pitA zreNikane popaTanI peThe pAMjarAmAM ghAlyA, eTaluMja nahi paNa dveSathI vizeSe bhaktapAna paNa ApavAne madAdaravALA thayA. zreNika daivathI AvI durdazA pAmyA chatAM kRNika tenI pAse keAIne javA detA nahIM. eTaluMja nahi paNa duSTa buddhivALA ane ati duSTa AtmAvALA kRNika pUrva bhavanA verane lIdhe nitya savAre potAnA pitA zreNikane seA cALaka mAratA. jo ke kUNika kAine zreNikanI pAse javA detA nahi teApaNu pAtAnA pati upara snehavALI mahAsatI cetlaNA peAtAnA kezane madIrAthI bhIMjAvIne tathA kezanI adara puSpanI peThe aDadanA bAkaLAnA pIMDane ghAlI nitya AdarathI zreNika pAse jatI ane aDadanA khAkaLAnA pIMDa patine khAvA mATe ApatI. zreNika, duSprApya evA te bhAjanane uttama leAjana sarakhuM mAnateA. vaLI cellaNAnA kezapAzathI paDatA evA madIrAnAM TIpAMne paNa te pIte. Ama karavAthI tene gADha tRSA pIDA karatI naheAtI temaja cAbukane mAra mAlama paDatA nahIM. AvI rIte pitA zreNikane AMdhIne kRNika pote rAjya karatA haeNtA. ekadA kUNika peAtAnA putra udAyIne kheALAmAM esArI bhAjana karavA beThA hatA. ardhabhAjana thayuM hatuM te vakhate pelA putra jANe tenA bhAjana karavAnA pAtramAM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimaMDala -uttarAddha ghI pIrasate hAyanI? tema mUtaryo. kRNika tarata mRtarathI bhijAeluM bhojana dUra karI bAkInuM putranA upara premane lIdhe harSathI khAvA lAgyA. A vakhate tyAM beThelI pitAnI mAtA cellaNane kRNike pUchayuM ke "he mAtA ! mhArI peThe bIjAne Ave kaI priyaputra haze? celaNAe kahyuM. "are pApI ! -pAdhama! tuM jevo hArI pitAne priya hatuM tevA bIjA keI nahotA. tuM mahArA garbhamAM Avyo tyAre mane duSTa DahoLe utpanna thayuM hatuM. te vakhate meM tane pitAne varI dhAryo hate. pachI meM gabhe gALI nAkhavA mATe bahu auSadha karyA paNa tethI te gaLI gayo nahIM paNa ulaTa puSTa aMgavALo thayo. kAraNa ke bhAgyavaMta purUSane sarva hitakArI thAya che. huM putranuM mukha kyAre joIza evA adhika utsAhathI hAMrA pitAe hAre te DALa paNa pUrNa karyo hate. janma ApyA pachI meM turata tane pitAne vairI samajI tyajI dIdhuM hatuM paNa tyAMthI potAnA jIvitanI peThe hArA pitAe tane pAcho A. ekadA hArI AgalIne kukaDAe karaDI hatI. AMgaLI tethI pAkI ane tene bahu pIDA karavA lAgI. hArA pitAe hArI tevI AgalIne paNa tyAM sudhI pitAnA mukhamAM rAkhI ke jyAM sudhI tane bIjI AMgaLI prApta thaI, he duSTa buddhivALA! zrImaMta pitAe tane AvI rIte lADa laDAvyo tene tuM AvuM kaI Ape che. te zuM tane yogya che?" kRNike kahyuM. "je pitA hArA upara dveSa na rAkhatA hoya te temaNe mane geLanA modaka ApI hallavihalane khAMDanA mAdaka zAmATe ApyA?" caNAe kahyuM. "tane goLanA medaka apAvanAra huM pote chuM kAraNa ke te pitAne dveSI hovAthI mane apriya hate. kaNike kahyuM. "he mAta! avicArakArI evA mane dhikkAra thAo, huM pharI hArA pitAne temanuM rAjya pAchuM ApIza." Ama kahI kRNika adhuM jamyA chatAM paNa hAtha dhoI, putra dhAvane seMpI pitA pAse javA mATe tyAMthI uThe. "huM pitAnA caraNakamaLamAM rahelA nigaDane bhAMgI nAkhuM" ema dhArI kRNika hAthamAM lehadaMDa laI pitA tarapha deDa. A vakhate zreNikanI pAse rahelA pUrva paricita sevakoe tevI rIte AvatA evA kRNikane joI AkulavyAkula thayA chatAM zreNikane kahyuM. "he rAjana ! A tamAre putra hAthamAM lehadaMDa laI vegathI Ave che te duSTa cittavALo zuM karaze te ame jANI zakatA nathI. "zreNike vicAryuM nice te hAthamAM lehadaMDa laIne mane mAravA mATe Ave che. mATe have huM zuM karuM? huM nathI jANatA ke te kyAre mane kevA prakAre mAraze. to te jeTalAmAM hArI pAse na AvI pahoMce teTalAmAM mahAre maraNanuM zaraNa levuM yegya che. Ama dhArI teNe tAlapuTa viSa jihvAnA agrabhAga upara mUkayuM. tethI tenA prANa prAghaNuMkanI paDe. tatkAla cAlyA gayA. kRNika jeTalAmAM pitAnI AgaLa AvI pahoMce, teTalAmAM teNe pitAne satyu pAmelA dIThA tethI te ati duHkhI thaIne potAnI chAtImAM prahAra Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala' ane 'zrIviSNula' nAmanA munivaronI kathA. ( 245 ) karatA chatA pAkAra karavA lAgyA. " huM tAta ! huM pRthvI upara AvA krUra kathI mahApApI thayA. " ema te vAravAra vilApa karavA lAgyA. vaLI huM pitAnI kSamA mAgIza. evA je manAratha dhAratA hatA te paNa pUrNa thayA nahi, jethI huM bahu pApI Tharyo chuM. huM jhaMpApAta karUM athavA agni, zatru ke jala ItyAdi bIjA koi paNa prakArathI mRtyu pAmuM te paNa A karelA karmanI pratikriyA thAya tema nathI. A pramANe zAkathI Akula thaelA ane mAravA mATe IcchA karatA kUNikane tenA pradhAnoe pratibeAdha karyAM. pachI niraMtara pitAnA bahu zAka karavAthI kSaya rAgavaDe kSINa thatA kUNika bhUpatine joi pradhAnA vicAra karavA lAgyA ke H A kRNika rAjA pitAnA zAka karavAthI mRtyu pAmaze ane rAjya nAza pAmaze mATe pitAnI bhaktinA upadezathI tene zAMta karIe. " Ama dhArI mithyASTi hAvAthI teoe eka jINuM tAmrapatramAM lakhyuM " putre zrAddhamAM ApelA piMDAdi mRtyu pAmelA pitA pAme che" A lekha pradhAnAe rAjA sUNikanI AgaLa vAMcyA. tethI harSa pAmelA rUNika pAte piMDadAna karavA lAgyA. te divasathI piMDadAna leAkamAM pravRtta thayuM. " mRtyu pAmelA mhArA pitA meM ApeluM anna bhAjana kare che." ema mAnatA jaDabuddhivALA phreNike jema rAgI rasa vikriyAne tyajI de tema dhIme dhIme zAka tyajI dIdhA. potAnA pitAnA bahu zAkathI vyAkula manavALA kRNika rAjA rAjagRha nagaramAM rahevA kayAre paNa utsAha dharatA nahAtA tethI teNe koI eka ThekANe praphullita caMpAnA vRkSane joI te sthAnake caMpApurI nAme nagarI vasAvI tyAM nivAsa karyo. dd ? ekadA kRNikanI strI padmAvatI divya kuMDalane dhAraNa karanArA, divyahAranA dhAraNahAra ane secanaka hasti upara beThelA potAnA diyara hAhillane joi vicAra karavA lAgI. kAraNa strIone svAbhAvika irSyA hoya che. e divya ku MDala, hAra ane secanaka hasti vinA mhArA patinuM rAjya netra vinAnA mukhanI peThe zAlatuM nathI. pachI padmAvatIe hAhiA pAsethI te vastuo lai levAne bahu Agraha karyAM. eTale kRNike kahyuM. " pitAe temane te vastuo ApI che mATe te lai levI e ceAgya nathI. valI mhArA pitA mRtyu pAmyA che tethI teA mhAre temanA upara bahu kRpA rAkhavI joie. " rANI padmAvatIe bahu Agraha karyo eTale kUNike te cAre vastunI potAnA bhAI pAse mAgaNI karI. " ame te vastu tamane ApIzuM. ema kaDI banne bhAie peAtAnA ghare jai ekAMtamAM paraspara vicAra karavA lAgyA. " bhAInA vicAra kAMI sArA dekhAtA nathI. tene A vastuonu zuM prayAjana haze ? mATe ApaNe ahI thI kAMI khIje cAlyA jaIe. kAraNa ke sarva sthAnake balavaMta purUSanIja saMpatti hAya che. A pramANe vicAra karI secanaka ane hArAdi vastu lai aMta:purasahita rAtrIe vizAlA nagarI pratye cAlyA gayA. vizAlAmAM temanA mAtAmaha ( mAnA mApa ) ceDA rAjA rAjya karatA hatA ,, 22 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 246 ) zrI RSima`Dala vRtti-uttarAddha teNe AvelA evA peAtAnA banne pAtraune bahu mAnathI peAtAnI pAse rAkhyA. have ahI kUNika rAjA, dhRttanI peThe potAne chetarIne nAsI gaelA harlIvihallane jANI gAlane viSe hAtha mUkI vicAra karavA lAgyA. " nizce strInA pradhAnapaNAthI mane gAdi ratnAe ane khaMdhavAe tyajI dIdhA. AvuM du:kha prApta thaye chate have jo huM tene ahIM na lAvuM teA pachI parAbhavane sahana karanArA vANIyAmAM ane mhArAmAM phera ze ? athAt kAMi nahi. pachI kUNike ratnA laIne nAsI gaelA peAtAnA bhAine mRtyunA bhaya dekhADavAnu eka dUtane zIkhavI vizAlA nagarImAM ceDA rAjA pAse meAkalyA. pachI kRta vizAlA nagarImAM jaI namaskAra karI, Asane besI sAhasapaNAthI ceDA rAjAne A pramANe kahyuM. " gAdi ratnAne lai turata nAsI AvelA hallavihalla tame kRNika rAjAne soMpA. jo tame tema nahi karo tA potAnA rAjyanA nAza karI besaze. evA kANu jaDa purUSa hoya ke je eka khIlI kADhavAne mATe potAnA mahelane pADI nAkhe ? " ceDA rAjAe tyu. " jo ke phAi eka bIjo mANusa zaraNe Avye hAya to tene tyajI devAtA nathI pachI A vizvAsa pAmelA mhArI vahAlI putrInA putrA che tenI teA vAtaja zI karavI. " dUte kahyuM, jo teo tamAre zaraNe AvelA hAya ane tethI tene tame kUNika rAjAnI svAdhinamAM karo nahi te teonI pAsethI ratnA laI mhArA rAjA kRNikane Ape. " ceDA rAjAe kahyuM. " rAjA athavA rAMkanA evA kAMi nyAya nathI je ekanu dravya khIjAne ApavA trIjo samartha thAya. mATe huM dUta ! hallavihalla tene soMpavAmAM nahIM Ave tema ratnA nahIMja maLe. jA A vAta thArA rAjAne jhaTa nivedana kara. pachI tanA mukhathI ceDA rAjAe kahelI vANI sAMbhalI atyaMta krodhAtura thaelA kUNika rAjAe jayanA paDaha vagaDAvyeA. A vakhate asahya tejavAlA te rAjAnuM sarva sainya sarva prakAranI taiyArIthI sajja thai gayuM. duya evA kAlAdi daza kumAra paNa senAnI sAthe sajja thai Agala cAlyA. traNa hajAra hasti traNa hajAra azva, traNa hajAra ratha ane traNa kroDa pAyadala. A pramANe atula te eka eka kumA rAnuM sainya hatuM. AvI rIte kuNikanuM eka mhATu sainya taiyAra thayuM. AvA mhoTA sainyathI ceDA rAjA upara jatA evA kRNika pRthvIne tathA zatruonA hRdayane kapAvatA hatA. ceDA rAjA paNa mukuTabaddha aDhAra rAjAonI sAthe bahu sainyathI taiyAra thai kUNika sAme cAlyA. traNa hajAra hasti; traNa hajAra azva, traNa hajAra ratha ane traNa kroDa pAyadala e dareka mukuTabaddha rAjAnuM sainya hatuM. A pramANe aDhAra mukuTabaddha rAjAenA mhoTA sainyavAlA ceDA rAjAe potAne sImADe jaI potAnA sainyanA bheda evA haeNoTo sAgara vyUha racyA. kRNike paNa pUrve helI heATI sainyathI tyAM AvI zatrunI senAthI na bhedI zakAya evA garUDa vyUha racyA. kaNikanA senApati Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvila' nAmanA munivareAnI kathA, ( 247 ) kAlakumAra thayA ane te prathama ceDA rAjAnI senA sAthe yuddha karavA lAgyA. kAlakumAra ceDA rAjAnA sainyane chedana bhedana karatA ceDA rAjAnI samIpe AvI paheAMcyA. A pramANe ati ugra evA kAlakumArane AvatA joI ceDA rAjAe vicAra karyo keH-- "" kAla samAna bhayaMkara ane sarva rAjAethI na jItI zakAya evA A kAla kumAra mhArA sainyane na bhedI nAkhe eTalA mATe AvatA evA buddhinA parvata ane uddhRta evA tene huM mhArA A devatAe ApelA mANuthIja mArI nAkhuM. A pramANe vicAra karI ceDA rAjAe peAte prayAsa vinAja kAlakumArane mANavaDe haNI yamarAjanA atithi banAvyeA. A pramANe ceDA rAjAe mahA baLavaMta evAya paNa khIjA mahAkAlAdi nava kumArane divya mANuthI mArI nAkhyA. ceDA rAjAe evI rIte kAlAdi daza khAMdhavAne rAMgaNamAM mArI nAkhyA tyAre kUNika vicAra karavA lAgyA. " A ceDA rAjA prasanna thaelA devatAe ApelA amegha mANune lIdhe kroDa mANasathI paNa jItI zakAya tema nathI. hA dhikkAra che mane, je me tenA atizayane nahi jANavAthI A mhArA deza bhAione yamalAka pratye mAkalyA. mhArA bhAionI je gati thaI teja gati nizce mhArI thaze. hA hA ! teA paNa have mhArA bhAIoneA nAza thayA chatAM nAsI javuM e yogya nathI. have te huM paNa devanuM ArAdhana karI temanA khalathI zatrune jItIza, kAraNa ke divya khala divya alathIja nAza thAya che. " kUNika rAjA A pramANe vicAra karI hRdayamAM devanuM dhyAna dharI atyaMta sthira mane aThThama bhakta karIne beThA. pachI pUrva bhavanA puNyathI ane aThThamanA tapathI teja kAle camaredra ane zakrendra tenI pAse AvyA. asure tathA sureMdra banne jaNAe kahyuM. " he rAn ! tuM zuM icche che ? kRNika rAjAe kahyu. jo tame mhArA upara prasanna thayA ho te A ceDA rAjAne mAre. " iMdre pharIthI kahyuM. " huM bhUpa ! tuM bIjo vara mAga kAraNa ke sAdharmika evA ceDA rAjAne huM kyAre paNa mArIza nahIM. te paNa huM yuddhamAM tArI rakSA karIza ke jethI tuM ceDA rAjAthI jItI zakAIza nahIM, " kUNike kahyuM, " tyAre ema thAo. " pachI camare, mahAzilA ane kaTaka nAme ghAra yuddha AraMbhyuM valI ratha ane muzala e nAmanA vijayakArI yuddha ArabhyAM. pahelA yuddhamAM paDatA evA kAMkarAe paNa mhoTI zilAsamAna thavA lAgyA. temaja kaMTaka yuddhamAM kAMTA mahA zastrathI paNa adhika lAgavA mAMDayA. khIjA yuddhamAM camarendre tathA zake cAre taraphathI zatrunA maMDalane bahu pIDA pamADayuM. camare, za tathA kaNika te traNe rAjA ceDA rAjAnA subhaTAnI sAme mahA dArUNa yuddha karavA lAgyA. A vakhate khAra vratane dhAraNa karanArA, niraMtara sasArathI vairAgya pAmelA, Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 248 ) zrI RSima`DalavRtti uttarA chaThTha bhAjI ane uttama draSTivAn evA nAga sArathInA pAtra varUNe ceDA rAjAnI AjJAthI chaThTha bhaktane aMte aThThama karI ane senApati padma aMgIkAra karI tevA ratha ane muzaLa nAmanA dArUNa yuddha pratye praveza karyo. samartha ane mahA khaLava'ta evA varUNa kRNikanA senApatine yuddha mATe tiraskAra karatA asahya vegavALA rathathI yuddhamAM AgaLa dhasyA. sAma sAmA taiyAra karelA rathavAlA, ati vaira dhAraNa karatA ane gajarAjanA sarakhA duya ane senApatie yuddhanI IcchAthI bahu najIka AvyA. A vakhate kUNika rAjAnA senApatie yuddhabhUmimAM AvelA ane peAtAnI najIka ubhelA varUNane kahyuM ke "tuM prathama mhArA upara prahAra kara, prahAra kara. zuravIra evA varUNe uttara ApyA ke " mhAre zrAvakanuM vrata che, jethI hu' mhArA upara prahAra karyo vinA zatru upara prahAra karatA nathI." pachI "te bahu sArUM kahyu, bahu sArUM kahyu, " ema kahI kUNika rAjAnA senApatie turata eka mANavaDe varUNa subhaTane prahAra karyA. pachI krodhathI rAtA netravAlA var3e ekaja prahAra karI kRNikanA senApatine yamalAka pratye mAkalI dIdhA. chevaTa kuNikanA subhaTAnA bahu prahArathI vihvaLa anele ane uttama buddhivALA varUNa raNabhUmimAMthI bahAra nikalI eka tRNunA saMthArA upara besI vicAra karavA lAgyA. ?? ,, ** " meM mhArI kAyAthI peAtAnA svAmInuM kArya sarva prakAre karyuM che have mhArU mRtyu pAse AvyuM che mATe hamaNAM mhAre pAtAnA svArtha sAdhavAno vakhata che. " AvI rIte vicAra karI uttama buddhivAlA varUNe ArAdhanA karI anazana lIdhuM ane sAvadhAnapaNe cittamAM navakArane jApa karavA mAMDayA. A vakhate varUNanA mitra koi mithAsRSTi purUSa senAmAMthI bahAra nikalI vaNu pAse AvI kahevA lAgyA. " mitra? hamaNAM huM tamArA snehathI vaza thai gayA chuM. huM tamArA mArgane jANatA nathI mATeja uttama bhAvathI tamArI pAse Avye chuM. " pachI dharmadhyAnamAM tatpara ane paMcaparameSThInA smaraNavAle varUNa samAdhithI mRtyu pAmI saudharma devale kane viSe gaye. tyAM sUrya samAna kAMtivAlA te cAra palyApamanA petAnA AyuSyane pUrNa karI mahA videha kSetrane viSe utpanna thaI tyAMthI siddhipada pAmaze. varUNanA mArgane ajJAnathI sevana karanArA tenA mitra pazu mRtyu pAmI uttama kulamAM manuSyapaNe utpanna thayA. tyAMthI videha kSetramAM mhATA kulane viSe manuSyapaNe utpanna thaI muktimArganuM ArAdhana karavAthI meAkSapada pAmaze. have ceDA rAjAne varUNa senApati haNAye chate tenA sarve subhaTa khANuthI vidhAyalA varAhunI peThe khamaNuM yuddha karavA taiyAra thayA. sarva gaNarAjathI virAjita evA te ceDA rAjAnA subhaTAe kuNika rAjAnI senAne kuTI nAkhI. tADana karAtI potAnI senAne joi khalavaMta evA kuNika aththarathI tADana karelA uddhRtasihanI peThe zatrunI senA sAme DhADayA, talAvamAM hastinI peThe zatrunI senAmAM krIDA karatA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihala nAmanA munivarenI kathA, ( ra40 ) vIra evA kuNike pakhaMDanI peThe zatrunA sainyane tADanAthI nasADI mUkayuM. pachI kuNikane durjaya jANuM atyaMta krodha pAmelA ane mahAbalavaMta evA ceDA rAjAe dhanuSya upara divya bANa caDAvyuM. A vakhate kuNikanA agrabhAgamAM che turata vajamaya kavaca dhAraNa karyuM ane pAchala camare lehakavaca dhAraNa karyuM. vizAlA nagarInA pati ceDA rAjAe kAna sudhI dhanuSya kheMcIne kuNika upara bANa choDayuM. paNa te bANa vAmaya kavacathI khalanA pAmyuM. ceDA rAjAnA amegha bANane khelanA pAmeluM che tenA dvAe pitAnA patinA puNyane kSaya mAnavA lAgyA. satya pratijJAvAlA ceDArAjAe te divase bIjuM bANa mUkayuM nahIM. bIje divase tevI ja rIte kuNika yuddha karavA lAgyo eTale te divase paNa ceDArAjAe te amegha bANa pheMkayuM te paNa pUrvanI peThe niSphala thayuM. A pramANe te banne rAjAonuM divase divase ghora yuddha thavA lAgyuM. ane sainyamAM thaI yuddhamAM mRtyu pAmelA eka phroDa ane eMsIlAkha yoddhAo tiryaMca ane narakane viSe utpanna thayA. ceDA rAjAnA subhaTe nAsI nAsIne pita pitAnA gAmamAM jatA rahyA tethI thoDuM sainya rahevAne lIdhe ceDA rAjA paNa nAsI puramAM jatA rahyA. pachI kuNike te nagarIne ghere ghA. hala vihala bane bhAIo secanaka hasti upara besI rAtrIe gupta rIte kaNikanA sainyane bahu mArI nAkhatA, paNa kuNikanA sainyamAM e kaI vIrapurUSa nahote ke je yamarAjanI peThe te secanakane pakaDavA samartha thAya. hala vihala te hamezAM rAtrIne viSe kaNikanI senAne mArI kSemakuzala nagarImAM jatA rahetA. A vAtanI kaNikane mAlama paDI tethI teNe pitAnA maMtrImaMDalane kahyuM. halla vihale ApaNA sarve sanyane bahu pIDA pamADyuM che mATe te subhaTane ApaNAthI nAza thAya te upAya kahe "maMtrIoe kahyuM. "jyAM sudhI manubanI madhe gajarUpa evA te banne bhAIo, secanaka hasti upara beThA che, tyAM sudhI te koIthI jItI zakAya tema nathI. mATe te hastine ja mArI nAkhavAne kAMI upAya mArgamAM kare ane te e ke mArgane viSe kheranA aMgArAthI bharapUra evI eka khAI karI tene uparathI DhAMkI devI. pachI vegathI doDate e secanaka temAM paDaze." kuNika rAjAe hastine AvavAnA mArgamAM kheranA aMgArAthI bharapUra evI eka khAI karAvI ane tene uparathI DhAMkI dIdhI. pachI subhaTa evA halla vihalla bane bhAIo rAtrIe raNabhUmimAM javA mATe secanaka hastI upara beThA. secanaka hasti paNa khAInI najIka AvI muninI peThe vilaMga jJAnathI khAI jANI AgaLa cAlatuM aTakI paDayo. A vakhate hala vihale tiraskAra karIne hastine kahyuM ke are tuM pazupaNa karIne kRta thaye je A raNabhUmimAM dIna banI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 250 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha jAya che. huM gajarAja ! vhAre mATe ameAe khaMdhu, deza vigerene tyajI dIdhA che eTaluMja nahi paNa A ceDA mahArAjAne paNa AvA mahAkaSTane viSe jha MpalAvyA che jo ame bIjAne poSaNa karyA hAta teA te peAtAnA dhaNI mATe bahu bhaktivAle thAta kharekhara tuM amArA upara aprIti rAkhanArA nivaDayA je amArA kAryanI bahu upekSA kare che. " A pramANe halla vihalle tiraskAra karelA hasti secanake potAne teone bhakata mAnatA chatAM turata vegathI te banne kumArAne pAtAnI pITha uparathI utArI mUkI pote pelI aMgArAthI bharapUra evI khAImAM jhaMpApAta karyAM. secanaka mahu duSTa hAvAthI turata mRtyu pAmI paDelI narakane viSe utpanna thayA. pAchala hallavihalla vicAra karavA lAgyA ke " aheA ! ApaNe A zuM akArya karyuM. kharekhara pazupaNuM te ApaNaneja ceAgya che. A secanaka hasti dhikkAravA ceAgya nathI. have ApaNe jIvavuM ceAgya nathI chatAM jo ApaNe jIvIe te| zrI vIraprabhunA ziSya thaIneja jIvavuM paNu khIjI koI rIte jIvavuM nahIM. " pachI te banne jaNAe zAsanadevInI AjJAthI bhAvasAdhupaNAne pAmIne pAchalathI turata . zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. potAnA nhAnA bhAI evA hallavihalle dIkSA lIdhI te paNa kuNikarAjA vizAlA nagarIne peAtAnA tAbe karavA zitavata thayA nahIM. tethI teNe evI pratijJA karI ke je pratijJAthI zUravIrapaNAne dhAraNa karatA evA vIra purUSonuM zUravIrapaNuM ahu vRddhi pAme che. kuNike evI pratijJA karI ke " je huM gadheDA joDelA haleAvaDe A nagarIne niha kheADhI nAkhuM teA kuvAmAM athavA agnimAM praveza karIne ke parvata uparathI paDatu' mUkIne mRtyu pAmIza. " kuNike AvI bhayakara pratijJA karI teA paNa te vizAlA nagarIne toDI pADavA samartha thayA nahIM jethI te manamAM bahu kheda pAmavA lAgyA. A pramANe azAkacaMdra bhUpati mahu kheda pAmavA lAgyA. A pramANe azAkacaMdra bhUpati mahu kheda pAmyA eTale AkAzamAM ubhelI ane kulavAlaka zramaNane viSe hitakArI evI zAsanadevIe tene A pramANe eka gAthA kahI:- "" giNiyaM ve mAgadhiyaM, samaNe kulavA lake // labhijja iti loe, to vesAliM gahissati // 1 // hai rAganuM ! jo mAgadhikA nAmanI gaNIkAne kulavAluka nAmanA sAdhu jo male tA te vizAla nagarI grahaNa karI zake. AkAzathI AvAM vacana sAMbhaLI ati prasanna thaelA kuNi: bhUpatie potAnA pradhAnAne pUchyuM ke " kulavAla muni keNu che temaja mAgadhikA vezyA pazu Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zrIhallA ane zrIvihala nAmanA munivarenI kathA (15) keNa che?" maMtrIoe kahyuM. "mahArAja ! ame kulavAlaka munine te jANutA nathI paNa ApaNa nagaramAM uttama buddhivAlI mAgadhikA vezyA te rahe che kharI." kaNike kahyuM. "tyAre te mAgadhikA vezyAne jhaTa ahiM teDAve."pradhAnee bhUpatinI AjJAthI potAnA nagare mANasa ekalI mAgadhikAne turata rAjAnI Agala belAvI ANI. mAgadhikAne je prasanna thaelA kaNike teNIne kahyuM. "he suMdari! kAryanI jANa evI tuM kulavAlaka munine pitAne pati banAvI ahiM lAva. he bhadre ! tene lAvavAthI tene maDe lAbha thaze." rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI harSita thaelI mAgadhikAe kahyuM "he prabhe ! te kulavAlaka muni game tyAM rahyA haze tyAMthI huM tene mahAre pitAne pati banAvI jhaTa ApanI pAse lAvIza." AvI pratijJAthI bhUpatine saMteSa pamADI mAgadhikA pitAnA ghera AvI manamAM vicAra karavA lAgI ke "kulavAlaka daMbha vinA mhArA pAsamAM Avaze nahIM, mATe huM suzrAvikA banI daMbhathI tene hArA vaza karuM." Ama vicAra dhArI te vezyA devapUjAmAM ati tatpara evI zrAvikA thaI tyAra pachI mISathI paMDitA evI te vezyAe koI eka sugurU pAse jaI temane pUchayuM. "he mahAmuni ! kulavAlaka munirAja pRthvImAM vikhyAta saMbhaLAya che, te te munirAja kyAM haze? vaLI temanuM jevuM svarUpa hoya te paNa mane kaho. kAraNa ke temane vaMdana karavAnI mane bahu spRhA che." gurUe kahyuM: pAMca AcAra pALavAmAM tatpara ane upazamadhArI koi eka gurUne duSTa buddhivALe ane vAMdarAnA sarakho capaLa bAla ziSya hate. sUrIzvara te pitAnA bAla ziSyane Adara sahita AcArazikSA zikhavADatA. kAraNa ke sugurUo je je hitakArI hoya tene tene upadeza Ape che. bAlaziSya bahu durvinita hatuM tethI tene gurU je je hitakArI zikhAmaNa ApatA te te ahitakArI thatI. kahyuM che ke sarpane pAyeluM dudha viSa rUpa thAya che. ekadA pitAnA bAlaziSya sahita te sugura ujayaMta (giranAra ) parvata upara zrI nemanAtha prabhune vaMdana karavA mATe gayA. revatAcala upara jaI anukrame tyAMnA jinezvaronA pratibiMbane namaskAra karI zrImAnuM ane uttama puNyavaMta evA te sugurU jeTalAmAM pAchA utaratA hatA teTalAmAM pAchala cAlyA AvatA evA durAtmA bALaziSya pitAnA duSTa svabhAvane lIdhe gurUne vadha karavAnA vicArathI eka hoTe paththara reDavyo. jANe vajAno daMDa hAyanI ? ema daDI AvatA evA paththarane khaDakhaDATa zabda sAMbhaLI gurUe turata pitAnA paga pahoLA karyA jethI te paththara bane paga vacce thaI cAlyo gayo. egya che, ghaNuM karIne Apattio dharmavaMta purUSane viSe pitAnuM bala pheravI zakatI nathI. pachI mahAkhegha pAmelA gurUe te kSullakane tenA tuccha kAryathI zrApa Ape. ke "are pApI ! strIonA saMgathI hAruM vrata bhaMga thaze." kSullake kahyuM. "he gure ! huM tamAre zrApa niSphala karIza. kemake huM araNyamAM nivAsa karIza jethI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (spara) zrIgaNibahala vRtti uttarAddha, tyAM strIo hArA jovAmAM paNa Avaze nahIM. " pachI duSTa buddhivALo mullaka erUnI peThe turata gurUne tyajI daI siMhanI peThe nirjana araNyamAM gaye. tyAM te parvatanI pAsenA bhAgamAM nadIne kAMThe niraMtara kAryotsarga rahe che. ane mAse athavA ardha mAse vaTemArga pAsethI bhejana meLavI pAraNuM kare che. A pramANe kSullaka parvatanI pAse nadInA kAMThA upara tapa karate hate evAmAM meghanA samUhathI suzobhita evI varSARtu AvI. jalathI te nadI cAre bAjuthI saMpUrNa bharAI gaI eTale mulakanA tIvra tapathI prasanna thaelI parvata ane nadInI adhiSThAyaka devIe vicAryuM je " nadIne kAMThe beThelA A munirAjane jalane samUha palALI deze, temAM je huM temanI upekSA karuM to mhArI zakti niSphala gaNAya." Ama dhArI nadInI adhiSThAyake devIe nadIne pravAha bIjI dizAmAM pravartAvyuM. kahyuM che ke tapasvI purUnI moTI Apatti nAza pAme che. sugurU mAgadhikA vezyAne kahe che ke, te divasathI te kSullaka munirAjanuM kulavAlaka evuM nAma paDyuM che. hamaNAM te tanidhi nadInA pravezane viSe nivAsa karIne rahyA che." mAgadhikA vezyA sugurUnAM AvAM vacana sAMbhaLIne pachI turata bIjI strIne sAthe laI tIrthayAtrAnA mISathI kulavAlaka muni tarapha javA nikaLI. tyAM te daMbhIzrAvikAe munIzvarane vaMdanA karI "tamane vaMdana karavAthI meM giranAra vigere sarva tIrthane vAMdyA." ema kahyuM. munirAja kulavAlake paNa kAryotsarga pArI ane dharma lAbhanI AziSa ApI "he bhadra! tame kayAMthI AvyAM che?" ema pUchayuM. mAgadhikAe kahyuM. "huM caMpA nagarIthI tIrthayAtrA karavA nikaLI chuM ane ahiM AvI chuM kAraNa tame sarva tIrthathI uttama tIrtha rUpa gaNAo cho. he munIzvara ! mhArI pAse nirdoSa evuM bhAthuM che, te svIkArI pApano nAza karanAruM pAraNuM kare ke jethI mane harSa thAya." kemaLa manavALA muni, tenI pUrNa bhaktine lIdhe tenA anarthakArI AzramamAM bhikSA levA gayA tyAM teNIe pite kapaTa dAsI pAse munine racanA padArtha mizrita uttama mehaka vaherAvyA. muni kuLavAlake te modakone bhakSaNa karyA jethI temane bahu atisAra (jhADA) thaye, tethI munirAja evI glAni pAmyA ke te uThI zakavAne paNa samartha thayA nahIM. pachI avasara ane kAryanI jANa evI mAgadhikAe kulavAlaka munine kahyuM. "he mahAnubhAga! tame mahArA upara dayA karI pAraNuM karyuM che tamane hAruM bhAthuM khAvAthI A AvI durdazA prApta thaI che mATe ghADha pApathI malIna evI mane dhikkAra thAo, AvI dazA pAmelA tamane ekalAne tyajI daI saMyaminInI peThe hArA paga ahIMthI AgaLa cAlavA utsAha pAmatA nathI." A pramANe kahIne mahA daMbhavALI te mAgadhikA vezyA, muninA zarIrane chevuM, uttama auSadha ApavAM ItyAdi sevAmAM tatpara thaIne tyAM muni pAse rahI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhula' ane zrIvihala' nAmanA munivaronI kathA, ( 253 ) mAgadhikA muninA zarIrane dhAvA vigerenuM kAma evI rIte karatI ke jethI muninA sarva aMgane sparza thatA. eka teA madhura vacana tenI sAthe agane sparzI ane vaLI temAM kaTAkSa vigerenuM phUMkavuM ItyAdi kAraNeAthI te kuLavAlaka muninuM citta capaLa banyuM, kAraNa ke strInA prasaMga sArA heAyaja kayAMthI ? kuLavAlaka muni ane mAgadhikA vezyA e banne jaNA divase divase zayyA Asana vigerethI spaSTa strI purUSanA cegane pAmyA. pachI mAgadhikA kuLavAlakane vegathI caMpA nagarI pratye teDI lAvI. kahyuM che ke kAmathI AMdhaLA thaelA purUSa cAkaranI peThe enI zI zI sevA nathI karatA ? mAgadhikAe Nika rAjA pAse AvIne kahyuM " he deva ! A kulavAlakane huM mhArA potAnA pati manAvI ahiM lAvI chuM. mATe te ApanuM zuM kAma kare, je kArya hAya tenI Apa ene AjJA ApeA." pachI kuNike AdarathI kuLavAlakane kahyuM. huM muni ! jevI rIte vizALA nagarIne toDI paDAya tevI rIte tame karo." rAjAnI AvI AjJAne aMgIkAra karI buddhimAna evA te kuLavAlaka sAdhue munirAjanA veSathI kAie rokayA vinA turata vizALA nagarImAM praveza karyo. je ke mahA alavaMta evA kuNika rAjAe prathamathI vizALA nagarIne ghe ghAlyA hatA te paNa A vakhate sarva sainyathI jaya zabda uccAratA vadhAre gherA ghAlyA. have kuLavAlaka munie vizALA nagarInI aMdara apUrva vastune jotA jotA eka zrI munisuvrata svAmInA stUpa dIThe. stUpane joi kuLavAlaka vicAra karavA lAgyA ke " nice A stUpanI pratiSThAnA avasaraja khalavaMta che ke jenA mahimAthI A nagarI tADI zakAtI nathI. jo kAi paNu upAyathI A stUpa khAdAvI nakhAya tAja A nagarInA bhaMga thaI zake tema che nahi te iMdrathI paNu A nagarI tADI zakAya tema nathI." A pramANe vicAra karatA karatA kuLavAlaka muni nagarImAM krUratA hatA evAmAM purInA rAgathI pIDA pAmelA leAkeA temane pUchavA lAgyA ke " huM sAdhA! A nagarIme gherA ghAlelA heAvAthI ame bahu pIDA pAmIe chIe, jo tame kAMI tattva jANatA hai| tA kahA ke A nagarInA gherA yAre nAza pAmaze ?" kuLavALake kahyuM. " huM leAkeA ! huM jANuM chuM ke jyAMsudhI A stUpa che tyAM sudhI gherA maTavAnA nathI. A stUpa tADavA mAMDe chate tamane turata vizvAza - vaze ke samudranI velAnuM peThe zatrunuM sainya ecitu pAchuM khasaze. huM janA ! cAre taraphathI A stUpane khAdI nAkhye chate tamArUM sArUM thaze kAraNa ke A stUpanuM duSTa lagnamAM sthApana thaeluM che." A pramANe dhRtta evA kuLAlake chetarelA nagaravAsI janA stUpane khAdI nAkhavA lAgyA. kahyu che ke du:kha pAmelA mANasA sahulAIthI chetarI zakAya che. jyAre leAkA stUpane kheAdavA lAgyA, tyAre skUlavAlaka sAdhue turata nagara ahAra jai kuNikane saMketathI be gAu dUra khaseDaceA. pachI vizvAsa pAmelA jaDa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA (254) zrI rAzimalavRtti-uttaraddha, lokoe svapane kumenyAsanI zilA sahita bedI kADhaye jethI kuNike bAra varSane aMte vizAlA nagarIne teDI pADI. kAraNa ke pUrvane stUpa saMbaMdhI mahimA duratikama heAya che. pachI ceDA rAjAnuM ane kRNikanuM yuddha baMdha thayuM. AvuM bhayaMkara yuddha A avasarpiNImAM pUrva kyAre paNa thayuM nahotuM. yuddha baMdha thayA pachI caMpAnagarInA rAjA kuNike ceDA mahArAjAne duta mokalI kahevarAvyuM ke " Apa mahArA mAtAmaha thAo che jethI Apa svAre pUjya che te huM ApanuM zuM ISTakArya karuM?" ceDA rAjAe kahyuM, ke jaya utsavamAM utsuka evA tAre nagarImAM vilaMbathI praveza kare. ceDA rAjAnuM kaheluM te kUNikane kahyuM. tethI teNe vicAryuM ke "temaNe lajajAkArI A zuM mAgyuM? te paNa teNe te vAta aMgIkAra karI. have ceDA rAjAnI putrI suSThAne putra ke je balavaMta satyakInAme vidyAdhara hate tene A bhayaMkara yuddhanI khabara paDI tethI teNe pitAnA manamAM vicAra karyo ke "balavaMta zatrue pIDA pamADelI mhArA mAtAmahanI prajAne huM zI rIte jouM? mATe huM te prajAne kaI bIjA sthAnake laI jAuM." Ama dhArI teNe pitAnI vidyAthI sarva nagaravAsI mANasane puSpanI peThe nIlavaMta parvata upara laI jaI lAlana pAlana kayA. ceDA rAjAe paNa leDhAnI putalI potAnA kaMThe bAMdhI anazana laI atyu mATe kUvAmAM jhapApAta dIdhe. mRtyunA mukhamAM AvelA ceDA rAjAne kuvAmAM paDatA joI nAgarAja temane pitAnA sAdhamika jANuM turata potAnA mahelamAM teDI lAvyA. tyAM nAgarAje prasaMsA karelA zAMta AtmAvAlA ane zubha mana vAlA temaja mRtyuthI bhaya nahi pAmatA evA ceDA rAjA vidhithI ArAdhanA kara. vAmAM udyamavata thaIne rahevA lAgyA. namaskAranuM smaraNa karatA temaja be prakAranA parigrahathI mukta thaelA te ceDA rAjA keTaleka divase mRtyu pAmIne svarga pratye gayA. kaNikarAjAe gadheDA joDelA haLa vaDe khetaranI peThe vizALa nagarIne beThI pitAnI pratijJA pUrNa karI, AvI dustara pratijJAne nadInI piThe pAra pAmI zreNika rAjA mhoTA mahotsavathI potAnI caMpAnagarI pratye Ave. ekadA traNa vizvanA gurU ane devatAothI viMTalAyelA zrIvIraprabhu vihArathI pRthvIne pavitra karatA karatA caMpApurIne viSe samavasaryA. A vakhate pulanA mRtyune lIdhe saMsArathI vairAgya pAmelI kAlAdinI mAtAo ke je zreNika rAjAnI priyA thatI hatI, teNIoe zrI mahAvIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. vizvanA saMzayane chedana karanArA zrI viraprabhune vaMdanA karavA mATe kRNika rAjA samavasaraNamAM AvyuM tyAM teNe arihaMtane namaskAra karI grasthAne besI avasare pitAnA mastaka upara hAtha jeDI zrI viraprabhune pUchayuM ke "he nAtha ! je cakravatio saMpUrNa evI kAmaganI samaddhine nathI tyajatA temaja jeo pitAnA sthAnane nathI tyajI detA, teo mRtyu 1 mAne bApa te mAtAmaha kahevAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhula ane zrIvihala' nAmanA munivaronI kathA. ** 66 (255 ) pAmIne kaI gatie jAya che ? " prabhue kahyuM, tevA purUSo mRtyu pAmIne sAtamI narake jAya che. " kaNike pharI pUchyuM " huM svAmin! huM kaI gati pAmIza ? " zrI vIraprabhue kahyuM. "tuM chaThThI narake jaIza. " kRNike kahyuM. " he Iza ! huM sAtamI narake zA mATe nahi jAuM " prabhue kahyuM. " tuM cakravarti nathI. "Nike cakravatI kema nathI ? mhArI sa`patti teA cakravatI samAna che. " prabhue kahyuM, rAjana ! hArI pAse caiAda ratna nathI, eka ratna vinA paNa cakravartinuM nAma durghaTa che. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI ganA paryaMta samAna kaNaka rAjAe lehamaya ekendriya ratnA khanAvyA. vaLI vRthA maneratha karanArA te dumuiddhivALA rAjAe peAtAnI padmAvatI priyAne srIratna manAvI, gajAdikane khIjA ratnarUpa banAvyA. pachI mahAparAkramavALA te bharata kSetrane sAdhatA chatA anukrame vaitADhaya paryaMtanI jagajayI tamizrA guphA pAse AvI pahoMcyo. pachI devathI dUSita thaelA ane AtmAne nahi jANanArA kaNike peAtAnA daDaratnavaDe guphAnA khArAnA kamADane traNavAra prahAra karyA. A avasare guphAnA dvAranuM rakSaNa karanAra kRtamAla deve kahyuM ke " are maravAnI IcchA karanArA ane AtmAne nahi jANunAza kayA purUSa A guphAnA dvAranA kamADane tADana kare che ? " caMpApatie kahyuM. " vijaya karavAnI IcchAthI ahIM AvelA mane tuM zuM nathI jANatA ? huM' azekacaMdra nAme uttama truddhivALA cakravarti utpanna thayA chuM. " kRtamAla devatAe kahyuM. " cakravRtio te khAraja hAtha che. tuM nahi prArthanA karavA ceAgya vastunI prArthanA kare che tA have tema nahi karatA pratioSa pAma ane hArUM kalyANa thAo. kaNike kahyuM. " puNyathI puSTa evA huM A lAkamAM teramAM cakravarti thayA chuM. kAraNa puNyathI zuM nathI prApta thatuM arthAt sarva vastu maLe che. he kRtamAla ! tuM mhArA bhujAmalane jANatA nathI, mATe A guphAnA khAraNAne ughADa nahi te nizce tuM mRtyu pAmIza. " A pramANe jANe zarIramAM bhUta bharAyuM hAyanI ? ema jema tema khelatA evA kUNikane kRtamAladevatAe krodhathI kSaNamAtranAM bhakSmarUpa karI dIdhA. ,, AvI rIte mRtyu pAmIne caMpAnagarInA rAjA kUNika chaThThI narake gayA. nizce jinezvarAnu vacana kayAre paNa mithyA thatu nathI. kUNika phakta kahevA mAtra rahe chate pradhAnAdi purUSoe tenA putra udAyanane rAjyAbhiSeka karyo. pachI nirmala aMtaHkaraNavALA halla vhilla munie aticAra rahita dIkSA pALavA lAgyA. agIyAra aMganA dhAraNahAra ane sAla tathA vIza varSanA paryAyavALA e banne munirAjoe vidhithI eka va paryaMta suguNu ratna nAme tapa karyuM. guNAnA bhaMDArarUpa halla munirAja soLa varSa paryaMta uttama rIte cAritra pALI jayaMta nAmanA anuttara devalAkamAM gayA. ane hilla munirAja vIsa varSa uttama cAritra pALI aparAjita vimAna pratye gayA te anne munirAjane huM bhakitathI stavuM chuM. 'zrIhalla' ane zrIbihalla nAmanA munibaronI kathA saMpUrNa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 256 ) zrIRSima'Dala vRtti-uttarAna dhammAyariaNurAeNa, cattajIaM paDINajANavayaM // sajvALusumeLAvavAra, sahakAranuM vate|| 246 // dharmAcArya evA zrI mahAvIra prabhu upara anurAga dharavAthI jIvitane tyAga karanArA, pUrva dezanA adhipati, carama zarIravALA ane sahasrAra devaleAkane viSe prApta thaelA sarvAnubhUti rAjiSane huM vaMdanA karUM chuM. // 46 5 jo apariggayataNU, kAsI muNikhAmaNAi taM namimo | kosalajANavayaM, accuaMmi pattaM surakattaM // 47 // gozALAe mUkelI tejolezyAthI zarIra dugdha thayA chatAM paNa jeNe kSamA karI te kaiAzala dezanA adhipati ke je acyuta devalAkamAM prApta thayA te sunakSatra sunirAjane huM namaskAra karuM chuM. // 47 // miDhiyagAme revara, paDilAbhiamosa bhuvaNaguruNo || pALi samitika, neLa aMtimo tamida sIddamurkhi // 48 // jemaNe miDhika gAmamAM revatI zrAvikAe pratilAleluM ( atisArane baMdha karanArUM ASadha) traNa bhuvananA gurU evA zrI vIra prabhunA hAthamAM ApyuM te zrI siMhu sunine huM vaMdanA karUM chuM. 5 48 5 Frid * 'zrI sarvAnubhUti, zrIsunakSatra ane zrIsiMha' nAmanA munipuGgavonI kathA ekadA zrI vamAna jinezvara vihAra karatA karatA zrAvastI nagarImAM samavasaryA. te vakhate tyAM devatAoe samavasaraNa racyuM. te nagarImAM pUrve AvelA aSTAMga nimittanA khaLathI leAkanA hRdayane jANanArA, dveSI ane teolezyAe karI STi thaeaA gAzAleA peAtAne jina tarIke lekAmAM oLakhAvA mAMDayA. kharekhara A pAte arihaMta che evI prasiddhi sAMbhaLI mukhya buddhivALA leAkeA nira'tara tenI pAse AvI gAzAlAnI sevA karatA. have zrIgAtamasvAmI, prabhunI AjJA lai chaThTha tapane aMte pAraNuM karavAnI IcchAthI zikSA levA mATe nagarImAM AvyA. " ahIM geAzAleA sarvajJa arihaMta prabhu che. " evAM leAkeAnAM vacana sAMbhaLI manamAM kheta pAmelA gItama bhikSA laI vIra prabhu pAse AvyA. tyAM zuddha buddhivAlA temaNe avasare vidhithI pAraNuM karIne pachI sarvAM nagaravAsInA jotA chatAM zrI vIraprabhune pUchyuM, " he svAmin ! A mahA nagarImAM sarva leAkeA gAzAlAne sarvajJa mAne che te satya che ke mithyA che ? " prabhue kahyuM, " kapaTa karavAmAM nipuNa evA te makhalInA putra gozAle leAkane Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSetra ane zrIsiha nAmanA muni pugavAnI kathA (2pa7) viSe pAtAnuM jinapaNuM khATu dekhADe che. te mhArA potAnA ziSya thaI kAMIka abhyAsa karI mArAthI judA thayA che. he gAtama ! te pote saujJa nathI. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI nagaravAsI leAkeA nagarImAM cale, traNa zerIe athavA teA sarva sthAnake paraspara ema vAtA karavA lAgyA ke " huM leAkeA ! ahiM samavasarelA zrI vamAna prabhu ema kahe che ke makhalInA putra geAzAlA sarvajJapaNAnuM mithyAbhimAna dharAve che. " peAtAnI AjIvikA calAvanArA leAkeAthI viTalAelA gAzAlA kAlasarpanI peThe nagaravAsI janAnA mukhathI AvI vANI sAMbhaLI bahu krodha pAmyA. have AnaMda nAmanA sthavira sAdhu ke je zrI vIraprabhunA ziSya thatA hatA te tu pAraNuM karavAnI icchAthI bhikSA levA mATe nagarImAM gayA. hAlAhala sthAnanI najIke rahelA geAzALe pAtAnI najIkamAM thaIne jatA evA AnaMda munine kheAlAvI utkarSa thI A pramANe kahevA lAgyA keH-- "he AnaMda ! ahA ! hArI AcArya vIra, leAkeAthI satkAra IcchatA chatA peAtAnI unnati gAI hArA tiraskAra kare che. vaLI te mane ema kahe che ke e makhaputra, nathI arihaMta ke nathI sajJa paNa te hArA AcArya mhArA verIne bALI nAkhavAmAM samartha evI teolezyAne jAgutA nathI. huM tene piravArasahita kSaNamAtramAM bhasmarUpa karI daIza. phkta tane ekaneja evI sthitie nahi paDeAMcADuM: sAMbhaLa tenuM draSTAMta kahuM chuM:-- kSemilA nAmanI mahA nagarImAM nalana, prasara, saMvAda, avasara ane kAraka e nAmanA pAMca veGepArI hatA. teo pAMce jaNA aneka prakAranA vAsaNlRAnA gADAM bharI vepAra karavA cAlyA. raste jatA teo eka jalarahita mahA araNyamAM peThA. jANe madezanA mArgamAMja gayA hAyanI ? ema bahu tRSAthI pIDA pAmelA teo te mahA araNyamAM judA judA bhaTakatA chatA jalanI zodha karavA lAgyA. avasara, jaLanI zeAdhamAM pharatA hatA evAmAM teNe pAMca zikhara (TekarA)vALA rAphaDA dIThe. teNe turata khIA cAre mitrAne lAvI te dekhADayA. teoe prathamanuM zikhara cAre taraphathI khAdI kADhayuM te temAMthI jaLa nikaLyuM, pAMca jaNAe jalapAna karI peAtAnI tRSAne zAMta karI pachI prasarenA " ApaNe A khIjuM zikhara paNa khAdI kADhIe temAMthI ApaNune kAMi khIjI vastu maLaze." avasare kahyu. " ene kheAdavuM ceAgya nathI kAraNu nizce temAMthI sarpa nikaLaze. kemake e sarpanA rAphaDAnu sthAna che." sAde kahyuM. " are mitra! kharekharo A tArA visaMvAda kAraNu khAdI nAkhelA pahelA rAphaDAmAMthI sarpa kAMI nikanyA nahIM." avasare pharIthI kahyuM. " A jaLa kAMI daivika hAya ema dekhAya che." kArake zuM tyAre nizce A khIjA zikharomAM devayAgathI seAnA mhArA hAvI joIe." kAraka 33 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258 ) - zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha. ema kahI bIjA zikharane khodavA lAge eTale avasara " hAre emAMthI nika leluM dhana na joIe." ema kahI tyAMthI bIje cAlato thayo." nalane kahyuM "je avasara jatuM hoya te javAdyo. ApaNe tene vinA ja khedazuM." ema kahI teo sarve bIjA zikharane davA lAgyA. thoDuM ochuM eTale temAMthI keTalAka dama nikalyA te avasara vinA pelA cAre jaNAe harSathI vaMhecI lIdhI. pachI te cAre jaNuo lebhathI rAphaDAnA trIjA zikharane khadavA lAgyA. eTale temAMthI rU5 nikahyuM. pachI kramane tyajI daI teoe rU5 vaMhecI lIdhuM. lebhathI cothA zikharane paNa khovuM te temAMthI suvarNa nikalyuM. suvarNa levAne lebha thaye tethI potAnI pAsenA rUpAne tyajI dIdhuM ane suvarNa lIdhuM "have A pAMcamAmAMthI nice ratna nilaze" ema dhArI teoe lebhathI pAMcamA zikharane khodavA mAMDayuM. kahyuM che ke lAbhathI labha vRddhi pAme che. pachI khodelA evA te pAMcamA zikharamAMthI daSTiviSa sa nikale ke jeNe te cAre jaNane tathA temanA gADA ane vRSabhene turata bALI nAkhyA nAganA adhiSThAyaka devatAe avasarane lebha rahita jANuM tene tenA gADA ane balada sahita ISTa sthAne pahoMcADaze." - (gozAle AnaMda sAdhune kahe che ke ) jema draSTiviSa sarSe avasara vinA bAkInA cArane bALI nAkhyA tema huM paNa tane ekane rAkhI hArA gurUne bALI nAkhIza." pachI AnaMda muni bhikSA laI prabhu pAse AvyA ane manamAM zaMkA thavAthI gozAlAnuM kaheluM pUchavA lAgyA. "he svAmin ! gozAle ema kahyuM ke huM jinezvarane bAlI nAkhIza. te tema karavAne samartha che ke te te tenuM unmattanI peThe phakta bolavuM thayuM che?" prabhue kahyuM. " duSTa buddhivAlo gozAle tIrthapatine bharamarUpa karavA samartha nathI paNa saMtApa mAtra karavAnI zakti che. " AnaMda muni prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI jeTalAmAM prasanna thayA chatA beThA che teTalAmAM gezale tyAM AvI zrI arihaMta prabhune A pramANe kahevA lAgya2 "he mahAvIra ! tame maMline putra gozAla hAre ziSya thAya che ema je kahe che te ja tamArU prathama mithyA bolavuM che. kAraNa je zAlo tamAre ziSya che te te zukla jAtimAM utpanna thaele che. vaLI te dharmadhyAnathI mRtyu pAmI devatAne viSe utpanna thaye che. tenuM zarIra ghera upasarga ane parISaha sahana karavAmAM samartha jANa meM tenA zarIramAM praveza karyo che. tame mane nahi jANatAM chatAM A maMkhaliputra gozAlo che, ane mAre ziSya che ema zA mATe kahe che ? vize tame hArA gurU nathI." zrI mahAvIra prabhue kahyuM. " jema pUrva nagararakSaka lokoe piDA pamADela cera, pitAne rakSaNa karavAnuM sAdhana durga, khAI vigere kAMI na malavAthI tRNa, una, rU, ItyAdithI judA judA gaDha karI pite aMdara rahI pitAnuM rakSaNa sAdhana thayuM ema mAnavA lAgyA, tema paNa bIjA gozAlAnuM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI savanubhUti, zrI sunakSatra ane zasiMha nAmanA suni puganI kathA (1paha) nAma laI pitAne chupAvate chato mRSA zA mATe bele che? he mUDha ! tu pite gozAla hAre ziSya che. bIje nahi.zrI arihaMtanA AvA vacanathI atyaMta karodha pAmele gozAle prabhune kahevA lAgyuM. "he kAzyapa ! tuM ajJa che, tuccha che, bhaSTa che, temaja nahi jevo che " A vakhate sarvAnubhUti ke je vIraprabhune ziSya te hato te gurUbhaktine lIdhe gozAlAnAM vacana sahana karavAne zaktivata thayA nahi tethI teNe gozAlAne kahyuM. "tane A gurUe dIkSA ApI che emaNe zikSA ApI che chatAM atyAre zA mATe nA kahe che. kAraNa nice tuM teja gozAle che." pachI bahu krodha pAmelA gozAle te ja vakhate sarvAnubhUti upara anAhata evI temaja ugra mAhAtmyavAlI tejezyA mUkI. tejalezyAthI zarIra balI javAne lIdhe sarvAnubhUti zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne sahastrAra nAmanA devakane viSe devatApaNe utpanna thayA. zAlo paNa potAnI tejezyAnI zaktine garva dhAraNa karavAne arthe vAravAra prabhune tiraskAra karavA lAgyA. sunakSatra nAme prabhune ziSya hatA te sarvAnubhUtinI peThe prabhunI bhaktine lIdhe gurUnA niMdaka evA gozAlAne zikhAmaNa ApavA lAge. gozAlAe tenA upara paNa tejalezyA mUkI. telezyAthI balatA dehavAlA sukSetre turata zrIjinezvarane pradikSaNA karI pharI vrata aMgIkAra karI temaja pratikramI tathA AlecanA laI munione khamAvI ane mRtyu pAmI ayyata devalokamAM deva padavI svIkArI. pachI dayAdhArI evA zrI vIraprabhue kaTu vacanathI AkAza karatA evA temaja vijayane garva dharatA evA gazAlAne kahyuM: he duSTa ! meM tane bhaNAvyo, dikSita karyo ane pratibaMdhe chatAM tuM AvuM ayogya bole che te hArI sumati kyAM nAza pAmI gaI?" A pramANe viraprabhunA kahevAthI atyaMta krodha pAmelA pote gozAle, kAMIka arihaMta prabhunI pAse AvI turata temanA upara tejalezyA mUkI te telezyAvaDe prabhunA aMgane viSe mAtra tApa utpanna thayo. tejezyA paNa prabhunI pAsethI pAchI pharI krodha pAmIne gozAlAnA zarIramAMja paDI. jo ke tejalezyAthI gozAlAnuM aMtara balatuM hatuM topaNa te uddhata dhIraja rAkhI viddhamAna jinezvarane A pramANe kahevA lAgyuM. he kAzyapa ! tuM hArI tejezyAthI bahu duHkha pAmI pittajavarathI dukhI thaI chadmasthapaNe rahyo chate cha mAsane aMte matyu pAmIza. " prabhue gozAlAne kahyuM. "he gozAlA ! nice A hAruM vacana mithyA che. kAraNa sarvajJa e huM haju bIjAM zela varSa vihAra karIza. vaLI pittajavarathI pIDA pAmele tuM poteja pitAnI tejezyAthI AjathI sAtame divase mRtyu pAmIza, emAM jarApaNa saMzaya nathI." pachI tejalezyAthI balatA zarIravAle maMkhalIputra gozAle vAyuthI ukhaDI gaelA zAla vRkSanI peThe pRthvI upara paDaye. A vakhate gurUnI avajJAthI krodha pAmelA iMdrabhUti vigere munio marmane vIMdhI nAkhanArA uMcA zabdathI gozAlAne Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrI praSimaMDala vRtti uttarAddha. kahevA lAgyA. "he gozAla? pitAnA gurUne pratikula thaelA purUSanI AvIja avasthA thAya che. are ! teM pitAnA gurU upara mUkelI hArI tejelesyA kyAM gaI. dIrghakAla paryatathI AvA duSTa vacana bolatA e tuM nice bhasma rU5 banAvavAnuM dhAre che te paNa te mahA munie kRpAthI hArI upekSA karI che. jethI tuM hArI pitAnI meLe ja matyu pAmIza. he gozAla ! zuM te nahotuM joyuM. je zItalezyAthI prabhue hAruM rakSaNa na karyuM hota te vaizikAyane mUkelI telezyAthI tuM matyu pAmata." khAImAM paDI gaelA siMhanI piThe gozAle paNa te sAdhuone tiraskAra karavA mATe samartha thaye nahIM jethI te kedha pAmato chata besI rahyo. vaLI te dAMtane pIsavA lAgya, lAMbA maheTA nizAsA mUkavA lAge, pagathI pRthvIne tADana karavA lAgyo ane huM haNAyo ema vAraMvAra balavA lAgyuM. tyAra pachI arihaMtanI sabhAmAMthI te gozAle bhaya pAmI hAlAhala kulAlane tyAM cAlyA gaye. gozAle gayA pachI zrI viraprabhue sAdhuone kahyuM ke "maMDalInA putra gozAle mhArA upara telezyA mUkI hatI, te telezyA eja tenI agAdha zakti che. ugra tejavAlA e zAle vatsa, accha, kaccha, magadha, vaMga, mAlava, kezala, pATa, lATa, vakriya, ali, malaya bAMdha, kAMga, kAzI ane sahya vigere dezane e telasyAthI bALI zoLa rAjAone pitAne svAdhina karyA che. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI maitamAdi sAdhuo bahu vismaya pAmyA. kahyuM che ke uttama mANase bIjAnI zaktine joI tenA upara dveSa karatA nathI. pitAnI tejelesyAthI baLatA zarIravALA gozAle tApanI zAMti mATe madyapAna karyuM. tyAra pachI te maMkhalIputra madyapAtra hAthamAM laI manmattapaNe gAyana karavA ane nAcavA lAgyo. temaja hAtha joDI vAraMvAra hAlAhalane praNAma karavA lAge. pAtra banAvavA mATe mardana karelI mATInA pIMDAne banAvavA lAgyo, temaja tenA hAtha pitAne zarIre copaDavA lAgyA, AleTavA lAge ane bhasma vigerenuM jala banAvI pIvA lAge. virUddha ane asaMbaddha vacana bolavA lAgyA. chevaTa zokathI vyApta thaelA teNe nIcajananI sAthe divasa nirgamana karyo. - have pula nAmane gozALAne zrAvaka rAtrIe dharmajAgaraNA karatuM hatuM te brAMtithI vicAra karavA lAgyuM ke A te pahelI rAta che ke pAchalI rAta che. vaLI tRNage pAlIkA kevA AkAravALI hoya te huM jANute nathI mATe cAla Aje sarvajJa evA hArA gurU gozALAne te vAta pUchuM." Ama dhArI savAre gya vastrAlaMkAra dhAraNa karIne te pula hAlAhalanA sthAnake rahelA gozALA pAse gaye. pule upara kahelI sthitimAM gozALAne dIThe tethI te lajajA pAmI turata pAcho vadhe. tyAra pachI draDha evA tene gozAlAnA sthavira sAdhuoe kahyuM ke "he pula! tane pAchalI rAtrIne viSe tRNApAlikAnA svarUpa viSe saMzaya utpanna thAya che." pule vismayathI kahyuM "hA te temaja che." pachI zAlAnA sAdhuoe zaizAlAnI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane siMha nAmanA yuni paganI kathA (2) te ceSTAne chAnI rAkhavA mATe pharI pulane kahyuM. "je A ApaNu gurU hAtha joDI gAyana kare che, vaLI hAthamAM pAtra dharI hasatA chatAM nRtya kare che te pitAnI mukti prAptinAM cinha che ane tethI ja te jema tema bole che je A chevaTanuM gAyana, hAtha jeDI nRtyanuM karma, vilepAdi tathA madyapAna vaLI e vinA je kAMI bIjuM che te sarva mekSa prAptinAM cinha che mATe tuM e zALA rUpa vIzamAM jinezvaranI pAse jaI pitAne saMzaya pUcha kAraNa te hArA sarvajJa evA gurU che." A pramANe sAdhuoe kahyuM, eTale pula jeTalAmAM pitAnA saMza pUchavA mATe gozALA pAse javAnI taiyArI karI teTalAmAM te sAdhuoe AgalathI gozALA pAse jaI pulanA Agamana ane saMzayanI vAta gupta rIte kahI dIdhI pachI gozALe magha pAtra saMtADI devarAvavA pUrvaka Asana upara beThe eTalAmAM pula tyAM AvyuM. pula Asana upara beThe eTale turata ge zALAe tene kahyuM ke "he pula ! tRNagopAlikA kevA AkAranI che. e hAra saMzaya che sAMbhala, vaMzInA mUla samAna AkAravAlI tRNagapAlikA che. ema tyAre jANavuM." gozALAnAM AvAM vacana sAMbhalI harSa pAmela pula pitAnA Azrama pratye gaye. pachI jyAre zALo svasthapaNuM pApe tyAre pitAne aMtakAla samIpe A jANI teNe pitAnA ziSyane bolAvI AdarathI A pramANe kahyuM "huM mRtyu pAmuM tyAre mahArA zarIrane sugaMdhI jalathI nyuvarAvI temaja sugadhI caMdanathI lepa karI uttamalavaDe AcchAdita karavuM. valI divya AbhUSaNethI suzobhita banAvI ane pachI hajAre mANasee upADelI zibikAmAM besArI te hArA zarIrane moTA utsavathI bahAra kADhavuM. A vakhate tamAre sarva nagaramAM evI udghoSaNA karavI ke A avasarpiNIne viSe evI zamA jinezvara gauzALe mokSanagare gayA." gozALAnA kahevA pramANe tenA ziSyoe aMgIkAra karyuM pachI meMzALAne sAtame divase zuddha svabhAva utpanna thaye, tethI te pastA karate chate vicAra karavA lAgyuM ke aha? pApI ane durmati evA meM pitAnA dharmagurU zrI vIrajinezvarane traNa prakAre atyaMta azAtA karI che. temaja huM pote sarvajJa chuM ema sarve mANasenI Agala kahI meM satyanA AbhAsavALA beTA upadezathI lekene chetaryA che. valI dhikkAra che mane ke je meM gurUne grahaNa karavA gya be moTA munine tene lezyAthI dagdha karyA are eTaluM ja nahIM paNa meM pitAne dagdha karanArI tejetezyA paNa prabhu upara mUkI aho ! meM thoDA divasane mATe AvuM narakAdi mahAduHkhanA kuvAmAM paDavAnA kAraNarUpa akRtya zA mATe karyuM? are meM narakanI khAImAM kevala pitAnA AtmAne ja pADe ema nathI paNa asat mArganA upadezathI A sarve lekene narakAdi khAImAM nAkhyA che te paNa te leke kumArga pratye na jAo" Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jAra) nI misAlavRtti uttaraddha ema dhArI uttama buddhivAlA gozALa zrarya karavAmAM namra evA pitAnA zire AvarathI lAvIne kahyuM. he zi! tame sarve sAMbhale, huM nathI jinezvara ke nathI kevalI paNa muMbalInA putra ane zrI mahAvIrane ziSya zALe che. jemAM agni pitAne Azraya karanAra kASTa vigerene bALI nAkhI tene aMta kare che tema huM paNa pitAnA gurUne zatruja chuM. meM ATale kALa pitAnA daMbhathI lakane chetaryo che. jJAnarahita ane pitAnI tejesthAthI balate e huM pote ja mRtyu pAme chate deraDIthI bAMdhIne divase nagarImAM gharSaNa karavA yogya chuM. kutarAnA zarIranI peThe mane gratA ane hArA mukhamAM thuMkatA evA purUSae ceka vigere sarve sthAnake nagaramAM A pramANe uSaNa karavI. prajAne chetaranAra, saMkhelIne putra, dene sthAna, gurU devI, sAdhune ghAta karanAra, ajina ane azubha e A zALa che. A gozAlAe sarvajJa, dayAnA samudra, hitane upadeza karanAra ane jinezvara evA zrI viraprabhunI bahu AzAtanA karI che."zAla A pramANe karavAne potAnA ziSyane sogana ApI ati vedanAthI mRtyu pAmya pI. tenA zikhyAe lajajAthI pitAnA upAzrayanA dvArane baMdha karyuM gepAlAe zivene segana ApyA hatA tethI zie sogana pAlavA mATe tyAM upAzrayamAM ja bhUmi upara zrAvastI nagarI AlekhI temAM uddaghaSaNA pUrvaka gozAlAne zvAnanI peThe AkarSaNa karyo. pachI te zie gozAlAnA zarIrane heTI samRddhithI nagarInI bahAra kADha arija saMskAra karyo. - pachI zrI mahAvIzu eMdraka gAmamAM AvIne tyAM keTaka nAmanA daityane viSe samavasaryA. tyAM avasara malyA eTale gautamagaNIe zrI prabhune pUchayuM ke "he ahena ! gozALa kaMI gatine pAmyA?" prabhue kahyuM "te acuta deva lekane viSe gaye che." gatame pharI pUchayuM, "he svAmina! e duSTa evA ghera pApathI kema devatA thaye? A eka hArA matamAM kharekharuM Azcarya thayuM che." bhagavate kahyuM"je aMtakALane viSe pitAnA duSkRttI niMdA kare che tene devapaNuM ghara nathI. ge zALAe paNa tema karyuM che ane tethI ja te devatA thayA che." gItame pharI pUchyuM. "he vile te gozALa acuta devakathI cavane kyAM utpanna thaze ane te kyAre mokSa pAmaze ?" prabhue kahyuM - " jaMbadvIpanI aMdara rahelA A bharatakSetramAM upavidhi dezamAM satadhArA nAme nAgara thayo temAM saMkuci rAjAnI strI bhadrAnA udarathI utpanna thaelo zALAne jIva mahApadma nAme balavaMta putra thaze. anukrame te rAjAdhirAja thaze. mANibhadra ane pUrNA nAmanA be yakSapatio tene pitAnI senAnuM adhipatipiAchuM Apaze, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane siMha nAmanA RnipuganI kathA (23) tethI mahAbhAgyanA samudra rUpa te mahApadyanuM guNathI utpanna thaeluM bIjuM nAma devasena ema prajA kaheze. jema cakravartine cakra utpanna thAya tema zairyavaMta evA te zAne iMdanA hasti airAvaNanA sarakho cAra dAMtavALe tahasti prApta thaze. te hasti upara beThelA te rAjAnI samRddhithI harSa pAmelA mANase tenuM vimalavAhana rAjA evuM nAma kaheze. ekadA te rAjAne pUrvabhavanA abhyAsathI jenarAjarSionA dveSa karavAthI sAdhuone viSe ati duHkha ApanAra duSTa pariNAma utpanna thaze. tethI te uha, mAraNa, baMdha, tADana ane niMdA ItyAdithI dekhelA athavA sAMbhavelA sAdhuone belAvI bolAvIne nRtya karAvaze. pachI nagaravAsI zike ane pradhAnAdi tene vinaMti karaze ke "rAjAe sAdhunuM pAlana karavuM ane duSTane daMDa Apavo joIe. he svAmin ! A bhikSAvRtti karanArA aparAdha vinAnA ane tapa rUpa dravyavAsA munionI rakSA na karatAM teone zAmATe haNe che ? tame teone tADanA karo cho paNa tethI je kaI mahAmuni kodha karaze te te potAnA tejathI deza ane sAsahita tamane bhasmarUpa karI deze." pradhAnAdi leke A pramANe bahu mahera eTale rAjA te cittavinA aMgIkAra karaze. ekadA te mahApadma rAjA rathamAM besI kIDA karavA mATe udyAnamAM jaze. tyAM jemane tejalezyA utpanna thaI che evA temaja AtApanA karatA ane kAryotsargakyAM rahelA sumaMgaLa nAmanA munine jeze. kAraNa vinA sAdhune jevAthI krodha pAmele te pApa buddhivALe rAjA temanI pAse jaI rathanA agrabhAgathI te mahAmunine pADI deze, munirAja pharI uThIne kAryotsarga karaze. rAjA temane pharI pADI nAkhaze. sumaMgaLa muni pharI uThIne kayetsarga karaze. pachI te sumaMgala munirAja avadhijJAnathI te mahApAnA AgalA bhavAne jANe tene A pramANe kaheze ke - "are tuM devasena nathI tema vimalavAhana nathI paNa maMkhalIne putra duSTa cittavAle gozAle chuM. are, duSTa evA te dezAlAnA bhavane viSe dharmAcArya evA zrI vIrajinezvarane azAtA pamADyA che eTaluM ja nahIM paNa temanA be ziSyane bAlI bhasmarUpa banAvyA che, te vakhate teoe jevI kSamA rAkhI che tevI huM rAkhIza nahIM ane yogathI prApta thaelI telezyAvaDe huM tane bhasmarUpa karI nAkhIza." jema ghI nAkhavAthI agni vadhAre javAjalyamAna thAya ema te sumaMgala suninA kahevAthI atyaMta krodhAtura thaele mahApadma rAjA te sumaMgala munine pharI pADI deze. pachI utpanna thaelA krodhavAlA te sumaMgala munirAja pitAnI teje lesthAthI mahApadmane bALI nAkhaze. tyAra pachI te munirAja te pApanI AlocanA laI dIrdhakAla paryata cAritra pAlI ane ekamAsanuM anazana laI sarvArthasiddha lekapratye jaze. tyAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya bhogavI ane pachI vI videDa kSetramAM utpanna thaI tyAM dIkSA laI mokSa pAmaze, mahApa rAjA paNa sAtamI narake Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 264) zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha, jaze. tyAMthI te anukrame khabevAra sarve narakane viSe utpanna thaze. pachI sarva tiryaMca jAtine viSe utpana thai zastraghAtathI athavA teA agnivaDe drugdha thaI niraMtara mRtyu pAmaze. A pramANe aneka kALa paryaMta du:khakArI bahu bhave bhamI chevaTa te gAzALAnA jIva rAjagRha nagaranI bahAra vezyA paNe utpanna thaze. ekadA sui rahelI te vezyAne kAi kAmIpurUSa bhUSAleAbhathI mArI nAkhaze pharI te rAjagRha nagaranI aMdara utpanna thaze ane tyAMja maraNa pAmaze. tyAMthI te viMdhyAcalanA mUla bhAgamAM vezela nAmanA sannivezane viSe brAhmaNanI putrIrUpe utpanna thaze tyAM tenA kAI brAhmaNaputra paraNaze. anukrame te garbhiNI thaze ane sAsarAnA gharathI pIyara javA nikalaze rastAmAM dAvAnalathI khalI mRtyu pAmIne te agni kumAradevatAne viSe utpanna thaze tyAMthI manuSyabhava pAmI mahAvrata aMgIkAra karaze, paNa vratanI virAdhanA karaze tethI te asurAdikanI deva padavI pAmaze. pachI te vAravAra keTalAka manuSya bhava karaze temAM uttama prakAranA tratAnI virAdhanA karavAthI asurAmAM utpanna thaze. tyAMthI mANasajAtimAM utpanna thai aticArarahita cAritra pAchI pahelA devalekamAM devatApaNe utpanna thaze. evI rIte sAta bhatra paryaMta saMyama pAlI vage utpanna thai sarvArthasiddhi devalAke jaze. tyAMthI cavI mahAvideha kSetrane viSe mhoTA zreSThInA uttama buddhivAlA putra tarIke utpanna thai tyAM paNa draDha pratijJAvAle te vairAgyavAsita thai pratrajyA leze. pachI tene kevalajJAna utpanna thaze jethI te jine hUnI AzAtanA ane sAdhunA ghAtathI utpanna thaelA potAnA gozAlAdi aneka bhavAne jANI pote peAtAnA ziSyAne gurUnI karelI avajJA kahI batAvaze ke " gurUnI avajJAthI utpanna thaelA phUla rUpa kArTInA me bahu bhava paryaMta anubhava karyAM che. " A pramANe potAnA ziSyAne pratimAdha pamADI pRthvI upara vihAra karatA evA te zaiAzAlAnA jIva sava karmanA kSaya karI mekSa pAmaze. A gaiAtamasvAmIe prabhune pUchyuM ke " he bhagavaMta ! gaiAzAlA kayA pUrva hAvanA karmathI tamArA bahu zatrurUpa thai paDayA ? " prabhue kahyuM ke: " huM gAtama ! jamUdrIpanI aMdara rahelA A bharatakSetramAM gai cAvIsIne viSe utkraya nAme tIrthaMkara hatA. ekadA deva ane dAnavA temanA nirvANa kalyANakanA maheAtsava karavA AvyA. devatAone joi aka pratyaMtavAsIne jAtismaraNa jJAna thayu A vakhate te pratyatavAsI nirmala manavAlA ane pratyeka yuddha hatA, tethI tene zAsanadevIe sAdhunA veSa ApyA. mANasethI satkAra pAmelA ane tIvra tapa karatA evA te pratyekamuddha munine joi izvara nAmanA koI duSTa matiyAlAe temane pUchyuM " tamane kANe dIkSA ApI che ? tamArI janmabhUmi kayAM che ? tamArUM kula kayu' ? temaja tame sUtra ane arthanA abhyAsa kyAM karyA che ? " IzvaranA AvAM vacana sAMbhalI te pratyeka yuddha munirAje potAnuM sarva vRtAMta kahI dIdhu. izvara manamAM vicAra karavA lAgyuM ke "A mANasa nice mISathI AjIvikA calAve che kAraNa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane zrIsiha nAmanA anipunI kathA (25) jevuM jinezvara kahe che tevuM A mANasa pite bole che athavA je Amane meha na hoya te te te je kahe che te satya che. mATe cAla hamaNuM te jinezvara pAse jAuM, huM Aja kAraNathI sarva duHkhane nAza karanArI dIkSAne niMduM chuM. A pramANe vicAra karI te Izvara jinezvara pAse javA nikaLe paNa tyAM temane dIThA nahIM, tethI vyAmehane lIdhe utpanna thaelA vairAgyavAlA ane vAMdarAnA sarakhI jaDa buddhirUpa dhanavAlA teNe gaNadhara pAse cAritra lIdhuM. udaya tIrthapati mekSagati pAme chate sabhAmAM beThelA gaNadhare kahyuM ke "jinezvare jeTaluM avAe kahyuM che te sarva ukita kahevAya che je mANasa pRthvInA eka paNa jIvane mana vacana ane kAyAthI haNe che tene tIrthakaroe jinazAsanamAM asaMyata ko che." gaNadharanAM AvAM vacana sAMbhalI Izvara vicAra karavA lAgyA ke "pRthvIkAya jIva sarva sthAnake pIDA pamADAya che te tenuM rakSaNa karavA koNa samartha che? A vacana kevala laghutA karanAruM hovAthI zraddhA rAkhavA jevuM nathI. kaye purUSa AvuM unmattanuM bolavuM sAMbhalI ahIM ubho rahe? mATe A pakSane tyajI daI kAMIka madhya pakSanA cAritranuM varNana kare te ahIM sarve mANase prIti pAme. hAhA huM haNAye chuM athavA te huM A AcarIza nahIM. zuM sarvajJa purUe kahele dharma sarva mANaso AcaratA nathI. hamaNAM huM jinavacanane anyathA karavArUpa prAyazcitta laIza" ema kahI te Izvara, pratyekabuddha munIzvara pAse gaye. tyAM temanA dharmopadezane viSe paNa teNe "pRthvIkAya vigerene traNa prakArane AraMbha munio tyajI de che" evuM vacana sAMbhaLyuM. Izvara vicAra karavA lAgyA ke "ka mANasa A lekamAM AraMbha nathI karato ? athavA zuM A pite paNa AraMbha nathI karato? te pote paNa pRthvI upara besI agnithI rAMdheluM bhakSaNa kare che ane jala pIe che pitAne viSe virUddha paDe tema A munIzvara jema tema bole che. jo ke te gaNadhara virUddha vacana te bolatA hatA te paNa A karatAM to te sArA hatA. mATe A banethI hAre saryuM. huM pote ja e dharma kahIza ke je virata buddhivAlo mANasa sukhethI AcaraNa karI zake. " A pramANe vicAra karatA evA te IzvaranA mastaka upara AkAzathI vijaLI paDI tethI te mRtyu pAmIne sAtamI narakane viSe utpanna thaye tyAM te utsava nirUpaNanA temaja asabhyatvanA pApathI utpanna thaelA duHkhane dIrdhakAla paryata bhegavI chevaTa samudramAM matsya rUpe utpanna thaye tyAMthI sAtamI narake game tyAMthI nikalIne kAgaDe the pharI pahelI narake gaye. tyAMthI nikalI pharI te duSTabuddhivAle kutaro thaye valI paDelI nake game tyAMthI che bhava paryata gadheDe thaye pachI te bhilla rUpe manuSya janma pAmyA. pharI mRtyu pAmI bIlADo thayo ane te bhavamAM mRtyu pAmI narake gayo. tyAMthI nikalI kaDhI ane asaMkhya jIthI vyAsa zarIravAle cArkika thaye. pAMcaze varSa paryata e bhakSaNa karela te cAphika mRtyu pAmI 34 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaSimaMDala vRtti-uttarAddha akAmanirjarAnA rogathI devatA thaye tyAMthI cavI pRthvI upara AvyA tyAM paNa mRtyu pAmI sAtamI narake gaye. A pramANe manuSya, tiryaMca ane naraka gatine viSe bhamate evo te zAlA rUpe utpanna thayA. pUrvabhavanA abhyAsa ane vAsanAnA AvezathI gozAle tIrthakaranA dharmane bahu pratyenIka (zatrurUpa) thaye." zrI mahAvIra prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI pratibaMdha pAmelA keTalAka mANa see vairAgyathI dIkSA lIdhI ane keTalAke zrAvakadharma aMgIkAra karyo. have gozAlAe prabhu upara tejalezyA mUkI hatI tethI bhagavAnane rAte atisAra (jhADA) ane pittane atijvara Avato hato tethI temanuM zarIra bahu dubaluM thaI gayuM hatuM to paNa prabhu kAMI auSadha karatA nahotA. prabhunA zarIrane viSe A mahAvyAdhi dekhAvA lAge tethI lokomAM evI vAta cAlI ke "gozAlAnI tejolezyAthI prabhu che mAsanI aMdara mRtyu pAmaze." A vAta prabhunA eka siMha nAmanA ziSya sAMbhalI, tethI te potAnA gurUnA viyoga thavAnA kAraNathI Akula vyAkula thayo chato ekatane viSe jaI revA lAge. prabhue tenI AvI ceSTA jJAnathI jANI tethI temaNe siMhane pitAnI pAse bolAvIne kahyuM ke "he sAdhe! tuM lokonI vAtathI bhaya pAmI manamAM kema kheda kare che? vipattithI kyAre paNa jinezvare mRtyu pAmatA nathI te saMgamAdikathI utpanna thaelA upasargothI paNa mRtyu pAmyA nathI." siMhamunie kahyuM. "he vibha! jo ke ema che te paNa nice tamArI AvI Apatti joI leka pitAnA hRdayamAM bahu kheda pAme che mATe Apa amArA vigere lekanI sukhazAMtine mATe ASadha bhakSaNa kare. kAraNa ke nAtha ! ame pIDA pAmatA evA tamane jovA mATe eka kSaNa paNa samartha thatA nathI." pachI prabhue te siMha munine harSa pamADavAnA hetuthI kahyuM. "he munIzvara ! revatI zrAvikAe hAra mATe kolApAka karI rAkhe che te nahi letAM pitAnA gharane mATe banAvI rAkhelA bIjerA pAkane laI Ava ke jethI huM tane jema dhIraja thAya tema karIza." pachI zreSThInI priyA revatInA nivAsa gharathI siMhamunie vasuvRSTi pUrvaka ANelA nirdoSa te. eSadhane bhakSaNa karI jinarAja niregI thayA. zrI vIraprabhunA zaizAlAe karelA parAbhavane nahi sahana karatA evA sunakSatra muni temaja sarvAnubhUti muni mRtyu pAmI DhaLe gayA. tevI ja rIte zrI jinezvara mATe revatI zrAvikAnA gharathI uttama auSadha lAvyA. te siMhamuni paNa AThamA kalpane pAmyA. te traNe munIzvaranI ame stuti karIe chIe. 'zrIsarvAnubhUti, zrIsunakSatra ane zrIsiMha' nAmanA munipuGgavonI kathA saMpUrNa. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSienI kathA. (27) ajjavi anivesA, jesiM accherayaM va dIsaMti // vebhArapavvayavare, jamalasilArUvasaMthAre // 149 // te dhannasAlibhaddA, aNagArA dovi lavamahaDiA // mAsaM pAuvayA, pattA savvaTThasiddhimi // 150 // vaibhAra parvatane viSe yamala zIlArUpa saMthArA upara jemanAM Aja paryata arthaniveza (divyabhAga, saddhi, sukhavilAsa tapa tapavAnA prayajana) Azcarya karanArAM dekhAya che te dhanyakumAra ane zAlibhadra ane sAdhuo tapathI mahAsamRddhivaMta thaI eka mAsanuM pApagama anazana laI sarvArthasiddha vimAnane viSe gayA. 14-150 * 'zrIdhanyakumAra' tathA 'zrIzAlibhadra' nAmanA maharSionI kathA. *. A bharatakSetrane viSe lakSamInA nivAsa sthAnarUpa pratiSThAna nAme nagara che tyAM kSatriyanA guNarUpa, saMpattinA pAtra rUpa jitazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. have prathama dhanavaMta avasthAmAM chatAM pAchaLathI nidhana avasthA pAmeluM kaI kuLa bIjA keI nagarathI AvIne te nagaramAM rahyuM. temAM eka vinayavata, udAra ane bhadraka prakRtivALA bAlaka hatA. te hamezAM pitAnI AjIvikA mATe lokonAM vAcharaDAM cArato hato. ekadA kAMI utsavane viSe te bAlake udyAnamAM nagaravAsI lokone uttama vAhakArathI suzobhita banelA tathA sarasa AhAranuM bhajana karatA dIThA. turata te bAlaka vAcharaDAMne tyAM ja rahevA daI pote ghare AvI mAtAne kahevA lAgyo ke " he aMbA! mane tevuMja bhejana Apa." mAtAe kahyuM. " ApaNane dhanarahitane evuM bhojana kyAMthI hoya ? mAtAe Avo uttara ApyA chatAM paNa putre to haTha karIne kahyuM ke " jema tema karIne paNa mane tevuM bhejana karI Apa. " putre AvI rIte bahu Agraha karyo eTale sarva prakAre nidhana evI tenI mAtA utpanna thaelA zokathI pUrvanI sadhana avasthAnuM smaraNa karI rovA lAgI. teNInuM rUdana sAMbhalI pADozaNe turata tyAM deDI AvI ane teNInA duHkhathI duHkhita thaelI te pADozaNe tene duHkhanuM kAraNa pUchavA lAgI. duHkhI strIe dIna vANIthI pADozaNonI pAse yathA vAta kahI tethI dayAvaMta evI te pADezaNIoe teNIne dudha vigere ANI ApyuM. pachI mAtAe ghI ane sAkarathI yukta khIra banAvI putrane khAvA mATe thAlImAM pIrasI. tyAra pachI te mAtA kAMI kAraNathI gharanI aMdara gaI. have te vakhate jANe te bAlakanA pUrva puNyanApUrathI kheMcAIneja AvyA heyanI ? ema koI eka guNavaMta sAdhu mAsakSamaNane pAraNe tyAM AvyA. vAdalAM vinAnI vRSTinI peThe munine joI jene romAMca thaye hatuM e te bAlaka saMbhrama sahita harSathI ubho thayo, eTaluM ja nahi paNa harSanAM AMsuthI tenAM netre bharAI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) zrI RSisaDalavRtti uttAna 66 gayA che. evA te khAlaka e hAthavatI thAlane upADI iSTavANIthI te munIzvarane kahevA lAgyA ke " he muni ! agaNya puNyanA kAraNu rUpa ane zivasukhaneA sAdhaka evA citta, vitta ane pAtramaya duprApya yAga Aje mane malyA che. mATe dayAnidhi ! A khIrane svIkArI dvAridrAdikathI dugdha thaelA agavAlA mane A saMsArarUpa agnithI uddhArA; " pachI munie tenA bhAvane nirmUla jANI pAtra dharyuM. temAM te khAlake paramabhaktithI pelI khIra ApI dIdhI. munine uttama bhAvathI dAna ApyuM tethI te khAlake zreSTa manuSyanuM AyuSya mAMdhyuM. pachI mAtAe bahAra AvIne joyuM teA pAtramAM khIra dIThI nahI tethI teNIe putrane karI bahu khIra pIrasI. putra, khIra khAi vAcharaDAne zeAdhavA mATe nagara bahAra gayA. tyAM te pAteja khIra vaheArAvelA sAdhune jo temanI pAse beThA. pachI mahA harSoMthI muninI dha dezanA sAMbhalate evA te khAlaka visUcikA ( jhADa )nA rAgathI turata mRtyu pAmIne teja nagaramAM koi uttama zreSThInI strInA garbhane viSe putrapaNe avataryA. tyAra pachI zreSThI dravyAdikathI bahu vRddhi pAmavA lAgyA. pachI zreSThipatnie sArA divase sa lakSaNathI saMpUrNa evA putrane janma AvyeA. teja divase zreSTInA gharamAMthI DADheluM ahu nidhAna nikalyuM. lakSmI malavAnI sAthe putra utpanna thayA tethI putrajanmanA utsava nimitte AvelA mANaso emaja kahevA lAgyA ke A putrane dhanya che dhanya che. " tethI pitAe te vakhate mhATA mahAtsava pUrvaka putranuM dhanya evuM nAma pADayuM. putra dhanyakumAra, pitAnA manArathanI sAthe sukhe vRddhi pAmavA lAgyA. mAtA pitAe putrane kalAcAya pAse sarva kalAonA abhyAsa karAvyA. guNurAgathI vaza thai gayelA mAtA pitA dhanyane bahu vakhANutA, tethI temanA mhATA cAra putrae temane kahyu ke " ame sa putrapaNAe karIne samAna chIe chatAM tame dhanyane ati AdarathI kema bahu vakhANeA che ?" mAtA pitAe kahyuM. " he putra! guNIpaNAthI e amane vadhAre mAnya che. " putrAe pharIthI kahyuM. " jo ema hAya te parIkSA karo. " pachI mAtA pitAe saghalA putrAne khatrIza khatrIza rUpIyA ApIne kahyu ke " AmAMthI tame je kAMI kamAe te amane dekhADo. " pachI sarve putro vepAra karavA lAgyA. dhanyakumAre tA peAtAne maLelA rUpIyAnA eka gheTA lIdhA ane sahasra sAnA mAhArA paNa karI rAjaputranA gheTAnI sAthe peAtAnA gheTAne laDAvA lAgyA. dhanyakumAranA gheTAthI rAjaputranA gheTA yuddhamAM hArI gayA tethI dhanyakumAra paNamAM karelI sahasra senAmAhArA lai ghare AvyeA. nirbhAgyavaMta evA pelA bhAIe pazu jemAM keTalAke khIlakula lAbha melavye nahAtA ane keTalAke meLavelA lAbha nahiM jevA hatA te sarve ghare AvyA. kahyuM che ke lakSmI puNyavaza che. khIje divase zrI cAre putrAe mAtA pitAne kahyu ke " amArI parIkSA karo. " te upa rathI mAtA pitAe darekane sATha sATha mAsA seAnuM ApyuM. pachI saghalA putrA Ada '' Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwww zrI dhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSionI kathA, (22) rathI vepAra karavA lAgyA, temAM eoe kAMI paNa lAbha nahi pAmatAM ulaTI khoTa khAdhI. pachI bhagyavaMta mANasomAM mukhya, uttama dharmarUpa dhananA bhaMDArarUpa ane kAryane jANa e dhanyakumAra dhana meLavavAne arthe bajAramAM AvIne beThe. have e naga2mAM mahA dhanavaMta chatAM bahu kRpaNa e kaI mahezvara zreSTI rahete hato teNe aneka mahA AraMbhathI bahu dhana meLavyuM hatuM te paNa te dharmane viSe koIpaNa kharca nahIM, eTaluM ja nahi paNa svajanAdikane ApavuM e paNa tene rucatuM nahIM. AMdhalAM pAMgalAM, garIba temaja daridrI lekene te kAMI thoDuM paNa Apate nahIM, pite kyAre paNa sArAM navIna vastro paherate nahIM te pachI vArSika parvane divase sAruM bhojana karavuM te te heyaja kyAMthI ? vaLI duSTa buddhivAle te kRpaNa zreSThI tAMbula ane caMdana vigerenuM nAma paNa kayAMthI jANatA hoya ? je kAMI tenI pAse ajANathI kaI mAge che te bahu krodha karate. temaja je kaI bIje mANasa koI garIbane kAMI Apato tenA jovAmAM Ave che te jaDAtmA evA kRpaNa zreSThInA mAthAmAM zUla AvatuM. dhananI mahA mUccha pAmele temaja bane lekone vinAza karanAre te zreSThI haMmezAM dhananuM dhyAna karate, paraMtu kayAre paNa dharmanuM dhyAna karate nahIM, jaDa evo te zreSThI pitAnA gharanI aMdara khAI khuMdI temAM dravya bharI tenA upara pitAne pilo khATale ke jemAM ratna bharyA hatAM te pAtharIne jANe parabrahmamAM lIna thaele yogI hoyanI? tema dravyanI mUchathI nitya sUto paNa te jaDAtmA ema jANate nahi ke ke purUSa prayatnathI rakSaNa karelA dravyane tyajI daI paralokamAM nathI jata? arthAt sarve jAya che. jarAvasthAthI jarjarita thaelA zarIravALA ane mRtyu pAmavAne taiyAra thaelA te zreSThIne tenA putroe jyAre khATalethI nIce utAravA mAMDe tyAre khATalAnI IsAne banne hAthathI pakaDI rahelA te zreSThIe kahyuM, mane A khATalo bahu sAre lAge che mATe nIce utAraze nahi. zreSThI khATalAmAMja mRtyu pAmyuM eTale ratnanA vRttAMtane nahi jANanArA tenA putro zreNInI sAthe tenA vahAlA khATalAne paNa smazAnamAM laI gayA, zreSThInA putroe smazAnanA adhipatine khATale ApI dIdhA tethI te smazAnadhipatie te khATalAne vecavA mATe caTAmAM mUkyo. A vakhate cUMTAmAM beThelA dhanyakumAre ratnagarbha evA te khATalAne. oLakhe. kahyuM che ke buddhivaMta purUSa tRNa athavA velAdikathI DhaMkAI gaelA temaja dUra rahelA nidhine netrathI nahi dekhatA chatA buddhithI joI zake che. pachI dhanyakumAre te khATalAne kharIda karI potAne ghare Aryo ane temAMthI ratna kADhI harSathI potAnA mAtA pitAne ApyAM. AthI dhanyakumAranI gharamAM lakSamI ane bahAra kIti bahu phelANI. temaja tenA bhAIonA cittane viSe abhAgyapaNathI bahu matsara thaye kahyuM che ke A jagatamAM kAraNa vinA krodha karanArA asaMkhya Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) zrImaDila vRtti uttarAddha temaja kAraNa chatAM paNa krodha karanArA saMkhyAbaMdha che. paraMtu kAraNa chatAM je koI nathI karatA evA te pAMca cha hAya che. pachI dhanyakumArane mArI nAkhavAne vicAra karatA evA tenA bhAIonA vicArane temanI strIoe jANyuM tethI te strIoe potAnA guNavaMta, khArA ane bhavya evA diyara dhanyakumArane vinaMti karIne te sarva vAta tene jAhera karo. pachI putranI peThe vinayathI namra evA dhanyakumAre pitAnA maheTA bhAIonI strIonI AgaLa madhura vANIthI kahyuM ke "meM emane jarApaNu aparAdha karyo nathI chatAM teo hArA upara zA mATe krodha kare che? strIoe kahyuM. "he diyara! khala purUSe evAja hoya che." pachI dhanyakumAra vicAra karavA lAgyA ke "mahAre ahIMyAM rahevuM egya nathI. kAraNa ke moTA purUSe kaIne kayAre paNa pIDA karatA nathI." A pramANe vicAra karI utsAhavaMta e dhanyakumAra ekalo nikaLI gAma, nagara, khANa vigerethI vyApta evI bhUmi upara bhamavA lAgyA. ekadA khetaramAM rahelA keI kaNabIe mane hara AkAravALA dhanyakumArane joDI harSathI tene bhejananuM AmaMtraNa karyuM. dhanyakumAra kaNabInA AgrahathI jeTalAmAM tyAM beThe teTalAmAM kaNabInI strI bhAthuM laI tyAM AvI kaNabIe potAnI strIne "A parANAne bhejana karAvya." ema kahI haLa calAvavA mAMDayuM. pachI jeTalAmAM strIe dhanyakumAranA pAtramAM khIra pIrasI teTalAmAM te kaNabInA haLanI sIrA bhUmimAM daTAI rahelA kaLazanA kaMThane viSe lAgI. kaNabIe turata nA maherothI bharelA DAne bahAra kADhI dhanyakumArane arpaNa karI ane kahyuM ke "tamAsa puNyathI nika bele A nidhi tame pote ja " dhanyapuramAM ziromaNi evA dhanyakumAre Agraha karI tene te dravyakaLaza pAcho Apyo ane pote tyAMthI cAlate thaye. anukrame te rAjagRha nagare paheMcyo ane tyAM udyAnamAM rahyo. uttama buddhivALa mALIe zreSTha AkRtivALA dhanyakumArane joi tene potAne ghare teDI gaye tyAM teNe tenI bahu bhakti karI. have ema banyuM ke jeNInA vaMzanA saghaLA mANase marI gayA che evI temane ja nirdhanapaNAne lIdhe vibhAvarahita thaelI keI dhanyA nAmanI govAlaNa thI te nagarathI nikaLIne zAligAmane viSe rahetI hatI. te strI tyAM potAnA saMgama nAmanA bALaka sahita nivAsa karatI hatI. kahyuM che ke jIvitanA sarakhA bALakane duHkhamAM paNa tyajI devuM bahu muzkela che. saMgama tyAM AjIvikA nimitte vAcharaDAM cAra hatuM. kAraNa e AjIvikA nidhana mANasenA putrane sukhe sAdhI zakAya tema che. ekadA te saMgame kaI parvane divase zreSThIonA putrone pita pitAnA gharamAM khIranuM bhajana karatA dIThA tethI teNe ghare AvI potAnI mAtAne kahyuM ke he mAta ! Aje bahu khIra banAvI hAre utsava kare." mAtAe kahyuM. "he vatsa! Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra tathA zrIzAlibhaka nAmanA maharSionI kathA (27) dravya vinA te utsava zI rIte karI zakAya?" ajJAnapaNathI pharI kahyuM ke "he mAta! mane khIra Apa, nahi te huM bhajana karIza nahi. kahyuM che ke bALakane Agraha balavAna hoya che. putra AgrahathI khIra mAgavA lAgyo tethI nirdhana evI te strI potAnI pUrvanI sadhana avasthAne saMbhArI atyaMta duHkhI thaIne uMcA zabdathI rovA lAgI. teNInuM gADha rUdana sAMbhaLI pADozaNa strIo deDI AvI ane dayAthI bhiMjAI gaelA cittavALI teo kahevA lAgI ke "he sakhi! tuM kema bahu rUe che?" nirdhana strIe potAnA putre karelA AgrahanI yathArtha vAta kahI tethI dayALu evI te strIoe cokhA, ghI, sAkara, dudha vigere ANI ApyuM pachI mAtAe vRtAdiyukta khIra banAvI putrane pIrasI tyAra pachI te kAMI kAryane mATe pitAnA gharanI aMdara gaI. A vakhate jANe te saMgamane saMsArasamudrathI pAra utaravA mATe vahANa hAyanI ? evA eka mAsanA upavAsI munIzvara tyAM AvyA. akasmAta AvelA munIzvarane joI pUrNa caMdrane dekhavAthI cakeranA joDalAnI peThe saMgama turata bahu harSa pAmyo. pitAnA zarIrane viSe pulakAvalIna dhAraNa karato ane praphulla netravALe saMgama jhaTa ubhuM thaI munirAjane jete chato manamAM vicAra karavA lAgyuM. "A munirAja mAre ghare atithi thayA tethI huM dhAruM chuM ke nice Aje hArA ghare kAmadhenu athavA te kAmaghaTa, ciMtAmaNuM ke kalpavRkSa Avela che. A vicAra karI saMgama munIzvarane praNAma karI kahevA lAgyuM ke "he munirAja ! A paramAna svIkArI hAra upara anugraha kare." pachI hitecchu evA munirAje e saMgamanA nirmala bhAvane jANI tene saMtoSa pamADavA mATe tenI AgaLa pAtra dharyuM. pachI saMgame vicAryuM je nigna sAro lAbha thaze kAraNa Aje mahAre citta, vitta ane pAtrane saMgama thayo che. kharekhara Aje hAruM bhAgya jAgyuM athavA te dhanya e huM Aje puNyavAna thaye je A mahAtmAe pitAnuM puNyapAtra hArI AgaLa dharyuM." A pramANe vRddhi pAmatA evA zubha bhAvathI saMgame vegathI pitAne thALa upADI sAdhune khIra vahorAvI dIdhI. sarva prakAranI upAdhithI zUnya evA A dAnathI te saMgame uttama AyuSya bAMdhyuM ane alpa saMsAra karyo. munirAja tenA gharethI cAlyA gayA pachI saMgamanI mAtA bahAra AvI mAtAe dhAryuM ke putra khIra khAI gaye tethI teNIe harSathI baha khIra putrane pIrasI. saMgama atRpta hatuM tethI teNe kaThaparyata dharAI khIra khAdhI. sAMje ajIrNa thayuM tethI saMgama rAtrIe pelA munirAjanuM samaraNa karate chate mutyu pAmyo. dAnapuNyanA prabhAvathI saMgama rAjagRha nagarane viSe gabhadra zreNInI strI bhadrAnA udarane viSe putrapaNe avataryo. mAtAe svamAmAM sArU pAkeluM abhUta zAlinuM khetara dIThuM. temaja tene utpanna thaela dharmakRtya saMbaMdhI hAle zreSThIe pUrNa karyo. jema pUrva dizA tejathI aMdhakArane nAza karatA evA sUryane pragaTa kare tema bhadrAe uttama guNavALA putrane sukhe janma ApyA. putrane janma Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra72) zrI praSimaMDalavRtti-uttara tsava karI svamAnA anusArathI mAtApitAe putranuM harSathI zAlibhadra evuM spaSTa nAma pADyuM. AnaMdathI pAMca dhAva mAtAo vaDe lAlana pAlana karAte te putra adhika mUrtimaMta evA pUNyasamUhanI peThe anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. putre bahu kamaLapaNAne lIdhe kalAcAryane pitAnA gharane viSe bolAvI lIlAmAtramAM sarva kaLAene abhyAsa karyo. jANe pRthvIne viSe kAmadeva rUpa nRpatinuM cakravatI rAjya hAyanI? evI rUpa saubhAgyanA pAtrarUpa te putra vanAvasthA pAmyo. pachI teja nagaramAM rahenArA batrIzazreSThIoe pitAnI batrIza kanyA gobhadra zreNInI vinaMti karIne suzobhita evA zAlibhadrane ApI. bIje divasa zAlibhadra, potAnA mAtApitAnA sarva mane rathane pUrNa karate chato uttama lakSaNavALI te kanyAone maTA utsavathI para. have zrI zreNika rAjAne samazrI nAme putrI hatI. zAlibhadrane subhadrA nAme nhAnI bahena hatI. temaja udyAnapAlane puSpAvatI nAme putrI hatI. A traNe putrIo eka ja divase janmelI hovAthI paraspara sakhIo thaI hatI. yuvAvasthA pAmelI te putrIo eka divasa paraspara kahevA lAgI ke ApaNe traNene ekaja pati paraNa ke jethI ApaNe paraspara viyoga thAya nahi. ekadA puSpAvatIe pitAnA gharane viSe rahetA dhanyakumAranA utkRSTa guNanuM varNana karyuM, tethI samazrIe harSathI te vAta zreNika rAjAne nivedana karI pachI zreNika rAjAe harSathI te traNe kanyAo sArA muhUrta moTA utsavathI dhanyakumArane paraNAvI. eTaluM ja nahi paNa tene rahevA mATe nivAsasthAna tathA gajAdi samRddhi ApI. dhanyakumAra paNa pite pUrve ApelA dAnanA pUNyathI te bhagya vastune utkRSTapaNe bhegavavA lAge. ekadA dhanyakumAra pitAnI priyAonI sAme hAsyavilAsa karato chato - khamAM beThA hatA evAmAM teNe ati duHkhI avasthAne pAmelA potAnA mAtA pitAne rAjamArgamAM dIThA. dhanyakumAre turata dvArapAla mekalI temane pitAnI pAse belAvI vastrAlaMkArathI suzobhita banAvIne pachI strI sahita teNe temane harSathI namaskAra karyo. pachI dhanyakumAre mAtA pitAne pUchayuM ke "te tamAruM bahu dhana kayAM gayuM ?" teoe kahyuM. "hArA pravAsa pachI te dravya paNa nadInA pravAhanI peThe cAlyuM gayuM. he putra! ame sAMbhaLyuM ke tuM ahIMyAM abhUta rAjya kare che tethI tane jovAne utsAhavaMta evA ame ahIM AvyA chIe. pachI dhanya buddhivALA dhanyakumAre teone judAM judAM gAma ApyAM. kahyuM che ke saMtapuruSe, svabhAvathI ja nitya khala purUSanuM paNa hita karanArA hoya che. mAtApitAnA gRhakAryane dhanyakumAra pite karato chato strI sahita devatAnI peThe vilAsa karato hato. have gobhadra zreSThIe zrI vaddhamAnasvAmI pAse dIkSA lIdhI tyArapachI te che mAsa paryata vatanuM ArAdhana karI svargaka pratye gayA. tyAM te deva zAlibhadranA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra' nAmanA maharSionI kathA, ( 273 ) pUrva puNyanA prabhAvathI tenA upara pUrva bhavanA premathI tenuM bahu priya karanArA thayA. tethI te deva navIna kalpavRkSanI peThe haMmezAM priyA sahita evA zAlibhadrane ayAcita temaja dvivya evA vastrAlaMkAra ApavA lAgyA je ke bhadrA tA. gharanAM sarva kAma karatI hatI paNa sukhasamUhamAM rahelA zAlibhadratA divasa ke rAtri kAMipaNa jANatA nahi. ekadA kAi vepArIe khIjA dezamAMthI rAjagRha nagaramAM AvI zreNika rAjAne harSathI ratnakaMbala dekhADI. paNa te bahu mUlyavALI hAvAthI zreNike eka paNa lIdhI nahi tethI te vepArI bhadrAne tyAM gayA. bhadrAe tene moDhe mAgeluM mUlya ApI saghaLI ratnakakhaleA laI lIdhI. have ema banyuM ke cellA rANIne ratnakAlanI khakhara paDI tethI teNIe zreNika rAjAne kahyuM ke " he vibhA ! mahA mUlyavALu` paNa te eka ratnakabaLa mane laI Apo. pachI zreNika rAjAe vepArIne belAvIne tene cAgya mUlya lai eka vastra ApavAnuM kahyuM. vepArIe uttara ApyA ke bhadrAe vAta vAtamAM AgrahathI mhArI sarva ratnakakhalA laI lIdhI che.' pachI zreNike eka mANasa bhadrA pAse mAkalI mUlyathI eka ratnakakhala levAnuM kahyuM. bhadrAe kahyu ke " ratnakakhalA sAlaja hatI tethI te sarvenA khabe kaDA karI mhArA zAlibhadra putranI trIsa srIone darekane eka eka kakaDA snAna karyo pachI aga leAtrA mATe ApI dIdhA che. jo te aMga leAvAthI jiNuM thaI gaelA ratnaka khalAnA kakaDAne khapa hAya tAja rAjAne pUchI AvIne hArI IcchA pramANe lai jA. " sevake rAjA pAse AvI bhadrAe kahelI vAta nivedana karIne kahyuM ke "huM nAtha ! vepArIonA ane rAjAnA A mhoTA aMtarane Apa juo." pachI zreNika rAjAe kAtukathI zreSThInA putra zAlibhadrane jovAnA hetuthI teja tane pharIthI mAkalI zreSThI putrane peAtAnI pAse khelAyeA. te vakhate bhadrAe te AvelA sevakane kahyuM. tuM bhUpatine kahe ke " mhAro putra kayAre paNa gharathI bahAra jatA nathI, " mATe he rAjan ! Apa pAtAnA caraNathI mhArA gharane pavitra karo." sevake te vAta rAjA zreNikane kaDI eTale zreNika rAjAe bhadrAne tyAM AvavuM kabula karyuM. pachI bhadrAe te vakhate nagarane suzeAbhita karavA sArU gAbhadra devanuM smaraNa karyuM tethI te deve bhadrAnA gharathI mAMDIne rAjAnA maMdIra sudhI ratnajaDita si MhAsanAne uparA upara goThavI hAranI zeAbhA karI dIdhI. pachI bajAranI zAbhA thaelI jANI bhadrAe zreNika rAjAne teDAvyeA tethI rAjA zreNika pagale pagale vismaya pAmatA chatA zAlibhadranA ghara pratye AvyeA. ati vismaya pAmelA cittavALA zreNika rAjA zAlibhadranA ghara pratye AvI ratnanA siMhAsaneAthI gAThavelI ceAthI bhUmikA upara beThA. pachI bhadrAe sAtamA mAla upara jaI zAlibhadrane kahyuM ke "he vatsa ! tane jovA mATe zreNika rAjA ApaNe ghare AvyA che mATe tuM tyAM cAla." zAlibhadre mAtAne kahyuM "huM mAta 31 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 274 ) RSimaDala vRtti-uttarA "" ane vecavAnuM hAya te laI tene mUla Ape tyAM mhArUM zuM kAma che ? ha pAmelI bhadrAe krIthI kahyuM " he zreSTha putra ! ene kAMi vecavAnuM nathI paNa tene tu potAnA ane sarva leAkeAne adhipati jANu. " mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI zuddha buddhivAlA zAlibhadra vicAra karavA lAgyA ke " mhArI pazu adhipati che tA pachI mhArA A azvaryane dhikkAra thAo ! mhAre parataMtratAthI apavitra evA A bhAgeAthI saryuM. have huM svata MtratAnA sukha mATe zrI vIraprabhu pAse dIkSA laIza." AvA vairAgyathI vyApta thayA chatAM paNa mAtAnA AgrahathI vinita evA * zAlibhadre priyAe sahita nIce AvI zreNikane praNAma karyA. zreNika paNa putranI peThe tene snehathI AliMgana karI, peAtAnA kheALAmAM esArI vAraMvAra mukha jovA pUrvaka tenA mastakane bahu suMghavA lAgyA. pachI zreNika rAjAnA mAlatInA puSpanI mALA sarakhA hAthanA sparzathI temaja teNe dhAraNa karelA puSpanA sugaMdhathI zAlibhadra kSaNa mAtramAM glAni pAmI gayA. tethI bhadrAe bhUpatine kahyu ke " he vibhA ! A mhArA putra zAlibhadra devabhAgane bhAgavanArA che mATe tene jhaTa cheDI dyo. e mANasAe dhAraNa karelI puSpanI mAlAnA gaMdhane paNu sahana karavA samartha nathI. enA pitA deva thayela che, tethI te patnIyukta evA potAnA putrane divya AbharaNa, vajra ane puSpAdi Ape che. " pachI zreNika rAjAe javAnI rajA Apele zAlibhadra jema devIothI yukta evA devatA svargamAM jAya tema peAtAnA sAtamA mALa upara gayA. bhadrAe bahu Agraha karyo tethI zreNika rAjA tyAM bhAjana karavA rahyo. bhadrAe paNa sarva sAmagrI taiyAra karAvI. kahyu che ke lakSmIthI zuM nathI thatuM ? pachI cUguMthI zarIrane cALI bahu jalavaDe snAna karatA evA te zreNika rAjAnA hAthanI viMTI snAnavAvamAM paDI gaI. pachI capala cittavAlA bhUpatie jeTalAmAM Ama tema zeAdha karI teTalAmAM bhadrAe peAtAnI dAsI pAse te snAnavAvamAMthI saghaNuM jala kaDhAvI nAkhyuM eTale bhUpatie temAM divya alakArAnI madhye aMgArA samAna paDelI potAnI viMTIne joi dAsIne pUchyuM ke " A zuM ? " dAsIe kahyuM. " nhAvAne avasare zAlibhadre athavA tenI strIoe nirmAlyanI peThe aMga uparathI utArI nAkhelAM AbhUSaNeA A vAvamAM nAkhI devAmAM Ave che. " dAsInA AvAM vacana sAMbhalI rAjA zreNika vicAra karavA lAgyA ke " A zAlibhadrane dhanya che je enI AvI AzcaryakArI lakSmI che. mane paNa dhanya che je AvA zrImAn purUSaSa mhArA rAjyamAM vase che. bhAjanane aMte bhadrAe vastrAdikathI * satkAra karI rajA ApI eTale atyaMta satASa pAmelA zreNika potAnA ghara pratye AvyA. pachI jeTalAmAM zAlibhadra saMsArane tyajI devAnI icchA karatA hatA teTalAmAM tenA dharmamitra AvIne tene kahyuM ke " cAra jJAnanA dhANuhAra ane guNanA samudra rUpa dharmaghaSasuri mUrtimata dharmanI peThe ahIM udyAnamAM samavasarelA che. " l Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAdhanyamA tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSienI kathA. (75) mitranAM AvAM vacana sAMbhalI zAlibhadra harSathI ratha upara besI udyAnamAM game tyAM teNe gurUne namaskAra karI zuddha bhUmi upara besI dharma sAMbha. dezanAne aMte zAlibhadde hAtha joDI praNAma karI gurUne pUchayuM. "he bhagavana ! kayA dharmathI mANa sone bIjo koI adhipati na thAya ? " gurUe kahyuM. "je purUSa vidhi pramANe cAritra pAle che te ja rogane viSe nigraha karanArA purU sarva prANIonA adhipati thAya che. " gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI zAlibhadde gurUne namaskAra karI vinaMti karI ke "he svAmina ! huM hArI mAtAnI rajA laI saMyama aMgIkAra karIza.", gurUe " e kAryamAM tyAre pramAda kare nahIM. " ema kahyuM eTale vinayathI namra evA zAlibhadre ghare jaI mAtAne kahyuM. "he mAta ! meM dharmaSasUri pAsethI hitakArI dharma sAMbhalyo che. je dharma mahATA udaya, sukha tathA lakSamI ApanAra che. eTaluM ja nahi paNa te sarva prakAranA duHkhane vinAza karanAra che." pachI bhadrAe "teM e bahu sAruM karyuM bahu sAruM karyuM kAraNa tuM tevA dIkSAdhArI dharmavaMta pitAne putra che." ema kahI zAlibhadrane bahu anamedanA ApI. zAlibhadre kahyuM "he, mAta ! je Apa prasanna thaI mane AjJA ApatA ho te huM paNa dIkSA lauM kAraNa mhArA pitAe paNa dIkSA lIdhI hatI. " bhadrAe kahyuM. teM e kahyuM che paNa tuM leDhAnA caNAne cAvI jANe che ? tuM prakRtithI sukumAra ane divya bhegethI lAlana pAlana karAyela che te jema nhAne vAcharaDe heTA rathane kheMcavA samartha na thAya tema tuM vrata pAlavA kema samathe thaIza ? " zAlibhadde pharI mAtAne kahyuM. nizca ApanuM A vacana satya che. paNa napuMsaka purUSane te vrata duSkAra lAge che, paraMtu dhIra purUSane te ghaNuMja sahelAIthI sAdhI zakAya tevuM dekhAya che. A bhadrAe kahyuM "e satya che paNa tuM prathama dhIme dhIme divya aMgarAga ane bhegAdikane tyajI de pachI huM tane rajA ApuM." pachI zAlibhadraM divase divase eka eka strIne tyajI devA mAMDI valI devatAnA bhegAdikane paNa tyajI dIdhA. - have A avasare zAlibhadranI bahena subhadrA ke je dhanyakumArane paraNAvI hatI te pitAnA pati dhAnyakumArane snAna karAvatAM revA lAgI. dhanyakumAre teNIne retI jeIne pUchayuM ke "tuM kema rUve che? 5 khedathI gadagada svaravAlI subhadrAe uttara Ape ke "he priya! saMsArathI vimukha thaelo ane cAritranI IcchA karanAra mhAre bhAI zAlibhadra dararoja eka eka tulikAne ane eka eka strIne tyajI de che mATe huM rUdana karuM chuM." dhanyakumAre kahyuM. " kharekhara tuM sIyAlanI peThe baha bIkaNa dekhAya che. je purUSa kSaNa mAtramAM tRNanI peThe bhegone nathI tyajI de te savarahita kahevAya che. " subhadrAe bIjI strIo sahita hAsya karIne kahyuM ke "he svAmin ! te Apa duttvaja evA bhegane kema nathI tyajI detA ?" dhanyakumAre kahyuM. " tame mane dIkSA levAmAM vigha karanArI hatI, paNa teja tame Aje mane dIkSA levarAvavAmAM preraNA karanArI thaI che mATe huM paNa jhaTa dIkSA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276) zrI raSimahilavRtti-uttarAddha, laIza," pachI sarve strIoe ekaThI thaI dhanyakumArane kahyuM, " he nAtha! ame te mazkarIthI kahyuM che. mATe Apa amane tathA A saMpattine vRthA tyajI deze nahIM. " strIoe AvI rIte bahu kahyuM paNa dhanyakumAra te "nitya sukhanI IcchA karanArA mANasee azAzvata evI A sarva varatu tyajI devI mATe huM nize vrata laIza." ema kahI tyAMthI jhaTa ubhe thaye. strIoe kahyuM. " ame paNa tamArI pAchala tukta grata lezuM. " dhanya mAnatA evA dhanyakumAre strIonA te vacanane harSathI aMgIkAra karyuM. tyAra pachI zrI viraprabhu te rAjagRha nagaranA udyAnamAM samavasaryA prabhunA AgamananI vAta dhanyakumAre potAnA dharmamitrathI jANI tethI vrata levA mATe utsAhavaMta e dhanyakumAra dharmAdi kAryamAM dhana vAparI priyA sahita zibikAmAM besI vIraprabhunI pAse AvyA. tyAM te priyAo sahita zibikAmAMthI nIce utarI prabhunI vinaMti karavA lAgyuM ke "he vibha! mane saMsArasamudrane tAravAmAM vahANarUpa cAritra Apa." pachI vizvanAyaka evA prabhue priyAo sahita evA te dhanyakumArane dIkSA ApI. A vAta zAlibhadra sAMbhalI tethI te dhanyakumArane jayavaMta mAnate chate temaja harSathI zreNikarAjA vaDe stuti karAve chate abhUta saMpattithI vIraprabhu pAse AvyA tyAM teNe moTA utsavathI dIkSA lIdhI. - pachI cUthasahita gajarAjanI peThe sarva sAdhuonA parivAra sahita zrI vIraprabhu jagatanuM hita karavAnI IcchAthI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. dhanya ane zAlibhadra ane sAdhuo paNa tIvra tapa karatA temaja jaina dharmanA Agamane abhyAsa karatA zrI jinezvaranI sAthe vihAra karavA lAgyA. nispRha evA te banne munio kyArekaja pakSAMte pAraNuM karatA nahi te ghaNe bhAge eka, be, traNa, cAra, pAMca athavA cha mAse pAraNuM karatA dharmadhyAnamAM parAyaNa temaja nitya AtApanA karavAmAM udyamavaMta evA te sAhasI banne munio duHsaha evA pariSahAne sahana karatA hatA. dIrghakAla paryata aticArarahita cAritrane pAlatA evA te banne muni e bahu kAla piSaNa karelA karmazarIrane durbala karI nAkhyuM. . ekadA zrI viraprabhu pRthvI upara vihAra karatA chatA pharI rAjagRha nagara pratye AvyA. te vakhate nagaravAsI leke turata temane vaMdana karavA mATe nagara bahAra AvavA lAgyA. A avasare dhanyakumArasahita zAlibhadra mAsakSamaNane pAraNe gocarI levA mATe nagaramAM javAnI rajA mAgI. prabhue kahyuM. "Aje tArUM mAtAnA hAthe pAraNuM thaze." pachI te vAta jANIne dhanyakumAra sahita zAlibhadra nagaramAM gayo. rAgarahita ane ucca nIca gRhene viSe pharatA evA te banne jaNA bhadrAnA AMgaNamAM AvIne ubhA rahyA. mAtA bhadrAe tapathI durbala thaI gaelA ane jemanA zarIrane viSe phakta hADakAM ane carma rahyAM hatAM evA te banane munie Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSi AnI kathA. (277) ne elakhyA nahIM kAraNu mahiSaeN e kAnAthI lakhI zakAya ? mAtA bhadrA tA zAlibhadrane, dhanyakumArane tathA jinezvarane vaMdanA karavA javAnA utsAhamAM hatAM tethI temaNe potAne tyAMja AvelA te anne munione dIThA chatAM elakhyA nahIM pachI guptivaMta ane samatAdhArI temaja nirahaMkArI te banne munie kSaNumAtra ubhA rahI tyAMthI bahAra nikalI daravAjAthI mahAra nikalatA hatA eTalAmAM zAlibadranI pUrvabhavanI mAtA dhanyA ke je dahiM vecavA mATe nagaramAM AvatI hatI teNe anne munine dIThA turataja jharatA stanavAlI te mAtA potAnA pUrvabhavanA putrane jotI chatI ane tethIja potAnA AtmAne dhanya mAnatI chatI teNIe pAse jai te banne munione dahiM vaheArAkhyuM, pachI zAlibhadra, prabhu pAse jai vidhi pramANe AleAcanA lai pUchavA lAgyA ke " huM prabhA ? Ape kahyu hatuM te chatAM Aje mhArUM pAraNuM mAtAne hAthe kema na thayuM ? " zAlibhadranAM AvAM vacana sAMbhalI zrI vIraprabhue bhadra evA zAlibhadranA pUrva janmanuM savistara caritra sabhAmAM kahI saMbha lAgyuM. pachI te anne muni vidhi pUrvaka dahiMnuM pAraNuM karI saMsAranA virAgathI zrI jinezvaranI rajA laI vaibhAra parvatanA zikhara upara gayA. tyAM te anne muniAe paDIlehaNa karelI zilA upara besI pAdApagama nAmanuM anazana karyuM. " huMve ahI' ema banyuM ke sarala manavAlI bhadrA bahu bhakitane dhAraNa karatI chatI zrI zreNika rAjAnI sAthe zrI vIraprabhu pAse AvIne pUchavA lAgI ke " huM vibhA ? vaMdanA karavA ceAgya dhanya ane zAlibhadra e ane munio amArA gharane viSe amane sa MtASa pamADavA mATe kema na AvyA ? " prabhue kahyuM, " te ane munio tamArA gharane viSe AvyA hatA paNa ahIM AvavAnA utsAhavata evA tame te dula zarIravAlA munione elakhyA nahI. zAlibhadranI pUrva janmanI mAtA dhanyA govAlaNI ke je hiM vecavA mATe utAvalI utAvalI nagaramAM AvatI hatI teNIe nagaramAMthI bahAra AvatA evA te banne munione dahiM vaDe pratilAbhyA che. dahiMthI pAraNuM karIne te anne munioe mukitanagarImAM javAnA prasthAnanI peThe vaibhAra parvata upara jaI anazana lIdhuM che. " pachI bhadrAye zreNikarAjA sahita vaibhAra parvata upara jaI bhUmimAM khADelA khIlAnI peThe nizcala agavAlA te anne munione joyA. mahA sattvadhArI evAya paNa te munionA bahu utkRSTa kaSTane joI sarala hRdayavAlI ane dayAlu evI bhadrA bahu kheda pAmI. jharaNAnI peThe bahu zAkanA AMsune varasAvatI bhadrA peAtAnA rUdananA zabdathI jANe vaibhAra parvatane rAvarAvatI heAyanI ? ema rAvA lAgI ane tyAM beThelI te bhadrA potAnA putranA AgaLanA sukhane vAravAra smaraNa karatI temaja AvA ugra tapane jotI hatI A pramANe bahu vilApa karavA lAgI, Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (278) zrI mahaSimalavRtti uttazAha he putra pUrve je te mANase dhAraNa karelI mAlAnA gaMdhane paNa sahana karI zakate nahote te tuM A ati duHsaha evI tADha, taDakA vigere pIDAne zI rIte sahana karI zakaze? A hAruM zarIra palaMgane viSe rUnA gAdalAmAM lAlana karAyeluM che, te zarIra A ati kaThora evA zilAtala upara zI rIte rahI zakaze ? valI je A zarIrane te divya evA AhArathI bahu kAla piSaNa karyuM che te zarIrane tuM anazana vaDe tyAga karavA zI rIte samartha thaIza! hAhA dhanya e tuM gharane viSe Avyo chatAM puNyarahita evI meM tane elakhe nahIM AthI bIjuM vadhAre zoka karavA gya zuM che? huM ema dhAratI hatI je zikSAne arthe ghare AvelA zAlibhadra munine huM kayAre joiza." A je hAre manamAM manoratha hato te hArA A anazanathI kuvAnI aMdara rahelI chAyAnI peThe nAza pAme. kharekhara AthI huM maMdabhAgyavAlI chuM. mahArA mane rathane viddhakArI te je A hamaNu ArahyuM che. tethI zuM? mATe A atikaSTakArI kaThora zilAtalane tyajI de." pachI zrI zreNika rAjAe bhadrAne kahyuM. ke " tuM zA mATe kheda pAme che. kAraNa tuM ekaja A saghaLI pRthvImAM vIra putrane janma ApanArI chuM. je pUrva bhave dAnavIra karyo hato te A bhave tyAre putra bhegavIra thaI hamaNAM A tapa vira thayuM che. jenI lakattara lamI hoya che, jenA lakattara gurU hoya che ane jenuM lekara tapa deya che teja purUSa lekera (lakazreSTa ) thAya che. tyAre Ave AzcaryakArI cAritravAle, nirmala AtmAvAle ane guNanA samudra rUpa putra che mATe tuM A pramANe zeka na kara, uTha ane dhyAna mArgamAM rahelA A mahAsatva dhArIone vizva na kara paNa tuM tyAre artha sAdha. " A pramANe zreNika rAjAe alpa karAvelA khedavAlI bhadrA te banne mahA munione namaskAra karI dhare gaI. rAjA zreNika paNa pitAne ghera gaye. ahIM te banne sAdhuo mAsanuM anazana laI mRtyu pAmI sarvArthasiddha devalekamAM devatA thayA. tyAM teo tetrIza sAgaropama sudhI bahu sukha bhogavI. mahAvideha kSetramAM utpanna thaI dIkSA laI sidvipada pAmaze. he bhavyajIvasamUho ! tame vizvanA mANasane AzcaryakArI ane manuSya bhavanA pApano nAza karanArA zrI dhanyakumAra muninA temaja zAlibhadra maharSinA caritrane sAMbhalI manuSya ane devatAne mokSa sukhanA sAdhana rUpa jaina dharmane viSe adhika sabhAva dhare ane niraMtara prayatna kare. 'zrIdhanyakumAra' ane 'zrIzAlibhadra' nAmanA munipuGgavonI kathA saMpUrNa. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ briIja bUsvAmI nAmanA carama kevalInI kathA. ( ra79) caMpAo vIabhae, gaMtuM vIreNa dikhio jou // so patto paramapayaM, udAyaNo carabha rAyarisI // 151 // caMpA nagarIthI vItabhaya nagaramAM jaI zrI viraprabhue dIkSA Apele udAyana nAmane chelle rAjarSi ekSapada pAme. 151 che A udAyana rAjarSinI kathA abhayakumAranI kathAmAMthI jANI levI. jassa ya abhinikhamaNe, corA saMvegamAgayA khippaM // teNa saha ppavaiA, jaMbu vaMdAmi aNagAraM // 152 // jemanA dIkSAgrahaNa samaye tatkALa vairAgya pAmelA prabhavAdi cAree paNa te jaMbUkumAranI sAthe dIkSA lIdhI, te ja bUkumAra munIzvarane huM vaMdanA karuM chuM. 15rA sIhattA nikhaMto, sIhatA ceva vihario bhayavaM // jaMbRpavaramunivaro, varanANacarittasaMpatto // 153 // siMha paNae dIkSA lenArA ane siMhapaNue vihAra karanArA bhagavAna jaMbUsvAmI munIzvara uttama jJAna ane cAritra pAmyA. 153 che jo navajuvvaNapasaro, vialiakaMdappadappamAhappo // __ so jaMbUrAyarisI, apacchimo kevalI jAo // 154 // jemaNe navalana chatAM kAmadevanA garvane dalI nAkhavAthI pitAnuM mAhAbhya pragaTa karyuM che, te jaMbUrAjarSi chellA kevaLI thayA che. che 54 __ 'zrIjaMbUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA * ekadA jemanA caraNane devatAo praNAma karI rahyA che evA zrI vIprabhu rAjagaha nagarane viSe samavasaryA. devatAoe amUlya pratihArya rahyuM. zreNika rAjA paNa dezanA sAMbhaLavA mATe bhakitathI samavasaraNamAM AvyA. dezanAne aMte zreNika rAjAe zrI jinezvarane pUchayuM ke "he bhagavaMta! kayA purUSane viSe kevalajJAna ucchada pAmaze? arthAt chelle kevalI keNa thaze?" prabhue kahyuM. huM rAjana! hArI pAse rahelo A cAra devI sahita vidyummAlI deva ke je idrane sAmAnika che te AjathI sAtame divase devapadavIthI AvIne hArA nagaramAM bASabhadatta zreSThInA jaMbU nAmanA putrapaNe utpanna thaze. te aMtya kevalI thavAnuM che. " zreNike pharI pUchayuM. "he nAtha! jo ke tene cavavAne samaya najIka Avye che chatAM tenI kAMti kema kSaya nathI pAmatI?" zrI jinezvare kahyuM. "he rAjana ! ekAvatArI devatAonA aMtakAlane viSe paNa teonA tejavIpaNAnAM zinhA nice nAza Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (280). prISimaMDalavRtti-uttarAddha pAmatAM nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI te vakhate jaMbudvIpano pati ke jenuM nAma paNa tevuMja (jaMbudvipa pati.) hatuM te uMcA svarathI kahevA lAgyuM ke "ahe? pRthvImAM hAruM kula vakhANavA gya che." A avasare zreNika rAjAe hAtha joDI zrI mahAvIra prabhune pUchayuM. "he svAmin ! A devatA pitAnA kulanI prazaMsA zA vAte kare che? zrI jinazvare kahyuM - he rAjana ! A nagarane viSe DAhyA purUSomAM ziremaNi ane prasiddha e guptimati nAme zreSThI hatuM. tene anukrame guNavaMta be putra thayA hatA temAM maheTAnuM nAma ruSabhadatta ane nhAnAnuM jinadAsa hatuM. zreSThIne mATe putra rASabhadatta sArA AcAravAle thayo ane nhAne putra jinadAsa vyasanI thayo. mahaTA ' bhAIe nhAnAne vyasanI jANa tene tyajI dIdhe, ane te sarva ThekANe ema kahevA lAgyuM ke guptimatti zeThane huM ekaja putra chuM. pAparahita evA te ruSabhadatta, pitAnA nhAnA bhAIne kutarAnI peThe gharamAM paNa AvavA dete nahIM. jinadAsa bahu jugaTuM ramate. te kaI eka divase bIjA keI jugaTu ramanArA purUSanI sAthe paNa karI jugaTu ramavA lAgyA. bannene jugaTAmAM vivAda thaye tethI pelA purUSe jinadAsane zastraprahArathI mAryo. nice dutarUpa pAmavRkSanuM AvuM zastraghAtanI pIDArUpa phala hoya che. pachI pRthvI upara AleTate evo jinadAsa jANe ati rAMka hoyanI? ema dekhAte hate. pachI svajanee ekaThA thaI bhadattane kahyuM ke "he zrAvakaziromaNi ! tuM dharmarUpa mULavALI dayAvaDe pitAnA pIDA pAmatA bhAIne jIvADa." 'svajanee bahu AgrahathI kahelA varSe potAnA bhAI jinadAsa pAse jaIne kahyuM ke "he baMdha! tane uttama auSadhAdikathI sukha karIza." jinadAse kahyuM "he. bhAI! tame hArA bahu aparAdhane kSamA kare ane have jIvita pUrNa thaelA evA mane paraleka saMbaMdhI bhAthuM Apo." RSabhadatte kahyuM. "he vatsa ! have tuM harSathI anazana svIkAra ane ekAgra manathI parameSThI maMtra-namaskArane japa kara." A pramANe zuddha buddhivAlA aSabhadate pitAnA nhAnA bhAIne zIkhAmaNa ApI pote tene vidhi pramANe ArAdhanA karAvI. che (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke, he rAjana ! pachI te jinadAsa paMDitamRtyuthI maraNa pAmI jaMbudvIpane pati ane mahAsamuddhivAle deva utpanna thayo che. teNe rAjagRha nagaramAM RSabhadatta zreSThIne putra jaMbukamAra aMtya kevalI thaze." evA amArAM vacana sAMbhalyAM tethI harSita cittavAle thaele te pitAnA 'kalamAM kevalIne pavitra janma sAMbhalI pitAnA kulanI bahu prazaMsA kare che." - zreNika rAjAe pUchayuM. "he prabho ! gurU, zukAdi grahonI maLe sUryanI peThe A vidyummAlI devatA saghalA devatAonI madhye adhika tejavAna kema dekhAya che? gavAne kahyuM: Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) ( { zrIja'bhUsvAmI' nAmanA camakevalInI kathA. A ja drIpanI aMdara rahelA bharatakSetrane viSe magadha nAmanA dezamAM sugrAma nAme gAma che, tyAM zreSTha evA rASTrakuTa nAme dhanavaMta gRhastha rahetA hatA. tene revatI nAmanI strIthI utpanna thaelA bhavadatta ane bhavadeva nAmanA be putra hatA. bhavadatta yuvAvasthAvAlA hatA chatAM teNe susthita sadgurU pAse saMsArasamudrane tAranArI dIkSA lIdhI. pachI zAstronA pAra pAmelA bhavadatta muni khaDgadhArA samAna ugra vratane pAlatA chatAM gurUnI sAthe vihAra karavA lAgyA. ekadA te gaNunA eka munie gurUnI vina Mti karI ke " huM svAmin! mane mhArA aMjanAne pratiSedha karavA mATe javAnI AjJA ApA tyAM eka mhArA kha rahe che te svabhAve bhadraka hAvAthI mhArA upara khaDu sneha rAkhe che te te mane joine dIkSA leze " pachI gItA evA te sAdhune gurUe AjJA ApI. kAraNake paranA nistAra karavAmAM tatpara evA ziSyA upara sugurUe hamezAM prIti dhare che. pachI te muni pitAne ghare gayA te tyAM temaNe potAnA nhAnA anAja svajanAne vyagratA karanAro vivAhotsava Ara Mbhele dITheA. munine nhAneA khaMdhu pazu vivAhanA uDsathI viThThala banI gayA hatA tethI te paNa bIjA kAyone bhUlI jaI vivADunA kAryamAM vyAkula thaI rahyo hatA, tethI teNe vivAhanA avasare AvelA evA potAnA sATA adhurUpa munine elakhyA nahIM ane AvakAra pazu ApyA nahI' teA pachI tene dIkSA levAnI teA vAtaja zI ? pachI vilakSa thaelA muni phrI gurU pAse AvyA tyAM temaNe AlecanA laI peAtAnA nhAnA bhAinI sarva vAta nivedana karI. bhadatte pelA munine kahyuM. " ahA ! tamArA bhAInI kaMThAratA ugra DhekhAya che, ke jeNe peAtAnA ghare AvelA mhoTA baMdhu muninI avajJA karI. zuM gurUnI bhakitathI vivAha kAtuka vadhAre kalyANakArI che? ke je tamArA bhAI harSoMsahita vivAhakAtukane tyajI daI pAtAnA mhATA bhAI rUpa zurU pAse na AvyA. je ApaNA gurU magadha dezamAM vihAra karaze te huM mhArA nhAnA bhAinu "kaiAtuka tamane batAvIza. ' ekadA zrI susthira gurU vihAra karatA karatA magadha deza pratye gayA. A vakhate nipuNa evA bhavadatta gurUne namaskAra karIne vina Mti karI ke "he bhagavaMta ! dayAvata evA Apa je mane AjJA Ape te huM ApanI AjJAthI ahIM najIka rahelA mhArA svajanane malI AvuM. " gurUe phakta bhavadatta ekalAne tyAM javAnI rajA ApI, tethI te upazamadhArI bhavadatta potAnA svajanAnA ghara pratye gaye. A vakhate bhavaDhataneA nhAnA bhAI bhatradeva nAgaDhatta nAmanA zreSThInI vAsukI strInA udarathI utpanna thaelI putrIne haSathI paraNyA hatA bhavadatta muninuM Agamana sAMbhalI harSa pAmelA ane vivAheAtsava karI rahelA sarve vivekI khaMdhue temanI pAse gayA. prathama prAsuka jalathI muninA caraNane dheAI sarve mANasoe tIrthanA jalathI adhika Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282). zrISimaMDala vRti-uttarAddha evA te jalane vAMdhuM. pachI saMsArasAgarane viSe buDatA evA prANIone tAranAra evA te munine romAMcayukta thaelA sarve janoe harSathI vaMdanA karI. bhavadatta munie pitAnA pUrvAvasthAnA bAMdhAne kahyuM. "he devAnupriye! hamaNAM tame vivAhanA kAmamAM vyAkula che mATe ame bIje vihAra karIzuM, ane tamane nitya dharmalAbha che. pachI bhaktithI bhAvita cittavAlA sarve bAMdhavoe kaccha ane eSaNaya prAsuka AhArathI te munine pratilAlyA. A vakhate aMtaHpuramAM bhavadeva pitAne kulAcAra pAlate chato potAnI navI paraNelI strI nAgilAne sakhIo sahita AbhUSaNa dharAvatuM hatuM. tyAM teNe potAnA baMdhunuM Agamana sAMbhalyuM tethI te potAnA bhAIrUpa munine jovAnA utsAhane dharate chate turata ardhA AbhUSaNa dhAraNa karAvelI potAnI strIne tyajI daI tyAMthI cAlI nika. "he kAMta ! ardha AbhUSaNa karelI priyAne tyajI daI Apane javuM yogya nathI." ema sakhIoe baha kahyuM paNa te te te bhavadeve baherAnI peThe sAMbhalyuM ja nahIM. paNa te nA pADatI evI strIone teNe uttara Apyo ke "he abalA ! huM hArA baMdhurUpa munine vaMdanA karI jhaTa pAcho AvIza." pachI bhAIne javAnA utsAha yukta manavAlA bhavadeve tyAMja ubhelA bhavadatta munine vaMdanA karI. vaMdanA karIne ubhA thaelA pitAnA nhAnA bhAIne bhavadatta munIzvara cAritra ApavAnI IcchAthI ghInuM pAtra jhAlavA ApyuM. pachI anagAremAM mukhya evA bhavadatta muni, bIjA kuTuMbIo upara draSTi daI tyAMthI turata cAlI nikalyA. bhavadeva paNa baMdhu upara jharatI bhaktine lIdhe hAthamAM ghInuM pAtra jhAlIne temanI pAchala cAlyo. jema bhavadeva tema bIjA bahu strI purUSa paNa premane lIdhe bhavadatta muninI pAchala cAlyA. munie potAnI pAchala AvatA evA mANase mAMhethI koIne pAchA javAnuM kahyuM nahIM, kAraNa tapasvIone te yogya che. valI munie pAchA javAnI rajA nahi ApelA ane lajajAthI vaza thaelA te sarve keTaleka sudhI pAchala gayA. bahu dUra javAthI vyAkula thaelA ane Adararahita evA sarve strI purUSe te munine namaskAra karI pota potAnI mele pAchA valyA. bheLA manavA bhavadeva vicAra karavA lAgyuM ke " munIzvare rajA nahi AkhyA chatAM A sarve leke pAchA jAya che paNa khare teo munIzvaranA baMdhuo nathI, ane huM te temane ati snehavAge baMdhu chuM mATe munIzvare rajA ApyA vinA mAre pAchuM vaLavuM te yaMgya nathI. pachI bhavadatta muni vArtAthI potAnA nhAnA bhAIne Asakta banAvI AdarathI sugrAma gAmamAM teDI lAvyA ke jyAM pitAnA uttama gurU hatA. baMdhu sahita bhavadatta munine vasatidvAramAM AvelA joI bIjA bAla ziSya mukha malakAvI paraspara kahevA lAgyA ke " A muni keine dIkSA levarAvavA ahIM teDI lAvyA che. zrImAna purU pitAnA kahelA vacanane pramANu karavA bahu Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jamUsvAmI' nAmanA caramakevalInI thA. ( 283) prayatna kare che. " pachI gurUe bhavadattane pUchyuM ke " hArI sAthe A bIjo kANu AvyA che ? " bhavadatta uttara ApyA ke " huM bhagavana ! te vrata levA AvelA che. " pachI gurUe bhavadevane pUchyu ke " tuM dIkSA leze ? " bhavadeve kahyuM. " mhArA bhAI mRSA bhASaNa karanArA na thAo. " gurUe tene turata dIkSA ApI ane khIjA e sAdhuonI sAthe vihAra karavA AjJA ApI. have bahu vAra thayA chatAM paNa jyAre bhavadeva ghera na gayeA tyAre svajana pAchA sugrAma gAmamAM AvI pUchavA lAgyA ke " ardhA AbhUSaNA dhAraNa karAvelI strIne tyajI dai bhavadeva tamArI pAchala AvyA che, te jayAM sudhI ghera nathI AbhyA tyAM sudhI ame jIvatA chatA muvA sarakhA chIe temaja patinA samIpapaNAne tyajI dIdhelI cakalInI peThe te navIna kanyA manamAM bahu kheda pAme che eTaluM ja nahiM paNa teNInA netramAMthI jharatuM jala kayAre paNa sukAtuM nathI. bhavadeva ekalA rA lIdhA vinA kAMi cAlyA jAya te svamAmAM paNa saMbhavatuM nathI. te te zuM kayAMI gayA haze ? bhavadevane nahi jovAthI jANe peAtAnuM sarva dravya nAza pAmyuM hAyanI ? athavA te jANe pAte gAMDI thai gai hoyanI ? ema nAgilA pote tyAM AvIne vAraMvAra bhavadatta munine pUchavA lAgI ke " huM sAdheA ! tamArA nhAnA bhAi kayAM gayela che ? bhavadatta munie pAtAnA nhAnA bhAinuM dharmane viSe uttara la IcchatAM chatAM mithyA vacana kahyuM ke " te ahIM AvIne turata cAlyA gayA che. tethI huM nathI jANatA ke te kayAM gayA che. " pachI " zuM te khIjA mALe gayeA haze ? ema kahetA ane jANe chetarAyelA hAyanI ? evA ati dIna thaelA mukhavALA te sarve mANase pAchA AvyA. 22 have bhavadeva manamAM navADhA evI nAgilAnuM smaraNa karatA chatA kevala bhAinI bhaktine lIdheja mana vinA cAritra pALatA hatA. keTaleka kALe bhavadatta suni anazana lai mRtyu pAmI sAdharma devalAkamAM mahA samRddhivaMta devatApaNuM upanyA. pachI bhavadeva manamAM vicAra karavA lAgyA ke " mane nAgilA bahu priya che tema huM paNa tene bahu vhAlA chuM chatAM amArA bannene viyoga thayA che. me bhAinA uparAdhathI bahu kAla dIkSA pALI che paNa te bhAI teA svage gayA tA have kaleza ApanArI A dIkSAvaDe mhAre zuM ? huM jevA te prANapriyA nAgilAnA viyeAgathI pIDA pAmyA huM tevA A duSTa vattathI pIDA pAmyA nathI. hA hA tA have te kevI thaI gaI haze ? mRganA sarakhA netravALI te pyArIne jo huM jIvatI joIza tA sakAma evA huM tenI sAthe niraMtara krIDA karIza." bhavadeva A pramANe vicAra karI peAtAnuM bahu kALa pALelu dAkSiNyapaNuM tyajI dai khIjA sarve sAdhuonI rajA laI tyAMthI cAlI nikaLyA. sasAramAM paDavAne Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (284) zrISimahalavRtti uttarAddha taiyAra thaelo bhavadeva anukrame sugrAma gAma pratye Avyo ane vratane viSe A Lasu e te gAmanI samIpe rahelI vAva upara beThe. A vakhate tyAM keI strI, brAhmaNInI sAthe pANuM bharavA AvI teNue te mahAtmAne joI bhaktithI vaMdanA karI. "pachI bhavadeve te strIne pUchayuM. "he anaghe ! rASTrakUTaka nAmane gahastha pitAnI revatI priyA sahita jIve che ke nahi ? teNue kahyuM. "he munIzvara rASTra kaTaka ane tenI priyA revatI e banne jaNAne marI gaye bahu varSa thaI gayAM che." munie pharIthI pUchayuM. "rASTrakUTanA putra bhavadeve jeNIne tyajI dIdhI hatI te navI strI che ke nahI ?" strIe manamAM vicAryuM ke "jene maheoTA bhAIe vrata levarAvyuM hatuM te A bhavadeva piteja jaNAya che, mATe AvelA ene huM pUchI jouM Ama dhArI te strIe kahyuM ke "rASTrakUTa ane revatIthI utpanna thaelA tame pite bhavadeva che ke zuM, tame pote sAdhu ahIM AvyA dekhAo cho?" bhavadeve kahyuM, "tame sAre oLakhe. huM nAgilAne prANavallabha bhavadeva chuM. moTA bhAInA upa dhathI tenI pAchala jatA evA meM te prANapriyAne tyajI daI aniSTa evAya paNa duSkara vratane AdaryuM che. hamaNAM hArA moTA baMdhu mRtyu pAmyA tethI huM temanA pratibaMdhathI mukta thayo chuM. mATe nAgilA kema rahe che tema huM te priyAne jevA mATe Avyo chuM" bhavadevanAM AvAM vacana sAMbhaLI nAgilA vicAra karavA lAgI ke eNe mane bahu kALe dIThI hatI tethI te pharI gaelA vaya, rUpa, guNa ane bhAvALI mane elakhI zakayA nahi mATe huM temane mArI pitAnI vAta kahuM?" ema dhArI nAgilAe kahyuM. "he muni ! tame navI paraNelI je strIne tyajI dIdhI hatI te pote huM nAgilA chuM. Apa vicAre. ATale badho kALa gaye chate ane vaivanAvasthAe paNa tyajI dIdhe chate hAre viSe guNanA maMdIra rU5 lAvaNyapaNuM kayAMthI hoya? mATe svarga ane mekSasukhanA phaLarUpa jJAna, darzana ane cAritra nAmanA traNa ratnane tyajI daI vATikAnA samAna evI mahArA upara tame spRhA na kare valI tame naraka rU5 khAImAM pADI denArA ane meha pamADanArA viSayanA ati parAdhinapaNane na pAme. he muni! hitecchu evA baMdhue tamane dIkSA levarAvI che te have hAre viSe Asakta thaI te vatane pAparUpa khAImAM na pheMkI che. tame Aje pAchA gurU pAse jAo ane mahArA upara anurAga karavAthI utpanna thaelA pApanI temanI pAse AlocanA . - nAgilA A pramANe jeTalAmAM bhavadevane zikhAmaNa ApatI hatI teTalAmAM brAhmaNane putra khIranuM bhojana karIne tyAM AvyuM te putra potAnI mAtAne kahevA lAge. "he mAta ! Aje meM khIranuM bhojana karyuM che tene huM vamuM chuM, mATe tuM pAtra dharI rAkha hAre bIje sthAnakethI bhejananuM AmaMtraNa AvyuM che ane tyAM dakSiNa maLavAnI che meM khIranuM bhajana karyuM che mATe huM pharIthI bhejana karavA zaktivaMta nathI. huM tyAM dakSiNA laI. khIranuM bhajana karI ane pachI avasare Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjabUsvAmI nAmanA carama kevalAnI kathA (285) pitAnuM vamI kADheluM huM pote bhakSaNa karIza. pitAnuM ucchiSTa bhajana karavAmAM lAja zI ? brAhmaNIe kahyuM. "he putra! tuM pote vameluM ane niMdA karavA yogya bhakSaNa karavA taiyAra thAya che, paNa te niMdya kAryathI tuM sarva lekamAM niMdA karavA gya thaIza." bhavadeva muni paNa brAhmaNa putranuM vacana sAMbhaLI tene kahevA lAgyA. "he baTuka ! tuM vamana karelAne bhakSaNa karIza te nice kutarAthI paNa hIna kahevAIza." nAgilAe munine kahyuM. "jo Apa te brAhmaNaputrane ema kaho cho ane jANe che to pachI tame pote mane vamI daIne (tyajI daIne) pharI bhegavavAnI kema IcchA karo cho ?" A mahAro deha viSTA, mUtra, mAMsa, carabI ane hADakAthI bharelo hovAne lIdhe apavitra vastunA sthAnarUpa che tethI te vamana karelA padArthathI paNa vadhAre niMdA karavA yogya che te tenI IcchA karatAM tame kema lAja nathI pAmatA ? tame parvata upara baLatA agnine jovA jAo cho paNa potAnA paga nIce thatA bhaDakAne jetA nathI. je bIjAne zIkhAmaNa ApavA taiyAra thAo che paNa pitAnA AtmAne zikSaNa karatA nathI. jeo bIjAne pUrNa rIte zikSaNa kare che teonI purUSanI gaNanA zI? kAraNa teja mANasane purUSanI gaNatrImAM gaNI zakAya ke je pitAnA AtmAne zikSaNa karavA samartha che" pachI bhavadeve kahyuM "he zubhe! te bahu sAruM karyuM je AvI zikhAmaNa daI. jAtiaMdhanI peThe avaLe mArge jatA evA mane sArA mArge deryo. have huM Ajeja mahArA baMdhuone maLI turata harSathI gurU pAse jaI pitAnA karelA duSkatyanI AlocanA laI ugra tapa AcarIza." nAgilAe kahyuM. "tamAre svajanone maLavAne zI jarUra che? hamaNAMja tame pitAnA svArthane meLavavA tatpara thAo. tamArAM svajane tamane gurUnA darzana karavAmAM mUrtimaMta vigha rUpa thaI paDaze. pachI bhavadeve uttama prakAre jinapratibiMbane vaMdanA karI gurUnI pAse jaI AlecanA lIdhI. aticArarahita zuddha cAritrane pALate e te bhavadeva mRtyu pAmI sedharma devalokamAM IMdrane sAmAnaka devatA thaye. have bhavadatta mahAmunine jIva ke je siMdharma devalokamAM devatA thayA hatA te svargathI cavIne vizvamAM uttama evA mahAvidehakSetranI puSkalAvatI vijayanI kuMDarIkiNI nagarInA vadatta cakravatinI yazodharA strInA udarane viSe avataryo. jema taLAvane viSe rAjahaMsa utare tema yazodharAnA udarane viSe bhavadattane jIva avatare chate tene samudramAM snAna karavAne Dohola utpanna thayA. vajadara cakravartie samudra samAna sItA nAmanI mahA nadImAM potAnI priyAne bahu vAra kIDA karAvI teNIne Doholo pUrNa karyo. pachI pUrNa thaelA DaholAvALI ane manasvinI evI te yazodharA paTTarANIe divase divase pitAnA lAvaNyane adhika khilAvyuM. jema, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 286 ) grIRSima`Dala vRtti-uttA pUrva dizA sUryanA maMDaLane pragaTa kare tema pUrNa avasare te yazodharAe eka uttama putrane janma ApyA. zubha aMtaHkaraNavALA vadatta cakravati e zubha divase DADAlAnA anusAre te putranuM sAgaradatta nAma pADayuM. niratara pAMca dhAvamAtAethI lAlana karAvAtA te putra AkAzamAMnA bAlacaMdranI peThe adhika vRddhi pAmavA lAgyA. pitAe tene kalAcAya pAse abhyAsa karavA mAkaklyA. tyAM teNe thADA kALamAM sarva phaLAnA abhyAsa karyo. jema samudra sarva nadIne paraNe tema mAtA pitAe sva yaMvaramAM AvelI bahu kanyAo sAthe tene paraNAvyeA. ekadA sAgaradatta kumAra potAnA mahelamAM beThe chatA priyAnI sAthe krIDA karatA hatA evAmAM teNe AkAzamAM merU parvata samAna caDI Avela vAdala joyu. sAgaradatta tene joi vicAra karavA lAgyA ke " jevA me' merU paryaMtanA raMga sAMbhalyeA che tevAja A vAdaLAnA che. ahA ! zuM tenI mahA ramyatA che ! AvI rIte vicAra karatA ane merU parvata samAna te meghamaMDalane jotA evA te sAgaradatta kumAranI draSTi jANe meghane viSe cATI gai hAyanI ? ema nIce jatI na hatI. jema pANInA parapoTA turata phruTI jAya ema pramala vAyuthI te megha maDala sAgaradattanA jotA jotAmAM kAMI azya thaI gayu. tethI sAgaradatta vicAra karavA lAgyA ke jevI rIte A megha vinazvara che tevI rIte A deha paNa nAzavaMta che te pachI sa sa'patti nAzavaMta svabhAvanI hAya temAM teA zuM kahevuM ! je vastu savAre dekhAya che te khAre dekhAtI nathI, je bAre dekhAya che te sAMje dekhAtI nathI mATe nizce A jagat anitya che. mATe huM viveka rUpa jalathI siMcana karelA manuSya. bhava rUpa kalpavRkSanA kalane chedanArA dIkSArUpa phalane aMgIkAra karUM. , A pramANe vairAgyane pragaTa karatA evA sAgaradatta kumAre mAtA pitAnI rajA laI aneka rAjAo sahita harSoMthI dIkSA lIdhI. nAnA prakAranA abhigrahavALA gurUnI sevAmAM tatpara ane vigraharahita evA sAgaradatta muni anukrame sarva AgamanA pAragAmI thayA. sAgaradatta munIzvarane tIvra tapa karatAM avadhijJAna utpanna thayuM. kahyu che ke-uttama evA tapathI zuM zuM nathI prApta thatuM ? arthAt sa maLe che. have bhavadevanA jIva paNa devaleAkathI cavIne teja vijayanI vItazeAkA nAmanI mahAnagarInA ati saMpattivALA padmaratha rAjAnI vanamAlA strInA udarathI ziva nAmanA putrapaNe utpanna thayA. kalpavRkSanA aMkuranI peThe bahu yatnathI pAlana karAtA te kAnasIyA dhArI putra anukrame vRddhi pAmyA. jANe prathamathI saketa karI rAkhelI hoyanI ? evI sarva kalAoe gurUnI sAkSI mAtra karavAmAM te zivakumArane viSe niveza karyo pachI yuvAvasthA pAmelA te rAjaputra zivakumArane mAta pitAe kulavaMta bahu rAjakanyAo paraNAvI. kumAra latAonI peThe te rAjakanyAonI sAthe krIDA karavA lAgyA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja'bhUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA. ( 287 ) ekadA zivakumAra ( bhavadevanA jIva ) pAtAnI strIonI sAthe geAkhamAM beThA hatA evAmAM te nagarInA upavanane viSe prathamathI samavasarelA sAgaradatta ( bhavadattanA jIva ) muni ke je mahAmuni eka mAsanA upavAsI hatA temane kAmasamRddha nAmanA sArthavAha ( saMgha ) patie bhakitathI zuddha bhAjana vaDe pratilAlyA. te vakhate te kAmasamRddhanA gharane viSe pAtradAnanA prabhAvathI bahu vasuvRSTi thai. kahyuM che ke pAtradAnanA prabhAvathI zuM zuM nathI thatuM ? gAkhamAM beThelA zivakumAre A vasuvRSTinI vAta sAMbhaLI tethI te sAgaradatta muni pAse jai marAlapakSInI peThe temanA caraNakamala samIpe beThA. pachI dvAdazAMgI rUpa nadIonA samudra rUpa sAgaradatta munIzvare kalyANuthI zeAbhatA evA zivakumArane arihaMtanA dharma kahyo. vaLI buddhivaMta evA te kumAranA sphaTika samAna nirmala cittane viSe saMsAranI asAratAnA praveza karAvyA. pUrva bhavanA saMbaMdhathI utpanna thatA snehavALA zivakumAre sAgaradatta munine pUchyu ke " tamane jovAthI mane adhika adhika harSa kema utpanna thAya che?" sAgaradatta munie avadhijJAnathI pUrvabhavAne jANI tene kahyuM ke " pUrva bhavane viSe tuM yAgya evA mhArA nhAnA bhAi hatA. he mahAbhAga ! thArUM paraleAkasa badhI hita IcchanArA meM cAritra nahi icchanArA tane kapaTa karI cAritra levarAvyuM. pachI ApaNe banne jaNA sAdhama devaleAkamAM mahA samRddhivaMta devatA thayA hatA. he zivakumAra ! eja kAraNathI A bhavamAM paNa ApaNI paraspara bahu prIti thaI. huM A janmane viSe rAgarahita hAvAthI potAnA ane pArakA mANase upara sarakhI draSTivALA chuM ane tuM sarAga hAvAthI AjasudhI mhArA upara pUrva janmanA prema dharI rAkhe che." zivakumAre kahyuM. " meM pUrva bhave cAritra lIdhuM hatuM tethI huM devatA thayA hatA teA he prabhA ! A bhavane viSe paNa pUrva janmanI peThe mane tame poteja cAritra Ape." huM jeTalAmAM mhArA mAtA pitAnI rajA laI vrata levA mATe ahIM AvuM, tyAM sudhI Apa mhArA upara kRpA karI ahIM ja rahejA." pachI zivakumAra, munine namaskAra karI ghare AvI mAtA pitAnI vinaMti karavA lAgyA ke " meM Aje sAgaradatta muninA mukhathI dharma sAMbhaLyA che ane temanA prasAdathI saMsAranI asAratA jANI che tethI huM saMsArathI vairAgya pAmyochuM. mATe mane cAritra levAnI rajA ApeA." mAtA pitAe kahyuM, he putra! tuM cAvanAvasthAmAM dIkSA na le, kAraNa AjasudhI ame hArI krIDAne jovAnuM sukha bhogavyuM nathI. he zivakumAra ! tuM Aje eka pagalA mAtramAM AvA nirabhimAnI kema thai gayA ? tuM je kAraNathI amane tyajI de che, te dharma te teM nitya sAMbhaLyeA che. jo tuM pitRbhaktipaNAne lIdhe amArI rajA laIne jaIza te tane nA pADavAneA amane ze| lAbha thaze ? pachI mAtA pitAnI AjJA vinA gurU pAse javA nahi zaktivaMta thaelA zivakumAra, sa` sAdya vyApAra tyajI daI tyAMja rahI bhAva Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MN ^ ^^^ ^^^ ^^ ^^ ^ (2) zrI miDala vRtti uttara sAdhu thayo. "huM sAgaradana munine ziSya chuM." e nizcaya karI zivakumAre mauna vrata AdaryuM. kahyuM che ke mana vrata e sarva arthane sAdhanArU che. mAtA pitA tene baLathI bhojana karAvavA mAMDe paNa te jarA khAya nahi ane te zivakumAra mAtA pitAne emaja kahyA kare che ke mane kAMI catuM nathI." A pramANe karavAthI mokSanA athI evA zivakumAre pitA padmaratha bhUpatine bahu uga pamADyo, tethI, teNe daDha dharmavALA zreSThIputra ke je zivakumArane mitra thatuM hatuM tene belAvIne kahyuM ke "ame zivakumArane vrata levAnI nA pADI tethI teNe evuM mAnavrata lIdhuM che ke tene koIpaNa bhojana karAvavA zaktivata thatuM nathI. he ana! tuM je prakAre jANe che te prakAre karIne zivakumArane bhajana karAvya. he nipuNa! ane tuM te prakAre karIza te pachI te mahArA upara zA ze upakAra nathI karyo ema huM mAnIza." pachI zuddha buddhivALo daDhadharma padmaratha bhUpatinI te AjJAne aMgIkAra karI tarata harSathI zivakumAra pAse gaye. uttama buddhivALA draDham zivakumAranA mahelanI aMdara praveza karatAM nihi karIne vidhi pramANe IpathikI karI tyArapachI pRthvIne pujI dvAdazavarta vaMdana karI "mane AjJA Apo" ema kahI zivakumAra pAse beThe. zivakumAre kahyuM "he mitra! je vinaya sAgaradatta muninI pAse ko ghaTe te vinaya hArI pAse kema kare che?" daDhameM kahyuM. "je koI sthAnane viSe paNa samyaka draSTivaMta purUSane viSe gya evA samabhAva hoya te sarvane vinaya karo yogya che je kaI purUSanuM mana upazamavALuM hoya te puruSa vaMdanA karavA yogya che tevA purUSane vaMdanA karavAmAM kAMI deSanI zaMkA karAtI nathI. he rAjakumAra ! huM A pane pUchavA mATe ahIM Avyo chuM ke tAvathI pIDA pAmatA mANasanI peThe Ape . bhojana zA mATe tyajI dIdhuM che?" zivakumAre kahyuM. "he mitra ! mAtA pitA mane vrata levAnI AjJA ApatA nathI. mATe gRhathI vairAgya pAmelo huM bhAvasAdhu thaIne rahyo chuM. mAtA pitA jyAre mane vrata levAnI rajA Apaze tyAre huM lejana karIza. nahi te kyAre paNa bhajana karavAnuM nathI." daDhadhameM kahyuM. "he zubha manavALA ! jo ema hoya to hamaNAM bhajana kara, kAraNa dehane AdhIna dharma raheze che ane AhArane Adhina deha che. arthAt AhAra karavAthI deha raheze ane deha rahevAthI dharma banI zakaze. munio paNa prAsuka evA AhArane grahaNa kare che. kAraNa AhArarahita zarIra chate dharmakArya karavuM duSkara che." zivakumAre kahyuM. mane te kaI zrAvaka maLato nathI ke jyAM pAsuka AhAra hAya mATe huM gharane viSe bhajana na karavuM te zreSTha mAnuM chuM." daDhadhame kahyuM. "Ape te yogya kahyuM che te paNa have te sarva bhejanAdi prAsukaja thaze." zivakumAre kahyuM. "ha bAra varSa paryata chaThTha karIne pAraNe AMbila karIza" pachI sAdhunA AcAramAM vicaNa e daDhama, te divasathI bhAvasAdhu evA zivakumArane vinaya karavA lAge. . Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brIja bUkamA nAmanA camakevalInI kathA. (289) A pramANe tapa karatA evA zivakumAranAM bAra varSa vItI gayAM paNa mAtA pitAe mahathI tene gurU pAse meka nahi pachI zivakumAra mRtyu pAmIne brahmalekamAM vidyanmAlI nAme IMdrane sAmAnika devatA thaye. (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke,) he gRpa ! upara kahelA kAraNathI puNyapuSTa ane samIpe rahelA cavanavALA te vidyummAlI devatAnI bIjA devatAothI adhika adhika kAMti dekhAya che. AjathI sAtame divase cavIne te deva Aja nagaramAM zrI RSabhazreNInA jaMbUnAmanA putrapaNe utpanna thaze te aMtyakevalI thavAne che." te vakhate prasannacaMdra rAjarSine kevaLajJAna utpanna thayuM, tethI te vinmAlI devatAnI cAre strIoe te kevaLI pAse AvIne A pramANe pUchayuM. "he vibha!. ame vidyanmAlI devatAnI strIo tenAthI viyega pAmelI chIe. have amAro tenI sAthe kaI paNa ThekANe meLApa thaze ke nahi? kevalIe kahyuM. "A nagaramAM samudra priyasamudra, kubera ane sAgara e nAmanA cAra zreNIo vase che. te cAre zreSThIonI tame cAre uttama putrIo thazo tyAM tamAre pUrva bhavanA patine melApa thaze." pachI sura asuroe pUjana karelA caraNa kamaLavALA ane dayAnA bhaMDAra evA zrI mahAvIra prabhue bhavyajanone pratibaMdha karavA mATe bIje sthAne vihAra karyo. adhikAra bIje - A bharatakSetranA rAjagRhI nAmanA nagaramAM kIrti ane kAntie karI manahara zreiNika nAmane rAjA rAja karatuM hatuM. tenI sabhAne zobhAvanAra kRtajJa meTI addhivALa rUSabhadatta nAmane zreSThI vasate hato. tenI sAthe ja dharmanuM AcaraNa karanArI satya dharmane anusaranArI ane sarva prakAranA guNene dhAraNa karanArI dhAraNI nAme strI hatI. ekadA dhAriNI vicAra karavA lAgI ke " hA hA ! saMtAnarahita hevAne lIdhe mahAre janma vAMjhIyA vRkSanI peThe niSkalapaNuM dhAraNa kare che. kharekhara stanamAM baha amRta rasanI peThe zitalapaNuM pragaTa karanAre putra te bhAgyavaMta evI strIonA kheALAmAM kIDA kare che. mukhya A saMsAravAsa pApane arthe che temAM valI putrarahitapaNuM e nice mahAre mIThA vinAnA kharAba bhejananI piThe thayuM che. " AvI ciMtAthI vyAkula thaelI strIne je kAMIka kheda yukta thaelA manavAlA rUSabhadatta zreSThIe kahyuM ke "he prANapriye ! tane AvI mahA ciMtA zI che? " zreSThIe bahu kadAgraha karIne pUchayuM eTale dhAriNIe tene saMtAna nahi hevAthI thaeluM . duHkha kahyuM. jo ke dhAriNIe potAne putra nahi hovAnuM duHkha patine ApyuM te paNa tethI teNInuM duHkha jarApaNa ochuM thayuM nahIM paraMtu adhika adhika vRddhi Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 290 ) zrI RSima'Dala vRtti uttarA pAmavA lAgyuM. jema kRSNa pakSanA caMdramAnI kAMti divase divase ghaTatI jAya tema niraMtara chAtIne viSe zalya samAna aputrapaNAnA du:khathI dhAriNI mahu dubalI thaI gaI. ** "" ekadA tenuM du:kha bhUlAvI devAnI icchAthI patie priyAne kahyuM, "he priye ! cAle ApaNe vaibhAra parvatanA manohara udyAnamAM jai krIDA karIe. " dhAriNIe potAnA patinuM vacana bahu sArU " ema kahIne aMgIkAra karyuM. kAraNa strIoe " mhArA du:khanI vismRti thAo " ema dhArI patinI vANI mAnavA ceAgya che. pachI sevake taiyAra karIne ANelA manohara ratha upara RSabhadatta zreSThI peAtAnI priyA sahita beThI. anukrame raste jatA evA zreSThIe pAtAnI AMgaLInI saMjJAthI dhAriNIne velAra parvatanA najIka AveluM maneAhara udyAna khatAvyuM. pachI priyA sahita Ama tema karatA evA zreSThIe koI vRkSanI chAyAmAM beThelA yoAmitra nAmanA siddhaputrane joyA. RSabhazreSThIe maneAhara vANIthI siddhaputrane kahyuM. " tuM mhArA sAdhI che. tA kahe tuM kayAM jAya che ? siddhaputre kahyu. " zrI vahU mAnasvAmInA ziSya ane pAMcamAM gaNadhara temaja zrutakevalI evA uttama sudharmA gaNadhara A udyAnane viSe samavo che. temane huM vaMdana karavA jAuM chuM. he vatsa ! jo tyAre temane vaMdana karavAnI icchA hAya tA tame te dharmadhArI muninI Agala javAnI utAvala karo." pachI te 4'patI, siddhaputranA vacanane a'gIkAra karI tenI sAthe cAlyA. anukrame te traNe jaNAe sudharmAsvAmIthI pavitra karelA sthAna pratye gayA. tyAM te traNe jaNAe sudharmA gaNadharane dvAdazAvI vaMdanathI yAgya vaMdanA karI bhaktithI temanI Agala beThA, ane temanA dharmopadezarUpa amRtanuM kAna rUpa alithI pAna karI bahu satASa pAmyA. pachI avasare siddhaputra sudharmAsvAmIne pRthyuM, ke " jenA nAma uparathI A ja dbIpanuM nAma paDayuM che te jammU vRkSa kevuM che ? " gaNudhare tenI AgaLa jAtithata ratnamaya AkAravAlA temaja atizaya ane pramANAyuikta evA te jammU vRkSanuM yathArtha svarUpa kahI saMbhaLAvyuM. v 66 pachI avasara Ave dhAriNI rANIe paNa te gaNezvarane 'pUchyu' ke " huM prabhA ! mane putra thaze ke nahIM ? " A vakhate siddhaputre kahyuM, tamAre temane - sAdya prazna pUchave, ceAgya nathI. kAraNa ke, mahAtmA jANatA chatAM sAvadya praznanA uttara ApatA nathI. kalyANI ! jinezvaranA caraNukamalanA prasAdathI huM nimittajJAnane jANuM chuM tethI huM ja kahuM chuM te sarva tuM sAMbhala, zarIre karIne parAkramI, mane karIne dhIra svabhAvavALA ane zilA upara beThelA evA gaNadhara prabhune te je putra janma saMbaMdhI prazna pUchayA tenA uttara e ke tuM jyAre svapnAne viSe thArA kheALAmAM sahune joIza tyAre tuM udarane viSe putra rUpa sahune dhAraNa karIza. upara varNavelA ja vRkSa samAna guNuratnavAlA ane devatAoe vaNuM na Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI ja bukamAra nAmanA caramavilInI kathA. (21) karelA atizayavAla tane jaMbU nAmano putra thaze." dhAriNIe kahyuM. "he puNyavaMta ! tyAre te huM te jaMbU devatAne uddezIne eka ne ATha AMbila karIza." pachI te traNe jaNAe sudharmAsvAmIne vaMdanA karI bhAra parvatathI nIce utarI pharI pitAnA nagara pratye AvyA. tyAM priyA sahita gRhavAsane pAlatA ane siddhaputre kahelA vacanathI utpanna thaelI AzAvAlA ruSabhadatta zreSThIe keTaleka kAla nirgamana karyo. ekadA dhAriNIe svamAmAM kata siMha dIThe, tethI utpanna thaelA harSarUpa jalanI vAvarUpa teNIe te vAta pitAnA patine kahI. ruSabha zreSThIe kahyuM. "he priye ! tane siddha putranA satya vacanane prakhyAta karanAra ane jaMbU nAmane uttama putra thaze." pachI te ja samaye jema chIpamAM metI pragaTa thAya tema svargathI cavelo vinmAli deva dhAriNInA udara rU5 chIpane viSe muktAphalanI peThe avataryo. dhAriNIne gurU devanI pUjA karavAne Dahelo utpanna thaye te zreSTIe turata pUrNa karyo. jema pUrva dizA sUryane janma Ape tema anukrame guNavaMta evI dhAriNIe pUrNa samaye putrane janma Ape. sarala manavAlA zreSThIe putrano janmotsava karIne pachI zubha divase tenuM jaMbUkumAra nAma pADayuM. anukrame vRddhi pAmatA te putre pUrve Aca relA puNyathI kalAcAryanI pAse sarva kalAone abhyAsa karyo. have teja nagaramAM eka samudrapriya nAmanA maheTA dhanavaMta zreSThIne mahA rUpavatI padmAvatI nAme strI hatI; sarva saMpattinA nivAsa sthAna samudradatta nAmanA bIjA zreSThIne suvarNa samAna kAMtivAlI kanakamAlA nAme strI hatI; vaibhavanA samudra rUpa trIjA sAgaradatta zreNIne niraMtara vinayavAlI vinayazrI nAme strI hatI; kubera samAna saMpattivAlA cothA kuberadatta zreNIne zIle karIne pavitra evI dhanazrI nAme strI hatI. A cAre cheDalAothI pelA vidyutpAli devatAnI cAre strIo pavitra aMgavAlI putrIpaNe utpanna thaI. rUpa saMpattithI iMdrANI samAna te cAre kanyAenAM samudrazrI, padmazrI, padmasenA ane kanakasenA evAM nAma hatAM. valI te nagaramAM kuberadatta nAmanA zreSThIne kanakavatI nAme strI hatI; zramaNadatta zreSThIne zrINA nAme strI hatI; vasuSeNane harimati nAme strI hatI ane vasupAlita nAmanA zreSThIne jayasenA nAme strI hatI. AcAre zreSThIone nabhasenA, kanakazrI, kanakavatI ane jyazrI nAme cAra putrIo hatI. e AThe kanyAonA mAtA pitA vinaya pUrvaka AdarathI jaMbU kumAranA pitAnI prArthanA karatA ke "amAre rU5 sebhAge karIne manahara evI ATha kanyAo che teone yogya vara tamAre putra amArA jevAmAM Ave che. vaya, zIla ane kulAdi jevA varanA guNe joIe tevAja guNe jaMbUkumArane viSe che mATe A vara puNyathI maLI zake tema che. tamAro putra A jaMbUkumAra tamArI kRpAthI ja amArI putrIone pati thAo. kAraNa A vara maLavo bahu muzkela che. tame kulIna che, dhanavaMta che, jethI tamArI yAcanA karavAmAM amane Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rASimaDalavRtti-uttarAddha lAja Ave tema nathI mATe vivAhane saMbaMdha karI amArA upara haMmezAne anugraha kare." jo ke ruSabhadatta zreSThI piteja putrane vivAha karavA mATe utsAhavaMta hatA temAM ATha kanyAnA mAtA pitAe AvI vinaMti karI tethI ruSabhadatta zreSThIe harSathI temanuM vacana svIkAryuM. A vAta AThe kanyAoe jANI tethI teo "Apa'Nane jaMbUkumAra nAmane ati gariSTha vara ma che" ema dhArI dhanya mAnatI te ATha kanyAo bahu harSa pAmI. A avasare bhavyajanone bodha karavA mATe pRthvI upara vihAra karatA evA zrI sudharmAsvAmI te nagarane viSe samavasaryA. sudhama gaNadharanuM Agamana sAMbhaLI romAMcita thaele jaMbU kumAra temanI pAse gayA. tyAM teNe gaNadharane praNAma karI temanA mukhathI amRtasamAna sarasa dharmopadeza sAMbha, jethI te jaMbUkumArane saMsAra rUpa samudrane viSe vahANa samAna utkRSTa vairAgya utpanna thaye. pachI jaMbU kumAre sudharmAsvAmIne praNAma karIne kahyuM ke "he vize ! haM hamaNuM saMsArane kSaya karanArI dIkSA laIza, mATe huM hArA mAtA pitAnI rajA laI ahIM pAcho AvuM tyAM sudhI Apa A sthAnane viSe dharmarUpa vRkSanI zobhAnuM varNana karo." sudhamahavAmIe te vAtanI hA kahI, eTale jaMbUkumAra rathamAM besI nagaranA dvAra pAse AvI pahoMce. A vakhate nagaradvAra (daravAje) ratha, hasti ane azvothI evo bharAI gayuM hatuM ke uparathI paDelA talane pRthvI sudhI pahoMcavAnI jagyA nahatI. pachI jaMbUkumAre vicAryuM je "je huM A daravAjethI zaheramAM pesavAnI vATa joI rahIza, te bahu kAla jatA raheze. valI meM sudharmAsvAmIne tyAM besArI rAkhyA che, tethI mahAre ahIM kSaNa mAtrA vadhAre vAra lagADavI cogya nathI. te huM rathane jhaTa pheravI bIje daravAjethI nagaramAM praveza karuM." Ama dhArI maheTAM manavALe jaMbukumAra turata bIje daravAje gaye. tyAM paNa teNe te daravAjAne yaMtrathI baMdha karele je, eTaluM ja nahi paNa manuSyane ghAta karanArI moTI zilAo daravAjAnI upara laTakAvelI tenA jevAmAM AvI. tethI te vicAra karavA lAgyuM ke A badhI taiyArI zatrunA sainyanA bhayane lIdhe che; te A bahu anarthakArI daravAje paNa kAMI kAma nathI. huM A daravAjethI aMdara praveza karUM ane kadApI mhArA upara zilA tuTI paDe te huM pote, ratha, azvo ane sArathI e saghaLA nahatA ema thaI jaIe. haju meM sarvavirati svIkArI nathI ane AvI rIte mRtyu pAmelA ane sugati durlabha hoya che. have huM svArtha bhraSTa na thAuM, ane ahIMthI ja pAcho pharI amararUpa thaI zrI sudharmAsvAmInA caraNakamalanI sevA karuM." ' pachI vakragativAlA grahanI peThe ja bUkumAra rathane pAcho vALI sudhamasvAmInA caraNathI pavitra evA te udyAnane viSe AvyuM. tyAM teNe gaNezvarane praNAma Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prIja kumAra nAmanA camakelInI kathA. (13) karI vinaMti karI ke " huM cAvajachavita trividha (mana vacana kAyAe karIne ) mahAvrata rUpa brahmacarya aMgIkAra karuM chuM." gurUe anujJA ApI eTale mahAvrata rUpa brahmacaryane svIkArI ati harSavAnuM ane kAmadevane jItanAro te jaMba kumAra pitAne ghera gayA. tyAM teNe pitAnA mAtA pitAne kahyuM ke "meM sudharmA gaNadharanA mukhathI saMsArasamudrane tAravAmAM nAva samAna zrI arihaMta prabhune dharma sAMbhalyo che, ane tethI huM dIkSA levAne utsAha pAmyo chuM mATe mane jhaTa rajA Ape. kAraNa ke A saMsAra sarva prANuone kArAgAra (kedakhAnA) samAna che." putranAM AvAM vacana sAMbhalI rUdana karatA evA mAtA pitAe tene kahyuM ke "he vatsa! tuM Ama acAnaka amArI AzA rUpa latAne chedI nAkhanAra na thA. hajI amAro te evo mane ratha che ke ATha kanyAonI sAthe vivAha karelA ane sarva saMpattinA sthAna rUpa putrane ame kyAre joizuM viSayasevana karavAne yogya evI thavAnAvasthAmAM A dIkSA samaya che? tuM e yovanAvasthAnA yogya AcArane kema bIlakula Icachata nathI ? he vatsa je tane dIkSA levAne bahu Agraha hoya te paNuM hAre amAruM kahevuM mAnya karavuM joIe. kAraNa ke ametyArA gurUo (vaDIla) chIe. he vatsa! ame amhArA sarakhA dhanavaMta ATha zreSThIonI kanyAo sAthe hAro saMbaMdha karela che, te te AThe kanyAonuM pANigrahaNa karIne tuM amArA manorathane pUrNa kara. he kumAra ! tuM amArA kahevA pramANe karIne pachI nirviktapaNe pravajyA leje, ane pachI kRtArtha thaelA ame paNa vaibhavane tyajI daI hArI pAchala dIkSA laIzuM." kumAre kahyuM. "he pU ! huM tamArI AjJA pramANe karyuM te pachI tamAre bhUkhyAne bhejanathI na vAravAnI peThe mane dIkSA letAM vAra nahIM." jaMbakumAranA AvA vacanane svIkArI ane pachI dayAvaMta evA mAtA pitAe AThe kanyAonA pitAne bolAvIne A pramANe kahyuM. "hA putra phakata tamArI kanyAone paraNIne turata dIkSA levAne che. valI teNe amArA bahu Agrahane lIdhe pANigrahaNa karavAnuM kabula karyuM che tethI te tema karaze. pAchalathI tamane paNa vivAha karavAne pastA kare paDaze. mATe tene doSa amane deze nahI." pachI te AThe zreSThIo pita pitAnI strIo sahita bahu kheda pAmyA ane "have zuM karavuM?" ema paraspara kahevA lAgyA. teonI paraspara thatI vAtacIta sAMbhalI kanyAoe kahyuM. "he pU ! tamAre vicAra karavAnI koI jarUra nathI. te saMbaMdhI amArA nizcayane tame sAMbhaLo. "tame prathamathI ja amAre ja kumAranI sAthe saMbaMdha karI cukyA che. te have teja amAre pati che. have tamAre amane bIjAnI sAthe paraNAvavI nahIM. lekamAM paNa kahevata che ke, sajAo ekajavAra bole che. sAdhuo paNa ekajavAra bole che temaja kanyAo paNa ekaja vAra apAya che. A traNya ekajavAra thAya che. tame amane rASabhadatta zreSTInA putrane ApI cukyA che te have Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 294 ) mISimaDalavRtti uttarA teja ja brUkumAra amArI gati che ane amArUM jIvita paNa teneja svAdhina che. te ja akumAra cAritra athavA khIjuM je kAMI Acaraze teja amAre patinI bhakita karanArIone karavuM yAgya che. " chevaTa AThe kanyAnA pitAe ja bukumAranA pitAne kahyu ke " tame vivAhane mATe jhaTa taiyArI karo. " pachI RSabhadatta zreSThIe, te AThe zreSThIenI sAthe naimittikanA mukhathI vivAhainA divasa tyArathI sAtame divasa TharAvyeA. pachI sagA bhAionA sarakhA ekAgramanavALA te AThe zreSThIoe zighra adbhUta evA vivAha maMDapa racAvyA. kAmadeva samAna AkRtivALA ja akumAra phakta mAtA pitAnA sa MtASane mATe uttama divase aneka mahA utsavAthI AThe kanyAone paraNyA. ahA ! priyAenI madhyamAM rahyA chatAM ja bakumAra brahmacArI rahyo. kAraNa ke mahAzaya purUSaSa vikAranAM kAraNeA najIka hAvA chatAM paNa avikArI rahe che. have A bharatakSetrane viSe viMdhyAcaLa parvata upara jayapura nAme nagara che. tyAM vidhya nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te bhUpatine vikhyAta evA be putro hatA. temAM mhoTAnuM nAma prabhava ane nhAnAnuM nAma prabhu hatu. ekadA vaMdhya rAjAe kAMi kAraNathI mhATA putra prabhava vidyamAna chatAM nhAnA prabhune rAjya soMpyuM. pachI praNava abhimAnane lIdhe nagarathI cAlI nIkaLI vidhyAcaLanI viSama bhUmine viSe nivAsasthAna karIne rahyo. tyAM potAnA parivArasahita rahele te cAravRttithI AjIvikA karatA. temaja pArakA gharamAM khAtara pADavuM, khIone pakaDavA, raste janArAone luMTavA ItyAdi kAryo karatA. koI eka divase tenA cara leAkAe AvIne tene kahyuM ke, jammU kumAranI samRddhi kuberanA samAna che. " caralekeAnAM AvAM vacana sAMbhaLI paradravyathI AjIvikA karanArA tathA bahu utpanna thayelA lAbhavALA prabhava, pAMcase cArA sahita nagara tarapha cAlyA ane avasvApanikA tathA tAleAdaghATinI vidyAe yukta evA te prabhava peAtAnI vidyAnA khalathI harSapUrvaka jaMbU kumAranA ghare gayA. tyAM teNe avasvApinI vidyAthI eka jammU kumAra vinA khIjA sarvene nidrAvaNya karI dIdhA. avasvApinI vidyA puNyazAlI evA jammU kumArane peAtAnA svAdhina karavAne zaktivaMta thai nahIM. kAraNu hu prAye puNyavata purUSone iMdra paNa ApattimAM nAkhavA samartha thatA nathI. pachI nidrAvaza thaelA sarva mANasAnA alaMkArAdi sarva cAra lAkoe luMTI levA mAMDayuM. cArA luTavA lAgyA eTale dhAriNInA putra ja bUkumAra krodha ane kSeAbha pAmyA vinA cArAne A pramANe kahevA lAgyA. " huM cArA ! AmaMtraNa karelA ane vizvAsane lIdhe uMdhI gaelA A Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prIja bakumAra nAmanA camakelIne kathA, lakAne tame sparza karaze nahIM, kAraNa huM temane rakhavALa jAguM chuM. " preDha prabhAvanA bhuvana rUpa jaMbUkumAranI AvI vANIthI te sarve caro citrAmaNamAM AlekhelAnI peThe stabdha thaI gayA. prabhava Ama tema jevA lAge te teNe hAthaNIothI yukta evA hastinI peThe strIothI vIMTaLAyelA jaMbUkumArane dIThe, tethI te pitAnuM svarUpa kahevA lAgyuM ke "he mahAbhAga! huM viMdhya rAjAne prabhava nAme putra chuM. tuM maitrIe karIne mahArA upara anugraha kara. he suMdara ! tuM hArI khaMbhinI ane mekSaNa ane vidyA mane Apa ane huM tane hArI avasvApanikA tathA telehyATinI vidyA ApuM." jaMbUkumAre kahyuM. "he prabhava! huM savAre A navI paraNelI strIone tyajI daI cAritra levAne chuM. hamaNAM paNa huM bhAvasAdhu chuM. tethI ja hArI avasvApanikA vidyA mahAre viSe potAnuM bala calAvI zakI nahIM. he bhAI ! huM savAre A lakSamIne tRNanI peThe tyajI daI dIkSA laIza te pachI hArI e zaktivAlI vidyAnuM hAre zuM kAma che?" jaMbUkumAranAM AvAM vacana sAMbhaLIne pitAnI avasthA panikA vidyAne saMvarI laI prabhava bhaktithI hAtha joDI jaMbUkumArane kahevA lAgyA. "he sakhe ! tuM navavanavALo hovAthI viSaya sukha bhogava ane A navI paraNelI strIo upara dayA kara kAraNa tuM vivekI che. vaLI je tuM A sulocanAenI sAthe viSayasukha bhogavIne pachI dIkSA laIza te te dIkSA vadhAre zobhaze." jaMbUkumAre kahyuM. "he prabhava ! kAmagathI utpanna thaeluM sukha bahu pApa denArUM che, mATe dukhanA kAraNarUpa te sukhe karIne zuM ? kAmagathI utpanna thaeluM sukha sarSavanA dANAthI paNa a5 che ane madhanA TipAnA svAda lenArA purUSanI mAphaka duHkha te bahu che." tenuM daSTAMtA- deza dezamAM bhramaNa karatA evA keI eka puNyarahita purUSe kaI sArthavAhanI sAthe bhillothI bhayaMkara evI aTavImAM praveza karyo. tyAM te sArthavAhane lUMTavA mATe bhile deDI AvavA lAgyA. tethI sarve sAthe leka, maganI pike nAsI gayA. pile saMghathI chuTA paDI gaelo purUSa araNyamAM Ama tema bhaTakate hate evAmAM tene koI eka yamarUpa bhayaMkara hatie dIThe tethI kAla samAna bhayaMkara ane krodhI evo te hatI pelA purUSanI pAchala deDa, purUSa bhayathI paDate ane uThate nAsI jate hato evAmAM teNe kUvAnI aMdara ugelA eka moTA vaDa vRkSane dIThuM turata te purUSa vicAravA lAgyuM ke "vaDa upara rahelA mane A hastI nize mArI nAkhaze. vakhate kUvAmAM jhaMpApAta karavAthI javuM te javuM" Ama vicAra karI te purUSa turata kUvAmAM jhaMpApAta karI aMdara rahelA vaDavRkSanI DALIe vaLagI paDe A vakhate nAzakArI e pelo hatI te puruSane Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra96) zrIhaSimala vRtti-uttarAddha pakaDavA mATe tyAM AvI pahoMcyo. pachI pele bhAgyahIna purUSa vaDanI nIce draSTithI jevA lAgyo te teNe gaLavAnI IcchAthI mukha phADI rahelA eka bhayaMkara ajagarane dIThe. eTaluM ja nahi paNa jANe prANane haraNa karanArA yamarAjanA ati bhayaMkara bANe hAyanI? evA cAra dizAe rahelA cAra sapa tenA jevAmAM AvyA. duSTa AzayavALA te cAre sarpo dhamaNanA sarakhA pitAnA mukhe karIne kuMphADA karatA te purUSane daMzavA mATe uMcuM joI rahyA hatA. kALe ane gheLo ema be uMdaraDA pitAnA dAMtarUpa karavatavaDe karIne teja vaDazAkhAne kApavA mATe mahA prayAsa karatA hatA. pile madenmatta hatI paNa te purUSane nahi pahoMcI zakavAthI bahu roSa karate suMDhavaDe te vaDazAkhAne tADana karato hato. hastIe vaDazAkhAne bahu kaMpAvA mAMDI tethI te upara rahelI madhamAkhIo pitAnA tIkSaNa mukhathI pelAM purUSanA sarva aMge daMza detI hatI pachI mAkhIo jenA sarva aMgane viSe daMza detI hatI ane tethI jene bahu pIDA thatI hatI e te purUSa kUvAthI bahAra nIkaLavA mATe bahu utsAha dharatA hatA. AvA bhayaMkara duHkhamAM rahyA chatAM AkAzamAMthI paDatA jaLa biMdunI peThe vaDavRkSa upara rahelA madhapuDAmAMthI vAraMvAra madhanuM TIpuM pelA purUSanA kapALane viSe paDatuM hatuM te madha tyAMthI utarIne tenA mukhamAM jatuM hatuM, tene cAkhIne pele purUSa bahu moTuM sukha mAnate hato." jaMbakamAra prabhavane kahe che ke "he prabhava! tuM e draSTAMtanA spaSTArthane sAMbhaLa. je purUSa kahyo che te saMsArI jIva jANa. je aTavI kahI, te saMsAra samaje. hastI te mRtyu ane kuvo te manuSya janma jANavo. vaLI je ajagara kahyo te pragaTa vedanAvAluM naraka je cAra dizAe cAra sarpa kahyA te krodhAdi ( krodha, mAna, mAyA ane lebha) cAra kaSAya jANavA je vaTavRkSanI zAkhA te AyuSya, je veta ane kRNa uMdara te AyuSyane chedanArA zukla ane kRSNa pakSa jANavA je madhamAbIe te rega ane je madhanuM TIpuM kahyuM te kSaNika evuM viSayasukha jANavuM. he sikhe! saMsArathI bhaya pAmanAra karyo uttama buddhivALo mANasa AvA tuccha viSaya sukhane viSe Asakti pAme? arthAt keI na pAme. he mitra! have je kadI te devathI duHkhI thaelA purUSane kai vidyAdhara ke deva uddhAra kare che te purUSa zuM iche?" prabhave kahyuM. ApattirUpa samudrane viSe buDate e ke purUSa te sarva prakAranA upakAra karanArA uttama purUSane na Icche?" jaMbukamAre kahyuM. "he sakhe!. tyAre gaNudhIzvara samAna tAranAra malyA chatA huM saMsArarUpa samudramAM zA mATe DabuM?" prabhave kahyuM "he baMdha ! hArA mAtA pitA bahu nehavAlA che, strIo anurakta che chatAM kaThera e tuM tene kema tyajI de che? jaMbumAre kahyuM. che aho! baMdhunA nidhine viSe baMdhu keNa che? kAraNa prANu karadattanI peThe. pitAnA karmathI ja baMdhAya che. sAMbhaLa kuberadattanuM draSTAMtA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jakhasvAmI' nAmanA camakevalInI kathA (297) * mathurA nAmanI mahA nagarImAM rUpa saMpattithI vizvane kSeAbha karanArI kuberasenA nAme gaNikA rahetI hatI. te pahelAja garle bahu duHkha pAmavA lAgI tethI tenI mAtA tene vaidya pAse laI gaI. kAraNa ke rAga thAya tyAre mANasane vaidyaja zaraNu che. vaghe nADI vigere joI tene raMgarahita jANI ane pachI kahyuM ke " ene kAI roga nathI, paNa tenA kalezanuM kAraNa e che ke tenA udarane viSe ati duhu evA e gabha utpanna thayA che tethI tene A du:kha thAya che. A du:kha tane prasava thatAM sudhI raheze. pachI mAtAe kuberasenAne kahyuM: "he vatsa ! huM thArA garbha paDAvI nAkhuM; kAraNa prANanA nAza karanArA garbhane rakSaNa karavAthI ApaNane zuM lAbha ? kuberasenAe kahyu. " mhAro garbha sukhe rahA, huM kalezane sahana karIza. ekaja vakhate ghaNA baccAne janma ApanArI bhUMDaNI paNa jIve che." pachI bahu du:khane sahana karI te kuberasenA NikAe uttama samaye eka putrI ane eka putra ema joDalAne janma ApyA. mAtAe putrIne kahyu. " he vatse ! A banne khALake thArA zatrurUpa che kAraNa ke temaNe garbhamAM rahyA chatAM tane mRtyunA mukha sudhI pahAMcADI che. A banne bALako hArA nathaiAtranane harajhu karanArA che. ane yAtrana e vezyAonI AjIvikA che, mATe tuM hArA caiAvananuM rakSaNu kara, temaja he putrI ! udarathI utpanna thaelA bAlakane matranI peThe tyajI de. tuM yAvanAvasthAnA mAha tyajI A khAlakA upara meAha na kara. A ApaNA kulAcAra che. " kuberadattAe kahyuM. "huM mAtA jo ke tuM kahe che te ThIka che te paNa daza divasa sudhI dhIraja rAkha. huM teTalA divasa sudhI A mhArA potAnA bAlakAnuM pASaNa karIza " mAtAe tema karavAnI tene AjJA ApI tethI khAlakanuM iSTa karanArI te kuberadattA vezyA niraMtara dhavAvavA vigerethI te anne mAlakAnuM pASaNa karavA lAgI. A pramANe utsavathI nira'tara khAlakAne pAlatI evI te vezyAnA daza divasa sukhethI nikalI gayA. pachI te catura guNIkAe kuberadatta ane kuberadattA evA nAmanI e mudrikAe karAvIne te banne khAlakAnA eka eka AMgaLIne viSe paherAvI. tyAra pachI teNIe eka uttama lAkaDAnI peTI karAvIne temAM bahu ratnA bharI ane mAlakAne mUkayAM. chevaTa te peTIne pote yamunA nadInA pravAhamAM taNAtI mUkI jethI te jANe huMsaDI DAyanI ? ema sukhe taratI cAlI pachI khAlakAnA viyeAgathI utpanna thaelA ghADha zAthI ahu pIDA pAmatI te vezyA pAtAnA ghara pratye AvI. ,, have peTI savAra thatA zAyapura nagaranA dvAra pAse AvI paheAMcI tyAM tene kAi zreSThIputrAe dIThI jethI teoe lai lII. anne jaNAe peTIne ughADatAM temAM rahelA putra putrI rUpa khAlakane joyAM, tethI eke putrane ane eke putrIne ema eka eka laI lIdhAM. zreNIputrAe mAlakanI AMgalImAM rahelI mudrikA odha temanAM kuberadatta ane kuberadattA evA nAma jANyAM. 4 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 299 ) zrIRSima`Dala vRtti-uttarAddha pachI ane zreSThIonA gharane viSe te ane mAlakA niraMtara pAMca dhAvamAtAthI yatnavaDe rakSaNa karyA chatAM vRddhi pAmavA lAgyAM. anukrame te anne khAlako sarva kalAnA jANa thayA ane rUpathI pavitra evA navacAvanane pAmyAM. " A banne paraspara ceAgya rUpa vALA che" ema dhArI te banne zreSThIoe tenA paraspara pANigrahaNa mahAtsava karyo. caturAinA zikSAgurU evI yAvanAvasthAvarDa karIne jenuM vAhana strI ane purUSa che evA kAmadeve teonA zarIrane viSe praveza karyA. ekadA te daMpatIe potAnI lIlAmAtrathI paraspara utpanna thatA sneharUpa amRtanI nadI samAna dyutakrIyA AraMbhI. A vakhate kuberadattAnI sakhIe kAMika avasaranA lAbha pAmI kuberadattanA hAthamAMthI mudrikA laI kuberadattAnA hAthamAM ApI. kuberaDhattA peAtAnA hAthamAM AvelI te mudrikAne vAraMvAra jovA lAgI te jANe kAMi parIkSA karavA ceAgya mANekanI parIkSA karatI hAyanI ? ema dekhAtI hatI. A bIjI mudrikAne jovAthI kuberadatta manamAM vicAra karavA lAgI. " A mudrikA koI bIjA dezamAM atiprayatnathI banAvelI jaNAya che. " pachI potAnI ane te ema banne mudrikAne vAraMvAra jetI evI temaja ciMtAnA AvezathI prakruddhita thaelA agavAlI kuberadattAe manamAM nizcaya karyo ke " ekaja dezamAM ghaDAyalI, sarakhA ane suAAbhita nAmanI lIMTIvAlI A banne mudrikA, sagA bhAI ahena samAna hAyanI ? ema dekhAya che. A mudrikAnI peThe sarakhA rUpa ane vayavAlA huM ane kuberadata anne jaNA nice bhAi mhena thatA hazuM. ame ekaja mAtAthI sAtheja janma pAmelA hAvA joie, kAraNa amArA bannemAMthI ekenuM zarIra nyUnAdhika nathI. mane kheda thAya che ke deve amArA bhAI DaeNnanuM AvuM ayAgya vivAha rUpa akRtya karAvyuM !! pitAe athavA mAtAe snehathI samAna pASaNa karI amane annene sarakhI mudrikA karAvI haze. nice ame bhAi aena chIe, kAraNa kayAre paNa mhArI tene viSe patibuddhi thai nathI tema tenI mhAre viSe strI buddhi thaI nathI. A pramANe vicAra temaja nizcaya karI kuberadattAe anne mudrikAe kuberadattanA hAthamAM ApI. uttama buddhivAle kuberadatta paNa anne mudrikAne joI bahu vicAra karatAM kheda pAmyA pachI zreSTha buddhivALA teNe kuberadattAne mudrikA pAchI ApI pAte ghera jai potAnI mAtAne sAgana daine pUchyuM ke " he mAta ! huM kharekharA hArAja putra chuM? athavA teA khIjAthI utpanna thaelA mane tame putra tarIke pALyA che ? huM te tamArA kRtrima putra chuM ke akRtrima ? kAraNa putrA bahu prakAranA hoya che. " putre AvA kharA AgrahathI pUchyuM eTale mAtAe tene " peTI hAtha AbhyAthI mAMDIne " sarva vAta kahI saMbhaLAvI. tyAre kuberado kahyuM, " are mAta ! tame A zuM mhATu' kArya karyuM je tame ekaja mAtAthI sAthe utpanna thaelAM amane paraspara paraNAvI dIdhAM ? " mAtAe kahyuM, " huM vatsa ! 22 ', "" Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwwwwwww zrIja bUsvAmI nAmanA camakevalInI kathA (1992 tamArA para para yogya evA manohara rUpathI ame apabuddhivALA meha pAmI gayA. hatA. hArA samAna bIjI kaI kanyA tenA zivAya nahotI temaja te kanyA samAna bIje kaI vara mhArA zivAya naheAte. haju paNa tamAre phakata vivAha thaye eTaleja saMbaMdha thayuM che. tame kyAre paNa strI purUSanA saMbaMdhathI utpanna thaeluM pApakarma karyuM nathI, tethI he vatsa! tuM Aja sudhI kumAra ane te kumArI che. tuM tene. pitAnA bhAI bahenanA saMbaMdhanI vAta kahIne tyajI de. he putra! tuM hamaNAM vepAra karavA mATe paradeza javAnI IcchA kare che te bhale amArI AziSathI tyAM vepAra karI turata kSemakuzala pAcho Ava. tuM kuzala ahiM AvIza tyAre tyAre kaI dhanya kanyAnI sAthe moTA utsavathI ame vivAha karIzuM." mAtAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne pachI zuddha buddhivALA kuberadatta kuberadattAne sarva nirNaya kahI saMbhaLAvyA ane kahyuM ke "he anaghe! tuM hArA ghara pratye jA. te hArI bahena thAya che. tuM catura ane vivekavALI che mATe jema yogya lAge tema kara. he hena! ApaNAM mAtA pitAe ApaNane chetaryA che te pachI ApaNe zuM karIe ? are! temane paNa te doSa nathI, e te ApaNI ja bhavitavyatA. mAtA pitA putrane kharIda kare che athavA te vecI de che. vaLI jevI rIte teo AjJA kare tevI rIte putroe karavuM joIe." kuberadatta A pramANe kuberadattAne kahI pite vepAranI bahu sArI vastuo laI mathurA nagarI pratye gayo. tyAM niraMtara vyavahArathI vepAra karatA ane vinAvasthAne yogya vilAsa karatA teNe bahu kALa nivAsa karyo. ekadA ati rAgabuddhivALA teNe rU5 saibhAgyathI manohara evI kuberasenA (pitAne janma ApanArI mAtA) ne bahu dravya ApI potAnI strI karI. pachI kuberasenAnI sAthe niraMtara viSaya sukha bhogavatA evA tene eka putra thayo. kharekhara devanuM nATaka AzcaryakArI che. have pAchaLa kuberadattAe paNa te ja vakhate mAtAne pUchayuM tethI teNe paNa peTI hAtha AvavAthI mAMDIne" sarva vAta tene kahI saMbhaLAvI. pitAnI AvI vAtathI turata vairAgya pAmelI kuberadattA dIkSA laI mahA tapa karavA lAgI. dIkSA lIdhA pachI paNa kuberadattAe mudrikAne saMtADI rAkhI ane te parISahane sahana karatI chatI mukhya sAdhvInI sAthe vihAra karavA lAgI. pravatinInI AjJAthI AraMbhelA akhaMDa tapayogavALI te kuberadattA sAdhvIne thoDA kAlamAM avadhijJAna utpanna thayuM. pachI "kuberadatta kyAM che?" ema teNe manamAM vicAryuM te tene kuberasenA (pitAne janma ApanArI mAtA) nA saMgathI utpanna thaelA putra sahita je. sAdhvI kuberadattA A vAta jANe bahu kheda pAmI ane kahevA lAgI ke aho ! hAra baMdhune dhikkAra che, dhikkAra che, ke je te akRtya rUpa mahA pApa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 700) zrI amiDalavRtti utta, paMka (kAdavane viSe khuMcI gayA che." Ama vicAra karIne pachI kuberadattane prati baMdha karavA mATe dayArUpa amRta rasanI vAva rUpa te kuberadattA sAdhvI bIjI bahu sAdhvIo sahita mathurApurI pratye gaI. tyAM teNe kuberasenA pAse jaI dharmalAbhanI AziSa ApavA pUrvaka upAzrayanI yAcanA karI. kuberasenAe vaMdanA karIne kahyuM. "he Aye ! huM prathama vezyA hatI paNa hamaNAM eka pativALI hovAthI kulastrI samAna chuM. kulIna patine saMga thavAthI meM A kulastrIne yogya evo veSa dhAraNa karyo che. mahAruM kulIna AcaraNa hovAthI have huM ApanI kRpApAtra thaI chuM. he mahAsatI! mhArA gharanI pAse rahelA upAzrayane svIkArI amane sadAcAramAM pravartAve." pachI kalyANanI kAmadhenu evI kuberadattA sAdhvIe pitAnA parivArasahita kuberasenAe ApelA upAzrayamAM sukhe nivAsa karyo. kuberasenA haMmezA tyAM upAzrayamAM AvIne pitAnA bALakane kuberadattA sAdhvInA caraNakamalanI AgaLa loTa mUkatI. "je prANa jevI rIte pratibodha pAme tene tevI rIte pratibodha Apo." ema vicArIne kuberasenAne pratibodha ApavA mATe kuberadattA sAdhvIe te bAlakane bolAvatAM (hAlaraDuM gAtAM) A pramANe kahyuM. he bAlaka ! tuM hAre bhAI, putra, dIyara, bhatrijo, kAka ane pAtra thAya che. he bAlaka! ane A je tyAre pitA che te mahAre bhAI, pitA, pitAmaha (Ade), pati, putra ane sAsare thAya che. vaLI te bALaka! A je hArI mAtA che te hArI mAtA, hArA bApanI mAtA, bhejAI, vadhu (putranI strI), sAsu ane zikya thAya che." kuberadatte sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhaLI tene kahyuM "he Aye! tame AvuM paraspara virUddha vacana kema bele che? tamArA AvA vacanathI huM nizca maha viramaya pAme chuM." sAdhvI kuberadattAe kahyuM. "A bALaka mahAre bhAI thAya che, kAraNa ke te ane huM ekaja mAtAnA udarathI utpanna thayAM chIe. hAra putra paNa teja che, kAraNa mahArA patine putra ne mAro putra kahevAya. mahAro pati ane te bALaka banne jaNa ekaja udarathI utpanna thayelA hovAthI te hAre diyara che. hArA bhAIne putra hovAthI huM tene bhatrijo kahuM chuM. mahArI mAtAnA patine bhAI che mATe tene huM kAko dhAruM chuM. chevaTa hArI zakyanA putrane putra paNa te bALaka che tethI huM tene hAre pitra kahuM chuM. have A bAlakane je pitA te mahAre baMdha thAya che. kAraNa amArA bannenI ekaja mAtA che. tene pitA te hAre pitA, kAraNa te mahArI mAtAno pati che. vaLI mahArA kAkAne pitA paNa teja hovAthI tene huM pitAmaha (dAdo) kahuM chuM. temaja te mane para hato mATe te hAre pati che. hArI zokyanA udarane viSe utpanna thaele hevAthI te hAre putra che. hArA diyarane pitA paNa te hovAthI te hAre sasaro kahevAya. have A bALakanI je mAtA te hArI paNa mAtA che, kAraNa huM tenAthI utpanna Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjabasvAmI nAmanA cAra DevalInI kathA. thaI chuM. mahArA kAkAnI mAtA teja hovAthI hArI pitAmahI (dAdI) paNa kahevAya. hArA bhAInI strI thavAthI hArI jAI paNa thaI. zakyatA putranI strI hovAthI te hArI vadhu (putranI strI) paNa che. mahArA patinI mAtA hovAthI te vize hArI sAsu thaI ane mahArA patinI bIjI strI thavAthI hArI zokaya paNa kahevAya." karadattA sAdhvIe A pramANe kahIne kuberadattane pitAnI mudrikA ApI. kuberadatta paNa mudrikAne joI thaelA paraspara sarva saMbaMdhanA kharAba pariNAmane jA. pachI te ja vakhate vairAgya pAmelA kuberadase dIkSA lIdhI. tapa karI ane mRtyu pAmI te kuberadatta devakane viSe hoTa devatA thaye. kuberadattAe teja vakhatathI zrAvakadharma Adaryo. nirmala manavALI sAdhvI kuberadattA paNa pitAnI gu. rUNa pAse gaI. jaMbUkumAra prabhAvane kahe che ke, je prANIo AvI rIte karmathI baMdhAya che te ja jaDabuddhivALAo chIpamAM rUpAnI bhrAMtinI peThe bIjAone baMdhuM mAne che. je pite baMdhu sahita che ane bIjAone baMdhunA saMbaMdhathI choDAve che teja kSamAzamaNa (sAdhu) baMdhu che. bIjA baMdhuo te nice nahi samAna che. prabhave kahyuM. "he kumAra! durgatimAM paDatA pitAnA pUrvajone rakSaNa karavA mATe tuM putrane utpanna kara. kAraNa saMtAna rahita mANasanA pUrvajo nizca narake jAya che. tuM saMtAnarahita hovAthI pUrvajonA bANathI mukta thaIza nahi." khUkumAre kahyuM. "he prabhava ! putra pitAne tAranArA che, ema je kahevuM te mehane lIdhe ja che. ahIM mahezvaradatta sArthavAhanuM draSTAMta che te tuM sAMbhaLa:- . pUrve tAmalisI nagarImAM mahezvaradatta nAmane lokaprasiddha ane dhanavaMta sAthe pati rahetuM hatuM. jemAM samudra, jalathI tRpti na pAme tema bahu dhana chatAM paNa saMteSarahita evo samudra nAmane prasiddha purUSa te mAhezvaradattane pitA hate. mANasanI nitine jANanArI ane bahulakSaNavALI chatAM mAyAnA nivAsasthAna rU5 temaja ati tRSNAvALI bahulA nAme tene mAtA hatI. dravyasamUhane ekaThuM karavAnA vyasanavALo te mahezvaradattane pitA samudra, mRtyu pAmIne teja nagaramAM pitAnA karmathI pADApe utpanna thayo hate. pitAnA patinA maraNathI utpanna thaelA ati ArtadhyAnanA saMkaTavALI tenI mAtA bahalA paNa mRtyu pAmIne teja nagaramAM kUtarI utpanna thaI hatI. have mahezvaradattanI gAMgilA nAmanI strI, zaMkaranI priyA pArvatInI peThe ati saubhAgyavaMta hatI. sAsu ane sasarA vinAnA gharamAM ekalI rahetI te gAMgilA, araNyamAM hariNInI peThe svachaMdacAriNI (marajI pramANe cAlanArI) thaI, tethI te du patinI daSTine chetarI bIjA purUSanI sAthe krIDA karavA lAgI. kAraNa A lekamAM vecchAcAriNI strIone satIpaNuM kyAMthI hoya? Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 302 ) zrI RSima'DalavRtti uttarAddha ekadA gAMgilA marajI mAphka para purUSanI sAthe krIDA karatI hatI, evAmAM mahezvaradatta ociMtA gharamAM AvyeA. parapurUSavaDe bhAgavAtI potAnI strIne joi ati krodha pAmelA mahezvaradatta hAthavaDe jAra purUSane pakaDayA, pachI teNe te jAra purUSane lAkaDI, muDI ane jerabaMdha vigerenA prahArathI evA mAryuM ke te jArapurUSa adhamUvA jevA banI gayA. AvuM niMdya karyuM karanArA kayA purUSa sukha pAme ? kaI na pAme, bahu mAra khAtA chatAM paNa mahA mahenatathI chuTIne nAsI gaelA te jAra purUSa vicAra karavA lAgyA ke " AvA niMdya karma karanAra evA mane dhikkAra che! ke je karma mhArA mRtyune arthe thayuM." AvI rIte vicAra karatA te jArapurUSa, turata mRtyu pAmIne hamaNAM pAte bhAgavelI gAMgilAnA udarane viSe putrapaNe utpanna thayA. pachI gAMgilAe ceAgya avasare putrane janma ApyuMA. jo ke te jArapurRSathI utpanna thayA hatA tApaNu mahezvaradatta tene pAtAthI utpanna thaelA jANI lADa laDAvatA hatA, eTaluM ja niha paNa potAnI priyAe putrane janma ApyA tethI maDezvaradatta putrapremane lIdhe tenA vyabhicAra Sane paNa bhUlI gayA ane peAtAnI srInA jArapatinA jIvarUpa putranuM dhAtrI kama ( dhAvamAtAne karavA ceAgya kAma ) paNa pote harSa thI karavA lAgyA. paraMtu jarA paNa zaramAyA nahi. vRddhi pAmatA ane peAtAnI dADhI mUchanA vALa kheMcatA te putrane mahezvaradatta putrapremane lIdhe pAtAnI najara AgaLa rAkhatA. anyadA pitAnA maraNanI tIthi AvI, tetho mahezvaradaromAMsanI IcchAthI peAtAnA pitAnA jIvarUpa pADAne vecAtA lIdhA. pitAnI tIthine divase hu thI rAmAMcita thaelA mahezvaradaro pADAne mAryA. pachI pADAnuM mAMsa khAtA evA mahezvaradaro, potAnA khALAmAM esArelA mALakane paNa harSoMthI mAMsa khavarAvyuM, tema ja mAMsanI IcchAthI tyAM AvelI mAtAnA jIvarUpa kUtarIne paNa mAMsathI kharaDAelA hADakAnA kakaDA nAkhyA. potAnA patinA jIva evA pADAnA hADakAnI aMdara cATI rahelA mAMsane khAtI evI te kUtarI satASa pAmIne hastinA karNa nIpeThe pUchaDAne halAvavA lAgI. mahezvaradatta A pramANe pitAnuM mAMsa bhakSaNa karatA hatA evAmAM mAsakSamaNunA pAraNe bhikSA mATe krUratA evA eka muni tyAM AvyA. munie potAnA jJAnAtizayane lIdhe mahezvaradattanuM saMsArasamudramAM pADanArUM tenuM sava ceSTita jANI lIdhuM, tethI te vicAra karavA lAgyA ke " aA ! DAhyA purUSAmAM zirAmaNa evA A mahezvaradattanA ajJAnane dhikkAra che, te pAte pitAnuM mAMsa khAya che ane vaLI zatrune khALAmAM esAre che. A kUtarI paNa harSa pAmatI chatI potAnA patinA mAMsavAlA hADakAMne bhakSaNa kare che. dhikkAra che saMsAranA AvA nATakane ! A pramANe jANIne muni, tenA gharathI nIkaLI gayA eTale mahezvaradatta temanI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja baravAsI' nAmanA caramakevalInI kathA. ( 303 ) pAchala jaI vaMdanA karI ane melye. " huM mahAtmA ! Apa mhAre gharethI bhikSA lIdhA vinA kema pAchA vaLyA ? meM ApanI kAMI avajJA karI nathI tema huM tamArA abhakata paNa nathI. " munie kahyuM. "huM mAMsa bhakSaNa karanArAnA gherathI bhikSA leteA nathI tethI meM bhikSA lIdhI nathI. temaja mane eka mahAn vairAgya utpanna thayA che. " mahezvaradatte " Apane vairAgya thavAnuM zuM kAraNa che? " ema pUchyuM eTale munie kUtarI ane pADA vigerenI mukhya kathA kahI saMbhaLAvI, mahezvarada krIthI " Ape kahyuM tenA vizvAsa ze? " ema pUchyuM eTale munie kahyu ke " A kUtarIne teNIe pUrva bhave DATelA dhanAdinuM sthAna pUcha." mahezvaradatta kUtarIne teja pramANe pUchyuM eTale kUtarIe DATelA dravyanuM sthAna atAvyuM pachI vairAgya pAmelA mahezvaradaro saghanuM dravya dharmakArya mAM vAparI dIkSA lIdhI. ( ja kumAra prabhavane kahe che ke, he vAcAlizAmaNi prabhava ! mATe putro durgati rUpa kUvAmAMthI mAtApitAne tAre tenA nizcaya ze ? " [ A vakhate ja brUkumAranI strI samudrazrIe peAtAnA patine kahyuM, "huM priya ! tame amane tyajI daine pachI kheDutanI peThe pAchaLathI pastAvA karazeA sAMbhaLe te kheDutanuM dRSTAMta: pRthvI upara zreSTha evA susIma nAmanA mahA nagarane viSe dhanadhAnyAkrikathI ati samRddhivaMta evA khaka nAme kheDuta rahetA hatA. teNe varSAkALa AbhyA jANI mahA AraMbhathI rasavALA kSetrane viSe kAMga ane kAdarA nAmanAM dhAnya vAvyAM. pachI ugI nikaLelA zyAma patravALA dhAnyathI jANe kSetranI bhUmi lIlA kAcathI patharAvI hAyanI ? ema zAlavA lAgI. pachI vRddhi pAmatA evA te kAMga ane kAdarAnA vanane joi mahu harSa pAmelA khaka kheDuta, kAI dUra AvelA gAmane viSe peAtAnA saMbaMdhIne tyAM pANA tarIke gayA tyAM tenA svajanAe tene gALathI banAvelA mAMDAnuM bhojana karAvyuM. AvuM apUrva bhAjana maLavAthI adhika adhika prasanna thaelA teNe svajanAne kahyuM ke, "ahA! tamArUM jIvita dhanya che ke, jemane AveA amRta samAna maneAhara AhAra che. ame AvA AhAra tA kayAre svamAmAM paNa joyA nathI. kAMga ane keharAnA bhAjana karanArA amane pazu sarakhAne dhikkAra thAo ! dhikkAra thAe !! pachI gALanA mAMDA nahi jonArA te khaka kheDute peAtAnA svajanAne pUchyuM ke " A lAjananI vastu zI che ane te kyAM nipaje che ?" teoe kahyuM. " phUTanA pANIthI siMcana karelI kSetrabhUmimAM ghaNA sArA ghauM thAya che, tenA ghaMTImAM daLI leATa karIne pachI mAMDA banAvavA ane pachI tene agnithI tapAvelA pAtramAM zekavA jethI sarasa mAMDA thAya che. evIja rIte vAvIne utpanna karelI zeraDInA sAMThAne pIlIne tenA uttama svAdavALA rasathI nizce gALa thAya che." Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 304 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha A pramANe gALa ane mAMDAne manAvavAnI rIta jANIne harSa pAmeaA aka kheDuta zeraDI ane ghauMnAM bIja lai peAtAne gAma AvyeA. pachI khetaramAM jai te khaka lI nIkaLelA kAMga ane kAdarAnA dhAnyane avicArapaNe jhaTa kApI nAkhavA lAgyA. tenA AvAM kRtyane joI putroe kahyuM. " he tAta ! ardhA pAkelA ane ApaNA kuTuMbanA AdhArarUpa A dhAnyane tame ghAsanI mAka zA mATe kApI nAkhA che ?" aka kheDute kahyuM. " he vatsa ! A kAMga ane kAdarA zA kAmanA che ? huM ahiM zeraDI ane ghau vAvavAnA chuM. jethI tenA gALanA mAMDA banaze." putroe kahyu, " thADA divasamAM A dhAnya pAkI raheze mATe tene laNI lIdhA pachI tame temAM marajI pramANe ghauM ane zeraDI vAvo. hajI ghauM ane zeraDImAM sa Mdeha che ane A dhAnya tA taiyAra thaI gayAM che. " he tAta ! keDamAM beTheluM bALaka jaMtu rahe teA pachI udaramAM rahelAnI teA zI vAta." AvI rIte putroe bahu vAya chatAM paNa te alpabuddhivALA khaka kheDute thADI vakhatamAM banne dhAnyane kApI nAkhyAM ane devAnAMpriya evA teNe cAre bAjuethI dhAnyane kApI nAkhI kSetra bhUmine gALIe rakhavA sarakhI banAvI. pachI teNe tyAM pAse eka kUvA khAdyo paNa jema vadhyA strInA stanamAM dudha na nIkaLe tema kUvAmAMthI jaLa nIkaLyuM nahIM. thAkayA vinA khAdI khAdIne pAtALa samAna kUvAne banAvyA chatAM temAMthI kAdava paNa nIkaLye nahi. AAma thavAthI kAMga kAdarA maLyA nahI ane ghauM zeraDI thayAM nahI' tethI te baka kheDutane bahu pastAvA thayA. ( samudrazrI jakhUkumArane kahe che ke) he svAmin ! tame paNa A prApta thaelA pratyakSa sukhane tyajI dai ane na dekhAtA parAkSa sukhane IcchatA chatAM rakhe eka kheDutanI peThe pAchaLathI pazcAtApa karanArA thaI paDI !" " uttama mANasAnA manane paNa vismaya pamADatA evA ja brUkumAre kahyu, " huM samudrazrI ! huM kAgaDAnA sarakhA buddhirahita nathI. sAMbhaLa tenuM draSTAMta: vidhyATavImAM narmadA nadIne kAMThe jANe viMdhyAcaLa parvatanA yuvarAja heApanI? evA suthapati eka mahA hasti rahetA hatA. vidhyAcaLane viSe vihAra karatA evA te hastinI caiAvanAvasthA gai ane AyuSya rUpa nadInA pALa sarakhI vRddhAvasthA AvI. unALAnI RtumAM sUkAi gaelA jharaNAvALA parvatanI peThe marahita thai javAne lIdhe nirmaLa thai gaelA te gajarAja vrukSane viSe druta prahAra karavAne paNa zakti dharAvatA nahAtA. dAMtanA paDI javAthI theADu khAi zakanAro ane bhukhane lIdhe duLa thaelA zarIravALA te hasti vRddhAvasthAmAM hADakAnA mALArUpa zarIravALA dekhAtA hatA. ekadA parvatanI sUkAI gaelI nadImAM utaratA evA te hastinA paga lathaDI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbusvAmI nAmanA carama kevalInI kathA (35) gaye jethI jANe bIjuM parvata zikhara heyanI? ema te parvata upara paDaye. vRddhAvasthAne lIdhe tyAMthI uThI zakavAne samartha nahi thae te hasti, tevI ja sthitimAM tyAM keTalAka divasa rahIne mRtyu pAmyo. pachI zIyAla vigere aneka prANIoe mAMsabhakSaNathI tenI gudAvATe mahATuM raMdhra (bAkuM) pADyuM. hastine te dvAramAM kAgaDAdi aneka pakSIo mAMsa khAvA mATe pesatA ane nikaLatA. mAMsabhakSaNa karavAmAM atRpta e eka kAgaDe to jANe temAM ja utpanna thaele jIva hoyanI ? ema te gudAdvAramAM paDI rahetuM. hastinA zarIranI aMdara rahelI sArI vastune bhakSaNa karatA e te kAgaDe kANamAM dhRNa jAtinA jIvanI peThe adhika adhika aMdara pisavA lAgyA. cAre bAjuethI hastinA svAdiSTa mAMsane bhakSaNa karanAra ane bahu madhyabhAgamAM gaele te kAgaDo AgalA pAchalA sarva vibhAgane jANanAre thaye. * have sUryanA kiraNanA tApathI hastinA apAna dvAranuM te chidra nirmAsa hovAthI pUrvanI peThe saMkecAI gayuM tethI hastinA kalevarane viSe kAgaDe karaMDIyAmAM pUrelA sApanI peThe pUrAI gaye. comAsAmAM jaLathI bharapUra thaelI nadIe kallola rUpI hAthathI kheMcIne te hastinA kalevarane narmadA nadImAM ApyuM. tyAM mahAlamAM taratA evA te hasti kalevarane narmadAe magarAdi chanA sukha mATe samudramAM AryuM. pachI jaLathI cIrAI gaelA te kalevaramAMthI kAgaDe bahAra nIkaLyo. jANe samudranI madhye kaI dvIpa hoyanI? evA te hastinA zarIra upara besIne kAga DAe cAre tarapha joyuM to jaLa vinA bIjuM kAMI tenA jevAmAM AvyuM nahi. te paNa teNe vicAryuM ke "huM uDIne samudranA kAMThe pahoMcI jaIza. pachI bahu vAra uDI uDIne jaI Avyo paNa samudranA pArane nahi pAmavAthI te kAgaDe vAraMvAra pAcho AvI te kalevara upara besato. jema bahu bhAra thavAthI vahANa buDI jAya tema mAchalA ane magara vigere bahu jIvee cAre taraphathI ghereluM te kalevara samudramAM buDI gayuM, jethI AdhArarahita thaelo kAgaDe paNa jaLamAM buDI gayo ane jaLanA taraMgonA bhayathI turata mRtyu pAme. A draSTAMtamAM mRtyu pAmelA hastinA kalevara samAna strIone jAguvI. temaja saMsAra, samudra samAna tathA purUSa, kAgaDA samAna jANa. hastinA kalevara samAna tamAre viSe rAgavAna e huM A saMsAra samudramAM kAgaDAnI peThe buDI javAne nathI. pachI padmazrIe kahyuM. "he priya! amane tyajI devAthI tame nice vAnarAnI paDe mahA pastAvo pAmazo. sAMbhaLe vAnaranuM draSTAMta: koI eka aTavImAM nitya sAthe rahenAruM ane paraspara prItivALuM vAnara ane vAnarInuM jevuM vasatuM hatuM. te banne jaNA sAthe bhajana karatA, sAthe pharatA ane sAtheja eka vRkSa uparathI bIjA vRkSa upara caDatA. vaLI ekaja derIthI bAMdhelAnI peThe sAthe deDatA. AvI rIte teo haMmezA sAthe sarva kIDA karatA. -- :: Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (306) zrISimaDala vRtti-uttarAddha, anyadA gaMgA nadInA tIre netaranA vRkSo upara pharatA evA te jeDalA mahele vAnara, kudake mAravA jatAM bhUlI javAthI pRthvI upara paDI gayA. nIce mahA prabhAvavALuM tIrtha hatuM tethI tIrtha prabhAvane lIdhe vAnara paDatA vAramAMja devatA samAna rUpa kAMtivALe purUSa banI gaye. vAnarane manuSyanuM rUpa pAmelo joI vAnarIe paNa devAMganA samAna rUpa saMpatti pAmavAnI IcchAthI te ja vakhate tyAM jhapApAta karyo, tethI te paNa devAMganA samAna kAMtivALI strI thaI, ne turata navIna premathI pitAnA patine bheTI paDI. pachI rAtrI ane caMdranI peThe paraspara sAthe rahe nArA te daMpatI, prathamanI (vAnara ane vAnarInI) peThe vilAsa karavA lAgyA. anyadA vAnara ke je purUSa thaye hatoteNe vAnarI ke je manuSyarUpe pitAnI priyA hatI tene kahyuM. "ApaNe jevI rIte manuSya jAti pAmyA tevI rIte cAle pAchA tyAM jaIne devatAo thaIe. " strIe kahyuM. " he nAtha ! Avo bahu lobha kare rahevA de. ApaNe A manuSya rUpamAMja viSayasukha bhogavazuM vaLI ApaNe manuSyapaNAmAM devatAthI paNa adhika sukha che. ApaNe ahIM viyega pAmyA zivAya nirvighapaNe niraMtara rahIe chIe." A pramANe strIe bahu vAryo chatAM manuSyarUpa pAmelA vAnare tyAM jaI pUrvanI peThe uMcA netaranA vRkSa upara caDI jhapApAta karyo. - have te tIrthane prabhAva evo hato ke jhuMpApAta karIne manuSya thaele ke paNa tIrthaMca athavA devatA thaele ke IpaNa mANasa pharIthI jhuMpApAta kare te te potAnA pUrva svarUpane pAme. vAnararUpa mANase deva thavAnI IcchAthI pharIthI jhuMpApAta karyo tethI te devapaNuM na pAmatAM pharI vAnara thayA. pachI puSTa stanavALI, vizALa netravALI, zaMkha samAna kaMThavALI, sUkSama udaravALI, pUrNacaMdra samAna mukhavALI, kamalapatra samAna hAtha paganI aMgulIovALI, gaMgAnI mRttikA vaDe karelA tilakavAlI, velathI bAMdhelA kezavAlI, ketakI puSpanI veNIvALI, tAlapatranA kuMDalavALI, kamalanAlanA hAravALI ane mRganA sarakhe netravALI te strIne vanamAM pharatA evA rAjapurUe doDI. turata rAjapue te strIne laI jaI rAjAne arpaNa karI. bhUpatie paNa te sarala hadayavALI strIne pitAnI paTTarANuM banAvI. pelA vAnarane paNa vanamAM AvelA madArI leke pakaDIne laI gayA ane teoe tene putranI peThe nAnA prakAranuM nRtya zIkhavyuM. pachI koI eka divase te madArI lekee rAjAnI pAse jaI naTanI sAthe vAMdarAne nacAvavA rUpa nATaka karyuM. A vakhate vAnarAe rAjAnI sAthe ardhA Asana upara beThelI te pitAnI priyAne je pitAnA sAtvika abhinayane pragaTa karatAM chatAM azrapAtayukta rUdana karyuM. te uparathI rANIe tene kahyuM "he vAnara ! tuM pitAnuM kareluM karma nitya bhegava ane netara vRkSa uparathI karelA pitAnA jhuMpApAtane saMbhAra nahIM. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja busvAmI' nAmanA camakeyalInI kathA. ( 707) ( padmazrI kahe che ke ) " he nAtha ! tame paNa A prApta thaelA viSaya sukhane tyajI daI pAchaLathI vAnaranI peThe pastAvA karatA nahIM. " ' jabUkumAre kahyuM " he padmazrI ! huM... aMgArA karanArA purUSanI peThe kayAre paNa viSayamAM nizce atRpta nathI. sAMbhala te aMgArA banAvanArAnuM draSTAMta:-" koi eka aMgArA banAvanAra purUSa, unALAnI RtumAM sAthe bahu pANI la vanamAM aMgArA banAvavA mATe gayA. agArA banAvatAM tene agninA ane sUryanA kiraNAnA tApathI bahu tarasyA lAgavA mAMDI. tethI agnithI tama thaelA te aMgArana kAraka purUSa, vananA hastinI peThe vAraMvAra potAnA zarIra upara, pANI chAMTavA lAgyA tathA pIvA lAgyA. Ama karatA saghaLuM jala khuTI gayuM tApaNu tenI tRSA, zAMta thai nahIM. pachI te purUSa jeTalAmAM vAva vigeremAM jalapAna karavA javA lAgyA teTalAmAM tRSNAthI pIDA pAmele te rastAmAM mUrchA AvavAthI pRthvI upara paDI gayA paNa eTaluM sArUM thayuM ke te daivayeAgathI jANe zitalatAnI mAtA hAyanI evI koi mArganA vRkSanI gabhIra chAyAmAM paDayeA. vRkSanI nIce zItala chAyAmAM paDelA te purUSane sukha rUpa jalanI nI samAna nidrA AvI. pachI te purUSa matrathI prerelA agnizastranI peThe svagnamAM sareAvara, vAva, kUvA vigere sarva jalAzayAne pANI pIne sUkavI nAkhyAM. svAmAM AvI rIte ahu jalapAnathI paNa jenI tRSA zAMta thai nathI evA te purUSe bhamatA bhamatA kAdavavAlA pANIthI bharelA eka jINuM kUvAne dIThA. kUvAmAM pANI bahu ochuM hAvAne lIdhe te agArakAraka purUSa temAMthI kheAbAvaDe pANI pI zakayA nahIM tethI jIbhavaDe cATavA lAgyA tApaNu tenI dAhavarathI pIDAtA mANasanI peThe keAipazu rIte tRSA zAMta thai nahI. jabUkumAra padmazrIne kahe che ke, he priye ! A daSTAMtamAM aMgArA anAvanAra purUSa, te jIva jANavA ane vAva vigerenA sarakhA jaMtara tathA devatAonA bhAgA jANavA. je jIva svargAdi sukha bhogavavAthI paNa tRpta thayA nahIM te mANusanAM sukha bhogavavAthI kema tRpta thaze. mATe tuM Agraha kara nahIM. pachI padmasenAe kahyuM. " he nAtha ! nizce manuSyAnA svabhAva karmane Adhina che. mATe Apa bhAgeAne bhAgavA bhAgamAM pravRtti karAvanArAM temaja bhAgathI nivRtti karAvanArAM ahu dRSTAMtA che. temAM nUpurapa MDitA ane ziyALanuM dRSTAMta che te tame sAMbhaLeH rAjagRha nagaramAM devadatta nAmanA svarNakAra ( seAnI ) rahetA hatA. tene devadinna nAme putra hatA. te devadintane duliA nAmanI strI hatI. ekadA te duliA kaTAkSathI yuvAna purUSAnA cittane sarva prakAre kSeAbha pamADatI nadIe jalakrIDA karavA mATe gai. adbhuta vastrothI cAlatI ane sarva prakAranA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 308 ) zrI RSisa'DalavRtti uttarAna '' AbhUSaNAthI dedIpyamAna evI duliAe sAkSAt mUrti matI jaladevatAnI peThe nadInA tIrane zeAbhAvyuM. aMganA vastra alaMkArAdi peAtAnI sakhIne ApI pAte haMsInI peThe dhIme dhIme jalamAM praveza karyo. jANe kamala upara beThelI rAjahasI hAyanI ? evI te devAMganA samAna manehara akRtivALI durkhilAe nadInA jalamAM bahu kAla krIDA karI. samudramAM devAMganAnI peThe nadInA jalamAM krIDA karatI evI gilAne kAI yuvAna ane kuzIla evA nAgarika purUSe dIkSI. spaSTa dekhAtA aMgavALI ane AbhUSaNu tathA vastrarahita evI te durkhilAne joi kAmadevathI kSeAbha pAmelA cittavALA te purUSa vAravAra A pramANe khelavA lAgyA. " A nadI, A vRkSe ane hArA caraNakamalamAM paDelA huM pote pazu ema ame traNe jaNA tane pUchIe chIe ke te sArI rIte snAna karyuM ? " strIe uttara ApyA. nadInuM klyANu thAo, vRkSeA dIrgha kAla sudhI Ana MdamAM rahe ane mhArUM sukhasnAna pUchanAranuM huM STi kArya karIza. " manAratha rUpa latAnA utpati sthAnane viSe amRtanA sicana samAna te strInA vacanane sAMbhaLI kAmadevathI vyAkuLa thaelA te purUSa tyAMne tyAMja sthira thai gayA. " A strI kANu haze ? " ema vicAra karatA te purUSa eka pAsenA vRkSanI nIce phaLa pADavAnI icchAthI ubhelA e khAlakAne joyAM. pachI te purUSe paththaranA kakaDAo vRkSanI zAkhA upara pheMkIne tatkAla bahu lA pADayAM. ISTa phUla maLavAthI harSa pAmelA khAlakAne te purUSe pUchyuM ke " A nadImAM nhAya ; te zrI kANu che ane tenuM ghara kayAM che? " malakAe kahyuM " te devadatta seAnInA putranI strI che ane tenu ahIM najIka ghara che. " durkhilA paNa eka cittathI te yuvAna purUSanuM dhyAna karatI jalakrIDA tyajI turata peAtAnA ghara pratye gai. " kaye divase, kaI rAtrIe; kaye sthAnake ane kaye vakhate ame maLazuM ? " ema te banne jaNAM aheArAtra vicAra karavA lAgyAM. yuvAna ane viyeAgathI pIDAtAM evA te banne jaNA cakrayAkanA yugalanI peThe paraspara ekabIjAnA saMgane icchatAM chatAM ghaNA divasa sudhI rahyAM. ekadA te purUSe kulaTA strIonI kula devatA sarakhI eka tApasIne leAjanAkrikathI satASa pamADIne kahyuM. " he tApasI ! devadeinnanI strI ane huM paraspara Asakata chIe mATe kuladevInI peThe tuM amArA annene melApa kara, prathama meM poteja kRta thaI tene kahI rAkhyuM che, ane teNe mhArI sAthe saMga karavAnI kamulAta ApI che. mATe he zubhe! hamaNAM amArA bannenA saMcAga karI ApavA tane sahelA thai paDaze. " pachI tApasI "huM tArUM kArya karIza. " ema kahI turata bhikSAnA mISathI devadatta seAnInA ghara pratye gai. A vakhate dugilA pAtra dhAtI hatI tene joi tApasIe kahyuM. " huM caMcalAkSI ! kAmadevanA samAna mUrtimAna keAI yuvAna purUSa, mhArI mAraphate hArI prArthanA kare che, mATe tene tu nirAza karIza nahIM. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAja busvAmI nAmanA tharamakavalInI kathA (300) vaya, buddhi, rUpa ane cAturyAdi guNothI niraMtara pitAne yogya evA te purUSane maLI tuM hArI vanAvasthAne kRtArtha kara. he bhadra! jyArathI te purUSe tane nahImAM nAna karatI dIThI che tyArathI hAre viSe bahuja Asakata thaele te purUSa bIjI strInuM nAma paNa leto nathI." pachI buddhivALI dugilA paNa pitAnA hRdayamAM rahelA bhAvane gupta rAkhavA mATe te tApasIne kaThora akSarathI tiraskAra karatI chatI kahevA lAgI. "he muMDA ! zuM te madyapAna karyuM che ke je tuM kulIna mANasane ayogya vacana bele che? zuM tuM kudinI che? are pApINI, tuM hArI daSTi AgalathI dUra jA dUra jA tane levAthI pApa thAya te pachI hArI sAthe vAta karavAnI te vAta zI karavI?" AvAM tiraskAranAM vacana sAMbhalI pAchI jatI evI te tApasInI pITha upara dugilAe jANe bhIMta upara hoyanI ? ema mazathI lepana karela hAtha mAryo. pachI tApasI durgilAnA Azayane na jANavAthI ati vilakSa banI gaI ane pelA kuzIla purUSa pAse jaI kaDavA vacanathI kahevA lAgI. "are ! pitAne viSe te strInuM AsakatapaNuM dekhADatA evA te mane evuM asatya vacana kahyuM? teNe teM pitAnuM satIpaNuM dekhADatAM chatAM kutarInI peThe vacanathI hAre bahu tiraskAra karyo. te mUDha! te strInI pAse huM vRthA dUtI tarIke gaI. catura purUSane sArI bhIMta upara citra racanA karavI ghaTe che. are teNe hAre tiraskAra karyo eTaluM ja nahIM paNa ghara kArya karavAmAM mazavALA karelA hAthavaDe teNe krodha karI mane vAMsAmAM mArI che." A pramANe kahIne tApasIe pitAne pRSTha bhAga ke jemAM dugilAe mazavAlA hAthavaDe prahAra karyo hato te pelA dharUM kAmI purUSane dekhADe. kAmI purUSe vicAryuM ke "e strIe A tApasInA pRSTha bhAgane viSe pAMca AMgulIthI mazI hAtha mAryo che, tethI teNe mane kharekhara kRSNapakSanI pAMcamane saMketa karyo che. aho ! zI tenI caturAI ke, jeNe mane AvA bahAnAthI saketane divasa kahyo. citta! have tuM dhIraja rAkha! are ! teNe koI kAraNane lIdhe saMketanuM sthAna te sUcavyuM nathI tethI haju mane tene saMga karavAmAM aMtarAya che." Ama vicAra karI te kAmI purUSe pharI te tApasIne kahyuM. "tuM tene bhAva jANatI nathI, te nice mahArA upara anurakta che. tethI tuM pharI tenI pAse jaI prArthanA kara. he mAta! tuM kaI paNa rIte hArA kAryamAM kheda lAvIza nahIM. tuM pharI tenI pAse jA. lImI rUpa velanuM mukhya mUla kheda nahi kare teja che." tApasIe kahyuM kulIna evI te strI hAruM nAma paNa sahana karatI nathI te pachI hArUM iSTakArya karavuM te te nice uMcA sthAnamAM jala rAkhavA jevuM che. jo ke hArA kAryanI siddhine saMdeha chatAM ni:saMdehapaNe hAre te dhikkAraja thavAne che te paNa huM lajajAne tyajI daI hamaNAM jAuM chuM." Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) zrIRSima'DalavRtti-uttarA tApasI A pramANe kahI pharI gilA pAse jaI amRta samAna madhura vacanathI kahevA lAgI. " he mRganayane ! potAnA samAna rUpavaMta te yuvAna purUSanI sAthe tu krIDA kara. kAraNa teja potAnI yuvAvasthAnuM sAra phUla che. " tApasInAM AvAM vacana sAMbhaLI jANe krodhAtura thaelI hAyanI ? evI gilAe te vApa zrIne gaLe pakaDI dhikkAra karavA pUrvaka potAnI azeAkavADInA pAchalA bAraNethI kADhI mUkI, tApasI paNa lajjAne lIdhe potAnA mukha upara vastra DhAMkI te kAmI purUSa pAse jaI kheda karatI chatI kahevA lAgI. " teNe prathamanI peThe mhArA tira kAra karIne pachI mane gaLe pakaDI azokavananA pAchalA dvArathI kADhI mUkI che, ja buddhima'ta evA kAmI purUSe vicAryuM ke " te strIe mane azeAvADImAM thaine AvavAnA sa Mketa karyo che. " pachI teNe tApasIne kahyu, " huM pUjyuM ! teNIe tamArA je tiraskAra rUpa aparAdha karyo che te kSamA karavA ane A vAta tamAre kAMi na kahevI. " pachI kRSNa pacamInI rAtrIe te yuvAna purUSa azeAkavADImAM thai pAchalA dvAra tarapha gayA. tyAM teNe mArgamAM umelI gilAne dIThI. gilAe pazu dUrathI AvatA evA te purUSane dI. A vakhate temanA paraspara pratimadharahita melApa thayeA, paraspara netranI peThe hAthane lAMbA karI romAMcita thaelA sa aMgavALA te anne jaNA sAmasAmA doDayA. jo ke te prathamathI eka cittavALA hatA ane A vakhate nadI ane samudranI peThe teonAM zarIra ekaThAM thayAM. Ali ganathI ane premayukta paraspara vArtAlApathI teoe tyAM eka muhUttanI peThe e prahara zAhyA. pachI surata ( kAma ) sukha rUpa samudramAM magna thaelAM ane prasanna cittavALA te anne jaNAone tyAMja nayana kamalane rAtrI rUpa nidrA AvI. have devadatta sAnI zarIranI ciMtAne arthe uDI azeAkavADImAM gayA tA teNe te anne sUtelAM joyAM tethI te vicAra karavA lAgyA. " dhikkAra che A dvAcAriNI putravadhune, ke je para purUSanI sAthe krIDA karI thAkI javAthI jAra purUSanI sAthe bharanidrAmAM sUtI che. " Ama dhArI te vRddha sAnI " A jAra purUSaja che" ema nizcaya karavAne pAtAnA ghara pratye gayA te teNe tyAM potAnA putrane eklA sUtelA joyA. tethI te vicAravA lAgyA ke " huM dhIme rahIne te durAcAriNInA pagamAMthI jhAMjhara kADhI lauM ke jethI mhArA putra, e nizAnIthI mhArA kahevA pramANe " te vyabhicAriNI che " evA vizvAsa pAme. " pachI devadatta sAnIe cAranI peThe dhImethI tenA pagamAMthI jhaTa jhAMjhara kADhI lai teja mArge thai pAtAnA gharamAM praveza karyo. krusi~lA paNu jhAMjharane kADhI levA mAtramAM turata jAgI gai. kahyuM che ke prAya: bhayasahita sUtelA mANasane nidrA thoDI heAya che. potAnA paganuM jhAMjhara sasarAeja kADhI lIdhu che ema jANI bhayathI kaMpatI evI gilAe jAra purUSane ,, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja khUsvAmI' nAmanA caramakevalonI kathA. ( 11 ) uThADIne A pramANe kahyuM, " tuM ahIMthI jhaTa jatA rahe, jatA rahe, kAraNa hAsa sasarAe ApaNu anne jaNAne joyAM che. have tuM mane thatA anamAM ceAgya rIte sahAya karaje. " jAra purUSa te vAta kabula karI ardhA vastra paherIne turata cAlyA gayA ane asI evI gilA paNu turata pAtAnA patinI pAse sUI gaI. catura strIonI madhye mUkhya ane dhIrajapaNAne dhAragu karatI evI gilAe patine gADha AliMgana karatAM chatAM jagADayA ane kahyuM ke " huM A putra! mane tApa bahu lAge che, mATe cAleA ThaMDA pavanavALI azoka vADImAM jaie." priyAe prerelA deDhinna tene thaze hAvAthI turata kaMThe vaLagI rahelI te strInI sAthe azeAkavADImAM gayA. durkhilA je, sthAnake pAte sUtI hatI ane sasarAe dIThI hatI teja sthAnake patine AliMgana karIne sUtI. saraLa manavALA devadinna tyAM paNa uMdhI gayA. kahyu che ke akSudra cittavALAne nidrA sulabha hAya che. " pachI AkArane gopavI rAkhanArI naTInI peThe te dhRtta evI gilAe patine hyuM, " are! tamArA kuLamAM A kevA AcAra, ke je kahI zakAya pazu nahi? huM vajra vinA tamArUM AliMgana karI sUtI chuM evAmAM tamArA pitAe mhArA paganuM nUpura (jhAMjhara ) kADhI lIdhuM. pUjAe ( sasarA vigere vaDiAe ) kyAre paNu vahunA sparza karavA cegya nathI, teA pachI kriDAgRhamAM raDelI ane patinI sAthe sUtelI hoya tyAre teA vAtaja zI karavI. " devadane kahyu, " he sulakSaNe! AvuM kAma karanArA pitAne huM savAre hArA dekhatA chatAM ThapakA ApIza.' strIe kahyuM. " tamAre temane atyAreja kahevuM joie; nahi te savAre te ane "tuM khIjA purUSanI sAthe sUtI hatI, ema kaheze. " devadine kahyuM. temane AkSepa karIne kahIza ke " huM sutA hatA ane tame nUpura kADhI gayA che; huM nizce hArA pakSamAMja chuM. " patinAM AvAM vacana sAMbhaLI "he nAtha ! hamaNuAM jevuM kaDo che tevuM savAre kahejo " ema kahI te dhUtta gilAe tene bahu sogana khavarAvyA. (C "C * "" pachI savAre devidene krodha karI peAtAnA pitAne kahyuM. " huM tAta ! tame tamArI vahunuM nUpura kADhI lIdhuM te zuM karyuM ? " pitA devadate kahyu, " he putra! kharekhara A thArI zrI vyabhicAriNI che. me tene gai rAtrIe bIjA purUSanI sAthe azekavADImAM sUtelI dIDI che. tane A pote durAcAriNI che" evA vizvAsa karI devA mATe meM tenu* nupura kADhI lIdhuM che. " putre kahyuM. " te vakhate huM ja sutA hatA, bIjo koi purUSa nahotA. he tAta ! nirlajaja evA tamArAthI huM mahu. lAkhuM chuM. tame A zuM kRtya karyuM ? huM tAta! tame te nUpura na saMtADA, pazu potAnI vahune pAchuM Apo. tame te kADhI lIdhuM tyAre huMja sUtA hatA. A tamArI vahu te mahA , dd Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSima ThalavRtti-uttarA ( 32 ) satI che. " pitAe kahyuM, " jyAre meM tenA pagamAMthI nupura kADhI lIdhuM tyAre me gharamAM jaIne joyuM te tane ekalAneja sUtelA dIThA hatA. " durmiMlAe kahyuM " he sasarA ! huM AvuM mithyA kalaMka nahi sahana karUM. he tAta ! vyi karIne huM tamane khAtrI karI ApIza. dheAelA zveta vastramAM paDelA mazanA TapakAnI peThe mane niSkalaMkane AvuM kalaMka zAle nahIM. ahIMnA zaiAlana yakSanI jAMgha vaccethI huM nikaLIza. kAraNu azubha mANusa tenI jAMgha vaccethI nIkaLI zakatA nathI. " vikalpavAlA sasarAnA ane nirvikalpavAlA patinA samakSa dhiThThAinA samudrarUpa te strIe evI pratijJA karI. A pachI snAna karI, pavitra zveta vastra paherI, ali tathA puSpa vigere pUjAne sAmAna laI te durgilA, potAnA svajanA sahita yakSane pUjavA gaI. tyAM te yakSanu pUjana karatI hatI evAmAM pUrva saketa karI rAkhelA tenA jAra, jANe gAMDA thai gayA hAyanI ? ema turata AvIne tenA galAne viSe valagI paDayA. mANase e gAMDA thai gayA che " ema kahI gale pakaDI tene bahAra kADhI mUkayA. pachI durmilA zrI snAna karI, yakSanuM pUjana karI ane A pramANe vinati karavA lAgI. " me mhArA pati vinA kayAre paNa koi purUSanA sparza karyAM nathI ane A gAMDA mhAre gaLe valagI paDayA te te pratyakSaja che. tA have mhArA pati ane A gAMDA e e jaNA zitrAya bIjA koi purUSe mhArA zarIre sparza na karyo hAya te mane satIne tu satyapriyapaNAe karIne zuddhi ApanArA thaje. " yakSa paNa have zuM karavuM ? evA vicAra karatA hatA eTalAmAM te dvArAriNI tenI banne jAMgha vaccethI nIkaLI gai. ! ! ! A avasare leAkAe "te zuddha che, zuddha che" evA kAlAhala karI mUkaye jethI rAjAkSa purUSoe te liAnA kaMThane viSe puSpamAlA paherAvI. pachI devadine svIkArelI te peAtAnA khaMdhujanA sahita vAjIMtro vAgate chate peAtAnA saptarAne ghera gaI. sasarAe nUpura kADhI levAthI peAtAne mAthe AveluM kalaMka utAryuM tethI lAkamAM te divasathI tenuM " nupurapa MDitA " evuM nAma paDayuM. devadattAnA parAbhava thayeA tathI AMdhelA hastinI peThe ciMtAthI tenI adhika nidrA jatI rahI. jANe cetrIMdra hAyanI ema nidrArahita evA te sonIne jANI bhUpatie tene cAgya AjIvikA bAMdhI ApIne potAnA aMta:puranA rakSaka manAvyo. have bhUpatinI fAi eka rAgI te rakSaka ( senI)ne udhe che ke nahi ? ema vAraMvAra AvIne joi jatI. tethI teNe vicAryuM ke " A rANI vAravAra AvIne mane joi jAya che, tenuM kAMI kAraNu jaNAtuM nathI. mhArA sUI karavAnI haze? te jANavAne te kapaTa nidrAthI sUI gayA. pachI vIne jAyuM tA tene bharanidrAmAM sUne krIr3e, tethI te bahu hu gayA pachI te zuM rANIe pharI A pAmIne cAranI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brIja basvAmI nAmanA carama kevalInI kathA. (33) peThe dhIme dhIme gekha tarapha javA lAgI. gokhanI nIce airAvata hati samAna maheTA zarIravAlo rAjapriya hasti baMdhAto hato. rANu hastinA mahAvata upara Asakta hatI, tethI te gekhanA pATIyAne dUra khaseDI gokha bahAra ubhI rahI. hatie tene nityanA abhyAsathI suMDha vaDe pakaDI bhUmi upara mUkI. rANune pRthvI upara ubhelI joI mahAvate krodha karI "are dAsI ! tuM meDI kema AvI? ema kahIne tene hastinI sAMkaLavaDe prahAra karyo. rANIe kahyuM. "he nAtha mane hAre nahi. Aje rAjAe kaI na aMta:purane rakSaka mokale che te jAgate hevAthI hAre rokAvuM paDayuM che. he vallabha ! bahu vakhata pachI te uMghI gayo eTale lAga je huM tamArI pAse AvI chuM mATe Apa hArA upara krodha na kare." AvAM rANInAM vacanathI zAMta thaele mahAvata tenI sAthe nirbhayapaNe kIDA karavA lAgyo. dhIrajanA bhaMDArarUpa te rANI rAtrI vItI javA AvI tyAre hastInI suMDhanA AjhayathI pitAne sthAnake gaI. A sarva vAta jANI devadatta sonI ke je aMtaHpuranuM rakSaNa karatuM hatuM te vicAra karavA lAgyuM ke "aho ! azvanA khUMkhArAnA zabda jevuM strIonuM caritra jANavAne koNa samartha che? aho! aMtapuramAMthI nahi nIkaLI zakavAne lIdhe jemane sUrya paNa joI zakato nathI evI A rAjastrIo paNa potAnA zIlavratane khaMDita kare che te pachI bIjI strIonI to vAta ja zI ? teo jalAdi vastune lAvavA mATe nagaramAM cAre tarapha bhaTaktI hoya evI sAmAnya gharanI strIonA zILanuM rakSaNa te kayAMthI thAya?" Ama vicAra karI putravadhunA durAcaraNathI thaelA krodhanA vicArane tyajI daI devAdArathI chuTelA purUSanI peThe sUI gaye. prabhAta thaI to paNa te vRddha senI jAge nahi, tethI te vAta dAsIoe rAjAne kahI. rAjAe kahyuM. e kAMI kAraNathI thayuM haze mATe te jAge tyAre mArI pAse lAvaje." bhUpattinI AvI AjJA sAMbhaLI sevaka leke gayA. devadatta sonIe paNa Aja bahu kALe sAta divasanuM nidrAsukha anubhavyuM. arthAt te sAta divasa sudhI sUI rahyo. sAta rAtrI pUrI thae te jAge eTale sevaka leke tene rAjA pAse laI gayA. rAjAe tene A pramANe pUchayuM. "jema durbhAgI purUSane kAminI svIkAratI nathI tema nidrAe tyajI dIdhela sAta divasa sudhI kema sUI rahyo. tane hArA taraphathI abhaya che." te uparathI teNe rAtrIe rANa, hastI ane mahAvata saMbaMdhI je vRttAMta joyuM hatuM te kahI dIdhuM pachI rAjAe tene anukaMpA dAna ApI vidAya karyo, jethI te vRddha devadatta sonI, pitAnA parAbhavathI thaeluM jIrNa duHkha tyajI daI sukhe rahevA lAgyuM - - have rAjAe te pitAnI durAcAriNI strInI parIkSA karavA mATe eka lAkahAna heThe hasti karAvIne sarve rANIoe kahyuM. "Aje rAtrImAM meM svama joyuM che tethI vastrarahita thaI tamAre hArI samakSa te hasti upara besavuM." sarve rANI, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 314 ) zrI RSisa'DalavRtti uttarAddha tr Ae rAjAnA jotAM chatAM tema karyuM paNa pelI eka durAcAraNIe tA bhUpatine kahyuM ke "huM te| A hastithI bhaya pAmuMchuM." rAjAe krodhathI tene jaLathI utpanna thaelA kamaLadaDanA prahAra karyAM jethI te rANI kRtrima mUrchA pAmIne pRthvI upara paDI gaI. rAjAe buddhithI tene asatI jANI nizcaya karyo ke " vRddha sAnIe kahI hatI te Aja durAcAriNI de." vaLI bhUpatie te rANInA vAMsAmAM sAMkaLanA prahA rathI thaelAM cinhA joyAM tethI teNe TacakArA karI hAsyapUrvaka kahyuM. "tuM madonmatta hastinI sAthe krIDA kare che, chatAM A lAkaDAnA hastithI bhaya pAme che? vaLI sAMkaLanA prahArathI khuzI thAya che, chatAM kamaLaIDanA prahArathI mUrchA pAme che ? pachI krodhathI rAtA netravALA te bhUpatie vaibhAra parvata upara jaI tyAM teja hasti upara besIne AvavAnI mahAvatane AjJA karI. pachI rANI sahita mahAvatane hasti upara. besArI bhUpatie te mahAvatane AjJA karI ke " parvatanA viSama pradeza upara A hastIne laI jaI pachI pADI nAkhaje, ane te hastInA paDavAthI tamArA bannenA nAza thaze." rAjAnI AvI AjJAthI mahAvata hastIne paryaMtanA zikhara upara laI gayA, tyAM tene eka paga uMcA rakhAvI traNa page ubhA rAkhyA. te joi leAkeA hAhAkAra karI kahevA lAgyA. " he narezvara ! nizce tamAre A hastIne mAravA ceAgya nathI." lAkAnA AvA pAkArane paNa jANe pote na sAMbhaLye hAyanI ? ema bhUpatie tene pADI nAkhavAnuM kahyuM. jethI mahAvate hastIne be page ubhA rAkhyA. " hA hA A hasti vadha karavA ceAgya nathI, ema leAkeA kahetA paNa rAjA mAna rahyo tethI mahAvate hastIne traNa paga uMcA rakhAvI phakta eka page ubhA rAkhyA. hastInuM maraNa jovA azakta thaelA leAkeA hAhAkAra karatA chatA uMcA hAtha karIne rAjAne kahevA lAgyA. " he mahArAja! dakSiNAvartI zaMkhanI peThe durlabha evA A hasti bahu zikSita ane bIjA hastIethI uttama che. Apa icchA pramANe karI zake tema che paNa A hastI teA aparAdhI nathI. Apa hastIne marAvI nAkhaze te leAkamAM ApanA avivekathI utpanna thaelI nira'kuza evI apakIrti phelAi jaze. he nara.. zvara ! Apa pAtAnA cittamAM kAryakAryanA vicAra karI prasanna thaI A durlabha evA hastiratnanuM rakSaNa kare." rAjAe "ema thAe" evuM kahI pharI leAkeAne kahyuM. " huM leAkeA ! tame mhArA vacanathI te mahAvatane hastinuM rakSaNa karavAnuM kaheA." pachI lAkoe mahAvata pAse jai tene kahyuM. " he mahAvata tuM ATalI uMcI bhUmi upara lai gaelA hastine pAchA utAravA zaktivaMta che ?" mahAvate kahyuM, "je pRthvInAtha amane bannene abhaya Ape, te huM A hastInane utArUM." pachI leAkeAnI vinaMti uparathI (1 : Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ja'svAmI' nAmanA camakevalInI kathA. (35) rAjae te mannene abhaya ApyuM. eTale mahAvane hastine dhIme dhIme tene sthAnake pahoMcADayA. pachI rAjAnA bhayathI nAsI jatA te banne jaNA ( mahAvata ane rANI ) koI eka gAma pAse AvI pahAcyAM. tyAM tee eka zUnya devAlayamAM sAthe sUtAM. have ema banyuM ke teja gAmamAM madhya rAtrIe cArI karIne nAsI jatA cAre pAchala AvatA rakSaka purUSAnA bhayathI te maMdIramAM praveza karyAM. " savAre ApaNe cArane pakaDI laIzuM. " ema nizcaya karI rakSaka purUSA devamaMdIrane phrI valyA. ahIM mahelanI peThe devamaMdIramAM pelA cAra hAtha pheravatA pharavatA jyAM pelA banne jaNAM sUtAM hatAM, tyAM AvI paheAMcyA. cAre spaza karyA chatAM mahAvata jAgyeA nahIM, kAraNa thAkI javAthI uMdhI gaelA mANasane ahu nidrA Ave che. rANIne cAranA hAthanA sparza thayA ke te turata jAgI gaI ane sparza mAtrathI anurakta thavAne lIdhe teNe pelAne pUchyuM ke " tuM koNa che ? " teNe uttara ApyA ke " huM cAra chuM. he zubhe ! mhArI pAchala rakSaka purUSo doDatA AvatA hatA tethI huM mhArA prANanuM rakSaNa karavA mATe ahIM peDA chuM. " vyabhicAriNI rANIe kahyuM. hArA upara bahu anurAgavAlI thai chuM, mATe jo tuM mane aMgIkAra kare te huM tane nizce khacAvuM. " cAre kahyuM. tuM eka tA mhArA prANa bacAve che ane bIjI mhArI strI thAya che, te pachI Aje mane sugadhavALuM suvarNa maLyu. ema thayuM che. paNa bhadre ! huM tane pUchuM chuM ke tuM mane zI rIte khacAvIza ? te tuM mane kahIne zAMta kara. " strIe kahyuM. " savAre rAjapurUSA AvIne pUchaze tyAre huM tane dekhADIne kahIza ke A mhArA pati che. " cAre kahyu, " ema thAe. " te kk prabhAta thatAM ugra karma karanArA ane zastradhArI subhaTAe AvIne krodhathI te traNe jaNAne pUchyuM ke " tamArAmAM cAra kANu che ? " dhRtta ane mAyAvAlI strIe turata te rakSaka purUSAne pelA cAra sAme AMgalI karIne khyu ke " A mhArA pati che. ' pachI jaDa evA te rakSaka leAkeAe mahAvatane AjJAnathI cAra jANI turata zUlie caDAvyA. dhikkAra che strI upara prIti rAkhanArane. pachI zULi upara parAvAelA cArane tRSA lAgI, tethI te mArgane viSe jene jene jatA dekhe, tene tene " mane pANI pAe, pANI pAe " ema kahe paNa kAI rAyabhayane lIdhe tene pANI pAya nahIM.... kAraNa ke sarve mANasA peAtAnA AtmAnuM rakSaNa karavA pachI dharma kArya kare che. have jinadAsa nAmanA kAi zrAvaka, te raste thaIne jatA hatA, cAra tene joi tenI pAse pANI mAgyuM, eTale teNe kahyuM ke " jo tuM mhArA kahyA pramANe kara tA huM tane pANI lAvI ApuM ane te eja ke huM jyAM sudhImAM pANI lAvI S Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316) zrIbIjamaMDala vRtti-uttarAddha na ApuM, tyAM sudhI hAre "mo saritA" e vacana bolyA karavuM." mahAvata bahu tRSAtura hatA tethI te e pramANe bolavA lAge ane jinadAsa, rAjapurUnI rajA laI pANI laI AvyA. pANIne AveluM joI zAMta thaele mahAvatA jo zaritA >> e zabdane uccAra karate karate turata mRtyu pAmyo. jo ke te mahAvata durAcArI hatuM te paNa karelI akAmanirjazanA puNyagathI temaja navakAranA prabhAvathI vyaMtara devatA thaye. have pelI vyabhicAriNI rANI ceranI sAthe cAlavA lAgI evAmAM mArge jalanA pUrathI na utarI zakAya evI eka nadI AvI. core te durAcAriNIne kahyuM. "he priye! vastrAbhUSaNanA bhAra sahita tane huM eka vakhate utArI zakavA samartha nathI, tethI A vastrAbhUSaNene bhAra mane Apa. huM prathama tene sAme tIre mUkIAvIne pachI tane kSemakuzaLa tyAM pahoMcADIza. huM jyAM sudhImAM ahIM AvuM tyAM sudhI tuM A nadInA kAMThe ugelA zaranA samUhamAM saMtAI rahe. ekalI chatAM paNa tuM hIza nahIM. huM hamaNAM jhaTa pAcho AvuM chuM. huM tane hArI pITha upara besArI vahANanI peThe taratA chate sAme kAMThe pahoMcADIza. he priye ! hAruM vacana mAna." pachI te durAcAriNue zaranA samUhamAM pesI tenA kahevA pramANe karyuM. cAra paNa vastrAbharaNa sahita nadInA sAme kAMThe jaI vicAra karavA lAgyuM. "jeNe hArA upara anurAga dharI pitAnA patine paNa mArI nAkhe te kSaNa mAtra rAga dharanArI strI mane paNa nice Apatti karanArI thaze. " Avo vicAra karI te cora, vastrAbharaNa laI uMcuM mukha karI te strIne jete jete harinI peThe nAsI javA lAgyuM. tene nAsI jate joI nagna rahelI pelI strIe kahyuM ke " are ! tuM mane tyajI daI kayAM nAsI jAya che ? " cAre kahyuM. "tane kRtaghane jANa huM nAsI jAuM chuM. hArAthI hAre saryuM. " Ama kahIne pachI te cora pakSInI peThe nAsI jato chate adazya thaI gayo ane patine nAza karanArI te duSTA te tyAMja rahI. have mahAvatane jIva ke je devatA thayo hato. teNe avadhijJAnathI joyuM te AvI sthiti pAmelI te strIne vanamAM ekalI dIThI. pachI pitAnA pUrvajanmanI strIne bAdha ApavA mATe te devatAe mukhamAM mAMsanA kakaDAvALuM eka zIyALanuM rUpa dhAraNa karyuM. te tyAM nadIne tIre mAMsanA kakaDAne paDate melI pANIthI bahAra uMcuM mukha rAkhIne rahelA eka malyane pakaDavA doDayuM. matsya turata nadImAM pezI gayuM ane mAMsane kakaDe zamaLI laI gaI. - A kautukane joI nadInA tIre zaranA vanamAM beThelI nagna strIe dukhathI dagdha thayA chatAM paNa te zIyAlane kahyuM. "are durmati ziyAla! te mAMsane kakaDo tyajI daI matyanI IcchA karI to tuM mAMsa ane ane maraya banethI bhraSTa tha. have joyA kare che ? ziyAle kahyuM. "he nagna strI ! te paNa pitAnA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja'svAmI' nAmanA carazakelInI kathA. (57) pati ( rAjA ) ne tyajI dai jAra purUSanI IcchA karI teA tuM paNu pati ane jAm e bannethI bhraSTa thai chuM, tA have tu paNu chu joyA kare che, " ziyAlanAM AvAM vacana sAMbhalI atyaMta pazcAtApa pAmelI te puRRlI pratye te vyaMtara devatAe pragaTa thaI A pramANe kahyu. he pASiSThe ! te AvAM pApakarma ja karyAM che, tA paNa hamaNAM pAparUpa kAdavano tyAga karavA mATe jainadharmanA Azraya kara. huM mugdha ! jene te marAvI nAkhyA hatA te huM' mahAvata chuM. huM jainadharmanA prabhAvathI devatA thayA chuM. te tuM mane jo, " pachI " huM cAritra laiza " evA nizcayana vAlI te strIne sAdhvI pAse laI jaI devatAe cAritra levarAvyuM. ( padmazrI ` ja khU kumArane kahe che ke) he nAtha ! manuSyane AvA pravRtti tathA nivRtti karAvanArAM draSTAMtAnA anAdara karI Apa viSaya sukha bheAgavA. "" ja khUkumAre kahyuM. " huM vidyunmAlI devatAnI peThe premagheleA thayA nathI. huM priye! tenuM draSTAMta sAMbhaLa: A bharatakSetranA madhya bhAgamAM rahelA vaitADhaya nAme parvata che. tenI uttara zreNi upara gaganavallabha nAmanuM nagara che. tyAM paraspara prItivALA ane yuvAna evA megharatha tathA vizvamAlI nAmanA be sagAbhAio rahetA hatA. ekadA te banne bhAiAe, uttama vidyA sAdhavAnA vicAra karyo ke " A paNe gAcara ( cAMDAla ) pAse jaie ke tyAM ApaNI vidyA nizce siddha thaze. vidyA siddha karavAnA evA vidhi che ke nIca kulamAM utpanna thaelI kanyAne paraNI eka varSa paryaMta brahmacarya vrata pAlavuM. " pachI teo mAtApitAnI rajA laI sukhe dakSiNa bharatAmAM vasatapura nAmanA nagara pratye AvyA. tyAM teoe caMDAlanA veSa dhAraNa karI ane caMDAlanI pATImAM jai e caMDAla kanyA sAthe lagna karyuM, vidyanmAlI caMDAla kanyA upara bahu rAgI thayA tethI te vidyA sAdhana karI zakA nahIM. dhikkAra che svArthamAM vighna pADanArA kAmane ! ! ! anukrame vidyungAlInI strI sagarbhA thai ane megharatha eka varSa pUrNa thae vidyAsiddha thayA. pachI megharathe vidyummAlIne kahyuM. " bhAi ! ApaNe vidyAsiddha thayA chIe, mATe cAMDAla kanyAne tyajI de. ApaNe vaitADhaya parvatanI sukha saMpapattine cAgya thayA chIe, jethI ApaNane uttama rUpavatI khecara kanyAe pAtAnI meLe AvIne varaze. " lakhtathI nIcuM mukha karI rahelA vidyummAlIe meghasthane kahyuM. " huM khadhA vidyAthI yukata thaelA tuja vaitADhaya parvata upara jA. tu uttama vrata pAlavAthI vidyAsiddha thayA che. adhama sattvavAlA meM vegathI niyamarUpa vRkSane tADI pADayu che, to pachI te niyamathIja utpanna thanArUM vidyAsiddhinuM phUla kayAMthI hAya ? he bhAI ! huM A garbhavatI strIne zI rIte tyajI dauM ? temaja vidyAvata " Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w yN (38) thI miDala vRtti uttara evA hArI sAthe vidyArahita e huM AvatAM bahu lajajA pAmuM chuM. te vidyA sAdhana karyuM che mATe tuM jA. hArUM mArgane viSe kuzala thAo. meM hArI peThe vidyA sAdhana karyuM nathI, eTale huM tyAMnA baMdhuone zI rIte mukha dekhADuM? hA meM poteja pramAdathI pitAnA AtmAne chetaryo che. have huM zrama karI vidyA sAdhana karIza tu eka varSane aMte hAra baMdhune dhyAnamAM lAvI pAche ahIM teDavA Avaje te vakhate huM vidyAsAdhana karI rahevAthI hArI sAthe AvIza." - , :chI strInA premapAzathI baMdhAI gaelA vinmAlIne laI javA asamartha thaele megharatha pite ekale vaitADhaya parvata upara gayA. tyAM tene tenA saMbaMdhI ee "tuM ekalo kema AvyuM, tyAre bhAI kayAM che? pUchavA mAMDayuM, tethI teNe pitAnA bhAI vighunAlInI yathArtha vAta kahI. - have ahIM vinmAlInI cAMDAlI kurUpa strIe eka putrane janma Ape, tethI vidyumbhAlI jANe vidyAnidhi prApta thaye hAyanI ! ema bahu harSita thaye je, ke vidyummAlI cAMDAlI upara bahu Asakta te hatuM tethI paNa putra upara vadhAre Asakti thaI, tethI te mUDha buddhivAle pitAnA vidyAdharapaNAne sarva sukhane bhUlI gayo. vinmAlInI sAthe kriIDA karatI ramatI evI te kurUpA cAMDAlInIe pharI bIjIvAra garbha dhAraNa karyo. - ahIM vidyAvaMta evA megharathe eka varSa nirgamana karI pharI vidyummAlI pAse AvIne kahyuM. he baMdha ! huM devAMganA samAna vidyAdharIonI sAthe krIDA karuM chuM. ane te A kurUpa cAMDAlInA saMga rU5 narakane viSe paDe che. huM sAta bhUminA udyAnavAlA mehelamAM vasu chuM ane tuM niraMtara smazAna samAna cAMDAlanI jhuMpaDImAM rahe che. valI huM pitAnI vidyAthI siddha karelA manaciMtita bhega bhegavuM chuM temaja uttama padArthanuM bhajana karuM chuM ane tuM junA phATelA vastra pahere che temaja halako khorAka thAya che. mATe bhAI ! tuM hamaNAM vaitADhaya parvata upara cAla zuM hAre vidyAdhanA anargala evA aizvaryane anubhava nathI kare? vinmAlIe vilakSya hAsya karIne kahyuM. " A mArI putravatI strI pharI sagarbhA che. huM vajasamAna kaThora hadayavAlA hArI peThe, A jene bIjA keIne AdhAra nathI evI, bhaktivAlI, putravAlI ane sagarbhA evI priyAne tyajI devA utsAha pAmatuM nathI. bhAI ! tuM atyAre jA, valI avasare darzana deje. tuccha AtmAvAle huM A avasare te ahIMja rahiza." pachI kheda pAmelA megharathe tene bahu bahu samajAvyuM, paNa aMte te pAchA gaye. kahyuM che ke "mANasa mUrkha hoya te hitakArI purUSa tene zuM karI zake ? bIjA putranA janmathI mUDha buddhivAle vidyummAlI te cAMDAlakulane svargathI paNa adhika mAnavA lAgyuM. jo ke tene vastra, bhejana vigere pUrNa malatuM nahIM.' Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIjabUsvAmI nAmanA camakevalInI kathA (38) te paNa cAMDAlInA udarathI utpanna thaelA be bALakane niraMtara harSathI ramADatA evA tene kAMI duHkha jaNAtuM nahi. kheALAmAM beThelA ane vAraMvAra pezAba karatA evA te putranA mUtrathI thatA nAnane te vidyummAlI, sugaMdhI jaLanA snAna samAna mAnavA lAge. cAMDAlInI pagale pagale te tiraskAra karatI te paNa te mUrkha pitAne bhAgyavaMta mAnate chate te strI uparanA snehane lIdhe tene dAsa thaIne raheto. uttama buddhivALe megharatha pharI paNa bhrAtRsnehane lIdhe tyAM AvyuM. ane vidyumbhAlIne AliMgana karI kahevA lAgyuM. "he kulina ! tuM A caMDAlakulane viSe na rahe. tene tenA upara A rUci zI? zuM mAnasarovara upara krIDA karanAre haMsa, gharane AgaNe rahelA dugaMdhi jalavAlA talAvane viSe rame khare? he jaDa! jema agni dhumADAthI gharane malina kare tema tuM je kulamAM utpanna thaye che te kulane pitAnA kukarmathI malIna na kara." megharathe AvI rIte tene bahu samajhAvyuM paNa teNe tenI sAthe javAnI IcchA karI nahIM tyAre megharatha "je banavAnuM hoya te anyathA thatuM nathI " ema kahI pAche gaye. - pachI megharathe pitAnuM rAjya dIrdhakALa paryata pALI avasara AvyuM potAnA putrane seMpI pite zrI susthita guru pAse dIkSA lIdhI. anukrame tapa karelo te megharatha devatA thaye. A pramANe megharatha adhika sukhazrI pAye ane vidyunmAlI bhayaMkara evI saMsArarUpa aTavImAM bhame. (je khUkamAra padhasenAne kahe che ke, priye! mAkSalakSmInA sukhamAM laMpaTa e huM vidyummAlInI peThe tamArA upara adhika rAgavAle nahIM thauM." pachI kanakasenAe kahyuM. " jarA hAruM kahyuM mAne, Apa zaMkha dhamanakanI peThe atizaya Agraha na kare. sAMbhaLe te zaMkha dhamanakanuM draSTAMta: he priya! zAligrAmamAM kaI eka kheDuta rahetuM hatuM te haMmezAM sUryastathI sUryodaya paryata rAtrIe kSetranuM rakSaNa karato hato. kSetrarUpa samudramAM maMcarUpa vahANa upara beThele te kheDuta nitya uDI AvatA pakSIone zaMkha pheMkavAthI dUra uDADI mUkato. - ekadA kara cittavAlA keTalAka zero gAyonuM dhaNa corIne pelA kheDUtanA kSetranI pAse AvyA, evAmAM teoe zaMkhane zabda sAMbhaLe. turata teo gAyonA. dhaNane tyajI daI daze dizAe palAyana karI gayA. savAra thatAM gAyonuM dhaNa dhIme dhIme caratuM pelA kSetranI pAse AvI pahoMcyuM. pachI pele kheDuta krodhathI hAthamAM lAkaDI laI gAyonA dhaNa sAme deDa, paNa gAyonA dhaNanuM kaI rakSaNa karanAra tenI najare paDayuM nahIM. tethI te vicAra karavA lAgyuM. "nice mahArA: zaMkha zakhathI thaelA bhayane lIdhe re gAyonA dhaNane tyajI daI nAsI gayA che. kharuM. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (30) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha. che. pApI purUSe haMmezAM zaMkAvAlA hoya che. pachI te kheDute gAyonuM dhaNa lAvI, gAmane sepyuM, te ema kahIne ke "he leke ! A gAyonuM dhaNa mane devatAe ApyuM che te tame ." grAma leke paNa tenuM yakSanI peThe vastra bhejanAdithI. pUjana karavA lAgyA. kAraNa ke Ape te devatA kahevAya che. bIje varSe paNa jyAre kSetranuM rakSaNa karavAne vakhata Avye tyAre pelo kheDuta pahelAnI mAphaka haMmezAM rAtrIe kSetramAM jaI zaMkha pheMkavA lAgyuM. - have ema banyuM ke tenA teja cAre bIjA koI gAmathI gAnA dhaNane cerI tyAM AvyA. kheDuta zaMkha to vagADato hato tethI teo zaMkha zabdane sAMbhalI sArI dhIraja rAkhI paraspara kahevA lAgyA. "ApaNe pahelAM paNa Aja sthAnake ane Aja khetaramAM zaMkhano zabda sAMbhalyA hatA ane hamaNAM paNa ahIM sAMbhaLIe chIe te teja zaMkha ane teja vagADanAra keI kSetrarakSaka potAnA kSetranuM pakSIothI rakSaNa karavA mATe zaMkha vagADe che. dhikkAra che ApaNane je ApaNe pUrve chetarAyA." pachI teoe hAtha ghasatA ane dAMtathI haThane pIsatA pelA kheDuta pAse jaI mAMcaDA upara beThelo tene nIce pADI dIdhuM. tyAra pachI teoe tene dhAnyanA DuMDAnI peThe lAkaDIo vaDe bahu kuTaye tethI te jANe bhojana karate hAyanI? ema pAMca AMgalI meDhAmAM nAkhI AjIjI karavA lAgyo. caro gAyanuM ghaNa ane tenA lugaDAM vigere sarva laI lIdhuM ane tene tyAMja mUkI teo cAlyA gayA. savAre tyAM AvelA vAlIyAoe tene pUchayuM eTale teNe lajajA pAmIne sarva yathArtha vAta nivedana karIne kahyuM ke "dhama, dhama arthAt zaMkha vAraMvAra kaMka, paNa bahu dhame nahIM. kAraNa ati dhama te zebhatuM nathI. je thoDuM jamIne melavyuM hatuM, te bahu dhamavAthI khevuM paDyuM." - kanakasenA jaMbUkamArane kahe che ke "he svAmina ! mATe Apane paNa nice jAtizaya karavuM te yogya nathI, temaja pASANanA samAna kaThaNa hadayavAlA tamAre amAruM apamAna karavuM paNa yogya nathI." - pachI je bakumAre caMdrakAMti samAna zitalavANI vaDe. kahyuM. "huM zilArasamAM ghaTI janArA vAnaranI peThe baMdhanane ajANa nathI. sAMbhala te vAnaranuM draSTAMta: uttama saMpattinA sthAnarUpa vidhya parvatane viSe vAnarInA yuthane pati eka vAnara rahetuM hatuM. jema koI gRhastha pitAnA putrone lADa laDAve tema be vArarAthamAM rahelA sarva vanane vidhyAcala parvatanI guphAmAM kIDA karAvato. sarva jIonA rAjayaaizvaryanI sukha saMpattine bhegavata e te baLavaMta vAnara pite ekalA sarva strIonI sAthe krIDA karato. ekadA koI eka atyaMta madAtta ane yuvAvasthAvALo vAnara te vAnaranuM apamAna karI vAnarI pAse gaye ane pitAnI IcachA pramANe vAnarIonI sAthe Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja bUkumAra' nAmanA camakevalInI kathA. (321 ) ramavA lAgyA. tenI AvI krIDA joi peleA vRddha vAnara tenA upara atizaya krodha pAmyuM. teNe tyAM najIka AvI pelA yuvAna vAnaranA upara paththaranA ghA karyAM. paththarathI huNAelA te yuvAna vAnara paNa siMhanI peThe adhika r r zabda karatA tenI sAmeA doDayA. paraspara te ane vAnarAoe krodhathI bhyAsa thaine dAMte dAMta ane nakhe nakhavaDe mahAbhayaMkara yuddha AraMbhyuM. yuvAna vAnare mukhTInA prahArathI vRddha vAnaranA aMganuM hADakuM bhAgI nAkhyuM, jethI te vRddha vAnara turata dhIme dhIme nAsI javA lAgyA, evAmAM pelA yuvAna vAnare krodhathI paththara phUMkIne nAsI jatA evA vRddha vAnaranuM mAthuM pheADI nAkhyuM. tIvra prahAranI vyathAthI du:khI thaele te vRddha yuthapati vAnara chUTI gaelA pakSInI peThe bahu dUra nAsI gayA. paththaranA prahArathI utpanna thaelI pIDAne lIdhe tene tRSA lAgI, tethI te kheADagatA kheDagatA bhramatA chato jalanI zeAdha karavA lAgyA, to teNe parvatanA koi eka bhAgamAM zilAjita joyA. " A pANI che" ema dhArI teNe te zilAjitamAM mukha nAkhyuM tethI te bhUmimAM nAkhelA khIlAnI peThe cATI gayu " sukhane khecI lau " ema dhArI teNe temAM be hAtha nAkhyA, te pazu temAM cATI gayA. chevaTa paga paNu temaja cATI gayA. pachI khIlAthI vidhAyalA agavAlAnI peThe te vAnara tyAMja mRtyu pAmyA. je te vAnare peAtAnA hAtha paga bhAra rAkhI mukhane kheMcyu hAta to te zilAjitathI nice nikalata. HH ja bhrUkumAra kanakasenAne kahe che ke priye ! evI rIte jihvA iMdriyamAM lubdha thaelA mANasa strIe upara saMga karavA rUpa samudramAM pAMca iMdriyAthI vAnarAnI peThe DubI jAya che, tema thavAthI te prANI bahu du:kha pAmato chato mRtyu pAme che. paNa huM kamaladane ! huM te vAnarAnA jevA rAgI nathI paNa rAgamukata chuM." pachI RSabha zreSThInA putra ja kumArane nabha:senAe kahyuM. " he nAtha ! Apa pelI sthavirA ( vrupa strI) jevA na thAo, sAMbhale tenI kathA A pramANe che:koi eka gAmamAM buddhi ane siddhi nAmanI e vRddha strI rahetI hatI. teo janmathI mAMDIne DenapaNIo hatI temaja daridratAthI du:khI hatI. te gAmanI bhAra leAlaka nAmanA yakSanuM maMdira che, te kalpavRkSanI peThe leAkAnAM icchita kArya pUrNa karatA hatA. dAridrarUpa agnithI dagdha thaelA aMgavALI buddhi nAmanI vRddha strIe dararAja te yakSanI mana, vacana ane kAyADe bhakti karavA mAMDI. dararoja traNa vakhata cakSamadirane pramAna kare ane pUjAnI sAthe uttama naivedya pazu dhare, ema sevatAM prasanna thayelA yakSe te buddhi nAmanI vRddha DezIne kahyuM ke " huM daridrI strI ! huM tane zuM ApuM ?" kAraNa ke bahu ArAdhanA karavAthI pASANu paNa prasanna thAya che. DAzIe kahyu he deva ! je Apa mhArA upara prasanna thayA hA tA huM jethI sa MtASa pAmIne sukhe thavuM te mane Ape." yakSe kahyuM, "he zubhe! 66 41 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAAAA (3ra) zrItraSimaMDalavRtti uttarAddha, tuM susthita thA. te prati divase mahArA paga nIcethI eka eka sonA mahora laI leje." pachI te buddhi sthavirA haMmezAM yakSanA caraNakamala nIcethI eka eka senA mahora letI chatI mahA samRddhivALI thaI gaI. buddhine mahA samRddhivALI joI jene matsara utpanna thaye che evI siddhi sthavirA manamAM vicAra karavA lAgI ke Ane AvI bahu samRddhi kayAMthI prApta thaI? ThIka che ! cAla huM tenI vizvAsanA pAtrarUpa sakhI chuM, tethI tene seMkaDo miSTa vacanathI te vAta pUchI jouM!" buddhivALI siddhi A pramANe vicAra karI buddhine ghera gaI. buddhie paNa " tuM hArI priya sakhI chuM." ema kahI tene bahu satkAra karyo. pachI siddhie pUchayuM he bahena tane AvI aNaciMtavI lakSamI kayAMthI maLI? hArI AvI saMpattine joI huM anumAna karuM chuM ke nice tane ciMtAmaNa prApta thayuM che. bahena! zuM tane te kAMI rAjAne prasAda malyA ke kaI deva prasanna thaye? athavA kyAMthI nidhAna maLyuM ke kAMI rasAyana sAdhyuM? sakhI! tuM trAddhivaMta thaI tethI huM paNa mane pitAne addhivaMta thaelI mAnuM chuM. Aje mahAre dAridra rUpa dAvAnaLa zAMta thaI gaye. ApaNu bannene dehamAM paNa aMtara nathI arthAt tuM te huM ane huM te tuM chuM. mATe he buddhi ! tane A samRddhi kayAMthI maLI ?" pachI tenA manane Azaya nahi jANI zakavAthI buddhie pote karelI yakSanI ArAdhanA ane tethI prApta thaelI saMpadA vigere sarva yathArtha vAta kahI dIdhI. te sAMbhaLI siddhi vicAravA lAgI. "ahe sAruM thayuM, sArU thayuM! mane paNa lakSmI meLavavAne akSaya sukhakArI upAya malyA. have huM paNa yakSane tenAthI vizeSa bhaktivaDe ArAdhuM ke jethI mane tenAthI vizeSa saMpatti prApta thAya." pachI buddhie kahelI vidhi pramANe siddhie pitAnA arthanI siddhine mATe niraMtara heTI bhaktithI yakSanI ArAdhanA karavA mAMDI. teNe vividha prakAranI bhaktithI maMdiranA pagathIyAne tathA maMdirane khaDIthI citra kADhIne zaNagAryuM. siddhi haMmezAM yakSa maMdiranA AMgaNAne sAthIyA vigere citrathI zelAvavA lAgI. temaja bhaktithI vividha prakAranA utsava karavA lAgI. jANe upAsanA karavAno niyama lIdhe hAyanI? ema siddhi pote pANI lAvIne yakSane traNe kALa snAna karAvI caMdana, tuLasI, kareNa puSpa ane bilI vigerethI pUjA karavA lAgI. A pramANe bahu bhakti karavAthI prasanna thaelA yakSe tene A pramANe kahyuM. he siddhi! huM prasanna thaye chuM mATe tyAre je IcchA hoya te mAga." siddhio akSaya saMpattivALA yakSane kahyuM. "tame hArI sakhIne je ApyuM hoya tenAthI mane bamaNuM Apa." bhelaka yakSa "ema thaze. ema kahI aMtaradhyAna thaI gayA. pachI siddhi anukrame buddhithI adhika vaibhavavALI thaI. siddhinI adhika lamI joI buddhine IrSA thaI tethI teNe yakSane pharI ArAdhyuM. yakSe tene siddhithI vadhAre Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAA ' zrIjabUsvAmI nAmanA caramakavalInI kathA, (kara) saMpatti ApI. pachI buddhi upara spardhA karI siddhie yakSanI ArAdhanA karavA mAMDI yakSa prasanna thaye tyAre duSTa cittavALI siddhie vicAryuM je huM Aje prasanna thaelA yakSathI je kAMI dhana mAgIza te buddhi yakSanuM ArAdhana karI mahArAthI bamaNuM mAgaze. mATe Aje huM yakSa pAsethI evuM mAnuM ke mahArAthI bamaNuM mAganArI buddhine anarthakArI thaI paDe. "je huM AvI rIte karuM teja hArI buddhi kharI." Ama vicAra karI teNe yakSane kahyuM ke hArI eka AMkha kANI kare yakSe "ema thAe" ema kahyuM, eTale tenI eka AMkha kANI thaI. - have buddhi yakSe tene zuM bamaNuM ApyuM haze?" ema dhArI siddhithI bamaNuM meLavavAnI IcchAthI pharI yakSanuM ArAdhana karavA lAgI. chevaTa prasanna thaelA yakSa pAsethI buddhie evuM mAgyuM ke "tame siddhine je ApyuM hoya tethI mane bamaNuM Apo." yakSa "ema thAo" ema kahI aMtardhAna thaI gaye. buddhi turata - dhaLI thaI. kAraNa devatAnuM vacana anyathA thatuM nathI. A pramANe apUrva apUrva saMpattinI prAptithI paNa saMtoSa nahi pAmelI ane lebhathI bahu vyApta thaelI buddhie pite pitAno nAza karyo. (nabhasenA jaMbUkumArane kahe che ke, "he nAtha ! A prApta thaelI manuSya bhavanI saMpattine nahi IcchatA evA tame adhika saMpattinI IcchA kare cho te tame paNa aMdha thaelI buddhinI samAna thaze." jaMbUkumAre kahyuM "he devAnupriye ! huM jAtivaMta azvanI peThe avaLe mArge jAuM tevo nathI. sAMbhaLa tenI kathAH vasaMtapura nagaramAM kalyANanA sthAnarUpa ane pavitra buddhivALe jitazatru nAme rAjA putranI peThe prajAnuM rakSaNa karato hato. tene zreSTha guNanA sthAnarUpa bAlamitra ane vizvAsane pAtra e jinadAsa nAme zreSI hatA. - ekadA azvapAle sarva lakSaNathI zobhatA evA bALa adhe bhUpatine dekhAyA. te vakhate bhUpatie azvalakSaNane jANanArA purUSane AjJA karI ke "AmAM kyAM kayAM lakSaNothI pUrNa adha che?pachI teo zAstramAM kahelA lakSaNavALA eka azvane rAjAnI pAse lAvI kahevA lAgyA. "A azvanI jaMghA ane kharIone vacale bhAga majabuta sAMdhAvALe che, parIo geLa che. jAnuM, jaMghA ane mukha mAMsarahita che. Deka ati uMcI ane cakrAkAra che, enA mukhane zvAsa paddha samAna che, vALa gADha che, kAyela je svara che, nhAnA kAna, nhAnuM pUcha ane malikAnA jevI tenI AMkho che. vAMse puSTa che, tene paMcabhadranA cinha che. saMdhAdi sAta sthAnake paNa puSTa che. chAtI vigere sthAnake daza dhruvAvartathI suzobhita che. tema budhAvatI daza duSTha cinhothI rahita che, mATe A snigdha dAMtavALo bALa azva Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34). zrI amiDalavRtti-uttarAddha. pitAnA rAjAnI saMpattine vRddhi pamADanAra che." pachI rAjAe paNa te azvane te uttama lakSaNavALo jANe tenI bahu bhaktithI pUjA karI ane pote tenuM rakSaNa karavAne samartha nahi hovAthI teNe jinadAsane bolAvIne kahyuM. "tamAre A mahArA bAla azvinuM pitAnA prANanI peThe rakSaNa karavuM. " jinadAsa " Apane hukama hAre pramANa che " ema kahI azvane pitAnA ghare lAvyo ane tene nAna, pAna, bhejanAdithI bahu sukhI karyo. jinadAsa tenA upara besI prathama dhArAthI calAvate jIte tene haMmezAM talAve pANI pAvA laI jatA. gharethI talAve jatA rastAmAM eka jinamaMdira hatuM. tene saMsAra samudranA dvIpa samAna mAnI tene te ulaMdhIne ja nahIM bahAre jinamaMdiranI avajJA na thAo" evA hetuthI te azva upara beThA beThA jatAM AvatAM haMmezA traNa pradakSiNA karate. devanA tatvane jANanAre e paNa te zreSThI azva uparathI nIce na utaratAM temaja maMdiranI aMdara praveza na karatAM temane tema prabhune vaMdanA karate te evA hetuthI ke A azvane pramAda na thAya. jinadAsa zreSThIe ane e zikSita karyo hato ke te azva ghara, talAva ane caitya e traNa zivAya bIje kaI ThekANe ja nahIM. - jema jema A bAla azva dhIme dhIme vRddhi pAmate game tema tema rAjAne tyAM saMpatti vadhatI gaI. eTaluM ja nahi paNa te bAla azvanA prabhAvathI te rAjA devatAonI madhye iMdranI peThe sarva rAjAonI madhye utkRSTa thayuM. pachI te rAjAnI AjJAmAM rahevAthI pIDA pAmatA bIjA rAjAo vicAra karavA lAgyA ke " jenA prabhAvathI jitazatru bhUpatie ApaNane vaza karyA che te azvane kAMte haraNa kare athavA mArI nAkhave. paNa te azva jyAre vRddhi pAmaze tyAre pakaDI zakAze." A pramANe rAjAo vicAra karatA hatA tevAmAM koI rAjAnA eka maMtrIe kahyuM. "he nRpa ! huM koI paNa upAyathI te azvanuM haraNa karIza. kAraNa buddhimatane asAdhya zuM che, ane te buddhi te hAre bahu che." rAjAe tene "ema kara" e Adeza karyo eTale te buddhivaMta maMtrI kapaTa zrAvaka thaI tatkAla vasaMtapura gaye. tyAM teNe jinamaMdiramAM paramezvarane vaMdanA karI uttama sAdhuone namaskAra karyo. pachI jinadAsane ghera jaI tenA ghara derAsaramAM prabhune vaMdanA karI. zrAvakane paNa praNAma karavAnI rIta pramANe namaskAra karyo ane pachI bagalAnI peThe kapaTathI pitAnuM zrAvakapaNuM darzAvyuM. jinadAse paNa sAmA jaI te dharmine vaMdanA karIne pUchayuM ke " tame kayA nagarathI Ave che ? " kapaTa zrAvake kahyuM. "hAruM mana saMsArathI udvega pAmyuM che tethI huM thoDA divasamAM cAritra laIza. mahAre gRhavAsathI saryuM, daMbharahita ane uttama zrAvaka e huM tIrthayAtrA karIne pachI sugurU pAse mahAvrata AdarIza. " jinadAse kahyuM. "he mahAbhAga ! Apa bhale AvyA. samAna dharmavALA ApaNu bane sukhakArI dharmavArtA karazuM. " kapaTa zrAvake te vAta svIkArI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jabasvAmI' nAmanA camakelInI kathA. (35) eTale prasanna thaelA jinadAsa zreSThIe pitAnA baMdhunI peThe te daMbhI zrAvakane prItithI snAna karAvyuM. pachI vividha prakAranA vAdathI manahara evA bhejanathI saMteSa pamADI pAna sopArI ApyAM. pachI puNyAtmA jinadAsa te durAtmA kapaTI zrAvakanI sAthe dharma kathA karavA lAgyuM. te vakhate jinadAsane sabaMdhI kaI purUSa tyAM AvI tene kahevA lAgyo. "he baMdha ! kAle mahAre tyAM zubha avasara hovAthI Apa padhArajo. tyAM Apane divasa ane rAtrI rahevAnuM che. kAraNa Apa kalyANa karavAmAM kuzala che tethI ApanA vinA zreya kema thAya ?jinadAse te pitAnA mANasane hA kahIne rajA ApyA pachI sarala manavALA teNe pelA kapaTa zrAvakane kahyuM ke "he utama buddhivaMta ! hAre te hArA svajanane ghera nice javuM paDaze, tethI huM jAuM tyAre tamAre potAnA gharanI peThe A hArA gharanuM rakSaNa karavuM " kapaTa zrAvake hasatAM hasatAM te vAta kabula karI eTale jinadAsa tenA upara vizvAsa rAkhI pitAnA saMbaMdhIne tyAM gayo. have te divasanI rAtrIe kaumudI parvatane utsava hovAthI sarve nagaravAsI jane te utsavamAM vyagra banI gayA hatA. kapaTa zrAvakane te avasara maLye tethI te harSathI bAla azvane laI cAlato thaye. dhikkAra che, dhikkAra che AvA vizvAsaghAtI mANasane. te azva paNa arihaMta prabhunA maMdirane traNa pradakSiNA karIne paTa zrAvake bahu nivAryA chatA paNa talAve gaye. bIje kyAMI gayo nahIM. talAvathI pAchA pharyo tyAre paNa jinamaMdirane pharI pradakSiNA karI jinadAsanA ghare AvyA paNa bIje kaI sthAnake gayA nahIM. duSTa verIonA sacive te azvane laI javA bahu prayAsa karyo paNa te tema karavA samartha thaye nahIM eTalAmAM savAra thaI. sUryane udaya thayuM eTale pelo duSTa buddhivALo kapaTa zrAvaka nAsI gaye. A vakhate jinadAsa paNa pitAnA ghara pratye Avyo. jinadAse raste AvatA lokonA mukhathI sAMbhaLyuM ke "Aje tamArA azvane kaimurI utsavanI AkhI rAtrI pheravyuM che. " jinadAsa " A zuM " ema vismaya pAmate chate ghare Avyo te teNe thAkI gaelA, dubalA thaelA ane parasevAthI bhiMjAI gaelA te azvane dIThe. "kharekhara puNyanA bhegathI A azva rahyo. aho ! teNe mane dharmane bahAne chetaryo che. " Ama vicAra karate evo te zreSThI ekI vakhate utpanna thaelA harSa ane zekathI turata te azvane bheTI paDaze. jinadAsa te divasathI azvanuM vadhAre rakSaNa karavA lAgyuM. kAraNa ke te azva avaLe mArge gaye nahi, tethI tene vadhAre priya thayo. (jaMbUkumAra nabha:senAne kahe che ke, he priye ! te azvanI peThe mane paNa koI avaLe mArge laI javA samartha nathI, tema huM paNa paralekane viSe sukhakArI evA te mArgane tyajI daIza nahIM." Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 326 ) RSima`Dala vRtti-uttarAna pachI kanakazrIe sneha ane hAsyapUrvaka kahyuM. " huM priye ! Apa gAmakUTA putranI peThe jaDa na thAo, sAMbhaLeA tenuM draSTAMta: koI eka gAmamAM grAmasUTa putra vasatA hatA. tenA pitA mRtyu pAmelA hovAthI tenI mAtA dAridratAne lIdhe bahu du:khI hatI. eka divasa mAtAe raDatAM raDatAM putrane kahyuM ke " tuM kevA nIca purUSAnA saradAra che ? je tane hu MmezAM pArakI vAta vinA khIjuM kAMI paNa kAma nathI. nitya udyama karanArA hArI pitA teA udyamathIja jIvatA ane tuM te hajI khIlakula udyama karatAja nathI tethI tane huM nIca mANusAne agresara kahuM chuM. tuM yuvAna thayA chatAM kAI paNa udyama karatA nathI teA udyama vinA lakSmI maLatI nathI ane lakSmI na maLI teA pachI sukha kayAMthI hAya ? thArI samAna vayanA te potapotAnA udyamathI AjIvikA calAve che ane tuM zaMDanI peThe nitya udyama vinA bhaTakayA kare che teA zaramAteA nathI ? huM da dniI mahenata karUM chuM tethI tuM peAtAnuM udara bhare che ane udara bharAyuM eTale tuM pAtAnA bhaMDAra bharAyA ema mAne che." putre kahyuM. " he mAta ! have huM bhaTakIza nahIM paNa dravya melavavAnA udyama karIza. he mAta ! dravya meLavavA mATe udyama AraMbhI huM pote mhArA pitAnI peThe nirvAThu karIza ' ekadA te mUkha cAre beThA hatA evAmAM teNe khaMdhana tADAvIne nAsI jatA evA eka gadheDAne joyA. gadheDAne nAsI jatA joI tenA dhaNI tenI pAchaLa mahu doDayA paNa te pakaDI zakayA nahIM, tethI teNe uMcA hAtha karIne kahyuM. " cAre e ThelA huM mAlakA, tamArAmAMthI je ziktavaMta hAya te mhArA gadheDAne pakaDI rAkheA." te uparathI pelA mUrkha grAmakuTaputre tenAthI dhananA lAbha dhArIne gadheDA pAchaLa doDI zAkhAlanI peThe tenA pUMchaDAne pakaDI lIdhu. je ke leAkeAe tene bahu vA tApaNu teNe gadheDAnA pUMchaDAne cheDI dIdhuM nahIM tethI gadheDAe tene pATu mArI jethI dAMta paDI javAne lIdhe te pRthvI upara paDI gayA. ( kanakazrI ja MbUkumArane kahe che ke ) tame paNa tenI peThe peAtAnA kadAgrahane choDatA nathI teA tethI Apane zu phaLa maLaze te ame jANI zakatAM nathI. pachI hAsyathI ujavala hArDavALA ja bUkumAre kahyuM. " huM pelA peAtAnA kArya - mAM nitya ghelA thaI rahelA sAlluka jevA nathI. sAMbhaLa tenuM draSTAMta: koi eka kATavAlane eka uttama gheADI hatI. tenuM te peAtAnI putrInI peThe lAlana pAlana karatA. teNe azvahRdayanA jANu evA eka sAdyaka nAmanA purUSane nAkara rAkhI tenI pAse snigdha bhAjanathI potAnI gheADInI cAkarI karAvavA mAMDI. sAhyaka, gheADI mATe je je svAdiSTa khArAka lAvatA temAMthI gheADu gheADu, dhADIne khavarAvI AkInu saghaLuM pAte khAi jatA. AvuM kapaTa kAma bahu divasa karyAthI teNe sarva Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja'busvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA. ( 727 ) sukhane nivAraka evuM mahA dhAra AbhiyAgika ka upArjana karyuM. AvA kapaTakArya - thI kAladharma pAmIne te seAlaka bahu duHkhathI bharapUra evI tiryaMca gatimAM bahu kALa bhamI chevaTa kSitipratiSThita nagarane viSe seAmadatta brAhmaNanI srI sAmazrInA udarathI putrapaNe utpanna thayA. pelI gheADI paNa mRtyu pAmI aneka bhava bhamI chevaTa teja nagaramAM kAmapatAkA vezyAnI atipriya putrIpaNe utpanna thaI. anukrame mAtA pitAe nitya harSapUrvaka kaNavRttithI pASaNa karAtA te putra yAvanAvasthA pAmyA. temaja gaNikAnI putrI paNa dhAvamAtAoe hRdaya AgaLa dhAraNa karI chatI hAraSThinI peThe anukrame adbhUta evI caiAvanAvasthA pAmI. jema mAlatI upara bhamarAo anurakta thAya tema gAmanA mhoTA dhanavaMta yuvAna purUSA paraspara te gaNikAputrInA upara anurakata thavA lAgyA. pelA brAhmaNaputranuM mana paNa tenA upara Asakta thayuM tethI sarva arthane khAdhA karanArA te paNu zvAnanI peThe tenA dvAranu nitya sevana karatA hatA. mahA samRddhivata rAjA, pradhAna ane zreSThI putrAnI sAthe krIDA karatI te vezyAputrI brAhmaNa putranu apamAna karatI, paNa te vipraputra te tene joI joIne peAtAnu jIvita gALavA lAgyA. vezyAputrI teA tenA sAmuM jotI paNa naheAtI. kA raNa dhanavaMta purUSaSa upara rAga karavA e vezyAstrIone svabhAva hAya che. pachI kAmathI pIDA pAmatA te brAhmaNaputra vezyAputrInA paDakhAne tyajI devA samartha nahI hAvAthI tenA cAkara thaI tenA ghare rahyo. tyAM te khetInu kAma, sArathInu kAma, pANI lAvavAnuM ane dhAnya daLavAnu kAma ema saghaLAM kAma karavA lAgyA. eka kAma te nahiM karatA tema naheAtu. nira Mtara mAra khAteA paNa te tenA gharathI nikalatA nahIM eTaluM ja nahi paNa kAmAtura evA te vipraputra bhUkha tarasa ane vezyAputrInA tiraskArane paNa sahana karatA. ja khUkumAra kanazrIne kahe che ke, gheADI samAna tamAre viSe huM te puSanI peThe Abhiyogika kama nahi upArjana karUM mATe have tame yukti karavI tyajI do. pachI kamalavatIe kahyuM. " he prakhyAta guNumaMDala ! Apa mAsAhasa pakSInI peThe sAhasika na thAo. sAMbhaLeA tenI kathA: kAI eka dukAlathI pIDA pAmatA purUSa potAnA svajaneAne tyajI daI mhATA sadhanI sAthe dezAMtara javA cAlI nIkayA. saMghe eka mhoTA araNyamAM paDAva karyAM tyAM te purUSa tRNu, kASTa vigere levA mATe ekaleA jaMgalamAM gayA. te vakhate ara* NyanI guphAmAM mhAtuM paheALu karIne sutelA eka siMhanA dAMte vaLagelA mAMsanAM kakaDAne lai koi eka pakSI vRkSa upara beThuM. vaLI te mAMsabhakSaNuM karanArU pakSI tyAM beThuM eThuM "A lAdazam " ema vAraMvAra khelatu hatu. pelA purUSa, tenI AvI ceSTAthI vismaya pAmI tene kahevA lAgyA. " tu mA lAisan'( sAhasa na karavu.) ema bele che ane khAya che te siMhanA mhADhAmAMthI mAMsa, kharekhara A Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) zrI vaSimaMDa vRtti uttarAddha. uparathI tuM mUrkha hoya ema dekhAya che kAraNa tuM potAnA bolavA pramANe karatuM nathI. (kamalavatI jaMbUkumArane kahe che ke, Apa A pratyakSa maLelA A leka saMbaMdhI sukhane tyajI daI adaSTa sukhanI icchAthI tapa karavAnI IcchA kare che tethI tame "mA sAhasa" pakSInI upamAne lAyaka che." jaMbUkamAre hasIne kahyuM. "huM tamArI vANIthI meha nahi pAme, temaja vArthathI bhraSTa nahi thauM. kAraNa huM traNa mitranI kathA jANuM chuM. sAMbhaLa te traNa mitronI kathA - kSitipratiSThita nagarane viSe jitazatru rAjAne sarva prakAranA adhikAra bajAvanA semadatta nAme purohita hatuM. tene eka sahamitra nAmane atipriya mitra hite, te khAnapAna vigere sarva kAryamAM tenI sAthe raheto. purohitane bIje parva nAmane mitra hato, te tenuM parva divasamAM ja sanmAna karato, bIje vakhate nahIM. triIje praNAma nAme mitra hatuM te te jayAre tene maLe tyAre phakta vAtacitathI ja sanmAna kare. ekadA purohitane kAMI aparAdha Avyo, tyAre rAjA tene pakaDI maMgAvavAnI IchA karavA lAgyA. A vAtanI puhitane khabara paDI tethI te turata rAtrIe pitAnA sahamitrane ghera gaye ane kahevA lAgyo. Aje rAjA mahArA upara kapA. yamAna thayA che, tethI huM hArI mAThI avasthA hArA gharamAM guptapaNe rahIne nirga mana karavA IcchA karUM chuM. he zubha ! ApattikALeja mitranI khabara paDe che, mATe tuM mane pitAnA gharamAM saMtADI rAkhI maitrIne kRtArtha kara." sahamitre kahyuM. "hamazuM ApaNe maitrI nathI. ApaNuM mitrAI tyAM sudhI samajavI ke jyAM sudhI rAjAne bhaya nathI. rAjAne aparAdhI thaI tuM mArA gharane viSe rahe te mane paNa duHkha thAya, e kaNa mUrkha hoya ke baLatI unavALA gheTAne potAnA gharamAM rAkhe? huM hArA ekalAne mATe mahArA AtmAne ane saghaLA kuTuMbane ApattimAM nahi nAkhuM. hArUM kayANa thAo, ane tuM bIje sthAnake jA." sahamitre AvI rIte tiraskAra karyo tethI somadatta turata parva mitrane ghera gaye. tyAM tenA gharane viSe rahevAnI IcchAvALA teNe (semada ) rAjake pAdi sarva vAta kahI. parva mitre paNa tenI sAthe parva mitrAne lIdhe turata tenA sAmuM jaI AdarasatkAra karI A pramANe kahyuM. "he sakhe ! teM aneka parva divasomAM saMbhASaNAdi vividha prakAranA prema karIne mahArA prANu kharIda karelA che. bhAI ! je huM hArA duHkhamAM bhAga na lauM, te hArA kulInanuM kulInapaNuM zI rIte rahyuM kahevAya ? tyArI prItithI paravaza thale pite mahArA pitAnA upara anartha AvI paDe te sahana karuM, paNa hAruM kuTuMba anartha pAme te dusaha che. he mitra ! Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 zrIja'busvAmI' nAmanA camakevalonI kathA. tuM mane vahAlA che tema mhArUM kuTuMba paNa mane vahAlu che. have mhAre zuM karavuM ? te vicArathI bhinna bhinna cittavALA anI gayeA chuM. mhAre eka mAjI vAgha ane eka bAju nadI jevuM thayuM che. huM bhAdi rUpe karIne kevala sukhaneA bhajanArA chuM. tethI tuM te mhArA kuTuMba upara anukaMpA kara, bhAI ! thArUM kalyANa thAe ane tuM khIje ThekANe jA. ,, pamitre paNa purohitane AvI rIte satkAra karIne rajA ApI, tethI te tenA gharathI cAlI nikalyA. daiva kApe chate putra paNa doSa Ape che. dhikkAra che, AvA kamabhAgyane. ) pamitra tene cAka sudhI vaLAvI pAche vahyA tyAre purAhita vicAravA lAgyA. A du:kharUpa samudra taravA bahu muzkela che. jenA me vAravAra upakAra karyo hato teoe to AvA javAba AvyeA. have dIna evA huM kAnI pAse jAuM ? cAla, hamaNAM huM mhArA praNAmamitranI pAse jAuM, mane tenI AzA to nathI paNa mhAre tenI sAthe vAtacita karavAnA prema che khare. athavA huM... vikalpa zA mATe karUM ? mhAre ne tene kAMi melApa to che mATe tene maLu' to kharA ! zI khabara paDe ke kANu kAnA upakAra karanArA thaze. ' A pramANe vicAra karI sAmadatta purAhita praNAmamitranA ghare gayA. praNAma mitre tene AvatA joi turata ubhA thai AdarasatkAra karyo ane pachI teNe tene kahyuM ke " huM badhA ! tame bhale padhAryA. tamArI AvI durdazA kema thai ? Apane mhArUM zuM kAma paDayuM ? je heAya te kaheA; huM Apanu kArya karUM." purohite rAjAnu sarva vRttAMta kahIne pachI kahyu` ke huM mitra! " mhAre rAjAnI sIma tyajIne jatuM rahevuM che temAM tame mane sahAya kare." praNAma mitre madhura zabdathI kahyuM huM sakhe! huM ApanA adhama devAdAra chuM teA hamaNAM huM sahAya karI temAMthI mukta thaiza, tame jarApaNa bhaya rAkhaze nahi, kAraNa huM jyAM sudhI jIvatA chuM tyAM sudhI ApanuM rakSaNa karIza. temaja mhArA prANa che tyAM sudhI tamArA vAMkA vALa karavA kAi samartha nathI. pachI prAmamitre dhanuSya sajjaja karI khabhA upara mANunA bhAtheA khAMdhI lai niHzakapaNe purAhitane pAtAnI AgaLa karyAM. purohita paNa tenI sAthe peAtAnA ISTa sthAnake jaI tyAM ni:zaMkapaNe vaiyika sukha bhogavavA lAgyA. A kathAnA sAra e che ke A jIva, somadatta purAhita samAna che, ane A zarIra, tenA sahamitra rUpa che. sabaMdhI khAMdhavA e sarve pamitra samAna jAguvA. eka te smazAna ke jayAM sudhI pamitra rUpa sabaMdhI khAMdhavA jIvane lAvI pAchA vadhe che. phkta praNAmamitra samAna sukhakArI arihaMta dhama che ke je nira'tara bhavAbhavamAM bhramaNa karatA jIvanI sAthe rahe che. ( ja brUkumAra kamalAvatIne kahe che ke ) he kAminI ! huM A leAkanA sukha sara Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (330) zrIRSimaMDalavRtti-uttarAddha. svAdamAM lubdha thaI anya janmanA eka hitakArI dharmanI kayAre paNa upekSA karIza nahIM." - pachI jayazrIe kahyuM. "cAturyanA bhaMDAra rUpa he prANapriya! tame nAgazrInI piThe asatya kathAo vaDe amane moha pamADo cho, sAMbhale te nAgazrInI kathA- ramaNIya nAmanA nagaramAM kathApriya nAme rAjA hato. te haMmezA vArA pramANe nagaravAsI leke pAse kathA kahevarAvatA. te nagaramAM eka dAridrathI bahu duHkhI evo brAhmaNa raheto hato. te Akho divasa nagaramAM bhaTakI bhaTakIne kaNavRttivaDe pitAnI AjIvikA karato hato. ekadA te viprane kathA kahevAne vAre Avyo. tene kathA kahetAM AvaDatI nahotI tethI te vicAra karavA lAge ke "je huM rAjAne ema kahIza ke mane kathA kahetAM AvaDatI nathI, to rAjA mane kedakhAnAmAM nAkhaze. je ema thAya te pachI mahArI zI gati thaze?" te brAhmaNane eka kumArikA putrI hatI, te pitAnA pitAne AvA ciMtAtura jaI pUchavA lAgI. "he tAta! Apane zI ciMtA che?" pitAe pitAnI ciMtAnuM kAraNa kahyuM, eTale putrIe pharI kahyuM ke "Apa ciMtA na kare, tamArA vArAne divasa huM kathA kahevA jaIza." pachI snAna karI, ta vastra paherI rAjAnI pAse jaI, AziSa ApI te kumArIkAe kahyuM. he gRpa ! kathA sAMbhaLe." tenA AvA ni kSobhapaNAthI ati vismaya pAmele rAjA paNa jema mRge uMcA kAna karIne gIta sAMbhaLavA mATe utsAhavaMta thAya, tema kathA sAMbhaLavA utsAhavaMta thaye. kumArIkAe kathA kahevI zarU karI. A nagaramAM phakta bhikSAvRtti upara pitAnI AjIvikA calAvanAra nAgazarmA nAme agnihotrI brAhmaNa che. tene samazrI nAme strI che. temanI huM putrI chuM. hArUM nAma nAgazrI che. huM jyAre anukrame daivanAvasthA pAmI tyAre hArA pitAe harSathI mane vaTTa nAmanA dvijaputrane ApI. strIone nava saMpattine yogya e vara maLe che. pachI kAMI paNa vivAhanA kArya nimitte mahArA mAtA pitA mane ekalI ghera mUkI bIje gAma gayA. je divase mahArA mAtA pitA gAma gayA teja divase vipraputra vaTTa mahArA gharane viSe AvyA. jo ke hArA mAtA pitA ghare nahetA tepaNa meM amArI saMpatti pramANe snAna, bhejana vigerethI tenuM aucitya karyuM. rAtrIe tene sUvA mATe eka khATale ke je amAruM sarvasva hatuM te meM tene bha tithI Apyo. pachI vicAra karyo ke meM tene khATale Apyo paNa A ghara te sarpanA daravALuM che, te huM tenA upara kevI rIte sUI zakIza?" Ama vicArI rAtrIe bhUmi upara sUvAthI bhaya pAmelI huM tenA khATalA upara sUtI, te vakhate gADha aMdhakAramAM mane koI joI zakatuM nahotuM. huM te cittanA nirvikArapaNe sUtI hatIevAmAM mhArA aMganA sparzathI te kAmAtura thaye, teNe kSobha ane Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwvNNNNNNNNN zrIjabUsvAmI nAmanA camakelInI kathA (3) lajajAthI kAmane rokI rAkhe, tethI tene phUla utpanna thayuM jethI te turataja mRtyu pAme. tene mRtyu pAmele joI bhayabrAMta thaelI huM vicAra karavA lAgI ke mahArA pApiNInA deSathI A vipraputra mRtyu pAme che. atyAre A vAta huM kone kahuM ane ze upAya karuM? hA hA ! huM ekalI tene mahArA gharamAMthI bahAra zI rIte mUkI AvuM? Ama vicAra karIne meM tIkSaNa Ayuddha vaDe tenA zarIranA kakaDe kakaDA karI tyAMja bhUmimAM khADo khedI nidhAnanI peThe DATaTyA. pachI khADAne pUrI daI tenA upara sarakhuM karI lIMpI dIdhuM ke jethI keIne khabara paDe nahi chevaTa te sthAnane caMdana, puSpa ane dhupa vigerethI suvAsita karyuM. hamaNAM hArA mAtA pitA gAmathI AvyAM che. rAjAe kahyuM. "he kumArI! te A hiMsA vigere je kahyuM te satya che? kumArIkAe pharI uttara Apyo. "he bhUpa ! Apa je bIjI kathAo sAMbhaLo che te je satya hoya te A saghaLuM paNa satya che." (jayazrI jaMbUkumArane kahe che ke,) he svAmin ! jevI rIte nAgazrIe bhUpatine vimaya pamADyo tevI rIte Apa kalpita kathAothI amane zA mATe vismaya pamADe che ?" jaMbukamAre kahyuM. "he priyAo ! huM lalitAMga kumAranI peThe viSayalaMpaTa nathI.* sAMbhaLe tenI kathA - vasaMtapura nAmanA nagaramAM zatAyudha nAme rAjA rAjya karato hato. tene jJAna ane vijJAnanA bhaMDArarUpa lalitA nAmanI rANuM hatI. ekadA te rANI vinada mATe gokhamAM besI nIce jatA evA lokone jotI hatI, evAmAM teNe rUpakAMtithI devatA samAna ane cittane meha upajAvanArA kaI yuvAna purUSane dIThe. te purUSanA rUpane jevAthI ja utpanna thaelA kAma vikAravALI te lalitA vicAravA lAgI ke "je huM tene AliMgana karuM to ja mAro janma saphaLa kahevAya. je huM pakSiNa heta te nice uDI tyAM jaI mahArA cittane moha pamADanArA ane kAmanA khalArUpa te yuvAna purUSane jhaTa sevana karata." A vakhate tenI pAse rahelI suvicakSaNa dAsIe vicAryuM ke hArI bAInI daSTi A yuvAna purUSane viSe ramI rahelI che." Ama dhArI teNe kahyuM. "bAI sAheba ! Apane mana A tarUNa purUSane viSe rame che. kharuM che je lekene netrane AnaMda pamADe nahi te zuM adabhUta kahevAya ? naja kahevAya." lalitA rANIe kahyuM. "bahu sAruM, baha sAruM tuM kharekhara manane jANanArI che. have je huM te manahara purUSanI sAthe kIDA karIza teja jIvIza. he anaghe ! e purUSa keNa che ? te prathama mane kahe pachI tuM tenI vinaMti karI vhArA dehanI sAthe tene saMga karAva." dAsI nIce jaI jhaTa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wpavvvvvpaww wwww www (33ra ) rIlimaDala vRtti-uttaraddha zodha karI AvI jevuM sAMbhavyuM tevuM rANune kahevA lAgI. "bAI sAheba! Aja nagaramAM rahenArA samudrapriya nAmanA sArthavAhane e putra che. pote kulIna ane yuvAvasthAvALo che. jevI rIte strIomAM phakta Apa ekalAMja guNa che tevI rIte purUmAM te pote ekaja guNa che. mATe Apa AjJA karI ke jhaTa guNIe guNIne saMga karI dauM." pachI rANue te lalitAMga kumAranI sAthe saMga karavAnI IcchAthI turata premarUpa vanane sajIvana karavAne meghanA baMdhu samAna eka patra lakhI dAsInA hAthamAM Ape. dUtInA kAryamAM vicakSaNa evI dAsIe turata tyAM jaI lalitAMga kumArane lalitA rANue kahelA madhura vacanathI prIti utpanna karI ane pachI tenA manane prasanna karavA mATe pele patra Ape. turata vismaya pAmelA ane mAMcita thaelA zarIravALA te lalitAMga kumAre prema pragaTa karanArA patrane vAMcyA te A pramANe- he sumate! jyArathI meM Apane joyA che, tyArathI dIna evI huM sarva sthaLe Apaneja dekhuM chuM. mATe vega melavI mane saMtoSa pamADe. " A pramANe patra vAMcI ane pachI lalitAMga kumAre dAsIne kahyuM. "he vicakSaNe ! kayAM te aMta: puramAM rahenArI rANI ane kayAM huM vaNikaputra ! huM rAjapatni sAthe vihAra karIza, e vAta manamAM dhArI zakAya tevI nathI. tema huM te dhArata paNa nathI. tema huM kahI zakatuM paNa nathI. je pRthvI upara ubhelA mANasathI caMdrane sparza karI zakAya teja rAjA zivAya bIjA mANasethI rAjapatninI sAthe saMbhoga bhegavI zakAya." dAsIe kahyuM. "e sarva sahArahitane duSkara che, paraMtu huM tamane sahAdhya karanArI chuM; mATe tame vRthA ciMtA na kare. huM tamane hArI buddhinA prabhAvathI keI nahi jANe tevI rIte puSpanA madhyabhAgamAM rahelA bhramaranI peThe AnaMdathI aMta:puramAM laI jaIza. " pachI lalitAMga kumAre " tuM mane avasare belAvaje " ema kahIne dAsIne rajA ApI. dAsIe turata harSa dharatI rANe pAse jaI sarva vAta nivedana karI. rANuM lalitA te divasathI tenA samAgamanI vATa jevA lAgI. ekadA te nagaramAM moTo kaimudI utsava Ave, tethI rAjA pitAnA pari. vArasahita kemudI utsava karavA mATe kIDA udyAnanA sarovare gaye. A vakhate rAjyamaMdiranI AsapAsa keI mANasa nahatuM tethI rANI lalitAe dAsInI mAraphate lalitAMga kumArane bolAvyA. dAsIe paNa rANInA vinodane uddezI yakSanA mISathI lalitAMga kumArane aMta:puramAM praveza karAvyo. bahu kAle ekaThA thaelA lalitA ane lalitAge mahI ane samudranI peThe paraspara gADha AliMgana dIdhuM. - have aMta:puranA rakSakoe potAnI cAturIthI ataM puramAM parapurUSano praveza thaye jANI manamAM vicAra karavA lAgyA ke " nice ApaNe chetarAyA chIe. " AvI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kAja bUsvAmI nAmanA carama kevalInI kathA. ( 337) rIte vicAra karatA hatA eTalAmAM rAjA kemudI mahotsava karI pAcho Ave, tethI aMtaHpurarakSakoe tene jaNAvyuM ke aMta:puramAM kaI purUSa hAya, ema amane vahema che. " pachI rAjA jeDAne kADhI nAkhI ceranI peThe dhIme dhIme turata aMtaHpura tarapha javA lAgyuM. aMta:puranA bAraNAmAM ubhelI dAsIe rAjAne AvatA joI bhayatrAMta thaI dUrathI rANIne turata te khabara ApyA. pachI rASTra ane dAsI bannee ekaThA thaI lalitAMga kumArane upADI uparanA mALethI (bArImAMthI ) gharanA pUjAnI peThe jhaTa bahAra pheMkI dIdhe. lalitAMga kumAra mahelanA pAchalA bhAge AvelI heTI khADImAM paDayo, tyAM te guphAmAM paDelA ghuvaDa pakSInI peThe rahevA lAgyA. atyaMta durgadhathI pUrNa, narakanA sarakhI te apavitra khADImAM potAnA pUrva sukhane smaraNa karato chato rahyo. tyAM te ema vicAravA lAgyuM ke "je huM koI upAya vaDe A khADImAMthI bahAra nikaluM, te pachI AvA duHkha ApanArA bhegothI mahAre saryuM. rANI ane dAsI tenA upara dayA lAvI haMmezAM te khADImAM pitAnuM ucchiSTa bhajana pheMkI detI. te upara te pitAnI AjIvikA karate. pachI varSARtu AvI tethI gharanA mUtramaya jalathI te khADo pApathI pApI purUSanI peThe bharAI gayuM. chevaTa jalanA vege zabanI peThe tene ghasaDIne killAnI bahAranI maheATI khAImAM nAkhe. tyAM jalanA pUre tene tuMbaDAnI peThe uMce uchAlI khAInA kAMThe kADhI nAkhe. jethI jalavaDe pIDA pAmIne te mUccha pA. devage tyAM kuladevInI peThe vegathI AvI caDelI tenI dhAvamAtAe tene dIThe. eTale te tene gupta rIte ghera teDI gaI. tyAM tenA mAtA pitAe abhaMga, snAna, pAna ane bhejanAdithI pAlana kare che, kApI nAkhyA pachI pharI navapallava thaelI vRkSa zAkhAnI peThe sAre thaye. A kathAne sAra e jANe ke lalitAMga kumAra te jIva ke je kAmagane viSe laMpaTa thaI rahyo che. lalitA samAna viSayanuM bhegasukha jANavuM, ke je phakta AraMbhamAM jarA mIThuM aMte te atyaMta duHkhadAyI che. garbha, khADA rUpa che, temAM rahelA jIvane mAtA bhakSaNa karelA padArthathI poSaNa kare che. A ucchiSTa bhajananA AhAra tulya jANavuM. jalana bharAvA vaDe kUvAthI khALa mArge nikaLavuM kahyuM, te pagalathI bharAyelA garbhathI nine raste thaI nikalavA jevuM jANavuM. killAnI bahAra rahelI khAImAM paDavuM kahyuM, te garbhavAsathI nIkaLI sUtikAnA gharamAM paDavA jevuM samajavuM. pANIthI bharapUra evI khAInA tIre mUcha AvavAnuM kahyuM, te jarAyu ane rUdhiramaya eninA kezathI bahAra AvelA jIvane mUcha samAna jANavuM. deha upara upakAra karanArI je priya dhAvamAtA kahI, te karma rUpa pariNAmanI saMtatI jANavI. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 ) zrI RSima`Dalavrutti-utta "" ,, ( ja bUkumAra pAtAnI AThe strIone kahe che ke, have lalitAMga kumAra upara Asakta thaelI rANI lalitA jo potAnI dAsInI mAraphate tene potAnA aMta:puramAM praveza karavAnuM kahe te te pharI Ave kharA? " AThe strIoe uttara ApyA ke " evA kANu mUkha hAya je narakanI khAimAM paDIne pratyakSa bhAgavelA du:khane sanamAM smaraNa karatA chatA pAche tyAM jAya ? arthAt kAI na jAya. ja brUkumAre kyuM. " vakhate te ajJAnI tA peAtAnA ajJAnane lIdhe praveza kare teA kare; paNa huM tA gA~mAM pharI praveza karavAnA kAraNane nahIM AdarUM. " jakumAranA AvA mahA Agrahane jANI te AThe strIe peAtAnA pati ja bhrUkumArane kahevA lAgI. he nAtha ! jevI rIte Apa pAtAne tArA che, tevI rIte amane paNa jhaTa tArA; kAraNa mhATA purUSaSa phakta peAtAnuM peTa bharIne prasanna thatA nathI. " ja.. kumArane tenA sAsu, sasarA, mAtA, pitA temaja baMdhuo kahevA lAgyA. " tame uttama mArga kahyo che, tapasyA paNa AthI utkRSTa nathI. " prabhave paNa kahyuM. " he badhA ! huM... mhArA mAtA pitAnI rajA laI nice hArI sAthe tapasyA aMgIkAra karIza. " pachI ja bhrUkumAre prabhavane kahyuM. " tuM nirvighra thA; tema pratikhaMdha paNa karIza nahIM. 66 pachI prabhAta sUryodaya vakhate nila manavAlA jaMbUkumAre pote cAritra grahaNunA maheAtsava karAvyA. valI te, " AvAja AcAra che. " ema jANI snAna karI, aMgarAga cApaDI, vastrAlaMkAra dhAraNa karI jamUdrIpanA anAhata devatAe karelA maheAtsavapUrvaka sahasra manuSyAe upADelI zikhikAmAM beThA. kAzyapa gAtramAM utpanna thaelA te jammU kumAra kalpavRkSanI peThe vizvanA leAkeAne dAna ApatA ane manukhyAthI stuti karAtA chatA zrI sudharmAsvAmI gaNudharanA caraNarajanA samUhathI pavitra ane mekSalakSmInA nivAsasthAna rUpa udyAnamAM gayA. tyAM te ja brUkumAra, zrIsudhosvAmIe pAtAnA nivAsathI alaMkRta karelA udyAnamAM jai jANe saMsAranA pArane utaratA hAyanI ? ema zikhikAthI nIce utaryAM. tyAM teNe sudharmosvAmInA sasArasamudrathI tAranArA caraNane mastakavaDe pRthvIne spaza karavA rUpa praNAma karIne vina Mti karI ke " he munIzvara ! mhArA upara dayA karI mane kuTuMbasahitane sa'sArasamudramAMthI pAra utAravAmAM vahANa samAna pratrajyA Apo. " AvI rIte ja bhrUkumAre vinaMti karelA zrIsudharmAsvAmIe, ja brUkumArane ane tenA parivArane vidhi pramANe dIkSA ApI. prabhave paNa mAtA pitAnI rajA laI jakhU kumAranI pAchala khIje divasa gurU pAse dIkSA lIdhI. zrIsudharmAsvAmIe prabhavane ziSyabhAvathI bhaktivAleA jANI tene ja khUsvAmIne sAMkhyA, jethI prabhava, zrI ja khUsvAmInA caraNukamalanA sevaka thayA. ', pachI zrIsudharmAsvAmInA caraNakamalanI sevAmAM tatpara, cAritra pAlavAmAM Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjabUsvAmI nAmanA camakevalInI kathA (335). sAvadhAna ane uttama buddhivAna evA zrI jaMbusvAmI parISahAdikane jItI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. anyadA guNanA samudrarUpa zrIsudharmAsvAmI, jabUsvAmI vigere sAdhuo sahita pRthvI upara vihAra karatA karatA caMpAnagarI pratye AvyA. vanapAlanA mukhathI zrI gaNadharanA Agamanane sAMbhaLI harSa pAmelo kuNika rAjA, temane vaMdanA karavA gayo. udyAnamAM praveza karatAM chatra, cAmara, pAdukA, Ayudha ane mukuTa tyajI daI caMpApati gurUnA sanmukha Avyo tyAM teNe traNa pradakSiNApUrvaka gaNadharane vaMdanA karI ane pachI bhakitavaMta e te kRNikarAjA gurUnI sanmukha beTho. pachI zrI sudhama gaNadhare dharmathI manahara ane dayArUpa velanA vanane amRtanI nadI samAna dharmadezanA ApI. dezanAne aMte kRNika rAjAe zrI gaNadhara mahArAjAnA sarva ziSyane jotAM jotAM jaMbusvAmIne uddezI zrI gaNadhara mahArAjAne pUchayuM "he bhagavan ! A muninuM rUpa adbhuta che, teja paNa mahA adbhuta che, sibhAgya paNa mahA adbhUta che. sAmAnya rIte emanuM sarva aMgopAMga adabhUta dekhAya che." pachI zrI sudharmAsvAmIe kRNika rAjAnI Agala jaMbusvAmInA pUrva bhavanuM cAritra ke je zrI mahAvIra prabhue zreNika rAjAne kahyuM hatuM te kahI saMbhalAvyuM; ane pachI kahyuM ke "he bhUpati ! e munIzvaranA rUpa, saibhAgya ane teja temanA pUrvabhavanA tapane lIdhe evAM dekhAya che. e chellA kevalI che, tema carama dehadhArI che. te pote Aja bhavamAM siddhipada pAmaze." zrIsudharmAsvAmI kUNika bhUpatine kahe che ke-pUrve gaNadharoe emaja kahyuM ke "jaMbUkumAra mokSapada pAmyA pachI mana:paryavajJAna tathA parama avadhijJAna raheze nahIM. AhAraka zarIranI labdhi temaja pulAka labdhi raheze nahIM. valI kSapaka zreNine upazama zreNi upara caDavAnuM paNa baMdha thaze. jinakapipaNuM paNa raheze nahIM. 1 parihAravizuddhi, 2 sUma saMparAya ane 3 yathAkhyAta e traNa cAritra paNa raheze nahIM. A pramANe AgalA paNa ochuM, ochuM thatuM jaze." zrI sudharmAsvAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI kUNika rAjA, temanA caraNa kamalane namaskAra karI caMpApurI pratye gaye. zrI sudharmAsvAmI paNa pitAnA parivAra sahita zrI mahAvIra prabhu pAse gayA ane temanI sAthe vihAra karavA lAgyA. zrI sudhamosvAmIe pacAsa varSanI vaye dIkSA lIdhI. tyAra pachI temaNe bIza varSa paryata zrI viraprabhunI akhaMDa sevA karI. zrI mahAvIra prabhu mokSa gayA pachI zrI sudharmAsvAmI tIrtha pravartAvatA chatA bAra varSa paryata chavasthapaNe rahyA. pachI bANume varSe kevalajJAna pAmI temaNe ATha varSa paryata bhavyajIne pratibaMdha pamADatAM pRthvI upara vihAra karyo. so varSanuM AyuSya pUrNa thaye nirvANa samaya pAse Ave chate zrI sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne gaNadhara pade sthApyA. jaMbUsvAmI paNa tIvra tapa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 336 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarA karatA kevalajJAna pAmI bhavyajanAne pratiSeAdha karavA lAgyA. zrI vIraprabhunA mAkSathI cAsaTha varSa pachI ja khUsvAmIe, kAtyAyana kulamAM utpanna thaelA evA prabhava svAmIne peAtAne pade sthApI meAkSapada aMgIkAra karyuM. jemaNe peAtAnA madhune, sAsu sasarAne, mAtApitAne, ATha strIone ane parivAra sahita prabhava cArane pratidha pamADI teonI sAthe dIkSA lai keTalalakSmI saMpAdana karI mekSapada svI. kAryuM, te chellA kevalI evA zrIja khUsvAmIne huM traNekAla vaMdanA karUM chuM. 'zrI jaMbUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA saMpUrNa. sijjaMbhava gaNaharaM, jinapaDimAdaMsaNeNa paDibuddhaM // maNagapiaraM dasakAli-assa nijjuhagaM vaMde // 158 // jinapratimAnA darzanathI pratikheAdha pAmelA, manakanA pitA ane khIjA graMthAthI AkaSa Nu karIne dazavaikAlika sUtranA kartA evA zrI zayyaMbhava nAmanA AcAryane huM namaskAra karUM chuM. 5 58 5 'zrIzayyaM bhavasUri' nAmanA zrutakevalInI kathA. 38 ekadA kAtyAyana kulamAM utpanna thaelA prabhavasvAmI, nitya jainazAsananI unnati karatA chatA pRthvItalane pavitra karatA hatA. ekadA ziSya varga svAdhyAya karIne suI gaye chate madhyarAtrIe yAganidrAmAM rahelA te prabhavasvAmI vicAra karavA lAgyA ke " arihaMta dharmane prakAza karavA mATe sUryarUpa kayA purUSa mhArA gaNadhara thaze ? ke je saMsAra rUpa samudramAM saMghane nAvarUpa thai paDaze. " A pramANe vicAra karatA temaNe saMghane viSe tathA potAnA gacchane viSe anya padArthane dekhADI ApavAmAM pradIpa sarakhA upayAga mUkIne joyuM, paNa tevA koi purUSane dIA nahI chevaTa temaNe anya danane viSe upayega mUkayA te temAM rAjagRDha nagarane viSe samIpa siddhivAlA, vatsageAtramAM utpanna thaelA zayyaMbhava nAmanA brAhmaNane yajJa karatA dIThA. pachI " have ApaNe khIje sthAnake vihArathI saryuM. " ema dhArI te munIzvara zayyabhavane pratidha pamADavA mATe rAjagRha nagara pratye gayA. tyAM temaNe e ziSyAne AjJA karI ke " tame yajJasthAne jAe ane tyAM dharmalAbha kaDA tyAM tamAe te pramANe kahyA chatAM paNa jo te brAhmaNeA uttara na Ape to tamAre ema kahevuM ke ' A kaSTa che, A kaSTa che, tattvane nathI jANatA, tattvane nathI, jANatA.' pachI te banne sAdhuoe tyAM jai bhikSAnI prArthanA karatAM dharmalAbha kahyo, ** dd Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzayya'bhavasUri' nAmanA zrutakevalInI kathA. 337) paraMtu brAhmaNAe to temane bhikSA nahi ApatAM uttara paNa ApyA nahIM; tethI te banne ziSyAe gurUnA kahevA pramANe " A kaSTa che, A kaSTa che, tattvane nathI jANutA, tattvane nathI jANatA. " ema kahyu pachI yajJamaMDapanI madhye beThelA zaSyabhava brAhmaNe, banne munienA vacanane sAMbhalI tarata manamAM vicAra karyA, " A mahAzaya sAdhue kSamAddiguNuyukata che, tethI teo mRSA bhASaNa kare nahI. nizce mhArUM mana tattvane viSe sadeha pAme che." pachI saMzaya rUpa parvatane viSe ArUDha thaelA zaSyabhave, yajJanA jANu evA yAjJika geArane pUchyuM ke " tattva zuM che ? " yAjJika gAre kahyu, " he zayya Mbhava ! svarga ane meAkSanA sukha ApanArA vede eja tatva che. '- vedathI khIjuM kAMi paNa tattva nathI. ' ema vedanA jANu purUSA kahe che. " zayyaMbhave kahyuM. "hA hA hai yAjJika ! tuM dakSiNAnA lAbhathI 'vedA tattva che' ema kahI amane chetare che. aho ! rAgadveSathI mukata thaelA meharahita ane parigraha vinAnA A zAMta munie mRSA bhASaNu karatA nathI. tuM amArA gurU che, chatAM janmathI AraMbhIne te A vizvane chetaryuM che, mATe he durAcArI ! tuM hamaNAM mhAro zikSAne yAgya thayeA chuM. tu jhaTa mhArI Agala ni:sazaya evA tattvane pragaTa kara, nahi te huM hArA ziraccheda karIza. duSTane mAravA temAM hatyA zI ? >> A pramANe kahI capala netravAlA zayyaMbhava, myAnamAMthI khaDDa kADhI jANe pracakSa camarAja hAyanI ? ema te yAjJika gArane mAravA mATe doDayA. " nizce A mane mAraze. " ema dhArI upAdhyAya vicAra karavA lAgyA ke vyathA tattva pragaTa karavAnA A samaya Avye che. vedamAM kahyuM che tema amArA kulamAM paNa evIja sthiti che ke jyAre peAtAnA mastakanA chedano avasara Ave tyAreja yathArtha tattva pragaTa karavuM anyathA nahI. mATe huM Ane yathArtha tattva karyuM, jethI huM jIvu. kahyuM che ke " jIvato mANasa bhadrane jue che. " A pramANe potAnA dehanuM kuzala icchatA te yAjJika gAre zayya Mbhavane kahyuM ke " A grUpanI nIce arihaMta prabhunI pratimA DADhelI che. brAhmaNeA grUpanI nIce rahelI arihaMta pratimAne gupta rIte pUje che, ane te pratimAnA prabhAvathIja amArUM yajJAdi kArya ninnipaNe thAya che. arihaMtanA caraNanA bhakta, mahAtapavALA siddhaputra nArada paNa maNimaya jinapratimA vinAnA yajJane nAza kare che." A pramANe te yAjJika gAre yUpane kADhI nAkhI tenI nIce rahelI arihaMtanI pratimA dekhADI ane AvI rIte kahyuM. " je mahAtmA devAdhidevanI A pratimA che, temaNe kahelA je dharma teja tattva che, paNa yajJanA svarUpane kahenArA vedo tattva nathI. jIvanI dayArUpa sAravALA temaja mekSa ApanAro dharma, zrI arihaMta prabhue kahyo che teA pachI pazuenI hiMsAtmaka evA yajJane viSe dharmanI saMbhAvanA kayAMthI hAya ? mane kheda thAya che ke ame mhoTA dalathIja jIvIye chIe. tame mhArA kahelA tattvane jANI mane mUkI dyo ane jinadharmane 43 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338 ). zrISimaMDalavRti-uttarAddha. bhajanArA thAo. meM pitAne nirvAha karavA mATe bahu kAla sudhI tamane chetaryA che. paNa have pachI huM tamAre gurU chuM. tamAruM sarvadA kalyANa thAo." pachI te yAjJika gorane namaskAra karI zayyabhave kahyuM. "satya evA tatvanA prakAzathI tameja pRthvine viSe yAjJika gora che." A pramANe kahIne saMtoSa pAmelA manavALA zayyabhave harSathI tene sarva suvarNa, tAmrapatrAdi yajJane upaskAra ApI dIdhuM. pachI uttama buddhivALe zayyabhava pote pelA bane muninI temanA pagalAMthI zodha karato karate zrI prabhavasvAmI pAse AvI pahoMcyA. tyAM te zrIprabhavasvAmInA caraNane ane bIjA sarva sAdhuone namaskAra karI ane teoe dharmalAbhanA vacanathI prazaMsA karyo che temanI AgaLa beThe. zayyabhave hAtha joDI zrI prabhava svAmInI vinaMti karI ke "he munIzvare ! mane mekSapadanuM sAdhaka evuM dharmatattva kaho." pachI vizvane eka priya evA te mahAtmAe paMca mahAvratamaya dharma tene saMbhaLAvye. te uttama dharmane sAMbhaLI zayyabhava vipre gurUne pharI vinaMti karI ke mane dIkSA Ape." pachI zrI prabhavasvAmIe saMsArasamudrathI bhaya pAmelA te zaaMbhava brAhmaNane dIkSA ApI. niraMtara pitAnI gurUbhaktithI gurUnI sevA karatA e te zayyabhava dvAdazAMgIne jANa thayA. pachI prabhava svAmIe tene zrutajJAnAdikathI pitAnA tulya evA te zayaMbhavane jANI tene pitAne pade sthApana karI pite paralakane sAthe. pachI uttama sAdhuonA parivAra sahita zrI zayyabhavAcArya bhavya prANIone pratibaMdha karavA mATe caMpA nagarI pratye AvyA. have ema banyuM ke zayyabhave gharane viSe pitAnI garbhavatI strIne mUkI hatI, teNe zubha divase manaka nAmanA putrane janma Ape. manakaputra anukrame vRddhi pAmate ATha varSano thaye, tyAre teNe AdarathI pitAnI mAtAne pUchayuM. "he mAta ! tuM A veSa dhAraNa kare che, tethI huM nize ema jANuM chuM ke tuM vidhavA nathI. te pachI mahAre pitA kyAM che? huM temane maLavAne utsAha dharAvuM chuM.mAtAe kahyuM. "he vatsa! vatsatramAM utpanna thaela ane kubera samAna lakSamIvALo zabhava nAme brAhmaNa hAre pitA thAya che. te yajJa karatA hatA evAmAM be sAdhuoe ahiM AvI temane koI vacana kahI chetarI sAdhu karI dIdhA che. abhyAsa karI AcAryapada pAmelA te hamaNAM caMpA nagarIe rahyA che." pachI mAtAnI draSTine vaMcI manaka bALaka, pitAnA pitAne malavAno utsAha dharate utAvaLe caMpApurI tarapha cAlyo. eTalAmAM te caMpApurInA upavana pAse Ave teTalAmAM zaabhava gurU kAyaciMtAthI teja vanamAM AvyA. jema caMdrane jevAthI samudra jaLavaDe ullAsa pAmate dekhAya che. tema manakane Avate joI zayyabhava gurU premarUpa jaLathI adhika ullAsa pAmavA lAgyA. sUrie manakane pUchayuM. "he bALa! tuM keNa che? kyAMthI Ave che? ke putra che? athavA tenA putrane Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zayya'bhravasUri' nAmanA zrutakevalInI kathA ( 332 ) putra che? te tu kahe ?" te manaka khALake kahyuM. "huM rAjagRha nagarathI ahI AnyA chuM. vatsa gotramAM utpanna thaelA zayyaMbhavanA putra chuM. huM garbhamAM hatA; te vakhate mhArA pitAe haSathI dIkSA lIdhI che, mATe huM temane levA mATe AnyA chuM. jo Apa mhArA pitA zayyabhavane oLakhatA ho te hai pUjyA ! mane prasanna thaIne kahA ke te kyAM che? huM paNa mhArA pitAne joi temanI pAse dIkSA laiza. kAraNa pitAe je AcaryuM hoya te suputra paNa kare che." zayyaMbhava AcAye kahyuM. "huM thArA pitAne eLakhuM chuM. te mhArA mitra che. huM ane te phakta dehathIja bhinna chIe, bAkI amArA jIva tA ekaja che. mATe tu thArA pitAnA sarakhA mane jANu. temanI pAse athavA teA mhArI pAse tu saMyama grahaNa kara. kyAre paNa dharmakArya mAM vilaMba karavA nahi" kumAre te vAta aMgIkAra karI eTale zayyaMbhave tene turata dIkSA ApI. kharUM che ke mahAtmAonuM teja hitakArI kanya che. zrI zayyaMbhava gurUe zruta upayAgathI te bALakanuM cha mAsanuM AyuSya bAkI jANI tene abhyAsa karAvavA mATe zAstrasamUhathI dazavaikAlika sUtra uddharyuM. AcArya uttama evA daza adhyayanathI yukta evA e sUtrane akAle racyuM te uparathI ajJAna rUpa aMdhakArane nAza karanArA te sUtranuM " dazavaikAlika " evuM nAma paDayuM. sUrie manakane te sUtra Ana MdathI bhaNAvyuM. hyuM che ke mhoTA mahAtmAone khIjAe upara paNu eja hita karttavya che. manakane ArAdhanAdi sarva kRtya surie peAte karAvyuM. cha mAsane aMte manaka kAla karI devaleAka pratye gayA. manaka mRtyu pAmyA eTale zastrabhava munIzvaranA netrathI zaraRtunA metranI peThe AMsunI dhArA thavA lAgI. turata duHkhathI vismaya pAmelA yazAbhadrAdi ziSyAe temane vina Mti karI ke " he prabhu!! Ama dIlagIra thavAnuM zuM kAraNa che ?" pachI zayya Mbhava sUrie te pAtAnA ziSyAne manakanuM ciratra tathA tenI sAthe thatA evA pAtAnA pitA putrane saMbaMdha kahI saMbhaLAvyeA ane kahyu ke " khAla chatAM paNa amAlanI peThe e manake theADA kALamAM nirmala cAritra pALI samAdhivaDe kAla karyA che ethI utpanna thaelA Tu vaDe mane azrupAta thayA che. bIjuM saghaLuM tyajI devuM saheluM che, paNa putrane sneha duhyaMja che." pachI yazeAbhadrAdi ziSyAe hAtha joDI temane kahyuM. " huM Aya! Ape tenI sAthenA putra saMbaMdha amane prathama kema na kahyo ?" sUrie kahyuM. " jo meM tamane "A mhArA putra che" ema jaNAvyu` hAta tA tenuM paraleAka saMbaMdhI kArya nAza pAmata. kAraNa munIzvara tenI pAse peAtAnI vaiyAvacca na karAvata paNa ulaTA teo mAla ziSyanI vaiyAvacca karavA lAgata. te pachI tenI nirjarA kayAMthI thAta ? mATeja " A mhArA putra che." ema tamane pragaTa na kahyuM. huM munIzvaza ! khAla chatAM paNa teNe sArI rIte ArAdhanA karI che. meM manaka mATe bIjAM zAstrothI uddhRrI dazavaikAlika nAmanA graMtha racyA che. tene hamaNAM te te sthAnake phrI mUkIne Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " vvvvvvvvvv wwwwwwwww prISimaMDala vRtti-uttarAddha saMvarI lauM chuM. he munIzvare ! chellA dazapUrvadhara pUrvamAMthI zratajJAnane uddhAra karI zake ane kAraNe caMdapUrvadhara paNa kare." pachI yazobhadrAdi zivee te vAta zrI saMghane nivedana karIne kahyuM ke "sUri dazavaikAlika sUtrane saMvarI leze." saMghe paNa AnaMdathI vyApta thaI sUrine vinaMti karI ke " A dazavaikAlika sUtra sarva jagata upara anugraha kare. have pachI prANIo a5 buddhivALA thaze mATe he prabhe ! manakanI peThe teo paNa ApanA prasAdathI kRtArtha thAo. zAjharU5 samudranA amRta rUpa A dazavaikAlika sUtrane pAna karI uttama vidvAna munio niraMtara harSa pAme. pachI mahAtmA sUrie saMghanA AgrahathI dazavaikAlika sUtrane saMvaryuM nahIM. zrI zayyabhava sUrie tasamudranA pAra pAmelA kRtabhadra evA yazobhadra munine pitAne pade sthApyA tyAra pachI zrutakevalI ane niSpApa evA sUrIzvara samAdhithI mRtyu pAmI devaloka pratye gayA. - jemaNe, yUpanI nIce rahelI ane yAjJika gere pragaTa karelI zrI arihaMta prabhunI mUrti joI pratibodha pAmI zrI prabhava gurU pAse dIkSA lIdhI, temaja sarva Agamane abhyAsa karI manakane mATe prasiddha evuM dazavaikAlika nAmanuM sUtra racyuM, te nirdoSa evA zrIzaabhava sUrIzvarane huM harSathI traNe kAla namaskAra karuM chuM 'zrI zayyaMbhavamUri' nAmanA zrutakevalInI kathA saMpUrNa. caudasapudissa namo, jasabhahassAmi jassa do sIsA // saMbhUivijayaNAme, there taha bhaddabAhu a|| 157 // - jemanA be ziSyonI madhye pahelA saMbhUtivijya sthavira ane bIjA bhadrabAhu hatA, te zrI cida pUrvanA dhAraNahAra yazabhadra gurUne namaskAra thAo. dasakappatvavahArA, nijhUDhA jeNa nvmpuvvaao|| vaMdAmi bhaddabAhuM, tamapacchimasayalasuanANiM // 158 // jemaNe navamA pUrvathI dazAzrutaskaMdha, kalpa ane vyavahAra evA traNa graMtha prakAza karyA te carama zrutajJAni evA zrI bhadrabAhu munine vaMdanA karuM chuM. ikko guhAi hariNo, bIo diTTIvisassa sappassa // taio a kUvaphalae, kosaghare thUlabhadda muNI // 159 // zrI saMbhUtivijya sUrinA cAra ziSya zAsananI prabhAvanA karanArA thayA. temAM hile ziSya siMha guphA Agala catumAsa kAryotsargo rahyo, bIje ziSya jhiviSa sapanA bila Agala cAturmAsa kAryotsargo rahyo, trIjo ziSya kuvAnA maMDANa upara cAturmAsa kAyotsargo rahyo, ane cotho sthUlabhadra muni, kazyA vezyAnA gharane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA, viSe cha prakAranA rasanA AhAra karatA ane zuddha zIlavrata cAturmAsa rahyo. ( 341) pAlate chate 160 // siMho vA sappo vA, sarIrapIDAkarA muNeavvA || nANaM ca daMsaNaM vA, caraNaM ca na paJcalA bhittu // sihu athavA sarpa e anne jaNA zarIre pIDA karanArA jANavA, paNa te jJAna, darzana ane cAritrane bhedI nAkhavA samartha nathI. na dukkaraM aMbayalubbitonaM, na dukaraM sirisavanacciAe // taMdukaraM taM caM mahANubhAvo, jaM so muNI pamayavaNaMmi vuccho // 161 // kAzA vezyA rathakAra ( suthAra ) ne kahe che ke te AMbAnI laMba teDI te duSkara nathI, temaja meM sapanA DhagalA upara nRtya karyuM te paNa duSkara nathI kAraNu te banne abhyAsa karavAthI thaI zake che. paraMtu abhyAsa nahi... chatAM te mahAnubhAva sthUlabhadra, mAha upajAvanArA sthAnamAM cirakAla rahyA chatAM paNa mAha na pAmyA, teja duSkara jANavuM. * 'zrI bhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA. pratiSThAna purane viSe bahu bhadraka ane zreSTha evA varAhamihara ane bhadrabAhu nAmanA be brAhmaNeA hatA. ekadA te banne jaNAoe zrI yazeAbhadra sugurUnI dezanA rUpa amRtanuM pAna karI saMsAranI tRSNA tyajI dai cAritra lIdhuM. pachI vizuddha vinaya karatA evA bhadrabAhune gurUe thADA kAlamAM cA-pUrvanA abhyAsa karAA ane vinita evA varAhamiharane mana vinA kAMi thADA zAstrAbhyAsa karAyeA. zrImAnyazeAbhadra gurUe bhadraSAhu munIzvarane ghaNA guNuvAlA ane yAga jANI temane sukhe AcArya pada ApyuM. pachI varAhamihara, bhadrabAhu upara irSyA AvyAthI turata sAdhunA veSa tyajI dai gRhastha thayA ane varAhIsaMhitA banAvI nimitta jovAthI AjIvikA karavA lAgyA. vaLI te leAkamAM ema kahevA lAgyA ke " kAi vakhate huM vanamAM zilA upara lagna lakhI jotA hatA. smRti na AvavAthI te lagnane bhUsI nAkhyA vinA mhArA gharane viSe AvyeA. suvAne vakhate smRti AvavAthI rI lagna bhuMsI nAkhavA mATe huM vanamAM gayA. tyAM meM sahune dIThA. lagnane bhUMsI nAkhavA mATe me hAtha lAMbe karyo eTalAmAM lagnanI bhaktithI saMtuSTa thaelA siMharUpa sUye pragaTa thaIne mane kahyuM. " he vatsa ! tuM iSTa evA varadAnane mAga. meM kahyuM. " jo Apa mhArA upara prasanna thayA ho te mane potAnA maMDalamAM laI sarva graheAnI yathArtha gati dekhADA. " pachI sUrye mane peAtAnI sa grahagati dekhADI ahIMyA mUkayA che. mATe huM leAkeA ! huM trikAlanA jANuM chuM. ,, 22 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (342 ) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha pachI rAjAdi sarve leke maheTa satkAra, mAna ane dAna vigerethI tenI nira. tara aneka prakAranI bhakti karavA lAgyA. trikAlanA jANapaNAthI tenA vacanane mANase pramANa karatA. anukrame te varAhamihira rAjamAnya thayuM. tenA atizayane joI keTalAka zrAvake miThThAvI thaI gayA. kAraNa ke ajJAna sulabha hoya che. anyadA sAdhuonA parivAra sahita zrI bhadrabAhu munIzvara bhavyajanone pratibaMdha karavA mATe pRthvI upara vihAra karatA karatA te pratiSThAna pura pratye AvyA. tyAM sarva saMghe te gurUnA Agamanane maheTe mahotsava karyo, ke jenAthI zrI jainamata parama unnati pAmyuM hatuM. A avasare teja divase varAhamihiranI strIe putrane janma Ape. varAha mihare pitAnA putranI janmapatrikA karI ane lekamAM potAnA putranuM so varSanuM AyuSya prasiddha karyuM. pachI sarva nagaravAsI loke, vadvapana laI temanI prasannatA mATe temanA ghare AvavA lAgyA. pachI sarva saMghe gurUne kahyuM "he vize ! A5 varAhamiharanA ghara pratye kema nathI gayA? e duSTAtmA jainazAsanane dveSI ane sAdhuone zatru che. te je te prakAre karIne saMghane duHkha de che. tamArA AvavA pahelAM teNe saMghanI Agala kahyuM hatuM ke jena leke pitAnA gurUnI peThe niraMtara vyavahAranA ajJAnI hoya che. e rAjAne mukhya mAnite purahita che. lakSmIvaDe prabala che. tethI te saMghane pIDAkArI mahA anartha karaze." pachI zrI bhadrabAhu gurUe saMghane A pramANe kahyuM. "he mahAnubhAva! tame bhaya pAmaze nahIM. te bIcAre mUDha buddhivAle zuM jANe che? AjathI sAtame divase tenA putranuM mRtyu thavAnuM che, te vakhate amAre tenA gharane viSe javuM paDaze." gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI Azcarya pAmelA zrAvakee kahyuM. "he sadagurU! te varAhamiharanuM kaheluM vacana Aja sudhI kayAre paNa mithyA thayuM nathI. te he prabhe ! sAtame divase te bAlakanuM mRtyu kema ane zA kAraNathI thaze te Apa amane kahe?" zrI bhadrabAhu gurUe kahyuM. "he uttama zrAvake! sAMbhaLe, te bAlakanuM mRtyu bIlADInA mukhathI thavAnuM che. pachI vismaya pAmelA zrAvakoe gurUne kahyuM. "he bhagavan! A vAta koIne kahevI nahIM. kAraNake te varAhamihara duSTa buddhivALe che." have varAhamihire A vAta paraMparAthI sAMbhaLI. tethI te vicAra karavA lAge ke "A munIzvare zratanA jANe che, mATe temanuM vacana mithyA hoya nahIM. sUrie A bAlakanuM mRtyu bIlADInA mukhathI kahyuM che. mATe A bAlakane bIlADIne vega na thAya tema huM karuM." A pramANe dhArI teNe cothA mALa upara bAlakane prayanathI mAMcImAM suvADe ane pAse rakSake rAkhyA. bhAvi anyathA thatuM nathI. sAtame Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhadrabAhusvAmI nAmanA zrutakevalInI kathA () divase dvAranI sAMkala paDavAthI bAlaka turata mRtyu pAmyA. pachI sarva saMgha sahita zrI bhadrabAhu muni, varAhamiharane ghera gayA. tyAM arihaMta dharmanA SI evA varAhamihire gurUne ema pUchayuM ke "he sUri ! Ape mRSA bhASaNa kema karyuM? gurUe kahyuM. "he dvija ! meM mRSA bhASaNa zuM karyuM te kahe?" teNe kahyuM. "tame hArA putranuM mRtyu bIlADInA mukhathI thavAnuM kahyuM hatuM, te tamAruM vacana mithyA thayuM che." gurUe kahyuM. " zAstramAM argalA (sAkala) nuM mukha bIlADI kahI che." pachI gurUe bahu vAdavivAda karatA evA varAhamihirane turata rAjAnI sabhAmAM ANyo. tyAM rAjasabhAmAM zrI bhadrabAhu sUrie te varAhamiharane kahyuM. "he varAhamihira ! hamaNuM AkAzamAM navIna zuM thavAnuM che?" varAhamihire turata rAjAnI samakSa temane uttara Apyo ke "he muni ! AkAzamAM bAvana palane matsya utpanna thaze. te matsya nice A kuMDAlAthI bahAra paDaze." pachI zrutakevalI evA bhadrabAhu munie tene A pramANe kahyuM. "AkAzathI matsya paDaze te vAta satya che, paNa te A kuMDAlAnI aMdara paDaze, temaja te matsya ekAvana . palane haze." pachI sarve mANaso tAtkAla AzcaryathI AkAza tarapha jevA lAgyA. eTalAmAM AkAza vijalI sahita garjanA karatA evA meghothI chavAI gayuM. varSAda varasavA lAgyA ane tatkAla ekAvana palanA pramANavAle eka mahAmatya te kuMDAlAnI aMdara paDe. pachI rAjAdi sarve leke "aho jJAna, aho jJAna" ema kahIne munIzvaranI bahu prazaMsA karavA lAgyA. rAjAe zrI bhadrabAhu sUrine pUchayuM ke "he pra! Aje A mahAtmAnuM vacana kema satya na thayuM ? gurUe kahyuM. "e hAre bhAI che. meM ane teNe sAthe vrata lIdhuM hatuM. mane AcArya pada prApta thayuM, te joI teNe gurU upara IrSyA karI eTaluM ja nahi paNa te durAtmA vratane tyajI hAra purohita thayo che. teNe prathama lekanI Agala evI vAta karI hatI ke meM sUryamaMDalamAM jaI sarva grahonI gati joI che." te sarva teNe lekene chetaravA mATe kahyuM che. jainadharmanAM zAstro bhaNavAthI te gaI kAlanI vAta jANe che. paNa te mithyAdaSTi thaI gaye, tethI teNe vAyu, bhUkaMpa ane tApa vigere jANyuM nahIM, tethI te visaMvAdI vacanavAle thaI gayo che." pachI rAjAdi lekae niMdI kADhela vArAhamihara, pharI tApasI dIkSA laI mRtyu pAmI vyaMtara thaze. teNe du:khadAI rega utpanna karI saMghane upasarga karavA mAMDa. gurU evA zrI bhadrabAhusvAmIe upasargahara stavana racI tenAthI te upasargane turata nAza karyo. jene mATe kahyuM che ke "sAdhu, jAka jaina saMghANaori mrut forg, ra mavahu guNa nAyara" dayAvaMta evA je gurUe saMghanA kalyANa mATe upasargahara "uvasaggahara" teMtra racyuM. te zrI bha Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344 ) zrIRSimaDala vRtti uttarA khAhu gurU jayavatA varto. dvAdazAMgInA jANu prasiddha ane mahAzaya evA zrI bhadrakhADu sUrIzvara dIrghakAla paryaMta pRthvI upara vihAra karI svarga pratye gayA. 'zrI bhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA saMpUrNa. niccapi tassa namimo, kamakamalaM vimalasIlakaliassa || aidukkaradukarakAra yassa, sirithUlabhaddassa // 162 // nimala zIlathI vyAsa ane ati duSkarathI paNu duSkara evA brahmacarya te dhAraNa karanArA te zrI sthUlabhadra muninA caraNakamalane ame vaMdanA karIe chIe. jo hAvabhAvasiMgAra - sAravayaNehiM NegarUvehiM || vAlaggaMpi na calio, tassa namo thUlabhaddassa // 163 // je munIzvara kAzA vezyAnA aneka prakAranA hAva, bhAva, zRMgAra ane madhura vacanathI eka vAlanA agrabhAga jeTalA paNa na calAyamAna thayA te zrI sthUlabhadra munine huM namaskAra karUM chuM. kosAi lavaMtI, purANabhUAI rahastabhaNiAI || jo maNayapi na khuhio, tassa namo dhUlibhahassa // 164 // pUrva anubhava karelA viSaya sukhane ane ekAMtamAM kahelA priya vacanane kAzAe kahyu chate paNa je kicitmAtra kSeAla na pAmyA. te sthUlabhadra munine huM namaskAra karUM chuM. jo acca bhUalAvaNNa- puNNapuNNesu majjha aMge || disu nahi khubhio, tassa namo thUlabhaddassa / / 165 // ( kAzA vezyA kahu che ke ) je sthUlabhadra, ati adbhuta lAvaNye karIne pavitra ane alakArAthI vyApta evA mhArA hAtha, paga, mukha, netra ane stanAde agAne dIThe chate paNa kSeAbha na pAmyA, te zrI sthUlabhadra munIzvarane huM namaskAra karUM chuM. jo maha kaDakkha vikhevatikha - saradhoraNIhiM nahu viTTho | door niSpaka~po, sathUlabhaddo ciraM jayau || 166 / / (kAzA kahe che ke, ) je mhArA kaTAkSanA phUMkavA rUpa khANanI paktithI na vidhAtA merU parvatanI peThe acala rahyA, te zrI sthUlabhadra muni dIrghakAla paryaMta jayavaMtA yo. bhayakaMpi thUlabhaddo tikhe caMkamio na uNa vicchinno || aLasIdhAv yuo, cAmAsati gaThTho 67 || bhagavAna sthulabhadra muni, tIkSNa khaDaga samAna kAzAnA gharane viSe rahyA chatA Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. paNa na chedAyA temaja agninI javALA samAna citrazALAmAM rahyA dugdha thayA. ( 345 ) chatAM paNa ne akhaliamaraTRkaMdappa-maddaNe laddhajayapaDAgassa // tizaSTa tivina, namo namo dhUmaddazya // 268 // askhalita garva vAlA kAmadevanuM mardana karavAmAM vijaya patAkA meLavanArA zrI skulabhadrasvAmIne huM traNe kALa mana, vacana ane kAyAthI vAravAra namaskAra karUM chuM kosAsaMsaggIe, aggIijotayA suvaNassa // ucchali abahulateo, thUlabhaddo ciraM jaya // 169 // je muni, te vakhate kozAvezyAnA sa MsarUpa agnimAM peThA chatA suvaNuM - nI peThe ahu tejavaMta thayA arthAt prApta thaelA zIlanA pAlanathI prasiddhi pAmyA, te zrI sthUlabhadrasvAmI dIrghakAla paryaMta jayavatA varto. vaMdAmi calaNajuala, muNiNe siridhUlabharasAmissa | no ziLasugaMzIpa, diyovi mudde na nirdeziyo 570nA je muni, kezAvespA rUpa kADhI nAgaNunA mukhane viSe paDayA chatAM paNa tenAthI DasAyA nahIM. te tattvanA jANu evA zrI sthUlabhadra munirAjanA e caraNune huM vaMdana karUM chuM. dhanosa thUlabhaddo, mayaraddhayakuMbhIkuMbhanimmahaNo // nimmahiyamohamallo, sa dhUlabhaddo ciraM jayau // 171 // cr jemaNe kAmadeva rUpa hastinA kuMbhasthaLane mathana karI nAkhyuM che, jemaNe mehu rUpa mahune madana karI nAkhyA che ane jemanI duSkaradukarAraka " ema kahIne gurUe prazaMsA karI che, te prazaMsA karavA cAgya zrI sthUlabhadra muni dIrdhakALa paryaMta jayavatA vo. paNamAmi ahaM niccaM, payapaumaM tassa thUlabhaddassa // gaddhayivikimAM, hosApha noLa raLiyAtlR // 272 // kAzA vezyAe ardhadrAkSa rUpa khANeAnA chAtImAM bahu prahAra karyA chatAM paNa jeNe te-gaNakAryA nahi; te sthUlabhadra muninA caraNu kamaLane huM nira Mtara namaskAra karuM chuM. namo sahasvaNo, vivannijaM thUlabhaddajJAnaggiM // tijayadamaNo vi mayaNo, khayaM gao jattha mayaNaM vaH // 173 // zrI sthUlabhadranA dhyAnAgnine varNana karavA hajAra mukhavALA zeSanAga paNa sama Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) zrIRSamaDalavRtti uttarAddha nathI, ke je dhyAnAgnine viSe traNa vizvanuM damana karanAra kAmadeva pAte peAtAnI peThe kSaya pAmyA. paNamaha bhattibhareNa, tikkAlaM tivihakaraNajoeNa || sirithUlabhadapAe, nihaNiakaMdaSpabhaDavAe || 174 | hai leAkeA ! tame kAmadevanA subhaTavAdane jItanArA zrI sthUlabhadra muninA caraNune traNe kALa mana, vacana ane kAyAnA yoge karI bahu bhaktivaDe praNAma karo. * 'zrI sthalibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. pATalIpuramAM navame! naMda nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene buddhinA bhaMDArarUpa zakaTALa nAme pradhAna hatA. te pradhAnane sAkSAt lakSmInA sarakhI uttama rUpasAbhAgyathI maneAhara evI lakSmIvatI nAme satI strI hatI. tene ati vinayavALA ane nyAyavaMta evA mhoTA sthUlabhadra nAme putra hatA. ane pavitra guNanA bhaMDAra rUpa bIjo zriyaka nAme nhAnA putra hatA. te nagaramAM urvIsI samAna keAzA nAmanI vezyA rahetI hatI. sthulabhadra te vezyAnA gharamAM khAra varSa paryaMta rahyA hatA. viSayanA lAlacu evA sthUlabhadra khAra kroDa suvarNa ApI tenA gharane viSe rahI bahu bhaktithI tene bhAgavatA hatA. jANe vakSasthaLanI bIjI saMpati hAyanI ? ema zrIyaka zrI na'darAjAnA aMgarakSaka ane ati vizvAsanu pAtra thayA hatA. te nagaramAM uttama buddhivALA, kavi, pramANika ane mahA vyAkaraNanA jANu evA eka vararUci nAmanA zreSTha brAhmaNu vasatA hatA. te haMmezAM peAtAnA banAvelA ekaso ATha nA kAvyathI naMdarAjAnI stuti karatA, paNa te mithyAoi hAvAthI maMtrI kyAre paNu rAjA pAse tenI prazaMsA karatA nahi, vararUci inAma nahi malavAnA kAraNane jANI pradhAnanI strI pAse javA lAgyA. pradhAnanI strIe tene kArya pUchyuM eTale teNe kahyuM ke " tamArA pati rAjAnI AgaLa mhArA kAvyanI zA kAraNathI prazaMsA nathI karatA ? te huM jANatA nathI." brAhmaNe bahu Agraha karelA hAvAthI lakSmIvatIe peAtAnA patine rAjAnI pAse brAhmaNunI prazaMsA karavAnuM zru eTale teNe kahyu. " huM priye ! te mithyADhaSTinA kAvyane hu` kema vakhANuM ?" priyAe ahu Agraha karyo eTale pradhAne rAjAnI AgaLa tenI praza MsA karavAnuM kabula karyuM pachI bIje divase pradhAne, vararUcinA kAvyanI rAjA pAse prazasA karI, te rAjAe tene eka sA ATha sAnA mhArA ApI. kahyuM che ke rAjamAnya purUSanI jIvI zakAya che. rAjAe vararUcine ekasesa AsAnA maMtrI zakaTAle rAjAne kahyu ke " Ape A tene zuM ApyuM? rAjAe kahyuM. " he sakhe ! hArI prazaMsAthIja me tene te ApeluM che. kAraNu jo ema na hAta te anukuLa vANIthI paNa mhAza ApI te joI tene prathamathI zA mATe na ApatA ?" maMtrIe kahyuM " mahArAja ! te vakhate Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI nAmanA aMtima mRtakevalInI kathA. (17) meM tenI prazaMsA karI nathI paNa te uttama kAvyanI prazaMsA karI hatI. e vararUci bIjAe banAvevA kAvyane pitAnA banAvelA che " ema kahI ApanI AgaLa bele che. rAjAe kahyuM. "je te satya hoya te tenA kahelA kAvyane ka mANasa bele che te pragaTa karI Apa. te huM mAnuM." maMtrIe kahyuM tenA belelA kA te mArI putrIo paNa jANe che. huM te Apane savAre dekhADIza." have maMtrI zakaTAlane jakSA, jakSadinnA, bhUtA, bhUtadinnA, seNa, veNA ane reNA e nAmanI sAta putrIo hatI, e sAte sthUlabhadranI bahene hatI. temAM sauthI mahaTIne eka vAra kaheluM AvaDI jAya che, bIjIne be vAra kaheluM AvaDI jAya che, trIjIne traNa vAra kaheluM, cothIne cAra vAra kaheluM, pAMcamIne pAMcavAra kaheluM, chaThIne cha vAra kaheluM ane sAtamIne sAtavAra kaheluM AvaDI jAya che. pachI bIje divase pradhAne te pitAnI sAte putrIone rAjAnI pAse laI jaI turata eka paDadAnI aMdara besArI. vararUcie haMmeza pramANe navA ekaso ATha kAvya karI rAjAne kahyA. te kALe sAMbhaLI pradhAnaputrIo paNa anukrame bolI gaI. pachI rAjAe krodha karI vararUcine InAma ApavuM baMdha karyuM kahyuM che ke, uttama buddhivALAone nigraha ane anugreDa karavAnA bahu upAya hoya che. . pachI vararUcie gaMgAnA jaLamAM yaMtra goThavyuM ane temAM ekane ATha senA maheranI pioTalI mUkI. bIje divase savAre tyAM jaI gaMgAnI stuti karIne pagavaDe yaMtra dabAvyo eTale yaMtramAM rahelI sonAnI poTalI uchalIne tenA hAthamAM paDI. AvI rIte vararUci haMmezAM sAMje senA herenI poTalI mUkI Ave ane bIje divase savAre gaMgAnI stuti karI te poTalI laI Ave, tethI nagaravAsI leke tenI prazaMsA karavA lAgyA. A vAta lenA kahevAthI rAjAe sAMbhaLI, tethI teNe te vAta pradhAnane kahI. pradhAne kahyuM. "je te vAta satya hoya to ApaNe pite savAre tyAM jaIne joIe." rAjAe te vAta kabula karI, pachI pradhAne cAkarane zIkhavIne sAMje gaMgAnA tIre meka. te cAkara tyAM eka staMbhanI ethe keI na dekhe tevI rIte saMtAI rahyo. A vakhate vararUci gupta rIte tyAM jaI gaMgAnA jaLamAM rahelA yaMtrane viSe senA mahArenI piTalI mUkI harSathI ghara AvyuM. pachI pelA saMtAI rahelA cAkare jAte te vararUcinA jIvitaneja lete hAyanI ? ema te senA maheronI piTalI laI gupta rIte maMtrIne ApI. te pachI bIje divase gupta rIte senA maherenI piTalI sAthe laI pradhAna rAjAnI sAthe gaMgAnA tIre AvyA. jaDa ane abhimAnI e vararUci paNa te vakhate tyAM AvI vistArathI gaMgAnI stuti karavA lAge. stuti karI rahyA pachI teNe yaMtrane pagavatI dabAvyuM, paNa senA herenI poTalI uchalI tenA hAthamAM paDI nahi. pachI vilakhA thaelA vRrtanI peThe te vararUci, piTalI na maLavAthI hAtha Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) zrI raSimaMDala vRtti uttarAddha. vaDe pANImAM tene zodhavA lAgyo. te vakhate pradhAne tene kahyuM ke zuM Aje tamane gaMgA mAtA ApatA nathI ke pote mUkelA dravyane meLo che? pradhAne A pramANe kahI " A tamAruM pitAnuM dravya oLakhIne tyAra ema vAraMvAra nivedana karI pitAnI pAse rahelI sonA mahoranI piTalI vAra rUcinA hAthamAM ApI. piTalIne joI khinna thaele vararUci vicAravA lAge ke " hAruM A kapaTa rAjAdi loke jANe gayA, mATe mane dhikkAra che. zakaTAla maMtrIe rAjAne kahyuM. "svAmina ! Ape A vAta jANI ? vararUci sAMje ahIM te dravya yaMtramAM mUkI jAya che ane savAre kapaTa karI laI jAya che." rAjAe, maMtrIne kahyuM. " tame tenuM kapaTa jANyuM e bahu sAruM karyuM." ema kahI rAjA, pradhAnanI buddhinAM vakhANa karatA chate potAnA ghara pratye gaye. - pachI krodha pAmele vararUci maMtrInAM chidrone jANavA mATe, tenA gharanuM svarUpa jANavA mATe tenI dAsIo vigerene pUchavA lAgyA. tethI pradhAnanI keI dAsIe. tene kahyuM " ziyakanA vivAhanA maMgala kArya prasaMge rAjA pradhAnane ghare jamavAM AvanAra che, te vakhate rAjAne bheTa ApavA mATe pradhAna zastro vigere karAve che. kAraNe rAjAne ISTa zastranI pahelI bheTa ApavI joIe. chalanA jANa evA vararUcine A chala hAthamAM AvyuM tethI te chokarAone caNa vigere ApI temanI pAse ema belAvavA lAgyuM ke "rAjA nathI jANate je A zakaTAla maMtrI mane mArI mahArA pitAnA rAjyane viSe zriyakane sthApana karaze." bAlake A pramANe haMmezA ThekANe ThekANe belavA lAgyA. A vAta mANasanA kahevAthI rAjAe sAMbhalI tethI te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " bAlake je bele che, strIo je kahe che athavA je kAMI bIjI AtpAtikI bhASA sAMbhalAya che te A lokamAM anyathA thatI nathI." A pramANe vicAra karI rAjAe tene nizcaya karavA mATe eka pitAnA vizvAsu mANasane pradhAnanA ghare meka. te purUSa pradhAnanA ghare jevuM dIThuM tevuM rAjAne kahyuM. pachI sevAne avasare maMtrI rAjA pAse AvI praNAma karavA lAgyo, te vakhate rAjAe krodhathI avaluM mukha karyuM. maMtrI tenA bhAvane jANa gayo, tethI te ghare AvI ziyakane kahevA lAgyA. " kaI paNa purUSe mane rAjAnI AgaLa tenA (rAjAnA) zatrurUpe nivedana karyo che. nice A akasmAta ApaNA kulane kSaya karanAro utpanna thayo che. mATe he vatsa ! je tuM hAruM kahyuM kare to ApaNuM kulane bacAva thAya, ane te eja ke huM jyAre rAjAne namana karUM tyAre tyAre "pitA paNa je rAjAne abhakta hoya te te vadha karavA yogya che " ema kahI hAruM mastaka chedI nAkhavuM. he suta! vRddhAvasthAthI jarjarIta thaele huM AvI rIte mRtyu pAme chate tuM dIdhuM kAla paryata hArA vaMza rUpa gharane TakAvI zakavAmAM sthaMbha rUpa thaIza." zriyake zitA rAtA gaga6 svarathI kahyuM. "zuM AvuM ghara kRtya cAMDAla paNa kare khare? Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIsyulibhadrasvAmI' nAmanA atima zrutakevalInI kathA. ( 3 ) zakaTAle kahyuM. " tuM A pramANe karIne kevala vairInA samUheAnA manArathane pU karaze. yamarAjanI peThe uddhata thaelA A sajA jeTalAmAM mane kuTuMba sahita mArI nAkhe teTalAmAM he putra ! tuM mane mArIne kuTuMbanuM rakSaNa kara. valI huM' mukhamAM tAla puTa nAmanuM vaSa nAkhI rAjA Agala mRtyu pAmIza, jethI tane agAuthI . mRtyu pAmelA evA mhArA mastakane chedavAthI pitAnI hatyA nahi lAge. " A pramANe pitAe ahu kahIne zriyakane samajAvyA, tethI teNe pitAnuM vacana mAnya karyuM, kahyuM che ke buddhivata purUSe bhaviSyamAM sArA phulane mATe paDelAne vidyAravuM. pachI khIje divase pradhAna, sevAne avasare sabhAmAM AvyA. tyAre rAjAe avaluM mukha karyuM ? te joI zriyake peAtAnA pitAnuM mastaka khaDaga vaDe chedI nAkhyuM. " huM vatsa ! te AvuM duSkara karma kema karyuM ? ema saMbhramathI naMda rAjAe zriyakane pUchyuM eTele teNe kahyuM ke " Ape tene pAtAnA drohI jANyA tethI me' tene mArI nAkhyA che. kAraNa ke svAmInA cittanA anusArathI tenA sevakA kArya kare che. sevakanA doSa jaNAyAthI svAmI turata vicAra karI zake che. paNa dhaNInA doSa jaNAyA chatAM paNa temane viSe sevake Aaa vicAra karI zakAya ? " pachI zakaTAlanuM uttara kArya karIne rAjAe zrayakane hyu. tuM sarva vyApArasahita A pradhAna mudrA dhAraNa kara. # zriyake namana karIne kahyuM. " mhAre pitA samAna sthUlabhadra nAme heATA bhAI che. teNe kaiAzAnI sAthe niraMtara bega bhAgavatAM tenAja gharane viSe pramAdathI khAra varSa nivAsa karyo che. tene te mudrA ApeA. rAjAe tene khelAvI pradhAnamudrA levAnuM kahyu, " sthUlabhadre kahyuM. " huM ApanuM kahevuM vicArIne svIkArIza. " rAjAe kahyuM. " he vatsa ! jo ema hAya te A azekavADImAM jai vicAra karI hamaNAM mane javAma Apa. " pachI sarva prakAranA vicAranA jANa evA uttama buddhivAlA smRtibhadra, azeAkavADImAM jaI A pramANe vicAra karavA lAgyA. '' huM je ke A pradhAnamudrA AraMbhamAM sukhanuM kAraNu jaNAya che, paraMtu aMte te hArA pitAnI peThe lakSa du:khanuM kAraNu thai paDe che. valI jemAM zayana, snAna ane bhAjana vigerenuM jarApaNa sukha dekhAtuM nathI ane ati duSkara evu mhATu parAdhinapaNuM jaNAya che. je mUDhAtmA potAnA kAryane tyajI daI rAjya kArya kare che; te A lAkamAM hArA pitAnI peThe viTaMbanA pAme che. mATe tyAre rAjAnA adhikAranuM kAMi pratyeAjana nathI. huM teA saMsAranA ucchedane arthe AtmakAya karIza. " uttama buddhivAlA sphulibhadre A pramANe vicAra karI turata pAMcamukI leAca karyo ane zAsanadevIe Apele yativeSa lIdhA. pachI puNyAtmA evA teNe sabhAmAM jaI che. A pramANe me' AlecyuM. " ema kahI bhUpatine dharmalAbha dIdheAM. pachI vRddhi pAmatA vairAgyanA rasathI pUrNa manavAlA te sthUlibhadra, turata rAjadvArathI nikalI cAlyA. " nizce te kapaTa karI kAzAnA ghare jaze " ema dhArI rAjA gAkhamAMthI Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( are ) zrISimaMDala vRtti-uttarA 66 evA lAgyA, paNa teNe te rAgarahita ane nispRha evA sthUlabhadrane nagaranI mhAranA bhAgamAM jatA dIThA; tethI te mastaka dhuNAvavA lAgyA. eTaluMja nahi paNa A sphulibhadra rAgarahita che, meM temanA viSe khATA vicAra karyo, mATe mane viSkAra che. " ema te rAjA, sthUlibhadranI prazaMsA karatA chatA potAnI niMdA karavA lAgyA. sthUlibhadre paNa zrI saMbhUtivijaya AcArya pAse jaI daDakanA uccAra pUrvaka cAritra lIdhuM. pachI naMda rAjAe AnaMdathI zriyakane hAtha pakaDI sarva rAjya vyApAranA kArya mAM joDayA. potAnI buddhivaDe uttama nyAyamAM praviNapaNAthI zakaTAla samAna zriyaka paNa rAjyanI sarve prakAre ciMtA karavA lAgyo. zriyaka, peAtAnA bhAinA snehune lIdhe nitya kozAne ghare jatA temaja kulInapaNAthI potAnA bhAInI strIne bahu mAna ApatA. sthUlibhadranA viyAgathI du:kha pAmatI kozA paNu zriyakane joI rUdana karatI ane kahetI ke " he iza ! ati du:kha pAmelI huM viyeAganA du:khane nathI sahana karI zakatI. " zriyake tene kahyuM. "huM zubhe! ame zuM karIe ? A pApI varacie amArA pitAne haNAvyA che ane akasmAt vajrapAtanI peThe mhArA bhAInA thArI sAthethI viyoga paNa teNe karAvyeA che. huM manasvini! e khala vararUci hArI nhAnI vhena upakeAzAnA bhakata che mATe te te duSTanI kAMI pratikriyA karavAnA vicAra kara. tuM upakeAzAne evI AjJA kara ke " tuM kaSTathI paNa varacane chetarI madyapAna karAva. " ekatA sthUlabhadranA viyAgathI ane khIjuM zriyakanA dAkSiNyathI kAzAe, zriyakanuM te vacana aMgIkAra karI upakeAzAne kahyu upakeAzAe paNa kazAnI AjJAthI zriyamne madyapAna karavAnuM kahyuM. zriyake madyapAna karyuM. kAraNa strIne vaza thaelA purUSa zuM nathI karatA ? pachI upakeAzAe kAzAne kahyuM ke " thArI AjJAthI meM Aje rAte vararUcine madyapAna karAvyuM che. A vAta zriyake kAzAnA kahevAthI jANI tethI te nizce pitAnuM vaira levAnA avasara Avya mAnavA lAgyA. zakaTAla maMtrI mRtyu pAmyA pachI turata te varaca MmezA rAja sevA mATe naMdarAjA pAse jatA. pratidina rAjasevA mATe rAjyadvAramAM jatA evA vacane rAdi sarva leAkeA gAravatAthI jotA. anyadA zakaTAla matrInA guNunuM smaraNa karavAmAM tatpara evA naMdarAjA pAte, potAnA zriyaka pradhAnane gadgad vANIthI kahevA lAgyA ke "niraMtara bhakitavata, sa prakAranI zakitavAlA ane cAra prakAranI buddhinA bhaMDAra evA zakaTAla maMtrI mhArA sarva prakAranA adhikAranA vyApArane karanArA hatA. hA hA ! te pradhAna daivayeAgathI mRtyu pAmyA have huM zuM karUM ? tenA vinA A mhArUM sthAna zUnya. samAna dekhAya che. " zriyake kahyuM. " he deva ! have temAM ApaNe zuM karIe ? kAraNake madyanuM pAna karanArA A vararUcie te pApa karyuM che. " rAjAe " zuM te varaci madyapAna kare che ? " zriyaMke kahyuM. " Apane te savAre dekhADIza, " * Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezIsyulibhadrasvAmI' nAmanA aMtima satakevalInI kathA (32) bIje divase savAre vezyAe zikhavADyA pramANe zriyake rAjasabhAmAM sarvane eka eka kamala ApyuM. temaja vararUcine paNa madanakulanA rasathI lepana kareluM eka kamala ApyuM. kamalanI abhUtatA joI rAjAdi leke "A kamala kayAMthI lAvyA? ema pUchatA chatAM pita pitAnI nAsikA Agala laI suMghavA lAgyA. varacime paNa kamalane potAnA nAka Agala suMghavA lIdhuM, tethI teNe rAtrIe pIdhelI caMdrahAsa surA turata tyAM ja vamI kADhI. pachI "A viprane DeLa rAkhanArA ane madyapAna karavAthI baMdhana karavA yogya evA vararUcine dhikkAra che." A pramANe zAdi leoe tiraskAra karele vararUci sabhAmAMthI ghare cAlyA gayA. pachI varacie brAhmaNa pAse surApAnanuM prAyazcitta mAgyuM paNa teoe te kahyuM ke "madyapAnanA pApane nAza karanAruM kAMI nathI. tethI vararUcie te pApanA bhayathI ukALelA sIsAnuM pAna karI prANa tyAga karyo. zulibhadra, zrutasamudranA pAra pAmelA zrI saMbhUtivijaya AcArya pAse cAritra laI dIkSA pAlatA hatA. ekadA varSARtu samIpa AvI eTale traNa ziSyoe zrI saMbhUtivijA gurUne namaskAra karI AgrahathI judA judA abhigraha lIdhA. temAM eke cAra mAsa paryata upavAsa karI siMhanI guphA Agala kAryotsargI rahevAne ghora abhigraha lI. bIjAe paNa tenIja peThe cAra mAsa paryata upavAsa karI sarSanA sADA Amala kAyetsargo nivAsa karavAne ghora abhigraha lIdhe. trIjAe paNa cAra mAsanA upavAsa karI kUvAnA maMDANa upara kAsage rahevAne abhigraha lIdhe. pachI sthalabhadrane yogya jANuM gurUe temane koI paNa abhigrahane Adeza Ape. sthala bhadde gurUne namaskAra karI kahyuM. "he gurU ! kezA vezyAne tyAM evI cimelI citrazAlA che ke jene joIne rAgarahita purUSa paNa atizaya rAgI thaI jAya che. te citrazAlAmAM nitya cha rasanuM bhajana karato chate akhaMDa evA brahmacaryane pALI cAra mAsa paryata rahIza e hAre abhigraha che. jJAnAtizayavAlA gurUe tene yogya jANI rajA ApI. pachI sarve munie pita pitAne sthAne gayA. je ke zAMta ane tIvra tapa karavAmAM tatpara evA te munIzvarone joI siMha, sarSa ane araghai te zAMta thaI gayA paNa kozA vezyA te pitAne AMgaNe AvelA sthUlibhadrane je bahu harSa pAmatI chatI turata hAtha joDI temanI Agala jaI ubhI rahI. pachI "vratanA bhArathI vidhura thaelA ane sukemala svabhAvavAlA A muninuM citta cAritra pAlavAmAM zithila thayuM jaNAya che ane tethI ja te ahIM AvyA che." ema dhArI kezAe kahyuM. " he nAtha ! Apa bhale padhAryA. huM ApanuM zuM kAma karuM? mane AjJA Ape. A mahAruM zarIra ane A parijanAdi sarva Apa Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3pata . zrI RSimaDala vRtti-uttarAddha : nuM ja che. sthUlibhadra "mane cAra mAsa nivAsa karavA mATe citrazAlA Apa." ema kahayuM. eTale vezyAe kahayuM ke "bhale Apa temAM sukhethI nivAsa kare." - pachI vezyAe sajaja karelI citrazAlAmAM jANe kAmadevanA sthAna pratye dharma piteja praveza karate na hoya? ema samartha evA sthalibhadra pitAnA parAkramathI praveza karyo. munine cha rasanA AhAranuM bhojana karAvIne pachI kezA vezyA, uttama prakAra ranA zRMgArane dhAraNa karI temane kSobha pamADavA mATe citrazAlAmAM AvI adbhuta rUpavAlI devAMganAnI peThe kezyAe prathama muni Agala besIne AdarathI hAvabhAvAdi pragaTa karyA. tyAra pachI kAmane pragaTa karanArA ane pite prathama ekAMtamAM bhega velA surata sukhane saMbhALyuM. chevaTa kezAe mahAmunine kSobha pamADavA mATe je je kAMI karyuM, te saghaluM araNyamAM mANasanA rUdananI peThe vRthA nivaDayuM. vezyAe munine #bha pamADavA mATe rAtrIe pUrepUrA ujAgarA veThayA, paraMtu te mahAmanavAlA munirAja jarA paNa kSobha pAmyA nahIM, ulaTA te vezyAnA upasargathI munine dhyAnAgni, jalathI-meghAgninI peThe vadhAre dIpavA lAgyo. A pachI te kazA vezyA "meM mugdhapaNathI pUrvanI peThe - tamArI sAthe kIDA karavAnI IcchA karI, tethI mane dhikkAra thAo" ema pitAnA AtmAnI niMdA karatI chatI muninA caraNamAM paDI. pachI te sthalibhadra munie karelA idrinA ukathI camatkAra pAmelI kozA vezyAe zrAvakapaNuM aMgIkAra karI e abhigraha lIdhe ke "rAjA prasanna thaI mahAre tyAM je purUSa mokale te purUSa vinA bIjA a ne hAre A bhavamAM niSedha che." . - - - - - - A pachI varSAvatu pUrNa thaI eTale pelA traNa sAdhuo pita pitAne abhigraha pUrNa karI. anukrame gurU pAse AvyA. prathama siMhanI guphAnA dvAra Agala rahenArA sAdhu Bra pAse AvyA. eTale gurUe kAMIka uThIne " he duSkara karanArA ! tamane sukha che ema pUchayuM. bIjA bane munio AvyA, tyAre paNa temane gurUe eja pramANe karyuM. kAraNa sarakhI pratijJA pUrNa karanArane temanA uparI taraphathI satkAra paNa sarakheja thAya che. pachI zulibhadrane AvatAM joI gurUe "he duSkara duSkara kAraka suzramaNa ! tame bhale AvyA." ema ubhA thaIne kahA, eTale pelA traNe sAdhuone IrSyA utpanna thaI, tethI teo vicAravA lAgyA ke e syulibhahamaMtrIputra kharekanI ? mATe gurUe tene evuM AmaMtraNuM karyuM. je parasanA Aha jathI duSkara duSkara thavAnuM haze to AvatA comAsAmAM ame paNa teja abhigraha leze." ( A pramANe vicAra karI te traNe, IrSAvaMta sAdhuoe saMyamanuM pAlana karatAM chatAM anukrame ATha mAsa nirgamana karyA. - A pachI saMtuSTa manavAlA siMhaguphAvAsI munie gurU pAse evI duSkara pratijJA karI ke he bhagavana ! SaDarasa bhajana karate chate niraMtara brAcarya thatA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA ( 753 ) smruti ,, re dhAraNa karI kAzA vezyAnA gharane viSe cAturmAsa rahIza. " gurUe " A bhadranI IrSyAthI AvA abhigraha dhAraNa kare che. ema upayAgathI vicArI tene kahyuM. " hai sAdheA ! duSkarathI paNa duSkara evA e abhigrahane tuM na svIkAra, kAraNa sthUlibhadra vinA khInne kayA muni e vrata pAlavA samartha che ? cha siMhaguphAvAsI ziSye krIthI kahyuM. " Apa e abhigrahane ati duSkara kaheA che, paNa mhAre to te duSkara duSkara nathI, mATe huM to teja abhigraha laiza. ,, gurUe kahyuM. A abhigrahathI thArUM vrata bhaMga thaze kAraNu zakitathI adhika upADelA bhAra, zarIranA bhaMga karavAne arthe thAya che. " gurUnAM AvAM vacananI avagaNanA karI te munirAja, potAne vijayavaMta mAnatA chatAM kAmadevanA nivAsa sthAna rUpa kAzAnA ghara pratye gayA. zA vezyAe paNa tene zrutibhadranI irSyAthI AvelA jANI " mhAre tene zikSA karavI joie " ema dhArI vaMdanA karI. munirAje peAtAnA nivAsa mATe suzAbhita evI citrazAlA mAgI ane vezyAe te ApI tethI temAM munirAje nivAsa karyo. SaDarasanA AhAranuM leAjana karAvyA pachI lAvaNyanA bhaMDAra rUpa kAzAvezyA, parIkSA karavA mATe turata muni pAse AvI. mRganA sarakhA netravAlI te vezyAne joI muni tatkAla kSeAbha pAmyA. kAraNa uttama lAvaNyanA bhaMDAra samAna tevI strI ane SaDrasamaya bhejana kAne vikAra karanArUM na thAya ? dd pachI kAmanI pIDAthI yAcanA karatA munine kAzAe kahyuM " huM sAdheA ! ame vezyAe dravyane Adhina chIe." munie kahyuM. " huM kamalamukhI ! tuM mhArA upara prasanna thA. amArI pAse dravya kayAMthI hAya? kAraNa sAdhuo draSyarahita hAya che." vezyAe munine vairAgya utpanna karavAnA hetuthI kahyu, " nepAla dezanA rAjA, navIna munine eka ratnakakhala Ape che, te lai Ave. jethI tamArUM dhAreluM kArya thaze." vezyAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne muni, ahu kAdavathI huM evA mArgamAM pagale pagale skhalanA pAmatA chatAM akAle ( cAmAsAmAM ) nepAla pratye gayA tyAM jai temaNe rAjA pAsethI ratnakakhala lIdhuM pachI te muni, je mArge thaIne pAchA AvatA hatA te mArgane viSe cArA rahetA hatA cArIe pAlelA zakuna ApaTe lakSa jAya che. " ema zabda karyo; te uparathI cAra leAkeAnA adhipatie potAnI Agala rahelA purUSane kahyu ke " kANu jAya che ? " te purUSe vRkSa upara caDI cAre tarapha joi rAjAne kahyuM ke " he vibhA ! eka sAdhu vinA bIjI kAi AvatuM nathI " pachI cAree sAdhu pAse jai tapAsI joyuM paNa kAMI dravya na malavAthI tene cheDI dIdhA. popaTe phrI " lakSa jAya che " ema uccAra karyA, te uparathI cAra rAjAe kahyuM ke " huM sAA ! hArI pAse zuM che te kahe ? " munie kahyuM, " huM bhUpati ! meM vezyAne mATe A vazamAM ratnakakhala nAkhI che, " 66 45 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 354 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarAddha munine sAcuM khelanAra jANI cAra rAjAe ratnaka'khala na letAM tene cheDI dIdhA. munie pADalIpura nagaramAM AvI kAzAne ratnakakhala ApI. kAzAe turata te ratnakakhalane pAtAnA gharanI azuci khAlamAM pheMkI dIdhI. munie kahyu, " are mugdha ! devatAne paNa durlabha evI A ratnakakhalane AvI agni khAlamAM kema pheMkI de che ? " vezyAe kahyuM. " are mUrkha muni ! tuM narakane viSe paDatA evA peAtAnA AtmAnA zAka nahi karatAM A ratnakakhalanA zA mATe zAka kare che ? " kAzAnAM AvAM vacana sAMbhalI utpanna thaelA vairAgyavAlA munie tene kahyuM, "huM zubhe ! teM mane edha pamADayA che ane saMsAramAM bhramaNa karavAthI aTakAvyA che. have huM aticArathI utpanna thaelA pApAne nAza karavA mATe gurU pAse jaiza; tane dharmalAbha thAo. '' kAzAe kahyuM, " mane paNa Apane viSe mithyAduSkRta che, kAraNa ke brahmacarya vratamAM rahelI meM Apane kheda pamADayA che. tamane pratibaMdha pamADavA mATe meM tamArI Aje azAtanA karI che te Ape kSamA karavI. have Apa jhaTa padhArI ane gurUnA vacananuM pratipAlana karo. " pachI te muni, kaiAzAnA vacanane a'gIkAra karI zrI sa'bhUti vijaya AcArya pAse gayA. tyAM te uttama prakAre AleAcanA laI mahA tapa karavA lAgyA. anukrame uttama saMyama dhArI saMbhUti vijaya AcArya paNa samAdhithI maraNa pAmI devaloka pratye gayA. anyadA prasanna thaelA bhUpatie kAi eka suthArane kezA vezyAne tyAM mAkalyA. kAzA paNa rAjAnI AjJAthI te sUthAranI rAga vinA sevA karavA lAgI. " sthUlibhadra vinA khIjo kAi purUSa nathI. " ema keAzA ha MmezAM te suthAranI AgaDha sthUlibhadranAM vakhANa karatI hatI; te uparathI te sUthAre gharanA udyAnamAM jaI palaMga upara besI vezyAnA manane prasanna karavA mATe peAtAnuM vijJAna ( cAturI ) dekhADavAM lAgyA. teNe prathama eka khANuthI AMkhAnI TuMbane vidhI. te khANune khInta khANathI vidhyuM, tene trIjA khANuthI vidhyuM, ema eka bIjA mANune vidhatA potAnA hAtha paheAMcI zake tyAM sudhI paraspara mANeAnI hAra bAMdhI. pachI potAnA hAthathI te AMbAnI lukha kheMcI laI tenA khIMTane teADI te lukha kAzAne ApI. pachI vicakSaNu evI kAzAe paNa * mhArI cAturI jo." ema kahI sarasavanA DhagalA karAvI tenA upara nRtya karyuM, eTaluMja nahiM paNa te savanA DhagalA upara sAya khAsI tenA upara puSpa mUkI tenA upara nRtya karI dekhADayuM. evI rIte nRtya kyo chatAM sAyathI na viMdhANuMA tenA paga ke na verAi gayeA sarasavanA DhagaleA. pachI prasanna thaelA suthAre kahyuM. " huM hArI AvI cAturIthI prasanna thayA chuM, mATe mhArA gharamAMthI kAi paNa vastu mAga ke te huM tane ApuM " kozAe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadrasvAmI nAmanA aMtima RtakevalInI kathA. (355 ) kahyuM. " are meM evuM zuM karyuM che ke jethI te prasanna thaye che ? kAraNe atyAsathI kAMI paNa duSkara nathI. abhyAsane lIdhe meM sarasavanA DhagalA upara kareluM nRtya ane te teDelI AMbAnI luMba e sarva thaI zake che. paraMtu nahi abhyAsita ke nahi zikSita evuM je sthUlibhadde karyuM che te ja kharekhara duSkara che. pUrve teNe hArI sAthe bAra varSa paryata bahu bhego bhegavyA che. te atyAre hArA citta rU5 citrazALAmAM zuddha zIla pAlatA chatA rahyA che. strIonA saMgathI phakta sthalibhadra vinA gIonA manane paNa kAmadeva turata dUSita karI de che. jevI rIte sthalibhadra akhaMDa vrata pAlI cAra mAsaparyata strI samIpe rahyA. tevI rIte eka divasa paNa karyo purUSa rahevA samartha che? loDhAnA sarakhA dehavALAne pasanuM bhejana, citrazAlA jevuM nivAsasthAna ane yavanAvasthA emAMnuM eka eka paNa vratane nAza karAvanAra thAya che te pachI te traNe ekaThA thAya tenI to vAta ja zI ?" jeNe AvI yuvAvasthAmAM akhaMDa brahmacarya vrata pALyuM te sthUlibhadra nAmane ka uttama purUSa che, ke jenuM tuM AvuM vakhANa kare che ?" AvAM sUthAranA vacana sAMbhaLI kezAe kahyuM. " te sthUlabhadra, naMdarAjAnA zakaTAla maMtrIne putra che. " kezanA AvAM vacana sAMbhalI te sUthAre hAtha joDIne kahyuM "te sthUlabhadra taparavIne huM kiMkara chuM." pachI vezyAe te sUthArane jANa mAnI tene dharma saMbhalAvyo jethI te uttama buddhivALe sUthAra, mohana nAza thavAthI turata pratibaMdha pAme. tene pratibodha pAmele jANa vezyAe tene pitAne abhigraha kahI saMbhaLAvyuM. vezyAnA abhigrahane sAMbhaLI jANa purUSomAM mukhya evA sUthAre vismaya pAmIne kahyuM. " he zubha ! teM sthUlabhadranA guNanuM varNana karI mane pratibaMdha pamADe che mATe have saMsArathI atyaMta bhaya pAmate e huM te sthUlabhadranA mArge cAlIza. he kezA ! hAruM kalyANa thAo, tuM hArA abhigrahane pAla. ema kahI te suthAre gurU pAse jaI dIkSA lIdhI. syulibhadra munirAja zuddha vratanuM pAlana karatA hatA evAmAM bAra varSane ghora dukALa paDe. mANase dukhI thavA lAgyA eTale sAdhuo paraspara vicAra karIne nirvAhAthe mahA sAgarane tIre gayA. A vakhate svAdhyAya nahi thavAthI teo abhyAsa kareluM zAstra bhUlI gayA. kAraNa tapasvI evAya paNa buddhimaMta purUSanuM abhyAsa kareluM zAstra svAdhyAya nahi karavAthI nAza pAme che. dubhikSane aMte sarva saMgha pADalIpura nagare bhego thayo. tyAM jene je je AvaDatuM hatuM te save ekaThuM karIne saMghe agIyAra aMga pUrA karyA. pachI saMghane nepAla dezanA mArgamAM rahelA bhadrabAha muninA khabara malyA tethI temane bolAvavA mATe be sAdhuone mokalyA. sAdhuee tyAM jaI AdarathI bhadrabAhu gurUne vaMdana karIne kahyuM ke " zrI saMgha Agamane mATe tamane tyAM belAve che " zrI bhadrabAhu munIzvare uttara Ape ke "hamaNAM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) prISimaMDalavRtti-uttarAddha meM mahAprANa nAmanuM dhyAna AraMbhaLyuM che te bAra varSa pUrNa thaze. pachI huM AvIza. mahAprANu dhyAna siddha thaye chate kaI paNa AvelA kAryamAM sUtra sahita cauda pUrve phakta eka aMtarmuhUttamAM gaNI zakAya che. " pachI te bane sAdhuoe saMghanI pAse jaI zrI bhadrabAhu svAmInuM kaheluM nivedana karyuM. zrI saMghe pharIthI bIjA be sAdhune kAMI zIkhAmaNa ApI bhadrabAhu svAmI pAse mekalyA. te banne munioe 8 zrI bhadrabAhu svAmI pAse jaI zrI saMghane Adeza kahyo ke "je saMghanI AjJA mAnya na kare tene ze daMDa Ape, te amane kaho. " pachI jyAre gurUe zrI saMghanI AjJA na mAnanArane saMgha bahAra kADhI mU. " ema kahyuM, tyAre pelA be sAdhuoe kahyuM ke " tyAre Apaja te daMDane egya thayA. " gurUe kahyuM. hAra zrI saMghanI AjJA pramANa che. mATe have pachI ema kare ke zrI saMghe hArA upara kRpA karI kuzAgra buddhivAlA ziSyane ahIM mekalavA huM temane vAcanA daIza. temAM eka carIthI AvIne ApIza, bIjI traNa vAcanA traNa kAlavelAe, ane bAkInI traNa sAMje pratikramaNa karI rahyA pachI ApIza. Ama karavAthI hAra kAryane harakata nahi Ave ane saMghanuM kArya thaze. " A vAta bane munioe zrI saMghane kahI, te uparathI harSa pAmelA zrI saMghe sthUlabhadrAdi pAMcase sAdhuone tyAM mekalyA. zrI bhadrabAhu gurU temane vAMcanA ApavA lAgyA, paNa "vAMcanA alpa maLe che" ema dhArI teo udvega pAmI pita pitAne sthAnake jatA rahyA. phakata sthUlabhadra pite ekalA tyAM rahyA. zrI bhadrabAhu gurUnI pAse rahelA buddhimAna sthalabhadre daza varSe ATha pUrvane abhyAsa karyo. gurUe zrI sthUlabhadrane pUchayuM. "tuM kema udvega pAme che? thulabhadre kahyuM "he prale ! uga pAmatuM nathI paraMtu mane vAcanA alpa male che." gurUe kahI. "hAruM dhyAna lagabhaga pUrNa thavA AvyuM che, mATe te pUrNa thayA pachI huM tane hArI marajI pramANe vAcanA ApIza." sthUlabhadre pUchayuM. "he bhagavan! hAre keTaleka abhyAsa kara bAkI che?" gurUe kahyuM. "samudramAMthI biMdu mAphaka te abhyAsa karyo che." pachI mahA dhyAna pUrNa thayuM, eTale sthUlabhadra gurUnA mukhathI phakta be vastu vinA daza pUrvane abhyAsa karyo. ekadA zrI bhadrabAhu munIzvara, sthUlabhadrAdi sAdhuo sahita pADalIpuranA udyAnamAM AvyA. gurUnuM Agamana jANuM tapamAM tatpara evI yakSA vigere sAdhvIo ke je sthUlabhadranI bahene thatI hatI te sthUlabhadrane vAMcavA mATe udyAnamAM AvI. sAdhvIoe, zrI bhadrabAhu gurUne vaMdanA karIne pUchayuM ke "he prabhe! sthUlabhadra kayAM che?" gurUe kahyuM. "samIpe rahelA nhAnA devamaMdiramAM che." pachI sAdhvIe tyAM javA nikalI. pitAnI oMnene AvatI jANI skulabhadre temane Azcarya pamADavA mATe siMhanuM rUpa vikavyuM. sAdhvIo siMhane joI bhaya pAmatI chatI gurU pAse Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIsphulibhadrasvAmI' nAmanA matima zrutaddevalInI kathA www (357) AvI kahevA lAgI. " he pUjA ! nice amArA bhAIne si MhuM bhakSaNa karyAM. kAraNu tyAM amArA bhAI nathI paNa siMhu che. " gurUe upayAgathI jANI phrI sAdhvIAne kahyuM. " tame tyAM jAo ane sthUlabhadrane vaMdanA kareA. kAraNu tyAM sthUlabhadra che sihu nathI. pharI cakSAdi sAdhvIee tyAM jai peAtAnA svarUpamAM rahelA sthUlabhadrane vaMdanA karI peAtAnI vAta kahI ke: ' " tame cAritra aMgIkAra karyA pachI amArI sAthe zriyake paNa dIkSA lIdhI hatI. zrayaka khaDuM bhukhAtu hAvAthI ekAsaNuM karavA samartha thatA nahIM. pannusaNunA divase AvyA tethI meM tene kahyuM ke Aje pazusaNanA divasa hAvAthI tuM pArazI kara. ' teNe te paccakhANa laI purU karyuM, eTale pharI me gRhyuM. huM muni ! have tu mahApApane nAza karanArI sADha pArazI kara, te teNe karI pachI me tene purImaDhanuM paccakhANa karAvyuM, te paNa teNe karyuM. chevaTa meM tene kahyuM. 'hamaNAM rAtrI thavAnA vakhata AvyeA che, mATe uMdhamAM sukhe rAtrI cAlI jAze; tethI tuM upavAsanuM paccakhANu kara. zriyake te paNa svIkAryuM. pachI madhyarAtrIne viSe utpanna thaelI mahAkSudhAnI pIDAthI (zrayaka, gurU ane zrI arihaMta prabhunuM smaraNa karatA chatA mRtyu pAmIne svarga pratye gayA. nizce me' munine ghAta karyo che. ema kahI huM turata prAyazcitta ( karelA pApanA nivAraNa ) mATe saMghanI pAse gai. zrI saMghe kahyuM, " te nirmala bhAvathI zriyakane te karAvyuM hatuM. mATe tenuM tyAre prAyazcita karavAnI jarUra nathI. " meM kahyuM " jo e vAta satya hAya tA mane sAkSAt jinezvara kahe, jethI mane mAnavAmAM Ave, anyathA nahIM. " pachI zrI sa Mghe tenA mATe kAyAtsarga karyo, jethI prasanna thaelI zAsanadevIe AvIne kahyuM ke kA, huM tamArUM zuM kAma karUM ? " zrI sa`ghe kahyuM. " A yakSA sAdhvIne zrI jinezvara pAse laI jAo. cha devIe kahyu, " mhArUM nirvighne tyAM jai pharI ahIM AvavuM thAya tyAM sudhI tame kAyAtsage raheA. " zrI sa Mghe te vAta aMgIkAra karI eTale zAsanadevI mane jinezvara prabhu pAse lai gai. pachI meM tyAM zrIsIma dharasvAmIne tithI vaMdanA karI. " prabhue kahyuM. " he yakSA ! tuM te kAryamAM nirdoSa che. " pachI jenA sazaya chinna thai gayA evI mane zAsanadevIe mhArA potAnA sthAnake lAvI mUkI. zrI sImadhara jinezvare sagha upara prasanna thai temanA mATe bhAtranA, vimukita, rativAkaya ane viviktacaryA e nAmanAM cAra adhyayanA mhArI mAraphta mekalyAM, te evI rIte ke pote vAcanAmAM kahelAM te cAre adhyayanA meM dhArI rAkhyAM hatAM, te meM zrIsaMghane kahyAM. zrI sadde temAMthI pelAM e adhyayana AcArAMga sUtranA aMte ane khIjA' e adhyayana dazavaikAlika sUtrane aMte joDayAM. cha '' '' ', dd zrI yakSA sAdhvI, A saghalI peAtAnI hakIkata sthUlabhadrane kahI ane temanI rajA laI peAtAne sthAnake gai. sthUlabhadra paNa vAcanA levA mATe gurU pAse AvyA. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 358 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarA * sUrie temane " tuM ayeAgya che" ema kahI vAcanA na ApI. pachI sthUlabhadra dIkSA lIdhAnA divasathI AraMbhI peAtAnA aparAdhanA vicAra karavA lAgyA. bahu vicAra karIne temaNe gurUne kahyuM, " mane mhArA kAMI aparAdha sAMbharato nathI. " gurUe kahyuM. " are ekato tuM aparAdha karIne pAche mAnA nathI. " sthUlabhadrane potAnA aparAdha yAda AvyA tethI teNe gurUnA caraNamAM paDI kahyuM ke " he bhagavan ! A eka mhArA aparAdhane kSamA karo. have huM tevA aparAdha nahi karUM. " AvI rIte sthulabhadre bahu vina Mti karI paraMtu gurUe temane vAcanA ApI nahIM; te uparathI zrIsadha ekaThA thai gurUne vinati karavA lAgyA. " huM bhagavan! jo sthUlabhadra vinA khIjo koi ziSya hAya tA tene Apa bAkInA abhyAsa karAveA." gurUe kahyuM. " sthUlabhadra vinA bIjo koi yAgya ziSya nathI, paraMtu e sthUlabhadrane kAlanA prabhAvathI AvA pramAda thayA che. have khAkInA pUrvI mhArI pAse raheA, huM tene te nahi bhaNAvuM. e tenA karelA aparAdhanA daMDa khIjAnI zikhAmaNu mATe thaze." pachI zrIsa Mghe bahu Agraha karyo eTale sUrie upayoga daine joyuM te temanA jANavAmAM AvyuM ke * bAkInA cAre pUrvanA mhArAthI uccheda thavAnA nathI." pachI temaNe sphulibhadrane " tyAre A bAkInA cAra pUrve kAIne na zikhavADavAM." evA abhigraha ApIne vAcanA ApavA mAMDI, zrI bhadrabAhusUrie sthUlibhadrane sarva pUrvanA jANa karI hapUrvaka peAtAne pade sthApyA. tyAra pachI te pote zrI bhadrabAhusvAmI, zrI vIraprabhunA nirvANa pachI ekase ne sittotera varSI gaye te samAdhithI svarga pratye gayA. pachI zrI sthUlabhadrasUri aneka sAdhunA parivArasahita pRthvI upara vihAra karatA zrAvastI nagarInA udyAnamAM AvyA. te vakhate zrAvastI nagarImAM rahenArA sarva leAkeA manamAM bahu harSa pAmatA chatA temane vaMdana karavA AvyA. vizvanuM kuzala karanArA zrI sthUlabhadra munIzvare paNa temane amRtarasa samAna navIna dharmadezanA ApI. sthUlabhadre dezanAne aMte vicAra karyo ke "hajI sudhI mhAro dhanadeva nAmanA !matra mane vaMdana karavA kema na Avye ? zuM te dezAMtara gayA che ke tene kAMI rAganI pIDA thaI che ? cAla huM tenA ghare jAuM, kAraNa prANI upara dayA karavI e mhArA dhama che." AvI rIte vicAra karI aneka janAthI vaMdana karAtA sthUlabhadra potAnA mitra dhanadevane ghare AvyA. tyAM dhanadevanI strI dhanezvarIe temanI bhakti karI. sthUlabhadre te strIne pUchyuM. "huM zubhAnane! mhArA mitra dhanadeva kayAM che ? " strIe kahyuM. " tamArA mitra dravya kamAvA mATe paradeza gayA che. pachI sUri e dharmopadezanA miSathI hAthanI saMjJAvaDe staMbhanI nIce raheluM dravya strIne jaNAvyuM te evI rIte ke--A sa*sAranuM svarUpa kevuM che ? te ke jevuM thArUM ghara tevAja thArA patinA vepAra che. " sUrIzvara AvI rIte vAravAra dhanezvarIne kahI pAte dharmanI prabhAvanA karatA chatA khIje vihAra karyo. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsyulibhadrasvAmI nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. (59) have dhanadeva karmanA yogathI lAbha na maLavAne lIdhe jevo gaye hatuM tevo pAcho Avyo. temaja te dhananA daridrapaNAthI pIDA pAmavA lAgyo, te vakhate dhanazvarIe sthalabhadranA AgamananI vAta kahI, dhanadeve AnaMdathI pUchyuM. "te sthUlabhadra munIzvare kAMI kahyuM hatuM?" strIe kahyuM. "temaNe A staMbhanI sAme vAraMvAra pitAnA hAthane lAMbo karI mane dharmadezanA ApI che." dhanadeva vicAravA lAgyo, "jJAnanA nidhi evA te munirAjanuM Agamana kAMI iSTa abhiprAya vinA hAya nahIM. sUrie A staMbhane uddezIne pitAne hAtha lAMbo karyo che te vize A staMbhanI nIce dravya saMbhave che." dhanadeve Ama vicAra karI staMbhanA mULamAM khodavA mAMDyuM te temAMthI potAnA puNyanI peThe bahu dravya nikalyuM. dhanadeva pitAnI saMpattithI kubera tulya thaye tethI te "mane A prasAda sUrie Ape che." ema haMmezAM maraNa karato hato. ekadA dhanadeva, pitAnA upara upakAra karanArA pitAnA mitra ane vaMdanA karavA egya evA thulabhadrane vaMdanA karavA mATe harSathI pATalIpura nagare gayA. tyAM teNe upAzrayamAM jaI parIvAra sahita sthalabhadrane bahu bhaktithI vaMdanA karI. pachI dhanadeve zrI skulabhadra gurUne kahyuM ke, he prabhe! ApanA prabhAvathI dAridrarUpa samudrane pAra pAme chuM, te ApanA prasAdarUpa aNathI huM kayAre mukta thaIza? tame ja hArA svAmI ane sugurU cho, huM ApanuM zuM kArya karuM? mane AjJA Ape. zrI sthUlabhadrasUrie "tuM hAre dharmamitra thA. evAM vacana kahyAM, te aMgIkAra karI dhanadeva pitAne ghare gaye. zrI sthUlabhadrasUrie yakSA sAdhvI pAse mAtAnI peThe pAlana karAvelA ane pite dIkSA ApelA mahAgiri ane suhastI muni uttama guNanA samudrapaNane pAmI AcAryapada pAmyA hatA. te banne munIzvara, tIkSaNa khaDagadhArA samAna aticAra rahita vratane pAlatA chatA pariSaha sahana karatA hatA. zrI sthalabhadrasUri daza pUrvanA jANa evA te bannene AcAryapada ApI pite kAladharma pAmI svarga pratye gayA. jemaNe kezA vezyAnI sAthe vilAsa karatAM bAra koDa dravyano vyaya karyo, jemaNe vrata laI nitya Sarasamaya AhAranuM bhajana karatA teja vezyAnI citrazALAmAM ujvala evA brahmacarya vrata pALIne cAra mAsa paryata nivAsa karyo, te rathulabhadra surIzvaranI huM stuti karuM chuM. 'zrIsthulibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA saMpUrNa. cauro sIse siribhadda-bAhuNo cAhiM rayaNijAmehiM // rAyagihe sIeNaM, kayaniyakajje namaMsAmi // 175 // zrI bhadrabAhu svAmInA cAra ziSyo ke jemaNe rAtrInA cAra pahoramAM zIta upasargathI pitAnuM kArya sAdhI lIdhuM, te cAre munione huM namaskAra karuM chuM. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimahalavRtti-uttarAddha * zrI bhadrabAhusvAmInA cAra ziSyonI kathA. 38 rAjagRha nagarane viSe vaya, teja ane lakSmIthI samAna ane paraspara prItivALA cAra vaNika putro rahetA hatA. teoe zrI bhadrabAhu gurU pAse dharma sAMbhaLI dIkSA lIdhI. gurUnI upAsanAthI te cAre jaNA anukrame gItA thayA. mamatArahita, ahaMkAra vinAnA, satASavALA ane kSamAne dhAraNa karanArA te cAre munie gurUnI AjJAthI ekalavihArI thayA. 360 ) ekadA prasiddha evA te munie pRthvI upara vihAra karatA karatA krI rAjagRha nagara pratye AvyA. A vakhate nijya janAne du:khadAyI zItakAla (zIyALA) cAlatA hatA. divasanA trIjA praharane viSe bhikSA laine pAchA kelA te cAre munie nagarathI judA judA vaibhAra parvata upara javA lAgyA. temAM pahelAne panI guphAnA bAraNA pAse, bIjAne nagaranA udyAnamAM, trIjAne tenI najIkamAM ane cA thAne nagaranA samIpe. ema anukrame cAre jaNAne cAthA prahara thayA pachI divasanA trIjA praharane viSe bhikSA mATe javuM joIe. ema vicArI te cAre munie pota potAne sthAnake kAryotsarga karI ubhA rahyA. temAM je parvatanI guphAnA khAraNA - gaLa ubhA hatA tene bahu TADha lAgatI hatI, je udyAnamAM hatA, tene tenAthI kAMI AchI lAgatI hatI, udyAnanI samIpe rahenArane tethI kAMI ochI lAgatI hatI ane je nagaranI samIpe hatA tene te nagarane garamAvA lAgatA hatA, te cAre munie TADhathI pIDA pAmI pelA, khIjA, trIjA ane cAthA paheAramAM anukrame mRtyu pAmI svarga pratye gayA. ghAra parISahane sahana karanArA te bhadramADu gurUnA cAre zikhyAne huM traNe kALe namaskAra karUMchuM. zrI bhadrabAhusvAmInA cAra ziSyonI kathA saMpUrNa. jiNakappa karI kammaM jo kAsI jassa saMthavamakAsI // siddhivaraMmi suhAtthI taM ajjamahAgiriM vaMde // 176 // jemaNe jina kanI tulanA karI ane jemaNe zreSThInA gharane viSe snAtra racyuM. kosaMbIe jeNaM, dumago pavvAvio ajja jAo || ujjeNIe saMpa, rAyA so naMdau suhatthI // 177 // jemaNe kAMzALI nagarImAM dramaka zikSAcarane dIkSA levarAvI ke je dramaka hamaNAM ujjayinI nagarIne viSe rajA thayA che. te zrI Arya suhasti muni Ana MdavatA vI. soUNa gaNijjaMtaM suhatthiNA naligagummamajjhayaNaM // takkAlaM pabvaio caita bhajjAo battIsaM // 178 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAgiri' ane zrIArya suhasti' nAmanA dezapUrvadharAnI kathA. (361) tihi jAmehi sivAe, avaJcasahiAI vihiauvasaggo // sAhiakajjo niagehiM, pUiotisukumAla // 179 // zrI Arya suhasti gurUe mAMDeluM nAlinI zukSma adhyayana sAMbhalI ati sukumAle khatrIza strIone tyajI cha turata dIkSA lIdhI. pachI rAtrInA traNa praharamAM putra sahita zivAe bahu upasarga karyAM te paNa temaNe pAtAnuM kArya sAdhyuM. chevaTa devatAe prazasA karelA te ati sukumAla nalinI gulma vimAnane viSe gayA. * 'zrIAryamahAgiri' ane 'zrI AryasuhastI' nAmanA dazapUrvadharonI kathA zrI sthulabhadra sUrinA ziSya Aya mahAgiri ane suhastI e banne munie pRthvI upara vihAra karatA hatA; utpanna thaelA ati hArda vairAgyavAlA zrI mahAgiri sUrie vAcanAthI anukrame khaDuM kAle aneka ziSyA karI zrI suhastI sUrine gacchanA bhAra soMpI pAte gacchanI nizrAmAM rahI yucchinna thai gaelA jinakalpanI tulanA karavA lAgyA. anyadA zrI suhastIsUri meghanI peThe dharmadezanAnA varasAda varasAvatA chatA pADannIpura nagare AvyA. tyAM temaNe vasubhUti nAmanA zreSThIne pratibeAdha pamADI jIvAjIvAdi tattvanA jANu karI zrAvaka karyAM, pachI te vastubhUti, gurUe kahelI nItivaDe peAtAnA kuTuMbane pratikhAdha devA lAgyA. paraMtu kuTuMba pratidha pAmyuM nahIM. te uparathI vasubhUtie gurUne kahyu, " he bhagavan ! meM mahArA kuTuMbane pratidha 5mADavA mATe bahu upAya karyA, paNa temAM huM pAra paDayA nahi. kuTuMba ravadhamI vinA dharmakArya karavuM duSkara che mATe Apa mahArA gharane viSe padhArI mahArA dharmanA nirvAha karavA mATe mahArA kuTuMbane pratidha pamADA." pachI surhatIsUri, tenA upara anugrahanI buddhithI tenA ghera gayA, tyAM temaNe tenA kuTuMba AgaLa dharma dezanAnA Arabha karyA. A vakhate zrI A mahAgira gocarI mATe krUratA karatA tyAM AvI caDayA. zrI suhastIsUrie tatkAla temane pAMca abhigama sAcavI bhaktithI vaMdanA karI. zrI Arya mahAgiri gayA pachI vattubhUtie temane kahyuM " he bhagavan ! tamAre paNa koI gurU che ke zuM ? je vizvane vaMdanA karavA ceAgya tame temane vaMdanA karI ?" suhastIsUrie kahyuM. " De zreNI ! e mhArA gurU che. tee tame ApelA prAthuka bhaktapAnAdikane nitya aMgIkAra kare che, jo tevuM bhaktapAna na male tA teo upavAsa kare che. mATe temanuM nAma uccAravuM te zreSTha che tema temanA caraNanI raja paNa vaMdana karavA ceAgya che." zrI Arya suhaeNstisUri A pramANe pAtAnA gurUnI prazaMsA karI ane 4 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaSimAMDalavRtti-uttarAddha. zreNInA sarva kuTuMbane pratibodha karI pitAne upAzraye AvyA. pachI zreSThI vasubhUti potAnA kuTuMbane kahevA lAgyuM ke " jyAre tame Arya mahAgiri munine ApaNA gharane viSe bhikSA mATe AvatA dekho tyAre "A amAre prAthaka anna che" ema kahI temane bhaktapAna vahorAvavuM. kAraNa temane ApeluM bhakatapAna mahAphalane arthe thAya che." vasubhUtinuM A vacana tenA kuTuMbe aMgIkAra karyuM bIje divase zrI AryamahAgirisUri te vasubhUtine tyAM gocarI mATe A vyA eTale zreSThInA kuTuMbe temanA mATe bhikSA lAvI sUrine hoTe AdarasatkAra karyo. zrI mahAgirie zratopagathI te anna azuddha jANI lIdhuM nahi ane upazraye jaI suhastIne kahyuM. "sUri ! tame kAle mahAre vinaya karIne moTI ane paNa karI. kAraNa ke tamArA upadezathI zreNInA kuTuMbe hArA mATeja bhikSA taiyAra karI." pachI pastA karavA lAgelA AryasahastIsUrie "he bhagavana ! have huM ema nahi karuM." ema kahIne AryamahAgirinI kSamA mAgI. anyadA jIvasvAmInI pratimAne vaMdanA karavA mATe zrI AryamahAgiri ane suhastI bane sUrie ujajaNa nagarI pratye AvyA. te vakhate tyAM saMprati rAjA rAjya karatA hatA. zrI saMghe karelA rathayAtrAnA utsavamAM banne munio ane sarva saMghanI pAchaLa cAlate zrI jIvavAmInI pratimAne ratha akhkhalita gatithI cAlate cAlate rAjadvAra AgaLa AvI pahoMcyA. A vakhate gokhamAM beThela saMprati rAjA, dUrathI Arya suhastisUrine joI vicAra karavA lAgyuM ke meM A sUrine kyAMI dIThA hoya ema lAge che, paraMtu kyAM, te mAlama paDatuM nathI." A pramANe vicAra karatA rAjA mUccha pAmI turata pRthvI upara paDI gayo. "are A zuM thayuM ?" ema kahetA evA sevaka leke tenI pAse doDayA. viMjaNAonA pavanathI ane caMdananA lepanathI mUchIne tyajI daI saceta thaele te rAjA turata jAtismaraNa jJAna pAme. jAtismaraNanA jJAnathI teNe zrI suhastI AcAryane pitAnA pUrva bhavanA gurU jANyA tethI te page cAlI temane vaMdana karavA gayo. saMprati rAjAe paMcAgathI bhUmine sparza karI zrI Arya suhastiI gurUne praNAma karIne pUchayuM ke "he bhagavan! zrI jinadharmanuM zuM phaLa che?" bhagavAna suDastIrie kahyuM "jinadharmanuM phaLa mekSa athavA te svarga che." rAjAe pharIthI pUchayuM he gura! sAmAyikanuM zuM phaLa che?" gurUe kahyuM "he rAjan ! spaSTa evA sAmAyikanuM phaLa rAjyAdi che. pachI vizvAsa pAmelA rAjAe e emaja che. temAM mane koIpaNa saMdeha nathI" ema kahI pharI gurUne kahyuM. "he bhagavana ! Apa mane zuM nathI oLakhatA ?" gurUe kahyuM. "he nRpa ! tane kaNa nahi oLakhe ?" rAjAe kahyuM. Apa te upalakSaNa nahi kare, kAMI bIjuM kaho?" suhastisUrie jItanA upagathI tene avyaktakArI Thumaka jANuM vismaya pAmatA chatAM kahyuM, "he Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AryamahAgirijI ane zrI AIsuhasti' nAmanA dazapUrvadhanI kathA (363) saMprati rAjA ! meM tene sArI rIte jANe che. te hArA pitAnA pUrvabhava saMbaMdhI kathA sAMbhaLa: pUrve ame zrI AryamahAgiri AcAryanI sAthe vihAra karatA karatA kezAMbI nagarIne viSe AvyA hatA. amArA parivAra bahu mahaTe hatuM tethI saMkIrNa paNAne lIdhe ame judA judA upAzrayamAM utaryA hatA. te vakhate tyAM bahu dukALa hatA te paNa bhaktivaMta leke amane bhaktAdika vizeSe ApavA Agraha karatA. ekadA keI eka zreNInA gharane viSe sAdhuo bhikSA levA mATe jatA hatA evAmAM temanI pAchaLa eka rAMka pazI gaye. rAMkanA jotAM chatAM sAdhuoe zreSThInA gherathI mAdaka vigerenI bhikSA vaherI. bhikSA laI upAzraya pratye jatA evA sAdhuenI pAchaLa jate e pelo rAMka "mane bhejana Apo" ema kahevA lAgyA. sAdhuoe kahyuM. "he raMka ! gurU jANe. ame parAdhIna chIe, mATe tane kAMI ApI zakavA samartha nathI." pachI te zaMka, sAdhuonI pAchaLa pAchaLa upAzraye gaye, ane bhajananI yAcanA karavA lAgyA. sAdhuoe gurUne kahyuM. "he bhagavan! A rAMke mArgamAM amArI pAse bhejana mAgyuM hatuM paNa ame tene asaMyata mAnI ApyuM nathI." gurUe mRta upayoga daIne pachI kahIM. he sAdhuo ! A rAMka bhavAMtare pravacanano AdhAra thaze mATe tene kahe ke jo tuM dIkSA le te tane bhejana maLe. sAdhuonA kahevAthI rAMke te vAta kabula karI eTale te ja vakhate gurUe tene dIkSA ApI sarasa medakAdikane AhAra Ape. rAMke te adharA thaI kaMTha paryata bhakSaNa karyo. pachI te divasanI rAtrIe atyaMta pIDA pAmele ane gurUnI AjJAthI sAdhuoe ArAdhanA karAvelo te rAMka muni mRtyu pAmIne hamaNAM kuNAla bhUpatinA putrarUpe tuM utpanna thaye che." pitAnA pUrvabhavane sAMbhaLI nirNaya pAmelA saMprati rAjAe pharI gurUne kahyuM. he bhagavana! tamArA prasAdathI huM AvI rAjapadavI pAmyo chuM. he bhagavana! je te bhavamAM Ape mane dIkSA na ApI hota to huM AvI padavI na pAmatA eTaluMja nahi paNa huM jinadharma na pAmyo hota to mahArI zI gati thAta ? mATe mane kAMI AjJA Apa; mahArA upara prasanna thAo. tame hArA upara pUrva janmane viSe upakAra karyo che mATe tamAre Adeza svIkArI RNamukta thAuM. pUrva janmanI mAphaka A bhavamAM paNa tame mahArA gurU che mATe AjJA karI vhArA upara anugraha kare." zrI suhastI sUrie kahyuM. "he rAjana ! tuM akhaMDita sukha mATe jinamanuM ArAdhana kara. kAraNa dharmanA ArAdhanathI ja parabhavane viSe svarga ane mokSa sukha maLe che. vaLI A bhavamAM paNa hastI, azva ane keza Adi saMpatti adhika male che." pachI rAjAe gurU pAse samyatvamUla bAra vrata rU5 zrAvakadharma aMgIkAra karyo. pachI saMprati rAjA, te divasathI AraMbhI traNe kALa jinezvaranuM pUjana ane Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (364). zrI RSimaMDalavRtti UttarAddha baMdhunI peThe sAdhamikenuM vAtsalya karavA lAge. vaLI jIvadayAmAM tatpara eve te rAjA satpAtrane viSe dAna ApavA lAgyuM. teNe bharatakSetranA traNa khaMDa jinezvaranA maMdIrethI suzobhita banAvI dIdhA. pachI ujajaNa nagarImAM zrI AryasuhatI AcAryanA caraNakamaLa virAjatA hatA, evAmAM bhaktivaMta saMghe bIje varSe caityayAtrAne utsava karyo. bhagavAna suhastI sUri zrI saMghanI sAthe nitya yAtrA maMDapamAM padhArI zobhA ApatA. saMprati rAjA paNa bAla ziSyanI peThe temanI AgaLa hAtha joDIne beso. caitya yAtrA utsavane aMte zrI saMghe rathayAtrA karI. kAraNa rathayAtrAe karIneja yAtsava pUrNa thAya che. pachI suvarNa ane maNimaya evo zrI jinezvaranI pratimAthI adhiSThita ratha, sthAnake sthAnake vAgatA aneka vAibronA zabdathI dizAonA madhya bhAgane gajAvate; pagale pagale karAtA mahA mahatsavavALo, ghara ghara pratye karelA maheTA snAtramahatsavavALe; uttama zrAvakee mAlatI, bhAI, kamaLa ItyAdi punI mALAthI pUjana karelI arihaMta pratibhAvALe, baLAtA agurU dhupanA gADhA sugaMdhathI sarva pRthvIne sugaMdhamaya banAvI detA ane nAgarIka strIoe uttama gIta gavAte chate saMprati rAjAnA rAjadvAra pratye AvyuM. pachI saMprati rAjAe paNa aSTaprakArI pUjAthI zrI jinezvaranI pratimAnI pUjA karI; zrAvakene vastradAna ApI sAdhamI vAtsalya karyuM. tyArapachI teNe teja vakhate sarve sAmaMtone bolAvI samyakatva grahaNa karAvI ane ema AjJA karI ke "he sAmete ! je tame mane pitAne adhipati mAnatA che te tame A suvihita sAdhuonA upAsaka thAo. tamane satkAramAM A pilA dravyanuM hAre kAMI prayojana nathI. he sAmete ! tame ema karyo chate hArUM priya kareluM kahevAze." saMprati rAjAe AvI rIte kahIne sarve rAjAone pita pitAnA ghara pratye jaI svAmIbhaktithI sAdhuonI sevA karavA lAgyA. eTaluM ja nahi paNa teoe rathayAtrA ane tIrthayAtrA karAvI. temaja tenI pAchaLa puSpavRSTi ane caityapUjA paNa karAvI. teoe zrAvakane AcAra e pA ke aMte teo sAdhunA vihArane yogya thayA. ekadA saMprati rAjA pAchalI rAtrIe vicAra karavA lAge. " ha anArya dezamAM sAdhuone vihAra karAvuM. " pachI savAramAM teNe potAnA anAryo dezamAM rahenArA mANasone AjJA karI ke "he purUSa ! tame jevI rIte bahAra kara ahiyAM che te anArya dezamAM levA mATe huM tamane meluM chuM. " saMprati rAjAnA AdezathI te purUSa paNa rAjAe je pramANe kahyuM, te pramANe karI anArya dezamAM jaI lekone zikSaNa karavA lAgyA. " tamAre amuka amuka beMtAlIza deSarahita AhAra ane vastra pAtrAdi amane ApavAM ane amuka zAstrane abhyAsa kare, Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrI AryamahAgirui ane bIAryasuhasti" nAmanA dazapUrvadhanI kathA. (365) tame e pramANe amane Apaze te saMprati rAjA tamArA upara prasanna thaze, nahi te kapa pAmaze." pachI saMprati rAjAne prasanna rAkhavA mATe te anArya lake paNa prati divasa rAjAnA hukama pramANe karavA lAgyA. A pramANe anArya dezane paNa sAdhunA AcAramAM pravINa karIne pachI saMprati rAjAe zrI AryasahastI gurUnI vinaMti karI ke "he bhagavan! sAdhuo, Arya dezanI peThe anArya dezamAM zA mATe nathI vihAra karatA?" sUrie kahyuM. "anArya dezamAM mANase, sAdhunI sAmAcArIne nathI jANatA, tethI tyAM sAdhune vihAra cAritrana nirvAha karanAre kema thAya?" rAjAe kahyuM. "he bhagavana ! hamaNuM anArya dezamAM sAdhuone moklI temanA AcAranI cAturIne A5 juo." rAjAnA AvA AgrahathI sUrie keTalAka sAdhuene anArya dezamAM javAnI AjJA karI. anArya ke te sAdhuone joI A saMprati rAjAnA mANaso che ema mAnI pUrve kahelI rIta pramANe temane bhakta pAna ApavA lAgyA. tethI te sAdhuo paNa anArya dezamAM niravadya evuM zrAvakapaNuM joI vismaya pAmyA. pachI temaNe saMtoSa pAmI gurUne sarva vAta nivedana karI. A pramANe saMprati rAjAe buddhigarbhita potAnI zakti vaDe anArya deza paNa sAdhuene vihAra karavA yogya banAvyuM. pachI saMprati rAjAe ridra evA pitAnA pUrvajanmanA raMkapaNane saMbhArI pUrvAdi cAre dvArane viSe dAnazAlA maMDAvI. " A potAne ane A pArake evI apekSA vinA bhojana karavAmAM utsuka evA raMka leke tyAM keIe rokyA vinA bhajana karatA hatA. rAjA saMpratie raIyAnA agresarane pUchyuM ke "he pAcake ! vadheluM anna keNuM laI jAya che ? " teoe kahyuM. "he svAmin ! te ame laI jaIe chIe." rAjAe pharI teone AjJA karI ke "je anna bAkI vadhe te nahi karanArA ane nahiM karAvanArA evA gocarIe AvelA sAdhuone ApavuM. huM tene badale tamane dravya ApIza. tethI tamAro nirvAha thaze." kahyuM che ke dhanavAna mANasa koI paNa kAryane viSe kheda pAmatA nathI. pachI te rasoIye te divasathI AraMbhIne rAjAnI AjJAthI vadheluM anna sAdhuone ApavA lAgyA tema sAdhuo paNa te zuddha annane levA lAgyA. pachI zramaNanA upAsaka evA saMprati rAjAe kaI ghI dudha ane telanA vecanAra, temaja vastrane vecanAra lekene AjJA karI ke " je kaI mANasa kAMI paNa potAnI vastu ApI sAdhune upakAra karaze, tene huM tenI vastunuM mUlya ApIza. nahi te te lokone hArAthI bhaya thaze. " rAjAnA AvA AdezathI loko harSa pAmI te pramANe karavA lAgyA che ke suhastI gurU rAjapiMDa deSayukta jANatA hatA te paNa balISTa evA ziSyanA anurAgathI lisa thaelA te gurU, ziSyone Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (366) zrI vaSimaMDalavRtti-uttarAddha, rAjapIMDa letA aTakAvatA nahotA. evAmAM zrI mahAgirisUrie AvIne suhastI surine kahyuM. "he sUri ! tame rAjapIMDane aneSaNaya jANatA chatAM zA mATe svIkAre che ? " zrI suhastIrie kahyuM " he bhagavan! "yathA rAjA tathA prajA" e draSTAMtane anusarI rAjAnI anuvRttithI nAgarIka lake paNa Ape che." krodha pAmelA mahAgirie kahyuM. "are suhastI ! have sachI ApaNu bannene visaM. lega jANa. kAraNa samAna sAmAcArIvAlA sAdhuonI sAthe saMbhagikapaNuM hoya che. paNa bhinna sAmAcArIvAlA sAdhuonI sAthe saMgIkapaNa hetuM nathI. mATe tuM AjathI amArA mArgathI judo che. " - zrI AryamahAgirinA AvAM vacana sAMbhaLI bALakanI peThe bhayathI kaMpatA evA suhastIrie hAtha joDI vaMdanA karI ane kahyuM " he bhagavan! huM aparAdhI thaye chuM. mATe mahArUM mithyAdukRta che. A hAre eka aparAdha kSamA kare. have huM te aparAdha nahi karuM." zrI Arya mahAgirie kahIM. "he sUri! emAM tamAre deSa ze ? kAraNa pUrve bhagavAna zrI mahAvIra prabhueja te kahyuM che ke "hArI ziSya paraMparAmAM sthalibhadra pachI sAdhuonI sAmAcArI bhinna bhinna thaze." ApaNa banne jaNa syulibhadra pachI tIrthanA pravartaka thayA chIe mATe te zrI viraprabhunAM vacana satya karI ApyAM che. " pachI asaMga ka5nI sthApanA karI temaja jIvaMtasvAmInI pratimAne praNAma karI zrI AryamahAgiri svAmI avaMtI nagarI thakI bahAra nikaLI cAlatA thayA. anukrame te, gajendrapada nAmanA prasiddha mahAtIrthane viSe jaI anazana laI svarga pratye gayA. zrI saMprati rAjA paNa zuddha zrAvaka dharmane pALI AyuSya pUrNa thaye devatA thayA. anukrame te paNa mukti pAmaze. pachI AryasahastI sUri, anya sthaLe vihAra karI pharI ujajayinI nagarImAM zrI jIvaMtasvAmInI pratimAne vaMdanA karavA mATe gayA. bahAranA udyAnamAM vasatInI yAcanA karavA mATe zrI suhastI svAmIe be munione nagara maLe nekalyA. te banne munio bhadrA nAmanI zeThANane ghera gayA. bhadrA zeThANIe paNa vaMdanA karI ane sAdhuone pUchayuM ke "Apa mane zI AjJA kare che?" munioe kahyuM. " ame sahastI surinA ziSyo chIe, temanI AjJAthI tamArI pAse vasatinI yAcanA karIe chIe. " pachI bhadrAe teone vistAravAlI vasatI ApI, temAM zrIsahastIe parIvArasahita nivAsa karyo. anyadA sUrie pradoSasamaye nalinI gulma nAmanA adhyayananuM Avartana karavA mAMDayuM. te vakhate bhadrAne putra avaMtisukumAla ke je pitAnA samAna rUpavAlI pitAnI batrIza strIonI sAthe sAtame mALe vilAsa karatA hatA tenA kAne te nalinI gulma vimAna sAMbhalAyuM, pachI avaMtisukumAla te adhyayana sAMbhaLavA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImahAgiri ane zrIAsuhasti nAmanA dazapUrvadhanI kathA. (367) mATe turata AvAsathI nIce utarI sAdhuonI vasatInA bAraNe AvyA. "meM A kayAMI anubhavyuM che. " ema vicAra karatAM utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavALe te avaMtisukumAla sUri pAse Avyo. tyAM teNe sUrine namaskAra karIne kahyuM ke "he bhagavanbhadrAne avaMtisukumAla nAme putra chuM. huM A bhavathI Agale bhave nalinI gulma vimAnane viSe devatA hato. he bhagavan jAtismaraNa jJAnathI mane nalinI gulma vimAnanI smRti AvI che. have huM tyAja javA mATe dIkSA laIza." pachI dIkSAnI yAcanA karatA evA te avaMtisukamAlane sUrie kahyuM. "he. avaMtisukamAla tuM ati sukamala che ane dIkSA pAlavI te loDhAnA caNA cAvavA jevI athavA te agnine sparza karavA jevI duSkara che." avaMtisukamAle kahyuM. "he bhagavan! huM pravrajyAdAna levAmAM bahu utsuka chuM paraMtu bahu kAla lagI sAmAcArI pAlavA samartha nathI, mATe huM anazananI sAtheja dIkSA laIza. kAraNa tethI sattvadhArIone DuM kaSTa thAya che." gurUe kahyuM. "he mahAbhAga! je te dIkSA levAnI IcchA kare che te tuM hArA svajano pAsethI AjJA laI Ava." pachI avaMtisukamAle ghera jaI hAtha joDI svajanene pUchayuM. svajanee dIkSA levAnI AjJA na ApI tethI teNe tyAMja leca karI sAdhune veSa paheryo, pachI pitAnA zarIrane viSe paNa mamatArahita e te tevAne tevAja svarUpamAM zrI suhastIsUri pAse gaye. sUrie paNa "A potAnI meLe veSa dhArI na thAo." ema vicArI tene dIkSA ApI. cirakAla sudhI tapakaSTanI nirjarA karavAne asamartha evA teM avaMtisukumAla gurU pAsethI anazana levAnI rajA laI anya sthale vahAra karI gayA. ati sukamala havAthI cAlavAne lIdhe rUdhirathI kharaDAyelA pagavAlA te avaMtisukumAla muni smazAnamAM jaI anazana laI ekAgra cittathI paMca parameSThI maMtranuM smaraNa karatA chatAM eka kaMtherikAnA kuMDamadhye kAryotsarga karI ubhA rahyA. A vakhate temanA rUdhiravaDe kharaDAyelA paganI gaMdhathI kheMcAyelI ke eka ziyAlaNI pitAnA bAlaka sahita tyAM AvI. tyAM te, avaMtisukamAlanI pAse jaI rUdhirathI kharaDAyelA temanA pagane bhakSaNa karavA lAgI. ziyAlaNue rAtrInA pahelA pahAramAM muninA banne paga bhakSaNa karyA. paraMtu te mahAtmA jarA paNa kaMkhyA nahIM. eTaluM ja nahiM paNa ulaTA te sarvadhArI muni, pitAnA paganuM bhakSaNa karanArI ziyAlane pitAnA paga dAbanArI mAnavA lAgyA. evI rIte bIjA pahore ziyAlaNIe muninA sAthalanuM bhakSaNa karyuM. te paNa munie "A jIva tRpti pAme." ema dhArI tenA upara dayA karI. trIje prahare ziyAlaNae muninA udaranuM bhakSaNa karavA mAMDayuM. te vakhate paNa munie emaja ciMtavyuM ke "te mhArA udaranuM bhakSaNa karatI nathI, paNa hArA pUrvabhavanA saMpAdana karelA karmane bhakSaNa kare che, cothe prahare te mahAtmA mRtyu pAmIne nalinI gulama vimAnamAM addhivaMta devatApaNuM utpanna thayA, Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) zrI vaSimaMDala vRtti uttarAI .. "A mahAkaSTa karanArA ane sarvadhArI muni vaMdanA karavA yogya che." ema dhArI devatAoe turata temanA dehane mahimA karyo. have ema banyuM ke avaMtisukamAlanI batrIsa strIo ke jemanAM mana pitAnA patine viSe hatA te strIo, gurU pAse pitAnA patine na dekhI zrI suhastasUrine pUchavA lAgI. "he bhagavan! amArA pati kyAM che, te amane kaha?" zrI suha stI sUrie, kRtanA upayogathI avaMtisukumAlanI sthiti jANI te strIonI AgalA sarva vAta kahI. pachI zekathI vyAkula thaelI sarve strIoe pitAnA ghare jaI bhadrAnI Agala te sarva vRttAMta kahyuM. avaMtisukamAlanI mAtA bhadrA paNa prabhAta sarva vahunI sAthe kaMtherikAthI vyApta evA masAnamAM jaI. tyAM nirUtya dizAmAM ziyAlaNI kheMcI gaelI evA pitAnA putranA kalevarane joI vahuonI sAthe bhadrA rUdana karavA lAgI. bahu kAla rUdana karI tathA vilApa karI pachI pitAnI mele utpanna thaelA vairAgyavAlI bhadrAe ziprAnadIne kAMThe putranuM urdhvadehika karI, ghare AvI ane eka garbhiNI vahune ghera rAkhI bAkInI ekatrIza vahuo sahita pite zrI suharatI sUri pAse dIkSA lIdhI. pachI gaNiI vahue eka putrane janma Ape. te patre avaMtisukumAlanA mRtyune thAnake mahAkAla nAmane ane mahaTe jinaprAsAda karAvyuM. te lekamAM prasiddha thaye paNa te kAlAMtare mithyAtvIpaNuM pAme. bhagavAna suhastasUri paNa gya ziSyane pitAne ga7 seMpI pote anazana laI devaleka pratye gayA. 'zrIAryamahAgiri' ane 'zrIAryamuhasti' nAmanA dazapUrvadharonI kathA saMpUrNa. nivvuDhA jeNa tayA, pannavaNA sarvabhAvapannavaNA // tevIsaimo purisapavaro, so jayau sAmajjo // 180 // jemaNe sarva bhAvane prarUpaNa karanAra pannavaNa (prajJApanA) nAmane graMtha banAvyuM. te trevIsamA zyAmArya nAmanA uttama purUSa jayavaMtA varto. paDhamaNuoge kAsI, jiNacakkidasAracariapUvvabhave // kAlagasUrI bahuologaNuoge nimittaM ca // 181 // kAlakasUrie prathamAnuga ane kAnuga evA be graMtha karyA che. temAM prathamAnagane viSe jina, cakravatI ane dasA (dasAra kulamAM thaelA purUSa) nAM caritra ane pUrvabhave che. temaja kAnugane viSe ghaNuM nimitta kahyAM che. ajjasamudagaNahare, duilie pipaIpihosavvaM // sutatthacaramaporisi, samuThie tinikiikammA // 182 // Arya samudrasUri durbala eTale bahu prayAsa karavAmAM asamartha hatA. e kAra Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAsamita nAmanA surIzvarajInI kathA. (36) NathI gurUgya jUda le che ane gurU sUtra, artha ane pirisIthI uThe tyAre zive traNa vakhata vizrAMti, sevA vigere kare che. paheluM sUtranI vAcanA ApI rahe tyAre, bIjuM arthavAcanA thaI rahyA pachI ane trIjuM saMthArA vakhate ema anukrame jANI levuM. sadANagaMti bhaMDaya-pamuhe dilaMta egamittassa // maMgussa na kiikamma, naya visu dhippaI kiMcI // 183 // gurUnI mAphaka zrI maMgusUrijI, AhAra judo letA nathI ane vizrAmaNuM paNa karAvatA nathI. ane bhaktithI pUchatA zrAvakane gaMtrI ane bhaMDaka AdinA daSTAMtathI kahetA hatA ke "majabuta bhAjana tema majabuta gADIne saMskAranI jarUra nathI. jADasare sIhAgirI, varasIsA Asi jassime curo|| dhaNagiri there samie vaire taha arihadinnea // 184 // te jAtismaraNavAlA siMhagirisUri jayavaMtA varte ke je sUrinA 1 dhanagiri, 2 sthavira samita, 3 vaja, ane ahaMdina, evA cAra zreSTha ziSya hatA. sumiNe pIo payapuna-paDiggaho jassa harikisoreNa // sirivairasamAgamaNe, taM vaMde bhadguttaguruM // 185 // zrIvAsvAmI bhaNavA AvatA hatA te samaye je sUrie ravamamAM pAtrama viSe bharelA dudhane siMhane bAlaka pI jato dITho hato. te zrI bhadragupta gurUne huM vaMdanA karuM . kannAvinaMtaridIva-vAsiNo tAvasAvi pavvaiA // jassAisaya darcha, taM samiaM vaMdimo samizra // 186 // kaNuM ane bINA nAmanI be nadIone madhyabhAga ke je dvIpa kahevAte hato temAM nivAsa karIne rahelA tApasa paNa jemanA atizayane joI sAdhu thayA, te zrI Aryasamita gurUne huM vaMdanA karuM . * 'zrIAryasamita' nAmanA sUrIzvarajInI kathA. * AbhIra dezamAM acalapuranI samIpe kannA ane binA nAmanI be nadIono madhyabhAga ke je brahmAdvIpa nAme oLakhAto hato tyAM pAMcase tApase rahetA hatA. teomAM je mukhya tApasa hato te lepavAlI pAvaDIo upara caDI binA nadIne utarI gAmamAM pAraNuM karavA jatA. " A tApasa bahu tapazaktivAlA che." ema dhArI bahu mANaso tenA bhakta thayA. pachI te mANase zrAvakenI niMdA karatA ane kahetA ke tamArA gurUonI madhye keI A atizayavAle Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) zrIrAmiDalavRtti uttarAddha, che? te uparathI zrAvakee vAsvAmInA mAma AryasamitasUrine teDAvyA ane sarva vAta kahI. sUrie kahyuM. "tApasanI e kAMI tapazakti nathI paraMtu pAlepanI zakti che." pachI sUrinA kahevA uparathI upAya zodhI kADhI zrAvakee te tapasvIne pitAne tyAM bhejananuM AmaMtraNa karyuM. ghera AvelA tApasane zrAvakee AdarathI paga dhovA pUrvaka bhajana karAvyuM ane satkAra karyo pachI sarve zrAvake te tApasanI sAthe nadIne kAMThe gayA. tyAM je te tApasa jalamAM cAlavA lAge te te buDavA paNa lAge, tethI tenI niMdA thaI. evAmAM tyAM Arya samitisUri AvyA. temaNe lokane baMdha karavA mATe nadIne kahyuM. "he binA nadI ! hAre hArA sAme pAra javuM che." munie ATaluM ja kahyuM. teTalAmAM te nadInA banne kAMThA ekaThA thaI gayA, tethI sUri sAme tIre gayA. leke paNa baha Azcarya pAmyA. pachI nagaravAsI lokothI viMTalAelA sUri pilA tApasa pAse gayA. tyAM temane dharmopadeza daI, pratibodha pamADI dIkSA ApI. pachI zrAvake "A cUrNaprayAga che paraMtu teonI tapazakita nathI." ema dhArI jinazAsananI prabhAvanA karatA chatAM nagara madhye AvyA. te divasathI te rathAna "brahmadIpikA zikhA." evA nAmathI prasiddha thaeluM che. 'zrIAryasamita' nAmanA sUrIzvarajInI kathA saMpUrNa. vesamaNassa u sAmANio, cuo vagguravimANAo // jo tuMbavaNe dhanagiri, ajjha sunaMdAmuojAo // 187 // kuberane sAmAnika devatA valaguvara vimAnathI cavI tuMbavana saMnivezane viSe sunaMdAthakI pUjya evo dhanagiri nAme putra thayo. tuMbavaNasaMnivesAo, niggayaM piyasagAsamullINaM // chamAsiaM chasujuaM, mAUisamaniaM vaMde // 188 // tabaka saMnivezathI nikaLelA, pitAnI sAthe jhoLImAM rahelA cha mAsanA, chakAya jIvanI yatanA karanArA ane mAtA sahita evA zrI vajI svAmIne huM vaMdanA karuM . jo gujjhagehiM vAlo, nimaMtio bhoyaNeNa vAsaMte // nicchai viNIaviNao, taM vairarisiM namasAmi // 189 // mahAvinayavaMta vAsvAmI jo ke bAlyAvasthAvALA hatA te paNa varSARtumAM zAka devatAe bhejana mATe nimaMtraNa temaNe te devatAnA pIMDanI IcchA karI nahi. te zrI vAsvAmIne huM namaskAra karuM chuM. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsavAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA (37) ujjeNIe jo jaMbhagehi, ANakhiuNa thuamahio // akhINamahANasiaM, sIhagiripasaMsiaM vaMde // 190 // ujajayinI nagarImAM jaMga devatAe jemanI parIkSA karI gaganagAminI vidyA ApavApUrvaka prazaMsA karI, te akSaNa mahAnasazaktivALA ane siMhagiri gurUe prazaMsA karelA vajasvAmIne huM vaMdanA karuM chuM. jassa aNunAe vAyaga-taNeNa dazapuraMmi nayaraMmi // devehiM kayA mahimA, payANusAriM namasAmi // 191 // jenA vAcakapadanI anujJAmAM devatAoe jemane dazapura nagaramAM mahimA karyo te padAnusArI labdhivALA zrI vAsvAmIne huM namaskAra karuM . jo kannAi dhaNeNa ya, nimaMtio juvvaNaMmmi gihivadruNA // nayaraMmi kusumanAme, taM vairarisiM namasAmi // 192 // jemane yuvAvasthAmAM kusumapura nAmanA nagaramAM gRhapatie dhana ane kanyA mATe nimaMtaryA hatA, te zrI vajasvAmIne huM namaskAra karuM chuM. jeNuddhariA vijjA, AgAsagamA mhaaprinaao|| vaMdAmi ajjavairaM, apacchimo so suaharANaM // 193 // jemaNe AkAzagAminI vidyAne mahAparijJAthakI uddhAra karyo ane je chellA zratadhara thayA hatA, te zrI vajasvAmIne huM vaMdanA karuM chuM. mAhesarIu sesA, puriaM niA huAsaNagihAo // gayaNayalamaivaittA, vaireNa mahANubhAveNa // 194 // mAhezvarapurIne hatAzana vanathI zeSa kulAdika je svAmIjI AkAza mAge nagarImAM laI gayA te mahAnubhAva zrI vajasvAmIne huM namaskAra karuM chuM, ., jassAsI veuvia-nahagamaNapayANusAriladdhio // taM vade jAisaraM, apacchimaM suaharaM vairaM // 195 // jemane vekiya labdhi, AkAzagAminI ane padAnusArI labdhio prApta thaI hatI, te jAti samaraNa :lA mRtadhara vajasvAmIne huM vaMdana karuM chuM. nANAviNayappahANehiM, paMcahi saehiM jo suvihiANaM // pAuvagao mahappA tajjhasavairaM namaMsAmi // 196 // jJAna ane vinayAdi guNavAlA pAMcase sAdhuo sahita jemaNe pApagamana svIkAryuM. te vAsvAmIne huM namaskAra karuM chuM. karuNAi vairasAmI, jaM ujjhia uttamaThamallINo // ArAhiaM lahuMteNa khuDDaeNaMpi saMteNaM // 197 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (372) zrISimaMDala vRtti-uttarAddha, vajasvAmIe dayAthI je yuvakane tyajI daI anazana svIkAryuM, uttama evA te kSullake paNa turata anazana laI potAnA AtmAne sAthe. jassaya sarIrapUaM jaM kAsi rahehiM logapAlAo // teNa rahAvattagirI, ajjhavi suvissaojAo // 198 // je yuddhakanA zarIranI pUjA ratha upara beThelA lokapAlAo karI, ke jethI te parvata "rathAvartagiri" evA nAme Aja sudhI leka prasiddha thayela che. sopArayaMmi nayarami-vayarasAhAviNaggAyA jtto|| __siri vairasAmi sIsa, taM vaMde vairasenarisiM // 199 // zrIvAsvAmIe potAnA ziSya vAsenasUrine mahA durmikSa kAlamAM sAdhunA bIjane uddhAra karavA mATe sepAraka nagaramAM mekalI dIdhe, ke je vajasenathI vAsvAmInI eka zAkhA utpanna thaI. te zrIvAsvAmInA ziSya vajasena sUrine huM vaMdanA karuM chuM. * 'zrIvajrasvAmI' nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA *mAlavadezanA AbhUSaNa rUpa tuMbavana nAmanA gAmane viSe dhanavaMta evA dhanagirie pitAnI sunaMdA nAmanI garbhiNI strIne tyajI daI dIkSA lIdhI. sunaMdAe avasare putrane janma ApyuM. te vakhate putre sunaMdAnA mukha thakI pitAnA pitAnI dIkSAnI vAta sAMbhalI. tethI te putrane turata jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI te bAlaka pitAnI mAtAne udvega pamADavA mATe niraMtara revA lAge, te ema dhArIne ke " mahArA revAthI udvega pAmelI hArI mAtA mane tyajI deze." anukrame te bAlaka jeTalAmAM cha mAsane thaye teTalAmAM dhanagiri vigere baha sAdhuenA parivAra sahita uttama yuktinA jANa evA zrI siMhagiri gurU te tuMbavana nAmanA gAma pratye AvyA. pachI dhanagiri muni, bhikSA levA mATe gAmamAM javA taiyAra thayA, eTale temane gurUe kahyuM ke "Aje tamane sacitta athavA acitta je kAMI male te tamAre levuM." pachI dhanagiri muni, bhikSA mATe gAmamAM pharatA pharatA sunaMdAnA ghara pratye AvyA. te vakhate putrathI uga pAmelI sunaMdAe kahyuM ke "he sAdhuziromaNi ! tame A putrane laI jAo." dhanagiri munie turata te putrane laI jheLImAM nAkhI, sunaMdAnA gharathI bahAra nikalI, gurU pAse AvI ane gurUnA hAthamAM mUkyuM. bALakane hAthamAM mUkatAMja gurUne hAtha namI gaye tethI "A vajA samAna bhAravAla che " ema kahI harSita cittavAlA gurUe te bAlakanuM vaja evuM nAma pADayuM. mahAsatInA upAzrayamAM zrAvikAo vaDe pAlana karAte te bAlaka pAraNAmAM rahyo te agIyAra aMga bharyo. jene mATe kahyuM che ke Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsvAmI nAmanA aMtima dazapUva dharanI kathA. (373) jemaNe phakta cha mAsanI avasthAmAM cAritra levAnI IcchA karI, jemaNe pAraNAmAM sUtA sUtA zAstrane abhyAsa karyo, jemaNe traNa varSanI avasthAmAM saMyama svIkAryo ane jemaNe bAlyAvasthAmAM sAdhuonA samUhane abhyAsa karAvyo. " zayAtarIoe lAlana pAlana karela ane alaMkRta karelA vajane traNa varSane thaelo je sunaMdAe sAdhvI pAse putranI mAgaNI karI ke " A putra hAre che mATe te mane sepi." sAdhvIoe kahyuM. "ame tamArA mAtA putrane saMbaMdha jANatAM nathI. he anaze amane te gurUe seMpe che, teTaluMja phakta jANIe chIe. " ema kahI sAdhvIoe sunaMdAne putra se nahIM. pachI sunaMdA pite te sAdhvI. onA upAzrayamAM jai dhAvamAtAnI peThe harSathI stanapAnAdi vaDe putrane lADa laDAvavA lAgI. valI teNIe manamAM ema dhAryuM ke " jyAre dhanagiri muni gAmamAM Avaze tyAre huM balAtkArathI putrane laIza. " vajakumAra traNa varSano thayo evAmAM kAryakAnA jANe dhanagiri vigere sAdhuo tyAM AvyA. sunaMdAe dhanagirine kahyuM. "mane mahAre putra pAchA Apo." dhanagirie tene putra Ape nahIM paNa ulaTuM ema kahyuM ke " are mugdha ! teM putra amane ApI dIdhuM che chatAM atyAre bebhAnathI mAge che ke zuM ? vamana karelA annanI peThe te putrane tuM pAcho levAne kema Irache che ? jema vecI dIdhelI vastu uparathI pitAnuM svAmIpaNuM jatuM rahe che, tema ApI dIdhelI vastu uparathI paNa pitAnuM svAmIpaNuM nAza pAme che. te te putra ApI daI parasvAdhina karyo che. te have tuM tene na mAga. chevaTa banne pakSane maheThe vivAda thaye. temAM mANasoe kahyuM ke " A vivAdane rAjA niveDo lAvaze. pachI potAnA svajano sahita sunaMdA rAjasabhAmAM gaI, sarva saMghasahita dhanagiri muni paNa rAjasabhAmAM AvyA. rAjAnI DAbI bAjue sunaMdA beThI ane jamaNI bAjue saMgha sahita dhanagiri vigere sAdhuo beThA. bhUpatie banne pakSanI vAta sAMbhalI kahyuM ke "e bAlaka belAvavAthI jenI tarapha jAya tene seMpavAmAM Avaze, " rAjAnA A nyAyane bane pakSanA lokoe mAnya karyo. paraMtu emAM e prazna uThe ke "e bAlakane paheluM keNa bolAve ? " nagaravAsI lokoe kahyuM ke " hamaNAM e bAlaka sAdhuonA saMgane lIdhe temanA premamAM baMdhAI gayA che mATe te temanuM vacana ullaMghana karaze nahIM, tethI te bAlakane prathama tenI duSkarakAriNI mAtA belAve. kahyuM che ke mahATA purUne strIo anukaMpA pAtra hoya che. " pachI sunaMdA, bAlakane krIDA karavA yogya ramakaDAM ane vividha prakAranAM bhakSya padArtho dekhADIne kahevA lAgI. "he vatsa ! huM hArA mATe A hasti vigere ramakaDAM lAvI chuM. tene tuM grahaNa karI hArI AzA pUrNa kara. he bAlaka! A Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4) mItraSimaDala vRtti-uttarA sAkara, lADu, drAkha ane mAMDA vigere bahu khAvAnA padArtho che temAMthI tane rUce te grahaNa kara. he vatsa ! svAmIe tyajI dIdhelI ane tuMja eka jene AzrayabhUta che evI nirAdhAra je huM tenI pAse AvIne tuM mane harSa pamADeya, harSa pamADaya. " mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI jANu e vajakumAra "mAtAe karelA upakAra rUpa devAthI kaI purUSa chuTI zakatA nathIema dhArI vicAravA lAge ke "je huM mAtA upara dayA karI saMghanI upekSA karIza te nice mane saMsAra bahu lAMbe thaze. nahi te laghukarmavAlI hArI dhanya mAtA dIkSA leze." Ama dhArI gIMdranI peThe vajakumAra pitAnA sthAna taraphathI mAtA tarapha gaye nahIM. pachI rAjAe sunaMdAne kahyuM. "he sunaMde! have tuM jA, kAraNa te bolAvyA chatAM paNa jANe krodhathIja hAyanI? ema hArA tarapha AvyuM nahIM." avasara AvyuM jANuM dhanagirie hAthamAM raharaNa laI thaDA akSarathI kahyuM ke "vatsa! je dIkSA levAmAM hAruM citta hoya ane tuM tattvane jANa heAya te meM ApelA A rajoharaNane aMgIkAra kara." muninAM AvAM vacana sAMbhalI uMcA karelA hAthavAle vajakumAra bAlahastinI peThe paganI ghugharIone zabda karate jIte dhanagiri tarapha cAlyo. nirmala manavAlA vajakumAre pitAnA khelAmAM besI lIlA mAtramAM temanA dharmadhvajane pitAnA hAthamAM lIdho. pachI kheda pAmelI ane glAni pAmelA mukhavAlI sunaMdA pitAnA cittamAM uttama buddhivaDe vicAravA lAgI ke "hArA baMdhue dIkSA lIdhI, patie pravajyA aMgIkAra karI ane have putra paNa dIkSA leze. te pachI huM paNa cAritra aMgIkAra karuM. hamaNAM hAre nathI pati ke nathI baMdhu, valI putra paNa nathI. tethI grahavAsa karatA tapasyA levI eja mahAre zreyakArI che. A pramANe vicAra karI sunaMdA pitAne ghare gaI ane dhanagiri vigere sAdhuo vajakumArane laI upAzraye gayA. vajakumAre teTalA varSa sudhI (traNa varSa paryata) stana pAna karyuM. pachI teNe te tyajI dIdhuM. siMhagiri gurUe tene pharI dhvIone seve pachI sunaMdAe pote pUrvanA puNadayathI teja sugurUnA gacchane viSe dIkSA lIdhI ane vairAgyathI bahu tapa karavA lAgI. abhyAsa karatI evI sAdhvIonA mukhethI sAMbhalIne sarva labdhinA samudra rUpa evA bhagavAna vajasvAmI agIyAra aMga bhaNI gayA. vajasvAmI ATha varSanA thayA tyAM sudhI te, sAdhvIonA upAzraye rahyA. tyAra pachI munio temane pitAne upAzraye laI gayA. ekadA zrI siMhagiri gurUe avaMti nagarI pratye javA mATe prayANa karyuM. evAmAM raste eka divasa megha akhaMDa dhArAthI varSavA lAgyuM. eTale bAla muni vajasvAmI vigere sAdhunA parivAra sahita gurUe kaI eka yakSa maMDapamAM nivAsa karyo. have vajakumArane ke pUrva bhavane mitra jAzaka devatA hatA, teNe te vakhate Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vajUsvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadhanI kathA (pa) vajakumAranA sattvanI parIkSA karavA mATe vANipharUpa vikULyuM. eTaluM ja nahi paNa uttama uMTa ane azva bAMdheluM, gaNakathI vyAsa, gADAonA maMDalavAluM, amRta samAna rAMdhelA annanA pAtrovAluM jamatA evA bahu mANasevALuM Ama tema pharI rahelA cAkaravALuM ane devatAonA nivAsasthAna rUpa sArthavAha maMDala vikULyuM. varSAda baMdha thayuM eTale te bhUMbhaka devatA ke jeNe vaNika rUpa dhAraNa karyuM hatuM te, sUri pAse jaI jhaTa vaMdanApUrvaka bhikSAne arthe nimaMtraNa karavA lAgyA. sUrie vRSTine sarva prakAre baMdha thaelI joI vajAsvAmIne bhikSA levA javA mATe AjJA ApI. pachI vAsvAmI AvazyakI kriyA karI bIjA sAdhusahita IpathinuM dhyAna karatA chatA gocarI levA cAlyA; paNa raste bahu jhINI pharI paDatI joI apakAyanI virAdhanAthI bhaya pAmIne pAchA valyA. pachI pelA bhaka devatAe te jhINI pherIne paNa baMdha karI "have vRSTi thatI nathI." ema kahI vajAsvAmIne bolAvavA lAgyA. vajAravAnI vRSTine baMdha thaelI joI bhakatapAnAdithI mane hara evA te devatArUpa sAthe vAhanA AvAsasthAna pratye gayA. tyAM te sAthe vAha bhakitathI vahorAvatA evA sarasa bhakatane jeI vajAsvAmIe dravya kSetrAdithI upayoga daI vicAryuM ke "A asaMbhavita evA keholA vigerenuM zAka emaNe kayAMthI karyuM? A avaMti dezamAM te te svAbhAvika rIte thatuM ja nathI, te pachI A varSARtumAM tenI vAta paNa zI karavI ! valI A dAtAranA paga pRthvIne sparza karatA nathI, temaja tenI draSaTa paNa nimeSarahita dekhAya che. A devapiMDa vratadhArIone kalpata nathI, mATe huM te bhakata pAna vahAryA vinA ja hArA gurU pAse jAuM" AvI rIte vicAra karI vajAsvAmI bhikSA lIdhA vinA jeTalAmAM pAchAvalyA, teTalAmAM vismaya pAmelA devatAe pragaTa thaIne kahyuM. "ame tamArA pUrva janmanA mitro bhaka devatA chIe. tame amArA mitra hovAthI tamane jovA mATe ahIM AvyA chIe." pachI chuMbhaka devatAe pote karelA kapaTanA daMDarUpa vAsvAmIne vaikriyalabdhi nAmanI vidyA ApI. ekadA zrIvAsvAmI jekTa mAsamAM bahibhUmine viSe vihAra kaztA hatA, te vakhate paNa vaNikarUpane dhAraNa karanArA tenA teja bhakadevatAe ghebara vahorAvavAnuM nimaMtra traNa karyuM. vajAsvAmI tenA nivAsasthAne AvyA paNa sAvadhAna manavAlA temaNe pUrvanI peThe tene devapiMDa jANI lIdhe nahi tethI saMtoSa pAmelA cittavALA te bhaka devatA pitAnA pUrvabhavanA mitra vajasvAmIne AkAzagAminI vidyA ApI pitAne sthAnake gayA. pitAnA ga7 mathe vihAra karatA vadhAsvAmIne padAnusArI labdhivaDe ekAdazAMgI sthira thaI. siMhagiri sUri bIjA ziSyone je bhaNAvatA ke je vajasvAmI nahotA bhaNyA te paNa uttama buddhivALA vajakumAra dhArI letA. jyAre AcArya, vajasvAmIne bhaNavAnuM kahetA, tyAre te nikAlanI peThe kAMIka gaNagaNa Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana ( 376). zrI gAmilari-uttarAddhi. karatA, gurUnI AjJAnA bhaMgathI bhaya pAmatA ane pitAnA vIryane prakAza nahi karatA evA te vajasvAmI, kAMIka aspRSTa uccAra karatA chatA bIjAnA pAThane sAMbhaLatA hatA. ekadA madhyAhe sarve sAdhue gocarI levA gayA ane gurU kAyaciMtA mATe hAra gayA. te vakhate vAsvAmI ekalA upAzrayanuM rakSaNa karatA hatA. avasara mA tethI temaNe sarve sAdhuonI upadhi pitAnI AsapAsa mUkI pite gurUnI peThe tenI maLe besI gaMbhIra madhura svarathI ekAdazAMgInI vAcanA ApavA lAgyA. evAmAM dUrathI AvatA evA gurUe te sAMbhaLyuM. vAcanAne zabda sAMbhaLI gurUe upAzrayanA bAraNA pAse AvI vicAryuM ke "zuM Aje sAdhuo gocarI laI vahelA AvyA? nizca gocarI laI AvelA sAdhuo hArI vATa jotA svAdhyAya karavA lAgyA jaNAya che." bolyA vinA kSaNa mAtra ubhA rahI ane vicArIne pachI vAcanA ApatA evA bAla sAdhu vajAsvAmInA zabdane temaNe oLakhe. ekAdazAMgIne pitAthI AgaLa abhyAsa karanArAne te vAcanA Ape che tyAre teNe garbhamAMja rahIne abhyAsa karyo che ke zuM? kharekhara A amane maheTuM Azcarya thayuM che. jyAre huM tene bhaNAvuM chuM tyAre te te ALasa kare che. tethI ame tene bhaNavAmAM ALasu mAnI dhikArIe chIe." A pramANe vicAra karatA siMhagiri gurU pite prasanna thayA. ane AgaLa jatA ubhA rahyA, te ema dhArIne ke "pitAnI vANI amArA sAMbhaLavAthI zaMkA pAmela e bALaka lajajA na pAme." pachI gurUe hoTa zabdathI nadhikIne uccAra karyo. gurUnA te zabdane sAMbhaLI vajAsvAmI tarata pitAne AsanethI uThI gayA ane maMda gatithI AvatA evA gurU jeTalAmAM aMdara nahotA AvyA teTalAmAM temaNe sarva upadhi jema hatI tema si sene sthA nake mUkI dIdhI. pachI saraLa svabhAvavALA teNe gurUnA caraNanI pramArjanAdi bhakti karI. A bALakanA mahAbhyane nahi jANanArA bIjA sAdhuo bALakanI saMsArane bhaya ApanArI avajJA na kare." ema rAtrIe vicAra karI sUrie ziSyone kahyuM ke huM amuka gAme jAu chuM. tyAM hAre be traNa divasa rahevuM paDaze." sAdhuoe gurUnI pAse AvIne kahyuM ke "he gurU ! amane vAcanA keNu Apaze." gurUe kahyuM. "tamAre vAcanAcArya (tamane vAcanA ApanAro) vA thaze." ziSyoe te gurUnA vacanane bhaktithI aMgIkAra karyuM. bIje divase savAre gurU bIje gAma gayA, eTale sAdhuoe pitAnuM Avazyaka karma karI vAcanA levA mATe vAsvAmIne ucca Asane besAryA. guNI evA vAvAmI paNa gurUnI AjJAthI te ucca sthAnake beThA ane sAdhuo, temanI gurUnI pike vinaya bhakti karavA lAgyA. pachI vAsvAmIe sarve sAdhuone paNa vAcanA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vajasvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. ( ka77) ApI. vajasvAmIe, maMdabuddhivALAone paNa thoDA divasamAM eTalI vAcanA ApI ke je vAcanAne pUrve bahu divasa lAgatA. ati jaDane viSe paNa amegha vacanavALA vajIsvAmIne je gaNavAsI kayA kayA sAdhuo vismaya nathI pAmyA? sAdhuo paraspara vicAravA lAgyA ke "je sUri, ahiM AvatAM vAra lagADe te ApaNe vasvAmI pAse zrutaskaMdhane samApta karIe. sAdhue vAsvAmIne gurUthI adhika guNavALA mAnavA lAgyA. uttama purUSa, pitAnA gurUe dIkSA ApelA zreSTha guNa purUSane joI harSa pAme che. sUri vicAravA lAgyA ke "ATalA divasamAM amAsa parivArathI vajInA guNa jANI zakAyA nahi. ema vicArI sUri kahele divase pAchA AvyA. vajasvAmI sahita sarve munioe temanA caraNamAM namaskAra karyA. pachI gurUe sarve sAdhuone "tamArA svAdhyAyane nivAha thAya che ke ?" ema pUchayuM eTale sAdhuoe "ApanA caraNanA prasAdathI sAra thAya che" ema kahyuM. vaLI sarve ziSyoe namaskAra karI gurUnI vinaMti karI ke " ApanI AjJAthI vAsvAmI amArA vAcanAcArya thAo. amoe vajIsvAmInA guNo Aje ghaNe divase jANyA che. bAla chatAM paNa te hamaNa amane ApanA caraNasamAna dekhAya che. " zrI siMhagiri sUrie kahyuM " bhale tame vajI pAse vAcanA le. kAraNa e che bAlaka paNa haMmezAM vidyAthI vRddha jANavA. ame gAma javAnA miSathI tamane gurU tarIke seMgyA hatA, tenuM kAraNa eja ke tame temanA AvA AzcaryakArI guNanA jANuM thAo. kAraNa-phakta sAMbhaLavAthI ja eNe abhyAsa karyo che-ema na hoya to e vAcanAcAryanI padavIne yogya na hoya. he sAdhuo ! tamAre tene sAra kaha5vAlA ane upAsanA karavA yogya jANa. kAraNa e sarvottama padavIne yogya che." . pachI udAra buddhivAlA gurUe vajasvAmIne je je zrata nahotA bhaNyA, te te temane arthasahita bhaNAvyA. vajasvAmIe paNa gurUne phakata sAkSI mAtra rAkhI darpaNane viSe pratibiMbanI peThe sarva siddhAMtane abhyAsa karyo. zrI vajasvAmI bahu kAle evA bahuzruta dhArI thayA ke te gurUnA paNa na bhedI zakAya evA saMdeha rUpa ghaDInA phADI nAkhavAmAM mugarapaNAne pAmyA. jema lIlA mAtra karI aMjalImAM ja levAya tema vrajasvAmIe eTale abhyAsa karyo ke temaNe phakata gurUnA hRdayamAM draSTivAda rahevA dIdhe. anyadA gAme gAma ane nagare nagara pharatA evA siMhagiri AcArya pitAnA sAdhuo sahita dazapura nagara pratye AvyA. tyAM temaNe vicAryuM je "atyAre daza pUrvanA dhAraNahAra bhadragupta AcArya ujjayinI nagarI pratye rahe che temanI pAsethI te dazapUrva grahaNa karavAM joIe. A vakhate padAnusArIlabdivALe vaja ekaja vidyAdAna karavA gya che. mATe vajane huM te dazapUrvanA jANu sUri Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 378 ) zrIRSima'DalavRti-uttarAddha ra pAse meAkaluM." A pramANe vicAra karI siMhagiri sUrie vajrasvAmIne kahyuM ke huM uttama vajra ! tuM ujjayinI nagarImAM rahelA bhadragupta AcArya pAse jai dazapUrvanA abhyAsa kara. mhArI AjJAthI tuM tyAM dazapUrvanA abhyAsa karI ahIM Avaje. tane zAsanadevI niraMtara sahAya thAo ane thArA mukhathI amArA gacchane viSe dazapUrva vistAra pAmeA." gurUe evI rIte AjJA karI eTale vaja, vizAlA nagarI pratye gayA. vajasvAmI je divase vizALA nagarIne viSe AvavAnA hatA teja rAtrImAM nizcita manavALA zrI bhadragupta gurUe eka zubha svasa dIThuM'. te emake jANe kAI paradezathI AvelA mANase jhaTa mhArA hAthamAMthI dudha bhareluM pAtra lai pote tRptiparyaMta pIdhuM, ane te saMteASa pAmyA." gurUe svanI vAta potAnA ziSyAne kahI, tethI teo potAnI buddhi pramANe judA judA vitarka karI tenA atha vicAravA lAgyA. pachI rAtrI nagarInI bahAra rahIne savAra thatAM vasvAmI vidhipUrvaka zrI bhadragupta sUrinA upAzraye AvyA. zrI bhadragupta munIzvara dUrathI AvatA evA vajasvAmIne joI harSathI bahu ullAsa pAmyA, eTaluMja nahi paNa prasiddhinA samAna vajranI AkRti joi temaNe " A pAte vA che." ema manamAM nizcaya karyo. pachI vaMdanA karatA evA vajrasvAmIne zrI bhadragupta AcArye sASa pAmI peAtAnA kheALAmAM esArI A pramANe kahyuM. " huM mahAbhAga ! tuM bhale AvyeA. hArUM tapa nividmapaNe varte che teA kharUM? he vatsa thArA gurU kuzaLa che? hArUM ahIM AvavuM zA kAraNathI thayuM che ?'' zrI vajrasvAmIe bhadragupta sUrine namaskAra karI, hAtha joDI ane peAtAnA mukha ADI muhapatti rAkhIne kahyuM, " Ape svAgatAdi je je mane pUchyuM, te gurUnA caraNa prasA dathI temaja vate che. huM... gurUnI AjJAthI ApanI pAse dazapUrvanA abhyAsa karavA AngeA chuM, mATe Apa mhArA upara kRpA karI mane vAcanAdAna Apo." pachI zrI bhadragupta AcArye vasvAmIne dazapUrva bhaNAvyAM temAM gurUne jarApaNu kaleza thayA nahi ane vajrasvAtI dazapUrvI thayA. zrI bhadragupta gurUe vajasvAmIne kahyuM, ke " he vatsa ! have tuM jhaTa thArA gurU pAse jA. kAraNa je mahAtmAe jyAM zAstranA abhyAsa karavAnA AraMbha karyo hAya, te manasvI purUSa te peAtAnA gurUnI AjJA svIkAravI joie." zrI bhadragupta gurUe AvI rIte AjJA karI eTale sa MpUrNa dezapUrvanA jANu evA zrI vajrasvAmI temane namaskAra karI peAtAnA gurU zrI siMhagiri sUri pAse AvyA. zrI sigiri sUrie potAnI pAse AvelA vajasvAmIne te vakhate sava saMghanI samakSa pUrvanI AjJA karI teja vakhate vajasvAmInA pUrva bhavanA mitra jAlaka devatAe puSpavRSTi vigere pragaTa mhATu prAtihAya karyuM. zubha AzayavALA zrI siMhagiri sUri, bhusvAmIne potAnA gaccha soMpI pote anazana lai svarge gayA. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvasvAmI' nAmanA aMtima dazapU dharanI kathA ( 379) pachI pAMcase sAdhuonA parivAra sahita zrI vajrasvAmI bhavya janAne pratibAdha karavA mATe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. sUrIzvara zrIvasvAmI potAnA vihArathI pRthvIne pavitra karatA chatA jyAM jyAM vihAra karavA lAgyA tyAM tyAM temanI AvI rIte prazaMsA thavA lAgI ke " ahA emanuM ujjavaLa evuM zIla AzcaryakArI che, leAkeAttara zruta paNa AzcaryakArI che. pavitra evuM sAbhAgya ane lAvaNyatA paNa tevAMja Azcarya utpanna karanArAM che," '' have pATalIpura nagarane viSe kuberanA sarakhA dhanavaMta, lAkamAM sa`thI prasiddha ane sarva uttama guNAthI zreSTha evA dhana nAme zreSThI vasatA hatA. tene kimaNI samAna rUpALI, ceAvanAvasthAnI sapattine pAmelI ane sarva prakAranI uttama vastunA AzrayarUpa rUkimaNI nAme putrI hatI. ekadA te zreSThInI cAnazAlAmAM zrI vasvAmInA gacchanI keTalIka sAdhvIoe nivAsa karyo hatA. te sAdhvIe humezAM zrI. vasvAmInA satya guNAnI stuti karatI hatI. kahyuM che ke gurUnA guNunI stuti karavI e eka svAdhyAya tathA Avazyaka samAna che. zrI vasvAmInA uttama guNAne sAMbhaLI harSa pAmelI rUkimaNIe zrI vajrasvAmIne peAtAnA pati icchatAM chatAM evI pratijJA karI ke "jo vajrasvAmI mhArA pati thAya tAja mhAre bhAga bhAgavavA nahitara mhAre bhAgathI saryuM. kAraNa iSTa pati vinA zaiAbhA zA kAmanI? have trIjA je keAi mANusa, dhanazreNIne ghare te rUrUkamaNInuM haSathI mAgu karavA AvatA tenuM pAte rUkimaNI mhAM maraDI tiraskAra karatI. A vAtanI sAdhvIene khabara paDI tyAre temaNe rUkimaNIne kahyu ke " huM rUkimaNI ! tu kharekharI bhALI dekhAya che. kAraNa je tu rAgarahita evA yati vAsvAmIne varavAnI icchA kare che." phikamaNIe kahyuM " jo vajrasvAmI yati che teA huM paNa pratrajyA laiza. kAraNa je temanI gati te mhArI gati." evAmAM zrutanA samudra evA zrI vajIsvAmI vihArathI pRthvIne pavitra karatA chatA te pATalIpura nagarane viSe AvyA. rAjAe sUrinuM Agamana sAMbhalyuM, tethI te, peAtAnA piravAra sahita mhATI saMpattithI temane vaMdana karavA gayA. tyAM teNe AvatA evA svAmInI cAre tarapha ToLe ToLAM rahelA sarve munione tIvra tapanI saMpattie karIne rAjAnA sarakhA aMgavALA joyA. rAjA sarve munione kAMtivAlA, suMdara AkRtivALA ane prasanna evA joI vica ravA lAgyA ke " A sarve priyakArI khelanArA, yAnA samudra, samatA tathA amamatAnA pAtra temaja guNavaMta dekhAya che. AmAM vasvAmI keNu che ? te huM jANatA nathI. je sarva gacchanA adhipati che ane vaMdanA karavA yeAgya che. have huM zuM karUM ? kSaNa ubhA rahI teNe pUchayuM ke " huM pavitra tapodhana bhagavaMte ! tamArAmAM vajasvAmI kANu che te mane kaheA ? " sAdhuoe kahyuM. "he rAjan ! ame vajrasvAmInI pAse rahenArA chIe, tethI ame temanA samAna kema tArAo kyAM ane thaie ? Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) zrASiyakala vRtti uttarAI caMdramAM kayAM ? " rAjAe A pramANe sarve sAdhuone pUchatAM pUchatAM chevaTanA bhAgamAM rahelA ane atizayanA sthAna rUpa evA vajasvAmIne dIThA. jANe pitAnA mukuTanA ratnonA kiraNe rUpa jalapravAhathI jANe temanA caraNane prakSAlana karate hAyanI ? ema rAjAe traNa pradakSiNA karIne zrIvajIsvAmInA caraNamAM vaMdanA karI. sUrIzvara zrIvAsvAmIe, pitAnA parivAra sahita udyAnamAM vRkSanI chAyAmAM nivAsa karyo. rAjA paNa nagaravAsI leke sahita bhakti bhAvathI dharma sAMbhaLavA mATe tyAM jaI temanI pAse beThe. pachI bhagavAna zrIvAsvAmIe evI dharma dezanA ApI ke jethI rAjAdi sarve leke camatkAra pAmyA. rAjA dezanAne aMte sUrine praNAma karI pitAnA aMta:pura pratye gayA. tyAM teNe pitAthI strIonI Agala turata kahyuM ke "he priyAe ! zAstranA samudra rUpa zrIvAsvAmI gurU Aje udyAnamAM samavasayo che. meM amRtane paNa tuccha karanArI temanI dharma dezanA sAMbhalI ane zrAvaka dharma aMgIkAra karI pitAne janma saphala karyo che. mATe tame paNa zrIvajIsvAmIne vaMdana karavA mATe jhaTa jAo. " rAjAne A Adeza sAMbhalI zubha manavAlI sarve rANIo rathamAM besI pitAnA parivAra sahita zrI vajasvAmI pAse gaI. have ema banyuM ke mANasonA kahevAthI zrIvajasvAmInA Agamanane sAMbhalI rUkimaNuM paNa lajA tyajI daI ati priya evA pitAnA pitAne kahevA lAgI. che tAta ! jema badheya megha upara anurAga dhare che tema huM jenA guNa sAMbhalI baha anurAgavALI thaI chuM te mahimAnA Azraya rU5 zrIvajIsvAmI ahIM AvyA che. mATe jhaTa mane tyAM laI temane svAdhina kare. kAraNa buddhivaMta purUSoe sArA kAryamAM jarA paNa vilaMba karavo nahIM. "rukimaNInAM AvAM vacana sAMbhaLI harSa pAmele dhana zreSThI bIje divase koDa dravya sahita rUkimaNIne sAthe laI turata vajana svAmI pAse gaye. te vakhate zrIvajIsvAmInI dharmadezanA sAMbhalI bhaktivaMta leke paraspara ema spaSTa kahevA lAgyA ke " zrIvAjasUrIzvarane je susvara che tevuM je rUpa hata te nice dudhamAM sAkara malyA jevuM thAta. guNanA samudra rUpa zrIvajIsvAmIe nagarapraveza karavAmAM pitAnuM rUpa purane kSobha pamADe evA bhayathI pitAnI zakti vaDe te saMkSepa karI dIdhuM che. " lekanA AvA mane gata bhAvane tathA saMtApane zrIvAsvAmIe zrutajJAnanA upayogathI jA. pachI bIje divasa temaNe pitAnI labdhithI lakSmInA padmAsana sarakhuM sahastra dala kamala pragaTa karyuM ane pitAnuM svAbhAvika adbhata rUpa paNa pragaTa karyuM, tyAra pachI bhagavAna vajasUri haMsanI peThe te sahastra daLa kamala upara bIrAjyA. zrIvajasvAmInA nirUpama rUpane joI leke pitAnA mastakane dhUNAvatA chatA parama Azcarya pAmyA. leke kahevA lAgyA ke " zrIvajasvAmInuM A svAbhAvika rUpa ane tene malate Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA (381 ) teja uttama svara, suvarNa ane sugaMdha samAna zobhe che." rAjAe kahyuM. "he. bhagavad ! ApanI AkRti AvI virUpa kema hatI ? " gurUe kahyuM. "hArU svarUpa rAja Ione vikRti utpanna karanAruM hevAthI meM pitAnI zaktithI AvuM virUpa banAvyuM kahyuM che ke pApapravRtti saMsArane vadhAranArI che." pitAnI putrInuM pANI grahaNa karavAmAM vyagra cittavAlA dhana zreSThIe Agala besIne zrI svAmInI dharmadezanA sAMbhalI. dezanAne aMte dhanazreNIe hAtha jeDI zrIvAsvAmIne kahyuM. "he zreSTha munIzvara ! Apa A hArI putrIne pANIgrahaNa kare. he svAmI ! vivAha pachI hastamelApa vakhate huM Apane A aneka koDa dravya ApIza." zrIvAsvAmIe tene ajANa jANI hasIne kahyuM. "mahAre hArI kanyAnuM temaja koDa dravyanuM prajana nathI. kamalAnA regavAlAnI peThe mahAre viSayo viSa tulya che. madyapAna prathama bahu mISTa lAge che paraMtu pariNAme bahu duHkhakArI thAya che. hA ! mANasane ciMtavana karelA viSaya para bhavamAM paNa viSathI vadhAre anarthakArI thAya che. viSayene duHkhakArI mAnI huM tene zI rIte svIkAra karuM ? zuM pakaDAI gaelA cArathI keI paNa dravya cerI zakAya kharuM ke ? je puNyathI pavitra aMgavAlI tamArI kanyA hArA upara anurAga dharatI heya to meM grahaNa karelI tapasyAne te paNa svIkAre. je kulIna evI te tamArI putrI manavaDe karIne mane pitAne IcchatI hoya te te pitAnuM citta nizcayathI tapasyAne viSe sthApana kare. " A prakAranA zrI vajasUrIzvaranA kemala ane madhura vacanathI pratibaMdha pAmelI alpa karmavAlI rukimaNIe teja vakhate dIkSA lIdhI. te vakhate bIjA baha mANaso bhavika ja " nice A dharma kalyANakArI che, ke jemAM AvuM akiMcanapaNuM dekhAya che " ema vicArI pratibaMdha pAmyA. ekadA zrI bhagavAna svAmIe "mahAparijJA"nAmanA dhyayanathI uttama evI AkAza gAminI vidyAno uddhAra karyo ane kahyuM ke "A guhya vidyAthI utpanna thaelI zakti vaDe eTalI apratima zakti Ave che ke mANasa jaMbudvIpathI mAnasottara parvata sUdhI jaI zake che. A vidyA phakta hAre dhAraNa karI rAkhavI, paraMtu keIne ApavI nahIM. kAraNa have pachInA mANase alpa saMpattivALA ane alpa sattvavAlA thaze." jema makarasaMkrAtine viSe sUrya dakSiNadizAnA mArgathI uttara tarapha gamana kare che tema kayAreka zrIvAsvAmIe pUrva dizA taraphathI uttara dizAmAM vihAra karyo. A vakhate tyAM he dukAla paDela hovAthI bhojananI IcchAnA anubaMdhathI ati vidhura banelA leke dekhAtA hatA. pachI dukAlathI ati pIDA pAmelA ane dInamanavAlA sarva saMghe ekaThA thaI surIzvara evA zrIvAsvAmInI vinaMti karI ke " Apa kaI paNa rIte A du:kha rU5 samudrathI amAro uddhAra kare, ane Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (382). zrI vaSimaMDalavRtti uttaraddha saMghane mATe pitAnI vidyAne prayoga kyAre paNa dUSaNa pAmate nathI. " pachI vajIsvAmIe pitAnI vidyAnA prabhAvathI carmaratnanA samAna ane cakravatInA atizayanA sthAna rUpa eka hoTe paTTa vikrco. zrI svAmInI AjJAthI sarva saMgha, te vistAravaMta evA mahApaTTane viSe jhaTa beTho. pachI zrI vajavAmIe prerelI vidyAnI zaktithI te paTTa vAyue uDAlA AkaDAnA rUnI peThe AkAzamAM cAlyA. A vakhate zrI vajasUrine datta nAmane zayyAtara ke je prathama pANI levA mATe gayo hato te AvyuM. teNe joyuM te saMgha sahita AkAzamAM paTTane jAte je. tethI te turata leca karIne kahevA lAgyuM ke "he bhagavan ! huM pahele Apane zayyAtara hato ane hamaNAM sAdhamIka thayo chuM. mATe Apa hamaNAM hAre paNa uddhAra kare." AvI upAlaMbhabhita zayyAtaranI vANI sAMbhalI zrI vAsvAmIe tene leca karelo joI turata sUtrArthane saMbhAryo ke " je sAdhamikanuM vAtsalya karanArA hoya, je svAdhyAya karavAmAM tatpara hoya ane je tIrtha prabhAvanA karanArA hoya temane munirAje ApattimAMthI choDAvavA. A sUtrArtha manamAM yAda lAvI zrI svAmIe te zayyAtarane turata paTTa upara laI lIdho. vidyApaTTa upara beThele sarva saMgha vismayathI pRthvIne hAthamAM rahelA AMbalAnI peThe dekhate hate. mArge samyaphadraSTi devatAoe pUjana karelA, paTTa upara birAjamAna thaelA, paTTa upara beThelA zrI saMghane tatvanI dharmadezanA ApatA ane mArgamAM aneka caityane bhaktithI vaMdanA karatA evA zrImAna vajIsvAmI purikA nAmanI nagarI pratye AvyA. dhanathI pUrNa evI te nagarImAM haMmezAM sukAla hate. loko ghaNuM karIne uttama zrAvaka hatA. paNa tyAMne rAjA baiddhadhamI hatuM. te nagarImAM jaina ane bauddha leke haMmezAM paraspara spardhA karI devapUjAdi puNya kAryo karatA hatA. jena leke nagarImAM je je pUjAnA upayogamAM Ave tevI puSpAdi vastuo jotA te te adhika adhika mUlya ApIne jhaTa kharIda karatA. bAddha ke te pramANe puSpAdi vastuo jhaTa kharIda karatA nahIM, tethI biddha maMdIrone viSe pUjA bahu ochI thatI te uparathI lajajA pAmelA zrAddha lekee potAnA buddhadharmi rAjA pAse jaI vinaMti karI zrAvakane maLatAM puSpa baMdha karAvyAM. tethI zrAvakene bajAramAM eka paNa puSpa maLatuM nahIM. are bahu mUlya ApatA chatAM eka bahu nAnuM bITa paNa meLavavA teo samartha thayA nahIM evAmAM paryuSaNa parva samIpa AvyuM, tethI jinarAjanI upAsanA karanArA jena leke dIna mukhavAlA thaI rUdana karatA chatA zrI svAmI pAse AvyA. netranA jalathI pRthvIne palALatA evA te uttama zrAvake vajIsvAmIne namaskAra karI gadgad vANI vaDe A pramANe kahevA lAgyA he sUrIzvara! duSTa bhUtathI tiraskAra karAyelA bAlasamUhanI peThe baddha lekethI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIvajasvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. (383) parAbhava pAmelA ame jinamaMdIramAM pUjAdi racavA samartha thatA nathI. baddha lekenI vinaMti uparathI bradhami rAjAe sarva mAlI lekene hukama karI amane puSpa ApatA aTakAvyA che. he prabho ! vadhAre zuM kahIe paraMtu ame agathiAnA puSpa paNa meLavI zakatA nathI. dhanavaMta chatAM paNa ame zuM karIe, kAraNa rAjAnI AjJAne keNa ullaMghana kare? mATe che svAmin ! baiddha matathI parAbhava pAmelA jinamatanI zrI jinarAjanA kahevA pramANe pitAnI zakti vaDe prabhAvanA kare." pachI "he zrAvake ! huM prabhAvanA mATe jhaTa yatna karIza." ema kahI bhagavAna zrI vAsvAmI tatkAla AkAza mArge cAlyA ane kSaNamAtramAM mAhezvarI purI pratye AvI pahocyA. tyAM eka AzcaryakArI udyAnamAM utaryA. te mahA udyAna hatA. zana nAmanA devane hate. te udyAnamAM je mAlI rahetuM hatuM. te dhanagirine mitra thatuM hatuM. tethI te mAlI savAre vAdalA vinA oNcitA AvelA varSAdanI peThe vajasvAmIne joI bahu harSa pAme. "je tithie Apa hAra atithi thayA, te tithi mahAre dhanya che. ApavaDe huM jevA tethI huM mahArA AtmAne paNa dhanya mAnuM chuM. Ape susvamanI peThe mahArA upara ociMteM upakAra karyo, tethI huM mahArA bhAgyane hoTuM mAnuM chuM. Apa mahArA atithi thayA che te huM ApanuM zuM A tithya karuM?" zrI vajasvAmIe kahyuM. "he udyAnapAlaka! hAre puSpanuM prayojana che. te kahe tuM te keTalAM ApIza?" udyAnapAlake kahyuM. "A udyAnamAM haMmezAM vIsa lAkha puSpa thAya che, mATe te svIkArI Apa hArA upara anugraha kare." zrIvajIsvAmIe kahyuM. "he ArAmikAdhipa ! tuM te puSpane taiyAra karI rAkha, huM hamaNAM jaIne pAcho AvuM chuM." munIzvara zrIvajIsvAmI ema kahI pitAnI vidyAnI zaktithI AkAza mArge cAlyA ane alpa samayamAM kSudra himagiri pratye AvI pahoMcyA. tyAM temaNe zAzvata arihaMta caityane bhAvathI namarakAra karI tatkAla pahadamAM rahelA lakSamInA gRha pratye praveza karyo. A vakhate eka lakSa pAMkhaDIvAluM praphullita kamala hAthamAM laI jinarAjanuM pUjana karavA mATe jinamaMdIramAM jatI evI lakSmIdevIe te vavAmIne dIThA. lakSmIdevIe zrI vajasvAmIne praNAma karIne A pramANe kahyuM. "he bhadre ! ahiM ApanuM padhAravuM zA hetuthI thayuM che?" bhagavAna vajasvAmIe kahyuM. "he zrI devI! tamArA hastakamalamAM raheluM pa% jinezvaranuM pUjana karavA mATe mane Apo." zrI devIe te kamala zrI vajasvAmIne ApyuM eTale te kamala laI AgamanA samudra zrI vajasvAmI AkAza mArge thaI turata hutAzana devanA moTA udyAnamAM AvyA. tyAM temaNe pitAnI vidyAnA balathI pAlakanA sarakhA AkAravAluM ane bahu saMpattithI mane hara eka mahaTuM vimAna vikRdhyuM. temAM temaNe lakSamI devIe ApeluM kamala mUkI tenI paDakhe viza lAkha puSpa mUkyAM. te vakhate kamaraNa karavA mAtrathI ja hAjara thaelA je bhaka Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384) zrISamaMDala vRti uttara devatAoe moTA mahotsavapUrvaka nRtya karavA mAMDayuM. pachI vimAnane viSe kamalanA nIcenA bhAgamAM zrI vajasUrie besIne AkAzamAM te vimAnane calAvyuM. vimAna AkAza mArge cAlavA lAgyuM eTale tenI sAthe vimAnamAM beThelA devatAo paNa gAyana karatA ane vAchatra vaDAgatA chatAM cAlavA lAgyA. devatAothI viTalAyelA ane vimAnamAM beThelA zrI vajAsvAmI, boddhothI dUSita evI purikA nAmanI nagarI pratye AvI pahoMcyA. AkAzamAM vimAnane joI nagarInivAsI leke uMcuM joI harSa pAmatA chatA paraspara kahevA lAgyA. aho ! zrAddhamatanA mhoTA prabhAvane joI devatAo buddhapratimAnuM pUjana karavA mATe Ave che, mATe buddha prabhune namaskAra thAo." AvI rIte baddha leke kahetA hatA evAmAM zrI vAsvAmI vimAne vaDe AkAzamAM gAMdharva nagaranI zobhAne dekhADatA chatA arihaMta maMdIramAM gayA. tyAre te glAni pAmelA mukhavALA baddha loko pharI kahevA lAgyA ke "ahA! jinamatanI A maheTI prabhAvanA thaI. amoe ciMtavyuM hatuM kAMI bIjuM ane thayuM paNa kAMI bIju. Ajeja A brAddhazAsananA pahelA ja thaelA lAghavapaNAne dhikkAra thAo! dhikkAra thAo ! ! pachI paryAvaNa parvane divase devatAoe arihaMta prabhunA maMdIramAM mANasone agocara evuM mahesuM samavasaraNa racyuM. jAMbhaka devatAonA samUhe karelI arihaMtazAsananI prabhAvanAne joI rAjAe biddhadharmane tyajI daI zrI arihaMtanA dharmane pite svIkAryo. pachI mamatArahita evA zrIvajagurU pRthvI upara vihAra karatA karatA sUryanI peThe lekane pratibaMdha karavA mATe dakSiNa dizAmAM gayA. tyAM eka divasa temane maleSma (salekhama ) ne vyAdhi thaye. pachI pitAnA sAdhuoe upacAra mATe ANelA suMThanA gAMgaDAne hAthamAM laI "huM tene bhajana karI rahyA pachI bhakSaNa karIza." ema dhArI pAMca AcAranA nidhi rUpa zrIvAsvAmIe te suMThanA gAMgaDAne pitAnA kAna upara mUkyo. svAdhyAyanA dhyAnamAM lIna AtmAvAlA te pUjya mahAtmA zrIvAsvAmI bhajanane aMte paNa kAna upara rahelI suMThane bhakSaNa karavI bhUlI gayA. pachI saMdhyA samaye pratikamaNa avasare muhapattithI dehanuM paDilehaNa karatAM te suMThane gAMgaDo pRthvI upara paDaye. khaTa zabda karIne paDelI suMThane joI zrIvAsvAmIne mRti AvI. tethI te pitAnI niMdA karavA lAgyA ke mane dhikkAra thAo ! dhikkAra thAo ! ! je mane A mATe pramAda thayo. pramAdathI nirdoSa evo saMyama kyAre paNa pALI zakAtuM nathI, ane saMyama vinA jIvavuM e paNa nirarthaka che. mATe have huM mArA dehane tyAga karIza." AvI rIte zrI vajIsvAmI vicAra karatA hatA. evAmAM sAmaTe bAra varSane dukALa paDa. pachI zrIvaja svAmIe zAstranA samudra rUpa pitAnA vajana nAmanA ziSyane " tuM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvajIsvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. (385) jyAM lakSya mUlanA cokhAnI bhikSA pAse, tenA bIjA divase sukAla jANaje. " ema kahI tene AdarathI bIjA deza pratye vihAra karAvyuM. pachI vajasena paNa gurUnI AjJAthI gAma pura, araNya ane parvatavAlI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. ahIM zrIvAsvAmInI pAse rahelA sarve sAdhuone ghara ghara pratye pharatA chatAM paNa bhikSA malatI nahi, tethI bhikSA vinA bIjI vRttine nahi lenArA ane bhukhathI durbaLa thaI gaelA udaravALA te sarve sAdhuo, gurUe ApelA vidyApiMDane bhakSaNa karalA lAgyA. pachI zrIvAsvAmI gurUe kahyuM ke "je A vidyApiMDa tamAre bAra varSa paryata bhakSaNa karavuM hoya to te huM tamane ANuM ApuM, paNa tethI saMyamane bAdhA thaze. ane jo ema karavA tamArI marajI na hoya te ApaNe sarve harSathI deha ane AhArane tyAga karIe." AvAM gurUnAM vacana sAMbhaLI te sarve ziSyoe kahyuM. te vize ! prathama vidyApiMDathI je dehanuM poSaNa karavuM te dhikkAravA yogya che. mATe he sugurU! ApaNe anazana laI dehane tyAga karIe pachI yugottama ane vairAgyarasanA samudra evA zrI vAsvAmI, sarve ziSyane sAthe laI eka parvata upara caDhavA mATe cAlyA. eka bAla ziSya gurUe nA kahyA chatAM paNa temanI pAchaLa jato hato. gurU tene kaI gAmamAM chetarI sAdhuo sahita parvata upara caDI gayA. pAchaLa te bAlaziSya "hArA upara gurUnI aprIti na thAo." ema cittamAM vicAra karI bhajananuM paccakhANa laI parvatanI nIce rahyo. tyAM te baporanA sUryanA tIrNa tApathI tapelI parvatanI zilA upara mAkhaNanA piMDAnI mAphaka tatkAla gaLavA lAgyA. zubha dhyAna rU5 annane viSe paDelA te bAla ziSya malanA sthAnarUpa dehane tyajI daI svarga lekamAM sarva prakAranA malathI rahita evA dehane svIkAryo. bAlaziSya asaMkhya sukha ApanArA devaloka pratye gaye chate devatAo tenA kalevarane pUjavA lAgyA. parvata upara jatA evA sAdhuoe, AvatA evA devatAone joI gurUne pUchyuM ke "he prabhe! A sarva saMpattivAlA devatAo ahIM zA mATe Ave che ?" zrIvAsvAmIe kahyuM. "hamaNuM kSullake pitAnuM kArya sAdhyuM che. tethI devatAo teno moTo utsava karavA mATe Ave che." gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI sAdhuo vicAra karavA lAgyA ke "je e bAlazigye pitAnuM kArya sAdhyuM to pachI vayevRddha evA ApaNe potAnuM kArya kema nahi sAdhIe?" A pramANe vairAgya pAmelA ane cAritrane sAdhanArA te munione kaI mithyAdraSTi devatAe zrAvaka thaI A pramANe kahyuM. " he pUje ! Aje amAre tyAMthI medaka tathA sAkara ane drAkha mizrita jala laI zidhra pAraNa kare." munio "enuM levuM e ApaNe kalpa nathI, e kevala prItinuM kAraNa che. mATe bIje jaIe" ema dhArI te sarve munio samIpe rahelA parvata upara gayA. tyAM te saghalA munioe tyAMnA adhiSThAyaka devatAnuM manamAM dhyAna karI kAryotsarga karyo, eTale te devatAe tyAM AvI munione AvI rIte kahyuM. "ApanI AjJAthI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 386 ) zrIRSima'DalavRtti uttarAddha meM e avagraha svIkAryAM che, mATe Apa ahIM sukhethI raheA, ke jethI huM puNyavata thAuM. " devatAnA AvA vacanathI prasanna thaelA te sarve zubha manavAlA sAdhue zrIvajAsvAmInI sAthe anazana lai svarga pratye gayA. pachI sAdharma devaleAkanA iMdre rathamAM besI tyAM AvI zrIvasvAmI vigere sarve sAdhuonA zarIrane bhakti pUchyA ane teja vakhate uMcAM vRkSeAne namAvatAM chatAM bahu tithI te parvatane rathamAM besI pradakSiNA karI. Aja sudhI te parvatane viSe vRkSeA namra dekhAya che temaja te parvatanuM te dIvasathI AraMbhIne rathAvata evuM nAma paDayuM. daza pUrvanA dhAraNahAra ane zAstranA samudrarUpa zrIvAsvAmI devalAka pratye gayA tyArathI dazamuM pUrva vicchedya gayuM temaja cAthuM sahunana paNa nAza pAmyuM. have zrIvAsvAmInA ziSya vajrasena pRthvI upara pharatA pharatA sarve saMpattinA nivAsa sthAnarUpa sApAraka nAmanA nagara pratye AvyA. te nagaramAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAme strI hatI. tyAM jinadatta nAme zreSThI vasatA hatA tene izvarI nAme strI hatI. teone nAgedracaMdra ane nivRttividyAdhara nAmanA be putrA hatA. vajrAsena muni temanA ghara pratye bhikSAne arthe gayA. IzvarIe munine joI AnaMdathI vicAryu ke " Aje citta, vitta ane supAtranA cAga thayA e bahu sArUM thayuM. A vakhate izvarI kAMi thADu anna kADhI laI temAM kAMi vastu nAkhI te annane tyAM paDayuM mUkayu ane bAkInuM anna vajAsaina munine ApavA mATe AvI. vajrasena munie kahyuM. "he zubhe ! tame leAjanamAM koi vastu nAkhIne pAchuM mUkayuM te vastu zI hatI, te mane kaheA ? IzvarIe kahyuM. " e viSa hatuM. " " te tame bhAjanamAM kema nAkhyuM? evAM vajrasena muninAM vacana sAMbhalI izvarIe pharI kahyuM. " ame lakSya mUlyathI ATaluM anna rAMdhyu che, AvA mahAghAra durbhikSane viSe bahu dravya chatAM anna maLatuM nathI, mATe putrasahita ame viSamizrita annanuM bhakSaNa karI mRtyu pAmIzuM. huM munIzvara ! Apa amArA puNyathI kheMcAIne amArA ghara pratye AvyA che te Apa A prAzuka annane lai amArA uddhAra karI udghAra karI. vajrasena munie kahyuM. " he bhadre ! tame mRtyu pAmaze nahIM. kAraNa savAre nizce sukAla thaze. izvarIe pUchyuM " Ape te pAtAthI jANyuM ke kAinA kahevAthI jANyuM ? zrI vasena munie kahyuM. " te vAta me zrI vasvAmInA mukhathI jANI che. izvarIe kahyuM. " he mahAsAdhu ! je ApanA kahevA pramANe savAre sukAla thaze teA huM mhArA pati putrAdi sahita dIkSA laiza. pachI savAre uttama dhAnyathI bharelAM bahu vahANA AvyAM. tethI dukAlanA nAza thayA ane mANaso sthira manavAlA thayA. pachI IzvarI ane jinadatte putro sahita keTaleka divase zrI vajrasena gurU pAse harSathI dIkSA lIdhI. e pramANe jJAna, darzana ane cAritrAdi guNNArUpa Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ArakSita' nAmanA pUrvadhara sUripuradaranI kathA, (387 ) uttama mANikyanI mAlAthI vyAsa e zrI bhagavAna mahAmuni zrI vAsvAmIne, nAgecaMdrAdika ziSya praziSyathI samudranI peThe pUrNa rIte vRddhi pAmate ane jaganAM maMgala kArya karate evo vaMza sarva dizAomAM vistAra pAmyA. 'zrIvajrasvAmI' nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA saMpUrNa. nAuNa gahaNadhAraNa-hANiM cauhApi hI kao jeNa // aNuogo taM deviMda-vaMdiraM rakhiraM vaMde // 20 // jemaNe grahaNa dhAraNanI hAni jANI, pachInA mANasane sukhe baMdha thavA mATe cAra prakAranA anuyogane (dravyAnuyega, caraNakAraNanuga, gaNitAnuga ane dharmakathAnuyoga) ra. e prakAre anuyogane bhinnabhinna karavAthI pAchaLanA mANasone sukhe baMdha thaye. deveMdra vaMdanA karelA te Arya rakSitane huM vaMdanA karuM chuM. niSphAvakuDasamANo, jeNa kao ajjarakhio sUrI // sutatthatadubhayaviu, taM vaMde pUsamittagaNi // 201 // jemaNe sUtra, artha ane sUtrArthane abhyAsa karatA potAnA gurUne varlaMghaTa samAna karI dIdhA te puSamitra gaNine huM vaMdanA karuM chuM. gahianavapuvvasAro, dubaliApUsamittagaNivasahA // vijjho avijjhapATho, na khohio paramavAehiM // 202 // navapUrvanA sArane grahaNa karanArA durbalikA puSpamitra ke je sUrione viSe zreSTha che, temaja saphala zAstrAbhyAsavALA viMdhya ke je brAddhakonA vAdamAM jarA paNa kSobha pAmyA nahi te banne sUrio zrI Arya rakSitanA ziSya hatA. * 'zrIAryarakSita' nAmanA pUrvadhara mUripuraMdaranI kathA. 4 dazapura nagarane viSe samadeva nAmane purohita rahete hato. tene audrAyaNa rAjAnI putrI rUdramAM nAme strI hatI. teone potAnA vaMzamAM muktAphaLanI upamA rUpa Arya rakSita ane phalarakSita nAmanA be putro hatA. AryarakSita pATalIpura nagare jaI cAda vidyAne abhyAsa karI potAnA nagare Avyo. rAjAe tene hAthI upara besArI mahotsavapUrvaka tenA ghare Aryo. pachI AryarakSite bhaktithI potAnA pitAnA caraNamAM namaskAra karI jeTalAmAM potAnI mAtA pAse jaI praNAma karyo teTalAmAM teNe mAtAne khedayukta dIThI. Arya rakSite pUchayuM. "he mAta ! Aje harSa pAmavAne vakhate tame kema chedayukta kema dekhAo che?" mAtAe kahyuM. "he putra! je te draSTivAdane abhyAsa kara, te mane nivRtti thAya." pachI mAtAne harSa pamADavA mATe draSTi Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 388) zrIhaSimaMDala vRttiuttarAddha vAda bhaNavAnI IcchA karanArA ArakSite pharI mAtAne pUchayuM ke "he aMba! kahe draSTivAda kayAM malI zakaze?" mAtAe harSa pAmI kahyuM. "he suta! hamaNuM ApaNI IzuvATikA (zeraDInI vADI)mAM tesaliputra nAmanA sUri AvyA che ke je hArA mAmA thAya che. he putra! je tane draSTivAda bhaNavAnI kharekharI pRhA hoya te temanI pAse jA, kAraNa te draSTivAdanA jANa che." pachI mAtAe zikhAmaNa Apelo te Arya rakSita, " draSTi eTale darzana ane vAda eTale vicAra te draSTivAda" e draSTivAda zabdano artha vicArate chate savAre pitAnI mAtAnI rajA laI kaSTivAda bhaNavA mATe IkSavATikA pratye javA nikaLyA. rastAmAM tene sADAnava zeraDInA sAMThA laI AvanAra ke purUSanA zakana thayA, tethI te manamAM vicAra karate karatA tasalI putra gurUnA AzrayanI samIpamAM AvI pahoMcyA. dvAranI pAse teNe kaI hadrura nAmanA zrAvakanA mukhathI vaMdanA vidhi jANI lIdhI. tyArapachI te gurU ane sarva sAdhune vaMdana karI gurU pAse beThe. pachI zrAvakanI avaMdanAthI tene gurUe kaI navIna zrAvaka jANyo. pachI sUri tene oLakhIne jeTalAmAM kAMI pUchavA vicAra kare che teTalAmAM AryarakSite pitAne sarva vRttAMta gurU AgaLa nivedana karyo. gurUe kahyuM. "gRhasthane draSTivAda bhaNI gya nathI." AryarakSite kahyuM. "he pra! je ema hoya te dIkSA ApI mane draSTivAda bhaNAve. kAraNa hArI mAtAne draSTivAda bhaNavAthI prIti thaze. bIjI rIte prIti thAya tema nathI." zrI salIputra gurUe tene yogya kAryo paNa tenA svajanonA bhayathI temaNe tene bIje gAma teDI jaI vidhi pramANe dikSA ApI. thoDA divasamAM sAdhunA sarva AcAranA jANa thaelA ane pitAnI pAse rahetA evA te AryarakSitane parizrama vinAja sarva zAstrane abhyAsa karAvyuM. pachI gurUe tene pUrvanA adhyayananA arthano abhyAsa karavA mATe zrIvAsvAmI pAse mokalyA. kAryane jANa AryarakSita paNa anukrame vizAlA nagarImAM prathama anazanavratadhArI ane jiteMdriya evA bhadragupta AcArya pAse gayo. tyAM teNe zAstrokta vidhi pramANe temanI vaMdanA karI. "je kaI sepakrama AyuSyavALa mA sa, zrIvAsvAmInI sAthe eka rAtrI rahe che te nice mRtyu pAme che." ema vicAra karI zrI bhadraguNAcArya Arya rakSitane kahyuM ke "hAre judA upAzrayamAM rahI temanI pAse abhyAsa kara.pachI bhadraguptAcAryane niyamaNa karAvI tathA temanuM vacana cittamAM dhAraNa karI Arya rakSita tyAMthI cAlI nikalyA ane jyAM zrIvAsvAmI rahetA hatA te mahApura nagarane viSe AvI pahoMcyA. tyAM temaNe prathama judA upAzrayamAM Azrama karI zrI vAsvAmI pAse jaI temane vaMdanA karI. zrI vAsvAmIe paNa teja rAtrImAM "jANe mahArA hAthamAMthI dudhanuM bhareluM pAtra laI kaI vaTemArgu mANasa temAMnuM dudha pI gayo." evuM svama dIThuM hatuM. zrI vAsvAmIe te Arya rakSitane dazapUrvathI kAMIka ocho abhyAsa karanAra jANuM ane judA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ArakSita nAmanA pUrvadhara sUrIpuradaranI kathA. (789) upAzrayamAM rahevAnuM kAraNa pUchI abhyAsa karAvavA mAMDyo. Arya rakSite thoDA vakhatamAM navapUrvane pUrNa abhyAsa karyo. tyArapachI temaNe dazamuM pUrva bhaNavAne udyama calAvyo. dazamA pUrvane abhyAsa cAlatuM hatuM teTalAmAM pitAe maLelA mANase AvIne Arya rakSitane kahevA lAgyA ke "tamArA pitA kahe che je tame amane zuM bhUlI gayA che?" pitA vigere mANasoe AvA saMdezAthI teDAvyA chatAM paNa abhyAsa karavAmAM Asakta thaelA AryarakSita jeTalAmAM tyAM gayA nahi, teTalAmAM pitA vigere mANasoe teDavA mATe mokalelo zrI AryarakSitane nhAne bhAI phalagurakSita nibaMdhanI zikSAthI turata tyAM AvyuM. phalagurakSita, Arya rakSita pAse jaI vaMdanA karI kahevA lAgyo. "he baMdha ! tuM zuM AvI ja rIte mAtA pitA upara taddana niraneha banI gaye? he baMdha ! je ke te vairAgya rUpa khaDagathI premanA baMdhane chedI nAkhe che. te paNa hArI pAse kalyANakArI dayA che. nhAnA bhAIe AvI rIte kahyuM, tethI AryarakSita javA mATe utsAhavaMta thayo. pachI zuddha hRdayavAlA teNe zrI vAsvAmIne namaskAra karI temanI AjJA mAgI. zrIvajasvAmIe tene pharI abhyAsa kara " ema kahyuM. AryarakSita abhyAsa karavA lAgyo eTale pharI phalagurakSite kahyuM ke "he baMdha ! tuM zuM pitAne Adeza bhUlI gayo ke ? hArA sarve baMdhuo dIkSA levA mATe utsAhavaMta thaI rahyA che. mATe tuM tyAM AvI te sarvene dIkSAnuM dAna ApI kRtArtha kara. " Arya rakSite kahyuM "he baMdha ! je A hAruM vacana satya hoya te prathama tuM nice dIkSA le. * Arya rakSitanAM AvAM vacana sAMbhalI sadbhAvathI bhAvita AtmAvAlA phalagurakSite kahyuM. "he Arya rakSita baMdha ! te prathama mane dIkSA Apa ! dIkSA Apa !! tenA AvA vacanathI prasanna thaelA AryarakSite, te baMdhu phalagurakSitane turata dIkSA ApI. kahyuM che ke kayo purUSa zubha kAryamAM vilaMba kare ? eka divasa phalagurakSite pharI Arya rakSitane pitA pAse javA mATe kahyuM, tethI utkarSa yamakanA abhyAsa karanArA AryarakSite javA mATe pharI gurU pAse rajA mAgI. gurUe tene pUrvanI peThe nivAryo eTale atyaMta kheda pAmelo te Arya rakSita vicAravA lAgyo ke "eka taraphathI svajanenuM belAvavuM ane bIjI taraphathI gurUnI AjJA pAlavI. kharekhara huM A mahATA saMkaTamAM paDe chuM. pharI yamakanuM adhyayana karatAM thAkI gaelA te ArakSite pharI hAtha joDI namaskAra karI gurUne A pramANe pUchayuM: he guro ! meM A dazamA pUrva keTaleka abhyAsa karyo ane keTalo bAkI che te mane Apa hArA upara kRpA karI kaho ? " gurUe hasIne kahyuM, "he AryarakSita ! hajI te samudramAMthI biMdu mAphaka abhyAsa karyo che. bIjuM sarva bAkI che." gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI Arya rakSite kahyuM. he gura ! have kheda pAmelA manavAlo huM abhyAsa karavA samartha nathI. " " he AryarakSita ! tuM thoDA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarAna divasamAM dazamuM pUrva bhaNI rahIza; mATe abhyAsa kara, tuM dhIra che te pachI hamaNAM zA mATe kheda pAme che. " hitastrI evA gurUe A pramANe kaDDI utsAha pamADelA ArakSita jo ke utsahurahita thayA hatA, te paNa gurUnI bhaktivAlA teNe abhyAsa calAvyeA. jo ke gurU va svAmI tene potAnA khaMdhunI peThe abhyAsa karAvatA hatA, teA paNu ArakSitanuM mana javA mATe bahu utsAhavata thayuM hatuM, tethI teNe pharI zurU pAsethI javAnI rajA mAgI. " huM tene abhyAsa karAvuM chuM chatAM te uttama buddhivAlA zA mATe javAne utsAha dhare che ? ,, Ama vicAra karatA zrIsvAmIne upayAga AbhyA; tethI temaNe vicAryuM ke " hA meM jANyuM. mhArAthIja dazamA pUrvanA viccheda thavAnA che. valI have mhArUM AyuSya paNa thADuM che. " Ama dhArI temaNe Aya rAkSatane javAnI AjJA ApI. pachI phalagurakSita ane ArakSita banne jaNA gurUne bhaktithI vaMdanA karI dazapura nagara pratye gayA. ArakSita munine AvyA jANI nAgarika leAkeA sahita rAjA, ane rUdrasAmA sahita sAmadeva, temane bhaktithI vaMdanA karavA gayA. harSanA AMsuthI bharAI gaelA netravAlA te sarve loko, jAze mUrtimata dhamaja hAyanI ? evA te ArakSita munine vidhi pramANe vadanA karI temanI Agala beThA. te sarvane dharma sAMbhalavAnI IcchAvAlA jANI dayAnA samudrarUpa ArakSita munie gaMbhIra vANIthI temane dharmadezanA ApI. muninI dezanA rUpa amRtanI vArvamAM potAnA mananA melane dheAi nAkhatA evA nRpAdi sarve mANasoe vismaya pAmI ahu bhaktithI temane vadanA karI te munIzvara pAse samyaktva laI peAtAne kRtAtha mAnatA chatA pAta pAtAne ghera gayA. saMsAramAM bhramaNa karAvanArA saMsAravAsathI udvega pAmelI. rUsomAe, potAnA pati sAmadeva ane bIjA bahu baMdhuonI sAthe dIkSA lIdhI. jo ke sAmadeve dIkSA lIdhI te paNa teNe svajanAdithI lajjA pAmIne dheAtI, kaccha, chatrI, janAI ane joDA vigere tyajI dIdhuM nahi. pachI gurUnA zikhavADavAthI sarve khAlakAe sava munione vaMdanA karI paNa sAmadeva munine vaMdanA karI nahIM, gurUe tenu kAraNa pUchyuM, eTale te chokarAoe uttara ApyA ke " chatra dhAraNa karanArane vaMdanA karAya nahI. " kheDha pAmelA sAmadeve A rakSita muni ke je peAtAnA putra thatA hatA, temane kahyuM. " he vatsa ! khAlakA vinA bIjA save zrAvakA, mane tathA khIjA munione vaMdanA kare che ane khAlake tA ema kahe che ke chatra dhAraNa karanArane ame vaMdanA karatA nathI " gurU zrI ArakSite kahyuM, " jo ema che tA hai tAta ! tame te chatrIne tyajI dyo. sAmadeve, gurUnA AvA vacanathI bhadraka pariNAmane lIdhe chatrI tyajI dIdhI. evIja rIte teNe janeAi vigere sarva vastunA tyAga karyA. evI rIte sAmadeve sarva vastu tyajI dIdhI paNa dhAtIyuM tyajI dIdhuM nahIM tethI ArakSita gurUe eka bIjo upAya zodhI kADhayA. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrakSita' nAmanA pUrvadhara sUripura'daranI kathA. ( 791 ) ekadA kAI eka sAdhu anazana lai mRtyu pAmyA. temanA dehane upADavA mATe gurUe prathamathI zIkhavADI rAkhelA sAdhue paraspara bahu kaleza karavA lAgyA. sAmadeve tenuM kAraNa pUchayuM eTale gurUe " mhATI ni rAnI icchAvAle hoya te kalevarane upADe" evA Adeza karyo. tyAre sAmadeve kahyuM. " te kalevara huM upADIza. 'gurUe kahyuM " jo tame upasargAne sahana karI zakeA teA upADA. nahi te vinna thaze." pachI sAmadeva muni, te kalevarane upADI cAlavA lAgyA, eTale gurUe zIkhavI rAkhelA khAlakAe tamanuM dheAtIyuM kADhI lIdhuM ane dheAtIyAne badale cAlapaTA paherAvI dIdhA. jo ke sAmadeva muni, peAtAnA putra, pAtra ane vadhu vigerenA jovAthI lajjA tA mahu pAmyA. te paNa putra ( AryarakSita ) rUpa gurUnA bhayathI ane viAnA bhayathI kAMI khelyA nahI. sAmadeva muni te mahA kArya karI pAchA AvyA tyAre gurUe " huM sAmadeva muni ! tamArUM dheAtIyuM lAvA " ema hyuM, " jo jovAyAgya che teja dIThuM, mhAre dhAtIyAnuM zuM prayeAjana che " ema dhArI sAmadeva munie " huM gurA ! have pachI huM A kalyANakArI ceAlapaTTo dhAraNa karIza. " ema kahyu. tr jo ke sAmadeva munie A pramANe cAlapaTA dhAraNa karyA te paNa te munirAja te cAlapaTA paherI gAmamAM geAcarI levA jatA bahu lajjA pAmavA lAgyA. pachI zrI ArakSita gurU khIjA ziSyAne kAMi zIkhavADI pAte khIje gAma gayA. pachI sarve sAdhuo madhyAnha pAta peAtAnI meLe AhAra lai AvI bhAjana karyuM. sAmadeva muni bhAjana karyA vinA rahyA. khIje divase gurU pAtAnuM kArya karI pAchA AvyA eTale sAmadeva munie temane kahyuM ke "A sarve sAdhuoe leAjana karyuM che ane huM bhAjana karyA vinA rahyo chuM. " gurUe kRtrima kApa karI sarve sAdhuene kahyuM. " huM mUDhA ! mhArA pitAne bhUkhyA rAkhyA ane tame bhAjana karyuM ? sAdhuoe kahyu, " te pote gAcarI levA AvatA nathI. ' gurUe pharI kApa karIne kahyuM. "tame zA mATe besI raheA che ? " gurUe A pramANe kahyuM. eTale sarve sAdhue gAcarI levA mATe gayA. sAmadeva muni paNa pote gocarI levA mATe gayA. temaNe kAI zreNInA gharane viSe ajANapaNAne lIdhe pAchalA khAraNethI praveza karyA. zreSThIe (C ka pAchalA khAraNethI kema praveza karyo " ema pUchyuM eTale te seAmadeva munie kahyuM ke " huM bhadre ! lakSmI teA pAchalA athavA AgalA game te khAraNethI Ave che. " muninAM AvAM suMdara vacana sAMbhalI zreSThI bahu harSa pAmyA, tethI teNe adhika prItithI munine khatrIza mAdaka vaheArAvyA sAmadeva munie te laI harSathI gurUne dekhADayA. zrI ArakSita sUrie vicAryuM. " emane e prathama lAbha thayA che mATe nizce mhArA vaMzane viSe vinayAdi khatrIza guNNAnI khANA thaze. pachI gurUe te sarva lADu sarve sAdhuone veheMcI ApyA. sAmadeva munie pharI khIra heArI lAvI bhAjana karyuM. anukrame seAmadeva muni labdhisa'pannapaNAne lIdhe ane Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) zrISimaDala vRtti-uttaraddha. Icchita AhAranA pUrNapaNAne lIdhe gaNadhara (ga7nA adhipati) thayA, zrI A rakSitasUrinA gacchane viSe mRtapuSpa, durbalikApuSpamitra e nAmanA purUSe atizayavAlA thayA che. temaja goSAmAhila, vaya, durbalikA ane phalagurakSita e cAra mahAprajJAvAlA thayA che. ekadA zrI sImaMdhara jinezvare jJAna, kriyA ane guNAe karIne ArakSitanuM varNana karyuM. te sAMbhalI deveMdra harSa pAmyuM. pachI te vRddha brAhmaNanuM rUpa karIne AryarakSita sUri pAse AvyA. tyAM te deve potAnuM AyuSya ArakSitane pUchayuM. zrI ArakSite zrutajJAnanA upayogathI tenuM AyuSya be sAgaropamanuM kahyuM pachI iMdra pragaTa thaI temane nigodanuM svarUpa pUchayuM. te temaNe tenI Agala kahyuM. deveMdra, zrIAryarakSitane bhaktithI namaskAra karI ane temanuM dvAra pheravI nAkhI svargaleka pratye gaye. zrI AryarakSitasUrie have pachI thanArA lekenI alpabuddhi jANuM sUtrane viSe anuyoga cAra prakAranA banAvI judA judA sthApana karyA. jene mATe kahyuM che ke, seviMfgf, mAjumafe fmaf, gunAmAMkana vitto aNuogo to ko cauhA // jemaNe pitAdi sarva svajanone pratibodha pamADI dIkSA ApI, zrI sImaMdharasvAmIe deveMdra AgaLa jeno mahimA gAye ane jemaNe anuyogane duSkara jANI cAra prakAre jude jude ra te zratanA samudra rUpa zrI AryarakSita sUri gurUne huM vaMdana karUM . zrI AryarakSita nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. dubhikhaMmi ppaNaThe, puNaravi melittu samaNasaMghAo // mahurAe aNuogo, pavattio khaMdileNa tahA // 203 // dubhikSa nAza thaye chate khadilAcArye pharI mathurA nagarImAM sAdhuonA samUhathI anugane meLavyuM tyAre te anuganI vAcanA cAlatI thaI mutattharayaNabharie, khamadamamavaguNehi saMpanne // devavikhamAsamaNe, kAsavagutte paNivayAmi // 204 // sUtra ane artharUpa ratnathI bharapura, kSamA, dama ane mArdava guNethI pUNe, temaja kAzyapagetramAM utpanna thaelA zrI devaddhikSamAzamaNune huM namaskAra karuM chuM. phalgusirisamaNI, nAilasAvayaM saccasirisAviyA thuNimo // osAppiNIe carama, vaMde duppassahaM muNivasahaM // 205 // A avasarpiNImAM chellA AcArya zrIdupasahasUrijI, sAdhvI zrIphazuzrIjI, nAgira zrAvaka ane satyazrI zrAvikAne ame stavIe chIe. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- _