________________
( ૨૯૯ )
શ્રીઋષિમ`ડલ વૃત્તિ-ઉત્તરાદ્ધ
પછી અને શ્રેષ્ઠીઓના ઘરને વિષે તે અને માલકા નિરંતર પાંચ ધાવમાતાથી યત્નવડે રક્ષણ કર્યા છતાં વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યાં. અનુક્રમે તે અન્ને ખાલકો સર્વ કલાના જાણ થયા અને રૂપથી પવિત્ર એવા નવચાવનને પામ્યાં. “ આ બન્ને પરસ્પર ચેાગ્ય રૂપ વાળા છે” એમ ધારી તે બન્ને શ્રેષ્ઠીઓએ તેના પરસ્પર પાણિગ્રહણ મહાત્સવ કર્યો. ચતુરાઇના શિક્ષાગુરૂ એવી યાવનાવસ્થાવર્ડ કરીને જેનું વાહન સ્ત્રી અને પુરૂષ છે એવા કામદેવે તેઓના શરીરને વિષે પ્રવેશ કર્યા.
એકદા તે દંપતીએ પોતાની લીલામાત્રથી પરસ્પર ઉત્પન્ન થતા સ્નેહરૂપ અમૃતની નદી સમાન દ્યુતક્રીયા આરંભી. આ વખતે કુબેરદત્તાની સખીએ કાંઇક અવસરના લાભ પામી કુબેરદત્તના હાથમાંથી મુદ્રિકા લઈ કુબેરદત્તાના હાથમાં આપી. કુબેરઢત્તા પેાતાના હાથમાં આવેલી તે મુદ્રિકાને વારંવાર જોવા લાગી તે જાણે કાંઇ પરીક્ષા કરવા ચેાગ્ય માણેકની પરીક્ષા કરતી હાયની ? એમ દેખાતી હતી. આ બીજી મુદ્રિકાને જોવાથી કુબેરદત્ત મનમાં વિચાર કરવા લાગી. “ આ મુદ્રિકા કોઈ બીજા દેશમાં અતિપ્રયત્નથી બનાવેલી જણાય છે. ” પછી પોતાની અને તે એમ બન્ને મુદ્રિકાને વારંવાર જેતી એવી તેમજ ચિંતાના આવેશથી પ્રક્રુદ્ધિત થએલા અગવાલી કુબેરદત્તાએ મનમાં નિશ્ચય કર્યો કે “ એકજ દેશમાં ઘડાયલી, સરખા અને સુÀાભિત નામની લીંટીવાલી આ બન્ને મુદ્રિકા, સગા ભાઈ અહેન સમાન હાયની ? એમ દેખાય છે. આ મુદ્રિકાની પેઠે સરખા રૂપ અને વયવાલા હું અને કુબેરદત અન્ને જણા નિચે ભાઇ મ્હેન થતા હશું. અમે એકજ માતાથી સાથેજ જન્મ પામેલા હાવા જોઇએ, કારણ અમારા બન્નેમાંથી એકેનું શરીર ન્યૂનાધિક નથી. મને ખેદ થાય છે કે દેવે અમારા ભાઈ ડૅનનું આવું અયાગ્ય વિવાહ રૂપ અકૃત્ય કરાવ્યું !! પિતાએ અથવા માતાએ સ્નેહથી સમાન પાષણ કરી અમને અન્નેને સરખી મુદ્રિકા કરાવી હશે. નિચે અમે ભાઇ અેન છીએ, કારણ કયારે પણ મ્હારી તેને વિષે પતિબુદ્ધિ થઇ નથી તેમ તેની મ્હારે વિષે સ્ત્રી બુદ્ધિ થઈ નથી. આ પ્રમાણે વિચાર તેમજ નિશ્ચય કરી કુબેરદત્તાએ અન્ને મુદ્રિકાએ કુબેરદત્તના હાથમાં આપી. ઉત્તમ બુદ્ધિવાલે કુબેરદત્ત પણ અન્ને મુદ્રિકાને જોઈ બહુ વિચાર કરતાં ખેદ પામ્યા પછી શ્રેષ્ઠ બુદ્ધિવાળા તેણે કુબેરદત્તાને મુદ્રિકા પાછી આપી પાતે ઘેર જઇ પોતાની માતાને સાગન દઇને પૂછ્યું કે “ હે માત ! હું ખરેખરા હારાજ પુત્ર છું? અથવા તેા ખીજાથી ઉત્પન્ન થએલા મને તમે પુત્ર તરીકે પાળ્યા છે ? હું તે તમારા કૃત્રિમ પુત્ર છું કે અકૃત્રિમ ? કારણ પુત્રા બહુ પ્રકારના હોય છે. ” પુત્રે આવા ખરા આગ્રહથી પૂછ્યું એટલે માતાએ તેને “ પેટી હાથ આભ્યાથી માંડીને ” સર્વ વાત કહી સંભળાવી. ત્યારે કુબેરદો કહ્યું, “ અરે માત ! તમે આ શું મ્હાટુ' કાર્ય કર્યું જે તમે એકજ માતાથી સાથે ઉત્પન્ન થએલાં અમને પરસ્પર પરણાવી દીધાં ? ” માતાએ કહ્યું, “ હું વત્સ !
22
',
""