Book Title: Prabuddha Jivan 1990 Year 01 Ank 01 to 12
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525975/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 0 | ke : 1 6 Shr 1999 kAkI, varSa : ---- --- aMka 1 :... tA. 16-1-199ra....RegdNo. MH; Bsouth-54 -Licence No: : 31-.. T 'i . 2 * " : * : pra. jI. pAkSika kula varSa-pa1 4 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra + vArSika lavAjama rU. 30-4 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha navuM varSa - navI sarakAre 1989nA varSa daramiyAna samagra duniyAe meTA pAyA thAya che. navI zakita. navA vicAra ane Adarzo sAthe upara rAjakIya kSAra nihALyA che. sattA para Ave che. te potAnA keTalAka vicArone amalaMmAM sattAsthAne besavuM ane sarakAra calAvavI e vartamAna mUke che. keTalIkavAra te vicArane amalamAM mUke te pahelAM te samayamAM ApaNe dhArIe teTaluM saraLa nathI pahelAnA vakhatamAM tene sattA choDavAno vakhata Ave che. navI AvelI sarakAra eka dezamAMthI bIjA dezamAM javAnI jyAre ATalI badhI nI sarakAranA karelAM cheTAM kAryo sudhArI zake che ane sArA saraLatA na hatI, ane pracAra mAdhyama aTalAM badhAM kAryo upara dhULa paNa pheravI zake che. lokazAhImAM Ama nahotAM tyAre pitAnA nAnA ke moTA deza upara sattA bhogavavI prajAkalyANa mATenI yojanAo ane pragatinI daSTie e eTaluM badhuM agharuM kAma nahotuM. rAjAzAhInA vakhatamAM AghApAchuM vAraMvAra thAya che. ethI keTalAka lokazAhI rAjA pAse sarva sattA hoya e svAbhAvika manAtuM ane jayAM dezomAM ghaNI zakita ane ghaNA paisA temAM ja sudhI rAjA pAse sattA hoya tyAM sudhI, sattA AgaLa veDaphAI jAya che. lokazAhImAM traNa-cAra mudata mATe sthira thayelI zANapaNa nakAmuM ema mAnIne prajA mUMge moDhe anyAye sarakAra ghaNuM sAruM kArya karI zake che. lokazAhImAM vilaMba che sahana karI letI. rAjAo paNa pitAnI sattAne ane khATuM kharca paNa ghaNuM thAya che, te paNa prajAne thatA paDakAra na hoya tyAM sudhI prajAne bahu kanaDatA paNa mahattvane lAbha te pitAne svataMtra rIte "vicaridhAna ke ha La nahi. keTalAka sArA rAjAo prajana mATe kalyANanAM sArA kAryo ravataMtra rIte jIvavAnI taka maLe che e che. vANI svAtaMtranuM jhaDapathI karAvI zakatA. rAja gAdIe Ave tyArathI te jIvananA mUlya keTaluM badhuM che. e te vANInI ke mananI gUgaLApaNuM, aMta sudhI sattAnA sUtre tenI pAse rahe. eTale rAjaya upara jemaNe tIvrapaNe anubhavI hoya temane vizeSa samajAya. . videzI AkramaNa thavAne Dara na hoya tyAM sudhI potAnI sattA 199SnA varSamAM bhAratamAM navI sarakAra AvI. ochIcAlI jaze e Dara rahe nahi. eTale rAjazAhImAM sattA- AvaDatavALI ane zreSTha sarakArane prajA icchatI nathI. te parivartananA page ghaNu lAMbA samaya pachI banatA bhAratanI cUMTaNInAM pariNAme e batAvI ApyuM. bhAratanI lokazAhImAM sarvocca sattA sthAne beThelI vyakita badhA- prajAne mATe vaga garIba ane azikSita che tema chatAM raNanI jogavAI anusAra amuka mudata sudhI sattA bhogavI prajAe 1977nI cUMTaNInI jema A vakhatanI cUMTaNImAM rAke che paraMtu pachIthI ene paNa pharIthI cUMTaNImAM UbhA paNa pitAne pratibhAva spaSTapaNe darzAvyo cUMTaNImAM gerarItirahevuM paDe che. mudata pUrI thayA pachI pote cuMTaNImAM na enA ghaNA banAvo banyA che. tema chatAM ekaMdara pariNAma chatI zake te te pakSane ane sattAdhArI vyakitaone bhalabhalA netAono bama bhAMgI nAkhe evuM che. sattA choDavI paDe che. lokazAhImAM sattApalaTa vAravAra vartamAna samayamAM duniyAnA judA judA dezanI sarakAramAM - pAkSika "prabuddha jIvana havethI mAsika thAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinI tA. 6-11-1989nA roja maLelI beThake sarvAnumate TharAvyuM che te pramANe jAnyuArI 1990nA varSathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pAkSika mukhapatra "prabuddha jIvata'ne mAsika karavAmAM Ave che. prabuddha jIvana'mAM enA AraMbhakALathI jAherakhabara levAtI nathI. vaLI saMdhanA peTra, AjIvana sabhyo ane. sAmAnya sabhyone tenI nakala vagara lavAjame mokalavAmAM Ave che. "prabuddha jIvanamAM ekaMdare AvakanuM khAsa kAI sAdhana nathI ane kharcA uttarottara | vadhatuM jAya che. saMsthAnA Arthika pIbaLathI ja A vaicArike patra Aja divasa sudhI cAlI rahyuM che. uttarettara vadhatA jatA kharcane tathA badhI ja paririthatine lakSamAM laI "prabuddhavajIvana'ne mAsiMka karavAnuMTharAvavAmAM AvyuM che. prabuddha jIvana' havethI dara mahinAnI 16mI tArIkhe pragaTa thaze ane vAcakonA hAthamAM te 17 ke 18mI tArIkha pachI Avaze tenI nedha levA vAcakone vinaMtI che. "prabuddhajIvana'nuM mAsika tarIkenuM varSa A aMkathI navesarathI gaNuvAmAM Avaze ane tenuM lavAjama 5NuM jAnyuArIthI Disembara sudhInuM levAze. AgalA varSanA je grAhakonuM lavAjama cAlu haze te grAhAne | lavAjama pUruM thAya tyAM sudhI prabuddha jIvana' mekalavAmAM Avaze. -taMtrI nathI. te no moTo vagAe banAvI che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayuddha mana 2 sattAsthAne kheDelI sarvocca vyakita paNa keTalI bhraSTa thaI zake che. tenA dhakhalAe jovA maLyA che. ghaNI moTI lAMca ApIne temane pADI zakAya che te chellA keTalAka samayathI meTI meTI AMtararASTrIya ke bahurASTrIya kaMpanIo taraphathI apAyelI lAMca levAmAM pakaDAyelA mahAnubhAvAnA prasagA uparathI ApaNune samajAya che. pracAra mAdhyamA vAM che ane khAnagI rAkhelI khAtA patrakAro game tyAMthI zodhI lAve che eTale gupta dastAvejo ane mAhitI mADAMvahelAM pakaDA lekA sudhI * pahoMcI jaI zake che. jApAna hAya ka kAyA, bhArata hoya ke pAkistAna, panAmA hAtha ke kAlambiyA kAIpaNa dezanA sarvocca rAjadvArI puruSo kevA kevA kaubhAMDAmAM saDAvAya che te ghera kheThA TI.vI.nA mAdhyama dvArA AkhI duniyAne jANavA maLyuM che. vartamAna samayamAM bhraSTa rAjadvArI vyaktine khullA pADavAmAM patrakAratva ane TI.vI.nA mAdhyamane hirasA bahu noMdhapAtra bane che. jAya che. ane sAmyavAdI dezeAmAM ane lazkarI saramukhatyArazAhIvALA dezamAM prajAnA mukta abhiprAya kacaDI nAkhavAmAM Ave che. sattA para sthira rahevA mATe temanI dRSTie tema karavu temane mATe jarUrI che. ghaNAkharAM sAmyavAdI dezeAmAM lekane anna, vastra, raheThANuM, zikSaNu, takhI sevA vagere pUrAM pAMDavAnI javAbadArI rAjyanI peAtAnI hovAthI tenI ahu samasyA hatI nathI. paraMtu eka dare te temanAM anna, vastra ane raheThANu dhaNuMkharUM. sAmAnya prakAranAM heAya che. temAM samRddhi ke pragati bahu dekhAtI nathI. leAkAnI kAma karavAnI dhagaza paNa krame krame ochI thaI jAya che. lazkarI saramukhatyAravALA dezAmAM prajAne nirdoSa rIte aMkuzamAM rAkhavAmAM Ave che. asahya moMdhavArI, achata ke bhUkhamarAne bhega paNa prajA ane che. sattAdhIzone jarIka vahema jatAM mANasane nyAyanI adAlatamAM kAma calAvyA vagara meAtane zaraNu karI devAya che. nyAyanuM nATaka bhajavAtu heya te paNa jevuM tevu bhajavAya che. ekadare te prajAne kruDahaDate anyAya thAya che. sattAdhIze pAse lazkarI tAkAta hovAne kAraNe prA jaladI mAthu' UMUMcakI zakatI nathI. paraMtu taka maLe tyAre prajA kAne cheDatI nathI. tyAre bhayaMkara hiM saka athaDAmaNeAmAM ghaNAM mRtyune zaraNa thAya che. rAjAzAhI hAya, lAzAhI hoya, sAmyavAda heAya ke lazkarI saramukhatyArazAhI hoya prajAnuM jyAre atizaya damana thAya che tyAre prajA baLavA AkAre che. ethI hiMsAtmaka athaDAmaNeA cAya che. aneka leAkAnAM balidAna levAya che. tema chatAM baLavA dareka vakhate saphaLa ja thAya tevuM nathI hetu, paraMtu sa Mghazakti e moTI zakti che ane e jyAre jAgRta thAya che tyAre tene nAthavAnuM kAma saraLa nathI. moTI meATI sattAo paNa prajA AgaLa namI paDI che. tA. 16-1-1990 ' paNa "zAMtine-kheravavAmAM madattvano bhAgabhajavyA che. vizvanA rAjakAraNamAM Ama navAM navAM paraMbhA kAma karI rahyAM che. khIjA vizvayuddha pachI chupAvAyA acAnaka humalA karanArA gerIlAoe ghaNI sarakArane thakavI nAkhI che. tyAra pachI vyakita ke vimAnanA apaharaNNAe paNa rAjakAraNane hacamacAvyuM che. rAjadvArI netAonI hatyA ane ugra AtaMkavAde yurapatI dharatI upara sAmyavAdI dezeAmAM chellA thepaDA varSomAM ane khAsa karIne te chellA thADA mahinAmAM prajAmAM merA juvALa AvyA. seviyeTa yuniyanamAM gAceve 'pereraDrAkA' ane glAsaneAsta' e e zabdo ApIne prajAnA jIvanane eka navA vaLAMka Apyo. sIttera varSoMnA sAmyavAdane emaNe binaupayegI TharAvyo. mAnavatAnI dRSTie ane rASTranI pragatinI draSTie prajAne mukata abhiprAya ane mukata kAya mATe vrata vratA hovI joIe. e bAbata para emaNe bhAra mUkayA. gAcAranuM A pagaluM aitihAsika dRSTie ghaNuM mahattvanuM banI heze. AyelI ane mU ge meDhe paristhiti. sahana karatI prajA jyAre bahAra nIkaLe che tyAre kevAM pariNAma sarja che te sAmyavAdI dezemAM jovA maLyuM. pUrva' jama'nI, peAlenDa, haMgerI, jhekAlevekyiA, rUmAniyA vagere dezeAmAM prajAnA juvALa keTalA zakitazALI banI gayo . ane sAmyavAdI sarakArAnuM keTaluM jhaDapathI patana thayuM" te paNa jovA maLyu. eka sAthe pAMca paMdara lAkha mANase ziyALAnI kAtila ThaMDImAM peAtAnA avAja pekAravA mATe zerIomAM nIkaLI paDe e batAve che ke prajAne sAmyavAdathI keTalA badhA asa ya hatA ane navI binasAmyavAdI sarakAra mATe prajAnA utsAha keTalA adamya hatA . A juvALamAM sauthI vadhu bhAMga kmAniyAnA lokAe ApyA che. hArA mANusA rUmAniyAmAM thaDA divasamAM mRtyu pAmyA. bIjI bAju, krameAte maravAnuM paNa rUmAniyAnA sAmyavAdI atyAcArI pramukha nikAlA cesekune thayu. enA mRtyunuM dRzya sAniyAnA 2livijhane leAte vAra vAra batAvyA karyuM". Ama, 1990nA navA varSa daramiyAna duniyAnA keTalAka dezamAM navI sarakAra sattAsthAne AvI che. lekataMtra keTalu jAgRta che tenI pratIti A ghaTanAoe karAvI che. Ama chatAM cIna, barmA, zrIlakA, aAnitAna, philipAinsa, dakSiNu AphrikA vagere keTalAye dezamAM bhayaMkara samasyAe saLagatI rahI che. vizva jyAre ekavIsamI sadI tarapha gati karI rahyu che tyAre AkhA vizvamAM ahiMsA ane zAMtinuM sAmrAjya prasare tathA lAA vadhAre sukhI ane samRddha bane evI AzA rAkhIe ! -maNalAla cI. zAhu 'prabuddha jIvana' nA saMyukta aMka aMge kSamA-yAcanA prabhuddha jIvana'nA tA. 1lI Disembara, 1989nA aMkamAM jAhera karyA mujaba tA. 16mI Disembara, 1989 ane tA. 1lI jAnyuArI, 1990 'prabuddha jIvana'nA aMka saMyukata aMka tarIke pragaTa thavAnA hatA, paraMtu 'prabuddha jIvana'ne jAnyuArI, 1990thI mAsika banAvavAnI vahIvaTI kAryAvAhIne kAraNe A sayukata aMka pragaTa karI zakAyA nathI te -tatrI mATe kSamA prAthIe chIe. 2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 161-190 pratha8 jIvana jIvana jIvavAnI kalA vartamAna jagatamAM bIne darajajo' evA gaMbhIra viSaya para bhASaNa ApatA adyatana DhabanA pAkamAM sajaja thayelA AdheDa vayanA vaktAne tame sAMbhaLe che. aNIzuddha aMgrejImAM temanI rasasabhara ane sarala abhivyakita zrotAgaNa sameta tame maMtramugdha banIne sAMbhaLe che. tamane evuM vicAravAnuM pralobhana thAya che ke vakata jIvana jIvavAnI kaLA jANe che. AMjI nAkhe te temane dekhAva ane temanI suMdara vakatRtvazakita tamane evuM vicAravA prere che. paraMtu dekhAva chetarAmaNuM nathI hotA ? khelavAnI kaLA jANanAra mANasa jIvana jIvavAnI kalA jANatA hoya ja evuM nathI. sArI rIte jIvavuM e eka yA bIjI kalA para prabhutva meLavavA karatAM judI bAbata che. ema je na heta te, saMkhyAbaMdha kalAkAronAM jIvana mAnavajAta mATe saMdezAo banyA hatA. okasapharDa DIkSanarImAM kalA zabdano artha A pramANe 34122 -The Creation or expression of What is beautiful-je suMdara che tenuM sarjana athavA tenI abhivyakti.' je vyakitanuM jIvana suMdara hoya teNe jIvana javavAnI kalA hastagata karI che ema kahevAya. ahIM tarata ja kahevAmAM Ave ke "suMdara' zabda AtmalakSI che arthAta je eka vyakitane "suMdara' lAge te bIjI vyakitane 'suMdara' na lAge matabhede che, chatAM mane lAge che ke dArUDiyA ke vezyAnuM jIvana suMdara kahI zakAya nahi tema ja dekhAvaDI strIo pAchaLa, bhaTakatA mANasanuM jIvana paNa suMdara kahI zakAya nahi. saMta jevA upadezaka upadeza sarasa Ape, paraMtu temanuM pitAnuM jIvana temanA upadezathI virudha hoya, to temanuM jIvana suMdara che evuM uccAraNa thaI zake nahi. bAnu ALasane saMvanana karatI vyakti pote suMdara jIvana jIve che evI prazastine haka apaNu para dharAvI zake nahi. A badhAM draSTAMta ApaNane ekadama eka bAbata kahI de chevisaMvAdI jIvana je visaMvAdI hoya te suMdara na hoya. jIvananI kalA eTale susaMvAdI jIvana ane tenuM jIvana suMdara hoya. mANasamAM traNa mULabhUta mAnasika zaktio rahelI cheH(1) Knowing-jJAna athavA vicAraNAnI zakti, (2) Feeling-lAgaNInI zakita ane (3) Willing-icchAzakita athavA saMkalpazakita athavA kAryazakita. AmAMnI kei eka zakita vadhu paDatI vikase ane bIjI be zakitao avagaNAya te saMvAditAne abhAva jovA maLe. je mANasa vicArate khUba heya, paraMtu lAgaNImAM ThaMDe hoya ane kAya te bhAgye ja kare tevA mANasanI ApaNe bhAgye ja kadara karazuM. tevI ja rIte je mANasa lAgaNI vadhu paDatI anubhave, paraMtu tenAmAM vicAraNuM ane kAryazakita alpa ja heya te tenuM jIvana kaMgALa ja bane e dekhItuM che. vaLI, je mANasa kArya tvarAthI kare, paraMtu tenAmAM vicAraNA ane lAgaNI a5heya, te te samaya jatAM du:khI ja bane. jyAre magaja, hRdaya ane saMkalpazakita susavAda: rIte vikase. eTale ke pratyekane ye mahatva ApIne keLa6yAM hoya tyAre susaMvAdI jIvana pariName che. bIjA zabdomAM kahIe te, je mANase samajazakita vikasAvI hoya, tenAmAM haya heya ane kAya" karavAnuM manobaLa hoya ane tenAM A traNeya pAsAM samatola rIte kAma karatAM hoya, te tenuM jIvana suMdara jIvananuM udAharaNa bane che. 'sudara rIte kema jIvavuM?' athavA jIvana jIvavAnI kalAnuM rahaya zuM che?' evA praznano javAba zodhavA mATe utsAhI ane sArA svabhAvanA ghaNA yuvAne usuka hoya che. A praznanA javAbamAM sAhityanuM beya jIvananI kalA zIkhavavAnuM che evAM sAhityanAM eka draSTibiMdune lakSamAM rAkhIne mAre kaI kahevuM nathI. sakheda kahevuM paDe che ke bhAratavAsIone bhAratanA bhavya vArasAnuM mUlya samajAtuM nathI tema ja temane bhAratanA RSimunie jeo mahAna vicArake paNa hatA temanAM maMtavyamAM rasa paDatA nathI athavA te gaLe UtaratAM nathI. paraMtu pazcimane loke. ApaNane ApaNA dezanI bhavyatA samajAve te ApaNane samAdhAna thAya che. te uparokta praznone rapaSTa zabdomAM javAba eka samayanA laMDana yunivarsiTInA vidvAna prAdhyApaka ane, jagavikhyAta itihAsakAra ArnolDa TAyabIe bhAratamAM maulAnA AjhAda smRtivyAkhyAnamALAnAM eka vyAkhyAnamAM Ape, che. temaNe bhArapUrvaka jaNAvyuM che, "The art of Contemplation is really another, name for the art of living. ciMtana - vicAraNAnI. kalA jIvananI kalAnuM kharekhara bIjuM nAma che." A saMbaMdhamAM . temaNe gAMdhIjI vize je kahyuM che te gujarAtImAM anuvAda, karIne kahevuM ucita banaze. gAMdhIjIne dararoja puSkaLa kAma rahetuM. vartamAna saMjogomAM meTI caLavaLanA koI paNa netAnuM e ja bhAvi hoya che. te paNa gAMdhIjI temanAM bharacaka. kAmakAjamAMthI ciMtana-vicAraNA mATe cheDe samaya avAranavAra meLavI letA. A prakArane temane mahAvaro bhAratIya praNAlikAnI viziSTa bAbata che." : teo nikhAlasatAthI ema paNa kabUle che ke pazcimI madhya yuganA samayathI khristI dharmanA yurepanA anuyAyIoe ciMtana-vicAraNAnI AdhyAtmika kalA lagabhaga saMpUrNapaNe gumAvI dIdhI che. teo temanI A kheTane gaMbhIra gaNAve che. AgaLa jatAM teo ema paNa kahe che, "A AdhyAtmika bakSisa je mAnavIne mAnaMva banAve che te hajI bhAratIya AbhAomAM jIvaMta che." bhAratavAsIo samajavA mAge, te " vidvAna itihAsakAra ToyebIe ghaNuM kahI nAkhyuM che. jIvananI'. kalAnuM rahasya ciMtananI kalAmAM raheluM che. te A ciMtananI karA je bhAratIya AtmAomAM hajI jIvaMta che te zI rIte vikasAvAya ? paDita javAharalAla naherue temanAM vakatavyamAM yuvAnane ciMtana-vicAraNAnI . nA vikasAvavAne anurodha karyo che, te mATe temaNe buddhipUrvaka vAMcavAne upAya sUcavyuM che. zuM vAMcavuM e prazna thAya? sArI . navalakathA vAMcavAthI. paNa vicArazaktine vikAsa thAyuM che ke kAraNa ke temAM buddhizALI mane kareluM jIvananuM citra hoya che. paraMtu moDI rAta sudhI jAgIne vArtA vAMcI javI e pUratuM Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayuddha jIvana nathI. buddhipUrvakanAM vAcanamAM lekhakanAM daSTibiMdu para vicAra ' prerAtA nathI e AzcaryanI vAta che." thato rahe evuM abhyAsapUrvakanuM vAcana thavuM ghaTe. to ja sArI; ; , , '. ' sAmAnya mANase vicArazakita ane tenI madada mATe , navalakthA vicArazakita vikasAvavA mATenI madada bane. vAcana zA mATe mAthAkUTa karavI joIe? vicAravuM e samAjanA mATenuM sAhitya vipula che. nibaMdha, AtmakathAo, jIvana kaI khAsa vagane viziSTa adhikAra che ane zerImAM caritra, pravAsavarNane, autihAsika gratho, AtmasudhAraNA cAlatA mANasa sAthe tene kaMI saMbaMdha nathI evuM mATenAM pustake vagere buddhipUrvaka vAMcavAthI mANasanI vicAra nathI. vicArazakita ke ciMtanazakita mANasane, rUpALe zakita keLavAya che ane vikase che. dharmagraMtha ane saMtavANI dekhADavA mATe kaI alaMkAra nathI, paraMtu sArI vicArazakita vikasAvavA mATe sarvottama pAtheya pUruM pADe che. rIte jIvavA mATenI te AvazyakatA che, jarUriyAta che. vicArazakita vikasAvavA mATe buddhipUrvakanAM vAcanane mama sArI rIte jIvavuM e dharatI para rahetA pratyeka mANasanuM e che ke lekhakanAM daSTibiMdu ke vakatavyane vAMcavAnI sAthe ja ravapna hoya che. tethI vicArazakitanI kalA haratagata karavI svIkArI levAnuM valaNa na rAkhavuM. paraMtu te aMge manamAM pratyeka mANasa mATe taddana jarUrI che. sAda dAkhalo laIe te , prazna pUchavo :- lekhakane A vicAra barAbara che?' athavA je vyakita koI vyakitane AIskrIma khavaDAve che te vyakitane lekhakanuM A daSTibiMdu nyAyapura:sara che? AvA pitAnA pratye sadbhAva che ema AiskrIma khAnAra vyakita pranathI vicAravA mATe mana sakriya bane che mAnavA prerAya. paNa koi vyakita tene upavAsa karavAnuM ane vicArazakita vikasatI rahe che. samaya jatAM vicAra kahe te tene AvuM kahenAra pratye roSa paNa thAya. vAstavamAM, karavAnI phAvaTa AvI jAya che. mANasa pitAnA aneka jaTharane ArAma ApavA mATe upavAsa karavAnuM kahenAra prazno mATe bebAkaLo ane gabharAyele ' rahe che. te sAmI mANasamAM te vyakita pratye kharo sadubhAve che, jayAre AiskrIma vyaktinI vAta sAMbhaLavA taiyAra nathI eTale zuM thAya ? khavaDAvanArane te vyakti pratye yogya arthamAM sadbhAva nathI nahitara nAnI bAbatanA samAdhAnathI mAMDIne pitAnA ema sAbita thaze. vaLI, "vagara vicAryuM je kare te jIvanane mArga maLe tyAM sudhInI sAmagrI tene vAcana pAchaLathI pastAya" e sAdI ukita paNa vicArazakitanI dvArA maLe. ahIM bIjo muddo paNa lakSamAM levo jarUrI che. anivAryatA samajAvI de che. jIvanamAM aneka prazno thatAM vAMceluM bhUlI javuM e sAmAnya bAbata che. paraMtu je hoya che. vicArazaktinA yogya vikAsa vinA A prazno vAMcyuM hoya tenuM manana karavuM ghaTe, vAMceluM vAgeLavuM hala thaI zakatA nathI. pitAnI patnI sAthe sukhathI rahevuM anivArya che. mananathI buddhipUrvaka vAMcelA vicAro e 'paNa kevaLa yaMtravata bobatta nathI, paraMtu te mATe pati patnI AtmasAt bane che. prazna pUchavAnI draSTithI thatuM vAcana baMne pakSe vicAraNanI AvazyakatA rahe che. dAMpatyajIvanamAM je ane tenuM manana vicArazakti ke ciMtanazakita vikasAvavA kalaha ke basUruM vAtAvaraNa rahe che temAM vicAro te che, mATenAM sarvajanasulabha sAdhune che je mATe 'udyamI paNa te vicAraNu AtmakendrI ane Avezayukata hoya che. thavuM paDe. A saMbaMdhamAM prabuddha jIvananA tA. 16-8-'88 pitAne ja Avezayukta vicAra pitAne temaja saMsAra jIvanane ane tA. 1-9-'88nA saMyukata aMkamAM mAnanIya taMtrI mahAzaya kaMgALa banAve che. A saMya vicArazaktinI kalAnA vikAsanuM che. ramaNalAla cI. zAha taMtrIlekha 'svAdhyAya khAsa vAMcavA mahatva saraLa rIte samajAvI de che. ' ' ? jevo che, abhyAsa karavA jevo che. teozrI temAM lakhe che, . vaLI, Ikiye ghaNI baLavAna che. mANasa Idriyane ' "mANasa jema jema vadhu svAdhyAya [sata graMthanAM vAcana tAe ja thatuM rahe, te tene evI 5chaDATa khAvI paDe ke ane manana kare che tema tema tenuM jJAna ane tenI vANI tenI saMpUrNa pAyamAlI thAya. A sarvanAzamAMthI tene samRddha bane che. AthI eka ja viSayane vividha dRSTikoNathI vicArazakitanI kalA sivAya anya koI bAbata bacAvI zake vividha rIte vyakta karavAnI kuzaLatA enAmAM Ave che. ene nahi. thoDA samaya pahelAM pratyeka kuTuMbamAM ochevatte aMze dhArmika ane naitika vAtAvaraNa rahetuM. AvA vAtAvaraNamAM pariNAme svAdhyAya karanAra vyakitanI vakatRtva kalA khIle. enI ucharatAM bALakomAM yogya saMskAra paDatAM je bhaviSyamAM vakatRtva kalAmAM ADaMbara ke daMbha hatAM ke rahetAM nathI. pita karele svAdhyAya jIvanamAM pariNamavAne kAraNe sAce temanI vicArazakitanA yogya vikAsamAM madadarUpa banatA. svAdhyAya karanArAonAM mukhamAMthI nIkaLatAM vacane prabhAvazALI Aje svataMtratAne nAme svacchaMdatA zAsaka banI che. hoya che.' pariNAme keka khAvA chatAM mANasane yogya mAga vicArazakita vikasAvavA mATenI bIjI madada che lekhane. hAtha Avato nathI. mANasa vicAra te jarUra kare che, paraMtu alabatta A lekhananI mada sarvajanasulaH nathI. pitAnAM temAM pitAnA Idriyajanya AnaMde pradhAna sthAne rahe che. vicAro, bhAva ane lAgaNIo vyakata karyA vinA rahI pariNAme, jIvana jIvavAnI kalAne prazna atyaMta nIrasa, zakAya nahIM e ja lekhana mATenI kharI lAyakAta che. paraMtu bhArekhama banI rahe che. tethI Aje ApaNe dezamAM je mahatvane muddo e che ke vyakita kaI viThya para lakhavA lAge vartamAna paristhiti che temAM parahitaciMtakoe evAM vAtAvaraNa eTale teNe vicAra karavo ja paDe. te kAgaLa upara atArkika ke. asaMgata lakhANa lakhI zake nahIM. tethI egya rIte kahevAyuM ane pravRttio mATe parizrama levAnI jarUra che ke je dvArA che ke lekhana mANasane cokaksa banAve che. Aje ApaNA dezamAM vicAra-ciMtanazaktinI kalA vikasAvavA mATe, khAsa karIne ghaNuM lekhake che e sAcuM, chatAM aneka yuvAne lakhavA kema yuvAne prerAtA rahe: ',' ' , ' , , , , . : : Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to kerI 1992. vaka mehanalIlA dalIcaMda desAIta jana gujarA kavio " " ' , ' ' . nagInadAsa jI. zAha ; ; ka ha ' '.!' : ' . . !". - jaina gUrjara kavio' je mahAmUlo mAtabara mahAbhArata sthaLanAme, rAjakartAonAM nAma, zrAvakenAM nAme, AkaragraMtha ghaNA samayathI aprApya hato. madhyakAlIna gujarAtI kavinI guru paraMparA, vagerene ullekha hoya che. A badhAMthI sAhitya vize kAma karanAra mATe te anivArya saMdarbha sAdhana anukramaNikAo have pachInA bhAgamAM pragaTa thaze. vaLI haI tenuM punarmudraNa jarUrI saMzodhana-saMvardhana sAthe thayuM e 2500 jeTalI dezIonI anukamaNikA, jaina gaDhanI gurupadAvalI ane rAjAvalI paNa have prakAzita thanAra bhAgamAM gujarAtI sAhityapremIo mATe atyaMta AnaMdanuM kAraNa che. samAvI levAze. A Akagra thanI pUraka sAmagrImAM jUnI jayAre prathama AvRtti prakAzita thaI tyAre narasiMharAva gujarAtI bhASAne saMkSipta itihAsa (320 pAnAM) have diveTiyA, rA. vi. pAThaka, AnaMdazaMkara dhruva, ku. me. jhaverI, pachI prakAzita thaze. ke. ha. dhruva, munizrI jinavijayajI jevA prasiddha vidvAno ane sAkSaravaryoe mohanabhAie karelA A mahAna kAryonI gujarAtI bhASAnA uddabhava ane vikAsanA abhyAsa UMcI kiMmata AMkI ghaNI prazaMsA karelI. ' mATe paNa A eka 1.anivArtha sAdhana banI raheze. gujarAtI bhASAnA sAhityakAronA abhyAsIne mATe paNa A A AkaragraMthamAM vikramanI 12mI sadIthI 20mI sadI AkaragraMtha sadarbhagra thanI garaja sAraze. 12mI sadIthI gUjara sudhImAM kula 1468 jaina kavionI kula 5310 kRtionI sAhityanuM gaurava vadhAratA sAhityaprakAranuM je kheDANu jenoe varNanAtmaka sUci che. chaThThA bhAgamAM jainetara kavio vize karyuM che tene samIcIna, khyAla A AkarasaMya Ape che. eka vistRta pariziSTa che. temAM vikramanI 13mI sadIthI 19mI sadI sudhInA kula 94 jainetara kavionI kula 102 kRtionI ' ' A bIjI AvRtti saM zedhita-saMvardhita che. tene satyavarNanAtmaka sUci che. niSTha cIvaTavALA vidyAvyAsaMgI ane pUrI sajajatA dharAvatA : - . . . saMpAdaka prA. zrI jayaMtabhAI dI sAMpaDayA e A dapaMda. ekalapaMDe khaMta, cIvaTa ane athAga parizramapUrvaka ghaTanA che. temaNe saMpAdakadhama prAmANikapaNe barAbara bajAvyo. gaMjAvara sAmagrI ekaThI karI zAstrIya vyavasthAthI ane tANI- che. mULa saMprayojaka zrI mehanabhAInI racanAne AMca na Ave vANA meLavIne A AkaragraMthanI racanA zrI mohanabhAie ane mULa sAmagrI ekabaMdha jaLavAI rahe chatAM vizeSa upasI AjathI lagabhaga 60 varSa pahelAM karI che. temanI 33 varSanI Ave e rIte zrI ThArIe saMpAdanakArya karyuM che. zrI atUTa sAhityasAdhanAnuM A suphaLa che : , , mohanabhAinA jIvanakALa pachI astitvamAM AvelAM prApya sAmagrI ekaThI karavA mATe temaNe jJAnayAtrAo karI che. lagabhaga badhAM sAdhano upayoga karyo che. pariNAme apekSita pATaNa, surata, kheDA, khaMbhAta, jhIMjhuvADA, lIMbaDI, zuddhi-vRddhi barAbara thaI che. temaNe kartA ke.kRti vize anyatrathI rAjakoTa, vIramagAma, amadAvAda, pUnA, muMbaI, kalakattA vagere maLelI pUraka mAhitIne tema ja kRtiprakAzananI navI mAhitIne A aneka racaMLAe jaI tyAM AvelA bhaMDArA temaNe jAte AvRttimAM dAkhala karI che. temaNe zuddhio AMtarika puravAo tapAsyA che ane munizrI jinavijayajI, paMDita sukhalAlajI, ane itara sAdhanane AdhAre karI che. A zuddhio ane vRddhi pravartaka zrI kAMtivijayajI, muni mahArAja caturavijayajI, temaNe [ ] kauMsamAM mUkI che. hastapratamAMthI ApavAmAM Avela paMDita lAlacaMda gAMdhI, yati zrI nAnacaMdrajI vagerenI sahAya Adita, pupikAo ane anya aMzanI joDaNI lIdhI che. temaNe hastaprata - saMcaye, sUcio, mudrita graMtha temaNe sahetuka sudhArI nathI. temaNe karelI zuddhi-vRddhie Adino upayoga karyo che. A badhAM sAdhanenI saMkhyA 40% A AkaragraMthane savizeSa pramANubhUta banAvI de che ane upara thavA jAya che. e rIte saMdarbhagraMtha tarIke tenuM mUlya paNa vaMdhArI dIdhuM che. - kavio ane kRtione samayAnukrame goThavI temane paricaya | gujarAtane tenA madhyakAlIna gujarAtI sAhityanAM khaApe che. kRtionA Adi-ata ApyA che ane puThipakAo, nAnI bhALa Apato. A mAmale mahAbhArata Akaraje hoya te, ApI che. kRtinI hastaprata kyA bhaMDAramAM graMtha che. sAmagrInI vipulatA ane vaividhya tenuM eka upalabdha che, tenI vigate ApatAM lekhanasaMvata, patrasaMkhyA saMdarbhagraMtha tarIke asAdhAraNa mUtha sthApe che. mATe paMkitasaMkhyA ane harataprata kramAMka jaNAvela che. keTalIka gujarAtanI, dareka vidyApIThanA graMthAlayamAM tenuM : 'hovuM vAra kartA ane kRtine vizeSa paricaya ApavAmAM Avyo che. vaLI keTalIka vAra hastapratemAMthI amuka bhAga paNa udbhUta . Avazyaka che. : : - - - - - - karavAmAM AvyA che. kRti je prakAzita thaI hoya te tenA che. AvA AkaragraMthanuM punarmudraNa karavAnI bahu merI. prakAzananI vIgata paNa jaNAvI che. javAbadArI zrI mahAvIra jaina vidyAlaye upADI vidyAkSetre : A sAmagrInuM daratAvejI, mUlya ghaNuM che. Adi bahumUlya phaLa Ape che, e badala ApaNe tene jeTalA. aMtamAM ane pupikAomAM racanAsaMvata lekhanasaMvata, dhanyavAdu ApIe eTalA ochA che. - js #aa : '1' , " , mazananI vIzana parA prA. za . * * * * * * * * * * - Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-1990 mahAbhiniSkramaNanI bhUmikA saMgama vA, vorA - gautama buddhanuM mahAparinirvANa eka virala ghaTanA che. . rAmakRSNa paramahaMsa, ramaNa maharSi, ke. je. kRSNamUti' jevA sarva prakAranA duHkhamAMthI maLatI haMmeza mATenI mukitane manISione kensara thaI zake che. khasa thaI hoya tyAre baMdha piMjarAmAMthI chUTIne vizALa gaganamAM UDI jatA kevaLa malama lagADayA karavAthI zuM phAyade ? zarIranA bagaDelA pakSInI svataMtratA sAthe sarakhAvI zakAya. lehIne sudhAravAmAM na Ave te khasa maTe ? bagaDeluM lehI - mahAparinirmANa pahelAM banate agatyane prasaMga te mahA e khasanuM mULabhUta kAraNa che. tene dUra karavAnA upAya kare bhiniSkramaNa. satya zuM che? jIvana zuM che? jIvanane artha paDe. tema siddhArthe dekhelA roga, vRddhAvasthA, nirdhanatA ane ze? du:kha zA mATe che ? zuM A dukhathI haMmeza mATenI mRtyu - e cAreyane skUla upAya karavAne badale e cAreyanuM mukata na maLe? maLe te kaI rIte maLe?--A prAranI prazna- mULa zuM ? e siddhArtha mATe pAyAne prazna thaI paDyuM. zRMkhalAnA uttaranI zedhamAM nIkaLI paDavAnI kSaNa te mahA- - rega e astitvanI vikRti che, nirdhanatA e paisAnoniSkramaNa. e kSaNe patnI, putra, parivAra, ravajana, nehI, cIjone abhAva che, vRddhAvasthA e aMtane prAraMbha che ane samAja saghaLuM gauNa banI jAya ne rahe phakata mULabhUta prazno mRtyu e prAraMbhano aMta che. A vikRti, abhAva, aMtane agenuM ciMtana. A pAyAnA prazno jyAre jIvananuM aMtaraMga prAraMbha ane aMta siddhArthanI sAme mahAprazna banIne UbhA che. ane anivArya aMga banI jAya tyAre mahAbhiniSkramaNane ahIM siddhArthane keIe saMsAratyAgane pipaTiyo amUle avasara Ubho thAya che. ' upadeza Ape nahotA. emanuM darzana te * mahAparinirvANa ane mahAbhiniSkramaNathIya mahattvanI ghaTanA nirbheLa hatuM, svataMtra hatuM, maulika hatuM, kudaratI hatuM te jijJAsAne uddabhava, praznane prAraMbha ane savAlanI zarUAta ! ne mATe ja vAstavika hatuM. eka bAju emaNe kevaLa - sukha, sukha ane kevaLa sukhamAM ALoTatA siddhArthanA sukha joyuM to bIjI bAju asAdhAraNa duHkha najare jIvanamAM ApaNe jANIe chIe tema eka divasa na banavAnuM caDhayuM. "Ama zA mATe ? e prazna udbhavya ane uttaranI bane che. kapilavastunA sukhabharapUra rAjamahelanI bahAranuM dhamAM eo nIkaLI paDe che. nirdhana, bImAra, jajarita ne saDiyala vizva siddhArthanI najare je gautama buddhanA jIvanane bArIkAithI jovAmAM Ave caDhatAM tenuM cittataMtra halabalI uThe che. atyAra sudhI je to temAM mukhyatve vikAsayAtrAnAM pAMca pagathimAM najare dhAraNAo para siddhArtha jIvatA hatA te dhAraNAone bhAMgIne caDhaze. prathama te paMcendriya tanmayatA, pachI duHkhanuM jJAna, bhukake thaI jAya che trIju te jijJAsA, ceNuM te mahAbhiniSkramaNa, pAMcamuM ane - jiMdagInAM cAra vidheyaka tave, te taMdurasta zarIra, cheluM te pagathiyuM te mahAparinirvA. chellI be avasthAnI yauvana, dhana ane jIvana, e cAra tanI cAra virodhI prApti mATe AgalI traNa avasthAmAMthI gujaravuM anivArya banI rahe che." bAbate te rega, vRddhAvasthA, nirdhanatA ane mRtyu. savAranA zAnta ane niHspada jaLamAM eka kAMkaro paDatAM taraMganAM vala pahelI ane bIjI avasthA ApaNu mATe navI nathI. sajAMdha e ja rIte jiMdagInI cAra virodhI chatAM vAstavika paraMtu jijJAsA utpanna thatI nathI. jijJAsA vagara, prazna vagara, bAbate najara sAme AvatAM siddhArthanA manamAM vicAra-vartuLa jAgRti vagara ke nirveda vagara cheDI devAyelA gharane keAi cakarAya che ne te vimaLa banI jAya che. - artha nathI. gautama buddhanuM mahabhiniSkramaNa e palAyanavAda nathI. - siddhArtha vihavaLa bane che e kharuM paNa tenI A eka surakSitatAmAMthI, bIjI surakSitatAmAM thatA sagavaDi vihavaLatA svArthamUlAka ke bhayasUcaka nathI. mAruM A yuvAna praveza nathI. rAhula ane yaze dharAnI javAbadArIthI kaMTALIne thatuM vana-gamana nathI. emanuM mahAbhiniSkamaNu e te ajJAta zarIra vRddha thaI jaze ke huM marI jaIza e vicAra siddhArthane nathI AvatuM. mane koI roga lAgu paDaze ke huM bhAvi tarapha mAMDeluM hiMmatabhayuM pagaluM che. nirdhana thaI jaIza, e siddhArthanI vicAraNAnuM kendra nathI. kaLInI pAMkhaDIone khecI-khelIne tAtkAlika phUla siddhArthane savAla "mArA maraNa" sAme nathI; maraNa" sAme che. banAvavAnI prakriyA hatyAnuM kAraNa banI jAya che. aMgrejImAM e sukhavAdI-Hydonist-nathI. AthI prApta paristhitimAM, grows, young kahevAya che; becomes young nahIM. vadhumAM vadhu sukhI thavAnI bhrAnta dhAraNAomAM e aTavAtA baMdhAtA makAnane plAsTara karyA vagara raMgarogAna karavA nathI. maraNa, vALaMkaya, nirdhanatA ane rugNatAnI sAme pagalAM mAMDavuM e mUrkhatA gaNAya che. e ja rIte dukhanA. levAne vicAra emane nathI Avato. upAya karavo, pagalAM levAM nAne pachI jijJAsA ke nirvedanI prakriyAmAMthI pasAra thayA vinA ke samAravuM e eka vAta che ane vikRtinuM mULabhUta kAraNa thaI jate gRhatyAga kadAca AtmavikAsanI prakriyAmAM bAdhaka, zuM che te jANI laine e kAraNane ja dUra karavuM e bIjI bane che ane pariNAme e gRhatyAga kharA arthamAM mahAbhivAta che. emanuM ciMtana sarvasApekSa che; samagra jIva-rAzinA niSkramaNa nathI banI zakate. * * saMdarbhamAM che.. ? ? ? ? : #3 * !* pravartamAnakALamAM paramAtmAnA pakSe ane mokSanA lakSe * re ga ma A e mATenAM cAMpatAM pagalAM levA chatAM ' thatA tamAma gRhatyAga varISyavAsita hAtha, aMtima hAtha ane roga Ave che. zuddha ane sAttivaka na jIvanAra khara arthamAM mahAbhinimaya bane evI prabhu pAse prAdha"nA. vadhu sukhI tha tA ane 3 , pagalAM levA :* * * nA paga nathI aLa kA * * * ' ' . Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-1990 prabuddha jIvana nA nA... - ---- --- satya kAvyanuM ane kiratAranuM * * tanasukha bhaTTa }f: "" izvaranI vyAkhyA karavI kaThaNuM bhAse che. kadAca Izvara pRthakakaraNa che. tattvajJAnanI eka zAkhA soMdayaMzAstra che. (espena , avyAkheya haze. Ama chatAM IzvaranuM varNana gItA- Tikasa) saudaryazAstranI kavitA, saMgIta, citra, zilpa ane kAre ApyuM che. ( apAya - 2, zloka 20, 23, sthApatya evI pAMca prazAkhAo che. A prazAkhAo paMcakallA 24, 25 tathA adhyAya - 13, zloka 14 thI 18 ). kahevAya che. tattvajJAnathI sauMdarya zAstranuM artha paMcakalAnuM vyAkhyA ane varNanamAM bheda che. vyAkhyA saMkSipta. svarUpa aAga paDatuM paSTa dekhAya che. tatvajJAna buddhi dvArA tAttvika hoya che. varNana dIgha, vyavahAru, Indriyagamya hoya che. satyadarzana kare che. tyAre paMcakalA Umi (rasA tathA kapanI paraMtu A viSaya tarkazAstra (Logic.ne che. tethI te paDato (alaMkAra) dvArA satyadarzana kare che. tatvajJAnanuM sAdhana mukuM chuM. izvaranuM eka zabdamAM varNana saccidAnaMda zabdamAM buddhi sUkSma che. paMcakalAnuM sAdhana bhAya ke rasanipati maLe che. paraMtu A zabda paNa samAsa che.. tathA ka95nA (alaMkAra ) pramANamAM buddhi karatAM sthaLa che. izvaranI jema ja kavitAnI vyAkhyA karavI kaThaNuM A vidhAna vivAdAspada bhAse te ema kahuM chuM ke bhAvedaya, bhAse che. kadAca kavitA suddhAM avyAkhyaya haze. Ama chatAM rasanipati vagerenA saja' (varatu pAtra, saMvAda, vAtAvaraNa, izvaranAM vyAkhyA-varNana pramANe kavitAnAM pa vyAkhyAna saMsAradazana) te avazya buddhi karatAM rathuLatAnuM pariNAma che. thayAM ja che. saMskRtamAM kavitAnI paMdarathI vadhu vyAkhyAo maLe A sRSTi, virATarUpa, trikALasamUharUpa, trikALanA avayavarUpa che. temAM bhavabhUtinI vyAkhyA adhyApti ke ativyApti deja asaMkhya nAnI - moTI dhaTanAo, tenI vividhatA vinAnI dekhAya che. uttara-rAmacaritramAM te kahe che : tathA punarAvRtti, mAnavanAM sukhaduHkha, azAnirAzA, vindema devatAM vAcabhamRtAbhAtmana : kalAm / chaLa, prapaMca, bAhya jagatane saMdharSa, (athaDAmaNa, chamakalAM. bakheDA, laDAI, yuddho, saMgrAme) tathA AMtarajagatane saMgharSa Ane sAde artha e thAya ke sarasvatIdevI ke kavitA - hRdaya vidAraka manomaMdhane-jevuM ke gItAra bhanuM) vagere vagere AtmAnI kalA che tathA te amRtamaya che, amara che. izvara ke kAvya deha che. kAvyanuM preraka baLa satyadaMzaMna che. A satyaAmA rat. vidra, tathA mAnadra che. bIjA zabdomAM kahIe dazana ja kAvyane AtmA che. bhAdaya, rasaniSpati kAvyane te te satyama, zivam suvAk che, te kavitA paNa te ja che, prANuM che. ghaTanAo, daye Adi kAvyane deDa che. kavitAnAM anya nathI. dehadhArI AtmAne hRdaya, mastiSka ane indri AtmAsvarUpa satyadarzana (viSayadarzana) tathA prANurUpa . (Heart, Head & Hand) hoya che. te kavitAmAM paNa bhAdaya, rasaMnipati kayA ane kavitAnA avarUpa, deharUpa, hRdayaguNa, rasa ke Urmi', mastiSkaguNa buddhi ke ciMtana tathA mArAmArI, kApAkApI, baLiyAne be bhAga tathA nibaMdhaLano indriyaguNa bhogAnubhava hoya che. satyAnAza (cArlsa DArvinanA mane struggle for Ext- ahIM sudhI te izvaranI ane kavitAnI tatvacarcA tence & Sarrival of the Fittest) xud qui you? thaI, paraMtu mahAkAvya, parANe, AkhyAne ane vice gajagrAha jevA kAvyanA AtmAnA virodhI bhAsatA avaya khaMDakAvya vAMcatAM ApaNane kavitAnuM satya ane kiratAranuM kayA? kAvyanuM satya ane kiratAranuM satya eka ja che ke alaga ? satya alaga paDatAM dekhAya che. maMyarA, keyI, tADakA, alaga hoya te vizvamAM be sa, be izvara hoI zake ? khara, dUSaNa, mArIca, kadahana, rAvaNa, kukaNuM, A uttara mahAtmA gAMdhIe temanA anAsakita yuganI lakSmaNumUccha ItyAdinAM varNanamAM sta cita ane AnaMdanI prastAvanAmAM TAMkA eka avataraNamAMthI maLe che . vAta kayAM varNavAI ? duryodhana, duHzAsana, zakuni, bhImanuM viSamaya medakabhakSaNa, jAkSAgRha, ghuta, vanavAsa, virATanagaramAM 'Adama ke khudA mata kaho, Adama khudA nahi; , , gAyanu apaharaNa, mahAbhAratanA yuddhanA AraMbhanA zakhanA lekina khudA ke nara se, Adama judA nahi ? ane aMtanA gadAyuddhanA bhayAnaka avAje, anAtha vedAtIo "ahaM brahmAmine jApa karIne Adamane ja vidhavAo ane anAtha bALakonA rudanamAM. sat cita khudA mAne che. paraMtu bhakitamAgI, vaiSNavo, za. jevA AnaMdanI vAta kayAM AvI ? jema jema kavitA upAsake baMnenI vacce spaSTa bhedarekhA AMke che. upalA sa sAranA aTapaTA vyavahAramAM, tenA kUDakapaTamAM tenI avataraNanA anukaraNamAMthI navuM avataraNa upajAvI hiM sA-kuratA ane satyanAzamAM Utare che tema tema bhAvakane zakAya kharuM :rasa to avazya vRddhigata thatuM jAya che. paraMtu kiratAranAM "vADamaya vibhu mA kahe, vADamaya vibhu nathI; ' ' kahevAtA sat cit AnaMdanAM darzana paNa adrazya, kiMtu vibhunA aMzathI, vADamaya parU nathI.' '' .. alabhya thatAM Mya che. "hara naiyate ne sATe A subhASita samajavA mATe kAvyasarjananI prakriyA "pApIne pirA ane dharamIne ghera dhADa ane tapAsavI paDaze. kavinuM cittataMtra amuka ghaTanA ke dRzyathI . viparIta anubhava thato jAya che. je brahmAMDanuM satya abhibhUta thAya che, tethI te AnaMdaghAta ke vivAdAghAta eka ja hoya pachI kAvyanuM satya ane kiratAranuM satya baMne anubhave che. A AghAta eTale :o prabhAvazALI alaga, asaMbaddha kema bhAse che ? hoya che ke thoDI miniTa sudhI kavi mAtra . tatvajJAnane viSaya vazivanI carcA. mana mAyA, mahezvaranuM stabdha ja rahe che. te vicAra paNa nathI nirUpaNu, brahma izvara, mAyA, java ane prakRtinA bhedanuM karI zakate. koI vidhavA strIno ekane eka putra gujarI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-1990. gamane tAra Ave ke kaI vAMjhiyAne putrajanmanA samAcAra maLe ke koI bhikhArIne lAkhonI leTarI lAgyAnI bAtamI maLe tyAre te zekasAgaramAM ke AnaMdasAgaramAM DUbI jAya che. kAma ke karuNa ghaTanA ja tenA cittataMtrane pUre kabaje laI le che. tenuM citta zekasamAdhi ke harSasamAdhi anubhave che. DI miniTa pachI havaghAta ke zekAdhAtanI asara maMda banatAM kavi dezyazrAvya jagatamAM Ave che tenA jhabakArAmAM thayelA anubhava mATe tene eka zabda, eka samAsa ke eka vAya phare che. AnuM nAma ja kAvyasarjananI prakriyAne AraMbha A raphUraNa tene kavipratibhA dvArA sAMpaDe che. acAnaka maLe che. kAvya sajananuM bhAna thAya tenI pahelAM ja satya darzana rajUre che. udAharaNa tarIke kaucIvadha veLAe vAlmIkinA mukhamAMthI sarI paDelA uddagAra. paraMtu A udgAra te saMpUrNa bleka che. te kSeka pahelAM mAtra "kauMcavadha" ke "kaucamithunavadha" ke "dAmpatya vadha" jevA zabdo avazya trASine pharyA ja haze. A zabda-sapharaNa kavinI pratibhAnuM pariNAma che. kavikarmAnA zikSaNa-tAlImanuM nahi. agrejImAM kahIe te bAhya jagatanA AghAtane aMte tene Theme maLe che. ahIM sudhI kavipratibhA sakriya tathA kavikamazikSaNa niSkriya hoya che. ekavAra kavine viSaya darzana thayuM ke A dazananuM bhASAmAM rUpAMtara thAya che. kavine kAvyanuM nAmAbhidhAna ke mathALuM maLe che. A pachI prayatna dvArA, puruSArtha dvArA keLavelI kavikarmAnI tenI tAlIma. sakriya bane che. tene acAnaka rahasyasphaTa thAya che ke A te kAvyasarjanane e viSaya maLyo ! pachI kavikamanuM zikSaNarUpa yaMtra cAlu thAya che. preraNA prApti pachI, viSaya darzana pachI kAvyaziSaka prApti pachI tenI kavipratibhA UlaTI dizAmAM vahe che. rasasamAdhithI kAvyazirSaka dazaka sudhI tenI pratibhA ekIkaraNanI prakriyAmAM rata hatI have te pratibhA pRthakaraNa kriyA kare che. tene kAvya viSaya mATe mahAkAvya, AkhyAna, kAvya, khaMDakAvya, kathAkAvya, UrmikAvya ke mukatakakAvya ityAdi prakAramAMthI suyogya kAthAkAra pasaMda kare paDe che te kayAreka kavinI pratibhA svayaM kAvya prakAranI bheTa tene Ape che. kavine pRthakaraNamAM dIdha' ke laghu kAvyanI judI judI bhUmikAo manacakSu AgaLa dekhAya che. mahAkAvya hoya te samaracanAnI bhinna bhinna bhinna anukramaNI sUjhe che. AkhyAna hoya te te rakurelI preraNAne jadAM judAM kaDavAomAM vahecI nAkhe che. gajhala hoya te vAraMvAra paMkitane cheDe AvatI eka ja padAvalI phare che. seneTa hoya te prathamanI ATha lITImAM zuM Ave ne pachInI cha lITImAM zuM zobhe tenuM pRthakaraNa AraMbhAya che. TUMkamAM kavine ekavAra preraNA ke phuraNA maLI ke pachI te kAvyanI vIgate viSaya-vyavasthA kare che. viSaya vyavasthAnI sAthesAthe tene ghaTanAsUcaka padAvalIo karAya prayatna vinA phure ema paNa bane che. AmAM kaI tarkazuddha prakriyA nathI detI. kyAreka kAvyAraMbhane bleka ke kaDI prathama sUjhe te kayAreka kAvyasamAptinI kaDI paNa, kalama upaDe te pahelAM sujhe. kayAreka pA, kayAreka prasaMge, kayAreka svagatekitao ke saMvAda, tenA kazAthe dekhItA pUrvApara saMbaMdhanI paravA karyA vinA ja rakure-jenI kAvyAraMbhe kalama upADatI veLAe jarUra paNa nathI hatI. kayAreka vanavAsamAM ekalI mAdrIne joIne pAMDune raphareluM vanavAsamAM unmAdaka prakRtidarzana paNa kavine lAbhe te kayAreka sarasvatIcaMdra kAine bacAvatA ghAyala thaIne vera araNyamAM paDele tyAre phAdhArI paga Dela hatuM tevuM bhayAnaka dazya pazu kavine raphare. kAI phuvaDa strInA gharamAM jema vastuo veraNacheraNa paDelI hoya che tema tenI citragRhamAM A sajanaprakriyA AraMbhatA maLelA padAvalI khaDe avyavasthita paNa veravikhera rithatimAM paDelA dekhAya che. kavi vadhAre jAgrata thaI, vadhAre sabhAna thaI. kavikarmanuM yaMtra calAve che. tathA kAvyane gaMvAra, kaDavAvAra, bhUmikAvAra, avayavavAra, TInAvAra goThave che. kavi A anubhavane jagata AgaLa upahArarUpe, sarasvatInA prasAdarUpe dharavA mAge che. paraMtu je kavi pratibhA vaDe nirakhelA A satyadarzanane nAmAbhidhAna pAmIne banelA A viSayadarzanane,' kiratAra dIdhA A satyadarzanane te mAtra buddhi dvArA prastuta kare te A satya darzana tatva carcA bane, kAvya te kadApi na ja bane, te upaniSada bane che. rAmAyaNa mahAbhArata nathI banatuM. AthI kiratAra dIdhA eka vAkyamaya satyane te duSyamAna jagatanA raMgaberaMgI, bhabhapakAdAra vadhAmAM lapeTe che, jagatamAMthI meLavelA A rezamI vAghAo joIne ja gatane bheTa bhAga rAjI thaI jAya che. zI vArtA che ! zA pAtra che ! zA saMvAda che ! zI kaTokaTI che. zI vANI che! basa, AvA prazaMsAvAcaka uddagAro uccArIne jagata kAvyakRtinI kadara kare che, paraMtu kavine prApta thayelA divyazanane ravagIya sa dezane AtmAnI amRtakalAne samajavA jeTalI sAmAnya prekSakanI, vAcakanI, bhAvakanI samaja ke zakti hatI nathI. mAtra keLavAyelA rasike tathA vidadha vivecake ja kavikathana dvArA prakaTa thayelI A AtmAnI amRtakalAne pichAne che. jokasAhityanuM eka muktaka kahe che : "eka nUra AdamI, se nUra kapaDAM hajAra nUra TApaTIpa, lAkha nUra nakharA. A mukataka mAnavIne saMsAra upara chApa pADvAnI, prabhAva pAtharavAnI yukita batAve che. temAM ghaTate pheraphAra karIne kAvyanI utpattine lAgu paDe tevI anukaraNIya racanA karatAM kahevAya ke eka nUra satya jhAMkhI, se. nUra AkAra; 0 hajAra nUra kAvya zailI, lAkha nUra saMsAra." kAvyanA dehane ja. arthAta vastu, pAtra, svagatekita, saMvAda, vAtAvaraNa, mane maMthanarUpI AMtara saMgharSa, dhamAla dhIMgANAM. yuddha zrAddha, vizvAsaghAta, prapaMcajALa, cerIlUTa, khUna, dhAkadhamakI, kathAvastune prapaca vistAra, ghaTanAonI jaTila jALa, ane sarvatra rapharatI kavicAturIne vicAra karavA besIzuM te temAM saMsAranuM satya sAMpaDaze, paNa kAvyanuM satya nahi jaDe ke kiratAranuM satya paNa nahiM sAMpaDe. paraMtu A jagatanI jALa, saMsAranA zaNagAra, vAvA lapeTavuM vizva-A badhAthI para thaine, pRthakaraNa dvArA, tirarakAra puraskAranI pRthakaraNarUpa tejAbI buddhi dvArA, aMtima sAra grahaNanI zodhane aMta Ave tyAre kavine jhabakA ramAM dekhAyeluM kAvya satya vivecakane kaLAya che. A kAbhasatya brahmAMDavyApI evuM kiratAranuM satya na hoya te paNa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-1990 prathaddha jIvana te virATa satyanI eka bAja, AtmAnI amRtakaLA te avazya hoya che. A rahasya maLavAnI pAtratA kevI hoya ? "mahApuruSa mAkhaNa grahe, grahe chatahINu chAza" AvuM ame nAnapaNamAM tyAranI sAkSarI vANImAM vAMcatA hatA. saMkSepamAM, kiratAranuM satya eTale akhila brahmAMDanuM satya. akhila brahmAMDanuM virATa satya eka bAja nihALIe ane tenI tulanAmAM mAnavanuM parimita buddhithI kAvya pratibhAthI nihALeluM satya parimANa (Dimension)mAM samAna bhAse te paNa te viraTa satyanuM aprastuta kAvyasatya eka aMga che, eka aMza che, eka kiraNa che. akhila brahmAMDamAM eka tuM zrI harinI evA virATa satyanI A kAvyasatya amRtamaya enI AtmAnI kalA che. tattvanI dRSTie te kiratAranuM satya ane kAvyasatya baMne eka ja che. parimANu (Dimension) kada, AkAra, AyAma vistAranI daSTie A kAvya satya a5 che. aMza che, aNukalpa che, paraMtu vijJAnane A yugamAM aNu rAzi akaM dhaDAkA karI zake che, agaNita ujA" upajAvI zake che. aNunI ane virATanI baMnenI viTaka zakita, ujAzakita, prerakazakita dAhakazakita tathA zAmakazakita kalpanAtIta che. upaniSadanuM vacana che : ___hiraNmayena pAtreNa satyasyApihita mukham / artha : suvarNamaya DhAMkaNuthI satyarUpI pAsanuM mukha DhaMkAyuM che. tethI suvarNanuM darzana ra50STa rIte thAya che paraMtu pAtranI aMdaranA padArthanuM darzana aTakI jAya che, upaniSadanA vAkayane kAvyanA hetu mATe baMdha besatuM karavA temAM ghaTate pheraphAra karIne kahI zakAya ke kathAvararUpeNa kAvyasyApi hitaM Rtam / artha-kathAnA arthAta kavikarmAnA jAdukapaTathI, indrajALathI, kavine pratibhA dvArA lIdheluM satyanuM divyadarzana [relA pATA utpanna karatA TaTAnA kArakhAnAnI jema nAnI seya DhaMkAI jAya, adrazya thaI jAya tema] sAMsArika pAtra prasaMgo dazyazrAvya citronI IndrajALamAM DhaMkAi jAya che, sva. Do. bhAIlAla bAvIzI bUla ramaNalAla cI. zAha jaina samAjanA eka agraNI kAryakartA ane sevAbhAvI jevI ke zrI yazovijayajI jaina gurukuLa, zrI siddhakSetra zrAvikADokaTara zrI bhAIlAla mohanalAla bAvIzInuM tA. 1lI Disembara, zrama, zrI siddhakSetra jaina bAlAzrama. zrI jaina udyogagRha, 1989nA roja pAlitANAmAM 78 varSanI uMmare avasAna zrI pragati maMDaLa, zrI jinadattasUri brahmacaryAzrama, zrI sAmAyika thayuM che. maMDaLa, zrI meDha brAhmaNa Diga, zrI bhaginI maMDaLa, pAli tANuM tAlukA kegresa samiti vagere aneka saMsthAomAM teo De. bhAIlAla bAvIzI sAthe mAro saMparka zrI pramukha, maMtrI ke samitinA sabhya tarIke varSo sudhI sevA mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa jayaMtI prasaMge ApatA rahyA hatA. muMbaImAM thayeluM. mArI jema teo 5Na zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA bhUtapUrva vidyAthI". amArA karatAM teo paMdareka pAlitANAnI dharmazALAone temanuM vyavahAru mArgadarzana varSa AgaLa hatA. paraMtu suvarNa jayaMtI mahotsava prasaMga maLatuM ane pAlitANAmAM padhAranAra sAdhu-sAdhvIone temanI pachI amAre vAraMvAra maLavAnuM thatuM. koIvAra pAlitANA taraphathI tabIbI sevA maLatI rahetI. gaye heuM ane samayanA abhAve che. bAvIzIne na maLI zakAyuM De. bAvIzI bahAragAmanI paNa ghaNI saMsthAo sAthe hoya to bIje ja divase teo TapAlamAM e mATe mIThe Thapake saMkaLAyelA hatA. ane zrI jaina zvetAmbara konpharansanuM lakhe. pAlitANAmAM emanA davAkhAne pote game teTalA vyasta adhivezana pAlitANAmAM be vakhata jIne temaNe pitAnI hoya te paNa tarata samaya kADhI vAta kare. emanA avAjamAM vahIvaTI kAryadakSatA ane sujha batAvyAM hatAM. atizyane Agrahabharyo raNakAra saMbhaLAya. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI jaina sAhitya DokaTara bAvIzI mULa te saurASTranA cuDAnA vatanI, paraMtu samAroha yojAte temAM che. bAvIzI sakriyapaNe bhAga letA muMbaImAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahIne abhyAsa karI ane pitAne lekha vAMcatA. navo jaina sAhitya samAroha M. B. B. S. thayA. thoDoka samaya amadAvAdanI vADIlAla jayAre pAlitANumAM pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI yazadevasArAbhAI hospiTalamAM kAma karyA pachI teo pAditANunA surIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM yojAyo hato tyAre sthAnika sevA samAjanA davAkhAnAmAM joDAyA. tyArathI pAlitAthAmAM sAhityakAra ane paMDitAnA bahumAnanA kAryakramamAM temanuM paNa ja temaNe kAyamane vasavATa karIne, samaya jatAM pitAnuM bahumAna karavAnuM hatuM, paraMtu tabiyatane kAraNe teo AvI rasvataMtra davAkhAnuM cAlu karyuM. zakyA na hatA eTale vidyAlaya taraphathI ame keTalAka mitra emanA ghare gayA hatA ane emane zAla oDhADIne emanuM che. bAvIzI vyavasAye DokaTara hatA, paraMtu emane jIva bahumAna karyuM hatuM. e prasaMge teo bahu gaLagaLA thaI gayA sAhityakAra ane sAmAjika kAryakartAne hate. teo kavitA hatA. lakhatA, jainadharma vize lekhe khata, jAhera sabhAonuM sa cAlana karatA ane rAjakAraNamAM sakriyapaNe bhAga letA. AthI emanI De bAvIzInA avasAnathI jaina samAjane tejasvI bahumukhI sevAone lAbha ghaNI badhI saMsthAone maLela che. teo pratibhA dharAvanAra eka sevAbhAvI kAryakaranI beTa paDI che. pAlitANA nagarapAlikAnA pramukha hatA ane pAkSitANAnA aMgata rIte meM eka vaDIla mitra gumAvyA che. homagAsanA kamAnDara hatA. taduparAMta pAlitANunI saMsthAo sad matane AtmAne zAMti he ! Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) tA.16-1-1990 palaTAyelI rAjakIya paristhiti vize vArtAlApa ahevAla : cImanalAla kalAdhara zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA upakrame guruvAra, tA. 8mI prA. nagInadAsa saMghavIe A viSaya para pitAnuM vakatavya Disembara, 1989nA roja sAMjanA 6-15 vAge carcageTa rajU karatAM jaNAvyuM hatuM ke vI. pI. siMha narama mANasa che. khAtenA inDiyana maracanTasa cembaranA kamiTirUmamAM palaTAyelI paraMtu temanI naramAzathI chetarAvuM joIe nahi. narama mANase rAjakIya paristhiti' e viSaya para eka vArtAlApa rAkhavAmAM keTalIka vakhata bahu majabUta thaI zakatA hoya ; AvyuM hatuM. A kAryakramanA mukhya vakatAo tarIke suprasiddha jevI rIte paththara karatAM pANI vadhu sakhata hoya che. pANImAM sAhityakAra ane janmabhUmi' tathA 'pravAsI dainikanA taMtrI paththara pheMke te pANI tUTatuM nathI, paraMtu paththara para dhIme zrI harIndrabhAi dave ane jANItA kaTAra lekhaka prA. nagInadAsa dhIme pANI pheMkatA rahe te eka divasa para tUTI saMdhavI padhAryA hatA jAya che. Ama vI. pI. siMha pANI jevA mRdu che, - zrI harIndrabhAI davee A viSaya para bolatAM jaNAvyuM narama che eTale temanI sarakAra tUTI paDaze evI hatuM ke vizvanAtha pratApasihanA netRtvavALI kendra sarakAra Takaze, ciMtA karavAnuM koI kAraNa nathI sattA para AvatI eTaluM ja nahi pajAbano prazna hala karavAmAM mahAvina dareka vyakitane koI ne koI svArtha hoya che. samAna kAMgI sarakAra ane vaDA pradhAnapade rAjIva gAMdhInI rAjakAraNamAM dareka vyakita kaMika meLavavA je Ave che, jene vidAya pachI dubhAyelA zIkha samAjane mukhya rASTrIya sattA ane khurazIno meha na hoya e mANasa rAjakAraNamAM pravAhamAM bheLavavAnuM zakaya banaze. sarakAra cAlI zake evA heya ja nahIM. jene sattA maLe ane te svIkAre nahIM e ke saMjoga nathI eTale ja te cAlaze. janatA pakSanI bejavAbadArI che. bhraSTAcAra saMpUrNapaNe nAbUda karo e bahumatI sarakAra kendramAM AvI tyAre teo sattAdha banyA hatA atyaMta muzkela che. samAjamAM . ane lekamAM tenAM mULiyAM ane je itihAsa samaye hatuM te ApaNI samakSa taravare che. UMDAM gayAM che. A nItika roganI mAtrA vadhe te deza mATe te paraMtu have je vI. pI. siMhanI sarakAra nahi ke te AvatAM jokhamI banI zake che. baMne vyAkhyA pachI praznotarI vIsa varSa sudhI, atyArasudhInA virodhapakSe pharI sattA joi zakaze. thaI hatI. nahi. temane enI barAbara pratIti che eTale ene TakAvyA vinA A kAryakramanA prAraMbhe saMdhanI samitinA sabhya zrI amara temane keI chuTakAro nathI.' zivasenAnA netA bALa ThAkarenI jarIvAlAe svAgata pravacana karyuM hatuM. kAryakramanA adhyakSa vicAradhArAne jokhamI gaNAvatAM jaNAvyuM hatuM ke mahArASTramAM Do. ramaNalAla cI zAhe baMne vyAkhyAnene upasaMhAra bhAjape zivasenA sAthe yuti karIne zivasenAne saMsadamAM karyo hate ane baMne vyAkhyAtAe puchapagucchathI satkAra makalI che. bhAjapa - zivasenAnI A yuti mahArASTranI karyo hato. zrI sukhadhabhAI ema. zAhe AbhAravidhi karyA bAda vidhAnasabhAnI cUMTaNImAM khataranAka sAbita thaI zake che kAryakramanI samApti thaI hatI. na kahyAgarI gAMTha * gulAba deDhiyA gharamAMthI ke ADezapaDozamAMthI ke phaLiyAmAMthI jayAre karavA prayatna kare. badhuM mukAI gayA pachI siMdarIthI cAre jyAre ke paradeza-eTale ke muMbaI sidhAvavAnuM hoya tyAre bAju baMdha bAMdhe. barAbara kacakacAvIne, kasIne bAMdhe. jethI e vidAyane prasaMga eka ghara pUrata na rahetAM AsapAsanA musApharImAM kadAca peTInA mijAgarA DhIlA thaI jAya te paNa saune pitAne lAgatuM. nAnAmeTAM sau koine. e virahane bAMdhelA baMdhane kAraNe badhuM hemakhema pahoMcI zake. ' aMza aDakI jate. ' e gAMThanA paNa pAchI vaLI becAra judAjudA prakAra. ' dharanA Aptajano te jAtajAtanI taiyArIomAM khUpelA gAMTha pAkI te hoya ja paNa pAchI kahyAgarI. raste jarUra paDe rahe. A sAthe levuM ane A na levuM. vATamAM khAvA 'to gAMTha sahelAithI cheDI zakAya. cAMpa jevI gAMTha. mATe TImaNane Dakhe bharavA jAtajAtanI vAnagIo Aje vicAra karatAM lAge che ke gAMTha vALavI ene banAvavI. pADozIo, oLakhItApALakhItA maLavA Ave, pUrvagraha bAMdha, manamAM kompalekSa pedA kare evuM mAnIe mubaImAM pitAnA dIkarA - dIkarI, bhAi - bhANeja, chIe. paNa e te na chUTe, na sarake, na gAMThe evI mAsA - kuA - kAkA ne keI rahetA hoya temane maDAgAMTha. jene kApavI ja paDe. gAMTha baLa karatAM kaLane vadhu mATe kaMika sukhaDI ApavA Ave. kaMi nahi te mAne. baLa te chevaTe eka ghA ne be kaTakA, karAve. . chevaTe kAgaLapatara, rAjIkhuzInA maukhika : khabaraaMtara gAMTha eTale Agraha, gAMTha eTale dhaDhabadha. jo e kaLathI ApI jAya. sukhaDImAM kacchanA peMDA acUka hAtha ja. khUlatI hoya te, ema karavA mATe ene kaLathI ja bAMdhavI vadhArAmAM khAkharA ke birA - guMdA-kerInuM athANuM, khAreka, paDe. ADedhaDa dAMta bhIMsIne gAMTha para gAMTha dIdhe jaie te bora, ceLAphaLI, magaphaLI javAnA sAMThA sudhI paNa Apa- tapUratuM kAma pAra paDI jAya paNa emAM pAchA pharavApaNuM na vAmAM bAdha na samaje. vastuo karatAM lAgaNIo ja baLukI rahe. vicchedano ja vikalpa rahe. haiya ! gAmaDethI kaMIka mokalavuM, pitAnAM vADI-khetaranuM, gAMTha kazuMka joDe che. sa lagna kare che. romerathI bhegI gharanuM banAveluM mekalavuM e ja bhAvanA mukhya heya. bheTa mekalIne raha-vAtsalyanI ja paMDane pratIti devAnI hoya che. thayelI deraDIne cheDethI bAMdhavAmAM na Ave te badhuM addhara paddhara rahe. saMgaThina rAkhavA gAMTha joIe. ( patarAnI TaMka, bistara, meTA thelA ane TImane be e badhAMne barAbaranA bAMdhavAnuM hoya. ene mATe sIMdarI gAMTha e Agraha che. saMkalpa che durAgraha na banA kAthInI rasIno Dhero taiyAra hoya. joIe. eTale ja deDha gAMTha hoya te phaTa daI chUTI jAya. , A bAMdhasAMdhanuM kAma eTale doraDIthI game tema gAM kadAca gAMThane pitAne ja chUTavAmAM ja rasa hoya che. aMga mArI devI evuM nahi ja vaLI. mArA pitAjIne koNa jANe kapAvavAnuM kene game ! kema A kAmanI bhAre phAvaTa bAMdhavAnuM kAma ! e emanI gAMTha vALatI vakhate jeTalA sAvadha rahIe choDatI vakhate -hebI ja kahI zakAya. ke javAnuM hoya te dharethI hAkala eTalI nirAMta rahe.. . , AvI ja samajo. pitAjI. biratarA-thelAmAM vadhu jagA ubhI - mananI gAMThenuM karIzuM ? , , :* Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-190 prabuddha jIvana '3viAdi prayoga. '' * ramaNalAla cI. zAha sAhityakalAratna pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI yazedeva- saMskRta bhASAnI khUbI e che ke pratyeka zabda kevI sUrijIe chellAM keTalAMka varSothI nAdurasta tabi"tane kAraNe rIte AvyA tenI vyutpatti batAvAya che. keTalAka tathA cAlavAnI azaktine kAraNe pAlitANAmAM sthiravAsa karyo che, zabdonI vyutpatti eka karatAM vadhu rIte thai zake che. tethI jaina samAjane emanAM prakAzano dvArA ekaMdare ghaNe pANininA vyAkaraNamAM 3LATuM nAma vyutpatine lAbha thayo che. sAhitya, saMgIta, zilpa ane sthApatyanA eka vibhAga paNa che. bhASAmAM to hajAro-lAkha zabda hoya. kSetranI UDI jANukArI dharAvanAra pU. yazadevasUrijIe je vyAkaraNamAM badhA zabdonI vyutpatti ApavAmAM AvI na hoya. keTalAMka mahattvanuM prakAzana karyA che, temAM AMtararASTrIya khyAti yazedevasUrie AvA keTalAka zabdonI vyutpatti saMskRta bhASAmAM dharAvatA bhagavAna mahAvIranAM citrAnA e puTanuM prakAzana pite 23 varSanI yuvAna vaye karIne tene meza taiyAra karyo. suprasiddha che. atyaMta parizrama laine kSatirahita prakAzana paraMtu tyArapachI A graMtha aprakAzita rahele. pacAsa varSamAM karavAnI emanI cIvaTane kAraNe tathA emanI AgavI sUjha ane pachI have jayAre A graMtha pragaTa thayuM che tyAre pacAsa varSa daSTine kAraNe A eka mahatvanuM upayogI prakAzana banyuM che. sudhI te mudraNane pAtra rahyo che e ja enI zakita darzAvavA - pU. yazadevasUrinI pratibhA keTalI tejaravI che tenI pratIti mATe basa che. te kizorAvasthAthI ja emaNe sAhityanA kSetre je zakti darzAvI A graMthanA vimecanane kAryakrama thaDA samaya pahelAM hatI tenA uparathI thAya che. e vayamAM rAjanA aneka bleka teo pAlitANAmAM pa. pU. A. zrI yadevasUri, pa. pU. A zrI ka Thastha karatA. taduparAMta bRhada saMgrahaNI jevA pAribhASika vijayalabdhisUri, pa. pU. A. zrI yazobhadrasUrei, pa. pU. A kaThina graMthanuM emanuM kArya Azcaryamugdha kare evuM che. e ja zrI azekasAgara sUri, pa. pU. paM. zrI pradyumnavijayajI, vaye emaNe, "uNAdi prayoga yazasvinI maMjuSA" nAmanA graMtha pa. pU. paM. zrI kIrtiyazavijayajI vagerenI nizrAmAM pAlitaiyAra karela te paNa emanI vidvattAnI sAkSI pUre che. tANAmAM yojAya hatete vakhate mAre paNa prAsaMgika pitAnA pAlitANAmAM sthiravAsa daramyAna pU. zrI khelavAnuM thayuM hatuM. * * thazedevasUrijIe upAdhyAya zrI yazovijayajanI keTalIka kRtio "3AAti prayoga yAriyanI saMsUpa' mAM Azare 1800 saMpAdita karIne pragaTa karI che, RSimaMDala stotranI sazadhita jeTalA zabdanI vyutpatti ApavAmAM AvI che. A dezamAM AvRtti pragaTa karI che. avAranavAra emanuM kaMIka ne kaMIka pratyeka zabdanI sAthe enAM dhAtu. gaNa, prazya, liMga, saMrakRtamAM prakAzanakAya' cAlyA ja karatuM hoya che. ' vyutpatti, gujarAtI artha, hindI, artha" vagere pAribhASika vayAkaraNane viSaya kadina gaNAya che. saMskRta vyAkaraNamAM mAhitI ApavAmAM AvI che. A kezane akAdi kama badhAMne rasa paDe tevuM nathI hotuM. AjathI pacAsa varSa pUrve pU. munizrI jayabhadravijayajIe karI ' Ape che. ziSana ANAnAra nAmanA vyAkaraNanI sAthe sAthe 'uNAdi praga'nuM Avu savistara kArya saMskRta bhASAmAM pANininA vyAkaraNane pracAra paNa jene sAdhuemAM hatA, ATalA moTA pAyA upara bhAratamAM pahelI ja vAra thAya che. kAraNa ke abhyAsa karAvanArA ghaNAkharA paMDite pANininA saMskRta bhASAnA vidvAnone A graMtha avazya upayogI thAya vyAkaraNanA niSNAta evA brAhmaNa paMDita hatA. pa. pu. yazaideva- te che. A graMtha lakhavA ane pragaTa karavA mATe 'pU zrI sUrie ladhuvayamAM pANininA vyAkaraNanA U De abhyAsa karyo hate. yadevasUrijIne dhanyavAda ghaTe che. ' eka muThI AkAza "dharmanirapekSatAnI bhAvanAne premaca dae te emanI racanAomAM (pRSTha 12 thI cAlu) kayAranI ucca pade sthApI dIdhI hatI emanI racanAomAM navo ja vaLAMka Ape. AgaLa tarI AvatuM lakSaNa che-grAmajIvananI vAstavikatAnuM A pachI prakaTa thaI "premAzrama" jenuM mULa udu' nAma tAddaza varNana. bhAratanA hadaya ane AtmA jevA hatuM-gezA e Aphiyata ! paNa pachI prakaTa thayelI daLadAra grAmyajIvananA aMtaraMganI ATalI ukaTane sabaLa jhAMkhI, navalakathA raMgabhUmie emane hiMdI sAhityamAM 'upanyAsa AvA tAdazyathI AlekhavAnI kaLAmAM emaNe darzAveluM prabhutva, samrATa'nA birudathI navAjyA ! bhAratIya sAhityakAramAM ananya che. A pachI te kAyAkalpa', 'nirmaLa', vagere AvI Adarza jIvananAM suMdara svapane sarajanAra A sAhityakAre paNa ke. paNa sarjake jene mATe gaurava laI zake evI kaThora, jIvananI asuMdara vAstavikatAone paNa jarAye , haLavI emanI kathAtripuTI che-'gabajA', "karmabhUmi' ane "gadAna !" karyA vinA yathAtatha rajU karI che. Ama chatAM mAnava svabhAvanA AmAM ye 'gadAna' emanA sAhitya zikharanI Toca che. mahA- pAyAmAM rahelI mULabhUta bhalAI ne udAttatA mATenI emanI kAvyanuM parimANa dharAvatI vizALa phalakamAM vistaratI A nava- UMDI zraddhA emanI aneka racanAomAM mukhara thatI hoya che. lakathA bhAratIya sAhityanA itihAsamAM sImAcitna banI rahI che satya ne nyAya mATe jhajhumanAra anyAya sAme ugra prahAra A daramiyAna emanI Arthika AvazyakatA emane karanAra, krAMtikArI vicAraka ne dalita tathA mahenatakaza lekenA muMbaInA sinemA kSetre laI AvI. paNa prekSakone ja thAnamAM A sAcA hamadade jIvananA chellA varSomAM, bhAratabharamAM pharIne. rAkhI sajAtI philmothI kaMTALI e pharI pitAnA vatana bhaNI aneka pariSade, adhivezane, sabhAone samatha mArgadarzana UpaDayA emaNe lakhyuM-'sAhitya lekarucine vALe che, emanI ApyuM che. aMte tasthita lathaDatAM tA. 8mI okaTobara, pAchaLa pAchaLa jatuM nathI; sinemA emanI pAchaLa pAchaLa 1936nI vahelI savAre emaNe ciravidAya lIdhI. . jAya che. vizvanI aneka bhASAomAM jenI kathAo AdarapUrvaka --ne e lamahI jaI sAhitya-sajanamAM DUbI gayA. AvakArAI che e bhAratIya sAhityakAra premacaMde bhAratane have ApaNe jene khUba ja mahatva ApIe chIe e vizvabharamAM gauravAnvita karyuM che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *. prabuddha jIvana tA. 16-1-1990 eka muThI AkAza . pravINacandra che. rUpArela " ; , , , , , , khAsa ghaTanAe rahita vahI jatA jIvana pravAha chatAM samAjamAM kSebhanA vartuLA vistAryA. AthI mananI zAMtine vipula vyApa dharAvatA dhodhamAra sajanathI. eka Akho yuga sAhitya sAdhanA mATenuM pIThabaLa bane maLyAM paNa Arthika parilavita karanAra eka jharaNu udbhava thaye, banArasathI daSTie te sukha jIvanabhara cheTuM ja rahyuM : ", cAreka mAIla duranA nAnakaDA mahI gAmamAM tA. 31mI julAi - 1909mAM saba DepyuTI inspekaTara thaI pahelAM maheba. ne 1880nA dina-dhanapatarAya nAme ! pachI batAmAM tyAra pachI gerakhapura jai snAtaka thayA. A cha vIghA jamIna, dAdA gurusahAyelA paTavArI tathA jANItA zAyara phirAka gorakhapurI joDe ahIM ja emanI deratI tha4. pitA ajAyabalAlanI mAmUlI nokarIne e iMgaNe UbhelI cAra mAtra e jaina kadIye emanuM dhyeya na hatuM. pAchaLanA dIvAla tathA hAlahavAla paristhiti vacce A nAnakaDA jharaNAo jIvanamAM avaranA mahArAjAe emane mahine rU. 400, dhasamasatA nadanuM svarUpa dhAraNa karyuM. tyAre ApaNe-ApaNI meTara ane baMgalA sAthenI karelI nokarInI darakhAstane sAhityika duniyAe-enuM nAma jANyuM ! e hatA. navalakathA emaNe AdarapUrvaka asvIkAra karyo hate. nigama paranA eka samrATa munzI premacaMda! patramAM jIvana pratyenI emanI daSTi kevI rapaSTa che. emaNe pAsenA gAmanA maulavI pAse urdU-phArasInA zikSaNanI lakhyuM hatuMkaMThI bAMdhI A bela jarA UMce caDhavA jAya tyAM ja devanA bI. e. pAsa karyA pachI, kAI bIna sarakArI zALAnuM kuThArAghAta zarU thaI gayA. mukhya zikSaka 56, koI sArA sAmayikanuM saMpAdana ne ceDu sAta varSanI umare mAtA AnaMdadevInA avasAna bAda jAhera sevAkArya-jIvananI mArI badhI AkAMkSAo ATalAmAM dAdImAnI hetabharI dUphamAM UcharatA dhanatarAyanA pitAe AvI gai; e sAmayika kisAne ne majuranuM hamadarda ne bIjA lagna karyA. A tarapha aparamA joDe phAvyuM nahIM ne kadAra banaze." ' bIjI tarapha, emanI bAra varSanI umara thatAmAM thayelA dAdI- . apekSA mukI AkAzanI ja-paNa te ya potAnI bhAvanAmAnuM avasAne jIvanamAM rahI sahI bhInAza cUsI lIdhI. ee sajelA AkAzanI ! paMdarame varSe vaDIlenA dabANa heThaLa thayelA lagna emane 1921mAM emaNe gAMdhIjIne sAMbhaLyA jenA sIdhA pariNAma akaLAvI mUkayA, patnI dekhAvaDI nahotI. e to ThIka, paNa rUpe e sarakArI nokarImAMthI rAjInAmuM ApI banArasa AvyA vANI. vatanamAM ye asaMskArI ne kajiyA khera ! AraMbhathI ja ne sAhityika pravRttimAM khUMpI gayA. lagnajIvana cUMthAI gayuM. kaMkAsa karI ke TALI patnI piyara - mULa te e urdUnA lekhaka; e ume je lakhatA ne cAlI gaI ne premacaMda chUTayA patnIne kadI pAchA bolAvI nahIM. pachI enuM hiMdImAM rUpAMtara thatuM. udumAM prakAzana pravRtti sattara varSe pitAnuM avasAna thayuM. meTrika pAsa karI e dhImI hevAthI emanI ghaNI racanAo pahelAM hiMdImAM prakaTa banArasa AvyA. zALA jIvanathI ja vArtAsamAM raMgAyelA thatI. emanI bhASA, gAMdhIjIe pachI jene "hiMdustAnI' kahI puraskArI hatI tevI, hiMdI-urdUnA subhaga samanvayavALI, premacaMde ahI seMkaDo navalakathAo vAMcI nAkhI, ahI 1899thI emanA dIrdha zikSaka jIvanane prAraMbha sAhityika gaurava jALavIne ya sAmAnya janane saraLatAthI samajAya tha.. zALAmAMthI mukhya zikSaka pade ne sthaLa badalatAM badalatAM tevI hatI. premacaMdanI racanAonA pAyAmAM haMmezA ke, bhAvanA, aMte kAnapuramAM sthira thai emanA sAhityika jIvanane kura phuTa. vicAra ke anubhavanAM pratibi ne dekhAya che. racanAnI daSTie ahIM jhamAnA' sAmayikanA taMtrI munzI dayanArAyaNa emanI sau prathama racanA eka nAnakaDuM nATaka hatuM. emanI nigama joDe detI thaI je jIvanabhara TakI,-eTaluM ja nahIM sau prathama vArtA hatI. "duniyAkA sabase anamola ratana." emanA sAhitya jIvanamAM e satata upayogI ne mArgadarzaka premacaMdanA nAme lakhAyelI sau prathama vAtAM hatI. baDe gharakI banI rahI. emane 'premacaMda' upanAma sUcavanAra paNa beTI' je emane vadhu priya hatI. A pachI te emanI lagabhaga e ja hatA. 25' vAtAe ApaNane maLe che, jemAMnI keTalIka te Aje huM .: gauravarNa, UMcA, dekhAvaDA ne bharAvadAra mUke tathA vizvanI uttama vArtAonI haroLamAM mU8 zakAya evI che. prabhAvazALI vyakitatva dharAvatA premacaMda sIdhAsAdA, bhavALA paNa navalakathA kSetre emanuM sthAna anokhuM che. A dharatInA jAyA sAcA kisAna jevA hatA. svabhAvamAM mAdavane kSetre emanA pravezathI hi dI navalakathAne eka navuM ja saujanya kharA! paNa haiyAmAM, zApita dezane samAjamAM pravartAtAM parimANa maLyuM jemAM vAstavajIvana dhabakatuM thayuM. A parAdhInatA, anyAya, johukamI ne rUDhicustatA vagere sAme bhabhUktI navalakathAoe hiMdI sAhityamAM eka itihAsa-eka navuM ja javALa sAthe emaNe sAhityakSetre padArpaNa karyuM. navAbarAya" upanAmathI prakaTa thayelI emanI pAMca dezabhakitanI vArtAonA Ama joIe te emanI prakaTa thayelI prathama navalakathA prathama saMgraha "sejhe vatane aMgrejone uzkaya ne emane mATe asagare Abida' (maMdiranuM rahasya) che, je "tArakanA takalIpha ubhI karI. paDI japta thaI. A pachI emaNe sAmayika "AvAjhebalkamAM hatuM te prakaTa thaI hatI. premacaMda' upanAme lakhavAnuM zarU karyuM. (1903-1905). paNa te pachI prakaTa thayelI emanI sevA196mAM, phatehapuranA jamInadAranI putrI bALavidhavA sadana" (mULa udU-nAma bAjhAre hurana) navaMlakathAe sAhityane zivarANI devI joDe punalaMgna karI tyAranA rUDhicusta " , vadhu pRSTha 11 para) mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzane sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004, Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: reDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004 yuga saryo che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa: 1 * 24' + 2 * tA. 16-2-1997... ..Regd. No. MR. By / South 54 * Licence No. : 37 prAkyuM jIvana! pra. jI. pAkSika kula va1 vArSika lavAjama rU. 30/ * zrI muMbai jaina yuvaka sazrvanuM mAsika mukhapatra taMtrI : ramaNalAla cI. zAha nelsana maMDelA dakSiNa AphrikAnI sarakASTravAdI netA nelsana moDelAne kArAvAsamAMthI mukta karyAM che. mAtra dakSiNa AphrikAnI ja nahiM, AMtararASTrIya rAjakAro eka mahattvanI aitihAsika ghaTanA nI raheze. videzIesame svataMtratA mATe rASTravAdI pravRtti karanAra ane te 2 jela bhogavanAra netAomAM saLaMga lagabhaga satyAvIsa vI vadhu samaya jela bhegavanAra nelsana ma`DelA che. mA gAMdhIjI, saradAra paTela. 5. naheru, lokamAnya tivIra sAvarakara ke kanyAnA teme kanyATA jevA hAna rASTravAdI netAoe rAjadvArI kArAvAsa bhogavye che, paraMtu temAM saithI vadhu samaya jelamAM nelsana maMDelo vItAvye che. bharayuvAnImAM tee! jelamAM bharatI thayA ne 71 varSanI pAkaTa vaye teo jelamAMthI bahAra AvyA. vanane pA sadI jeTale temane samaya aMdhArAmAM cAlyeA ga, paraMtu e aMdhAru' emane mATe ane emanA dezane mA sAOka banyu che. maMDelA dakSiNa AphrikI zempu jAtinA zrImata rAja kuTuMbamAM janmelA che. teekizerAvasthAthI ja tejasvI hatA. temaNe zALA ane kAlejamaabhyAsa karyAM ane yunivarsi TImAM kAyadAnA viSayanA snAtaka zA. tee yuvAna vaye Aphrikana nezanala kaoNMgresamAM joDAyA te gAMdhIjInI bhAvanAmAMthI preraNA laI asahakAra, satyAgra ane savinayana kAnUnabhaMganI AphrikAnI caLavaLamAM bhAlevA lAgyA. peAtAnA sAthIdAra elivara TemmAnI sAthe vakIla tarIke vyavasAya cAlu karyAM ane pAsa vagara bhUlathI gArAonA vistAramAM janAra kALA aparA ene sAmAMthI bacAvavAnu kA karavA lAgyA hatA. " vakhate kALAo upara je julma gujAravAmAM AvatA tenAtha temanuM hRdaya dravI uThatu`. emanI laData ahiMsaka rahI hatI paraMtu 1960mAM jyAre zApa'vilemAM 6 jeTalA kALA deAlAkArane gerA pelisAe niya rIte mArI nAkhyA tyAre emaNe peAtAnA sAthIdAro sAthe gArI sarakAra sAme ThuMsaka laData upADavAnuM nakkI karyu. emaNe bhUgabha' sainikA taiyAra karyAM ane polisa upara chApA mAravAnI ane meATI bhAMgaphoDa karavAnI pravRtti cAlu karI. emAM potAnA mitra TembenA dhaNA sahakAra rahyo. AMdolana paNa ugra ane hiMsaka banyuM. sarakAra ciMtAtura banI. maDelA ane TaeNmbene pakaDavA mATe sarakAre khIDu jhaDapyu pazu Tembee dakSiNa AphrikA choDI bahArathI laData ApavAnuM cAlu rAkhyu. maMDelA eka sthaLethI khIje sthaLe bhAgavA ane satAvA lAgyA. sattara mahinA pachI 1962mAM emanI bIjA sAta sAthIdAro sAthe dharapakaDa thai. emanI upara sarakArane * uthalAvI pADavAnuM kAvatarUM karavA mATe kesa thayA, ane jUna, 1964mAM emane janamaTIpanI sajA thai. emane kaeNpaTAuna pAse rAkhena TApu uparanI kadamAM pUravAmAM AvyA ane paththara phADavAnI sakhata majurI vIsa varSa sudhI karAvavAmAM AvI, paraMtu ethI maDelAnA jussA ghaTavAne badale vadhatA ja gayA. jelamAM kedIonI sthiti sudhAravA mATe emaNe jhu kheza upADI. nelsana maDelAe je gerIlA pravRtti AdarI te temanI dharapakaDa pachI baMdha paDI nahiM ane uttarAttara vadhatI cAlI. pA sadI karatAM vadhu samaya sudhI AvI hiMsAtmaka pravRtti satata cAle ekApaNu sarakArane jaMpIne besavA na de. atekavAra thayelI hiMsAtmaka athaDAmaNeAmAM aneka gArAne kALA ane bhAratIya leAkAe jAna gumAvyA che. AvI satata laDatane kAraNe ja pITara khAthAne ane tyAra pachI 6. kalAka'ne nelsana mAMDelA sAthe vATAghATA karavAnI pharaja paDI hatI. ane ethI mAMDelAne sakhata majUrInI kedamAMthI sAdI rAjadvArI kedamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. dakSiNu AphrikAnI sarakArate maMDelAnI lekapriyatAnA eTale badhA Dara lAgyA hatA ke chApAmAM enA phoTA chApavA upara 3 TI. vI. upara enA phoTA batAvavA upara pratibaMdha mUkavAmAM AvyA hatA. jelamAM presa ripoTa rAte mulAkAta levAnI manAi hatI ane jelanA ke anya kA adhikArIne maDelAnA phATA kheMcavAnI paNa manajI hatI. 27 varSomAM maMDelAnA kAya phoTA paDAyA nahotA eTale duniyAnA bIjA dezamAM maDelAne eka ja jAtano phoTo ke rekhAcitra chapAtAM. 'TAma' jevA sAmayika paN 27 varSa pachI maDhelA kevA lAgatA haze evu ArTi sTa pAse mULa uparathI kAlpanika citra dvArAvIne pragaTa karyu hatu. lamAMthI bahAra AvyA pachI maDelAnA phoTA pragaTa thavA lAgyA che. emanI sabhAonAM drazya viDiye kaeNmerA dvArA levAnI paravAnagI apAi che ane TI vI. upara batAvavAnI chUTa paNa apAi che. 71 varSanA maMDelAnA vALa dhoLA thayA che ane caherA uparanI rekhAo badalAI che, paNa emanA avAjamAM haju evAja jusse ate raNukA saMbhaLAya che. seviyeta yuniyana ane yuropanA rASTramAM geAkhUMceve mAnavatAbhayu eka abhinava rAjadvArI valaNa apanAvyuM ane sattAlelupatA ochI karI ethI lokazAhI ane mAnavatA vAdanuM eka pracaMDa meAju yurApanI dharatI para pharI vaLyu. vizva jyAre ekavIsamI sadI tarapha gati karI rahyu che tyAre sattaramI ke aDhAramI sadInA sAmrAjyavAdI ane amAnuSI valaNa dharAvanAra dakSiNa AphrikA e eka ja rASTra duniyAmAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana" I tA16-ra- 10 have bAkI rahyuM che ke jyAM gorA ane kALA gaNAze. e dizAmAM pragati te paNa keTalIka rUkAvaTa. vacce kAyadesara bhedabhAva rAkhavAmAM Ave che ane AvavAno saMbhava che kAraNa tyAM eka tarapha gorAo che. vasAhatI vistAra, sarakArI kacerIo, hoTela ane bIjI tarapha azveta che. temAM Aphrikana kALAo che resTorA, sAgaranA retItaTa, thieTara ane kalabo vageremAM ane vasAhatI bhrAratIya le che. emAM bhAratanI dazA. kALA lekane pravezavAnI manAI hoya che athavA temane besavA vicitra che. nathI emane geleke bahu cAhatA ane nathI mATe alaga vyavasthA hoya che. kALA leke bahu cAhatA. gemAM paNa judA judA rAjadvArI - dakSiNa AphrikAmAM raMgabhedanI nItinA kadara himAyatI pakSe che ane kALAomAM kadA judA pakSe che je pITara bethAe samAdhAna mATe maMDelA sAthe jelamAM anekavAra ekabIjAnI badhI bAbate sAthe sahamata nathI. eTale vATAghATa karI che, paraMtu maMDelAe koipaNa prakAranA zaratI dakSiNa AphrikAnI samasyA ukela bahArathI dekhAI chUTakArAne asvIkAra karyo ane tethI kALA lokAnI gerIlA che eTale saraLa nathI. dakSi AphrikAmAM Aphrikana nezanala laData satata cAlatI ja rahI. pITara bothA pachI pramukha koMgresa e ati lokone batI dharAvate pakSa che. ke je kroDarika da. kalAke sattA para AvyA pachI thoDA mahinAmAM ja cuMTaNImAM eka vyakitane eka maLa joIe evI mAgaNI maDelA sAthe vAraMvAra vATAghATo karIne eka anukULa satata karatA AvyA che ane huM thAya te dakSiNa AphrikAmAM vAtAvaraNa UbhuM karyuM. bethA karatAM kalAka vadhAre azveta lekenuM rAjya sthapAya. rASTramAM kALA lekAnI bIjI vAstavavAdI che. duniyAbharamAM mAnavatAvAdI javALanI eka mekI jAti che. te deDha kazI vasatI dharAvatI jhulu lekenI sAme sattAnA siMhAsana kevAM Dole che te najaramAM rAkhI che. gArI sarakAre A jhulu lene Aphrikana nezanala koMgresanI sAcI niSThAthI maMDelA sAthe jelamAM vAraMvAra vATAghATo karI. viruddha caDAvelA che. mAMhomAMhe AvIne rAjya karavAnI gorAmaMDelAne eka ja Agraha hatA ke jelamAMthI pitAnI mukita enI nItine bhega A su leka paNa banyA che. A binazarate ja thavI joIe. maMDelAnA vyakitavathI, rASTrapremanI uparAMta pAna Aphrikana koMgresa ane bIjo eka pakSa che. je bhAvanAthI, dhIrajathI ane jurasAthI prabhAvita thayelA pramukha vadhAre jhananI che. ane te ge sarakAra sAthe vATAghATa kalAkane chevaTe ema khAtrI thaI ke maMDelAne binazarate mukata karavAmAM mAnatA nathI, paraMtu yuddha dvArA gerAene haTAkaravAmAM Ave te e kALI tathA gorI baMne prajAnA hitamAM vIne sattA meLavavA icche che. rI sarakAramAM kAma karatA. che. samagra vizvathI aTulA paDI gayelA ane bahu vagevAyelA azveta karmacArIonuM vaLI ? ja jUtha che ane tenuM pitAnA rASTrane bacAvavAne paNa e eka upAya che. Ama juduM ja valaNa che. ghaNA ke temane vizvAsa karavA maMDelA ane kalAkanI pararapara nikhAlasa ane niSThAbharI icchatA nathI. A uparAMta bhAreya loka paNa che. paraMtu samajUtIne pariNAme maMDelAnI mukita thaI che, je ghaTanAne kALA le ke teone sarakAranA khAMdhA tarIke vadhAre oLakhe che. jagatanA tamAma rASTroe AvakArI che. gera lekAmAM rUDhicusta pakSa ko leke sAthe ke paNa da. kalAke sattA para AvyA pachI chellA thoDA mahinAmAM prakAranI vATAghATe karavAmAM mAnatanathI ane raMgabhedanI nIti azveta leke mATenAM keTalAka niyaMtraNa haLavAM karyo che, keTaleka sahita je pramANe che te pramANe nirdaya rIte rAjaya karavAmAM sthaLe azveta lekene pAsa vagara javAnI manAI hatI te mAne che. gera le kono bIja ke pakSa e paNa che ke je pAsa prathA rada karI che. tevI ja rIte samudranA keTalAka retItaTa ema icache che ke dakSiNa AphrikA dharatImAM meTa ja pradeza upara haravA pharavAnI aveta kAne je manAI hatI te paNa dara phakata gArAo mATe ja rAkhAmAM Ave ane tyAM karavAmAM AvI che Ama da. kalAke vATAghATa mATenI pitAnI . gorAonI vasatI mATenuM alaH rAjya sthApavuM ane pratIti AvAM vAtAvaraNanA nirmANa dvArA karAvI che. kALAone temane vistAra ane jaya jadA soMpI devAM. - dakSiNa AphrikAnI raMgabhedanI nItinI duniyAnAM ghaNAM gorAonI nezanala pATI" ema I che ke rASTranI sattAmAM rASTroe Arthika nAkAbaMdhI pharamAvI paNa te saMpUrNapaNe kALA lokone paNa bhAgIdAra banAvA, paraMtu pitAnI sattA saphaLa thaI che ema nahi kahI zakAya. vastutaH ethI dakSiNa choDI na devI. Ama dakSiNa kAnuM rAjadvArI kekaDuM AphrikAne bahu asara pahoMcI hoya tevuM thayuM nathI. vartamAna gUMcavAyeluM che. gorA lekenI vasatI mAtra pacAsa samayamAM lagabhaga badhAM ja rAkTrone AyAta-nikAsa karyA vagara lAkha jeTalI che. kALA lokonI vasatI be karoDa ane cAle evuM nathI. dareka rASTrane pitAnI vadhArAnI kudaratI sATha lAkha jeTalI che. tema chatAM samagra rASTranI satyAsI saMpatti ke utpAdita sAmagrI bIjA dezamAM mokalavAnI ane 1 TakA jeTalI jamIna gorA lekena mAlikInI che ane pitAne tyAM na hoya evI sAmagrI, cIja vastuo tera TakA jeTalI jamInamAM kALA kA vase che. eTale ke vepArI mAla lAvavAnI jarUra paDe che. vepAra Aphrikana nezanala kesinI mANI pramANe rASTranA sattA mATenI cuMTaNImAM je e vyakitane dvArA dhana kamAvuM, taka maLe te corI chUpIthI ke gerakAyade eka mata kamAI levuM evI vRtti mAtra vyakitaomAM ja nahi, rASTromAM ApavAmAM Ave te gerA leke pAse bilakula sattA paNa rahelI hoya che. svArtha' evI bhayaMkara vastu che ke tenI rahe nahi. ane kALA loke sarvasattAdhIza banI jAya. AgaLa moTAM rASTre paNa namI paDe che ane pitAnA jAhera kALA lekAmAM bhale judA judA pakSe hoya, chatAM bahumatI te karelA nIti niyamene vaLagI rahevAnuM choDI de che. dakSiNa Aphrikana nezanala koMgresane ja maLe ane tema thAya te dakSiNa AphrikA samRddha rASTre che, tenI pAse senAnI ane hIrAnI AphrikAnA pramukhasthAne nelasana maMDelA Ave. khANe che. tenuM dekhI munivara caLe ema kahevAya che tema A - dakSiNa AphrikAnI raMgabhedanI nIti sAme virodha karavAmAM senAvALA rASTra sAthe ADakatarI rIte vepAra karIne kamAI ane te mATe kaDaka pagalAM levAmAM bhArata AraMbhathI eka levAvALA deze paNa eAchA nathI. agresara rASTra rahyuM che. nelsana maMDelAnI mukitanI jAherAta dakSiNa AphrikAnI rAjadvArI samasyAne tarata sukhada ane thatAM ja bhAratIya sarakAre temane bhArata AvavA mATe je nimaMtraNa samAdhAnabharyo ukela AvI jaze ema mAnavuM vadhAre paDatuM (pRSTha 19 upara ) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-1990 tA . : 2- 0 .. . . . . . . . . . = = ka ga vana . * * * * * * * ne *, * 11 * * * - - - - - - 3 ogaLI javAne AnaMda! . '' ja jayendra trivedI kaI paNa gurunI sAcI oLakhANa enA ziSyanA vartana buddha : paNa e vidvAna ane vedapADI brAhmaNa durAcArI dvArA thatI hoya che. varNAzrama dhama para prathama AdhAna karanAra hoya ane abhaNa brAhmaNa sadAcArI hoya che ? bhagavAna buddha hatA. caturvaNanI jALa chedavAnuM paheluM mAna buddhane A.: sadAcArIne ja bolAvAya, durAcArIne dAna jAya che. Aje paNa nAtajAtanI uccAvaccatA lokonA mana- ApavAthI zuM lAbha ? mAMthI gai nathI te e kALe e keTaluM kaparuM haze tene aMdAja buddha : jo AzvabrAyana, pahelAM te jAtine UMcI gaNI, lagAvI zakAya tema che. pAchaLathI e jALane vadhu vyavasthita pachI vedajJAnane vadhAre UMcuM gayuM ane chelle teM zAne ? rIte gUMthavAnI bhUla manue karI jenAM pariNAma Aje paNa sauthI UMcuM gayuM. ene tArkika arSa e thayo ke cAre deza bhogave che. brAhmaNanA janmajAta adhikArIne bacAva karatAM varNamAM je zIlavAna hoya te sauthI UMce, janma ane kuLathI AzvalAyana ane gautama buddha vacce thayelo saMvAda Aje paNa kaI vadhAre UMce e vAta buddhiyukata nathI. tAjo karavA jevo che: A.: hA, gautama, tamArI vAta mane gaLe UtarI che, A.: brAhmaNe pRthvI paranA de che, kAraNa teo have huM janmane nahIM paNa kamane brAhmaNatvanI kasoTI mAnIza. brahmAnA mukhamAMthI janamyA che. brahmAne vArase temane ja AzvalAyananI A kabUlAte e samayamAM bhAre moTI maLe che, mATe teo brAhANa tarIke oLakhAya che. kAti sajI. e kAtinA eka mazAlacI hate AnaMda ! buddha : brahmAnA putra eTale brAhmaNe ema artha kare AnaMda gautama buddhane pitarAibhAI hatA. gautamanA joIe nahIM. brahmaniSTha hoya, brahmajJAna dharAvatA hoya te upadezanA pracAra pachI ghaNA zAkaya kSatriya yuvake bauddhasaMdhamAM kaI paNa mANUsa brAhmaNa hoI zake. ane brahmAnA mukhamAMthI bhaLyA temAM AnaMda 5 hatA. e badhA yuvake pravaktA levA brAhmaNa jamyA che tevI takavihIna vAta abudha mANase gayA tyAre pitAnAM mUlyavAna vastro ane AbhUSaNe pAi sivAya keNa mAnI zake? badhA mANasanI jema brAhmaNa paNa laI javA mATe ane kezakartana mATe upAli nAmanA eka mAnA peTamAMthI ja janme che. badhA vargonI strIonI jo mane paNa sAthe lIdhuM hatuM. vanamAM jai upAli pAse jema brAhmaNa strI paNa RtuvALI thAya che, garbha dhAraNa saue muMDana karAvyuM, cIvara paheryA ane rajavastro kare che, bALakane janma Ape che, tene dhavarAve che! tathA ghareNugADAM upAbhine sepI sau buddhanA A : paNa brAhmaNe pavitra jIvana gALe che. zaraNe javA upaDayA. A bAju upAdhi A badhuM buddha : te pachI je vyakti pavitra jIvana gALe tene joI-sAMbhaLI vicAre caDyo. kSaNArdhamAM eNe paNa nirNaya brAhmaNa mAnavo joie ane je brAhmaNa apavitra jIvana karI lIdho. eka piTalImAM badhAM vara ane AbhUSaNe bAMdhI, gALato jaNAya te zaka gaNu joIe. piTalI vRkSanI DALa sAthe bAMdhI teNe traNa vAra zeSaNa karI, A. : nA, brAhmaNa janmathI ja brAhmaNa che, e e ! sAda sAMbhaLajo, je kAine vacce ke ApaNe joitAM brAhmaNane chAje tevA karmo kare te paNa brAhamaNa ane evAM heya te A piTalI laI jajo!" ane pachI doDa doDatA karmo na kare te paNa brAhmaNa. gautamAdi zAka yuvakenI sAthe thaI gayo! buddha : te ka boja, yavana ane bIjA prazamAM vasa - pravajayAne samaya thaze tyAre AnaMde bhagavAna buddhane pitAnA karmathI Arya banI zake che ane AyaM pitAnA prArthanA karI ke deva. pahelI pravajayA A upAline Ape " kamathI dAsa bane che tenuM kAraNa zuM haze ? . bhagavAne kAraNa pUchayuM te AnaMde javAba Ape, "e amArI pahelAM pravayA le te amAro agraja bane (AjanA AzvalAyananA mananuM samAdhAna thatuM nathI. bhagavAna buddha arthamAM siniyara !) ene eTale amAre ene roja praNAma eka daSTAMta dvArA ene samajAve che, je AzvalAyana, dhyAna karavA paDe ane amAruM jAtiabhimAna roja gaLatu rahe !" daIne sAMbhaLa. brAhmaNe ane kSatriye zAlavRkSa ane caMdana bhagavAnane Ana dane jAtivAda para prahAra karate A taka vRkSanA lAkaDAne ghasIne agni utpanna kare che ane cAMDAle. game ane AnaMda emanA manamAM vasI gaye. upAli pachI ane niSAde eraMDAnA be kakaDAne ghasIne agni utpanna bauddha dharmane bahu moTo pracAraka bane, enI jJAnacarcAo kare che. te e rIte utpanna thanAra bane agnimAM kaI prasiddha che. A jAtane phera hoya che kharA ? UMcA gaNatA vana agni vadhAre tejaravI ane nIcA gaNAtA vargone agni e cho kahe che ke saMdhamAM AnaMdane kama trIsame te bhagavAna tejasvI hotuM haze? rakAMITha varSanA thayA ane ghaDapaNanAM cihane dekhAvA lAgyAM. tyAre pramukha bhikSuone ekaThA karIne. bhagavAne spaSTa kahyuM, . A. : nA, gautama, agni te badhA sarakhA ja hoya che bhikhue, vRddhAvasthAnI zarUAta thaI che. Aja sudhI buiddha : be brAhmaNemAM eka brAhmaNa vidvAna ane vedapAThI - mAruM aMgata kAme paNa huM jAte jaM kare Avyo chuM paNa hoya ane bIjo brAhmaNa abhaNu hoya te yajJavidhi mATe kAne have mane lAge che ke mane mArAM aMgata kAma mATe paNa eka belAvAya? sevakanI jarUra paDaze. tamArAmAMthI kone mAre A kAma meMpavuM da. A. : je brAhahmaNa vidvAna ane vedapAThI. hoya tene ja . joIe ?" sAMriputra, maMgalAyana vagere sau pramukha ziSyae khelAvAya. A sevA sAme cAlIne mAgI paNa bhagavAne nA pADIM. 'tamAre Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana vadhu mahattvanAM kAma karavAnAM che.' badhA peAtAnI sevA dharatA hatA tyAre AnaMda mUMgA kheDDA hatA. bhikSuone navAi lAgI. badhAe pUchyuM', AnaMda, tuM krama kAMI kheAlatA nathI? bhagavAnanA aMgata sevaka thavAnuM tane mana nathI thatuM ?? narlR zAMtithI javAba ApyA, bhagavAnI icchA ho te| AjJA karaze. 'bhagavAne kahyu', 'bhikSue, AAnane Agraha na kareA, enI IcchA hoya te e mAreA a Mgata sevaka ane e mane gamaze.' 'bhikSuoe Anada sAme joyu. Anada UbhA tha bhagavAnane praNAma karyAM ane kahyuM, 'bhagavAna mane A kAma bahu ja gamaze. paNa mArI keTalIka zarato che !' bhagavAna sAme zarato ! badhA AzcayamAM pADayA. keTalAka nArAja paNa thayA, paNa bhagavAne zAMtithI pUchyuM, Ana da kahe, tArI zaratA zI che?' Anade namratAthI paNa tAthI kahyu', 'Apane kAi uttama vastrA Ape tyAre ApanA aMgata sevaka tarIke kadAca mane paNa Ape. e vakhate huM te nahI svIkAruM kAraNa ApanA aMgata sevaka banu tethI bhikSuomAM mAga darajjo kAMi Uce| AvI jatA nathI.' bhagavAne kahyu', 'bhale, tArI vAta vAkhI che.' 'bhagavat je je ucca sthaLe - Apane bhejana mATe nimaMtraNa maLe tyAM mAre sAthe AvavuM ja joie evA Agraha Apa nahIM rAkhatA kAraNa ethI keTalAka bhikSuone rSyA thavA sauMbhava che ke AnaMda bhagavAnaneA aMgata sevaka hevAthI rAja rAja mAla-malIdA jhapare che' bhagavAne rAjI thane kahyuM, "bhale, mane A zarata paNa maMjUra che.' 'prabhu, hu ApaneA aMgata sevaka hAvAthI ApanI kuTira pAse ja mArI. kuTira hAya e barAbara che; paNa e khInna bhikSuo jevI ja sAmAnya hovI joie. ApanI kuTira jevI bhavya nahI hovI joIe.' 'kharAkhara, A zarata paNa mane svIkAya' che.' chellI zarata e che prabhu ke ApanI sevAnA kAmamAM hu. rAkAyele hA tyAre Apa je upadeza leAkAte Ape te Ape mane anukULatA mujaba vihAra, karatAM karatAM ApavA jethI mArA mULa dhyeyathI huM vaMcita na rahI jAu.' bhagavAne prasanna thaIne bhikSuone kahyu, 'sAMbhaLyuM ne bhikSue ! AvA vivemuddhivALA aMgata sevaka ja mAre joitA hatA.' ezImA varSe bhagavAna nirvANu pAmyA tyAM sudhI AnaMde bhagavAnanI aMgata sevA apUrva' niSnA sAthe karI ! bhagavAnanI salAhathI te uttama darajI paNa banyo. bhikSusaMdhamAM sau kASTrae potAne gamatu kAi paNa zramakA' zIkhI levu paDatu, eka vAra mahArAjA uyananI rANIoe Anada kheralAvIne bhikSusadha mATe pAMcase navAM vastra bheTa ApyAM. jJAna'de te bhArapUrva'ka svIkAryAM. ughyane Ana Mdane pUchyuM, 'A pAMcase vastrAnu tu zuM karIza ?' AnaMde javAba ApyA, 'je bhikSuonAM vastro phATI gayuM haze tene ApIza.' 'e phATI gayelAM vastrAnu' zuM karIza ?' 'e cIvarAmAMthI hu' echADa banAvIza.' teA pachI jUnA echADAnuM. zuM' karIza ?' emAMthI ezikAnA galeka banaze.' 'e jUnA galephTanuM zuM karIza ?' N tA. 16-2-1990 'temAMthI pagalUchaNiyAM banAvIzuM.' 'e pagalUchaSTiyAonuM zuM karIza ?? 'e jhADU banAvavAmAM kAma lAgaze!' 'paNa pachI jUnAM hUenuM zuM thaze?" ene palALI, karI, chANu sAthe bheLavI gAro kAkhe karIzuM.' uyane rANIone kahyuM, 'supAtre dAna te AnuM nAma. AnaMdanI karakasaravRtti nagarajaneAe paNa apanAvavI joie.' bhaganAna khImAra rahetA hatA tema chatAM cunda luhAranA Agrahane vaza thaine emaNe emane tyAM sUvaranuM mAMsa AreAgyuM. svAbhAvika rIte ja svAsthya kathaLyu. vihAra karatAM karatAM zAlivRkSo nIce bhagavAne chellI zayyA pAtharI. AnaMda zAkAkula hatA. bhagavAne tene sAMtvana ApatAM kahyu, 'janmanA ata mRtyu ja che. me prakheAdhelAM cAra A so bhUlI gayA ? jo sAMbhaLa, cunda luhAranA gharanu` bhejana khAvAthI mAruM mRtyu najIka. AvyuM che te sAcu che. tenI pharaja Agraha karavAnI hatI paNa mArI pharaja nA pADavAnI hatI. paNa kANu jANe kema mane sujAtAnI khIra jevI mIThI lAgI hatI tevu ja cundanA dharanuM bhejana mIThuM lAgyu` hatu`. eTale mArAthI sayama na jaLavAya. jo, pachI bhikSusa MdhamAM ane bahAra sundanu bhAjana khAdhu' eTale mArA dehAnta thayA evI vAta na phlAya. nahIM te cunda bicArA jIvanabhara kSeAbha ane viSAdamAM hUkhelA raheze. doSa ene nahAtA, mAreza hatA e vAta para bhAra mUkaje.' zAlivRkSo parathI buddhanA zarIra para phUlA niyamitarUpe kharyAM karatAM hatAM. Anadane khelAvIne prabhue kahyu, 'jo AnaMda, A mAsama ja zAlivRkSAne puSkaLa phUla khesavAnI ane phUla kharavAnI che. kAi rakhe ema mAne ke yuddha daivI puruSa hatA eTale emanA mRtyu samaye phUle kharatAM hatAM. kAi ne camatkAra na mAnI bese enu dhyAna rAkhaje ane jo, mArA mRtyunA samAcAra phelAtAM ja badhA bhikSuo A tarapha Avaze. emane mArA atima sa Mdeza Apaje ke mArA pachI sadhane kArya mukhya niyaMtA nahIM hAya. saue peAtapotAnA AtmadIpane prajJakSita rAkhavAne che. netApada mATenI spardhA na thavI joie e mAreA a Mtima Arza' che !' bhagavAna buddhanI aMtima vANInuM zravaNa karavAnuM bhAgya na tu hatuM . Anade bhagavAnanI jevI sevA e jamAnAmAM karI hatI tevI sevA A jamAnAmAM mahAdevabhAie gAMdhIjInI karI hatI; paNa tee gAMdhIjInI hrayAtimAM ja duniyAne maeNDI gayA. ghaNA mahAna vyakitavAnuM e sadbhAgya hAya che ke peAtAnuM vyaktitva ogALIne peAtAnA gurunI sevAmAM otapreta thaI javuM. AvI samarpita vyaktine lIdhe ja mahApuruSo vizeSa mahApuruSo banI zakatA hAya ! temanAM prIti gAna gAtI vakhate ekAkrame sUra AvA sAcA tyAgI sevakAnI apUrva niSThA mATe gavAyAM joe. maMdiranA zikhara paranA kaLaza jeTaluM ja mahattva maMdiranA pAyAmAM dharakhAyelA paththarAnu hAvu joe. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daM! ta, 16-2-1990, prathaddha jIvana sahadevanuM vyaktitva che. huM zI ravIe pharIthI e jarA paNa te varada * * "saMgI' zrI vyAsa vallabharAma surajarAme gujarAtI bhASAmAM je jogaNIo vaarahita banI che tethI temane deha jovAya ja geya mahAbhArata lakhyuM che temAM sahadevanuM vyaktitva batAvato nahi! pitAnAM mAtA kuMtAjIne jovA ane devIone jovI eka nAnakaDe paNa samajavA je prasaMga A pramANe che : e baMne barAbara che. AvI samajathI te nIcu joI jAya che. pAMDave draupadI sAthe lagnajIvanamAM joDAyA bAda idraprasthamAM pachI devIe vicAre che, A te satIne putra hoya ema lAge che.. dhamaparAyaNatA pUrvaka rAjya karatA hoya che tyAre vedavyAsa ApaNe yuvAna, suMdara ane zarIra para sUtaranA tAra nathI evI temanA mahelanI mulAkAta le che. teo kuMtAIne jaNAve che ke sthitimAM chIe, chatAM tenuM mana kevuM sthira che? te satyanA tenA pati preta tarIke dharatI para bhame che. tenI sadgati mATe mArga para cAle che ane ApaNuM pratye mAtAnI jema jue rAjasUya yajJa karavAnuM teo sUcave che. A mahAna yajJa che tethI have ApaNe tene mAre joIe nahi.' karavA mATe je keTalAMka kAryo karavAmAM teo sUcave che temAMnuM eka kArya dvArakAthI zrIkRSNane teDI lAvavAnuM hoya che. A A nizcaya jAthe teo sahadevane gherI vaLe che ane kahe kAma karavAnI javAbadArI sahadeva svIkAre che. sahadeva te che che, 'he zarA, tuM UMce je." sahadeva tarata ja temanI darakhAstane tilI. eTale kArya zarU karatAM pahelAM samayanI mAMgalikatA nakArI kADhe che. devIo pharIthI kahe che, "dIkarA, have ame aMge gaNatarI karavA maDe pariNAme, sahadeva bIje divase tane mArazuM nahi. amane tArA pratye jarA paNa roSa nathI, savAre jaze ema jAhera kare che, paNa bhIma tenI vinadI paraMtu ame tArA para prasanna thayAM chIe. tuM je varadAna rIte virodha kare che tethI sahadevane tarata ja javuM mAgIza e ame tane ApazuM' tyAre sahadeva nIcu mAM paDe che. te tene ratha taiyAra karAvIne tenA sArathi ane jarUrI rAkhIne khele che, mAtAo, huM tamane praNAma karuM chuM. tame zastro sAthe upaDe che. badhAM vastra pahere pachI huM varadAna mAgIza." eTale devIe pitAnI daivI zakitathI keza, vastro ane alaMkAre sAthe sahadeva thoDuM aMtara kApe che tyAM kumArikAnA pAkamAM temanAM mULa svarUpamAM dekhAya che tethI sahadeva temanA sAme. sajaja thayelI ane chUTA kezavALI cAsaTha jogaNIo-devIo jue che ane badhI devIone praNAma kare che. devIo tene para tenI najara paDe che. temanA pratye dhyAna ApyA vinA varadAna mAMgavAnuM kahe che eTale sahadeva bole che, 'tamArI. sahadeva te pUrajhaDape jatA hoya che. ratha joine devIo khuza prasannatAne lIdhe bIju je kaMi Apa te, paraMtu mane mAre. thAya che ane tene gherI vAine raya bhAvI de che. thoDe ratha tema ja mArA ghoDA Apa." devIe tarata ja sahadevane gUMcavAyele sahadeva temane pUche che, "mAtAo, zA mATe teno ratha, ane gheDA sahita je sthitimAM hatA tevI ja mana tame aTakAve che ?" devIo javAba Ape che, sthitimAM Ape che. te paNa devIo hajI kahe che, "dIkarA A dizAmAM balidAna levAno Aje amAre vAre che. bIju kaMIka mAga." pachI sahadeva mAge che, "huM jyAre icchuM tuM A bhAgamAM Avyo che eTale ame tAre bhoga lezuM.' tyAre tamArI jema ekamAMthI aneka thAu' "devIo tarata ja sahadeva temane kahe che ke te mATe te bhAgyazALI che, paraMtu tene saha kahe che, "tathAstu' zrIkRSNane dvArakA levA javAnuM anivArya che; temanA vinA yajJane AraMbha ja thAya tema nathI. tethI kAle te temane A prasaMga parathI sahadeva prAtaHsmaraNIya bane che eTaluM ja bhAga banaze paNa atyAre javA devAnI vinaMti sahadeva devI nahi, paraMtu satata smaraNamAM rAkhavA jevuM tenuM umadA ene kare che. paraMtu devIe kahe che ke kAle temane vAre vyakitatva jovA maLe che. AnuM kAraNa spaSTa ja che ke sthira A dizAmAM nathI, tethI teo tene javA deze nahi; manavALuM, vikArarahita vyakitatva bhAgye ja jovA maLe che. teNe tene bhega Apa ja paDaze. pariNAme, sahadeva saMtakavi niSkuLAnaMde temanAM eka padamAM gAyuM cheHmATe yuddhanA paDakAra sivAya kaI ja vikalpa nathI. camaka dekhIne leha caLe, indriya viSaya sa yoga; sahadeva ane cesaTha devIo vacce bhayaMkara yuddha thAya che. aNubheTe re abhAva che, bheTe bhogavaze bhegajI - devIe sahadevane nirdayatAthI mAra mAre che. sahadeva paNa tyAga na Take re vairAgya vinA. bANa mAre che. tIra devIonA zarIrane vAge che tethI ahIM vastrarahita suMdara devIo sahadevanI sanmukha hatI. temanA dehamAMthI je lehI pRthvI para paDe che. temAMthI chatAM teNe sAme paNa joyuM nahi. teNe devIone potAnI mAtA.' cesaTha karoDa devIo utpanna thAya che. devIo samAna gaNI. AthI tenuM vyakitatva te vaMdanIya banyuM, paraMtu sahadevane ratha bhAMgI nAkhe che ane tenA sArathine meTI ghAtamAMthI paNa te bacI javA pAme. vizeSamAM devIoe paNa mArI nAkhe che. sahadeva jamIna para taddana ala Ubhe tene prasanna cittathI eka adbhuta varadAna ApyuM. mana paranA che. te ghaNe bhayabhIta banyA che ane tene jIvatA rahevAnI saMyamathI camatkAro sajAya che te AnuM nAma bAhya bhapake AzA rahI nathI. pachI te anyAathI devIo para humalo ke dekhAva sAmI vyaktine AMjI nAkhe tevA hoya eTale sAcuM. kare che. jogaNIone LIne bharama karavA mATe jvALAo vyaktitva evI samaja ajJAna bharI che ema A prasaMga pragaTe che. paraMtu A javALAe temanAM vastra ane spaSTapaNe samajAve che. sAcuM vyaktitva eTale bIjA sadaguNo . kezane bALI nAkhe che. tethI teo vastrarahita bhale je hoya te, paraMtu temAM saMyamita mana atyaMta mahatvanuM bane che. AvI paristhiti banatAM, sahadeva vicAre che ke tatva che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana sahadevane jeve prasaMga sAMpaDaye tevA ja prasa`ga samayamAM Adhunika mAnavIne sAMpaDe nahi e dekhItu pachI sahadevane A prasaMga Adhunika mAnavI mATe gaNAya khare ? Aje paristhiti ane vAtAvaraNu game badalAya hAya. paraMtu Adhunika mAnavI paNa mANasa che, tethI A prasaMga tene mATe ghaNo ja upayogI che. AjanA mANasa, pAte dhaNA sudharI gayo che. vijJAnayugamAM jIve che, potAnAM muddhi zakita ane samajazakita dhaNI sArI rIte vikasyAM che, pote bhinnabhinna kSetre aMge ucca kakSAnI jANakArI mAhitI ane kauzalyA dharAve che vagere prakAranA game teTalA dAvA kare, te paNa tenuM moTAmAM meTu apakSakhaNu (a padmakSa) pararatrI para kudRSTi karavAnu che. alabatta, AmAM apavAda avazya hAya. ahIM pazcimanA dezonI vAta karavAne a` ja nathI, kAraNa ke tyAM jAtIya jIvanamAM sayama virala bAbata ja hoya evu tyAMnu jIvana che. aTakatA strI ane puruSa vijAtIya tA che, tethI paraspara AkaSa Na thAya, vikAra thAya e Ama te svabhAvagata ja che. paraMtu A kudRSTi ke vikAra mAtra mAnasika vyabhicAranI sapATI para rahe te paNa vyaktinI sukhAkArI jevI jaLavAvI joIe tevI jaLavAtI nathI temaja svastha vyakitatvanuM nirmANu thatuM nathI. samayane paNa durvyaya thatA hoya che. tyAre evA mANu paNa che jeo mAtra draSTi ke vikA nathI, paraMtu pI gamana mATe pravRtta rahe che. anya strI peAtAne vararAjA gaNe tyAre Ave vilAsI mANusa peAtAnI jAtane dhanya gaNe che. kharekhara tene zu maLe che ? tana ane mananI . duHsaha pIDA. potAnAM rAjiMdA jIvanamAM te peAtAnAM kAya'mAM yogya rIte dhyAna kendrita karI zakate nathI. peAtAnI zakitae chinnabhinna thatI rahe che. potAnA ja sasArane te duHkhamaya banAve che. ghaDIbhara mANasa Arthika rIte samaya hAya te tene bhale paisAnI taMgI bhegavavI na paDe paNa tenI pratiSThAne je hAni pahoMce che tenI pIDA tene ghaNI bhAgavavI paDatI hAya che. vAstavamAM pI pratye anucita valaNa rAkhavAthI mANasanI potAnI pAyamAlI ja che. peAtAnuM agata jIvana peAtAnI aMgata bAbata che evI dalIla che. suyiANI, para Mtu vAstavamAM evI vicArasaraNI AtmavinAzI che. AvA kAmI puruSo pote te pAyamAla thAya che paraMtu potAnI AsapAsanA leAne, are ! samagra samAjane kheda hAni pahoMcADe che. parastrI para kudRSTinI dizAmAM AgaLa dhapanAra mANusa anya mANusanA sasArane ujjaDa banAvavAnI dizAmAM AgaLa dhape che e spaSTa che. mahI ApaNe samagra samAjanuM citra laIe ! A bAbata vadhAre spaSTa banaze, e mitrA kAleja sudhI sAthe bhaNyA hAya, haryAMryAM hoya ane sukhadu:khanI vAto paNa karI hoya, paraMtu paraNyA pachI baMne mitro vacce thADu' aMtara paDI jAya che. tenuM kAraNa kharI rIte e hAya che ke baMnene mANasamAM rahelI kruSTinI vRttine lIdhe paraspara avizvAsa thAya che. mitranI patnI sAthe vadhu paDatA sAhacAya ne lIdhe patana yAnA banAvA nathI ja banatA ema nahi karI zakAya. tevI ja rIte sagAsaMbadhIo vacce, amaladArA-kama cArIo vacce, paMDAzI-paDeAzI vacce, sahakAyakarA vacce vijAtIya sahavAsane lIdhe thatA aNubanAvanAM kAraNeA khIjA je apAtAM hAya te, para Mtu tenuM eka mahattvanu sUkSma ane tA. 16-2-1990 nAjuka kAraNa / mAsamAM rahelI jAtIya vRtti ''genA avizvAsa che. kAIka dAkhalAmAM A vizvAsa putrane peAtAnA pitA pratye paNa hAya che. mAsanuM jIvana A avizvAsanI bhUmikA para cAle che, gehavAya che, ane AkAra pAme che. je sArA mAnavIya sabaMdhA kahevAya, je bhAicArA kahevAya, je bhAvajIvana kahevAya te A jAtanI avizvAsa ane zrIkane lIdhe adrazya thatAM rahyAM che. avizvAsa ane khIthI jIvatA mANusenA samAjanu citra yAjanaka hema e dekhItu che. AvA samAjamAM yogya atha'mAM pragati, samRddhi ane sukhAkArI 'azakaya che. AjanA che. te upayogI teTalAM manatA ahI evI dalIla karavAmAM Ave ke A jAtanAM avizvAsa ane khIka mAnasika nabaLAine lIdhe che. te pachI kAI para vadhu paDatA vizvAsa na rAkhave| ema zA mATe kahevAmAM Ave che ! evA dAkhalA rahyA che jethI mANasanAM ravabhAvamAM A jAtanAM avizvAsa ane khIka sahaja banI gayAM che. samAjamAM sau kANu parastrIne mAtA, bahena ke dIkarItulya gaNe evI vAta heta teA sAdhusatA, bhakate ke satene evI matalabanAM pade racavAnI ke uccAraNe karavAnI AvazyakatA hatA ja nahi. je mananI nabaLAIthI zakA thAya che e judI bAbata che, jyAre A jAtanA avizvAsa te savavyApI che ane tethI tricAra karavA jevI khabata che. strIo kevu jIvana icche che ? strIo vize puruSavarga bhale game te rIte vicAre, paNa U'DI rIte vicAratAM jaNAze ke strIone svamAnarahita jIvana pratye napharata che. strI gRhiNI tarIke temaja mAtA tarIke jarUrI yogya pravRtti sAthe ucita AdaravALuM ane vyavasthita jIvana jIvavA mAge che. Avu jInnana strI mATe vAstavika tyAre ja ane jo samAjanA puruSavaga'mAM sahadhruva jevI daSTi nirmANu thAya tA. badhA gAMdhIjI banI na zake athavA adhA sadeva banI na zake evI dalIlane AkharI dalIla gaNavAmAM Ave teA pachI vyakita ane samaSTi baMnenI sukhAkArI mATenI ucita dizAmAM pagalAM mAMDavAnA AraMbha paNa kadI thAya ja nahi. ahIM eTalu ja kahevu ucita lAge che ke je samAjamAM nArI pratye Adara nathI te samAjamAM pragati ane sukhakArI asabhava che. mAtA AdaravALu sahadeve devIe ne mAtA jevI gaNI tethI tene khUba lAbhadAyI varadAna maLyuM. tevI ja rIte Adhunika mAnavI strIne Adara kare ane tenA pratye mA, bahena ke dIkarI tulla daSTi rAkhe te tene strIe AzIrvAdathI sukhAkArI prApta thAya. devIe pAse varadAnanuM gaNita hatuM te ahIM mAnavatAbharyAM. jIvana pratye AzIrvAdanu gaNita che. tevI ja temaja rIte strI gRhiNI tarIke tarIke jarUrI yAgya pravRttivALu ucita ane vyavasthita jIvana jIvavA mAge che tevI anukULatA purUSavaga' sahadeva jevI daSTi keLavIne karI Ape te mAtAonA AzIrvAdathI A samAja nadanavana bane te mATe gANitika gaNatarI karavAnI kAI ja AvazyakatA rahetI ja nathI. bhagavAna mahAvIra, bhagavAna budhdha, sidhdhasena divAkara, haribhadrasUri, hemacaMdrAcAya, bhagavAna svAminArAya, zrImada rAjacaMdra vagerethI mAMDIne kizoralAla mArUvALA jevA ciMtAe pArAthI dura rahevAnI je zIkha ApI che, te vyakita ane samaSTi tenA kahyANa ane sukhAkArI mATe ApI che. te Adhunika mAnathI samajaze '? m 6 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pra . . tA. 16-2-1990 prabuddha jIvana .. bharatezvara bAhubali rAsa : purogAmIonA svAdhyAyanI samIkSA 9 De, baLavaMta jAnI madhyakAlIna gujarAtI kathAsAhityane prArabha rAsa svarUpanI paMDita bhAlacaMdra bhagavAnajI gAMdhIe pratirUpaka rUpAMtaravALI kRtiothI thAya che, saMkhyAnI draSTie paNa A varUpamAM arvAcIna chAyA mUkIne sugamya banAvavAno prayAsa karyo che. savizeSa kRtio racAI che. vAcanA azAstrIya rIte taiyAra thaI hoI ane arvAcIna - zAlibhadrasUrie racelI "bharatezvara bAhubali rAsa racanA- chAyA khAmI bharelI hovAne kAraNe ghaNuM arapaSTa evuM samaya vikrama saMvata 1241, (I. sa. 1185) kRtimAMthI ja zrI gAMdhInuM A kArya zradheya gaNI zakAya tevuM nathI. enAM upalabdha thAya che. makAlIna gujarAtI sAhityanA AraMbhanI keTalAMka kAraNe A pramANe che: rAsa svarUpanI A kRti aitihAsika draSTie paNa mahatva 1vaDodarA pratane sattA ane AgrA pratane gha saMjJA dharAve che. A kRtinI upalabdha be hatapratone AdhAre apAi che. zrI gAMdhInA saMpAdanamAM ane gha pratane upayoga paMDita lAlacaMda bhagavAnajI gAMdhIe saMpAdana karIne "bharata thayo che. AmAMthI koI eka pratane rokakasa ane pramANabhUta bAhubali-rAsa' (i. sa. 1941) zIrSakathI vikrama saMvata mAnIne, ene vaphAdAra rahIne pAThAMtara noMdhavAne badale emaNe 1997 ne zrAvaNa vadI sAtamane divase prakAzita karelI. bannenuM mizraNa karIne vAcanA taiyAra karI che. keTalIka jagyAe "bharatezvara bAhubali rAsa'nI upalabdha be karatamAMthI te vAcanAmAM meM athavA gha' pratanA ja pATha svIkAravAne badale eka vaDodarA ane bIjI AgrAnA hastaprata bhaMDAramAM noMdhA- pitAnI meLe zabda badalIne mUkI dIdhA che. jo ke pachI mULa - celI che. emAMthI AjhAvALI hastaprata hAla upalabdha nathI. zabda pAdoMdhamAM mukela che. dA. ta. 5 pratamAM prathama deha mAtra vaDedarAvALI hastaprata je upalabdha che. munizrI nathI. eTale ja pratamAMthI laIne mukAyela che. A dohAnA jinavijayajIe AthI mAtra be vaDodarAvALI hastapratane de hallA caraNamAM guru caraNa zabda vAcanAmAM mukAyela che je AdhAre 'bharatezvara bAhubali rAsa' (i. sa. 1941) vikrama hakIkate mULa pratamAM "calaNa che. saMvata 1997ne Aso suda dazame (vijayA dazamI) prakAzita . pratamAM ThavaNa-3mAM dUtanAM vacane ane bAhubalie enA TUMkamAM ApelA uttaro ema saMvAdarUpe kAvya cAle che. | munizrI jinavijayajInI vAcanAnuM punarmudraNa rAsa paraMtu 5 pratanI vANI-3mAM dUtanAM vacano sAMbhaLIne bAhugaura rAva krA' (i. sa. 2660) (g. 60-82)mAM balie je uttara ApyA che e chelle ekasAthe mUkIne ro. yazatha mosA ane cho. hAya rAmae prakAzita karela che. mAtra daMtanI ukitao ja mukAI che. eTale TUMka saMvAdarUpe Ama gujarAtI-hindI maLIne 'bharatezvara bAhubo rAsa' dalIla prakArano paraspara carcAthI sabhara e je vArtAlApa . viSayaka kula traNa mudrita saMpAdane upalabdha che. A traNeya pratamAM che, te ahIM naSTa thAya che ane A kAraNe kRtinuM sauMdarya khaMDita thAya che. pahelA dUtanAM vAkya-vidhAne ane saMpAdanane paricaya ane enA viSaye TUke pratibhAva atre pachI chelle bAhubali ukitane prastuta karavAnuM Ayojana prastuta karela che. ucita nathI. 3. arvAcIna chAyAthI mULa kRtinuM hArda sugamya bane e bharata-bAhubali-rAsa' (i. sa. 1941) vikrama saMvata jovuM joie. paraMtu artha ApavAne badale, ane sAthe 1997 zrAvaNa vadI sAtamane divase prakArita prastuta saMzodhana- anuvAda ApavAne badale aneka sthaLe kheTAM arthadhaTana thAya saMpAdana paMDita lAlacaMda bhagavAnajI gAMdhIe zAlibhadrasUri kRta e kakSAe arvAcIna chAyA thaI che. namUnArUpe mAtra cethI bharatezvara bAhubali rAsanI prApya be haratone AdhAre kaDInI chAyA tapAsIe. taiyAra karyuM che. ja budhavIpe adhyApura nagara kAuna sAijhanAM 89 pRSThanA A saMpAdanamAM 63 pRSThanI ghana kaNa kaMcana ranee pravara' prastAvanAmAM prAraMbhe hastapratone paricaya ane pachI bhASAnI apara pravara kila amarApura. (4) prAcIna 18 dezI bhASAo ane emAM gujarAtInuM sthAna nirdezI paradezI bhASAnA saMsargo, saMskRta keze vagere viye pitAne ahIM mULamAMnA avaranuM apara, pravara ane kirinuM kila vAdhyAya prastuta karela che. tyArabAda prAcIna bhASA-sAhitya kaI rIte karavAmAM AvyuM haze? hakIkate pavaranuM pura ane ane gujarAtI sAhitya viye pitAnuM daSTibiMdu prastuta { kirinuM jANe ke evo artha chAyAmAM mukAI hate. karIne ane prAkRta, apabhraMza ane gujarAtI bhASA sAhityamAM Ama azAstrIya vAcanA ane khoTA acaMdhaTana bhaNI - jayAM jayAM bharatabAhubali kathAnaka AlekhAyela che enI vigate dorI jatI arvAcIna chAyAnAM ghaNuM udAharaNane kAraNe paNa mUkI ApI che. citrazilpamAM viSaya tarIke jayAM jyAM zrI gAMdhInuM A kAma pUruM thadheya gaNI zakAyuM nahIM. " bharata-bAhubali viSaya tarIke pasaMda pAmyA che tene nirdeza - 2H "bharatezvara bAhubali rAsa (i. sa. 1941) vikrama paNa karyo che. pachI rAsanA svarUpa viSayaka pitAne svAdhyAya rajU karIne aMte rAsakRtinA kartAne paricaya prastuta karela che. - saMvaMta 1997 Aso dazamIne (vijayA dazamIne) divase.. prakAzita prastuta saMpAdananI vAcanA munizrI jinavijayajIe , tyAra bAda bharata-bAhubali-rAsa'nI vAcanAnA pATha sAme baraDAnI eka mAtra harakatane AdhAre ApI che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) prabuddha jIvana tA 16-2-1990 pitAnI rIte sAde bhaLate artha karIne mUkI devAmAM Avela che. pariNAme samagra kRtine beTe hindI anuvAda prasiddhine pAmyo che. Ama joI zakAya che ke, gAMdhI ane ejhA dvArA bharatezvara bAhubali rAka' viSayaka je kaMi maLe che e zradheya ane zAstrIya nathI. munizrI jinavijayajIe rAsanI vAcanA ane kaviyika tathA kRtinI bhASA vizvaka pramANabhUta vigato ApI che. Dabala krAuna sAIjhanAM 32 pRSThanuM A saMpAdana devanAgarI lipimAM ja chapAyela che. emAM prAraMbhe prataparicaya, bhASAviSayaka TUMke nirdeza che. ATha pAnAno A paricayAtmaka bhUmikAlekha prAcInakRtinI tihAsika mahattAne paNa cIMdhI batAve che. ahIM zAlibhadrasUrinI bIjI TUMkI rAsakRti buddhirAsa'nI paNa vAcana prastuta karAi che. 1 munizrI jinavijayajIe mAtra vAcanA mUkI che. ene anuvAda ke agharA zabdonA artha mukAyA nathI. kayAMka padavida paNa khoTI rIte thayA che paNa AvA vAcanadevanAM udAharaNe khUba ochAM che. dA. ta. 73mI kaDImAM stra 6 ne badale hag, 10mI kaDImAM pAchuM nara ne badale pAOM jhara, 13ramI kaDImAM corI kardhanane badale rokaDa Ina joIe. 187mI kaDImAM se sarama ne badale senTaramAM joie. AvA cAra-pAMca udAharaNe ja mAtra maLyA che. munizrInI jUnI gujarAtInI pratane ukelavAnA udAharaNarUpa A vAcanA kharekhara mULa pratamAMthI atyaMta cIvaTapUrvaka taiyAra thaI jaNAya che. 3. matezvara thAtuaretra (.sa. 1660) : che. sAratha jozA, De. zaratha za hindImAM " saura rAkAraya =" upayuMkata saMpAdakee I.sa. 196mAM prakAzita karela che. hakIkate A saMpAdana rAsakAvyane saMcaya che. ahIM kula 28 rAsakRtio mudrita che. uparAMta cAra jeTalAM nAnA kadanI rAma-kRSNa viSayaka rAsa kRtio paNa che. prAraMbhe 367 pRSThamAM bhUmikArUpa lekhamAM rAsanA svarUpa, bhAvapadya kalA padya ane rAsakavionA paricayane AvarI levAyela che. aMte pariziSTamAM keTalIka mahattvanI rAsakRtieno anuvAda prastuta karela che, ane chelle tamAma rAkRtiomAMnA mahattvanA agharA zabdanA artha-vyutpati mUkela che, DemI sAIjhanAM hajAra pRSThane A rAsasaMcaya prakArane graMtha prathama draSTie saMpAdakanuM atyaMta mahattvAkAMkSI pradAna jaNAya. paraMtu UMDANathI adhyayana karatAM emAM navuM caviMta carvaNa, purogAmIonI kRtionuM-vAcanAnuM sIdhe-sIdhuM nAmollekha karyA vagara punarmudraNa che. uparAMta ahIM ghaNI badhI khAmI bharelo-choTe anuvAda tathA vyutpati ane zabdArthone azAstrIya rIte khoTA artho sAthe prastuta karAyA che ene khyAla Ave che. 1, saMpAdakee munizrInI vAcanAne munizrIe karela padaviccheda mujaba ja sIdhe-sIdhI khapamAM lIdhI che. kayAMya munizrI jinavijayajIne sAbhAra ulekha karyo nathI. munizrI jinavijayajIe rAsa ane rAsakartA viSayaka nidezelI vigato, munizrI jinavijayajInuM maMtavya che ke..." ema kahIne mUkI dIdhI che. 2, anuvAdamAM te pratyeka kaDImAM kaMIka ne kaMIka khAmInuM darzana thAya che. mAtra eka ja udAharaNa joIe. 10mI kaDImAM bharatezvarane ayodhyApurIe sthApya evo anuvAda karavAne badale bharatezvare ayodhyApurInI sthApanA karI evo anuvAda karyo che. uparAMta ahIM caka ane yuddha' viSayaka vigatane, vyakitanAmene vizeSaNarUpe mAnIM laine tathA keTalIka jaina dharmanI paribhASAone paNa samajyA vagara ene e rUpe athavA 'bharatezvara bAhubali rAsa" viSayaka ravAyAyaparaka lakhANa paNuM keTaluMka thayuM che. AmAM ke. kA. zAstrI, Do, bhAratI vaidya ane De. harivallabha bhAyANInuM kAma pAyAnuM che. anya lakhANamAM A ja mAhitI paDadhAya che. eTale pAyAnI je vigate upayuMkata traNa saMzodhake prastuta karI che ene paricaya atre prastuta karela che. 1, ke. kA. zAstrI ApaNu kavio' (pra. A. I.sa. 11-4-27 bI. e. 1978) "gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana khaMDa-1" (I.sa. 1951) ane 'gujarAtI sAhityane itihAsa khaMDa-1" (i. sa. 1973)mAM "bharatezvara bAhubali rAsa" viSayaka kRtilakSI svAdhyAya prastuta thayela che. munizrI jinavijayajanIvAcanAne-kutine AdhAra mAnIne kRtino chobaMdha enA mApa ane enA purogAmI rUpanI vigata darzAvIne AvelA palaTAonI noMdha paNa temaNe ApI che. sau prathama vakhata A kRtinuM vyAkaraNa paNa temaNe darzAvyuM che. A uparAMta kRtinI bhASA keTalI prAcIna che te darzAvIne jUnI bhASAmAMthI rUpAMtara pAmatAM navI thatI AvatI bhASAnA mahattvanA rUpane mATe narasiMharAve gaujara apabhraMzanAM lakSaNomAM nAMdhelI vigato sAthe mUkIne prastuta kRti gujarAtI bhASA-sAhityanI prathama rAsakRti che evuM pratipAdita karela che tathA A kRtimAMnA sauMdayarathAnane udAharaNa rUpe prastuta karIne kavinA bhASAprabhutvane paNa temaNe paricaya karAvela che. - 2, 3, bhAratI zaidya I. sa. 1966mAM prakAzita zodhanibaMdha madhyakAlIna rAsa sAhityamAM munizrI jinavijayanA saMpAdanane AdhAre "bharatezvara bAhubali rAsa'mAM yojAyelA cha dono paricaya enA svarUpanI vigato sAthe prastuta karela che. rAsanuM je rIte kavaNImAM vibhAjana che emAM prathama bhAgane kama apAyo nathI, eTale hakIkate 14ne badale 15 ThavaNImAM A rAsakRti vibhakta thaI gaya' e temane mata svIkArya thaI paDe e kalAne che. 3. Do. harivallabha bhAyANuM gujarAtI bhASAnuM autihAsika vyAkaraNa" (i. sa. 1988)mAM bIjA vibhAgamAM i. sa. 1150 thI 135 vALA prathama prakaraNamAM "bharatezvara bAhubali rAsa'nA munizrI jinavijayajInA pAThane AdhAre A racanAnI bhASAnuM vigate bAraNuM rahyuM che. e samayanI be saikAnI sAta jeTalI kRtione AdhAre atyaMta zAstrIya rIte bharapura udAharaNe noMdhIne vyAkaraNanI rUparekhA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-1990 prabuddha jIvana AMkI che. e pahelAM sAteya kRtio vize paNa vyAkaramUlaka daSTibiMduthI alaga rUpe vigate nedha karI che. ATalI vistRta vyAkaraNIya sAmagrI A pUrve koIe tAravI batAvI na hatI e rIte "bharatezvara bAhubali rAsane vyAkaraNanI dRSTie sarvAgI kahI zakAya e abhyAsa ahIM thaye che. Ama uparyukata traNeya saMzodhakoe bahudhA munizrI jina vijayajInA pAkane AdhAre ja svAdhyAya prastuta karyo che. emAMthI munizrInA pAkanI pramANabhUtatAnAM darzana thAya che. A rIte purogAmIo dvArA Aja sudhI 'bharatezvara bAhubali rAsa' viSayaka je kaMI svAdhyAya-saMzodhana thayuM che enI viSaya sAmagrI ane paddhati viSayaka Acho nirdeza ahIMthI prApta thAya che. jaina sthApatya, zi95 tathA citrakaLA che vAsudeva smAta bhAratavarSanI sakhata kalAmAM bhAvanA ane uddezanuM ekya zi95 che. garbhagRhamAM traNa mUrtio che. raMgamaMDapanI chatamAM rahyuM che, chatAM samayuganI daSTie, zAsaka, dhArmika saMpradAya, bhAtacitra che tathA bahAranA bhAgamAM kamaLa ne kamaLapothI AzrayadAtAonI daSTie bheda pADI alaga alaga zailIonuM suzobhita sarovaramAM jaLacara prANIo jevAMke mAchalIo, nirmANa thayuM che. dA. ta. hindukalA, jaina, rAjapUta iralAmI magaramaccha, mahiSa hAthIo krI karatAM haMsayugalanuM jIvaMta ane mogala kalA ityAdi citra che be divya pue paNa che taMbha para nataMkIo che bhAratamAM prAcIna jaina kalAnAM tIrthadhAme, zilpa sthApatya je bhAratIya citrakalAnI sarvazreSTha utkRSTa nataMkIo rekhAMkita che. ane citrakalAnA utkRSTa namUnAo Aje paNa vidyamAna che. zravaNa belagADI ane jainabastI maMdiranI kalA : ajaMtA eTale bauddhayuganAM zilpa, sthApatya ane citrakAmane zravaNa bebhageDA jaina tIrthanuM ghaNuM jUnuM sthAna che. dasamI yuga lagabhaga sAtamI zatAbdImAM lupta thAya che. sadImAM gaMgavaMzanA rAjamaMtrI bhaDavIra zAsaka cAmuMDarAye indra velerAnA bhavya zilpagAramAM mukhya traNa maMdira giri pahADa para bAhubalInI vizALakAya mUrtinuM nirmANa kalAsanAtha, laMkezvara, inkasabhA ane gaNezaleNanA maMdiromAM karyuM. eka ja paththaramAM pa7 phUTa UMcI vItarAganI chUTAchavAyelAM naSTaprAyaH dazAmAM bhIMtacitro maLI AvyAM che. zilA Isa. 981mAM racAI. bhAratIya zilpazAstranuM A A citra AThamI sadInA uttarArdhAnA hovA saMbhava che. e adbhuta sarjana che, jenI pUrI racanA jaina zi95 vidhAna citra savAyazna caherA, tINI nAsika, zarIra racanA, anusAra che. nIce jaina maMdira che. A maMdiramAM suMdara bhItaalaMkaraNe ityAdi ajaMtA zailI bhinna che. jaina ci je citra che, graMthAgAra paNa che, amU9ya navaratnanI judI judI pachInI zatAbadIomAM jovA maLe che enuM mULa A citramAM jinapratimAo che. darzita che. tiruparutikama- jaina kAMcI : vegavatI nadIne dakSiya bhAratavarSanA mULa traNa mahAna saMpradAyo brAhmaNa, kinAre kAMcI kI bAra mAIla dUra A eka nAnakaDuM gAma che, jaina ane bauddha rahyAM che. jyAM sudhI jaina , saMpradAyanA e jaina kAMcIne nAme jANItuM che. A paNa digambara zilpa, sthApatya ane bhIMtacitranI noMdha laIe paMthIonuM maMdira che. A maMdiranI parasALanI chatumAM te enA be phAMTAo digaMbara ane vetAMbara che. bhagavAna mahAvIra, tIrthaMkaronA jIvanaprasaMge uparAMta rAmAyaNa, - uttara bhAratamAM zvetAMbarane prabhAva vadhu che. jyAre dakSiNa mahAbhArata, kRSNanA jIvananAM suMdara citra che, jenI zailI bhAratamAM digaMbara saMpradAyanuM baLa vadhu jovA maLe che. emAMnAM, laMkAnA siMhagiri siMhagiri sigiriyAne maLatI Ave che DAM prAcIna sthAnane pratyakSa paricaya meM karyo che. tyAMnA jemAM ajatA zailInI chASA paNa lAge che. A citra sittanavAsala guphAnAM citranI anukRti me karI che jenA vijayanagarane pUrvakALa darzAve che. thoDAM citra seLa sattaramI namUnAo rASTrIya saMgrahAlaya dilhImAM saMgrahita che. sadInAM paNa che. kRSNajIvananA citro paNa che. UMcAM tathA sittanavAsala, tiruparutikuttama (jainakAMcI) zravaNabelagADA sAdhu vRkSo, saraLa chatA suDoLa AkRtio, ochuM chatAM jainabastI che. suMdara alaMkaraNa, sudaDha rekhAMkana, raMgamAM sapheda, kALe, gesa, sittanavAsala eTale sidhdhane rahevAnuM sthaLa. dakSiNa pILI maTeDI vagerene vaparAza vartAya che. ' bhAratamAM madrAsathI 350 mAila ane tricinA-pallIthI 33 | gujarAtanI jainakaLA: gujarAtamAM jaina kalA vikAsa mAila para pudakuTTA zaherathI 12 mAIla UMDANamAM ghera pragADha tha, emAM AzrayadAtA jainadhanI' hatA. joke kalAkAro pote jaMgalamAM kALA paththaranA vizALa pahADamAM A nAnakaDuM kayA dharmanA hatA tene nirNana karI zakAtuM nathI. joke digambara jaina guphAmaMdira AveluM che. pallava rAjA mahendravarmAna vRdhdha yatio ane munio citranuM nirmANa karatA jovAmAM pahele jyAre jaina saMpradAyI hatuM tyAre I. sa. 640-67mAM Ave che. paraMtu keTalAka kalAkAre jainetara paNa haze. A guphAmaMdiranuM nirmANa thayuM hatuM. guphAmaMdiranA aMdaranA jaina kalAnuM zipa gujarAtI zi95 che. A zilpa je bhAgamAM citro ane zilpa che tema ja bahAranA bhAgamAM rUpa grahaNa karyuM che. temAM jaina viSaye ane jainadharma Azraya mUtio che. dhyAnamudrAmAM sa5" para rithata tIrthaMkara pArzva dAtAonI ruci niyAmaka banyAM che. A zilpa samajavAmAM nAthanI mUti ane sAmenI dIvAlamAM jaina AcAyanuM jaina viSayane lagatI tathA AzrayadAtAo vizenI mAhitI je Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 10 prabuddha jIvana tA. 16-2- 190 upakAraka thaI paDe che. , ' - garavI gujara bhUmi sauMdarya ane samRddhi mATe jagatanA itihAsamAM prAraMbhakALathI suvikhyAta che. rasavatI bhUmi, nIravatI nadIo, vRkSothI chavAyelI, sudhAnyathI laherAtI, Arogyaprada jaLa, RtumAna savajULa, uttare abudAcala, mukuTaziremaNi, parvata, vakSasthaLa para sarasvatI, sAbaramatI, mahI, narmadA ane tApI jevI saritAo, pazcimane aza'te laherAta ratnAkara, "ahiMsA paramo dharmane mahAmaMtra, zrI RSabhanAtha, neminAtha, jevA divya puruSane pAdarapaza, brAhmaNa, bauddha, jaina, jarurata, khriratI ane iralAma vagere jagatanA sarvapradhAna manuyAyIone udAra Azraya ApanArI pavitra bhUmi. Ama pRthvItA para parvata, sidhu, vanarAjI, raNa ane saritAothI parivRtta A bhUmi divyazakitadhAriNI devI tarIke zebhAyamAna che. ' dhanapAna karanArA vaizyae paNa A bhUminI ArAdhanA karI che. yavana, cIna, grIka, pArasika, gAMdhAra, kaMbeja, mAlava vagere prAcIna jagatanA vaizyo temaja 'Daca, valaMdA, pitRgojha, phrenca, jarmana, aMgreja vagere arvAcIna sedAgare paNa A bhUmi para vyApAra arthe AvyA ane vasyA hatA. jainAe A bhUmine zaNagArI che. bhavya devaprAsAde, rAjaprAsAda, zilpa-sthApatya A bhUmine akha che. samasta gujarAtI prajAmAM nautika jIvanamAM jaina dharmanI UMDI asara che. candragupta maurya, tyArabAda vallabhipuranA sUryavaMzI mahArANA zilAditya, pachI vallabhipuranA patana pachI, paMcAsaranA cAvaDA zAsake, jainAcArya zrI ' zIlaguNasUrinA Azraye rAjadhAnI pATaNa zahera vasAvyuM. pATaNamAM paMcAsara prArdhanAthanuM bhavya derAsara baMdhAvyuM. mahArAjAdhirAja siddharAja, guja. rezvara kumArapALe jainadharma ravIkAryo. aneka jainasurionA AzISa pAmyA, emAM kalikAla sarvajJa hemacandrAcArye siddha hema vyAkaraNa racyuM. ane Thera Thera ce baMdhAvyA, graMthabhaMDAra sthApyA je jagatabharamAM vikhyAta che. musalamAnonA AkramaNe gujarAtamAM muslima rAjasattAnI sthApanA thaI. savaMtra ghaNe vinAza thaze. (bhImadeva bIjAnA vakhatamAM) vIramaMtrI vastupAla ane senApati tejapAlana prayatnanA pariNAme gujarAta pharI ravataMtra banyuM. seMkaDe prAsAde ba dhAvyA. karNadevanI duSTa nItine pariNAme gujarAtanI svataMtratA naSTa thaI. kALakrame jainadharmAnuyAyIone pharI uddhAra thaze. samrATa akabaranA samayamAM, akabara jaina AcAryonA saMyama, tapa, cAritra tathA zraddhA upara mugdha thayo. zrI hiravijayasUrine gujarAtathI pitAnA darabAramAM belAvyA. emane 'jagadagurunuM biruda ApyuM. ane zatrujaya giranAra sametazikharajI, tAraMgAjI vagere tIrtho "Avatacandra divAkarI,' svIkArI bakSisa ApyAM. jahAMgIra paNa jainAcAryothI prabhAvita haze. paraMtu auraMgajhebanI jhanUnI dhamAMdha nItithI pharI ekavAra badhuM nAza pAmyuM. - jaina kalAnI vizeSatA: jena kalA vize kahevAyuM che ke, Jain art shared in the development of technical skill that charcterized the Gupta , & Post Gupta Periods. Yet remained widely aloof, essentially, from the aims & Achieve: ments of the Hindu work of Golden Age. There is a majestic Jain Sanctuary among the rock eut monolithic temples of Elora, dating from about 800 A. D. * ahIM devarAja indra hinduzailInuM eka navuM svarUpa dhAraNa kare che. e zi95 eka siddhi che je cAlukya zailInuM badAmI, rASTrakuTanuM eliphanTA ane mahAbalipuramanI pallavazailInI yAda Ape che. kalAkArIgIrInuM khUba jhINavaNuTabharyuM kAma, cekakasa pramANa bhavya viraTa rana bhe, phUlapAMdaDAMthI ladAyelI, jhINI jhINI kataraNI, gajA sthaLadeDI Indra paNa jovAmAM Ave che. jaina zi95 uMcAImAM vAmana sarakhAM baTukaDA, zarUAtanI zailIna zilpa, gamudrAmAM sthita tIrthakare, athavA kAsaga" mudrAmAM ubhelAM tIrthakare, A zilpa sIdhAsaTIka, halanacalana vagarano, bane hAthe ekadama sIdhA, ghUMTaNa paNa sIdhA, UMcI ane sazakata chAtI, rasIdhA hAthe, sapATa ane vizALa dhapradeza khabhAo ekathI bIjA sudhI saraLa ane suMvALAM, e sUcave che, ke zvAsocchavAsanI gati-je veganA niyamone Adhina che. na kalAne pitAnI eka zailI che. tIrthaMkaranAM zilpa rUDha zailInAM, bharAvadAra ane UbhelAM hoya che. jena zilpa mULa bhAratanI kalA je tihAsika rIte ajANa che temAM che. A sthApatya bhAratIya rASTrIya jIvananI parivartanazIlatAnA mahAna yuganuM pratIka che. temanAthanI jAhojalAlIne gajhanIe nAza karyo. enI A jaMgaliyAta sAme virodha tarIke uttara bhAratamAM ghaNI ImArate baMdhAI. A samaya daramiyAna Azraya vepArIo ane AmajanatAnA adhikAramAM Avyo hato. jenuM mAunTa AbunuM sthApatya AmajanatAnA sthApatyanuM udAharaNa che. nahi ke rAjAonuM. AbunuM mukhya mahatvanuM maMdira delavADAnuM (maMdirane pradeza) RSabhanAtha je vimala maMtrIe baMdhAvyuM hatuM. isa. 1031mAM zvetAmbara paraMparAne vardhamAnasUrinI AjJAthI A baMdhAyuM hatuM. A devaprasAdane maMDapa zveta ArasapahANano banelo che. ahI nI adbhuta kotaraNI, kArIgIrI jagatanA zi95 itihAsamAM anokhI che. bhavya kalpavRkSa, jhummara jevA chatenAM zi, najAkatabharelI divya apsarAo ane manuSyAkRtio, A badhuM svarganI upamA Ape evuM addabhuta zikSAgAra che. A devaprAsAdanI sAme bAvIsamA tIrthaMkara neminAtha zrI bhagavAnanuM maMdira 1232mAM tejapAla ane vastupAle baMdhAvyuM hatuM. Ama, zaNuMjaya, Abu, rAkapura, giranAra, jaisameranAM jaina madirAe dhanane ujALyuM che. , gujarAtanAM mukhya zahera amadAvAda, pATaNa, rAdhanapura, khaMbhAta, suratanAM jaina maMdiramAM lAkaDAnuM suMdara sthApatya tema ja citrakAma Aje paNa vidyamAna che. gujarAtanuM sthApatya kRtio, sta, toraNe, daravAjAo enI suMdara kataraNI, citra, paTaci khUba suMdara che. kataraNInI parAkASTa, suMdara citrasa jane, rekhAMkane, raMge, senerI raMgane upaga vagere eka navI ja bhAta pADe che. [zrI zatruMjaya vihAra TrasTanA upakrame tA. 19mI Disembara * 1989nA roja ApelA pravacaeNsamAMthI.] ' ' . ' ' , Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-1990 prAddha jIvana navakAramaMtranu padAkSara svarUpa ramaNalAla cI. zAhu ma zirAmaNuM navakAramaM tranA abhyaMtara ` svarUpane mahimA te aparaMpAra che. paraMtu enAM khAdyasvarUpanA, enAM pada ane akSarane mahimA paNa oSThA nathI. manuSya potAnAM mukhanAM ka, jIbha, hoTha, tALavu, paDachA, dAMta vagere avayaveAnI sahAya dvArA judA judA dhvanienu uccAraNa kare che. evA keTalAka dhvanie mATe sAMketika ke pratIkAtmaka saMjJA tarIke vadhu' athavA akSara lakhAya che. pratyeka vaNa'mAM peAtAnAmAM ja kaika athakhAdha karavAnI viziSTa zakita rahelI che. ene lIdhe evA varNo te paNa zabda samAna gaNAya che. evA keTalAye ekAkSarI zabdo che ke jenA eka karatAM vadhu atha thAya che. judA judA akSarA maLIne zabda thAya che. svara - vyaMjanayukata AvA keTalAya zabdonA paNa eka karatAM vadhu atha thAya che. keTalAka zabdomAM eka vAkaya jeTalI zakti rahelI heAya che. zabdasamUha dvArA eka vAkayanI racanA thAya che. vAkya dvArA savizeSa, sarvistara, sunizcita atha vyakata karI zakAya che, paN te mATe zabda upara prabhutva joie. anyathA vadhu paDatA zabdo dvArA atha'nI vadhu gUDhaMcavaNa sadigdhatA paNa janmI zake che. zabdane zu vaLagI rahe che ? zabdanA uccAraNa karatAM enA anu ane tethI paNa vadhu te tenA bhAvanuM mahattva che' Avu kahetAM keTalAkane ApaNe sAMbhaLIe chIe. eka apekSAe A bahu ja sAcuM che, paNa bIjI apekSAe zabdanu paNa eTalu ja mUlya che. vaLI zabda karatAM paNa tenA uccAranAranu ethI paNa vadhu mahattva che. ekanA eka zabda eka sAmAnya ke adhama mANase uccAryA hoya ane te ja zabda kAI rASTranI sarva sattAdhIza vyaktie jAheramAM uccAryAM heya athavA kAi taparavI, nAnI sata mahAmAe uccAryAM hoya teA te darekanA prabhAvamAM ghaNo pharaka paDe che. jo mahAtmAeAnI sAmAnya vAtacItanA zabdona ATale ave prabhAva paDatA hoya che te mahAtmAomAM paNa je mahAtmA gaNAtA hAya tevA sAdhaka manISI mahApuruSAe viziSTa, ucca, kalyANukArI prayeAjanapUrvaka akSaranuM uccAraNa karyu hoya te te akSarAnu mUlya keTaluM badhuM vadhI jAya ! evA akSarA saMkhyAmAM jhAjhA nathI hotA, paNa tenI zakita adbhuta hoya che. e akSA maMtrarUpa banI jAya che. a'nI apekSA vagara paNa e akSarAnu uccAraNu samaya ane zaktisvarUpa hoya che. e akSarAnA dhvanitara gAmAM rahelA aLa sAmAthya'ne kAraNe fr te maMtrarUpa banI jAya che. matravidyA e eka gUDha vidyA gaNAya che. matramAM eTalA mATe akSarAnu ghaNa mahattva che. eTalA mATe ja kahevAya che ke nirpIkamakSara] nAti *athavA nAyanakSatlR maMtram - eTale kaeN nikhI*ja (ma`trazakita-rahita) evA kArya akSara nathI ane akSararahita matra nathI. Ama, zabdanA arthanuM ke bhAvanuM mahatva ghaNu hAvA chatAM akSaranuM -ma trAkSaranu paNa eTaluM ja mahattva svIkArAyuM che. jo ma trAkSarAmAM bhAvatI vizuddhi paNa vaNAya jAya te pachI tenI zaktinI te vAta ja zI karavI ! 11 navakAra matra e maMtra che. upara kahyuM tema, maMtramAM akSaranuM dhaNu mahattva hoya che. sAmAnya lakhANa ke vAtacItamAM mAtra akSarane ja nahi, zabdone paNa vistAra hoya che. maMtra akSaranI dRSTie sadhana hoya che. pratyeka akSaranuM viziSTa prayAjana ane mahattva hoya che. ma tramAM akSarane anAvazyaka upayega na hAya. matranA akSarAne veDaphI nAkhI zakAya nahi, kAraNa ke ethI mAMtranI zakti ghaTe che ane kAyasiddhimAM vilaMba thAya che athavA te niSphaLa nIvaDe che. eTalA mATe akSarane maMtradevatAnA deDa tarIke mAnavAmAM Ave che. maMtranI racanA mAe karatA hAya che. teo pratyeka akSaranAM svarUpa, rga, rahasya. zakti pratyAdine peAtAnA atIndriya anubhava dvArA jANatA hoya che. ane tethI tee mAMtramAM muktanI STie akSarAnu sAjana kare che. te maMtra svIkArAyuM navakAramaMtra anAdi siddha dhumanAyo che. hAvAne kAraNe temAM paNa pratyeka akSaranu` mahattva che. navakArama'trane eka eka akSara dhaNA badhA arthe ane bhAvethI sabhara che. akSara uparAMta tenA pratyeka zabdamAM paNa ghaNA ardhAM ane bhAvA rahelA che. eTale ja navakAramaMtranA zabdonA anya vivaraNa karatA jaie ane vivaraNanuM paNa vivaraNa ema uttarottara karatA jaIe te cauda pUrva' jeTalu lakhANa thAya. eTalA mATe ja navakAramaMtrane cauda pUrva'nA sAra tarIke oLakhAvavAmAM ke atizayekita thayelI nathI. vaLI, navakArama tramAMthI praNava, mAyA, aha vagere prabhAvazALI mayaMtra bIjAkSarAnI utpatti thai che ema zAstrakAroe kahyu che. eTale navakAramaMtra e mAnA paNa maMtra che, mahAmatra che. maMtramAM akSarAnA uccAraNamAM pramAda kaeNziyilatA na khape. 'cAlaze' evI vRtti ke valaNa maMtrasAdhanAmAM na cAle. akSara e ma MtradevatAne deva hAvAthI uccAraNamAM jo elbu vatuM thAya Adhu pAchuM thAya ke akSarA cUkI javAya te tethI maMtradevatAnu zarIra vikRta thAya che evI mAnyatA che. e mATe e vidyAsAdhAnuM dRSTAMta apAya che. gurue temane gupta vidyA ApI ane tenI AmnAya-sAdhanAnI rIta paNa zIkhavI. te anusAra tee khatee vidyAdevInI sAdhanA karI. paraMtu ethI je vidyAdevIe temane pratyakSa thai temAMnI eka lAMbA dAMtavALI dekhAI ane bIjI eka AMkhe kANI dekhA AthI temane Azraya' thayuM. tarata temane petAnI bhUla samajAI ke akSarAnA uccAraNamAM kaiMka pharaka paDayeA hovA te e. teoe pharIthI matrane pADa akSaranI dRSTie barAbara zuddha karyAM. ethI vidyAdevIe pharIthI petAnA mULa sudara svarUpe pragaTa thaI. matramAM akSarA ane tenA sayeAjananuM tathA tenI pADazuddhinu keTalu mahattva che, te A dRSTAMta pI samajAze. judA judA keTalAka maMtro enA akSarenI sAthI paNa suprasiddha thayA che. paMcAkSarI, saptAkSarI '* aSTAkSarI, SoDazAkSarI vagere mAtrAnI jema navakAra maMtra aDasaTha akSarAthI jANItA che. ma MtrAnA akSaronI saMkhyA sunizcita ane suprasiddha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) prabuddha jIvana tA. 16-2-1990 hevAthI maMtramAM tenI vadhaghaTa thavAno saMbhava raheto nathI. navakAramaMtra ene aDasaTha akSarathI tema ja nava padethI suprasiddha che. navo saMkhyAMka akhaMDita ane zukanavate manAya che. guNAkAra, bhAgAkAra, vagere gaNitanA pragomAM paNa te chevaTe nava upara AvIne rahe che. navakAramaMtranA nava padane mahimA varNavatAM vacano paNa ghaNuM che. u. . . . ! nava pada enAM navanidhi Ape, bhavabhavanAM duHkha kApe. nava pada e che nave nidhAna, se hRdaye dharI bahumAna; nave pada yAne duHkha visarAI, paga paga Rddhi sukha vizALa. - navakAra maMtranA eka padane, be padane, traNa padane, pAMca padane ane nava padane ema judI judI daSTie mahimA darzAvavAmAM Avyo che. pahelAM pAMca pada pAMca parameSThinAM hovAthI keTalAka pAMca pada upara bhAra mUkI. eTale ja mAtra gaNavAne Agraha rAkhe che. e pAMca padane mahimA apAra che tema chatAM nava padanA maMtra jApa karavAnI paraMparA prAcIna samayathI cAlI Ave che. mahAnizItha sUtramAM navakAramaMtrane pAMca adhyayana ane eka cUlikAvALA kahyo che ane tenA akSarenI saMkhyA 68nI jaNavI che. navakAramaMtramAM pAMca padanA pAMtrIsa varNa ane cUlikAnA tetrIsa varNa ema aDasaTha varNa che. "namaskAra paMjikAranI nIcenI gAthAmAM paNa te jaNAvyuM che. | paMcapayANa paNatIsa vaSNa culAi :- vaNNa titIsaM / evaM imo sammapada phuhamakavaramAsaTTIe pAMca padenA pAMtrIsa varNa ane cUlAnA tetrIsa varNa ema A (navakAramaMtra) spaSTa aDasaTha akSara samarpe che.] bRhannamaskAphalamAM kahyuM che : sapaNasamarA ya navakakharapamANapayaI paMcapayaM / akhara titisa vara cUlaM sumaraha navakAravaramaMta / sita, pAMca, sAta, sAta ane nava akSara pramANu jenAM pragaTa pAMca pade che tathA tetrIsa akSara pramANa che zreSTha cUlikA jenI evA uttama zrI navakAramaMtranuM tame niraMtara maraNa karo] cUlikA zabda cUlA uparathI AvyuM che. "cUDA" zabda paNa prayojAya che. cUlA eTale AbhUSaNa; cUlA eTale zobhA vadhAranAra; cUlA eTale zikhara. naMdIsUtramAM kahyuM che ke zratarUpI parvata upara zikharanI jema zebhe te culA. * navakAramaMtramAM pApanA kSayarUpI ane zreSThatama maMgalarUpI ene mahimA cUlikAmAM cAra paddamAM darzAvavAmAM AvyuM che. navakAramaMtranAM je nava pada gaNAvavAmAM Ave che temAM pada' zabda vizaSTa arthamAM vaparAya che. saMskRtamAM pUDha zabdanA ghaNuM judA judA artha thAya che; jevA ke paga, pagaluM, nizAnI, thAna, adhikAra, cothe bhAga, virAmasthAna, pratiSThA, vyavasAya, vATAghATa, raheThANa, viSaya, zabda, vibhakitavALA zabda, vAkayamAMthI chUTA paDele zabda, vargamULa, mApa, rakSaNa, saMbhALa, zataraMjanI ramatanuM khAnuM, saravALA mATenI saMkhyAmAMnI kei eka saMkhyA, tejakiraNa, kanuM eka caraNa vagere. navakAramaMtramAM pada eTale zabdono samUha athavA vivakSita arthavALA zabdano samuccaya. navakAramaMtranAM chellAM cAra padane zlekanA caraNanA arthamAM paNa pada tarIke oLakhAvI zakAya. navakAramaMtramAM je nava pada che temAM jene aMte vibhakita che te pada e vyAkaraNanI dRSTie artha levAnuM nathI, paNa apekSita arthanI samApti jayAM thAya che te pada evo artha levAno che. eTale maryAdita zabdasamUha apekSita artha" pramANe ekama jevo banI rahe te 56' evA arthanI daSTie navakAramaMtramAM nIce pramANe nava pada che ane te rIte je nava pada suprasiddha che : ' (2) namo arihaMtANaM (2) namo siddhA (2) namo AyariyaannN (4) namo uvajjAyAgaM 5) namo loe. sabyasAhUrNa (6) gSo vaMjanakuwi (7) ika vAvapnavALavALo (8) maMgalANaM ca sanvesi (9) paDhamaM havai maMgalam. * navakAramaMtranA padanI gaNanA, vizeSa vicAraNA mATe alabatta judI judI rIte thayelI che 'pratyAkhyAna niyukitanI cUrNimAM cUlikA sivAyanA navakAranAM cha pada gaNAvyAM che ane dasa pada paNa gaNAvyA che. cha pada nIce pramANe che: (1) namo (2) arihaMta (3) siddha (4) kAyaya (5) uSajjhAya (3) sahUNaM [namo arihaMta siddha Ayariya uvajjhAya sAduLa] vaLI navakAranAM dasa pada gaNAvavAmAM AvyAM che. jemake : (1) namo (2) arihaMtAna (3) namo (4) siddhArtha (5) namo (6) AyariyALa (7) namo (8) kavANAyALa (9) namo (10) sAdRA. vaLI navakAranAM agiyAra pada gaNAvavAmAM Ave che. jemake (1) namo (2) arihaMtALuM (3) namo (4) sidgA (5) namo (6) mAyariyA (7) namo (8) vasAvA (9) namo (10) Dhora (11) vAgha vyAkaraNazAstramAM padanI vyAkhyA A pramANe ApavAmAM AvI che. vijayanta vayam | arthAta vibhakitavALuM te pada athavA taddana saraLa vyAkhyA karavI hoya te vAkyamAM vaparAyelo zabda te pada ema kahI zakAya. pratyeka pada te avazya zabda hoya che, paraMtu pratyeka zabda pada hoya ke na hoya. vaLI jema zabda ekAkSarI hoI zake che tema pada paNa ekAkSarI hoI. zake che. vyAkaraNazAstranI A vyAkhyA pramANe navakAramaMtramAM nIce pramANe kula vIsa pada che: (1) namo (2) arihaMtA (3) namo (4) siddhALe (5) namo (6) gAriyALa (7) namo (8) vAyALa (9) namo (10) Dhora (11) karavAhULa (12) kSo (13) vavanamukkAro (14) vAvavuLAkaLo (15) maMgAtrALa (16) = (17) sahaii (18) vaDha (19) 232 (20) maMtra A padamAM sAduLa e be zabdano banele samAsa che. eTale te eka ja pada . tevI rIte vAyavuAnALo e Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) tA. 16-2-1990 prabuddha jIvana 13 traNa zabdane banele samAsa che eTale te paNa eka ja pada navakAramaMtranA nava padanuM chaMdanI daSTie savigata pRthakakaraNa gaNuya che. karI batAvyuM che. e pramANe navakArama tranAM prathama pAMca pada tevI ja rIte vanamukkAromAM vaMra ane namukkAro e be gadyabaddha che, chatAM te layabaddha che. tenuM baMdhAraNa AlApaka zabdano samAsa thayo che. eTale tene be judAM pada (alAvA)nuM che. navakAramaMtranAM A pAMcamAMthI prathama gaNavAne badale eka ja pada gaNavAnuM che, kAraNa ke te sAmAsika traNa padanuM eka caraNa ane cethA tathA pAMcamA padanuM bIju pada che. je vacane ja pada gaNIe te te pachI caraNa ema je te be caraNamAM mUkavAmAM Ave te trikalA AvatuM namukkAro pada je eka vacanamAM che tene bahuvacanamAM ane catuSkalanA avatanayukata te gAthA (mAdA) chaMdanI eka namunA, ema mUkavuM paDe ane je paMca namukkAra ema bahu kaDI jevuM lAge, kAraNake gAthA chedamAM prathama caraNamAM 30 mAtrA ane bIjA carasthamAM 27 mAtrA hoya che jyAre navakAravacanamAM mUkIe te ghaNo padane paNa bahuvacanamAM "vai' tarIke maMtramAM nIce pramANe pahelA 31 ane bIjAmAM 27 mAtrA mUkavuM paDe. ane saMva vAvALo padane paNa bahuvacanamAM thAya che. eTale ke pahelA caraNamAM mAtra eka ja mAtrAne mUkavuM paDe, paraMtu tema thayuM nathI. eTale vanamukkArone pharaka che je nirvAhya che. juo; eka ja pada tarIke svIkAravAmAM Ave che. namo rihaMtALa nI laDvAna namo mAyariyA | - 31 mAtrA - vyAkaraNanI daSTie navakAramaMtramAM pade je rIte vaparAyAM che namo lava jhAyarA no sToNa kadavasa dUN | - 27 mAtrA te nIce mujaba che : (1) namo-nepAtika pada che- avyaya che. navakAramaMtramAM cUlikAnAM cAra para che. te padyabaddha che. te anuTupa chaMdamAM che. tene bleka tarIke (prAkRtamAM (2) arihRALa arihaMta' zabda chaThThI vibhakita bahu- siloge) tarIke paNa oLakhAvAya che. cUlikAnAM pahelA vacanamAM che. ane trIjA caraNamAM pAMcame' akSara laghu che ane chaThTho akSara (3) siddhArtha siddha zabda chaThThI vibhakita bahuvacanamAM che. guru che. ane bIjA ane cothA caraNamAM sAtame akSara laghu ane AThame akSara guru che. atuTupa zlokamAM pratyeka caraNanA (4) AyariyA-'Ayariya' zabda chaThThI vibhakita bahuvacanamAM che. ATha akSara, ema cAra caraNanA batrIsa akSara hoya che. (5) 3 pAyA - 3 karAya zabda chaThThI vibhakita bahuvacanamAM navakAramaMtranI cUlikAnA sileganA 3rane badale tetrIsa akSara vaparAya che. che. paraMtu 33 akSarane leka prAkRtamAM pracalita che. havaInA (6) ro -oga (le. jho) zabda sAtamI vibhakita eka 'I' ne anakSara tarIke gaNatAM zlokanuM mApa barAbara sacavAya che. vaLI, tetrIsa akSara hovA chatAM kSekanA vacanamAM che. uccAraNamAM kazo pharaka paDato nathI . (7) Raggigi-HvakAdu (saM. sarvasAdhu) zabda chaThThI vibhakita navakAramaMtranA prathama pada namo arihaMtANamAM sAta bahuvacanamAM che. akSare che. e sAta akSarane paNa viziSTa mahimA (8) gao-ge (uM. gha6) zabda darzaka sarvanAma che. batAvAya che. kahevAyuM cheH (9) vaMvanAro-vaMnamurajhAI (uM. vaMcanamAra) zabda samAsa saptakSetrIva saphalA saptakSetrIya zAzvatI / che. te pahelI vibhakita ekavacanamAM che. saptAkSarIyaM prathamA sapta hantu bhayAni me // (10) uagraqLAvALo-gharaghavAvALA1Lo (. sarvavanArA+) [sAta kSetre (jina maMdira, jina pratimA, jinAgama zabda samAsa che. te pahelI vibhakita ekavacanamAM vagere)nI jema saphaLa ane sAta kSetra (bharatAdinI jema vaparAya che. zAzvata evI A saptAkSarI mArA saMta bhayane hUra kare.] (11) maMgAra-maMjAra zabda chaThThI vibhakita ekavacanamAM zrI mahAnizItha sUtranA pAMcamA adayayanamAM pazu A sAta vaparAya che. akSarane mahimA darzAvAyo che, juo : (12) -avyaya che. naipAtika pada che. samuccayanA arthamAM namo arihaMtANa / sattakakhara parimANaM aNaMta gamapajjavatthasAga, vaparAya che. saba mahAmaMtAvaravijJANa prmbiiabhuu| (13) vadheliM-karavuM (karya) zabda sarvanAma che. te zabda (name arihaMtANuM-e sAta akSara pramANu, anaMta - chaThThI vibhakita bahuvacanamAM vaparAya che. gama paryAvayukata arthasAdhaka tathA sava' mahAmaMtra ane pravara (14) naM-18 (saM. prathaw) zabda "maMA" padanuM vizeSaNa che vidyAonuM parama bI - bhUta che.). ane te pahelI vibhakita ekavacanamAM vaparAyuM che. 'upadezataraMgiNI'mAM kahyuM che : (15) rava-ro (le mU) dhAtu uparathI banele zabdavartamAna- paMcAdau yatpadAni tribhuvanapatibhinyAhatA paica tIrthI 'kALamAM trIjo puruSa ekavacanamAM vaparAya che. tIthavaeNvATaNaTi-na mAWAni thasthA zani (16) mAOM-ir zabda pahelI vibhakita ekavacanamAM yasyASTau sampadazcAnupamatamahAsiddhayo'dvaitazakti / vaparAya che. jJayA Dhoza yAmiwvataMruH zrI namakawivmatra che pU. zrI svAnaMdavijayajI mahArAje "namaskAra svAdhyAyamAM A loka ane paraloka ema baMne lekamAM Icchita phaLane Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-1990 sAta akSara che guru jehanA, ekasaTha laghu uccAra; sAta sAgaranAM pAtaka vaNe, pade paMcAsa vicAra. ApanAra zrI namaskAra maMtra jayavaMte vate' ke jenA pahelAM pAMca padane tra pati zrI tIrthaMkara devoe paMcatIrtha tarIke kahyAM che. jina siddhAMtanA rahasyabhUta jenA aDasaTha akSarone aDasaTha tIrtho tarIke vakhANyA che. ane tenI aATha saMpadAone ajJAnarUpI aMdhakArano nAza karanArI AMTha anupama siddhio tarIke varNavI che ]. * navakAramaMtramAM kula 68 akSara che. temAM prathama pAMca pada, pAMca ayayana svarU5 che, maMtrasvarUpa che. te pAMca padanA vya jana sahita 35 akSare che maMtrazAstramAM akSarAmAM joDAkSarasaMyukatAkSarane guru athavA bhAre ane anya akSarane laghu athavA haLavA gaNavAmAM Ave che e pramANe prathama pAMca padamAM 32 laghu ane 3 guru akSara che. pachInAM cAra pada cUlikAnAM che. tenA vyaMjana sahita 33 akSare che. temAM 29 laghu ane 4 guru akSaro che. pratyeka padamAM A daSTie laghuguru akSare keTalA che te juo : (1) prathama pada namo arihaMtA mAM sAta akSara che. A sAte akSara laghu che. (2) bIjA pada-namo siddhArtha mAM pAMca akSaro che. temAM cAra laghu akSara che ane eka guru che. (3) trIjA pada-namo AyariyALe mAM sAta akSaro che. e sAte akSara laghu che. (4) cethA pada-namo TuvAkSAyALamAM sAta akSara che. temAM cha laghu ane eka guru che. (5) pAMcamAM pada-namo ToNa sAduimAM nava akSare che. temAM ATha laghu ane eka guru che. * (6) cha pada-geo vaMghanamuwAromAM ATha akSara che, temAM sAta laghu akSara che ane eka guru che. (7) sAtamAM pada-4 vAyavazALomAM ATha akSara che. temAM cha laghu ane be guru akSara che. (8) AThamA pada-irLe ja sa mAM ATha akSara che. temAM sAta laghu ane eka guru che. (9) navamAM pada - Dhama va6 mAM nava akSara che. te nava akSara laghu che. ' Ama, navakAramaMtranA nava padanI saMkhyA eTale akSara- ' saMkhyA anukrame 7 - 5 + 7 + 9 + 8 + 8 + 8 + 8 + 8 = 68 che. 8mAM laghuvaNuM 61 ane guruvarNa 7 che. joDAkSaramAM eka aDadhe akSara (ravararahita vyaMjana) ane eka Akhe akSara hoya che. eTale gaNitanI dRSTie deDha akSara thAya. paraMtu bhASAmAM, vyAkaraNamAM akSarenI gaNanAmAM joDAkSarane eka ja akSara tarIke gaNavAmAM Ave che. doDha tarIke nahi. laghu-gurunI dRSTie joDAkSara guru akSara gaNAya che. eTale navakAramaMtramAM laghugurunI daSTie aDasaTha akSara che e suprasiddha che ane prAcIna samayathI zAstrakAra, kavio enA aDasaTha akSarane mahimA gAtA AvyA che. u.ta. juo: aDasaTha akSara enA jANo, aDasaTha tIratha sAra; saghaLA akSara mahimAvaMta, gaNajo nara ne nAra; paMca parameSThI bhAve namatAM, utAre bhava pAra; kavitAmAM chaMdazAstranI daSTie a, i. u vagere pAMca dUrava svara che. vyaMjana sahita hasva svara te paNa laghu vara gaNAya che ane tenI eka mAtrA gaNAya che. joDAkSara pUvenA svara upara bhAra AvatuM hovAthI te svara guru gaNAya che. ane tenI be mAtra gaNya u. ta. lALamAM fe' hrasva svara che. paNa tenI pachI saMyuktAkSara "zi' Avato hovAthI te zi dIrgha ravara gaNAya che. chaMdazAstramAM padAno ke caraNane AvA svara paNa guru gaNI zakAya che. vaLI, je te svara anusvAra yukata hoya te paNa tene guru gaNI zakAya che. ane tenI be mAtrA gaNAya che. navakAramaMtramAM piMgaLazAstranI daSTie nIce pramANe dUrva ane dIdha svaranI-laghu ane guru varanI gaNanA karavAmAM Ave che. (1) namo arihaMtANaMA prathama padamAM na, 5, 6, e traNamAM hRsva svara che ane mo, hR, tA. 1 e cAmAM dI" ravara che. ' (2) namo vALaM-A bIjA paDamAM namAM hava svara che ane mo, si, DhA, zaM e cAramAM dIdha svara che. (3) namo mAyariyALa - A trIjA padamAM , ya, ra, e traNama dUrava svara che ane po, mA, vA, ni e cAramAM dIva svara che. (4) namo 3 yALa - A cethA padamA 1, 3 e bemAM hUrva svara che ane mo, , , yA, " e pAMcamAM dIrdhasvara che. (5) namo stroi, sarg A pAMcamAM padamAM , 2 e bemAM rava svara che, ane mo, Dho, 4, 5, tA, dU, e sAtamAM didha svara che. (6) so vaMvanamukkAro-A cha padamAM "gha' ane 'ra" e bemAM hUvarUra che ane , lo, 5, 6, 1, ro e dIdha svara che. (7) sAvavALo- sAtamA padamAM va4, 3, 4 e traNamAM hUrva svara che. ane 3 (pahelo akSara), 5, 6, II, jo e pAMcamAM dIrgha svara che. (8) mari a aa e AThamA padamAM 1 ane 2 e bemAM pharava svara che ane me, 1, La, sa, Tale, te e chamAM dIrgha svara che. . (9) paDhamaM ya baMdhAruM e navamA padamAM 1, 4, ru, 3, 6, na e chamAM hUravasvara che ane maM, maM, Dha , e traNamAM dIkvesvara che. Ama navakAramaMtranA nava padamAM 3 + 1 + 3 + 2 + 2 + 2 + 3 - 2 + 6 = 24 hUvara ane 4 + 4 54 + + + + 5 + + 3 =-44 dIdha svara che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-190 prabuddha jIvana gaNavI sAta ala manAya grevIsa dUravaravara vIsa tIrthaMkarane pratIkarUpa banI rahe che ane 44 dIrdhasvara vIsa tIrthakara tathA vIsa viharamAna jinezvara ema maLIne 44 arihaMta paramAtmAnA pratIkarUpa banI rahe che. navakAramaMtranA adhyayanavarUpa prathama pAMca padanA pAMtrIsa akSara che. temAM prathama pada namo ariphretALa nA sAta akSara che. ane tevI ja rIte trIjA ane cothA padanA paNa pratyekanA sAta sAta akSara che. bIjA padanA pAMca akSara che, te pAMcamA padanA nava akSara che. e rIte bIjA ane pAMcamA padanA maLIne cauda akSara thAya che. eTale e be padanA sarerAza sAta sAta akSara thAya. pAMce padanA sAthe akSara gaNavAmAM Ave te paNa pAMtrIsa akSara pramANe pratyeka padanA sarerAza sAta akSara Ave ane sAtane aMka paNa mokArasvarUpa ane akhaMDita manAya che. kekane kadAca prazna thAya ke pAMcamA padamAM stro ane sasarA e be pada pAMtrIsanI saMkhyA pUrI karavA mATe to nathI besADI devAmAM AvyAM ne? tema thayuM hoya te paNa te prayajana gauNa hoI zake. sTora ane sadava e be pada evAM che ke mAtra pAMcamAM padamAM nahi, pratyeka padamAM te prayojI zakAya che. namo stro sara rihaMtANe ke traNa sadaNa vijJALa jevI padaracanA paNa thaI zake che. eluM "va pada ke ekaluM hoi pada paNa prathama cAra padamAM prayojI zakAya che. maMtramAM bIjA padamAM mAtra 35 pada umerIne ane pAMcamAM padamAM mAtra sTopa rAkhIne pratyeka padanA sAta sAta akSara spaSTa rIte karI zakAyA hota. tema chatAM bIjA padanA pAMca akSara rAkhI pAMcamA padanA nava akSara kema karAyA haze e prazna thAya. vastutaH rASTra ane karaNa e -be zabda pAMcamA padamAM ja susaMgata ane sarva daSTie ucita che. Topa athavA haTava zabdamAMthI koI eka zabda athavA te baMne zabdo AraMbhanA keI paNa padamAM mUkavAmAM Ave te arthanI daSTie pharaka nahi paDe; paNa tyAra pachInA padamAM te avazya mUkavAM ja paDe, nahi te artha maryAdita thAya ane saMzaya janmAve. namo kSaya rasALa pada pachI namo Ha mAthA na hoya ane mAtra namo mAyariMvALuM hoya te manamAM prazna thAya ke zuM badhA AcAryone namaskAra nahi hoya ? evI ja rIte hoi zabda bIjA padamAM prayojavAmAM Ave ane pachI na prayojAya te paNa artha maryAdita che ke kema te vize saMzaya rahe, eTale ToNa ane sara baMne zabda pAMcamA padamAM vaparAya che te ja sarva rIte gya che kAraNa ke chellA padamAM hoya te uparanAM cAre padayAM e artha ApeA5 AvI ja jAya che ema svAbhAvika tarkathI paNa samajI zakAya. vaLI padanA akSaranI daSTie paNa satanA saMkhyAMkanI sAthe pAMca ane navanA saMkhyAMka paNa eTalA ja pavitra manAya che. eTale pratyeka padanA sarerAza sAta akSara thavA sAthe pAMca, sAta ane nava e traNe saMkhyAMka gUMthI levAyA che. vaLI layabaddha AlApakanI daSTie paNa te susaMgata, susaMvAdI ane vaividhyamaya banyA che. navakAramaMtramAM aMjanahita vara A pramANe che : (maMtramAM te keTalI vAra Ave che tenA saMkhyAke kauMsamAM jaNAvyA che): a (1), A (1), I (1), 6 (1), e (2). svarasahita saMyukatAkSaro A pramANe che : kakA (1), jajhA (1), driA (1), 5 (1). be (2), be (1). "a" svara ane "a" rasahita eTale ke akArAnta vyaMjana A pramANe che : a (1), ga (2), 2 (2), 8 (1), na (6), 5 (1), e (1), va (3), sa (4), ha (1), 5 (1), (2). 'A' ravara ane AkArAnta yaMjano A pramANe che : A (1), kakA (1), jajhA (1), Na (1), tA (1), drA (1), pA (1), yA2), lA (1), sA (1) "i" svara ane akArAnta vyaMjane A pramANe che: I (1), ri (2), si (1), siM (1). u ane U svara sahita ukArAnta vyaMjane A pramANe che : u (1), mu (13, (1). "e vara ane ekArAnta vyaMjane A pramANe che : e (2), have (1). ekArAnta vyaMjane A pramANe che : Ne (1), me (5), re (1), le (1), se (1). aMkArAnta vyaMjane A pramANe che: NuM (6), 5 (1), maM(3), laM (1), 9 (1). Ama akArAnta (rapa), AkArAnta (11) kArAnta (5), ukArAnta (3), ekarAnta (3), ekArAnta (9) ane aMkArAnta (12)-ema 68 akSare che. navakAramaMtramAM kaMThasthAnIya vyaMjane A pramANe che: kakA (1), ga (2). tAlavya vyaMjana A pramANe cheH ca (2), jajhA (1). mUrdhanya vyaMjano A pramANe che: 8 (1), zuM (6), Na (1), Ne (1). datya vyaMjane A pramANe che: tA (1), na (6), dvA (1). oSTha-sthAnIya vayaMjano A pramANe cheH 5 (1), 5 (1), 5 (1), 5 (1), mu (1), me (5), maM(3), ardhasvara A pramANe che: 5 (1), yA (2), ri (2), ro (1), lA (1), le (1), saM (1), va (3), vra (2), be (1). uSmAkSare A pramANe che: sa (4), sA (1, se. (1), si (1), siM (1), ha (1), 6 (1), he (1). Ama navakAramaMtramAM 6 svara ane 62 varayukata vyaMjana (3 + 3 - 9 + 8 + 13 + 15 + 11) ema kula 68 varNa athavA akSara che. 6 zuddha svara che ane saMyukatAkSaramAM rahelA evA kevaLa vyaMjane sAta che. emAM vyaMjana be traNa vAra vaparAya che. navakAramaMtramAM kha, gha, cha, Ta, Tha, Da, dha, pha, ba, bha, 2, che jevA vyaMjane vaparAyA nathI. jo ke AmAMnA ghaNu vyaMjana anya mAtrAmAM paNa echA vaparAyelA ke na vaparAyelA jovA maLaze. vaLI navakAramaMtra ardhamAgadhImAM hovAthI temAM pa, 6 jevA vyaMjanane avakAza nathI. A pRthakakaraNa uparathI joI zakAze ke navakAramaMtramAM anunAsika svara ane anunAsika baMnenuM saMkhyA-pramANa sauthI vadhAre che. 68 akSaramAM vaividhyanI draSTie vara ane vyaMjane ThIka ThIka pramANamAM vaparAyelA jovA maLaze. keTalAka ma akSaranI daSTie kanTeccAyuM hoya che. navakAramaMtra kaSNAya nathI. tarata jIbhe caDI jAya e A maMtra che. bALaka khelatAM zIkhe enI sAthe navakAramaMtra bolatAM zIkhI zake eTalI saraLatA enA uccAraNamAM che. bhASAnI dRSTie jene haju sarakhu bolatAM na AvaDatuM hoya evAM doDha-be-aDhI varSanAM bALake navakAramaMtra hoMze hoMze belatAM zIkhI gayAM hoya evAM aneka duSTate. jovA maLaze. mukhanA uccAraNanA avayanI kheDa ke khAmIvALA mANase paNa navakAramaMtra bolI zakatA hoya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 prabuddha jIvana navakAramaMtranA adhyayanaravarUpa ke matrasvarUpa evAM pahelAM pAMca pada 'namA' zabdathI zarU thAya che. A zabdanAM ane vya jate| anunAsika vyaMjane che. anunAsika uccAraNa saraLa, zramavinAnuM ane kaNu priya hAya che. mukha kheADhyA vagara paNa anunAsika uccAraNa thai zake che. bALaka kheAlatAM zIkhe che tyAre 'nA', 'mA' jevA ekAkSarI zabdA pahelAM uccAravA lAge che. eTale navakAramAMtramAM namA' padmanA uccAraNamAM mukhanA uccAraNa avayavane ochuM kAya karavu paDe che RRne tethI tenA uccAraNamAM abhAva, AnAkAnI ke pratikriyA thavAne saMbhava rahetA nathI. vaLI navakAramaMtranA svara-vya janA vize ema kahevAya che ke te darekamAM eTaluM badhuM sAmarthya' che ke bAhyAvasthA, uccAraNanA avyavAnI kheADa, zIkhAu avasthA ke jJAnane kAraNe te svaravyaMjananu azuddha ke A pAchuM uccAraNa thai jAya athavA ekane badale anya svara ke anya vyaMjananu jo uccAraNa thai jAya to paNa tenA koSTaka mahattvanA ane anurUpa a avazya thAya ja che. vaLI, tevA uccAraNamAM azAtanAnA doSa lAgato nathI. namaskArama'tranA ciMtakAe A ma`tranAM evAM keTalAMye saMbhavita anya uccAraNeAnAM udAharaNa ApIne tene paNa sarasa aca' ghaTAvI ApyA che. ekalA prathama pada namo arihaMtANu"nA paNa keTalA badhA atha' pUrvasUrioe darzAvyA che! e pathI samajAze ke navakArama tramAM svaravya jananA uccAraNamAM, anya maMtrAnI jema azuddhinA daeNSa upara bhAra mUkIne tenA bhaya khatAvavAmAM nathI AvyA. alabatta, tema chatAM zuddhi mATene Agraha tA avazya RSTa gaNAyA che. zuM matradraSTA pahelAM badhA svayaMjanAne vicAra karI, temAMthI pasaMdagI karI, amuka krame tene gADhavIne ma MtranI racanA karatA haze ? A praznonA javAba e che ke maMtraracanA e kAi bauddhika vyAyAma nathI, paraMtu maMtradraSTA ene potAnI vaiyakitaka sAdhanA anusAra svarUpa, prayeAjana, ArAdhanA, kAya'siddhi, ityAdinI draSTie peAtAnA AtmavarUpamAM, Atmasa vedanAmAM je varavya janA sahaja rIte UThatA, anubhavatA haze te ja ravaravyaMjanA enI meLe geThavAi jaine maMtrasvarUpa banI jatA haze. A eka atyaMta sUkSmAtisUkSma anubhUtinA viSaya che. temAM paNa khe sAdhakAnI anubhUti judI judI hAi zake che. eTale emAM kArya eka ja nizcita niyama na pravatI' zake. navakAramaMtranA akSarA rahasyamaya ane sAMketika che. navakArama`tramAM je rIte te sthAna pAmyA che temAM tenuM mAtra gANitika dRSTie paNa viziSTa prayeAjana joi zakAya che. navakAramaMtra akSarAnI daSTie savasaMgraha che. ema darzAvatAM pU. pa. zrI bhadra MkaravijyajI mahArAja 'anuprekSA' graMthamAM lakhe cheH navakAramAM cauda 'na'kAra che. [ prAkRta bhASAmAM 'na' ane 'Na' ane vikalpe Ave che. ] te cauda pUrvAMta jaNAve che. ane navakAra cauda pUrva' rUpI zrutajJAnanA sAra che evI pratIti karAve che. navakAramAM khara 'a' kAra che te khAra agAte jaNAve che. nava 'Nu' kAra che te navinadhAnane sUcave che. pAMca 'na' kAra pAMca jJAnane, ADa 'sa'kAra AThe siddhane, nava 'ma' kAra cAra maMgaLa ane pAMca mahAvratAne, traNa 'la' kAra th lekane, traNa hUM' kAra Adi, madhya ane anya magaLane, khe'ca' kAra deza tA. 16-2-1990 ane sava cAritrane, khe dhu' kAra be prakAranA dhAtI aMdhAtI kata, pAMca 'pa' kAra pAMca parameSThine, traNa ra' kAra (nAMna,, da'na, cAritrarUpI) traNa ratnAne, traNa'' kAra (guru ane paramaguru ema) be prakAranA guruone, khe e' kAra sAtameA svara hovAthI sAta rAja uSNa ane sAta rAja adhA evA evA cauda rAjaleAkane sUcave che.. 16 mULa maMtranA cevIsa guru akSarA cevIsa tItha "karA rUpI parama guruone ane agiyAra ladhu akSarA va`mAna tIrtha patinA agiyAra gaNadhara bhagava tArUpI guruone paNa jaNAvanArA che,' navakAramaMtranA akSaranA mahimA darzAvatAM vaLI kahevAyu cheH mantrapaMca namaskAra huh{Avi asti pratyakSarASTAtro vicAsatra: 1. (zrI sukRtasAgara--taraMga pa; pethaDa caritra) [kalpavRkSathI paNa adhika mahimAvALA poMca-parameSThi namaskAranA pratyeka akSara upara eka hArane ATha vidyAe rahelI che] navakAra eka ekkhara pAvaM pheDei sattaayarANaM / vannAya zva papaNa sAgara paNasaya samonuM 11 ( zrI navakAramaMtrane eka akSara sAta sAgara (sAgara pama)nAM pApano nAza kare che. tenA eka pada vaDe pacAsa sAgarApamanu' pApa nAza pAme che.) zrI kuzaLalAbha vAcaka 'navakAramaMtranA chaMdamAM ene mahimA vadhu vatAM ArbhamAM ja kahe che: aDasaTha akSara adhika la, nava pa nave nidhAna, vItarAga svayaM mukha pade, paMca parameSThi pradhAna; eka ja akSara eka citta, samA~ saMpatti thAya, sacita sAgara sAtanAM pAtika dUra putrAya. navakAramaMtramAM jene namaskAra karavAmAM AvyA che te paTTAaritALa, siddhALuM, AyariyALa, yantAcALa, sAmULa paTTA vyaktivAcaka nahi paNa jAtivAcaka ke guNavAcaka hovAthI ja navakAramaMtra sarva vyApaka ane sanAtana rahyo che. ethI ja A maMtra anya dharmane pazu svIkAya' banI zake che. enAM guNavAcaka paTTAnI A mahattA che. navakAra maMtranA pAMca pada, cUlikAnAM cAra pada, ane cUlikA sahita navapadmanA sabyAMka pramANe tathA te darekanA svara, vyaMjana, mAtrA vagerenA saMkhyAMka pramANe tathA tenA saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra vagere karavAthI prApta thatAM sakhyAMka pramANe tenI sAthe traNa tattva, cAra kaSAya, cAra gati, pAMca AcAra, pAMca mahAvrata, pAMca jJAna, cha dravya,. sAta naya, A karyuM, navatattva, navanidhi, agiyAra gaNuvara, dvAdazAMgI, cauda gurusthAna, cauda rAjaleka, khAvIsa parISaha, cAvIsa tItha''kara vagerene sakhyAMka joDIne tene mahimA batAvAya che. amuka rIte guNAkAra vagere karavAthI sarva zruta jJAnanA akSarAnI saMkhyA paNa Ave che ema darzAvAya che. eka dare navakAramaMtranA akSaraza ma MtrarUpa hAvAthI ane tenI vividha sakhyA sAMketika hAvAthI te navakAramaMtranA mahimAne savizeSa darzAve che. AmAM upalaka dRSTie Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-1990 praha. kene mAtra gaNitanI ramata dekhAya, paraMtu anuprekSA dvArA jemane - sakSama anubhUti thaI hoya temane pratyeka akSara yathAsthAne, yathArtha ane parama rahasyane baMdha karAvanAra ane samagrapaNe mekSamArganA pramANa mATe pathapradarzaka lAge che. hajAro varSathI je maMtra akhaMDitapaNe cAlyo Avo hoya emAM judI judI paraMparAmAM kaI ke akSaramAM pharaka paDe che, paNa tenuM khAsa mahattva nathI. vaLI padanI daSTie, artha ane bhAvanI daSTie temAM kAja pharaka paDyo nathI. AvetAmbara paraMparAmAM kaIka phirakAnA keTalAka lokomAM arihaMtA ne badale maradaMtALuM zabda bolAya che. [arihaMtAI ne badale kAratALa athavA mahaMtALa pATha prAcIna graMthomAM paNa maLe che.] namo strog Rangi ne badale namo karavAhULa e pATha paNa bhagavatI sUtramAM maLe che. digambara paraMparAmAM mAriyAne badale mAriyA, namunA ne badale jamavAro ane havane badale Dro pATha vadhu belAya che. navakAramaMtramAM prathama pada namo ne badale jAmo paNa vaparAya che. vetAmbaramAM namo ane digambaramAM namo ekaMdare vadhu pracalita che, tema chatAM baMne pada ane saMpradAyamAM vikalpa vaparAya che. navakAramaMtramAM je namo pada che temAM prathama vyaMjana datya tarIke na belAya che. ane vikalpa mUrdhanya " paNa bolAya che. saMskRta bhASAmAM "na' eTale pracalita che. teTalo "r" nathI, paraMtu prAkRtamAM-ardhamAgadhImAM "na' karatAM "" vadhu pracalita che. navakAramaMtra prAkRta bhASAmAM hovAthI namo ne badale ghaNo belAyalakhAya te vadhu yogya che ema keTalAka mAne che. prAkRtamAM 'va' ne sthAne '' ne Adeza thAya che. vararuci nAmanA vaiyAkaraNa pramANe prAkRtamAM . "na" ne "La" tho joie. "prAkRta prakAza" nAmanA vyAkaraNagraMthamAM no | satra nAmanuM sUtra ApyuM che, je batAve che ke prAkRtamAM badhe ja na ne ja thAya che, paraMtu hemacaMdrAcArye siddhahema zabdAnuzAsanamAM A aMge vAha sUtra (8-1-229) ApyuM che. te pramANe vA eTale vikalpa ane mATI eTale AdimAM arthAta zabdAraMbhe rahele asaMyukta be ne thAya che. prAkRtamAM lakhAyelA keTalAka graMthamAM na ne vikalpa na jovA maLe che. vaLI hastapratomAM paNa na ane na e baMne anunAsika vyaMjana vikalpa lakhAyelA jovA maLe che. vaLI orisAnI IsavIsana pUrvenI guphAmAM namo chetarAyeluM tathA mathurAnA stupa upara paNa namo kotarAyeluM jovA maLe che. Ama atyaMta prAcIna kALathI baMne pade pracalita rahyAM che. eTale ja ane ja e baMne prayoga zuddha che ema kahI zakAya. mATe ja namo ne badale gaNo hoya athavA namukkAro ne badale namuno hoya te te baMne sAcAM che. paraMtu namo ne badale namo ja thavuM joIe e Agraha ye nathI. maMtrazAstranI daSTie jamo ane namo e baMne pada gya che. maMtra zAstranI daSTie a thI 7 sudhInA badhA ja akSara maMtra svarUpa che. mAtRkAkSaranAM je zubhAzubha phaksa maMtrazAstranA graMthamAM darzAvavAmAM AvyAM che temAM na ne "saMtoSa ApanAra" tarIke ane ne "zrama karAvanAra" tarIke oLakhAvAya che. vaLI maMtrAbhidhAnamAM na nAM 20 nAme ApavAmAM AvyA che jemake (1) nirguNa (2) rati (3) . jJAna (4) jaMbhana (5) pakSivAhana (6) jayA (7) zaMbhu (8) narakajita (9) niSkala (10) yoginI priya (11) dvimukha (12) kevI (13) zrotra (14) samRddhi (15) badhinI (16) rAdhava (17) zaMkhinI (18) vIra (19) nArAyaNuM (20) nirNaya. , - emAM na nAM 35 nAma nIce pramANe ApavAmAM AvyAM che. jema ke (1) gajijanI (2) kSamA (3) sauri (4) vAruNI (5) vidhipAvanI (6) meSa (7) savitA (8) netra (9) dhaMtura (10) nArada (1) aMjana (12) urvavAsI (13) diraka (14) vAmapAdAMgulimukha (15) vainateya (16) stuti (17) varmA (18) taraNi (19) vAla (20) AgaLa (21) vAmana (22) javAlinI (23) dIdhuM (24) nirIha (25) sugati (26) viyata (27) zabdAmA (28) dIdhagheNu (29) hastinApura (30) maMcaka (31) girinAyaka (32) nIla (33) ziva (34) anAdi (35) mahAmati. - Ama na karatAM na no mahimA maMtrazAstranI dRSTie paNa vadhu batAvavAmAM Avyo che. chaMdazAstranI daSTie ja dagdhAkSara hovAthI niSiddha manAyelo che. tattvajJAnanI dRSTie | jJAnane vAcaka che. mATe te maMgalamaya che. tevI rIte na paNa jJAnane vAcaka che ane te paNa maMgalamaya manAya che. Ama navakAramaMtramAM namo ane mo baMne pada vikalpa vaparAya che. baMne zuddha ane sAcAM che. tema chatAM imo karatAM namo mahimA vadhuM manAya che. vaLI namo pada vadhu pracalita rahyuM che. navamuM 56 paDhamaM dava6 maMA" ne badale vaDhamaM hodda bhaMDAruM e pramANe paNa bolAya che. zvetAmbaramAM hRva ane digambaramAM ho vizeSapaNe belAya che. * arthanI draSTie dRva ane ror baMne barAbara che. ane baMne sAcAM che. dhruva ane do e baMne pada vyAkaraNanI daSTie vartamAnakALamAM tRtIya puruSa ekavacanamAM vaparAya che. tenuM mULa dhAtu "o che. saMskRta bhASAmAM mU dhAtu uparathI vartamAnakALamAM tRtIya puruSa ekavacanamAM mavati thAya che. te pramANe prAkRtamAM hRvad athavA pho thAya che. ' paraMtu dudda karatAM vadda vadhu pracalita che, kAraNa ke je doda balavAmAM Ave te cUlikAnA cAra padanA 32 akSara thaze eTale ke navakAramaMtranA 67 akSara thaze. hRvaDuM besavAthI cUlikAnA 33 akSara thaze. ane navakAramaMtranA 68 akSara thaze. cUlikAnA 33 akSara [titI kalara] che ane temAM navamA padamAM dRvat che evo spaSTa nirdeza mahAnizIya sUtramAM thayelo che te juo : taheba ikArasapayaparicchinnati AlAvagatittIsa akkharaparimANaM eso paMca namukkAro, sadhvapAvappaNAsaNo, maMgalANaM caM savvesi paDhamai havaha maMgalaM ticUlam / digambara graMtha mUlAcAranA SaDAvazyakAdhikAramAM nIcenI gAthA ApelI che Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16-2-190 vidhi ja pracalita badale 30 eso paMcaNamoyAro smvpaavppnnaasnno| maMgalesu ya sapvesu, paDhamaM havani maMgalaM // A gAthA digambara zAstromAM che. ane temanI pUjanavidhimAM paNa Ave che. AmAM dRvari che je uparathI hRva thAya -ane te vadhu pracalita che. ane temAM chellA paMdamAM 9 akSara che eTale A zlokanA 32 ne badale 33 akSara thAya che. navakAramaMtramAM cUlikA anuTupa chaMdamAM che. ane anuSTrapa chaMdamAM pratyeka caraNa ATha akSaranuM hoya che. e rIte cUlikAnA cAra caraNanA 32 akSara thAya. eTale chellA caraNamAM hodda laIe te 32 akSara barAbara thAya ane davA letAM 33 akSara thAya ane tethI bhaMgane deSa Ave evI eka dalIla karavAmAM Ave che, paraMtu anuSyae idamAM 32 ne badale vikalpa 33 akSara hoya evAM aneka udAharaNa uttarAdhyayana, dazavaikAlika vagerenI gAthAomAMthI maLaze. chaMdanI A chUTa parApUrvathI levAtI AvI che, vizeSata: prAkRta kavitAmAM. eTale navakAramaMtramAM var padane lIdhe cUlikAnA anuTupa chaMdanA 33 akSara thAya che. e cha bhaMgane deSa nathI vaLI cUlikAnA 32 ne badale 33 akSaranuM prajana anya eka dRSTie darzAvavAmAM Ave che. namaskArAvalikA" nAmanA graMthamAM navakAramaMtrane mahimA batAvatAM jaNAvyuM che che kaI khAsa prajana ke prasaMge upasthita thAya te vakhate cUlikAnAM cAra padonuM dhyAna dharavuM. e dhyAna karNikA sahita batrIsa pAMkhaDInA kamaLanuM dharavAnuM hoya che. ane te dareka pAkhaDImAM eka eka akSara ane eka akSara karNikAmAM ema 33 akSaranuM sthApana karIne sthAna dharavAnuM graMthakAre pharamAvyuM che. eTale cUlikAnA 33 akSare hoya te ja AvuM kamaLanI pAMkhaDIovALuM dhyAna dharI zakAya. eTale cUlikAnA 33 akSarane enuM samarthana maLe che. navakAramaMtranA sthAnanA kramamAM paNa akSare ane padonuM mahattva che. pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja sAheba "namaskAra mImAMsA'mAM lakhe che, "prathama akSaramaya, pachI padamaya, pachI rUpastha ane chelle rUpAtIta e yAnane krama che. akSaradhyAna AkRti ane vaNuM ubhaya prakAre karAya che. maMtrano dareka akSara pavitra che, kemake te vaDe maMtra devatAnA dehanuM nirmANa thAya che. maMtranuM AtmA sAthe - AtmAnI cittazakita sAthe anusaMdhAna thavuM te zabdAnusaMdhAna che. akSaramaya dhyAna vaDe zabdAnusaMdhAna, padamaya haThiyAna vaDe arthAnusaMdhAna ane rUpatha yAna vaDe tattvonusaMdhAna thAya che." vaLI teo "namaskAra mImAMsA'mAM lakhe che: "maMtra daSTie namaskAranA varSe parama pavitra che. pavitra puruSonA sukhamAMthI nIkaLelA che. ane parama pavitra evA parameSThi padane pamADanArA che. zabdazakti aciMya che; abheda-praNidhAna karAvanArA che; vanirUpe anAhata nAda sudhI pahoMcADanArA che. ane jJAnarUpe avyakata evA Atmatatvane pamADanAra che. prathama varNaccAra pachI varNaati, tyAra pachI anAhata nAda ane A te avyaktanI prApti, e kama che.' - navakAramaMtra A parama advitIya maMtra gaNAtA hovA chatAM ApaNI AsapAsa najara karIe to jaNAze ke saMsAranA aneka manuSyane navakAramaMtranI kaMI ja khabara nathI. zAstrakAra kahe che ke maMtramAM rahelA maMtra svarUpa akSarenI jIvanamAM prApti thavI e paNa pUrvanA puNyadaya vinA, tevA prakAranA zubha karmanA udaya vinA zakya nathI. mANasa anekane namavAnI dravyakriyA karate hoya ane chatAM navakAramaMtra sudhI pahoMcI zakya na hoya. navakAramaMtranI prApti mATe yogya evI haLavI kamasthiti vinA chava navakAramaMtranA prathama pada "name arihaMtANane to zuM paNa prathama padanA prathama akSara R ne pAmI zakatuM nathI. mANasa varNamALAnA 1 akSaranuM uccAraNa pitAnA jIvanamAM anekavAra, asaMkhyavAra kare te hovA chatAM navakAramaMtranA maMtraravarUpa akSara na sudhI te pahoMcI zakatA nathI. navakAramaMtranI jANa thayA pachI, enA arthanI samajaNa pAmyA pachI paNa zraddhApUrvaka pacaparameSThi pratye prIti, bhakita, vagere pragaTa thavAnuM saraLa nathI. navakAramaMtra saraLa maMtra che, chatAM tene jIvanamAM sAcI rIte pAme, sArI rIte jIvanamAM te pratiSThita the ke siddha thavo e atyaMta durlabha manAya che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke: vihAra rAhA vi phuDa ummUligjada girI vi mUlAo / gammai gayaNayaleNaM dulaho ya imo namukkAro // [rAdhApUtaLIne spaSTapaNe viMdhavI e duSkara nathI. girinuM mULathI umUlana karavuM e paNa duSkara nathI. gaganatAmAM gamana karavuM e paNa azakya nathI. paNa eka navakAramaMtrane sAcI rIte pAme e ati durlabha che.] AnaMdaghanajInAM stavane bhakita saMgIta ane pravacanane kAryakrama saMdhanA upakrame AnaMdaghanajInAM stavanena-bhakitasaMgIta ane pravacanane kAryakrama nIce pramANe yojavAmAM Avyo cheH bhakitasaMgItaH zrImatI pUrNimAbena sevaMtIlAla zeTha pravacana : De. ramaNalAla cI. zAha divasa maMgaLa, budha, guru, tA. 13, 14, 15, ' mArca, 1990 samaya : sAMjanA 4-00 kalAke sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. mArga, muMbaI-400 004 , pratyeka divase pasaMda karelAM be ke traNa ratavananuM bhakitasaMgIta sahita gAna thaze ane tenuM rahasya samajAvavAmAM Avaze. zrotAone stavananI nakala sabhAmAM ApavAmAM Avaze. sarvene padhAravA vinaMtI che. ramAbahena vorA ke. pI. zAha saMjaka nirubahena esa. zAha maMtrIo nedha : AnaMdaghanajI vizenA agAunA kAryakramamAM levAyelAM stavane sivAyanAM bAkInAM stavanamAMthI sAtathI ATha stavane rajU karavAmAM Avaze. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-1990 : prazA jIvana udayaratna carita - neminAtha teramAsA ' (pRSTha 20 thI cAlu) rAtrI kemeya khUTatI nathI. A mahinAmAM kavi milana-viyogane Ama mUke che: jiNi rati motI nIpaje sIpa-samudra mAMhi, tiNi rA~ kata-vijogiyAM khiNa varasAM se thAI. je RtumAM-zaradamAM, samudramAM chIpamAM metI pAka, te RtumAM kaMthathI dUra hoya e te kSaNa paNa varasa jevI lAge che. kArataka mahinAnI rAtrInI vAta kavi Ama mUke cheH mukhi nIsAsA re melatAM rAtya na khUTe rekha; caMde ratha thaMbhI rahyo, megho mujha mukha dekha." kArataka mahinAnI rAta khUTatI nathI te rAjala vicAre che. A caMdra paNa mAruM mAM jaIne mahI gayo lAge che tethI pitAne ratha thaMbhAvIne ubhA rahI gayA che, rAta khUTatI nathI. poSa mahinAmAM virahiNI nAyikA kahe che: kaMcUkInI kasa kasatAM tanamAM tApa UThe che. AgaLa kahe che, zItakAlamAM suMdara nAtha vagara nirAdhAra banI jAya che, nAgaravelIne jema phaLa nathI AvatAM tema aphala avatAra banI rahe che. mAha mahinAmAM te AMbA navapallava thayA che, maMjarInAM te pUra AvyAM che. phAgaNamAM kavi rAjulanA virahane aMta ANe che. te pitAnA nAtha nemakumArane maLe che : "gagana maMDalamAM gAje re duMdubhinAda apAra; sahasA vanamAM samasaya svAmI zrI giranAri. rAjala nemane ja0 milI uddhATa ANI aMga; bhagavaMta mAMhe bhalI gaI, samudri malI jima gaMga. vijoga taNuM duHkha visaryA, bhAgya bhavano kaMda; ANaMda-raMga-vadhAmaNAM, pAmI paramAnaMda" phAgamAM kavi kahe che: rAjula nemanAtha pahelAM mukita pAmI, zAzvata sukhane pAmI. he bhavya jIvo! jinaguNa gAvAthI lAbha thAya che. ' che. zivalAla jesalapurAe "prAcIna madhyakAlIna bAramAsA saMgrahanuM saMpAdana karyu che. jemAM 13mAMthI 19mA zatakanA bAramAsA kAvyanI 29 kRtiomAMthI 26 te neminAtha-rAjematinA kathAvastunA AdhAre che. anya traNamAM be vRddhi ane eka rAyacaMdasUriguru vize che. A parathI joi zakAya che ke, jaina sAdhu kavioe nema-rAjulanAM pAtrone bAramAsA mATe savizeSa pasaMda karyA che. De. jesalapura u. udayaratnanI A kRtinI racanAsAla saM. 1759 nedhe che. jayAre "udaya-arcanA'mAM saMpAdake kAMtibhAI bI. zAha, vinodacaMdra ra. zAha ane kIrtidA 2. jozIe saM. 175 noMdhI che. upAdhyAya udayaratna mahArAje unAuA gAmamAM cAturmAsa daramyAna zrAvaNa suda pUnama ane semavAre A racanA karI hatI. udayaratna mahArAjane rane bhAvasAra nAmanA gujarAtI kavie pitAnA guru mAnyA hatA. kavi ratna kheDAnA vatanI hatA. kavi ratnoe virahanA bAramAsa' nAme racanA karI che. bRhad kAvya dehana bhAga-1mAM ratnanuM "mahinA" nAme bAramAsA kAvya saM. 1795 mAgasara mahinAnI suda ekAdazIe racyuM hatuM. ratnanI nAyikA rAdhA che ane e kAvya kArataka mAsanA varNanathI zarU thAya che. eNe paNa tera mAsa lakhyA che. udayaratna ane ratnomAM maLI AvatI samAna paMkitao. noMdhavAnuM rasaprada banaze. udayaratna vaizAkhanA varNanamAM lakhe che : kesu phUlyAM vana. ratno phAgaNanA varNanamAM lakhe che : kezu kUllAM rasALa. udayaratna ASADhanA varNanamAM lakhe cheH nemajI nA'bhAre sakhI ! rane phAgaNanA varNanamAM lakhe che: phAgaNa AvyuM che sakhI ! udararatna phAgaNanA varNanamAM- abIra gulAla uDi bahu, rAti thaI tiNi vATa, kuma janabharI pacarakI chAMTa rAtI chAMTa. rane phAgaNanA varNanamAM abila gulAla uDe ghaNuM, vAge tAlamRdaMga, kekila zabda sahAmaNA, kaMpe abaLAnuM aMga. udayaratna lakhe che : pacaraMga nabha dIse re, hIse nImAM tRNa, rane lakhe che : paMcaraMganA AbhamAM, meTA tANyA re macha. udayaratna lakhe che: nIlAMbara dharaNI dhari, rane lakhe che : lIlA caraNa avaniye dharyA. udayarane phAgaNamAM lakhe che : raMgabharI ramaNI rAtI re, rAte kesara-ghela, rAtA sAluM eADhaNI, rAta adhara tala. ratna lakhe che : vasaMta vadhAvavA huM jatI, kumakuma bharIne kALa, kesarI sALune paheravA, mukha bharIne tALa. udayaratnanI A kRti tathA emanA jIvanakavana vizenI mAhitI 'udaya-arcanA' pustakamAMthI lIdhI che. kAMtibhAi bI. zAha, vinodacaMdra 2. zAha ane kIrtidA 2. jozI saMpAdita A pustaka udayaratnajI racita stavana, sajajhAya, salekA Adine. eka suMdara saMcaya che. saMpAdake e sUjhapUrvakanA A saMpAdanamAM udayaratna jevA samartha kavinI pratibhA paricaya supere Apyo che. nelsana maMDelA (pRSTha 2thI cAlu) ApyuM che e gya samayanuM, ucita ane udAra pagaluM che. enI kadara maMDelAe karI che ane sau prathama pite bhAratanI mulAkAta leze evI daicchA paNa tarata vyakata karI che, je baMne deza vacce sumeLa sthApavAnI daSTie ane dakSiNa AphrikAmAM vaselA bhAratIya lokonA hitanI daSTie egya che. - dakSiNa AphrikAmAM bhAratIya lokee giramiTiyA majUro tarIke jaIne je kALI majurI karI che ane gera lekanA hAthe je atyAcAra sahana karyA che tene pariNAme e bhAratIya lokonI A bIjI trIjI peDhInA mANase kALA lokeA karatAM vadhu sukhI thayA che. eTale emanI pratye ethI kALA lokone dhikakAranI lAgaNI thAya e svAbhAvika che. paraMtu e lAgaNIne vadhu uzkeravAmAM garI sarakArane e che hAtha nathI. sthAnika prajAone laDAvIne rAjya karavAnI emanI nIti jANItI che. paraMtu maMDelA pite ema gorAothI bharamAya evA nathI. eTale ja pitAne eka sAcA zubhecchaka rASTra tarIke teo bhAratane gaNe che. maMDelAnI bhAratanI mulAkAta pachI dakSiNa AphrikAnI rAjadvArI paristhiti kevuM svarUpa dhAraNa kare che te have jovAnuM rahyuM! ramaNalAla cI. zAha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA:16-2-1990: udayaratna racita-nemanAtha teramAsA ru gulAba deDhiyA kaDavAM phaLa che krodhanAM, jJAnI ema bele; AMkhanI kAjaLarekhane ke yogya meLa besADyo che ! rIsa taNo rasa - jANIe, halAhala tela. , varasAda varase che tyAre mera kevuM vAtAvaraNa sarjAya che tenI rajUAta ahIM saraLatApUrvaka chatAM kavitvamaya rIte re jIva mAna na kIjIe, mAne vinaya na Ave re; thAya che : vinaya vinA vidyA nahi, te kima samakita pAme re. " , "pANI puThavI na mAya re, bhariyAM nadI nivANu , upAdhyAya zrI udayaratnajI mahArAje racela che ane hu gariyA hariyA huA, kheDue karyA maMDANa. mAnanI sajajhAyanA uparokta zabdo Aje paNa derAsara-upAzrayamAM nIlAMbara dharaNI dhari, epe nIlA aMkura; sAMbhaLavA maLe che. udayaratnajI traNa varSa pahelAM thaI gayA. khalAhala vAje kalA, AvyAM nadIe pUra." teo tapAgacchanA vijayarAjasUrijInI paraMparAnA tejavI tyAra bAda phaginI paMkitamAM te vipralaMbha zRMgAra sAdhukavi hatA. emanAM stavane ane sajajhAtho saraLatA Ubho ja che : bhAvamAdhurya ane bhArebhAra kavitvane kAraNe Aje paNa 'kasamasi kAminI kAmapIDI, DasaDasi daMtanuM daMta bhIDI; gAvA-sAMbhaLavAM game evAM che. kAmanA pUramAM te taNuI, nAtha vinA kuNa hAtha sAhi?" rAsa, stavana, vIzI, sajajhAya, saleka, stuti, chaMda, zrAvaNa mAsamAM zRMgAranI paMkita A pramANe che: jevAM svarUpamAM kAvyasarjana karanAra udayaratnajIe neminAtha 'kuca na mAi re kaMcUdha, locana iDi re lAja; teramAsa' nAme eka suMdara bAramAsA kAvya lakhyuM che. jala na mAI javAzraye, gagane na mA gAja. A kAvya caitra mAsamAM virahiNI rAjulanI manodazAnA varasatA varasAdane yAda karI kavi udayaratna eka mArmika varNana sAthe zarU thAya che. pratyeka mAsamAM kudaratanAM rUparaMga paMkita mUke cheH badalAtAM rahe che. premIjane milanane AnaMda mANI rahyAM che. - phAganI pakitamAM te pharI pAchA kAmadeva pheja laine sau milanarata hoya ane Rtu anukULa hoya tyAre ekalI AvI Ubhe cheH rAjulanA mana para zuM zuM vIte che. enI vAta kavie khUba ja 'manamathe mehanI pheja leI, gaja'nArUpa raNutra deI; kAvyamaya rIte karI che. abalagaDha upari ja deDi, nema vinA kahe kuNa meDi ?' - vaizAkhamAM kavi zRMgAranI paMkita mUke che: "madachalI mAninI abalAne zarIrane gaDharUpe varSAvI kavie enA para aMga moDe, traTatraTa kaMcukI baMdha De.' kAmadevanI pheja deDAvI che. jeTha mAsamAM rAja kahe che ke meM ema nahetu dhAyu ke bhAdaravA mahinAmAM RtuvarNana kevuM' kAvyamaya che! nAtha Ama ratha vALIne cAlyA jaze. evuM hota te huM paMcaraMgI nabha dIse re, hIse nIlAM tRNa; ADI karIne rathane gherIne UbhI raheta. pachI be paMkita che, khiNa kAle khiNa khIle re, khiNa UMjala dUdhavaNuM.' jemAM prathama paMkitamAM nATayAtmaktA ane bIjI paMkitamAM kavie dakSAtmaka vaNa'nemAM paNa pitAnuM prabhutva siddha nima-rAjulanI kathAne aMza che: karyuM che. AkAzanA badalAtA raMga ane nIce hasatAM lIlAM pAlava jhAlI prabhutA rahetI raDha mAMDI; tRNa ! AkAzamAM kSaNuvAra kALAza, kSaNavAra pILA raMga, te jAvA na detI nAthane te kima jAtA chAMDI ? kSaNavAra UjaLe dUdhavaNuM dekhAya che. bArAmAsa jevA . pUraNa pazue pokhyuM re pUrava bhavanuM vera; RtukAvyamAM virahanI vAta nizcita hovA chatAM pratibhAzALI - laTake zuM ratha vAlIe, manamAM nAvI mahera kavi kevAM mane hara varNana kare che. - divasa lAMbA thayA che, jema virahiNInuM zarIra kRza thaI premIjananA saMgAtha mATe kavi lakhe che : gayuM che tema. kayAMya zekyAM chatAMya chAMyaDI maLatI nathI, 'lUnAM caraNe neura raNujhaNi, hIMcha lahaki hAra; laherAM re vAya.' nAha na mUki cheDale, dhana tehane avatAra." bahAranA tApa sAthe je virahane aMdarane tApa che te page jhAMjhara jhaNake che. have hAra uchaLe che, nAtha sAthe ne. mATe kavi lakhe cheH sAthe che, tevI premikAne avatAra dhanya che. virahiNI rAjulanA aMganA aMga zItAMga saMga nara bhaji kAminIkuca raMgi; manobhAva kavie kevI sUkSma vedhaka rIte nirUpyA che. manamathatApane dUra pheDi, pIu vinA mujhane kuza teDi ?" bhAdaravA mahinAmAM viraha ke che? aSADha mAsamAM varasAda varase te pahelAMnI paMkitamAM 'bhAve bhAmanI kaMta bhAve, pIu vinA jAMmanI kuNa kavi lakhe che : jagAve ? raja UDI aMbara caDhI, vAji vAula jera; - kAlI kAMThe dekhIne kaMpi kAjalakera. ekalAM alase aMga phesTi, rAkSasI rAti kime na khUTi. jorathI vAyare cAlI rahyo che, dhULanI DamarI UThI che, priyatama vagara yAminI-rAtrI kezu jagADe ! ekalI kaMDAra kALI dekhAya che tethI virahiNI rAjulanI AMkha pramadAnA dehamAM ALasa bharAya che. ane rAkSasI jevI bhayathI kaMpI jAya che. kavie aMdhAragherI dizAo sAthe (pRSTha 19 mA upara) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004, 2. naM. 350296 : mudraNarathAna: TrenDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 1 aMka 3: * tA. 16-3-1990 -- Regd. No. MH-BY | South 54 * Licence No. : 37 pa jhIlInI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * vArSika lavAjama rUA. 30/- * sI anAvala mI. zAha taMtrI : ramaNalAla cI. zAha cUMTaNI chellA thoDA mahinAomAM yuropanA keTalAka dezomAM, lokonA pratinidhio sarakAranI racanA karatA hovAthI te nikArAguAmAM, jApAnamAM, bhAratamAM tathA anyatra pratinidhionI pasaMdagai cUMTaNI dvArA ja uttama rIte keTalAka rASTromAM rAjadvArI cUMTaNIo vividha kakSAe thaI zake. zuM cUMTelAM pratinidhio kAyama mATe lokonuM yojAI gaI. duniyAbharamAM lokajAgRti keTalI badhI pratinidhitva na dharAvI zake ke jethI vAraMvAra cUMTaNInI vadhatI jAya che te A cUMTaNIo uparathI joi zakAya jarUra na rahe? zuM cUMTelA pratinidhionI banelI sarakAra che. sAmyavAde lokazAhIne ane svataMtra vicAranI kAyama mATe sArI sarakAra na rahI zake ke jethI abhivyaktine kacaDI nAkhavAno prayatna karyo, paraMtu vakhatovakhata navI sarakAra mATe cUMTaNI yojavI paDe? " lokazAhInI prakriyAne ane mukta abhiprAyane taka dareka mANasane kAma karavAnI potAnI AvaData hoya * maLatAM ja yuropanA sAmyavAdI dezomAM lAkho karoDo che. dareka mANasane vicAra karavAnI potAnI zakti lokoe ajabano utsAha anubhavyo che. kAnti jyAre hoya che. badhAMnI AvaData ane badhAMnI vicArazakti -1 khoTI dizAmAM laI javAya che tyAre pratikAMti paNa kAyamane mATe eka sarakhI na rahI zake. vaLI vyaktinI bIjA aMtima sudhI jAya che. virodhI lokalAgaNI e zakti upara uMmaranI asara paNa paDe che, tenI kAma keTalI badhI tIvra banI jAya che te bukhAresTamAM karavAnI dakSatA ghaTe che, tenAmAM rUDhicustatA ane leninanAM moTA : kAMsAnA pUtaLAne utArIne kADhI saMrakSaNa vRtti AvI jAya che. bIjI bAju thoDAM varSomAM nAkhavAnI ghaTanAmAM jovA maLI che. - navA cetanavaMtA yuvAno , zakti ane utsAha sAthe duniyAnA tamAma rASTromAM lokazAhInI daSTie samAjamAM AgaLa Ave che, jeo jUnI peDhIne bAjue. bhArata sauthI mokhare che. 80 karoDa jeTalI prajAne khaseDI potAnuM sthAna meLavavA icche che. lokazAhI paddhatithI potAnA pratinidhio cUMTavAnI taka . vaLI jIvana satata parivartanazIla che. manuSya - maLe e kaMI nAnI sUnI vAta nathI. bhAratamAM jayAM svabhAva paNa vilakSaNa che. ene lIdhe aneka prakAranI sudhI lokazAhI jAgRta ' che tyAM sudhI sAmAjika, dhArmika, Arthika vagere samasyAo UbhI saramukhatyArazAhIne avakAza nathI. bhAratanI prajAnuM thayA kare che. kudaratI Apattio, dukALa ane khamIra paNa evuM che ke saramukhatyArazAhIne vadhu vakhata rogacALo, yuddha ane AMtaravigraha jevI moTI te sahana nahi karI zake. bhAratamAM cUMTaNIpaMca paNa samasyAo paNa UbhI thAya che. A badhI samasyAone svAyatta che. e potAnA nirNayo potAnA adhikAra amuka prakAranA bauddhiko eka rIte ukelavAno prayatna mujaba le che ane temAM rASTrapati ke vaDApradhAnanI kare to bIjA prakAranA bauddhiko tene bIjI rIte dakhalagIrI cAlatI nathI e paNa bhAratIya lokazAhInuM ukelavA icche. Ama thAya eTale keTalIka kSatio eka moTuM zubha lakSaNa che. AvaDI moTI lokazAhImAM sarakAra dvArA thavAno saMbhava rahyA kare. koipaNa sarakAra cUMTaNIo daramiyAna koIka gerarItio thAya e saMpUrNa ane Adarza hoi ja na zake. ane hoya to paNa svAbhAvika che. evI gerarItio ke hiMsAtmaka ghaTanA, tevA svarUpe kAyama mATe TakI na zake. mATe ja kahevAya o na bane e vadhu sArI sthiti gaNAya. sadbhAgye 3 All Governments have a tendency bhAratanI A vakhatanI cUMTaNIomAM cUMTaNIpaMca vadhu to degenerate eTalA mATe ja eka vakhata : " taTastha rahI zakayuM che ane ghaNA mata kendro mATe pharIthI cUMTelA pratinidhio lokonuM kAyama mATe pratinidhitva cUMTaNI karavAno Adeza Apyo che e paNa bhAratanI dharAvI na zake, AthI ja lokonA pratinidhionI jIvaMta lokazAhIne anurUpa che. cUMTaNI vakhatovakhata thavI bilakula jarUrI bane che. abrAhama liMkane lokazAhInuM sarasa sUtra ApyuM che : alabatta, keTalAka pratinidhio jIvanabhara lokonuM sAcuM * Government of the people, by the pratinidhitva dharAvavAne pAtra hoya che. keTalAka , , people qnd for the people. lokazAhImAM pratinidhio cuMTAyA pachI thoDA vakhatamAM ja ahaMkAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) prabuddha jIvana tA. 16-3-1990 bina AvaData, svArtha, pakSApakSI, bhatA vagerene kAraNe lokonA premAdarane jaladI gumAvI bese che. kyAreka to lokonA premathI cUMTAyelA pratinidhio thoDA ja vakhatamAM e ja lokonA dhikkArane pAtra banI jAya che. sattA pacAvavI e sahelI vAta nathI. sattA kAcA pArA jevI che. pacAvatAM na AvaDe to phUTI nIkaLe che. sattA vAparatAM AvaDe to te mANasane du:khI karI nAkhe che. aMgrejImAM je kahevAyuM che te sAcuM $} All powers corrupt and absolute power corrupts absolutely. bhAratamAM tAjetaramAM yojAyelI dhArAsabhAonI cUMTaNIomAM ATha rAjayo ane kendra zAsita poMDIcerImAM doDha hajArathI thoDI vadhu beThakTa mATe ekavIsa hajArathI vadhu umedavAro ubhA rahyA hatA. A badhA umedavAromAMthI ogaNIsa hajArathI vadhu umedavAro parAjita thayA che. hajAronI saMkhyAmAM umedavAra UbhA rahe ane hajAronI saMkhyAmAM umedavAro parAjita thAya e eka dRSTie jAgRta lokazAhInI nizAnI che. to bIjI daSTie te prajAnAM zakti ane sAdhanano nirarthaka durbhaya che. parAjita thayelA umedavAronA pratibhAvonuM jo pRthakakaraNa karIe to keTalAka umedavArone potAnA pariNAma mATe sAco ke khoTo asaMtoSa vyakta karavAnuM kAraNa maLI rahe che. ApaNA dezamAM banAvaTI matadAna - Bogus Voting dhAkadhamakIthI karAvatuM matadAna, paisA ApIne karAvAyeluM matadana ane bUthano kabajo laIne amuka vyaktioe badhAMnA vatI karI nAkheluM matadAna-vagere prakAranA AkSepo sAmAnya banI gayA che. mata na ApavA janAra lokonI udAsInatA mATe paNa parAjita umedavAro kaDaka prahAro karatA hoya che. A badhI truTionI bAbatane lakSamAM letAM cUMTaNI ane matadAnanI prathAmAM haju ghaNA pheraphAro karavAnI AvazyakatA che ema lAgyA vagara raheze nahi. A vakhate lokasabhAnI cUMTaNIomAM ane ATha rAjayonI dhArAsabhAonI cUMTaNIomAM UbhA rahenAra mahilA umedavAronI saMkhyA ghaNI ochI hatI. ane temAM paNa cUMTaNImAM jItanAra mahilA umedavAronI saMkhyA ghaNI ja alpa pramANamAM rahI che te bAbata vicAraNIya che. bhAratamAM strI keLavaNInuM pramANa vadhatuM. jAya che ane vividha jAherakSetromAM mahilAo je rIte saphaLatApUrvaka kArya kare che tema ja vividha sarakArI kacerIo, zALA - kolejo, hospiTalo, vimAna sevA, reDio, dUradarzana vageremAM je rIte mahilAo kAmagIrI bajAve che te jotAM ApaNI lokasabhAmAM ane dhArAsabhAomAM mahilAone vadhu pratinidhitva maLavuM joItuM hatuM. e nathI maLyuM to tenA kAraNonI bAbatamAM vividha rAjadvArI pakSoe Atmakhoja kiravAnI jarUra che. bhAratanI nArI zati vizvabharamAM gaurava laI zake eTalI tejasvI che. ene yogya avakAza rAjadvArI kSetre maLe to te bhAratanI lokazAhIne mATe zobhArUpa ane gauravarUpa che. bhAratamAM rAjadvArI kSetra eTaluM nirAmaya hovuM joie. ke mahilAone umedavAra tarIke ubhA rahevAmAM lobha na thavo joie. dhArAsabhAnI cUMTaNIomAM umedavAronI saMkhyA ekavIsa hajArathI vadhu thaI tenuM kAraNa apakSa umedavAronI saMkhyA che. bhAratamAM cUMTaNImAM dareka rAjayamAM keTalAka sArA, sAcA yogya apakSa umedavAro cUMTAI Ave che, ane pakSapAtI umedavAra karatAM apakSa umedavAra sAro hoya che, tema chatAM ekaMdare to apakSa umedavAronI UbhA rahevAnI bAbatane keTalIka apekSAe dUSaNa tarIke ja oLakhAvI zakAya. pratyeka nAgarikane cUMTaNImAM UbhA rahevAnI saMpUrNa hakka che. tema chatAM koI paNa nAgarikane sarakArane khoTo kharca karAvavAno ane lokone khoTI agavaDamAM mUkavAno hakka na hovo joIe. garIbamAM garIba mANasa paNa cUMTaNImAM Ubho rahI zake e siddhAMtanI daSTie sAcuM che, to paNa keTalIka evI maryAdAo karavI joie ke jethI mAtra tamAzA khAtara, prasiddhi khAtara ke amuka matamAM phaTaphaTa paDAvavA khAtara UbhA rahenArA phAlatuM umedavArone jo amuka saMkhyAmAM mata na maLe to teo mAtra DipojhITanI rakama gumAve eTaluM ja basa nathI. temane kaMIka zikSA thavI joie cUMTaNI mATe DipojhITanI rakama paNa have vadhu moTI hovI joie. ane nizcita karelA mata saMkhyAnA judA judA stara pramANe DipojhITanI rakama kapAvI joie. mAtra potAnA sagA saMbaMdhIonAM baso traNaso mata meLavanArane A prakAranI kaMIka daMDanI sajA thavI joie ke jethI karIne tevA umedavAro anadhikAra peNa karIne prajAnA ane sarakAranAM samaya ane sAdhanano durvyaya na kare. ayogya apakSa umedavAro lokazAhInI prakriyAne poSe che ema kahevA karatAM tene vadhu hAni pahoMcADe che ema kahevuM ja vadhAre vyAjabI gaNI zakAya. cUMTaNI paddhati eka bAju jema anivArya che tema bIjI bAju umedavAra ne mATe, pakSane mATe ane sarakAra ke rASTrane mATe te kharcALa paNa che. bhAratamAM prativarSa umedavArono cUMTaNI kharca vadhato jAya che. jo potAnA ja paise cUMTaNI laDavAnuM hoya to zrImaMta mANasone paravaDI zake evuM cUMTaNI kharca thatuM jAya che. pracAra mAdhyamo vadhyA che. pracAranAM bIjAM sAdhano paNa vadhyAM che. enA lIdha hariphAimAM koIpaNa umedavArane pAchaLa rahevAnuM game nahi. paravaDe paNa nahi. eTale tene kharca karavuM ja paDe che. pakSa taraphathI to badhAMne apAtI rakama bahu moTI hotI nathI. eTale umedavAre pote ja AmatemathI nANAM bhegA karavA paDe che. eve vakhate ja sagAo, saMbaMdhIo, mitro vagerenI kasoTI thAya che. keTalAka AghA khasI jAya che, to keTalAka lAlacathI doDI jai moTI sahAya kare che, evI AzAe ke te vyakti jo pradhAna banaze to pote ApelI rakama karatAM pAMca dasa gaNo vadhu phAyado uThAvI levAze. koika samiti ke kamizanamAM sthAne maLaze. keTalAka moTA udyogapatio cUMTaNI vakhate amuka umedavAranI paDakhe AvI jAya che. ane moTI rakamano eka dAvo khelI (vadhu pRSTha - 12 upara) padanI bAbatane, karatA hoya che, parajita kanA che e hajadhAno TA badhI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 prabuddha jIvana mANase sauthI vizeSa zuM yAda rAkhavuM joIe? | 'satsaMgI aMgreja nibaMdhakAra robarTa liDe temanA eka haLavA nibaMdhamAM lakhyuM che ke Adhunika mANasa TeliphonanA naMbara, mitronAM saranAmAM, abhinetAo ane abhinetrIonA, krikeTa ane phaTabolanA khelADIonI nAmo vagere ghaNuM ghaNuM yAda rAkhI zake che. tethI temane mAnuSI smRtinI binakAryakSamatA karatAM kAryakSamatA aMge Azcarya thAya che. sau koInA anubhavanI vAta che ke ApaNe ApaNo jIvanavyavahAra smRtinA AdhAre sahaja rIte calAvIe chIe. mANasa je bAbatomAM rasa le che te tene sahaja rIte yAda rahe che ane keTalIka bAbato prayatnathI yAda rahe che. mANasanI dinacaryA potAnI raheNIkaraNI pramANe vyavasthita cAlatI rahe che. oraDAomAM paNa rAbetA mujaba vyavasthita goThavaNI ke sajAvaTa nitya thatI rahetI hoya che. jamavAnuM ke UMdhavAnuM bhulAi gayuM evuM ApaNe apavAdarUpa dAkhalA sivAya koI pAsethI sAMbhaLatA nathI. mANasanI adabhuta yAdadAsta para cAlatAM jIvanamAM evI zI bAbata che ke je mANasane yAda rahetI nathI athavA tene te yAda karavI apriyamAM apriya lAge che ? A bAbata che tenA potAnA mRtyunI. ahIM yudhiSThira ane yakSanA saMvAdano prasaMga saheje yAda AvI jAya che. yakSa yudhiSThirane pUche che, A duniyAnuM sauthI moTuM Azcarya zuM che?' yudhiSThira javAba Ape che, mANasa potAnI AsapAsa anekane mRtyu pAmatAM jue che, paraMtu tenuM potAnuM paNa eka divasa mRtyu thaze enuM tene bhAna nathI thatuM e A duniyAnuM moTAmAM moTuM Azcarya che. mANasane potAnuM mRtyu keTaluM apriya lAge che te saMbaMdhamAM bhartuhari A pramANe darzAve che : jIvavAnI icchA atyaMta prabaLa che ane e svAbhAvika bAbata che. mRtyu zabdanA uccAraNa pratye paNa mANasane napharata thatI hoya che. tethI mUdu hRdayavALA ane nabaLA mananA loko koInA mRtyunA banAvanuM varNana karavAnuM Ave tyAre sIdhIsAdI bhASAmAM te marI gayo ema kahevAne badale jJAnataMtuone zAmaka lAge tevA zabdaprayogo karatA hoya che jevA ke, teNe chello zvAsa lIdho, 'teNa dehatyAga karyo. teo A nazvara duniyA choDI gayA, 'teo svargavAsI thayA, vagere vagere. (jayAM mAnavacaka rIte tema ja dhArmika bhAva batAvavA mATe je zabdaprayogo thatA hoya eno ahIM ullekha nathI.) mRtyunA uccAraNathI ja mANasa gabharATa anubhave che, tevuM svapna Ave to mANasa cIsa pADIne beTho thaI jAya che. mRtyuno kAlpanika bhaya mANasane behoza banAvI de che, to pachI mRtyunI vikarALatA asahya hoya e dekhInI bAbate ja bane che. tema chatAM potAnA jIvanamAM sauthI vizeSa yAda rAkhavA jevI koI bAbata hoya to te potAnuM mRtyu che evI mArI rajUAta pratye koine dhuNA paNa thAya. A dhRNA svAbhAvika che, paraMtu mAnuSI jIvana tenI maraNAdhInatAne AdhAre cAle che ane tethI sAcA sukhazAMti ane AnaMda meLavavA mATe potAnA mRtyunI spaSTa, jIvaMta smRti mANasane atyaMta upayogI che. mRtyu game teTaluM bihAmaNuM ke virUpa gaNAtuM hoya to paNa mRtyunI smRti rAkhavAthI mANasanA jIvanamAM adabhuta saparivartana paNa Ave. ema kahevAya che ke mahArASTramAM thai gayelA saMta ekanAtha pAse-eka bhAI jIvana sudhAraNA mATe mArgadarzana mAgavA AvyA. saMta ekanAthe temane kahyuM 'sAta divasa pachI tAruM mRtyuM che.' A bhAI to DaghAI ja gayA. pavitra saMta ekanAthanI AgAhI khoTI hoi zake ja nahi evuM temanA manamAM ThasAi gayuM. pariNAme temanA jIvanamAM rojeroja saparivartana thavA lAgyuM. sAta divasa thaI gayA, paraMtu temanuM mRtyu thayuM nahi. te bhAi. pAchA saMta ekanAtha pAse AvyA. ekanAthe temane AvI matalabanuM kahyuM, have tane mArgadarzananI jarUra che ? meM to tAruM jIvana sudhAravA mATe tane tArA mRtyunI bIka batAvI hatI. A sAta divasa daramyAna te je jIvana rAkhyuM e dizAmAM cAlyo jA." mRtyunI jIvaMta smRtie te bhAInuM jIvana sudhArI dIdhuM. mANasa potAnA mRtyunI vAta satata. yAda rAkhe to . tene Avo vicAra thAya. mANasa khAlI hAthe Ave che. ane khAlI hAthe jAya che. mAre paNa eka divasa che javAnuM ja che. A kudaratano aTala niyama che. to pachI 'A khAvuM ke te khAvuM, A joie, te joIe evuM ' ' zA mATe ? je hoya te cAle. rAga, mAnApamAna, nivRttA bhogecchA purUSabahumAno vigalitaH / samAnA : svaryAtA sapadi suhRdo jIvitasamAH zanairyaSTayotthAnaM dhanatimiraruddha dha nayane aho dhRSTaH kAyastadapi maraNApAyacakitaH // bhAine jIvana sAthalanI arthAt bhoganI icchA kSINa thaI gaI, huM puruSa chuM te prakAranuM abhimAna gaLI gayuM, samAna uMmaravALA prANatulya mitro svarge sidhAvyA, dhIme rahIne lAkaDInA TekAthI UThavuM paDe che, baMne AMkhoe sajajaDa motiyo Utaryo che. chatAM paNa A dhRSTa kAyA maraNarUpI vipattithI DarIne coMke che ! Aje paNa mANasa vahemabharI mAnyatAnA AdhAre AnaMdamAM raheto hoya ke adyatana tabIbI sAravArano Azraya leto hoya te baMnemAM je spaSTamAM spaSTa rIte jovA maLe che te e che ke mANasanI jijIviSA khAlI hAthe divasa mAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-1990 . . irSA, gusso, lobha, moha, verabhAva, saMgraha vagere zA 'AmAMnuM kaMi ja mAruM nathI' evI jJAnasabhara, mATe?" AvA vicAro dararoja vAraMvAra AvyA kare to paripakva samaja zI rIte pedA thaI jAya ? ciravidAya tenAM mAnasika jIvanamAM, vyavahAramAM ane vakhate je vyakitane potAnuM vAtAvaraNa bharyobhAdaryuM lAge, - raheNIkaraNImAM thoDo pheraphAra thato rahe ane samaya jatAM ane je yAtanA tyAre tene thAya tevI yAtanA je evuM jIvana paNa banavA lAge ke jene navajIvana kahevAya vyaktine satata kaDavA anubhavo thayAM hoya tene ' jemAM tene kyAreya na maLyA hoya evAM sukha, AnaMda aMtasamaye na thAya, to paNa tenI UMDI yAtanA judA ane zAMti maLe. A rajUAta avazya spaSTIkaraNa svarUpanI jarUra hoya, paraMtu bAhya rIte te vyakitanI A " mAge che. ' . ' ' tIvra yAtanA na dekhAya tethI e anAsakata che evuM | sAmAnya rIte ema kahevAya che ke jIvatAM AvaDavuM anumAna yogya nathI. anAsakina eTale bhAvarahitatA, joie. vAta jarUra sAcI che, paraMtu te mATe maratAM nirdayatA ke svArthaparAyaNatA nahi. anAsakata mANasanAM AvaDavuM joie. dehAMta maLelA jIvananuM chelluM biMda che, bhAvajIvana ane pharajapAlana uttama je hoya che; paraMtu tene prathama rAkhavuM paDe arthAta najara samakSa rAkhavuM paDe teNe mamatva sevyuM nathI ane potAnuM mana Adhyatmika ane to jIvatAM AvaDe. mudo jarA aTapaTo che. Aje jIvananI tAlImathI parama tattvamAM joDAyeluM rAkhyuM hoya tabIbI sAravAra atyaMta sagavaDabharI hoya to paNa che. AvA mANasane dAna karavAnI, sevA karavAnI ke 'aMtakALanuM alpa bhAna paNa mANasa mATe yAtanAbharyuM tIrthadhAmomAM yAtrA karavA javAnI savizeSa taka' ' ' ' che, tyAre mANasanI AvI vicAradhArI rahe che ; ' sAMpaDI hoya to paNa te aMtarathI vItarAga hoya che. re "arere, mArI patnI ane saMtAno, saMbaMdhIo ane AvA mANasanI AvI AMtarika daSTino ghaNA lokone mitro, mAlamilakata ane darajaja, mArI yazasvI kAryo che khyAla paNa na Ave. jeNe anAsakita keLavI hoya, ane nAmanA. - A badhA sAtheno mAro madhura, mamatva rahevA dIdhuM na hoya tene mATe dehatyAga avismaraNIya ane AnaMdamaya saMbaMdha pUro thaze ! are yAtanArahita ane sahaja kriyA jevI bAbata bane. mArA vinA mArA parivAranI ane mArI duniyAnI zI tevI ja rIte jeNe AkhI jiMdagI radana ja karyuM hAlata thaze?' A vicAradhArA sAthe AMkha bhInI hoya, sadAya phariyAdo karI hoya anyAyanI bUmo ja thAya athavA gaLe DUmo bharAya evI sthiti paNa pADI hoya, roma, rIsa ane zIDamAM ja divasano moTo sahaja rIte bane. mRtyu zayyA para A yAtanA kevI bhAga vyatIta thato rahyo hoya ane bhogo bhogavavAnI. vasamI bane ? AvuM kaSTadAyI mRtyu koNa icche ? AturatAmAM ja jIvananI mIThAza gaNI hoya tevI .'prabuddha jIvananA tA. 16-2-4nA aMkamAM vyakitanA mRta caherA para zAMti ane prasannatA mAnanIya maMtrI mahAzaya che. ramaNalAla cI. zAhe jhagArA mAre evuM zI rIte bane? je vyakitanAM jIvanamAM temanA taMtrIlekha samudyA ane zailezIkaraNamAM mRtyu ahiMsA arthAt kANyabhAva keLavAto rahyo hoya.. *, ' aMge je maMtavya darzAvyuM che te kharekhara manana karavA saMtoSa ane saMyama arthAt sAdAM jIvanamAM ananya sukha jevuM che. teozrI lakhe che : ' , " gaNAyuM hoya, 'ghaDI jAya bhalAInI to mahAlakSmI gaNI che ke "badhAMnuM mRtyu ekasarakhuM hotuM nathI. tevI ja rIte leje evuM prerakabaLa jenAM kAryomAM rahyAM hoya ane badhAno cetanarahita mRtadeha paNa ekasarakho hoto nathI. mAnaapamAna ke niMdAprazasti pratye samatA keLavAI.. koikanA zabane UMcakavA mATe cAra DAghuo paNa maLatA hoya tenuM mRtyu maMgaLamaya bane arthAt tenA mRta caherA nathI. koikanA mRtadehane najare nihALavAnuM loko TALatA para zAMti ane prasannatA jhagArA mAre. tethI ja mRtyu ' hoya che. bIjI bAju koI saMta-mahAtmAnA mRtadehanA sudhAravuM hoya to jIvana sudhAravuM joie e tarkasaMgata aMtima darzana karavA mATe hajAro mANasono dhasAro. anumAna che. bIjI rIte kahIe to maratAM AvaDe tenI thAya che. keTalAka e mATe hajAro mAilono pravAsa * utkaMThA potAnI mAnasika duniyAmAM yogya sthAna dharAve, " paNa kheDe che. koIkano mRtadeha tarata karamAvA lAge che; to jIvatAM AvaDe evo ghaniSTha saMbaMdha jIvana ane kaLo ane virUpa banavA lAge che, koikanA caherA - mRtyu vacce rahelo che. . . . . . . upara zAMti ane prasannatA jhagArA mAre che. hiMdu dharmamAM zrImad bhAgavata nAmano dharmagraMtha - mRta caherA upara zAMti ane prasannatA jhagArA mAre ananya bhakitapaMtha gaNAya che. parIkSita rAjA suMza che, A 'evA mRtyunI icchA koNa na seve? aMtakALanAM chatAM teo kSaSanuM apamAna karavAnI bhUla karI bese kAlpanika citra vakhate athavA aMtakALa najIka che evuM che. te Sino putra rAjAne sAta divasa pachI tenuM bhAna thai jAya tyAre potAnI duniyAnA viyoganI je mRtyu thaze evo zApa Ape che. parIkSita rAjA A yAtanA thAya che te Asakita ke mamatvane lIdhe che. zikSA saharSa svIkArI le che. mahAna yogI zukadevajI mANase anAsakita keLavI hoya to ja aMtasamaye pAse teo bhAgavatanI kathA sAMbhaLe che. pariNAme, potAnI duniyAnA viyoganI pIDA thatI nathI. paraMtu parIkSita rAjAnuM mana parama tattvamAM kendrita thatuM rahe che aMtakALe ekAeka anAsakata banI javAya evo ane vAsanAo nirmULa banatI jAya che. sAta divasa camatkAra, zI rIte bane? sadAya 'mAruM-tAruM karyuM hoya pUrA thatAM, parIkSite rAjA parama tattva sAthe aikaya thayuM ane mukhavAsa ke potAnA cazmA jevI sAmAnya na hoya evI sthitimAM sahaja rIte dehatyAga karI de che.' ', ' vastuo pratye paNa Asakita draDha ja thavA dIdhI hoya tethI zrImad bhAgavatano ratha maranAM zikhavADe che ema tyAM aMtakALe potAnI je kaMI duniyA hoya te pratye je kahevAya che te yogya che. zrImad bhAgavatanI kathA * : . . . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 prabuddha jIvana gujarAtamAM ane jyAM gujarAtIo vasatA hoya tyAM , roSa, rIsa, aprasannatA, adhIrAI, niMdAsa vagere "" paradezomAM varSothI thatI AvI che. tenAM pariNAme sahaja rIte rahetAM hoya che. pariNAme, jIvanamAM azakeTalA lokone maratAM AvaDavuM e tadana judo ja prazana, pati, du:kha ane yAtanA ja rahe che. paraMtu jo che; paraMtu zrImad bhAgavatano je graMtha che te maratna aMtasamayanI jIvaMta smRti dararoja satane rAkhavAmAM zikhavADe che emAM koI zaMkA nathI. A duniyA choDI Ave, to mANasa je nabaLAiothI gherAyelo rahe che gayelA vaDIlonA AtmAne zAMti maLe teTalA mATe temAMthI te bahAra nIkaLavAno prayAsa karato bane. A bhAgavatanI kathA karAvavAnI rUDhi gujarAtIomAM paDI nabaLAio ochI thAya tema dunyavI daSTie paNa gaI hoya to bhale, nahitara A kathAno eTalo ja sukha, AnaMda ane pragati prApta thavA lAge. A artha ke marma nathI. bhAgavatanI kathA sAta divasamAM ja prakArano pakSArtha gamavA lAge to tene prasannatA ane pUrI thavI joie evo niyama hoI zake nahi. A zAMtino anubhava thavA lAge, sAthe sAthe amAruM-tAruM kathA bhale sAta mAsa sudhI cAlatI rahe; Ano AdhAra ghaTavA lAge ane anAsakita ane samatAnA vikaTa, tapasvI, nisvArthI ane vidvAna vakatA ane jijJAsA mArga paranI. sukhadAyI yAtrA AgaLa dhapavA lAge. zrotAo para rahelo che. A jJAnagohinI bAbata che. A mATe saMtasamAgama rAmabANa ilAja che. tethI maMgaLamaya mRtyu zIkhavAnI bAbata che ane tenA parahitacito saMtasamAgama lokone sulabha bane te anusaMdhAnamAM jIvatAM AvaDe tevI uttama kakSAnI bAbata mATe pravRtta rahe e khUba AvakArapAtra bAbata che , na gaNAya. ' , sAmAnya rIte mANasanA rojabarojanAM jIvananuM citra - je mRtyu zabdanuM uccAraNa paNa azubha gaNAya che AvuM che : tene nAnI bAbatathI mAMDIne moTI bAbata tenI jIvaMta smRti mANasamAM je AMtarika pheraphAra lAve sudhI pratyeka bAbatomAM vadhu paDatI Asakita thai jAya che te dvArA mANasanuM rojabarojanuM jIvana paNa sAcAM che, asaMtoSa vizeSa rahe che, muzkelI AvatAM rudana sukhazAMtivALuM bane che. temAM potAnA maMgaLamaya zarU thaI jAya che ane mAnasika rUdana Teva banI jAya mRtyunI mIThI AzA rahelI hoya che. teno AnaMda che, mAna maLe to game ane apamAna thAya to potAnAM pharajapAlanamAM prerakabaLa tarIke kAma kare che AghAta lAge che, rAgaTaya mArgadarzaka tattvo banI gayAM ane mRtyuno Dara ghaTADato rahe che. sauthI vizeSa yAda che hoya che, Indriyajanya AnaMdo priya banyA hoya che;, rAkhavA jevI bAbata potAnA mRtyunI hakIkata nathI ? ( prabuddha jIvana (rajisTrezana opha nyujha peparsa rUlsa 1956nA anvaye). 'prabuddha jIvana saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave che. 1. prasiddhinuM sthaLa : rasadhAra ko. o. hA. sosAyaTI, ': 385 saradAra vI.pI.roDa, muMbaI-4 2 prasiddhino krama : dara mahinAnI soLamI tArIkha 3 mudrakanuM nAma : cImanalAla je. zAha kayA dezanA * : bhAratIyaThekANuM : rasadhArA ko o. hA. sosAyaTI, : 385, saradAra vI.pI.roDa, muMbaI-4. 4. prakAzakanuM nAma : : cImanalAla je. zAha. . kayA dezanA ' : bhAratIya ThekANe : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, ] : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbai-4. 5 maMtrInuM nAma : Do. ramaNalAla cI. zAha kyAM dezanA : bhAratIya ThekANuM. * : rasadhArA ko.o.hA. sosAyaTI, .: 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-4. | mAlikanuM nAma ane : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha, saranAmuM : 85, saradAra vI.jI.roDa, muMbai-4. huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. . . , 1-3-1990 ramaNalAla cI. zAha saMdhanA upakrame sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA) ... prerita vidyAsa '' (varSa-14) " ', saMghanA upakrame zanivAra, tA.24mI mArca, 1990nA. roja nIce pramANe vidyAsatranA kAryakramamAM gujarAtI | sAhityanA labdhapratiSThita kavi ane sarjaka tathA 'janmabhUmi ane pravAsI dainikonA taMtrI zrI harIndrabhAI davenAM be vyAkhyAno yojavAmAM AvyA che. kAryakramanI vigata nIce pramANe che :... | u prathama vyAkhyAna , jha viSaya : gajhalanuM svarUpa ja samaya : sAMjanA 4-00 thI 4-45 3 paMdara miniTano virAma dritIya vyAkhyAna - * * viSaya : keTalIka kavitAno AsvAda - samaya : sAMjanA 5-00 thI 5-45, - sthaLa : inDiyana maracanTasa cembara, kamiTIrUma, carcageTa, che. muMbai-400 020. A kAryakramamAM sarvane upasthita rahevA hArdika | nimaMtraNa che..... " 'tArAbahena 2. zAha ke.pI. zAha saMyojaka, nirubahena esa. zAha maMtrIo Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J prabuddha jIvana tA. 16-3-1990 pigameliana 1 pravINacaMdra jI. rUpArela ApaNA suzikSita sAhityarasikomAM tathA savizeSa (virATa ageIna vana A manovarinAM to sau nATayarasikomAM vizvavikhyAta, samartha aMgrejI udAharaNa che. nATayalekhaka barnArDa zonuM nAma suparicita che. enAM mAnavamana kyAreka sarvasAdhAraNa rAhe cAlavAne nATakomAM atyaMta lokapriya nIvaDeluM ne saphaLatApUrvaka badale, thoDuM phaMTAIne jude ja mArge vaLavAnI vRttine aneka prayogo karI cUkeluM nATaka te 'pigameliana ! anusare che. manocikitsako pAse ghaNIvAra evA loko A vicakSaNa nATayakAre enA nATaka mATe AvuM - sarjako AvatA hoya che je emanAM sarjana joDe nAma zA mATe pasaMda karyuM haze ? A nAmano artha che utkaTa premamAM paDe che ne e sarjana sajIva hoya, evuM che ? zo hoI zake ? mana-manAvIne enI joDe varatatA hoya che. . Ama to A pigameliana, grIka paurANika manovijJAnanI paribhASAmAM AvA abhigamavALI kathAonuM eka pAtra che. vRtti, pelAM 'pigameliananA abhigamane anusarIne che e eka zilpI hato. eNe hAthIdAMtamAMthI, eka 'pigamelianijhama nAme oLakhAya che. - - mugdhakara navayauvanAnI suMdara mUrti kaMDArI hatI ! evI manovijJAna anusAra A pigamelianijhamano sa-rasa, evI adbhuta ke ene joI e pote ja enA kaMIka Achero khyAla A rIte ApI zakAya. A eka premamAM paDI gayo. - DUbI gayo. . prakArano alabatta, asAdhAraNa, sUkSma jAtIya unmeSa paNa A to mUrti -nirjIva ! e jIvaMta na thAya ? che, jemAM puruSa potAnI preyasIne, vAstavamAM e hoya A mUrtinA premamAM jhUrI rahelA A premIe devI te karatAM khUba ja UMce-Adarza sthAne prasthApita kare vinasane, A mUrtimAM prANa pUravA AratabharI prArthanA che. eka rIte e strI, AvA puruSanI ArAdhyA banI karI. devIe enI UMDI Arajhu AvakArI-svIkArIne rahe che. kahyuM- 'tathAstu!' ! Avo puruSa premamAM paDe che tyAre, vAstavamAM e - ne mUrtimAM prANano saMcAra thayo ! praNayamasta pelI strInA premamAM nathI hoto, paNa potAnA premI ene paraNI gayo. bhAvajagatanI Adarza (strI) kalpanAmUrtinuM temAM - zonA A nATakamAM eka aNaghaDa, asaMskArI, AropaNa karIne, e kalpanAmUrtinA - potAnA e ' azikSita chokarI che. bhASAzAstranA eka prophesara mAnasika sarjananA : premamAM ja magna raheto hoya che. sudIrdha saMniSTha parizramane aMte e chokarIne sughaDa, pelI strI to hakIkatamAM chAyA rUpa ja banI rahe che. saMskArI, suzikSita, adyatana ne ucca varganA samAjamAM (manovijJAnane lagatI AmAMnI vigato haratIpharatI gauravAnvita mahilA banAvI de che ! phreka keprio tathA DonAlDa brenaranA pustakane . ne pachI pote ja e para evA mugdha thAya che ke AdhAre noMdhI che.) : aMte samajAya che ke e enA premamAM khUba UMDe UtarI cUkayA che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanAM navAM prakAzano - ne aMte e ene paraNI paNa jAya che, evuM prabuddha jIvananA taMtrI tarIke samAja, zikSaNa, sUcavAyuM che ! rAjakAraNa, sAhitya vagere viSayo para A pelA pigameliyana jevuM ja thayuM ne ! potAnA A lakhAyelA lekhono saMgraha sarjana mATe utkaTa AtmIyatA anubhavavI ne e jIvananuM anivArya aMga bane evI jhaMkhanA jAgavI ! sAMprata sahaciMtana ' zo e eTale ja enA A nATaka mATe e grIka (bhAga-12-3). pAtranuM nAma pasaMda karyuM che. lekhaka: Do. ramaNalAla cI. zAha - vizvavikhyAta saMgIta-nATaka ne pachI te parathI | kiMmata rU. 25-00 (dareka bhAganI) banelI philma 'mAya phera leDI mULa A nATaka parathI ja, - prakAzaka :racAyAM che. gujarAtI nATaka ane philma 'saMtu raMgIlI zrI muMbaI jaina yuvaka rasaMdha | tathA marAThI nATaka 'phalANI paNa A ja nATakanAM 385, saradAra vallabhabhAi paTela mArga, rUpAMtaro che. varSo pahelAM rajU thayelI hiMdI philma rasadhArA ko opa. sosAyaTI, bIje mALe, "nIlI' paNa A ja nATakanuM rUpAMtara hatI. AvA vastu (plaoNTa)vALI kathAo ApaNe tyAM paNa vanitA vizrAma sAme, muMbai-400 004. : racAI che. varSo pahelAM AvelI nyu thiyeTarsanI philma phona : 350299. , 'lagana'nI kathA ke daseka varSa para prakaTa thayelI zrI nioMdha: saMdhanA sabhyone mATe dareka bhAganI kiMmata rUpiyA vIsa. nemacaMda gAlAnI dhArAvAhI navalakathA 'sarajatanA zrApa' : maMtrIo ja thiyeTaramAM paNa gAlonI , daseka Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 prabhu jIvana anusarjakonuM upakAraka vyakitatva - pannAlAla 2. zAha bhASA vijJAnanA adhyApananI zailI viSe eka sarasa prasaMga che. bhASA vijJAnanA a manaadhyApananI vAta Ave eTale ApaNA nAkanuM TeravuM caDI jAya. zikSita vargamAM paNa e aMge bhrAmaka mAnyatA : bhASA vijJAna eTale vyAkaraNanI kaDAkUTa, e mAtra vyAkaraNa nathI. dhvani ane uccAraNathI. mAMDIne enA bhaugolika paTA ane bolI Adino e vaijJAnika abhyAsa che. anusnAtaka kakSAe A viSayanuM adhyApana karAvatA be prAdhyApakonI adhyApana-rIti ane zailInA bhedanI eka rasika vAta che. bhASA vijJAnanA eka prAdhyApaka asAdhAraNa vidvAna, skaoNlara ane saMzodhaka. emanA jevA A viSayanA UMDA abhyAsI bahu ja ochA jovA maLe evI emanI AMtararASTrIya kakSAe gaNanA. anusnAtaka kakSAe A viSayanuM teo adhyApana karAve, jevA ke adhyayanazIla ane potAnA viSayamAM pAraMgata evA e adhyApanamAM niSNAta nahIM. siddhAMta samajAvavAmAM vyAkhyAtA tarIke teo nIvaDelA nahIM evo emane mahAvaro nahIM. eTale siddhAMtanI carcA vidyArthIone zuSka lAge e svAbhAvika che, e vidyArthIone bhAgye ja sade. emane to A badhI kaDAkUTa mAthAnA du:khAvA samI jaNAya. A viSayanA bIjA eka * prAdhyApaka. teo A viSayanA jJAtA kharI. paraMtu vidvAna adhyApaka jeTalo A viSayano emano UMDo abhyAsa nahIM. emane A viSaya ane enA siddhAMto saraLatAthI, sodAharaNa samajAvavAnI kaLA hAthavagI vidyArthIone barAbara sahelAithI gaLe UtarI jAya e rIte teo adhyayana karAve. A adhyApakane kyAreka zaMkA thAya, siddhAMtanI koi aTapaTI bAbatomAM ke virodhAbhAsamAM potAnA mananuM ke vidyArthInA mananuM samAdhAna na thAya to pe'lA vidvAna prAdhyApakano saMparka sAdhe. emanI pAsethI badhuM barAbara samajI le ane e samajaNane vidyArthIvarga svIkArI le evI rasALa zailIthI ane vAstavika udAharaNothI AvI klaSTa lAgatI bAbatonuM adhyApana teo karAve. eTale A adhyApaka vidyArthIpriya. sara-sa bhaNAve evI emanI pratiSThA koi eka prasaMge keTalAka vidyArthIoe AvA vidyArthIpriya adhyApakane kahyuM: 'sara, Apa bahu sAruM bhaNAvo cho. A ja viSayanA pelA prAdhyApaka to zuM bhaNAve che e ja to amane samajAtuM nathI. pote paNa samajatA haze ke kema e paNa amAre mana eka prazna che.' vidyArthIonA AvA pratyAdhAtathI paLabhara to A adhyApaka avAka thai gayA. paNa bIjI ja kSaNe emaNe kahyuM: 'e prAdhyApaka to mArA guru che. emanA jeTalI rk 1 -:: vidvattA ane adhyayanazIlatA mArAmA nathI. mane koi bAbata samajAtI na hoya to huM emanI pAsethI samajIne tamane samajAvuM chuM. eka saMzodhaka tarIke teo AMtararASTrIya khyAti dharAve che. hA, eTaluM kharuM ke huM tamane barmAne kadAca saraLa bhASAmAM, tamane ruce evI zailImAM zIkhavuM chuM. saMzodhaka haMmeA sAruM adhyApana karAvI zake ane sAruM zIkhavatA adhyApaka sAcA saMzodhaka hoya evuM banatuM nathI. banne pratibhA eka vyakitamAM hoya to sAruM. sAcuM mUlya to sAcA saMzodhaka, skaoNlaranuM ja che. vidyArthIpriya mArA jevA prAdhyApakanuM mUlya varga pUratuM maryAdita che, jayAre varga bahAra sArAye vizvamAM saMzodhakanuM AgavuM sthAna che.' vidyArthIpriya adhyApaka mULa siddhAMtanuM vaphAdAra rahIne adhyApana karAve tyAM sudhI kazuM jokhama nathI, paraMtu vidyArthIpriya thavAnA lobhamAM mULane vaphAdAra na rahe to emAM moTuM jokhama che. * * draSTAMtakathAo, rUpakathAo ke preraNAdAyI prasaMgonuM eka sukha che. enuM arthaghaTana judA judA kSetrone anurUpa paNa thai zake. AcAryazrI jayendra trivedIe A aMge eka sarasa vAta karI che. emaNe kahyuM che : rUpakakathAo ane draSTAMtakathAo sAMbhaLanAra } vAMcanAra enI potapotAnI samajaNa ke kakSA ke tAtkAlika mana:sthiti pramANe artha laI zake che. tadanusAra uparanA prasaMganuM arthaghaTana huM eka rIte karuM. A lekha vAMcanAra kadAca ethI juduM arthaghaTana paNa kare. pe'lA vidvAna, skaoNlara ane saMzodhana karanAra prAdhyApaka jevI prathama kakSAnI vyakitao jIvananuM sarvAMgI darzana kare. e darzana parathI jIvananI tAttvika ane sAttvika bAbato sArarUpe tArave. moTe bhAge AvI vyakita aMtarmukha hoya. eTale jAheramAM enuM prarUpaNa ke nirUpaNa na kare. kadAca kare to grahaNa karanAranI kakSA eTalI UMcI na hoya to uparanA prasaMgamAM rajU karela vidyArthIonA pratyAghAta jevo pratyAghAta janasamuhano Ave. lokapriya zailImAM upadezaka, lekhaka, sarjaka ke adhikArI vyakita enI rajUAta evI sarasa rIte kare ke e haiyA soMsaravI UtarI jAya. emanI rajUAta paNa mULane vaphAdAra hoya. A bAbata jIvananA dareka kSetrane lAgu pADI zakAya eTalI sakSama che. parivartana pAmatA jIvana ane samAjane anurUpa enuM arthaghaTana karI zakAya, mahApuruSonI tattva-sattvazIla bAbatonA mULatAne badale mAtra cokaThAMne vaLagI rahevAthI parivartana pAmatA jIvanamAM e baMdhabesatI lAgatI nathI. gAMdhIjInA siddhAMtonuM avamUlyana karavAmAM A rIte ApaNo phALo nAnosUno nathI. 7 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha jIvana tA. 16-3-1990 = kayAMka kahyAnuM smaraNa che. enuM parizIlana karyuM che. rAjanIti ke anya kSetre AcArya rajanIze kyAMka kahyAnuM smaraNa che : jagatanA prathama paMkitanA mahApuruSo itihAsamAM sthAna pAmA nathI. itihAsaprasiddha mahApuruSa to kALanA gartamAM vilIna thayelA tatvaciMtakonuM anusarjana che. emanuM vyakitatva jagatane upakAraka nIvaDayuM che. eTalA mATe ke jagatanA ciMtakonA ciMtananA ciMtana vyApArane vaphAdAra rahIne AvA anu-sarjakoe enuM sAcuM arthaghaTana karyuM che. kyAMya lokapriyatAne vaza, kIrti ane lokeSaNAne vaza, paristhitine anurUpa mULathI tadana 'virodhI evuM paNa arthaghaTana karyuM nathI. mULa siddhAMtone saMjogAnusAra samajAvI ene puSTi ApI che, enuM parizIlana karyuM che. ' jIvana, dharma, samAja ane rAjanIti ke anya kSetre vartamAna samayamAM pAMgareluM netRtva A badhI bAbatonuM parivartana pAmatA rahelA saMjogone anurUpa arthaghaTana kare che to kharuM, paraMtu emAM mULane vaphAdAra rahevAnuM tattva keTaluM ? samUhane e dizAmAM vALavAnI gaMjAyaza., keTalI ? lokapriyatAne bhoge evuM karavAnI taiyArI dara keTalI ? e savA lAkha suvarNa mudrAno prazna che. te . muni sevA AzramanI mulAkAta * , 2 ahevAla : cImanalAla kalAdhara thI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA gata paryuSaNa parva daramiyAna vaDodarA jillAnA vAghoDiyA tAlukAnA goreja gAme cAlatA muni . sevA Azramane sApa karavA mATe saMdha dvArA apIla karavAmAM AvI hatI. jenA pratibhAvarUpe pAMca lAkha rUpiyAnI rakama noMdhAi hatI. 'saMdhanI paraMparA anusAra dAtAo ane samitinA sabhyo A saMsthAnI mulAkAta laI zake e hetuthI saMgha dvarA muni sevA AzramanI mulAkAtano eka kAryakrama ravivAra, tA. jethI mArca, . 190nA roja yojavAmAM Avyo hato. - zanivAra, tA. 3jI mArcanA rAtrInA nevuM jeTalA bhAI baheno muMbaIthI vaDodarA ekasapresa Trena dvarA ravivAre savAre vaDodarA pahoMcI gayA hatA. vaDodarAthI prathama zramamaMdiranI mulAkAta laI tyAthI basa dvArA goraja mukAme muni sevA AzramamAM sau AvI pahoMcyA hatA. muni sevA AzramanA sUtradhAra bahenI anubahena Thakakare ane anya AzramavAsIoe saunuM bhAvabhInuM svAgata karyuM hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke AzramanI sthApanAne Aje dasa varSa tharyA ane Ajano divasa AzramanI sthApanAno divasa che. be mahinA pahelA mu. ramaNabhAIe jayAre cothI mArcanI tArIkha mulAkAta mATe lakhI tyAre amane AnaMda thayo ke kevo sarasa yogAnuyoga che ke AzramanA sthApanA dine tame badha arthI padhAravAnA cho ATalI moTI saMkhyAmAM haju koI saMsthAe AzramanI mulAkAta lIdhI nathI. prAkRtika sauMdaryathI sabhara muni sevA AzramanI svacchatA ane vAvasthA joIne saue prasannatA anubhavI hatI. ahIM cAlatA vividha sevAkAryamAM maMdabuddhinI bahenonI saMbhALanuM kArya joIne sau prabhAvita thayA hatA. A vistAranA AdivAsI bALakone apAtuM zikSaNa ane saMskAra temaja barAna mukitanI Azrama dvArA calAvAnI jhuMbezanI vAta jANI saune AnaMda thayo hato. ahIMnI nAnakaDI hospiTala, gAlIcAvaNATandra, hAthazALa, temaja AdivAsI bALakonI saMbhALa ane zikSaNa mATenA chAtrAlayanuM kArya joIne sau prasanna thayA hatA. gujarAtanA jaMgala jevA pachAta vistAramAM naMdavadana samI A saMsthAne vikasAvavAmAM sevAmUrti anubahenane kevI kevI muklI ono sAmano karavo paDayo hato ane tema chana maunI bAbAnA AzIrvAdathI A sevAkAryanI pravRttione kevo vega maLyo hato tenI vigato jANavA maLI hatI. A prasaMge AzramavAsI nAnAM nAnAM bALakoe suMdara sAMskRtika kAryakrama rajU karyo hato. jaina yuvaka saMghanA pramukha De. ramaNalAla sI. zAhe A prasaMge jaNAvyuM hatuM ke gAMdhIjInA grAma svarAjayanI bhAvanA anubahena jevI sevA parAyaNa vyakita ane temanI AvI utkRSTa saMsthAo dvArA ja sAkAra karI zakAya. dezanI AjhAdI pachI gAmaDAMno jeTalo vikAsa thavo joIe teTalo thayo nathI anubahenanA paricayamAM AvatAM ja emanAmAM rahelA vAtsalyano anubhava ghAya. anubahene ahIM eka mizanarI pAdarIne zaramAve evuM jabarajasta kAma ekalA hAthe karyuM che. A kAmamAM emanI zraddhanuM baLa raheluM che. anubahene ekale hAthe je kAma karyuM che te ja parathI strIzakita keTaluM prabaLa kArya karI zake che tenI pratIti thAya che. bhAratanuM kharuM dhana gAmaDAo che. anubahena varI cAlatA ' AvA sarasa sevAkAryomAM sahabhAgI thavAnuM jaina yuvaka saMdhane , sadbhAgya prApta thayuM che teno kharekhara AnaMda che. " 'saMghanA maMtrI zrI nibahena esa. zAhe kahyuM hatuM ke zaherI saMskRtithI dUra AvelI A saMsthA kharekhara bhAratIya saMskRtinuM : sAcuM darzana karAve che. A saMsthAne jeTalI sahAya karIe teTalI ochI che. saMghanI samitinA sabhya zrI uSAbahena mahetAe jaNAvyuM hatuM ke ahIMnI pravRttio joIne gadagadIta thaI gaI chuM.. anubahene je prema, vAtsalya ane sadbhAvathI ahiM zUnyamathI sarjana karI batAvyuM che te kharekhara preraNA Ape tevI ghaTanA che. emanA para saMtonI ane prabhunI kRpA che. ane tethI ja AvuM suMdara zrama ahIM thai rahyuM che. A prasaMge zrI narendrabhAI bhAu, zrI saMtalAla narasiMhapurA, zrI baMsarIbahena pArekha vageree prAsaMgika udbodhano karyA hatA. te AzramanI mulAkAte AvelA saMdhanA sau sabhyone evo sarasa bhAva thayo hato ke ApaNI mulAkAtanI yAdagIrImAM ApaNe kaMIka karavuM ? '' joIe. e mATe badhAe maLI Azrama mATe rUpiyA paMdara hajAra ! premanA pratIka tarIke noMdhAvyA hatA. vaDodarA khAte sau mahemAnone anAdi mATenI, cAhe . nAstAnI temaja basa dvArA badhAne goraja laI javAnI vyavasthAnI.... javAbadArI saMghanI samitinA sabhya zrI mattalAla bhIkhAcaMda zAhe ' tathA temanA putrI caMdrikAbahena tathA jamA. zrI yogezabhAI zAhe . " saMbhALI hatI ane teoe A badhI vavasthA khUba ja suMdara rIte karI hatI. jethI saune saMtoSa thayo hato. , muni sevA AzramanI mulAkAta laIne pI sabhyo vaDodarAthI muMbaI pAchA pharyA paraMtu saunA dilamAM gojanI A saMsthA ane sevAmUrti anubahena ThakakaranuM sthAna kAyama prasthApita thaI gayuM hatuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 prabuddha jIvana te mAnavajAtimAM samAjano udabhava salAvavA kai zAhano tyAM ekabIra anukULa stha 2. ke. pI. zAha (jAmanagara) mAnava jAtimAM mAnava-samAjano uddabhava kayAre ane pedA karatAM thayA hazeAma khetInuM bIja A kevI rIte thayo teno jayAre vicAra karIe tyAre pahelAM anubhavamAM ropAyeluM che. eTale mANasa zarIranI ' to jagata ane jIvasRSTino vicAra karavAno rahe che. prAthamika jarUrIyAta bhUkha ane tarasa saMtoSavAnA jagata Adi-anAdi kaho ke IzvaranA kRti agara prayAsamAM pharatAM pharatAM bhayano mAryo bhegA pharatAM lIlA ho paNa najara samakSa jagata ane jIvasRSTinI zIkhyo haze ane bhegA karavAnA anubhavo uparathI te hastIno eka hakIkata tarIke svIkAra karIne AgaLa kamAya sthAyI agara sthira thatAM zIkhyo haze. ane cAlIe to jIvasRSTimAM mAnavajAtino samAveza thaI sthira thayA bAda samUha jIvananA judA judA anuMbhavo jAya che. mAnavajAtinI hastIno svIkAra eka hakIkata .. - uparathI phaLaphaLAdi jamInamAMthI pedA karIne peTa bharato tarIke ryA pachI AdivAsIonI upalabdha ane thayo haze. ema mAnavuM vAstavika hakIkata samAna atyAranA temanA jIvananI raheNIkaraNInI hakIkata parathI ' gaNAya zAstavika kalpanA ema thaI zake ke mAnava zarIranAM mAnavajIvananI Avazyaka ane anivArya jarUriyAta ) mULabhUta lakSaNo bhUkha ane tarasa rahyAM che. ane mAnava haMmezAM kaMIka navI zodhanA mULamAM paDelI hoya che.' svabhAvanAM mULabhUta lakSaNo bhaya ane prIti rahyAM che. mANaso nAnA moTA samUhamAM kyAMka anukULa sthaLe. pahelA to mANasa bhUkhyo thAya tyAre peTa bharavA sthira thayA haze. to tyAM ekabIjA vacce 'vyavahAra ": , mATe kAMIka zodhato rahyo haze. ane peTa pUryA pachI calAvavA kaMI bolI bolatA haze. ane TADha taDakAthI tarasa chIpAvavA talasato rahyo haze. te mATe bacavA mATe koIka rIte rAta-divasa jIvana gujAratA.. nadI-nALAnI satata zodha karavA e bhaTakato rahyo haze. ho ho ho.. '' , ' '' ' ane nadInALAmAMthI pANI pIto haze. Ama bhUkha ane A samUha jIvanamAM ApasamAM ekabIjA ane samUha tarasa chIpAvavA jaMgala-DIo ke pahADomAM bhaTakatAM vacce vyavahAramAM pahelAM to izArAthI ane pachI bhaTakatAM kyAreka rAnI pazuono bheTo paNa thai jato ApoApa arthavAhI svara-vyaMjanavALI bhASAthI ''. haze. tyAre tenAthI bacavA mATe satata prayatnazIla rahyoprAthamika vyavahAra calAvatA vyavahAra jema jema vadhato haze. ane tenAmAM buddhi to sUtelI paDI haze. tene rahyo haze tema bhASAkoza vadhato gayo haze ema mAnavuM sarANe caDAvI potAno bacAva karavA prayatnazIla raheto vAstavika gaNAya. samUha jIvanamAM sthira thatAM mANaso . haze. pote ekalo pahoMcI vaLI zake tema nahi lAgyuM koi , jhADa-vADanI othe paDayA rahetA ' haze.' agara . ' hoya tyAre sarakhI prakRtivALA samUha sAthe pharato thayo UbhI thatI jarUriyAta pUrI karavA buddhipUrvaka kAMIka jhADa haze. jethI rAnI pazuono sAmano karI zake ane pAnanI otha-ADasa ke DhAMkaNa UbhuM karI rahetA thayA potAnI jAtane bacAvI zake. saMbhava che ke sAthe pharatA haze ane sakhata ThaMDIthI bacavA cakamakavALA be paththaro , baso cAraso mANasono samUha eka sAthe koIpaNa rAnI ghasIne agninA taNakhAthI jhADanAM sUkAM pAna saLagAvI pazu upara jhaDanA jADA vaLakhAnAM dhokA banAvI tApaNuM karI rahetA haze. jayAre Avazyaka jarUriyAta hallo kare to pazuothI bacAva thaI zake ane e rIte UbhI thatI rahI haze tyAre buddhi sarANe caDAvI TADha mAnava potAnuM peTa bharano ane tarasa chIpAvato jIvana taDakAthI bacavA jhADanI chAlathI aMga DhAMkatA thayA haze vItAvato haze. eTale mANasa samUhamAM pharato raheto ane bIjI jarUriyAta pUrI karavA prayatnazIla rahetA thayo haze ane rAtavAso karavo paDato haze tyAre haze ema mAnavuM vAstavika gaNAya. nadInALAnA kinAre pharato rahyo haze. A prakAranA samuhajIvanamAM - saha-jIvananuM bIja A rIte mAnava samUhamAM bhUkha ane tarasa ropAyela jaNAya che. kAraNa samUhamAM pharavAnuM ane kyAMya - chIpAvavAM samUhamAM rahetAM rahetAM ane pravAsa karatAM sthiravAsa karavAnuM thayuM haze tyAre puruSo ane strIo karatAM kayAreka khINa ke pahADa caDavA jevI jagyA AvI - ekabIjA ADedhaDa jema jene phAve tema sAthe ke ekalA haze. jayAM pANI maLe tema nahi lAgyuM hoya tyAre koi rahetA haze. puA strImAM prIti to paDelI ja che. nadInA kinAre vizALa anukULa jagyAmAM sthAyI thavA eTale prIti pAtra sAthe rahevAnuM pasaMda karatA haze. vicAryuM haze. ane tyAM sthira thayo haze. A samUhamAM eTale sahajIvanamAM prIti pAtra mATe puruSonI prakRti rahevAnuM je koine nahIM phAvatuM hoya te cAlyA jatA haze Akramaka hoIne kyAreka mAnava sahaja nabaLAIne kAraNe ane navA AvatA rahetA haze. ekabIjA vacce matabhedane kAraNe manabheda rahetA haze to A samUha jIvanamAM judA judA mANasone juda judA kyAreka mArAmArI paNa thatI haze. Ama banavuM mAnava.. anubhava thatAM rahetAM haze ane peTa bharavA mATe satata sahaja che. kAMIkane kAMIkanI zodhamAM rahetAM rahetAM samUhamAMthI samUhajIvanamAM lAMbA samaye AvI aMdhAdhuMdhIthI A koie comAsAmAM phaLaphaLAdi jamInamAM nAkhyA haze. prazna eka moTI samasyA ke koyaDo banI gayo haze.. : temAMthI choDa UbhA thayA haze ane temAMthI navAM phaLa ane samUhajIvanane pAyAmAMthI hacamacAvI veravikhera , maLatAM thayAM haze. A rIte jamInamAMthI cIja-vastuo karI nAMkhe tevuM svarUpa paNa dhAraNa karato thayo haze. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-3-1990 hakakanI meLavelI cIja koie levAya ja nahi, e gunho gaNavAmAM Avyo haze ane bIjAnA hakkanu levAya ja nahi e nAyabaddha niyamanA custa pAlanane nIti kahevAmAM AvI haze. A rIte samUhajIvanamAMthI sahajIvana UbhuM thayuM haze. sahajIvanamAMthI kuTuMba jIvana UbhuM thayuM haze. samUhajIvana ane sahajIvana buddhipUrvakanA nAyabaddha niyamo ane tenA pAlanathI vadhu ane vadhu vyavasthita thatuM rahyuM haze. A niyama nyAya ane nItinA pAyA upara samUhajIvana ane sahajIvanano vikAsa thato rahyo haze. A vikasita samUha ke sahajIvanamAM mAnava samAjanA bIja ropAyelAM che. tenA para jema jema mAnava vivekabuddhinI varSA thatI rahI haze tema tema samAjano vikAsa thato rahyo haze ema mAnavuM vAstavika hakIkata gaNAya. A nyAyabaddha niyamo ane nItinA custa pAlanane samAjamAM sadAcAra gayo che ane A sadAcAranA pAyAmAM samAja jIvananuM bIja ropAyela che. mAnava samAjanA vikAsanI prakriyA ane pragatino itihAsa jANavA mATe to ApaNe samAjazAstrIonA aneka graMtho jovA rahyA. 0. mahAvIra vaMdanAno kAryakrama ane vakhate samUhamAMthI koI buddhizALI be-cAra DAhyA mANaso A samasyAno upAya zodhavA mathatA rahyA haze je daramyAna eka vicAra Avyo haze ke ApaNe kAMIka evuM baMdhana karIe ke jethI A jhagaDanuM kAraNa TaLe. AnA ghaNA ghaNA upAyo vicAryA pachI eka mAtra kAmayAba upAya e sUjhayo haze ke pratyeka puruSe . potAnA prItipAtra eka ja strI sAthe rahevu A , baMdhanane niyamanuM svarUpa ApavAmAM ApyuM haze ane samUhajIvanamAM pahelo A niyama Avyo haze. khuba vicAraNA thaI te daramyAna carcAmAM koIe ema paNa sUcavyuM haze ke ekane badale be strIo sAthe rahevAnI , chUTa ApIe to zuM vAMdho che? to pachI kayAMya takarAra ka thavAno saMbhava ja nahi rahe. A sUcananA javAbamAM | | eka pIDha strI je samUhajIvanamAM mAtA samAna lekhAtI hatI teNe sakhta virodha darzAvI saheje tuM ja haze ke : 'strIone pUcho to kharA ke eka puruSa sAthe be strI o rahevA mAMge che? be strIo sAthe rahevAnI vAta to ekapakSIya che. temAM kayAMya nyAya jevuM nathI. vaLI - te strI-sahaja paNa nathI. e to sahajIvanamAM moTA - khaTarAganuM kAraNa banI jAya. ' vaLI eka DAhyA vayovRddha puSe be strI aMge to evo jaDabAtoDa javAba Apyo ke tema karavAthI to mAnava sahaja ghaNAM upadravo ubhA thAya. te paikI prathama to ApaNe e vicAravuM joie ke game tyA samUhamAM juo to lagabhaga jeTalI ja saMkhyAmAM strIo che. thoDI vadhu ke ochI saMkhyA hoya, paNa eka pusma be strIo sAthe rahe to bAkI rahI jAya temane pAchuM takarAra ke mArAmArI karavAnuM kharekhara kAraNa rahe. eTale badhuM sarakhuM jIvana maLI jAya eTalA mATe pratyeka puruSe eka ja strI sAthe rahevuM joie. A sarakhuM jIvana maLavAnA vicAramAM nyAya samAyelo che. eTale sahajIvanamAM nyAya Avyo. pahelAM niyama ane 'pachI' nyAya A rIte samUhajIvanamAM AvyA haze ema mAnI zakAya ane vadhu vyavasthita samUhajIvana karavAnA prayAsomAM buddhizALIo nyAya baddha bIjA niyamo karI samUhajIvana vadhu zaMtibharyuM ane sukhI banAvavA prayAsa 'karatA rahayA haze. jema ke jamInamAMthI pedA karavA mATe azakta ke bALako sivAya saue sAthe eka sarakho - parizrama karavAno niyama karyo haze. ane je kaMI upaja Ave te nyAyapUrvaka sarakhe bhAge vaheMcI levA niyama 'karyo haze. Ama samUha jIvana vadhu ane vadhu vyavasthita karavA mATe nAyaba niyamo thatAM rahyA haze ane A 'niyamonA pAlana mATe Agraha paNa rakhAto haze. niyamano bhaMga na kare tene mATe kaMIka vyavasthA paNa buddhipUrvaka goThavI haze. bhaMga karanArane kAMika zikSA paNa karavAnI jogavAI thaI haze. ' * A samUhajIvana vadhu vyavasthita thavAnI prakriyA daramyAna mAnavasahaja pahelI kasUra e thaI haze ke jamInamAMthI pedA karavA mATe eka sarakho parizrama karyA pachI pariNAme je kAMI kuLaphaLAdinI upaja thai ne sarakhe bhAge vaheMcI dIdhA pachI koie bIjAne maLela cIja tenuM dhyAna nahi hoya tyAre laI lIdhI haze. tyAre A niyamabhaMga moTo gaNAyo haze. kAraNa bIjAnA 1 saMdhanA sabhyonuM vArSika snehamilana Adhika sahayoga : zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA , saMghanA sabhyo mATe mahAvIra vaMdanAnA kAryakrama sAthe vArSika snehamilana ravivAra, tA. 15mI eprila, 1990nA roja nIce pramANe yojavAmAM AvyuM che : | 1 mahAvIra vaMdanA - bhakita saMgIta | rajUAta : zrI rAjendra jhaverI, zrImatI tRmi chAyA ane kalAvRnda samaya : savAranA 10-30 thI 12-00 0 buphe bhojana : baporanA 12-15 kalAke T sthaLa : biralA kriIDA kendra, copATI, muMbai-400 007. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha saMyojaka , nirubahena esa. zAha maMtrIo - agatyanI noMdha : (1) A vArSika sneha milanano kAryakrama phakata saMghanA sabhyo mATe ja che. (2) pratyeka sabhyane phakata eka ja pravezakArDa ApavAmAM Avaze. (3) moDAmAM moDuM tA. 6-4-1990nA sAMjanA pAMca) vAgyA sudhImAM sneha milana aMgenuM pravezakArDa saMghanA kAryAlayamAMthI meLavI levuM. (4) biralA daDA kendranA sabhAgRhamAM sITanI saMkhyAnI maryAdA hovAthI vahelA te pahelAMnA dhoraNe pravezakArDa ApavAmAM Avaze. ' Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 prabuddha jIvana saMpUrNa bhaMgImukti kyAre thaze? ' jayAbahena zAha bhagImuktinA praznanI carcA karatA eka sajajana evA bhaMgI mukti kAryane gAMdhI zatAbdImAM agrImatA . kahe, tamane zuM thayuM che? gAMdhI zatAbdI varSamAM ApaNe na maLI je ucIta ja hatuM paNa ApaNA loko prAraMbhe bhaMgI mukitanA kAryane agrImatA ApelI ne have to zUrA hoya che pachI DhIlA paDI jAya che. ApaNA e badhuM patI gayuM chatAM tamArA jevA loko e vAtane zaheronI racanA paNa evI che ke e kAma kaThaNa hatuM ne pharI pharIne uthalAve che, tamane bIjuM koI vadhu upayogI che paNa jayArathI sulabha vaijJAnika jAjarUnI zodha thaI kArya kema najare catuM nathI tenuM ja mane Azcarya thAya tyAra pachI e kAma pramANamAM saheluM banI zakayuM che. 'ApaNe jo kharekhara aspRzyatA nivAraNamAM * eka rIte joie to A mitranI vAta sAcI mAnatA hoIe, mAnavIya gauravanI abhilASA sevatA che. gAMdhI zatAbdI varSamAM e prazna "yuddhanA dhoraNe hoie, te bAbatamAM prAmANika hoie to DabA jAjarU hAtha dharAyelo kharo ane gujarAta sarakAra temaja eka divase paNa na calAvI levAya. DabA jAjarUnA gujarAta harijana sevaka saMghanA karmaTha sevaka zrI parivartanamAM thoDI muzkelIo che paNa evuM hoya to e IzvarabhAI paTelanA puruSArthathI sArI evI majala saphAI korya enA vAparanArAone mAthe nAkhavuM joIe kapAi gai. ema kahI zakAya ke gujarAta e bAbatamAM bIjAne mAthe haragIjha nahi, paraMtu e paNa banI zakatuM AgaLa che, mArgadarzaka che. nathI. ' paNa e sanmitra pAse dezanuM bIjuM citra : dezabharamAM mAthe meluM upADavA upara pratibaMdha to pUchyuM tyAre teo Arya cakita thaI gayA. meM temane mUkAyo che. paNa vaikalpika vyavasthAnA abhAve AvuM puchyuM ke dezamAM haju keTalA DabA jAjarUo kAma karanArAonI jarUra to paDe ja che ane e kAma astitvamAM haze? temanI pAse AMkaDA na hatA paNa meM koNa kare? mAtra bhaMgI komamAM janmelA lokone mAthe emane samajAvyuM ke gujarAta e bhArata nathI. bhAratamAM ApaNe e kAma nAkhI dIdhuM che ne bhaMgI loko varSothI Aje paNa 90 lAkha DabA jAjarUo che. dezanA e kArya karatAM AvyA che tethI temane temAM chocha ke pATanagara dilhImAM pAMca lAkha jeTalA DabA jAjarUo sUga nathI paNa e to evuM ja banavAnuM ane rahevAnuM. che ne maLa saphAInA kArya sAthe cha lAkha jeTalA mAnavo gulAmonI nAbudI gulAmo dvArA nathI thaI. tenI saMkaLAyelA che. ATalI hakIkata jANyA pachI tamane nAbudI anya varganA liMkana jevA gorA lokoe karI lAgaze ke keTaluM badhuM kAma haju bAkI che, paNa ApaNane che, tethI bhaMgI mukitanuM kArya paNa anya varge karavAnuM potAne A prazna sAthe eTalI nisbata nathI tethI che paNa tenAmAM eTalI saMvedanazIlatA nathI tethI evuM ApaNane badhuM sAruM ja lAge che. badhuM cAlatuM rahayuM che ane gAMdhI temaja liMkana jevo - e mitra thoDA lajavAI gayA; mane kahe amane bIjo muktidhatA nahi nIkaLe tyAM sudhI kadAca e AvI badhI kayAMthI khabara hoya? cAluM raheze tevuM Aje to lAge che. , kahevAya che ke, vizvamAM pachAta gaNAya tevA gAMdhI zatAbdIne paNa vIsa varSanA vahANAM vAI paccIsa jeTalA dezomAM DabA jAjarU prathA cAlu che. gayA pachI paNa 90 lAkha jAjarUonI hastI hoya to temAM bhArata prathama naMbare che. bhAratanA traNa hajAra kone zuM kahevuM? uparAMtanA nagaromAMthI mAtra 217 nagaromAM ja bhaMgI * sarakAro kaheze ke eTalA paisA nathI. paisA kema mukti thaI che paraMtu bhArata sivAyanA anya dezomAM nathI? sarakArI karmacArIonA pagAra vadhArAmAM A kArya karanArAone aspRzya gaNavAmAM AvatA karoDo-karoDo rUpiyA kalamanAM eka ghode phAjala pADI nathI. A eka moTo dharakhama taphAvata che. varNAzramanI zakAya che to bhaMgI mukita mATe nANAM nathI evuM koI A kAlimAyukata phalazruti che. kahe to tenuM koNa mAnaze? dilhImAM pAMca lAkha meM emane kahayuM, AmAM tamAro doSa kADhe to e jAjarUo che tenI nAbudI eziyADa pAchaLa thayela zuM? tamane to ATaluM ye lAge che bAkInAne to A kharcanI sADInI eka eka kora jeTalI rakamamAMthI paNa pramba tadana gauNa lAge che. A to sAruM thajo gAMdhI thai zakI hota. 100 karoDa rUpiyAmAM dilhInA pAMca bApunuM nahi to bhaMgI lokonuM zuM thAta? gAMdhIjIne lAkha DabA jAjarUonI nAbudI thaI zake. 90 lAkha bhaMgI lokonI paristhiti joine jabbara AMcako jAjarUonA parivartana mATe 1800 karoDanI jarUra paDe. lAgyo hato. teo jyAre dakSiNa AphrikAmAM hatA eka jAjarUnA parivartana mATe be hajAranuM kharca tyArathI temanA paDaLa khulI gayelA tyAM paNa kamoDa aMdAjeluM che. bIjA koipaNa mahatvanA kArya karatA A pati hatI. gAMdhIjIe kasturabAne mahemAnonuM kamoDa sauthI vadhu mahatvanuM, mAnava gauravanI punaH pratiSThA sApha karavAnuM jaNAveluM tyAre kasturabA to nArAja karanAra A kAma che. lokazAhImAM to vizeze. pAyAnI thayelA paNa tyAra pachI bA bApue AzramamAM jAjarU samAnatA vinA kAyadAthI prasthApita samAnatA saphAInuM kAma potAnI jAtathI ja zarU karI dIdhuM. vAstavamAM bahu arthapUrNa banI zakatI nathI e na potAnuM meluM bIjA sApha kare e vastu bApune * bhUlAvuM joie. A praznamAM tejI Ave te mATe amAnavIya lAgatI hatI ane tethI ja bApune priya saMvedanAyukata zaMkha koNa phakaze? koNa satyAgraha karIne nI vAta jAti che. tamAre ja karyuM che Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana, tA. 16-3-1990 paNa sarakAra temaja nagarapAlikAonA kuMbhakarNonI uMdha harAma karaze? zuM thaze te kahevuM kaNa che. Aje to DabA jAjarU vAparanArAonA manamAM nathI koI jAtano saMkoca, zarama ke gunAbhAva. sAmI bAjue bhaMgIvargamAM nathI temAMthI chUTavAnI tamannA. tethI A kArya mATe pArakI chaThThInA jAgatalane zodhavA paDe tevuM thayuM che. ' ekavAra eka kALanA Ayojana paMcanA adhyakSa pro. gADagIla sAheba sAthe A prasma aMgenI carcA thayelI tyAre zrI morArajIbhAie kaheluM ke sarakAranI A pharaja che. AMkaDAnI IndrajALa sAthe ene saMbaMdha nathI, ema chatAM huM kahuM chuM ke ekavAra bhaMgI bhAio jAhera karI de ke ame have pachI AvuM halakuM kAma nahi karIe. Ama thaze to ja samAja temaja sarakAro dhrujI uze. vAta sAcI paNa bhaMgI bhAiomAM evI jAgRtino abhAva che. alabatta tenI yuvAna peDhIne A kAma gamatuM nathI e sAru cihana che. " vAtano sAra e che ke game te bhoge paNa dezamAM saMpUrNa bhaMgI mukita vahelI take thavI joie. tene pIvAnuM cokhkhuM pANI purU pADavAnI rAjayonI prAthamika pharaja karatA paNa uccatama agrImatA ApavI joIe. A vAtane Ayojana paMcanA adhyakSa zrI vI.pI.sIMdhajI temaja upAdhyakSa zrI hegaDenA kAna sudhI koNa pahoMcADaze? zrI vI.pI.sIMdhanA nikaTatama gaNAtA sarvodaya netA zrI rAmamUrti A kAryane agrImatA ApavAnI vAta temane samajAvI zake to ghaNuM sAruM thAya, nahi to AvA mAnavIya pramanuM nirAkaraNa karavAmAM bIjA aneka varaso cAlyA jaze kAraNa ke A prazna Aje to nadhaNiyAtA jevo banI javA pAmyo che. ' che. sarakAro temaja bhAratIya samAja saMvedanazIlatA gumAvI beTho che ne niSphara banI gayo che tenA A eMdhANa che. AvI asahya paristhiti sahana karI lenAra, pacAvI lenAra samAjane itihAsa zuM noMdhaze te kahevuM muzkela che. ApaNe bhAratIya saMskRtinA khoTA baNaga mUkavAnuM baMdha karIe to sAruM che. - vartamAna DabA jAjarU prathA bhAratIya samAja mATe kalaMkarUpa che e nirvivAda hakIkata che. vasaMta vyAkhyAnamALA saMghanA upakrame sva. cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA carcageTa khAtenA inDiyana maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda holamAM soma, maMgaLa, budha, tA. 16, 17, 18, eprila, 1990nA roja yojavAmAM AvI che. teno savigata kAryakrama have pachI sabhyone kArDa dvArA jaNAvavAmAM Avaze. amara jarIvAlA ke.pI. zAha - subodhabhAI ema. zAha nirUbahena esa. zAha saMyojaka A maMtrIo (cUMTaNI : pRSTha - rathI cAlu) - dale che. jo te umedavAra jIte che ane pradhAna thAya che to tenA dvArA pote kharcelI rakama to kaDhAvI le che paraMtu tenI sAthe sAthe potAnA udyogane mATe potAnA vijetA umedavAra dvArA lAbha uThAvI lAyasansa, ekasAijha paramiTa vagere aneka prakAranA khoTA lAbho uThAvAya che. bhAratanA rAjakAraNa upara zrImaMta udyogapatio, vepArIo vagerenuM ADakataru varcasva AraMbhathI ja rahyA karyuM che. keTalAka bahu moTA udyogapatio to umedavAro uparAMta paNa pradhAno ane sarakArI adhikArIone paNa potAnAM aDhaLaka nANA dvArA kharIdI letA hoya che. bhAratanI lokazAhI mATe te lAMchanarUpa che. paraMtu jayAM sudhI bhAratamAM Arthika asamAnatA che, naphAkhorI che, ati kharcALa bhogavilAsa che tyAM sudhI AvAM dUSaNo jaladI nIkaLaze nahi. moTAM moTAM pralobhano sajjana mANasone paNa nIcA pADI de che. cuMTaNImAM je umedavAro cUMTAya che te badhA ja saiddhAMtika draSTie saMpUrNapaNe prajAnA sAcA pratinidhi o che ema kadAca nahi kahI zakAya. alabatta keTalAka kharekhara potAnA matavistAranA sAcA loka pratinidhi tarIke jaMgI bahumatIthI cUMTAI Ave che. keTalAka matavistAramAM jayAM judA judA traNa cArathI vadhu pakSanA umedavAro ane anya apakSa umedavAro UbhA hoya che tyA sauthI vadhu mata meLavanArane vijayI jAhera karavAmAM Ave che, paraMtu barAbara pRththakaraNa karavAmAM Ave to e mata vistAranA vIsa pacIsa TakA lokonA mata ene maLyA hoya che. eTale ke laghumatI lokonA ja e pratinidhi hoya che. je mata vistAramAM matadAna pacAsa TakA ke ethI ochuM thayuM hoya che tyAM pacAsa TakA lokonA mata paNa traNa-cAra umedavAro vacce vaheMcAI jAya che. eTale umedavAra vadhu mate jIte che. mATe te vistAranA te pratinidhi che ema sApekSa dRSTithI kahI zakAya. paraMtu jo nevuM ke so TakA matadAna thayuM hoya ane be umedavAro vacce ja mukhya spardhA hoya to vijayI umedavAra te vistAranuM vadhAre pratinidhitva dharAve che ema kahI zakAya. keTalIkavAra evuM paNa bane che ke jItavAnI zakyatA na hovA chatAM amuka umedavAranI vacce mata vaheMcAI jAya che. ane pariNAme be yogya umedavAronI vacce trIjo ja phAvI jAya che. cIMcaNImAM netrayajJa saMghanA Arthika sahayogathI vizva vAtsalya prAyogika saMghanA upakrame zrI mahAvIranagara AMtararASTrIya kendra- 5 munizrI saMtabAlajInA Azrama cacaNI (ji. thANa)mAM netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. teno udaghATanano dharyakrama nIce mujaba che. divasa : maMgaLavAra, tA. 27-3-190 samaya : savAranA agiyAra vAge - saune padhAravA vinaMtI. maMtrIo Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-1990 : : prabuddha jIvana .', ' ', lokazAhImAM cUMTaNI prathAnI A eka moTI truTi che. keTalIka saMsthAomAM ane sarakArI ke ardha sarakArI samitiomAM prepharansa voTiMganI prathA hoya che. evI prathA ja hoya to sAcA pratinidhinuM mApa barAbara nIkaLI zake. paraMtu ATalA moTA dezamAM karoDo loko jayAM azikSita che, tyAM prepharansa voTiMganI ke saimiphAinala voTiMganI prathA dAkhala karavI saraLa nathI.. cUMTaNImAM umedavArane pote lokonA hRdayamAM keTaluM sthAna meLavyuM che tenuM mApa kADhavAnI taka maLe che. guma , matadAnanI prathA mANasanA mane bhAMgI nAkhe che. pote potAnI jAtane bahu moTA ane lokapriya tarIke oLakhAvatA hoya ane pote ema mAnatA hoya evA umedavAro jayAre cUMTaNImAM lokonA hAthe kharAba rIte parAjita thAya che tyAre temanI AMkho UghaDe che. umedavAronI lokapriyatAnuM beromiTara kAyama mATe eka sarakho AMka batAvI na zake. Ajano atyaMta lokapriya umedavAra vakhata jatAM lokonI najaramAMthI UtarI paNa jAya che. eka vakhata jaMgI bahumatIthI lokoe jene jItADayo hoya tevA umedavArane bIjIvAra loko eTalA ja jorathI nIce pachADe che. pachADelA umedavArane prajA pharI kayAreka pAchI UMce paNa caDAve che. lokamata potAnI tarapheNamAM che evo kAyama vizvAsa rAkhI zakAya nahi.' lokamata haMmezAM sAco, prAmANika ane yogya umedavAranI pasaMdagI karavAvALo hoya che ema mAnavuM te paNa bhUlabharela che. lokamatane lalacAvanArI bhayasthAno ghaNo hoya che. cUMTaNInuM caka ApaNe dhArIe tenA karatAM vadhu viSama che. lokamAnasane kayAreka samudranI upamA ApavAmAM Ave che. samudra paNa kyAreka vicitra vartana kare che. ema kahevAya che ke samudra sAcA, kImatI ane bhAre ratnone nIce DUbADI rAkhe che ane halakA kacarAne potAnI sapATI upara tarato rAkhe che. loko paNa keTalIka vakhata cUMTaNI daramiyAna sAcA, prAmANika, nidhdhavALA, dharyadakSa ke kuzaLa vahIvaTakartA evA sArI lAyakAtavALA umedavArane harAvI de che. ane kacarA jevA umedavArane jItADI de che. eTale cUMTaNI e sAcI lokapriyatAno mApadaMDa che athavA sAcI, vahIvaTI kuzaLatAno mApadaMDa che. ema haMmezA kahI zakAze nahi. eTalA mATe ja keTalAka DAhyA lokasevako cUMTaNI dvArA potAnuM mApa kaDhAvavAnI ceSTA karavA - icchatA nathI hotA. keTalAka saphaLa umedavAro be traNa cUMTaNI sudhI phAvI : jAya che. kAma paNa sAru kare che. paNa pachI potAnI vadhatI jatI uMmara ane dhaTatI jatI zakitano jaladI svIkAra karI zakatA nathI paraMtu prajA pote tene ghare besADI de che. sArA umedavAro potAnI caDatInA kALamAM ja svamAnabhera rAjakAraNamAMthI nivRtti lai ghare besI jAya to loko tenuM vadhAre gaurava kare che. bhArata eTalo vizALa deza che ke temAM jayAM sudhI A lokazAhI paddhatie cUMTaNI thatI raheze tyAM sudhI bhASA, dharma, koma, jJAti, vyavasAya vagerenA dhoraNe matadAna rahyA karaze. prajAnuM kAma sArI rIte karI zake evA yogya umedavArane choDIne keTalAya loko potAnA "dharmanA ke zAtinA umedavArane mata ApavAnuM pasaMda karaze. mAtra azikSitomAM ja nahi suzikSitomAM paNa AvI lAgaNI rahe che. umedavAro paNa saMpradAyikatAnI ke bhASAvAdanI viddha vAta karatA hoya, chatAM bhASA ke sAMpradAyikatAnA dhoraNe mata maLatA hoya to te meLavavA rAjI thaIne prayatna kare che. cUMTaNImAM viddha mAnyatAvALA umedavAra ke pakSa sAthe joDANa karAvAya che. judA judA dharma ke jJAtinA AgevAno pAse te te prakAranI chApAomAM ane sabhAomAM apIla karAvAya che. cUMTaNInuM taMtra ja evuM che ke mAtra bhAratamAM ja nahi duniyAnA badhA dezomAM moTA moTA pratiSThita umedavAronI sikvaMtaniSTha te prasaMge vyavahAru banI 972 8. There is nothing unfair in Elections - evuM eTalA mATe ja kahevAya che. bhArata jevA vizALa dezamAM A badhA paribaLo bhAratIya lokazAhI upara haju varSo sudhI prabhAva pADatI raheze.. bhAratamAM jayAM sudhI garIbI che tyAM sudhI paisA ApIne mata kharIdavAnuM dUSaNa cAlyA ja karaze. mata ApanAra garIba nAgarikone amuka umedavAra taraphathI rokaDa rakama ke vAsaNa vagere koI cIja vastuonI bheTanI lAlaca apAya che. e rIte umedavAra dvArA garIbonA mata kharIdyaya che. keTalAMka vistAromAM garIbonA nAnAM nAnAM jUthonA uparIo ke nAnA gAmonA sarapaMco evA mAthAbhAre hoya che ke pote dhAre tene je te vistAranA garIba lokoe mata Apavo paDe che. bIjAne mata ApavA jatAM tenA jAnanuM jokhama thAya che. eka bAju lobhAmaNI lAMca ane bIjI bAju sajAno Dara e benI vacce garIba mANaso pahelo vikalpa ja pasaMda kare e svAbhAvika che. je lokoe umedavArane joyA nathI, tenA vize kazuM jANatA nathI, tenI umedavArIno kayo pakSa che ane te pakSa sAthe kyA siddhAMto saMkaLAyelA che tenA vize paNa kazuM jANatA na hoya tevA loko dvArA amuka nizAnI upara sikko marAvIne amuka umedavArane mata apAvIne vijayI banAvavAnuM haju paNa cAlyA kare che. jyAM sudhI garIbI che tyAM sudhI A dUSaNa to rahevAnuM. cUMTaNIno divasa jema najIka Avato jAya tema vAtAvaraNamAM garamI pedA thatI jAya che. cUMTaNInA umedavAro potAnI ane potAnA pakSanI yogyatA vize ane kArya tathA dhyeya vize jAhera pravacanomAM rajuAta kare tyAM sudhI sAmAnya rIte bIjA umedavAra ane pakSane vAMdho na hovo joIe. jayAre koI paNa umedavAra ke pakSane potAnI ochI lAyakAtane kAraNe ochA mata maLavAno saMbhava lAge che tyAre te cUMTaNI pracAramAM bIjA umedavAra ane pakSa upara sAco ke khoTo payukata prahAra kare che. teo kahe che, 'Since we cannot match it, let us take our revenge by abusing it, usg wulgi jayAre thAya che tyAre teno pratikAra thayA vagara raheto nathI. A pratikAra zabdayuddhamAMthI muSTiyuddhamAM pariName jiA umeda, lAge che jAgaraNa cI ke khoTo , Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana che. ane temAMthI ugra mArAmArI ane khUna sudhI vAta pahoMcI jAya che. ethI ja cUMTaNImAM hiMsAnA banAvo mAtra azikSita ane garIba lokomAM ja thAya che evuM nathI. suzikSita ane samRddha lokomAM paNa cUMTaNI pracAra daramiyAna hiMsAnA banAvo banavA svAbhAvika che. sarakArI taMtra keTale aMze sajaja ane niSpakSa che. tenA upara hiMsAtmaka pravRttione kAbUmAM rAkhavAnI tenI kSamatA rahe che. cUMTaNI daramiyAna hiMsAnA banAvo bhArata, pAkistAna ke baMgalA dezamAM ja bane che. evuM nathI. yuropa ane amerikAnA rASTromA paNa evI ghaTanAo banelI che. cUMTaNI darimayAna be paraspara viruddha loko vacce thatI. hiMsAtmaka athaDAmaNomAM pracAra karanArA ke anya nirdoSa mANaso to mAryA jAya che, paraMtu umedavAranI ja hatyA karavAnA prasaMgo paNa bane che. AvA saMvedanazIla kSetromAMthI prajAnA pratinidhi tarIke cUMTaNImAM UbhA rahevAmAM ghaNI moTI zArIrika ane naitika hiMmatanI jarUra rahe che. keTalAka sAmAjika kAryakartAo eTalA mATe BY rAjadrArI cuMTaNImAM UbhA rahevAnuM pasaMda karatA nathI. pakSanA cUMTaNI pracAramAM dveSa. niMdA, khoTA AkSepo, asatya, avahelanA, jUAM pralobhano, daMbhI vacano vagere dvArA saMskAritAnI maryAdA kyAre oLaMgAi jAya che tenI khabara rahetI nathI. DAhyA, saMskArI mANaso potAnI saMskAritAnA lopa karatAM cUMTaNImAM parAjayane vadhu pasaMda kare che. cUMTaNIno pracAra e umedavArane mATe bahu thavanArI bAbata che. sAmAnya rIte moTA rAjadnArI sthAno mATenI cUMTaNIomAM umedavArane taka pacAsa-paMcAvananI uMmara pachI maLatI hoya che. e uMmare zarIra sAru ane sazakta hoya to ja kAmanuM. keTalAka umedavAro moTI uMmare maLelI TikiTane mATe zArIrika pAtratA khoI beThA hoya che. jo ke rAjakAraNamAM paDelA mANasonuM hadaya patthara jeTaluM majabUta hovuM joie ane game te paristhitamAM niSThura banI zake evA jADI cAmaDIvALA te hovA joie ema kahevAya che. to paNa cUMTaNInA pracAra daramiyAna umedavAranI doDadhAma eTalI badhI vadhI jAya che ke teno thAka lAgyA vagara raheto nathI. parAjayanI bIka mANasanA cittane gherI vaLe che. ane teve vakhate jo te saheja kAco hoya to bImAra paDI jAya che. athavA to mAnasika tanAvane lIdhe hRdayaroganA humalAno bhoga banI jAya che. bhAratanI dhArAsabhA ane lokasabhAnI cUMTaNIomAM pratyeka vakhate umedavAranA avasAnanA AvA ekAda be ke tethI vadhu kissA banelA che. koika vakhata cUMTaNI pracAranuM kArya umedavAranI AtmahatyAmAM pariName che. umedavArI karatAM to karAi gaI, paraMtu pachIthI cUMTaNI pracAra mATe nANAMno abhAva, sagAono virodha, mitro saMbaMdhIono vidroha ane bhayaMkara niSphaLatA sAme moTuM phADIne UbhI rahI hoya ane parAjayathI bhAre ApakIrti thavAnI hoya teve vakhate nirAzA ane nirveda anubhavato umedavAra svasthatA gumAvI de che ane AtmahatyA karI bese che anya rASTromAM cUMTaNI daramiyAna ajANyA, nabaLA umedavAronI AtmahatyAnA prasaMgo paNa noMdhAyA che. cUMTaNImAM parAjita thayelA keTalAka umedavAranI kArakirdI, dhULadhANI thai jAya che. loko enA pratye {pa tA. 16-3-1990 pachIthI bahu mAnathI jotA nathI. umedavArane potAne paNa bahu obha thAya che. TheraThera potAno bacAva karatAM pharavuM paDe che. ane cUMTaNImAM potAne anyAya thayo che evI sAcI khoTI phariyAdo karatAM rahevuM paDe che. pArjita thayelA keTalAka umedavArane pachIthI lokasevAmAM eTalo rasa raheto nathI. loko bevaphA che ane potAno badho kiMmatI samaya lokonI pAchaLa khoTI rIte veDaphAi gayo evo abhiprAya bAMdhI laine 'lokasevAthI vimukha banI jAya che. keTalAka parAjita umedavAro parAjayane pUrI kheladilIthI hasate mukhe svIkArI le che, pacAvI .le che, Atma saMzodhana kare che ane pharI bamaNA vegathI lokasevAnA kAryamAM lAgI jAya che. pada ane sattAnI AkAMkSA pakSanA dareka kAryakarane hoya e svAbhAvika che. paraMtu pakSanA Adezane mAnavo nahi ane pakSanI zista viruddha jaIne potAne baLavAkhora tarIke oLakhAvI cUMTaNImAM UbhA rahevuM athavA potAnA pakSanA umedavAranI viruddha pracAra karavo athavA ene sahakAra na Apavo vagere prakAranI ghaTanAo lokazAhI mATe zobhArUpa nathI. sattAsthAna mATe umedavAro vacce paDApaDI yAre thAya che tyAre rAjayakakSAe ane kendra kakSAe potAnA ja pakSamAM ghaNI khaTapaTo cAlu thai jAya che. kyAreka matadAra vistAranA lokonA mAnasane samajayA vinA kendra taraphathI amuka prakAranA pheraphAro thAya che. tyAre sthAnika kAryakartAo nArAja thAya che ane evA asaMtuSTa kAryakaro potAnuM netAnI judu jUtha jamAve che. eve vakhate pakSanA pasaMdagInI bAbatamAM uparIonuM eka khoTuM pagaluM ghaNA pratyAdhAto janmAve che. pakSane te acAnaka ghaNI moTI hAni pahoMcADe che. bhAratamAM lokazAhI paddhatie thatI cUMTaNI ghaNI kharcALa che; to paNa prajAnA mukta avAjane mATe e jarUrI che. cUMTaNImAM sarakAra dvArA thatA kharcamAM karyAM kyAM kApa mUkI zakAya ane kyAM karakasara karI zakAya teno jarUra vicAra karavo joie, paraMtu prajAtaMtranI praNAlIne TakAvI rAkhavI anivArya che. bhAratamAM lokazAhI rAjayapaddhatimAM haju ghaNI truTio che ane te nivAravA mATe upAyo vicAravA joie. vibhinna rAjayapaddhatiomAM lokazAhI prajAtaMtra sarvottama che emAM be mata nathI. paraMtu te saMpUrNa ane Adarza paddhati che ema nahi kahI zakAya. alabatta, lokazAhI paddhatimAM kSatio to rahelI ja che. lokazAhImAM cUMTaNImAM eka vyakitane eka matano haka apAya e vyavahAru daSTie sArI paddhati che, paNa te Adarza nathI. AinsTAina,barToDa rasela ke barnArDa zo jevAne paNa eka matano adhikAra hoya ane koi anI cakrama dArUDiyA jhADuvALAne paNa eka matano adhikAra hoya emAM bauddhika asamAnatA rahelI che. eTale ja lokazAhInI TIkA karatAM kahevAyuM che ke Democracy is the power of equal votes for unequal minds. duniyAnA judAM judgha rASTromAM yojAyelI cUMTaNIoe lokazAhIne jIvaMta rAkhavAmAM pharI pAchuM navuM baLa ApyuM che. 9 ramaNalAla cI. zAha, mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saMradAra vI. pI. roDa, muMbai - 400 004, Te. naM. 35029 : mudraNasthAna : TrenDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbai - 400 004. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSa: 1 * aMka 4 : * tA. 16-4-1990..........Regd. No. MR. Bv/ south 54 * Licence No. : 37. zrIjI jADInI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * vArSika lavAjama rU. 30 - - taMtrI ramaNalAla cI. zAha AturA paritAnti -bhagavAna mahAvIra Atura mANaso paritApa karAve che bhagavAna mahAvIre AcArAMga sUtranA prathama adhyayanamAM thAya che. AturatA ugra banatAM teo hiMsAtmaka svarUpa paNa eka sthaLe kahyuM che ke mArA paritAtti arthAta Atura dhAraNa kare che. mANase bIjAne paritApa karAve che. - bhUkha lAgI hoya ane mANasa bejana mATe taDapate hoya hamaNAM hamaNAM duniyAnA ghaNA dezamAM rAjadvArI arAjaka- te te kSudhAtura mANasa bhajana na maLe te utpAta macAve tAnuM ke AtaMkavAdI ghaTanAonuM pramANa vadhatuM jAya che. acAnaka che. kahevAyuM che ke kumukSita jiM na thAdti vAn ? bhUkhe keTalAya nirdoSa mANase pitAnA prANa gumAve che. pitAnA mANasa zuM pApa na karI bese ? bhUkhathI pIDAtA mANasee, eka dhyeyane pAra pADavA mATe sattAtura mANase bIjA aneka kSudhAturAe kazu na maLatAM sarpAki khAIne bhUkha saMtAyAnA nirdoSa mANasane prANa letAM acakAtA nathI. bhArata, banAvo banyA che. dukALanA vakhatamAM kSudhAtura mAtAe potAnAM pAkistAna, zrIla kA, aphaghAnistAna, nepAla, kelaMbiyA, lebanena,. nAnAM kumaLA bALakone mArI nAkhIne enuM mAMma khAi ijharAyela vagere dezamAM banatI hiMsAtmaka ghaTanAo A kathanane peTa bharyAnA banAve paNa banyA che. bhUkhanI vedanAvALe puravAra kare che. bhAratamAM paMjAba, kAzmIra, AsAma, dilhI, mANuma bhUkha saMtoSavA game te abhaya khAvA taiyAra thaI jAya che. tRSAtura mANasa gaTaranuM pANI pItAM paNa muMbaI vagere sthaLe banatI bombaviskeTanI ghaTanAo batAve che ke pitAnuM lakSya siddha karavA mATe mANasa bhayaMkara hiMsaka acakAtA nathI. bhUkha ke tarasa jevI prAthamika saMvedanAo paNa jyAre atizaya ugra svarUpa dhAraNa kare che tyAre 'upAyo ajamAvIne vera vALe che. mANasa mAnavatA gumAvI mANasane je svArtha'dha banAvI de che ane pApAcaraNa karAve daine keTalI badhI nIcI pAyarIe UtarI jaI zake che te che te anya ugra saMvedanAonI to vAta ja zI ! AvI ghaTanAo darzAve che. kAmavAsanAnI AturatA mANasa pAse kayAreka bhayaMkara Atura zabdanA judA judA artha thAya che. Atura eTale anartho karAve che. #AmAturAnAM na mayuM na haranA-kAmAtura adhIra, AkuLavyAkuLa, pitAnI icchAo tRpta karavA mATe mANase lAja zarama rahetI nathI ke bhaya rahetuM nathI"-evI dhamapachADA karanAra. Atura eTale ghavAyele, svamAnabhaMga thayelo, lekita pracalita che, kAmAtura mANase potAnI vAsane nirAza thayelo mANusa. atura eTale mAMde, azakata mANusa. saMtoSavA jatAM vacce AvanAranuM khUna paNa karI nAkhe che. saMskRtamAM aturazIlA eTale IspitAla] * pitAne jenA tarapha jAtIya AkarSaNa thayuM hoya tevI vyakita AturatA eTale utkaMThA, apekSA, bhAvanA, usukatA, bIjAne paraNI gaI hoya te tene mArI nAkhavA sudhInA vicAro ke 'irachA vagere. paraMtu mAtura uritArisamAM AturatA zabda kAryo thatAM hoya che. pitAnA gupta jAtIya vyavahAramAM keda viziSTa arthamAM vaparAya che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke ADe AvatuM hoya te tene kAMTe kADhI nAkhatAM mANasa viSaya ane kaSAyone kAraNe keTalAye jI ajJAnamaya, duHkha acakAtA nathI. keTalIkavAra te parapuruSa sAthenA pitAnA gupta maya, dukhedhamaya ane hInatAmaya jIvana jIve che teo saMbaMdhane lIdhe mIe pitAnA patinuM khUna karyuM hoya evA pitAnI AturatAne kAraNe bIjA prANIone paritApa banAvo paNa bane che. pitAnI vAsanAnI tRpti mATe strI -upajAve che. sAcA, saMyamI puru keIpaNa prakAranA jIvane saMmati na ApatI hoya te tene mArI nAkhavAnA banAvo paNa. paritApa na thAya, dukha ke kaSTa na thAya e rIte pitAnA bane che. jIvana nirvAha kare che. dhananI theDIghaNI AturatA lagabhaga badhA ja mANasemAM AturatA vividha prakAranI hoya che. kSudhAtura, tRSAtura, hoya che. pitAnA gujarAna mATe svAbhAvika rIte kAmAtura, dhanAtura, yazAtura, padAtara, sattAtura, vijayAtura ema dhana kamAvuM e judI vAta che, paraMtu meTA dhanapati bhinna bhinna prakAranA Atura mANase saMsAramAM jovA maLe che thavAnI mahatvAkAMkSA mANasane jayAre satAve che tyAre ane te darekamAM paNa judI judI kakSA hoya che. te jAta jAtanA kuTila kAryo karavA prerAya che. potAnA keTalIka tIvra ane adamya vAsanAo mANusane jhapIne karatAM bIjI kaI vyakita dhaMdhAmAM ke udyogamAM AgaLa evA detI nathI. tevA mANase pitAnI vAsanAonI tRpti nIkaLI na jAya te mATe vividha prakAranA kapaTabharyA rastAo mATe nila'jaja banIne bahu upadrava kare che, kAvAdAvA kare tene apanAvavA paDe che. evA dhanAtura mANase anya lene che. ema karavAmAM bIjA lokone kaSTa paDe to tenI temane satata parisaMtApa karAvatA rahe che. jayAre temanI AturatA ciMtA hotI nathI, balake bIjAne kaSTa ApIne teo 2jI atizaya vadhe che tyAre temanA svabhAvamAM paNa ugratA ane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra yuddha amana abhimAna AvI jAya che. enA kaSTadAyaka anubhava svajane tai, sadhIone paNa thAya che. emanuM abhimAna paristhiti agaDatAM Akramaka svarUpa dhAraNa kare che. 'te mAMsane peAtAnA jIvananirvAha mATe keTalIya vastunI jarUra paDe che. e mATe te parizrama kare che, kamANI kare che ane pAtAne jotI vastu nyAyapUrva'ka meLave che. jyAM sudhI A prakAranA vyavahAra cAle che tyAM sudhI AturatAne ke avakAza rahetA nathI. paraMtu cIjavastuo ochI hAdha ane te meLavavA mATe umedavAre ghaNA badhA DrAya tyAre darekanA cittamAM svArtha' taravarI rahe che. jarUra paDe teA khaLa ajamAvIne paNa peAtAne mATe cIjavastu meLavI levI joie evu mAnanArA Atura le! duniyAmAM ochA nathI. yajJAtura mANusA paNu khIjAne satApa karAve che. krAi paNa prakAre nAmanA meLavavI e emanuM lakSya hoya che. peAtAnA sadguNA ane kAryA anusAra kaTalAka mAsanI samAjamAM ceAmera prIti svAbhAvika rIte prasaratI hAya che. te bIjAne paritApa karAvatI nathI. sAcA sAdhusa tA ke ke sajajana -mANuse| prasiddhi mATe puruSArtha' ke' ceSTA karatA nathI. paraMtu keTalAka mANase samAjamAM aneka lekA peAtAne eLakhe eTalA mATe kaikane keka tukakAo dADAvatA rahe che. potAnA nAnAM moTAM kAya'nI teAMdha jo leAkAe ke vata mAnapannAe lIdhI na heAya te teo khecena banI jAya che. peAtAnA rASa aneka leAkA upara tee DAlave che. cevena prAdeLa prasidhdha puruSo mavet e emanA matra hoya che. keTalAka prItinA vyasanI mANusAne thADA divasa sudhI je prasiddhimAMthI bAkAta rAkhavAmAM Ave te temanI mAnasika bImArI vadhI jAya che. ane teo bIjAne upadraveA karavAnu cAlu karI de che. " jAhera jIvanamAM paDelA keTalAka mANase padAtura hAya che. koika saMsthAmAM kAIka nAnu ke meATuM pada meLavavA mATe temanI tAlAvelI eTalI badhI ugra hoya che ke te pada na maLe tyAM sudhI temane cena paDatu nathI. mANasane peAtAnI pAtratA anusAra kASTha pada svAbhAvika rIte maLe to te judI vAta che. paraMtu peAtAnAmAM pAtratA na hoya te paNa amuka pada meLavavA mATenI temanI lAlasA eTalI badhI Avegamaya hAya che ke tenI jAN thatAM keTalAya leAne temanA pratye napharata thAya che; nidA ane kalahanuM vAtAvaraNa sajAya che. pada meLavavA mATe AMTIdhuTI ane kAvAdAvAnI cAjanA thAya che. ekAda evA mANasane kAraNe khIjA keTalAya mAMNusene mAnasika paritApa thayA kare che. khuda padAtura mANasane paNa mAnasika paritApa oche. hAtA nathI. jo pAte pada meLavavAmAM parAjita thAya che te svakhacAva ane parinaMdAnu tenu viSacakra lAMbA samaya sudhI dhUmyA kare che AturatAnu mADhu kSetra te rAjakAraNa che. jemAM deza mATe ane sattA meDI tema temAM sarvocca pada meLavavA mATenA umedavAreA dhaNA badhA rahevAnA. anya kSetrAM karatAM rAjakAraNamAM paDelA sattAtura mANase lene vadhu paritApa karAve che. have te jyAre pracAra mAdhyamAM ghaNAM vadhI gayAM che tyAre sattAtura mANusenA kAvAdAvAnI dhaNI badhI gupta vAtA bahAra AvI jAya che. potAnI sattA TakAvI rAkhavA mATe mANasa meTI lAMca Ape che, meTI lAMca le che ane vakhata Ave pratispI' jUthanI vyaktione yutiprayukitathI marAvI paNa nAkhe che. sAmyavAdI dezamAM sTelIna ane khInna sattAdhIzoe petAnA sattAkALa daramiyAna sattAturatAne khAtara hajArA-lAkhA mANusenI gupta rIte hatyA karAvI nAkhI che. sattAnA nazA kyAreka AkhI prajAne ene' caDe che ke te tA. 16-4-199 pADozI rAjyonA pradeza pacAvI pADavA mATe athavA tenA upara va'sva jamAvavA mATe yuddhanA AzarA le che. duniyAnAM tamAma yuddhonA mULamAM sattA para rahelI vyaktinI potAnI sattA mATenI ane vijaya mATenI AturatA ja javAbadAra hoya che. sattA para rahevu, vijayAtura navuM ane duzmana deza pratye udAra banI kSamAnI bhAvanAne apanAvavI e khe sAmAnya rIte - sAthe saMbhavI na zake. mAsamAM jAgelI tIvra abhilASAe tIvra rAga ke tIvra SamAM pariName che. jyAre IcchA, vAsanA, abhilASA, turatA ityAdinI tIvratA, utkaTatA ke ugratA manuSyanA - cittamAM pra te che tyAre enI svasthatA cAlI jAya che. sArAsArano viveka karavAnI zakti te gumAvI khese che. * e vakhate satya, nyAya, nIti, dhyA vagere saguNA paNa tene apriya thai paDe che. potAnuM lakSya siddha karavA mATe * te nirdezya banatAM acakAta nathI. khIjA lekAne mAnasika paritApa paheAMcADavAnI vAta te hoya ja che, paraMtu AvA nirdaya ane Atura mANase khIjAnI hatyA karavAmAM paNa sakAca ke majjA anubhavatA nathI. mANasa jyAre svArthodha banI jAya che tyAre mAnavatAnA sahaja sadguNa tenAmAMthI adrazya tha jAya che. keTalAka Atura mANasAmAM, rAtadivasa eka ja vAtanu satata ciM tana,sevana ke raTaNa karavAne lIdhe, evI graMthi baMdhAI jAya ke jethI temanI parapIDananI vRtti AvegavALI, unmAdamaya banI jAya che. teo jyAM sudhI kAikane kaSTa Ape nahi, duHkha Ape nahi, parisaMtApa karAve nahi tyAM sudhI temane zAMti vaLatI nathI. keTalAka pAradhi athavA zikAranuM vyasana dharAvatA mANasa pazupakSInA zikAra tA kare ja che, paraMtu pAte jene zikAra karyo hoya te pazu pakSIne jyAM sudhI peAtAnI najara sAme taraphaDatu jue nahi tyAM sudhI temane sa'tASa thatA nathI. keTalAka Atura lekAne parapIDananA prakAranI AvI graMthi vAravAra satAvatI rahe che. jagatamAM jo zAMti ane savAditA sthApavAM hoya, rASTrdhva ane rASTra vacce ane prajA prajA vacce badhutva ane sahakAranI bhAvanA jo sthApita karavI hoya to pratyeka kakSAe AturatAne saMyamita rAkhavI joIze. jema AturatA ochI tema. paritApa eo. AturatAne saMyamamAM rAkhavA mATe sauthI pahelI jarUra che sateSanI. mANusa jyAM sudhI peAtAnI pucchAAne svecchAe . parimita karatA nathI tyAM sudhI AturatA upara te vijaya meLavI zakatA nathI. icchAonA kA ata nathI. mANase peAtAnI zakita, kakSA. guNavattA ane paristhiti anusAra potAnI cchAone parimita karatA rahevu joie. e parimitatA jyAM sudhI vratanA rUpamAM AvatI nathI tyAM sudhI parimita karelI IcchA paNa acAnaka aparimita banI jA zake che. A enu meTTu bhayasthAna che, ndriya sayama ane icchA parimANu dvArA prApta thatA Anada keTalA UMcA prakAranA che te vizeSapaNe te svAnubhavathI ja samajAya che. jyAM AturatAnA abhAva che, tyAM sayama, saraLatA, svAbhAvikatA, nirdoSatA, prAmANikatA, nyAyamuddhi pravatavA mATe vizeSa avakAza rahe che. kuTuMba, samAja, rASTra ke vizvamAM zAMti ane savAditA sthApavAM haze te pratyeka kakSAe 'AturatA'ne parimita karatA. rahevu paDaze ! bhagavAna mahAvIre mAturA paritAnenti e khe zabdamAM saMsAranA duHkhada svarUpanuM ane manuSyanA mananI nabaLI lAkSa NikatAnuM keTalu vizada 'na karAvyu` che ! -maNalAla cI. zAhu Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-1905 rAga-roSanA raMgo ane taranuM, saka paribaLa kayuM? , pa zrI parNacandravijayajI gaNi gogalsa-cazmA paheranArane samagra sRSTi bhale kALa dekhAtI vATe viharanArA sAcA saMtane mana te karoDanI kiMmatanA hoya, paNa e kALAza kaMi saSTine svAbhAvika raMga nathI! maNi-metI ane mANeka paNa mATI barAbara hoya che. jenI sRSTi para jaNAtI e kALIza te cazmAnA gharanI che. cazmAM para rAgI banIne saMsArI jene kALajAnI kAra je pyAra utArI daIe, te sRSTi sAcA raMgamAM jaNAI Ave ! Ape che, ene ja e saMte rastAnI raja gaNIne karAve che. mATe ja te pelI kahevata pracalita banI che ne ke, daSTi A hakIkata paNe e ja satyane sAkSAtkAra karAvI jAya che ke, evI sRSTi ! rAgajanane zakita maNimotImAM rahelI nathI. bhautikaduniyAmAM lAgu paDato A nyAya AdhyAtmika jaDa ja nahi, A draSTikoNathI te cetana paNuM rAga-doSa jagatamAM paNa barAbara lAgu paDe che. AdhyAtmika-eliyAo utpanna karavAnA viSayamAM jaDanI jema ja asamartha gaNAya ! kahe che ke, eka apekSAe sAmI cIjamAM rAga-dveSa pedA cetana paNa ApaNane rAga-dveSI na banAvI zake. cetananA karAvavAnI zakita ja nathI. koI paNa cIjanA darzanathI ApaNA saMge ApaNAmAM jAgI UThatA rAgadveSatA raMge ApaNA aMtaramAM je rAga-doSa utpanna thatA hoya, te te ApaNuM pitAnA aMtaramAM piDhelA rAgadveSanA ja paDachAyA che. pitAnA aMtaranI ja nIpaja che. rAgaddoSa utpana karavAnA jaDa ke cetana gaNAtI koI paNa cIjamAM rAgadvapa janmAviSayamAM te sAmI cIja jaDa hoya te te jeDa che ja! paNa vavAnuM svayaMbhU sAmarthya raheluM hota, te te "vItarAga' e cetana hoya, toya e jaDa jevI ja che. enI pAse vItarAga rahI zakatuM ja nahi !' te vItarAgI avarathAmAMya pitIkI evI kAI ja tAkAta nathI ke, e ApaNA aMtaramAM sArA - beTA padArthone dezane emanAmAM rAgadveSanA rAgadveSanI lAgaNIo jagavI zake. '' ' ' : " raMge" ane "taraMge uThayA ja karatA hatA paNa vItarAga" ApaNu aMtaramAM jAgatA rAgadoSane ApaNe ApaNA vItarAga rahI zake che. kemake AtmAnI nIpaja gaNAtA rAga rAganI ja nIpaja mAnavI joIe. enA badale ene koI dezane e tArake khatama karI nAkhyA che. ethI game tevA priyajaDa-cetananI nIpaja gaNAvIe, to te kaI rIte vAjabI apriya padArtho e tArakane rAgI-revI banAvI zakatA nathI. gaNAya? ApaNe kALA cazmA paheryA che, mATe ja vividha anuyAyI gaNadhara gautama upara rAga ane AtatAyI raMga dharAvatI sRSTimAM paNa ApaNane kALe ja raMga dekhAya che. gazAlaka upara Tepa karyA vinA vItarAga zrI mahAvIra paramAtmA A ja rIte ApaNI AMkha para rAga -- TheSane kALA samadazI rahI zakayA, A satya ja e vAtanI sAkha pUrI cazmA che, mATe ja ke vastu jotAM rAga te kaI vastu jAya che ke, koinA saMge-raMge ApaNumAM jAgI uThatA rAgajotAM ApaNAmAM TheSa utpanna thaI jAya che. paNa ene , ApaNuM pitAnA ja rAgI- dezI aMtaranuM pratibiMba che. evo ekAMtika atha' nathI ke, e rAga sAmI sAmI cIja ho jaDa che. ane jaDa eTale to jaDa! jaDamAM na te vastunA gharanA che! sRSTi jema svabhAve zyAma nathI, ema rAgajanaka zakti hoI zake, na te doSajanaka zakita hoI zake ! kaI paNa cIjamAM evI svAbhAvika tAkAta nathI ke, e dareka . ApaNane rAgI-bI banAvanAra ApaNA pitAnA ja atmAmAM rAgadda nI rekhAo upasAvI zake ! rAga ja che. Ane artha ke e anarthakArI te na tAravI le ke, vItarAga banavAnI sAdhanAnA samaye sArI-narasI A satya anubhUti viSaya thaI zake evuM sacoTa che. cIjothI sAvadhAna rahevAnI jarAya jarUra ja nathI. kemake e ApaNe jarA UMDA UtarIne A vAta para vicAra karIe te jaDa che. cetanane vaLI jaDathI DaravAnI, zI jarUra? .. dunyavI-draSTie sAthe ja janaka gaNAya che. paNa, A draSTi sAva sAdhanAne paMtha te khINakeDI je dohyale patha che. emAM sAcI nathI. kemake ApaNAmAM ja rahe che, mATe ja sApanA te paLepaLanA praharI banIne samaye samaye sAvadhAna rahyA dazane e ja jAgI UThe che. jenAmAM A jAtane pa nathI, vinA eka pagalAnIya, pragati sAdhavI zakaya nathI. ethI e bALaka te sApane hAthamAM levA harakhabhera deDI jato sArA-narasA padArthothI asAvadha te rahevAya ja nahi. e hoya che ane mArI sApa upara neha bAMdhIne AjIvikA jaDa hovA chatAM enA sage ane enA darzane ApaNuM raLI khAte hoya che. je draSi--janaka zakita sApane svabhAva ja aMtaramAM sApanI jema sutelA rAga-dveSa huMphADA mAratA hoya, te darekanA dilamAM sApanA darzane bhaya jaMgI je uTha beThA thai jaI zake che, ApaNuM sukha rAga-doSane jagADavAmAM joIe ! paraMtu bALaka madArI tema je ethIya AgaLa vadhIne e jaDa paNa kAraNa banI zake che. A saMdarbhamAM e sApa upara vAtsalya varSAvanArA vIralA-vItarAgIonI vizeSatA padArtho rAga ane dezane, pedA karanArA paNa banI zake che. ApaNane e ja satyane sAkSAtkAra karAvI jAya che ke, sAmI vastu te jaDa hovAthI niSkriya che. rAga ke dveSanA sajananI koI paNa. samajavA jevI pAyAnI vAta to eka e ja che ke rAga ke ne pratyeka AtmAmAM samAna rIte pedA karavAnuM svayaMbhUprakriyA e na karI zake. enA dazane jAgI UThatAM rAga- te ApaNuM aMtaramAM bharAyelA rAgadveSanuM ja pratibiMba che. sAmarthya te e padArthomAM nathI. ja. mATe rAgI - ghI na banavuM heya. ne e padArthothI sAvadha rahevA uparAMta aMtara- rAga ane dveSa baMnene A prakriyA samAna rIte lAgu aMdaranA ApaNu patIkA rAgaddha SathI ApaNe vadhu pramANamAM paDI zake che. koI padArtha jema draSa-janaka na hoI zake, ema sAvadhAna rahevuM joIe Ave sAvadha sAdhaka ja vahelAekAMte e rAgajaneka paNa na hoI zake. ApaNAmAM rAga che, mATe ja meDA rAga-doSa upara vijayukavaja laherA mukavAmAM saphaLa ke priya-padArtha ApaNane rAgI banAvI zake che. virAganI sabaLa sAbita banI zake che. }}" . 5. ' * Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-1990 che ' , adhyayana ane ciMtana che sIma vAM. vorA - " wALa 2 aDhiDhigatA tamo rakSA giAmo' ' ' jaMdA jIvonI hiMsAne baMdha thAya, jIvavAnuM darekane game che ne - uttarAyana sUtranA prathama vinayakRta adhyayananA dasamAM . maravAnuM koineya gamatuM nathI. ema vicArI zakAya ne kramazaH plekAdhane artha che-"adhyayana karavAnA kALe (samaye) je je ' hiMsAthI mukata thai zakAya. ' ' padArthanuM adhyayana karyuM hoya tenuM ekAntamAM citana karavuM A pAMca prakAranA svAdhyAyamAMnA chellA che te kramazaH anuprekSA gurujI pAse pATha lIdhe, sAruM dhArbhika pustaka vAMcyuM, ane dharmakathA, ekAntamAM besIne dharmavicAraNA karavI te pAThazALAmAM padArtha bhaNyA, prabhunI guNAvali gAtuM rastavana ke anuprekSA. bIjA sAthe carcA karavI vagere rUpa dhamakathA. pote sajajhAya gokhyAM ke vyAkhyAnazravaNa karyuM, e badhuM vAcanA'- vicAra karyA pachI bIjA sAthe carcA karavAnuM kahyuM che ke rUpa che, ayayanarUpa che. gurujI pAse lIdhele pATha kaMThastha gai jethI pite je kaMi cintanAdi karyuM che tenI gyAyegyatA jAya eTalA mAtrathI kAryasiddhi thatI nathI, sapustakavAcana spaSTa thAya che. padArtha paratvenA ekabIjAnA draSTikoNa e svAdhyAyane aMza kharA paNa pUrNa svAdhyAya nahIM', pATha- parasparanA jJAnavardhanamAM kAraNabhUta bane e hetuthI dhamaMcarcAnuM zALAmAM bhaNelA padArthanuM bhaNatara pUte tyAre ja thayuM vidhAna kayu che.' gaNAya ke jyAre tenA para vicAra karavAmAM Ave. jaDa eDiyo A to sAran_UAmo-pachI ekAntamAM vicAraNA karavI e keseTamAM purAyelA stavanasajajhAya ane manuSyanA manamAM smRti zAstrIya vidhAna sAme prekaTikalI be prazno UbhA thatA stha thayelA stavana-sajajhAyamAM pharaka kyAre paDe? eka kalAkanuM hoya che-eka to e ke vicAra karavA mATe samaya vyAkhyAna sAMbhaLI AvIne tenA para dasa miniTanI vicAraNA nathI." bIjuM 'vicAra karavAnuM amane na phAve.' pahelI paNa na thAya e kema cAle? dalIla e AjanA mAhitIpradhAna yuganI karuNa - ghAsa khAdhA pachI jema gAya nirAMte besIne vAgoLe ema nIpaja che. ghaNuM badhuM bhaNI che jANI levAne moha ocho tatvane jANyA pachI ekAnamAM besIne vAgoLavAnI salAha thAya te vicAraNAne avakAza rahe. pracAra-prasArAdinAM mAdhyama ahIM uttarAyana satranA plekamAM ApI che. , dvArA thatA mAhitInA binajarUrI khaDakalAthI potAnA "sva"ne bacA- ekAntamAM besIne vicAraNA karavAthI jJAna pariNuta vo muzkela hoya teya anivArya che. vaLI vAcanAdi svAdhyAya thAya che. ekAntamAM thatI vicAraNA AtmasAkSIe thAya che. ekakasa samaye karavAno niSedha che paNa cintana mATe samayanI pitAnI jAta sAthe jANe eka svagata pragnettarI cAle che. ke pAbaMdI zA mUkI nathI. vicAraNanuM mahattva samajAya te tattvane jAtanA saMdarbhe . ane- "jAtane tattvanA saMdarbhe samaya ApoApa maLI rahe. bIjI dalIla e che ke vicAra mUlavavAnuM kaparuM kArya vicAraNA dvArA karavAnuM hoya che. " karavAnuM amane na phAve.' dareka jaNuM satata kaMi ne kaMi vicAvicAraNA e sva sAme digaMbaraDa thavAnI prakriyA che. ratuM ja hoya che. magajamAM sattara jAtanI gaDamathala cAlyA karatI vicArA pitAnI jAta vize, jIvana, 'jaDa ane cetana hoya che. jAgratAvasthA daramyAna magaja anavarata paNe kriyAzIla jagatane karavAnuM che. valovavAnI ke mathavAnI kriyA hoya che. eTale "vicAra karavo' e mANasa mATe kaMI navI dvArA jema navanIta prApta thAya che tema vicAravaleNAmAMthI vAta nathI. amedhapaNe, mUDhAvasthAmAM Adatane kAraNe thatI pasAra thayA pachI ja mAhitIne "jJAna'nuM svarUpa prApta thAya che. vicAraNane badale ahIM jAgratapaNe, ekAgratApUrvaka magajane vicAra dvArA padArtho AtmasAta thAya che; pitAne bane; kendrita karIne padArthanA vividha pAsAo para vicAra karavAnI astitvane aMza bane che. } . sUcanA uttarAyayana sUtramAM ApI che. jema jJAnAjana ke tAjana mATe samaya phALavIe " kAtsarga' yAna paNa anuprekSApUrvaka karavAnuM zAstramAM kIe tema anuprekSA mATe paNa samaya phALavavo Avazyaka che. vidhAna che. kAryotsarga ke kAussaga e maunapaNe AMkha DhALIne ghaNuM preraka sAMbhaLyA pachI paNa jo pariNutine nAme mIMDu (koi vyakitanI sAme joyA vagara) karavAnI kriyA che. e kriyA heya te tAraNa e ja nIkaLe ke "kazuMka khUTe che. A kaI rIte karaze e jaNAvavA vaMdaNuvattioe' sUtra khelavAnuM kazuMka eTale 'cintana." khAdhele kherAka pace nahIM te levI heya che jemAM "aNupehAe' pada Ave che. artha chekaI rIte bane? kudarate mUrta evA khorAkane pacAvavAnuM kArya "anuprekSApUrvaka'. athata anya jaDa-cetana sAthenA saMbaMdhane anaichika rAkhyuM che jyAre amUrta evA vicArane pakavavAnuM te ThIka paNa pitAnA sthaLa zarIrane paNa utsaga (karavAne kAya aucchika rAkhyuM che. cavAyelo rAka gaLA nIce prayatno karIne anuprekSApurvaka kAusagna karavAnuM hoya che. 3utare eTale khAnAranI javAbadArI pUrI thAya che; zarIranI zarU vidhya pratibhAsarUpa (mAhitI ke mAtra jANakArI jevuM) thAya che. jyAre vyAkhyAnazravaNudi kAya' pUruM thaI gayA pachI jJAnane tasavedanarUpa. (heya-upAdeya, kartavya-akartavyanI zrotA (ke zrAvaka)nI cintana karavAnI javAbadArI zarU buddhivALu), tathA AtmapariNativALuM heyathI nivRtti ane thAya che. upAdeyamAM pravRttivALuM) banAvavA mATenI "mAsTara kI' cintana che. 4. dAkhalA tarIke jIvavicArane abhyAsa karyA pachI tenI ekalA besIne karavAmAM AvatuM cintana tatvanA udhAmAM Fupara sammacintanakena karavAmAM Ave che e mAtra AjanA khUba ja upayogI bane che. Ama cintananI cinagArI karmajIvavijJAna-BioLoGYnuM prAcIna svarUpa mAtra banI rahe. samUhane palavAramAM bhasma karI nAkhavAnI adabhaMta tAkAta paraMtu ema vicAraNA karavAthI rojiMdA jIvanamAM thatI judA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-1990 prabuddha jIvana ja satsaMgI mArA vicArothI vAcakene sAMtavana maLaze ke kema tenI mane duHkhamAMthI chUTavAne atyaMta harSa thAya. navuM jIvana anubhave. khabara nathI, paraMtu temanuM duHkha ochuM thAya e mAro paraMtu thoDA samaya bAda je pagAra meLavavA mATe te atyaMta irAde jarUra che. eka saceTa AzvAsana e che ke A dharatI para becena hatuM teja pagAra tene ocho lAgavA mAMDe. jema samaya pratyeka mAnavIne mAtAnA udaramAM hovAthI mAMDIne jIvananA pasAra thAya tema vadhAre pagAra ane nokarImAM baDhatI maLe chellA zvAsa sudhI saMkhyAbaMdha duHkhamAMthI pasAra thavuM evI icchA tenA para pakaDa jamAvatI jAya. tenI A paDe che. eka athavA bIjA prakAranAM duHkha vinAnI icchAnI pUti na thAya eTale te pharI duHkhano bhoga banejiMdagI tame kalpI zake ja nahi. tethI ja leke vaLI, koi vyakitanI tabiyata vadhAre samaya sudhI davA levA. mAnuSI jIvananAM aNagamatAM ane aNakhapatAM aMga, chatAM sArI na rahetI hoya. tethI tabiyata sudhare te mATenI duHkhamAMthI bacavA mATe AkAzapAtALa eka kare che. prabaLa IcchA tene pIDatI rahe. paheluM sukha te jAte sinegRha, kalakhe, nAtAgraho, hoTele, mijabAnIo, meLA, nayA e kahevata sAMbhaLIne tene cahero raDavA jevo gADIo. vimAna vagere badhuM bharacaka ja jovA maLe che je thaI jAya. devage tenI tabiyata sArI thAya. navabatAve che ke mANasanA jIvanamAM keTalI vyathA rahetI haze. jIvananA AnaMda ane ullAsathI te pitAnI jAtane dhanya. chatAMya mANasa ekale paDe che tyAre tene gamagInI, aphasosa, mAne. thoDA samaya pachI sArI tabiyatanI bhUmikA para tene ajape, ekalatA ane kaMTALe gherI le che, pachI bhale te bhoge bhegavavAnI icchA thAya A icchAnI pUrti na thAya anyanI najaramAM ghaNe sukhI paNa gaNAto hoya. eTale pharI pAchuM duHkha zarU thAya. duHkhadAyaka vicAra ke banAvathI mAMDIne jIvananA karuNatama Ama paristhitimAM pheraphAra thavAthI thoDA ja samaya duHkhamAMthI svarUpa sudhI dukhane pradeza che. koI karmacArIne tenA saha- bacavAne AnaMda thAya che, paNa duHkhano aMta Avato nathI. kAyaMkare satata cIDavatA hoya athavA tenA uparI- paristhiti badalAtAM navI icchAo, tRSNAo jAge che. A adhikArIo tenuM apamAna karatA hoya ke sattAvALAo IcchA, tRSNa dukhanI jananI che, tRSNa saMbaMdhI bhatRhari tene pANIcuM ApI de che, koI vyaktinI suMdara rIte kahe che je avAranavAra manana karavA jevuM che : meja zekha mATenI icchAnI pUti na thatI hoya, te kaIne sukhasagavaDabharyuM jIvana prApta na thatuM hoya, te jalimirmukhamAkrAntaM palitairahivataM ziraH / kAine kevaLa jIvanajarUra prApta na thatI hoya. vaLI, koinI gAtrANi zithilAyante tRSNakA tarUNAyate // tabiyata avAranavAra aravatha banatI hoya athavA koine niya arthAt mukha para karacalIo chavAI gaI, vALa dhoLakA mita sAravAranI jarUra paDe tevI bImArI avAranavAra AvatI thaI gayA (paLiyAM AvyAM), avayavo DhIlAM thaI gayAM, paNa hoya athavA koine gaMbhIra svarUpanA zArIrika ke mAnasika ekalI tRSNa javAna banatI cAlI. roganA bhoga banavAnuM durbhAgya prApta thAya. vyApaka rIte kahIe te garIbI, mAMdagI, bekArI, duzmanAvaTa, dabANa, taMgadilIo, tRSNa duHkhanuM mULa che e satyane mANasa pAse kadAca yuddho, hullaDe, kudaratI Aphata, svajanone viga vagere svIkAra karAvI zakIe, paNa mANasa ekadama tRSNa cheDI zake Apattio dunyavI dukhanA vargamAM Ave che. mANasane e saMbhavita nathI. himAlaya caDvA karatAM tRSNa choDavI e sIdhAsAde prazna A che: dunyavI du khene upAya che ? ghaNI ja vadhAre kaThina bAbata che. te pachI duHkhane upAya kharo ke nahi ? du:kha dura karavAnI camatkArika prazna sIdhAsAda jarUra che ane tenI pAchaLa prazna jaDIbuTTI te che ja nahi. je tene upAya che te cokakasa pUchanAranI dunyavI du:khamAMthI bacavAnI utka paNa dRSTikoNarUpI bakhtara paheravAnuM che jethI du:khane DaMkha na tIvratama che. A praznano javAba eka ja vAkayamAM Apa zakaya che, paraMtu te javAba mANasane gaLe tarata Utare te lAge, duHkha sahana thAya ane kadAca sukhI paNa thavAya. nathI. tenuM kAraNa e che ke dunyavI duHkhe aMge mANasane sauthI prathama te duHkhane paNa sArI bAju hoya che te jUdhavATa, vyathA, azAMti, taMgadilI ane ciMtA ghaNAM che jue. duHkha bhayAnaka che, chatAMya tenAmAM saudarya chupAyeluM che. tethI cheDI vigatamAM javuM anivArya che. have mANasane je kaI dukha mANasane Ave che, te tene sAre bedhapATha Arthika kaTokaTI satAvatI hoya, te tene paisA Ape che. ezaArAmabharyuM jIvana jIvatA kahevAtA sukhI leke maLe. evA upAyanI ja apekSA raheze. ghaDIbhara karatAM dukhI le e duniyAnuM zubha karavAmAM ghaNuM vadhAre phALe tene parizrama ane sAhasathI paisA meLavavAmAM saphaLatA maLI. Ape che. duHkha mANasane AdhAta jarUra Ape che, paNa tenI upAdhine aMta Avyo; paraMtu tethI tenA jIvanamAM A AghAta tene vicAra kare che ane samaya jatAM mANasa duHkha Avaze ja nahi enI khAtarI na apAya. tenuM kAraNa pitAnI zakitane pichAne che. premAnaMdanAM dhruvAkhyAnamAM vAMcavA e ke paisA maLyA pachI tene koI navI ichA jAge paNa kharI maLe che ke dhruvane tenI aparamAe je kaTu vacane kahyAM te ane te IcchA paripUrNa na thAya, te te pharI duHkhamAM tene duHsaha lAgyAM. paraMtu A apamAna ja dhruvanAM tapanuM sapaDAya. tevI ja rIte ked yuvAnane nekarI na maLatI hoya ane pariNAme bhagavAnanA sAkSAtkAranuM nimitta banyuM. pratyeka tenuM duHkha tene bahu pIDe. tene nokarI maLI jAya eTale tene mANasa AtmanirIkSaNa karaze te tene jovA maLaze ke duHkha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA 16-4 1990 tene ghaDavA mATe upayegI sAbita thayAM haze. jIvanamAM kaMI paNa .... . rIte sAhitya, vijJAna, kalA ke sevAnA kSetranuM cekakasa laya duHkha-amavaDa Ave tyAre samajI levuM ke te ApaNA ghaDatara ' thaI jAya, te tenuM jIvana pravRttimaya banavAnuM, apaMgatAnuM mATe che, pachI te dukha sahakAryakaronI cIDavaNIthI mAMDIne duHkha paNa dhyeyamaya jIvanamAM DaMkhatuM hotuM nathI. nikarI tUTI javA sudhInuM hoya. pAMcamuM, duHkhI mANasa pitAnuM duHkha bhUlavA mathata bIja, gujarAtI sAhityanA nAmAMkita sAhityakAra ane hoya che, paNa ema duHkha bhulAtuM nathI. du:kha bhUlavAna eka rASTrazAyara jhaveracaMda meghANI temanA eka kAvyamAM upAya e che ke anya koI vyakitane sukha ApavAno prayatna -dukhaDAMne AvakAre che. teo ApaNane kheTA sukhanI rAkhavo. anyane sukha ApavA mATenA prayatnamAM vicAravuM paDe. vAtethI dura rahevAnuM kahe che. temanA mate sukha dago de che, bIjAne vicAra karavAthI pitAne vicAra teTalI vAra jayAre duHkhaDAM ApaNuM sAcAM sagAM che. taduparAMta teo kahe bhulAya che. anyane sukha ApavuM eTale tene Arthika madada che ke Anada te theDI ja vAra rahe che ane pharI dekhA detA. ApavI eTale maryAdita artha nathI, paraMtu ke bImAra nathI hotA. ApaNI sAthenI temanI maitrI beTI hoya che vyakitane tenI tabiyatane khabara pUchavA, sahAnubhUti batAvavI ane temanAM mukha kheTuM smita kare che; jyAre duHkheno prema ane tenI bImArInI pIDAmAM rAhata rahe tevI vAta anokhA che ane temanAM mukha madhura dekhAya che. ahIM kavi karavI e paNa bImAra vyakitane sukha ApavAnI suMdara sUcana kare che ke tame duHkhaDAMne AvakAraze, te tamane vAta che. sAmAnya rIte majArane paisA ApatI vakhate temane DaMkha nahi lAge ane temane sAmano karavA samartha leke rakajhaka karatA hoya che. paraMtu ApaNe tene pUchIe, anaze. tamane te trAsamaya lAge che, kAraNa ke teo DokAyA AvA keTalA pherA thAya che? sAMje aMga duHkhatuM haze, te pahelAM ja tame temanAthI bhayabhIta bane che. kharuM ne?' te te keTale rAjI thaze ! AvI vAtacItamAM tene ochA paisA ApavAnuM ke tenI pAsethI vadhAre sevA levAne - trIja, pitAnuM je duHkha hoya te duHkhanI anya prakAranAM svAtha hoya ja nahi e spaSTa ja che. mANasa yaMtranuM cakra che duHkha sAthe tulanA karatAM rahevuM. pitAnI tabiyata nabaLI rahetI evI draSTi na rAkhatAM, mANasa mAnavI che e hiya, te pitAnAM dardane anyanAM darda' sAthe sarakhAvavuM. ema bhAva " vicAravuM, "mArI AMkhe barAbara che, hAthapaga tema ja . magaja rAkhIne keAI mANasa sAthe vAta karavAmAM Ave che te mANasane barAbara che. tyAre netrahIna leke kema rahetA haze? apaMga AnaMda thaze, pachI bhale te mANasanuM sthAna sAva sAmAnya hoya. lekenuM kema cAlatuM haze ? acAnaka paMdaravIsa divasa sudhI jeo majUra tenA mAthA ke khabhA parathI sAmAna nIce mUke. tyAre ApaNe hAtha devaDAvIe te ? A rIte anya mANasane sukha pathArIvaza banatA haze temane kevI yAtanA thatI haze ?" pariNAme, ApavAne vicAra karatA rahIe, te pitAnI jAtane bhUlI aneruM AzvAsana maLaze ane pitAnuM duHkha haLavu lAgaze. javAya ane tethI duHkha paNa bhulAya. duHkha bhUlavAnI A eka jIvanamAM agavaDo rahetI hoya to ema vicAravuM, "jemane annanAM taMdurasta rIta che. A sAMsAM hoya teo kema rahetA haze ? jemane sAdAM kapaDAM kharIdavAnI zakita nahi hoya temanuM jIvana kema cAlatuM haze ? jemane traNathI chelle sAdhusaMto ane sajajane samAgama rAkha ane sArA graMthanuM vAcana rAkhavuM. sAcA sAdhusa tene cAra putrIonA kariyAvaranI ciMtA haze temanuM jIvana kevuM haze? samAgama thAya, te jIvananuM parama sabhAgya gaNAya; rudanamAtrathI -je vepArIne dhadhAmAM kheTa jatI hoya tenI kevI hAlata haze ?' bacI javAya ane sadA sAce AnaMda ja rahe. 'citrakuTamAM Ama vicAravAthI pitAnAM dukhamAM rAhatano anubhava avazya netrayajJa' taMtrIlekhamAM batAvyuM che ke sArA gre zenuM vAcana thaze. samagra jIvananI daSTie ema vicAravuM, 'duHkha kone nathI duHkhane nahivata banAvI de che. sArA 2 the eTale dharmagra paDayuM ? bhagavAna rAma ane sItAmAtAne cauda varSa vanamAM ane pratibhAsaMpanna vicArappAe lakhelA graMthe. AvA rahevuM paDyuM. temAMya sItAmAtAnuM te rAvaNa haraNa karI graMtha vAMcavAthI ApaNuM ghA rUjhAya che. tethI ja gaM e avarNanIya duHkha nathI ? pachI paNa sItAmAtAne kahevAyuM che, Books are our never failing rAjyane tyAga karIne vAlmIki RSinA AzramamAM ja rahevuM friends' - pustaka ApaNA kadI niSphaLa na jatA 5DayuM.' ahIM karuNa avananI carama sImA nathI ? AvAM mitra che. vyAvahArika daSTie joIe te, svAdhyAya du:kho AgaLa ApaNAM dukhe ApaNane pitAne ja tRNavata lAgaze ane ananya haLavAza anubhavAze. ciMtAharaNanI jaDIbuTTI che. mANasa game teTale nirAza thaye hoya, ciMtAmAM AvI paDyA hoya tyAre te saC cethuM, jIvanamAM keI cakakasa dhyeya ke lakSya rAkhavuM, pachI bhale te potAnI patnI pratyenA premanuM lakSya hoya ane graMthanuM vAcana cAlu karI de che te badhI ciMtA bhurAvA tene oLakhatA loko ema kahe ke te tenI patnI pAchaLa lAge che. jo ke mANasane sau prathama te svAdhyAyamAM rasa paDe ane temAM tallIna banI javAya te e AnaMda brahmAnaMda gAMDa thaye che. vAstavamAM A mAtra pitAnI patnI pratye sahodara jevo che. tenI cAhanA vyakata karavA mATe satata vicArate raheze ane pravRtta paNa raheze, tethI tenuM jIvana goThavAI jaze. pariNAme, anya zA mATe A ciMtAharaNa, duHkhaharaNa jaDIbudIne Azraya -prakAranAM dukha ke. agavaDe tene parezAna nahi kare. tevI ja na levo? . Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 IU - tA. 16-4-1990 ) prabuddha jIvana A dhokApaMthIo FB pravINacaMdra che. rUpArela, ' "jA, jA, theDe akakalakare khAI. Ava !" ramatagamatamAM-kerama, beDamiMTana phalera, DAka mATenA phalera vagere mATe A pAvaDara vaparAtuM hoya che. akakala vagaranI vAta karanArane ke akakala vagarane lAgata. AnA mULamAM be ghaTake che. eka phArasI "saMga eTale hoya tene AvuM kahetAM nAnapaNamAM meM ghaNIvAra sAMbhaLyuM che. paththara; saMgadila eTale paththara jevA dilavALA-paththara jevA hajuya ghaNuM mAne che ke A vanaspati khAvAthI akakala hRdayane. ne bIje che arabI "jarAhata! mULa te "jaha' sudhare che-vadhe che. eTale ghA, vAva, jakhama! A parathI 'rahaeTale akakalakare jakhama, gumaDA vagereno IlAja karanAra; "jarIha' eTale A akakala kare (ke "akakalagara" ke "akakalakaDo' ghavAyele-ghAyala, jakhamI !-ne A parathI pharI jarAhata ke vagare) nAmanI vanaspatithI-kaMi nahIM te enA nAmathI jirAhata eTale ghA, jakhama vagere. ApaNAmAMnAM ghaNAM paricita haze davAnA kAmamAM AvatI A AvA jakhama rUjhavavA ke lohI vahetuM baMdha karavA mATe vanaspati (Anthemis Pyrethrum)nA buTTA chabha para eka prakAranA sapheda, pica, lIsA khanija paththaranI bhUkI mUkatAM-ke cAvatAM eka viziSTa prakArane tamatamATe thAya che. vaparAtI. Ama jakhama eTale ke "jarAhata rUjhavavA mATe kahevAya che ke A khAvAthI tetaDApaNuM kAlApaNuM vagere vaparAte paththara-eTale ke "saMga" te "saMge jarAhata" ke jIbhanI khAmIo dUra thAya che. sArA ne sarakhA uccAra saMgejirAhata-je zabda vyavahAramAM "saMgajirAhata" rUpe vadhu karAvavA mATe e popaTane khavaDAvAya che. pracalita che. paNa A khAvAthI akakala Ave che kharI ? A zabda bAbatamAM paNa ApaNe tyAM AvuM ja banyuM. artha te spaSTa samajAya evuM hatuM ja nahIM eTale ene maLatA hakIkatamAM enA AvA nAma joDe akakane kaMi ja levAdevA nathI; ne kharI vAta e che ke A enuM mULa AvatA vani jo samajAya tevA zabda rUpe goThavI ApaNe enuM "zaMkhajIru' nAma banAvI lIdhuM. nAma paNa nathI. * sAbudANA mULa te A arabI nAma che-"Akaraka" (ke "Akira kahAM'), - dUdhiyA, cha goLI jevA dekhAtA "sAbudANAthI A ucAra vyavahAramAM sAmAnyajana mATe saraLa nahote. ApaNe sArA evA paricita chIe-khAsa te enI kAMjI hiMdImAM eNe "akarakarA' rUpa dhAraNa karyuM ke ApaNe tyAM e mATe cekhAnI kAMjInI jema AnI paNa kAMjI thAya che eTale akaraka' thayuM thayuM te kharuM !--paNa kaMI samajAya evuM samajamAM eka jamAnAmAM ene mATe "sAbukhA' nAma paNa pracalita beThuM nahIMeTale enuM thayuM "akAkare' ne "akalagare'! hatuM-marAThImAM ye tyAre e "sAbUtAMduLa' kahevAtA. paNuM "akakala' zabda vadhu paricita eTale thayuM "akakala karIne mULa te eka jamAnAmAM e malAyAmAM tADanA (Palm) makakalagaro' Aja sudhI enA A rUpa ja vadhu pracalita che. prakAranA jhADanA thaDamAMthI kADhavAmAM AvatA padArtha che je bhASAmAM zabdonAM svarUpa ne artha kayAre kaI dizAmAM tyAMnA leka emanA khorAkamAM vAparatA. A eka prakArano vaLI jAya, e kahevuM saheluM nathI. AmAM balavA-sAMbhaLavA sTArca (kAM) ja che. dhIme dhIme A pAI badhe ja lokapriya thaI paDyuM. malAyAmAM A jhADanuM nAma "sAgU' hatuM.. ne samajavAnI anukuLatA mukhya bhAga bhajave che. pachI te parathI badhe ja cheDA uccArabhedathI A nAma pracalita anukuLatAnI A vRtti zabdanA svarUpa ne arthane ghaNIvAra aNadhAryo jheka ApI de che. AvA jhokanuM vizleSaNa thatuM gayuM. aMgrejImAM cheka 1555thI e Sago nAme oLakhAte thayo hato. karI, enA vibhAge pADI niyame jevuM keTaluMka tAravI zakAya nikAsane anukuLatA mATe A padArthamAM pANI meLavI kharuM, paNa amuka zabdanuM svarUpa ke ene artha amuka ja dhANA jevaDA (ka nAnA meTA) dANuM banAvavAmAM AvyA. valaNa leze ke amuka dizAmAM ja vaLaze evuM nizcita kahI ApaNe tyAM AvA dudhiyA kaNa zarUAtamAM sAbUdANuM (hiMdI zakAya nahIM. A sAgUdAnA). nAme oLakhAyA. paNa eka te A "sAgU' nAma zaMkhajIruM navuM ne aparicita! ne ene upaga cekhAnI jema kAMjI - udAharaNa tarIke zaMkhajIruM! AmAM zIkheya nathI ne jIruM mATe vadhu thatuM. eTale saheje nikaTanA uccAra jevAne paricita paNuM nathI. sAbukhAke sAbudANuM ! AmAM sAbu te nathI ja sAbu' joDe saMkaLAine eNe "sAbukhA" nAma dhAraNa karI nathI. "hAthIeka'-AmAM hAthIye nathI ne eka savAla ja nathI ! lIdhuM. paNuM pachI e cekhA nathI ja, e vize vadhu ne vadhu "tAlapatrIAmAM "tAla' eTale ke "tADanA vRkSane kaMi saMbaMdha sabhAna thatAM have ene 'sAbudANA" nAme ja vadhu jANIe chIe. nathI eTale e patra-eTale ke pAnane paNa kaI saMbaMdha nathI. hAthIcAka dilhInI UcI hoTelamAM maLatA hAthIcaka' sUpanAM ghaNAM meM para ke zarIra para lagADavAnA pAuDara vividha vakhANa kare che. A vanaspati. ApaNe tyAM hAthIcoka nAme sugaMdhavALA ne bhinna bhinna raMgachAyAvALA paNa hoya che. oLakhAya che. A kevuM nAma che ! AvA ja paNa raMgane sugaMdha vinAnA eka prakAranA gujarAtamAM A vanaspati atyaMta alpa paricita che. lIsA sapheda bhUkAne.' ApaNe * * zaMkhajIruM' nAme yuropa-amerikAmAM AjakAla A zAka atyaMta lokapriya oLakhIe chIe. ApaNe AvA pAuDaromAM tathA banyuM che-enI aneka vAnIo bane che. " Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku prAddha jIvana ApaNe tyAM A nAma kadAca aMgrejI dvArA apanAvAyu lAge che paNa che mULa arabI zabda e nAma che 'alakhazA' AArakhAnA spena joDe saMpaka thayA tyAre tyAM pahe McelI A vanaspati tyAre Alcarehofa rUpe te have Aleachofa nAme oLakhAI. tyAMthI iTAlI thai ke 'camAM eNe Archan nAma dhAraNa kayu' jeNe aMgrejImAM pachI Artichoke rUpa dhAraNu karyu A vanaspatinuM aTapaTTu lAgatu thADu badhdhAyu che, jyAM gayu rUpeAmAM e gAThavAtuM gayu che. bhAratamAM--ba gALAmAM eNe hAthIceAkha (cAkha=AMkha rUpa dhAraNa karyu che ne ApaNe tyAM hAthIcakra ! hiMdImAM e 'hAthI' nAme oLakhAya che. e taMtravA jevu che ke nAma lagabhaga badhe ja thADu tyAM, tyAMnI bhASAnAM paricita bhAratamAM A zAkanuM vAvetara dilhInI AsapAsa vadhu thAya che-eTale svAbhAvika rIte ja uttara bhAratamAM e vadhu jANItuM che. tAlapatrI mesama pramANe AvatA varasAdathI bacavA mATe nATaka-- sinemAgRhA, gaNapati utsava sthaLe temaja anya ghaNe sthaLe pahelethI ja taiyArI rakhAya che. AmajanatAne meTA samUha ekaDA thatA hoya tevA A prakAranAM sthaLeAe vAMsa vagerenA UMcA zAmiyANA ke chAparI baMdhAya che ne tenI upara tAlapatrIe parAya che. A tAlapatrI jene keTalAka 'tADapatrI' paNa kahe che, te hIkatamAM DAmara, ke e prakAranA ghaTTa, cIkAzavALA kALA ke gherA raMganA, ugra vAsavALA, javalanazIla padAtha--jene aMgrejImAM 'TAra' kahe che tevA padAyanA pravAhInuM pura caDhAvelu ke evu' pravAhI pAmelu kenavAsa ke e prakAranuM jADu kApaDa hAya che. A prakAranuM kApaDa pANI pasAra na thavA de tevu veTarajhuka-jalAvareAdhaka' banI jAya che. e te ThIka paNa ene tAlapatrI ke tADapatrI zA mATe kahevAya che ? kArpha eka jamAnAmAM jhuMpaDA vagerenA chAjamAM tADavRkSanAM pAna-tADapatra vaparAtA--je parathI pANI sarI jatu; jhupaDuM aMdara bhIjAvAthI lagabhaga khacI jatu N. ! Adhunika tAlapatrIo paNa AvuM je-AthI vadhu sAruM kAma Ape che paNa emAM tADanA pAna to hAtAM ja nathI ! te A nAma ? enu a'grejI nAma che 'TApeAlina' ! te kAma Ape che tAlapatrInu' ja. eTale jUnA saskArAne maLatA AvatA ni samUha ! ba'nee maLIne ene paNu tAlapatrIne tADapatrI rUpa ApI dIdhu che. jo ke keTalIkavAra AthI UMdhuya thAya che. zabda samajAya evA hAya che-lAge che eTale ApaNe ene evA atha sahelAIthI besADI laIe chIe-je hakIkatamAM taddana judA ja mULane hAya che. pazu leAkamAnasa tA dhokApaMthI hoya che. AmAM meM tarata sUjhe, samajAya, tevuM ThaThADI levAya che. hAthiyA varasAda hAciye. varasAda' tA 'ApaNe tyAM khUba ja paricita prayoga che. AApaNe mAnIe chIe ke ene hAthI joDe sa`khdha che. (1 tA. 16-4-1990 hakIkatamAM enA sabaMdha hAthI joDe nahI paNa hasta nakSatra joDe che. eTale e varasAdanI vAtamAM hastanakSatranA varasAdanA ullekha che. A 'hasta' eTale 'hAtha ja ne! eTale 'haratanakSatra'vALA te 'hAthiyA'! paNa AvA lAMkhA vicAra krANu karavA khese ? te eTale ja ghaNIvAra AvI saraLa rIte khesADI devAtA atha', zAstrIya dRSTie sAcA na hovA chatAM manerajaka thai paDe che. ane.. AvuM karanArane mana 'TapuM' ne 'mAkSI' jAya te 'TapAlI' che; 'vaDANu'mAM vepAra karavA nIkaLI paDe te 'vahANiyA' leAkA ja 'vANiyA' che. O manArana ne pachI tA teAkAnI majAka karavA khAtara paNa AvuM Avu zodhI levAya che! jemake-para'nu dhAna' khAi jAya te 'paradhAna' eTale ke pradhAna che. 'prajA' 'prati'thI AvelA 'nidhi' (khajAne--moTI rakama) AhiyAM karI janAra te prajApratinidhi' che. lagna pachI patine 'ma' mArI zakAya tevI sthitimAM AvanAra joDuM te '6'patI' che ! A manerajananI vRttimAMye ApaNA manamAM ramatI vAta tA ADakatarI abhivyakita pAmatI ja hoya che ne ? sAbhAra svIkAr saMdhavI 380013 * * premasabhara patramALA * le. muni ratna-suMdaravijayajI * pRSTha-76 * mUlya rU|. 20-zrA, ratnatrayI TrasTa-C/o kalpeza vI. zAha, vijayanagara rADa, nAraNapurA, amadAvAda-380013 * vaheNa haiyAnAM mAruM aMga aMga malakAyA (yogAsanA) tenA lekhaka-cInubhAi gI. zAha, mUlya anukrame rUA. papa/ane za. 45/-prA. svastha mAnava, pahele mALe, ramaNukalA sI-14, resIDenTasa Trumpalesa, hAiskula relve phATaka pAse, amadAvAda- Painnayasuttaim Editor Late Muni Punyavijayji Published By, Mahavir Jain Vidhalya Bombay-36. * bhavanA bhaya le. muni vAsaNyadIpa prakA. zrImad muddhisAgarasUri jaina zve. mU. samAja amadAvAda-13. [] sAdhanA ane sAkSAtkAra le. anavara AgevAna * $1. seLa puMcha pRSTha 127 mUlya za. 25/- prakA. enDa kaMpanI pablIzasa enDa prA. li. 3, rAunDa bilDIM'ga, mukha-2 [] kAvyamaya vyAkaraNa le. sva. anaMta vA. jAnI 3mI sAijha pRSTha 127 * mUlya rUA. 15/- prakA. anaDA muka DIpA gAMdhImAga', verA amadAvAda-1. sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritASika 'prabuddha jIvana'mAM varSa' daramiyAna pragaTa thayelAM lakhANAmAMthI zreSTha yogadAna ApatAra lekhakane prativaSa' sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritArSika apAya che. amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke 1989nA varSa" mATenuM pAritASika zrI pravINacandva rUpArelane temanA lekhA mATe ApavAmAM Ave che. A pAritArSika mATe nirNAyaka tarIke zrI dhanazyAma desAI ane prA. gulAba rRDhiyAe sevA ApI che. ame zrI pravINanuM rUpArelane abhinaMdana ApIe chIe ane nirNAyakAtA AbhAra mAnIe chIe -matrIo Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-1990 prathaddha jIvana eka saikA pUrve svecchabhUmi gaNAtI muMbaI nagarImAM prathama praveza karanAra ', ' sva. pU. munizrI mehanalAlajI mahArAja # ramaNalAla cI. zAha A varSa muMbaImAM jaina sAdhu bhagavaM tenA vihAra- na hatI. evA keTalAka ziSya samaya jatA AcAryanuM pa6 vicaraNanuM zatAbdI varSa che. jaina muni tarIke muMbaI nagarImAM pAmyA hatA. prathama praveza karanAra sva. pU. mehanalAlajI mahArAja hatA. (7) pitAnA saMparkamAM AvatAra jaine uparAMta hindu, musalavi. saM. 1947mAM caitra suda 6nA roja emaNe muMbaImAM mAna, pArasI, khristI vagere aneka lokone temaNe pratibaMdha bhAyakhalAmAM praveza karIne pachI lAlAbAganA upAzrayamAM cAtu pamADIne dhama tarapha vALyA hatA. mAsa kayuM hatuM. emaNe muMbaI nagarIne e vakhate dharmolA- (8) pite bAla brahmacArI suparavI mahAtmA hatA. ane jyAM sathI bahu DolAvI dIdhI hatI. aMgrejonA zAsanakALa daramiyAna jayAM teo vicaratAM tyAM tyAM tane prabhAva vadhI ja te. muMbaInA TApu upara a grejonI vasatI ThIka ThIka (9) teo vacanasiddha mahAtmA tarIke paMkAyA hatA. emanI pramANamAM hatI. pArasIonI vasatI paNa ghaNI moTI AziSathI aneka lokonAM jIvana ujajavaLa banyAM hatAM. hatI. eTale muMbaI occha nagarI tarIke oLakhAtI emanI hAjarImAM vividha sthaLe lekee dAnane asAdhAraNa hatI. muMbaImAM tyAre jenonI vasatI vadhatI jatI hatI. pravAha vahevaDAvyA hatA. jinamaMdire hatAM, paNa jena sAdhuo muMbaImAM padhAratA na hatA. jo ke vasainI khADI upara pUla baMdhAyA pachI mehanalAlajI mahArAjano janma vi. saM. 1885nA cea pagapALA vihAra karIne pahoMcavuM agharuM nahatuM. vada-6nA divase cAMdapara (caMdrapura) nAmanA gAmamAM thayo hato. A cAMdapara mathugathI labhaga cAlIsa mAIla dUra mAravADanA, gata zatakamAM zvetAmbara paraMparAmAM maMda paDelI dharma pradezamAM AveluM che. temanA pitAzrI. bAdaramala brAhmaNa bhAvanAne DhaMDhoLIne jAgrata karanAra ane aneka ziSyo dvArA kuLanA ane sanAdraya jAtinA hatA. teo paMDita hatA, gujarAta, saurASTra, rAjasthAna ane paMjAbamAM dharmanI vidyAvyAsaMgI hatA, zAstrajJa hatA. mehanalAlajInAM mAtuzrInuM prabhAvanA karanAra mahAtmAo mukhyatve hindudharmamAMthI AvelA nAma suMdarI hatuM hatA. evA mahAtmAomAM buTerAyajI mahArAja kSatriya hatA. eka divasa mAtA suMdarIne svapna AvyuM ke pitAnA AtmArAmajI mahArAja brahmakSatriya hatA. mehanalAlajI mukhamAM pUrNimAno caMdra praveza karI rahyo che. emaNe e mahArAja brAhmaNa hatA, buddhisAgarasUri paTela hatA. A ane evA bIjA keTalAka hindu mahAtmAoe svayaM preraNAthI svapnanI vAta pati bAdara malane karI. zAstranA jANakAra patie jainadharma aMgIkAra karIne jaina samAja upara ghaNe moTe kahyuM ke A svapnane artha e thAya che ke eka tejasvI upakAra karyo che. putraratnanI ApaNane prApti thaze. bALaka mehana janmathI ja atyaMta tejasvI ane hoMziyAra mohanalAlajI mahArAjanI tarata yAna kheMce evI keTalIka hate. mAtApitAne ema lAgyuM ke AvA tejasvI bALakane mahatvanI ghaTanAo nIce pramANe cheH sArI rIte abhyAsa karAvavI joIe. e jamAnAmAM rAjasthA(1) teo janme brAhmaNa hatA, paraMtu vidyAbhyAsa pachI jaina nanAM gAmaDAomAM aMgrejI keLavaNu hajI AvI na hatI.. patinI dIkSA dhAraNa karI hatI. prAcIna bhAratIya paraMparAnI keLavaNI apAtI hatI, paNa (2) abhyAsa ane jJAna vadhatAM ane tyAga saMyamamAM ruci te bahu saMtoSakAraka nahotI. bAdaramala pote ja paMDita hatA. jAgRta thatAM yati jIvananI jAhojalAlI choDIne teo mehanane ghare teo bhaNAvatA. enI grahaNazakita joine tyAga vairAgyamaya saMvegI dIkSA dhAraNa karIne jaina muni emane ema thatuM ke A bALakane vadhu abhyAsa mATe kAI banyA hatA. moTA sArA paMDita pAse rAkhavuM joIe. keTalAka mitroe (3) teo kharataragacchanA muni hatA, chatAM samayane pArakhIne bAdaramane salAha ApI ke jaina yatio pAse pite tapagacchanI samAcArI svIkArI hatI. e jamAnAmAM ghaNI vidyAo hoya che. mehanane je moTe paMDita AvuM kAMtikAraka gaNAtuM pagaluM bharavA mATe ghaNI moTI banAvavo hoya te nAgaramAM birAjatA jANItA yatizrI rUpa-- naitika hiMmatanI jarUra hatI. caMdrajI pAse mokalavo joIe. teo vidyAthI ene bahu sarasava abhyAsa karAve che. bAdaramala ane suMdarI nava varSanA bALaka(4) temaNe muMbaimAM pahelIvAra jaina sAdhu tarIke praveza - mohanane laIne yatizrI rUpacaMdrajI pAse nAgara pahoMcyAM. e vakhate karyo hato ane tyArathI jaina sAdhuonA vihAra ane paNa kahevAya che ke svapnano yogAnuyoga evo thayele ke suMdarI vicaraNa mATe muMbaI baMdara haMmezane mATe khulluM eka svapna AvyuM hatuM ane temAM dUdhapAka bharela potAne thAI mukAyuM hatuM. keI laI jaI rahyuM hatuM. bIjI bAju yatizrI rUpacaMdrajIne (5) muMbaine AMgaNe temaNe dIkSA ApI hatI. muMbaInI evuM svapna AveluM ke dUdhapAka bharelo thALa pitAne ke prajAne dIkSA mahotsava jovAnI taka pahelIvAra sAMpaDI vaherAvI raheluM che. jANe ke A svapnanA saMketa anusAra evuM banyuM ke yatizrIne jotAM ja bALaka mohanane emanI (6) pite muni tarIke ja rahyA hatA ane pitAnA ziSyone pAse rahevAnuM gamI gayuM. mAtApitAe mehanane vidyAbhyAsa gaNi ane paMnyAsanI padavI petAnI nizrAmAM ja apAvI mATe yati zrI rUpacaMdrajI pAse rAkhe : : ' , , : " hatI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-1990 yatithIe bALaka , mehananI tejasivatA , pArakhI upara Avyo ke yatizrI mohanajIne have muMbaI mokalI vIdhI hatI temane mohanane, hindI bhASAnA 2 thI ApavAmAM Ave. patra maLatAM ja mahendrasUrie yatithI uparAMta saMskRta bhASA zIkhavI ane saMskRta bhASAnA mehanajIne emanA vidyAguru yaMtizrI rUpacaMdrajI pAse mokalI vividha graMthane UDe abhyAsa karAvyuM. seLa varSanI uMmare ApyA. te mehane kAvya, vyAkaraNa, nyAya, jayotiSa, sAmudrikazAstra muMbaimAM keTaloka samaya rahyA pachI yatizrI rUpacaMdrajI svarodayazAstra vagere zIkhI lIdhAM hatAM. vaLI jainadharmanAM pratikramaNanAM sUtra, tatvArthasUtra, karmagraMtha vagerene abhyAsa pitAnA ziSya yatizrI mohanajI ane bIjAone laI vihAra paNa karI lIdho hate, seMkaDo gAthAe paNa teNe kaMThastha karIne be mahine gAliyaramAM pahoMcyA. tyAM mahendrasUri birA jatA karI lIdhI hatI. hatA. te vakhate teo baMnee paraspara vicAravinimaya - yatizrI rUpacaMdrajInI sAthe kizora mehane rAjasthAna tathA karIne yatizrI mehanajIne hajI vadhu vidyAbhyAsa mATe madhyapradezanAM judAM judAM sthaLone pravAsa paNa karyo. eka vakhata kAzI melavAnuM nakakI karyuM. e mATe yatizrI teo baMne muMbaI paNuM AvI gayA hatA. rUpacaMdrajI paNa yatizrI mohanajInI sAthe kAzI AvIne abhyAsa pUro karyA pachI mohanane ghare jaI kaI paDitanA rahyA. tyAM mehanajIe anya paMDite ane zAstrIo pAse vyavasAyamAM joDAvAne badale yati thavAnA keDa jagyA. e mATe vyAkaraNa, kAvya, nyAya, jotiSa, Ayurveda vagere vidyAone brahmacArI rahevuM jarUrI hatuM. mohana te mATe paNa taiyAra hate. vadhu UMDe abhyAgna karyo. daramiyAna yatizrI rUpacaMdrajInI ene yationuM vidyAvyAsaMgI, sanmAnanIya, amRddha jIvana bahu tabiyata bagaDatAM teo kAzImAM kALadharma pAmyA. ethI yatizrI gamI gayuM hatuM. eTale ke sAmAnya pAThazALAnA paMDita thavA karatAM yati thavAnI potAnI pAtratA te keLavavA lAgyuM hatuM. mehanajIne bhAre AghAta lAge mahendrasirine e samAcAra eka divasa eNe pitAnA guru yatizrI rUpacaMdrajIne kahyuM, maLatAM teo kAzI AvI pahoMcyA. yatizrI mohanajIne mAre gharasaMsAra mAM nathI. mAre yati thavuM che. tame mane abhyAsa na bagaDe enI paNa ciMtA hatI. eTale mahendrasUri yatinI dIkSA Ape.' mohanajInI sAthe cAreka varSa kAzImAM rahyA. mehanajI vidyA omAM pAraMgata thayA. eTale mahendrasUrie pitAne samagra - yati rU5caMdrajIe kahyuM, "bhAI, ema yati thavuM saheluM graMthabhaMDAra mehanajIne suprata karI dIdhA. mehanajInA nathI. A ghaNuM kaThina jIvana che. vaLI yatinI dIkSA huM na AdhyAtmika vikAsamAM paNa emane eTale ja rasa hato. ApI zakuM. mArA guru mahArAja pU. mahendrasUri ja ApI - mahendrasirinA cAritrane prabhAva paNa mehanajI upara ghaNe zake. mATe tAre mahendrasUri pAse javuM paDaze. emane megya pa. mahendrasUrie eka vakhata mohanajIne kahyuM hatuM, lAgaze te tane yatinI dIkSA Apaze.' vavAterA nAma hI to modRna hai mohana yAne "mo-na." te vakhate patravyahArathI jAgRvA maLyuM ke mahendrasUri karanA / tuma moha samUha ko jIta kara vijaya karo. yahI merI "iramAM che. tyAMthI teo vihAra karIne makSIjI tIrthanI , prazna mA hai !" A vAkaye te mehanajInA hRdayane bahu yAtrAe javAnA che, ane cAturmAsa tyAM karavAnA che. kizora spazI gayAM hatAM. mohana mahendrasuri pAse indara pahoMcyo. temanI sAthe yAtrAmAM thoDA vakhata pachI mahendrasuri paNa kALadharma pAmyA. joDAyA ane makSIjI gayo. eTalA divasamAM mahendrasUrie ethI mohanajInuM aMtaramaMthana cAlu thayuM. yati tarIkenuM mehananI yati banavA mATenI pAtratA joI lIdhI. eTale jIvana jIvavuM ke saMvegI cAdhu thavuM ? yati tarIke teo vi. saM. 1903 mAM mehanate mahendrasUrie yatinI dIkSA yatizrI rUpacaMdrajInI gAdInA vArasa banyA hatA. e ApIne yatinI rUpacaMdrajInA ziSya banAvyA. kizora mehana, divasamAM bAreka lAkha rUpiyAnI milakatanuM svAmitva have yatizrI mihanajI' thayA. A yatidIkSAne prasaMga makSIjI maLyuM hatuM. mitro ane sagAsaMbaMdhIone Agraha hato tIrthamAM, rAjasthAna ane madhyapradezamAMthI AvelA aneka ke yati tarIke ja cAlu rahevuM. Ayurveda, jotiSa maMtrataMtranA zreThionI hAjarImAM dhAmadhUmathI ujavAya hate. jANakAra thatio sAthe rAjAo paNuM gADha saMbaMdha - dIkSA lIdhA pachI yatithI mahatajIe keTalAka samaya rAkhatA. jyAre kAzI nA rAjAe yuti mehanajInI yati-gAdI AcArya mahendrasUri pAse pasAra karyo. mahendrasUrine bhavya, choDavAnI vAta sAMbhaLI tyAre temaNe paNa mehanajIne samajAvavA pratApI mukhamudrA, UMcI dehAkRti ane AjAnabAhu prayatna karyo. potAnA mahelamAM AvIne rahevA mATe dharAvanAra A kizAra yatizrInI vidvatA, guNagrAhakatA, kahyuM. rAjaya taraphathI je kaMi sagavaDa joitI hoya dhArmikatA ityAdinI vadhu pratIti thaI. bhaviSyamAM te ApavA kahyuM. paraMtu aMdarane vairAgya rasa A kaI mahAjana ujajavaLa AtmA tarIke potAnuM eTale badhe ubharAtuM hatuM ke eka divasa pitAnI badhI ja nAma kADhaze ema temane jaNayuM.' bIjI bAja yatithI saMpatti sAmAjika ane dhArmika hetuo mATe dAnamAM mehanajIne " paNa lAgyuM ke pitAnA vidyAguru yatizrI ApavAno nirNaya karIne yatizrI mohanajI lakhanau gayA ane rUpacaMdrajI te eka mahAna, AtmA che ja, paraMtu dIkSAgu tyAMthI nIkaLelA zaMtrujayanA saMghamAM joDAIne jAtrA karavA AcArya bhagavaMta te kharekhara eka mahAna vibhUti che. cAlyA gayA. emanA ' sAMnidhyamAM jeTaluM vadhu rahevAya teTaluM vadhu sAruM. jAtrA karIne teo lakhane pAchA AvyA. tyAM lagabhaga tharaMtu tyAM te muMbaithI yatizrI rUpacaMdrajIne putra mahendrasUri bAra varSa rahyA. pitAnI badhI milakata dAnamAM ApI dIdhI. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-190 tyAra pachI teo kalakattA gayA. eka divasa kalakattAmAM te bhagavAna pArzvanAthanu dhyAna dharIne kheThA hatA te vakhate dhyAnamAM eka kALA nAga potAnI sAme me phADIne AvatA emaNe joyA. AMkha ughADIne joyuM te kazuM dekhAyuM nahi. temaNe vicAra karyAM kaiM bhagavAna pArzvanAthanuM dhyAna dharatAM dharaNendra deve darzana dIdhAM che. emAM kAI sakata rahelA che. mADhu phADelA kALA nAga sUcave che kaiM kALarUpI nAga mArA ghaDIkamAM kALiyA karI jaze. mATe maLele manuSya janma mAre phAgaTa gumAvavA nahi. AvA vicAra AvatAM temaNe sava parigrahanA tyAga karavAne ane kriyAdvAra karI savegI sAdhu thavAtA niya ryAM. te vakhate krA yAtrika temane jone, teeAi muni mahArAja che. ema samajIne vaMdana karavA lAgyA, tyAre tene aTakAvIne temaNe yAtrikane kahyu, 'bhAi, huM muni nathI. huM te hajI yati chuM. mArA AtmA haju vadanane megya nathI. mATe mane vaMdana na karazeA.' alabatta, teo muni thayA nahetA, pazu temanuM a Mtara te muni thavA jha MkhI rahyuM hatuM. prabuddha jIvana kalakattAthI pati zrI mehanajI judAM judAM tIrthAnI yAtrA karatAM karatAM kAzI AvyA. thADA vakhata tyAM zakAta dilhI, AgrA, jayapura vagere sthaLe AvyA. vi. sa. 1930mAM te jyAre vihAra karIne jayapura zahera tarapha jaI rahyA hatA, tyAre rastAmAM rAta paDatAM jaMgalamAM eka vAvamAM temane sukAma karavA paDayA hatA. rAtane vakhate e vAvamAM eka vAdha pANI pIvA Avye peAtAnA tarapha vAdhane AvatA jone yatizrI tarata ja kAusagga dhyAnamAM khesI gayA. vAgha thADIvAra tyAM Ubho rahyo ane pachI peAtAnuM mastaka namAvIne cAlyA gayA. rAjasthAnamAM jude jude sthaLe vihAra karIne pachI teo ajamera gayA. temane lAgyuM ke have pAte sa MvegI dIkSA la levI joie eTale ajameramAM sa. 1930mAM 43 varSanI vaye emaNe bhagavAna sabhavanAthanA derAsaramAM ja! bhagavAnanI sAkSIe ane saMdhanI samakSa, saMdhanI samatipUva ka savegI dIkSA dhAraNa karI. te munizrI mehanalAla jI thayA. emaNe tyArapachI muni tarIke prathama cAturmAsa 1931mAM rAjasthAnamAM pAlI zaheramAM karyuM" hatu. muni tarIka temaNe te samayanA mahAna AcAya zrI sukharitu ziSyapaNu svIkAryuM hatuM. saM. munizrI mehanalAlajI mahArAje pAlI pachI anukrame sirAhI, pAlI, sAdaDI, jodhapura, ajamera, pAlI, jodhapura, sireAhI, ajamera, pATaNu, pAlanapura, leAdhI, amadAvAda, pAlitANA vagere sthaLe cAturmAMsa karyAM hatAM. mahArAjazrI jyAre sirAhImAM birAjamAna hatA tyAre siraDInA nareza kesarIsiMhujI temane maLavA mATe AvyA hatA. prathama mulAkAte ja sirAhI nareza mahArAjazrInI tejasvI ane prabhAvazALI mukhamudrA ane agAdha jJAnathI prabhAvita thayA hatA. temane thayuM ke 'huM mahArAjazrI mATe zuM karI chUTuM ? teo tAkAMcana ane kAminInA yAgI che. paraMtu te mAre tyAM gAcarI vaheravA padhAre te mate bahu AnaMda thaze.' temaNe e mATe mahArAjazrIne vinaMtI karI. paraMtu mahArAjazrIe kahyu, 'rAjana ! gAyarI temane kApaNa 11 caMdrastha vaherAvI zake. vaLI amAre sAdhuone rAjapiDatA niSedha hoya che. paraMtu Apa te mane gAcarI karatAM paNu vadhAre caDiyAtI vastu ApI zake che.' '' sirAhI nareze utsukatApUrvaka pUchyuM, huM zuM ApI zakuM ?' mahArAjazrIe kahyu', 'jIvadayA. dazerAne divase pADA vadha baMdha kare. tamArA rAjyamAM payuM pazumAM mAMsAhAra mATe jIvahiM'sA na thAya evA kAyadA mane Ape.' mahArAjazrInI vinaMtI svIkArIne sirAhI nareze pADAnA vadha baMdha karAvyA. peAtAnA rAjyamAM zrAvaNa vada 11thI bhAdaravA vada-11 sudhI ema eka mahite kAyamane mATe pazuhiMsA baMdha rAkhavAnuM pharamAna karyu hatuM. sirAhI nareza mahArAjazrIne vaMdana karavA vAravAra AvatA ane mahArAjazrInI bhalAmaNathI potAnA rAjyamAM rAhiMDA gAmamAM jinamaMdira bAMdhavA mATe anumati ApI hatI. brAhmaNavADA gAmamAM paNa jinama MdiranA kabajo jaitAne soMpavA mATe emaNe pharamAna kADhyuM hatu. saM. 1936mAM mahArAjazrI esiyA gAme padhAryAM hatA. eka divasa savAramAM gAmanA pAdare pAte sthali gayA hatA. tyAre eka retInA TekarA pAsethI pasAra thatA hatA. e vakhate emanA dAMDe. retImAM dhAryAM karatAM dhaNA vadhAre UDA cAlyA gaye.. ethI mahArAjazrIne kutUhala thayuM. emaNe tyAM be traNa jagyAe retImAM dAMDA khesI joye te jANe kAma paththara sAthe te athaDAte hAya tema lAgyuM'. temane thayu A retInA DuMgara nIce jarUra kAi meTI imArata hAvI joIe. kadAca kAI jinamaMdira ja haze evuM paNa emane lAgyu, kAraNa ke esiyAnagarI jaineAnI prAcInanagarI hatI, upAzrayamAM AvIne emaNe sadhanA AgevAne te vAta karI. esiyA gAma te! nAnu hatu. eTale pAse AvelA jodhapura ane ledhI e khe nagarInA zreSThine paNa mahArAjazrIe A vAta kahI. jo A retIne DuMgara khaseDIne tyAM khAvAmAM Ave te temAMthI prAyaH jinamaMdira nIkaLe. mahAjazrIne prabhAva evA hatA ke jodhapura ane lAdhInA saghee e mATe thAya teTaluM kharca karavAnI tatparatA dAkhavI. rAjyanI paravAnagI la tarata ja e krAma hAtha dharavAmAM AvatAM retInA DhuMgara nIcethI jinama Mdira maLI AvyuM. mahArAjazrInI preraNAthI esiyAnA e jinamaMdirane tyAra pachI jirNoddhAra paNa karavAmAM AvyA hatA. Aje have tyAM niyamita sevApUjA thAya che. rAjasthAnamAM pAlI, sirAhI, sADI, jodhapura, ajamera vagere sthaLe cAturmAsa karI mahArAjazrIe pheraThera dhamanI bhAvanA lekAmAM jAgRta karI hatI. emaNe kanyAvikraya, madyapAna, mAMsabhakSaNu, maraNa pachI phUTavAnA rivAja vagere baMdha karAvyAM hatAM. emanu' vyaktitva eTaluM badhu tejasvI ane prabhAva zALI hatuM ke e ceDAM rSomAM jude jude sthaLe maLIne 500 jeTalA hindu lekAe jainadhama' aMgIkAra karyAM hatA. mAravADanA lekAe emane 'marudharadezadvAraka'nuM biruda Apyu hatuM. sa, 1937 nuM cAturmAsa pAlImAM karIne tee jodhapura padhAryA hatA. te vakhate potAnu jamaNuM aMga pharakavA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1) 12 praha jIvana ta, 16-4-190 lAgatAM temane thayuM ke jodhapuramAMthI jarUra kaMIka lAbha thaze have temanI khyAti cAre bAju prasarI hatI. meTA meTA mahAnubhAve paNa temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatA hatA. jodhapuramAM rAjyanA dIvAna zrI AlamacaMdajI paNa temane vyAkhyAnamAM AvatA. AlamacaMdajIne mahAjazrInI vANIne eTale badhe rasa jAgyuM hatuM ke teo eka paNa vyAkhyAna cUkatA nahi. vakhata jatAM emanAmAM evuM parivartana AvyuM ane emanI AdhyAtmika dazA eTalI UMcI thaI ke eka divasa temaNe mahArAjazrI pAse dIkSA levAne prastAva mukyo. cAturmAsa pUruM thatAM mahArAjazrIajamera tarapha vihAra karI gayA ane saM. 1936nuM cAturmAsa ajameramAM karyuM. daramiyAna AlamacaMdajI mahArAjazrI sAthe saMparka vadhu gADha thato rahyo. saM. 1937nA aSADha suda-10nA divase saMdha samakSa AlamacaMdajIne dIkSA ApavAmAM AvI. emanuM nAma AnaMdamuni rAkhavAmAM AvyuM, mahArAjazrIe pite savegI dIkSA dhAraNa karI hatI. te pachI AnaMdamuni temanA prathama ziSya banyA hatA. jodhapura jevA rAjyanA dIvAna mahArAjazrInA haste dIkSita thAya e kaMi jevI tevI ghaTanA na hatI. e dIkSAnA samAcAra cAre bAju . prasarI gayA hatA. dIvAna AlamacaMdajInI dIkSA bIjAo mATe paNa preraNArUpa banI hatI. jodhapuramAM bIjI eka ghaTanA paNa banI. jeThamalajI nAmanA jodhapuranA eka custa sthAnakavAsI bhAI paNa mahArAjazrI pAse potAnI zaMkAonA samAdhAna mATe vAraMvAra AvavA lAgyA hatA. mahArAjazrInA jJAnane prabhAva ghaNe badhe hate. mahArAjazrIe taTasthabhAve ApelA uttarethI jeThamalajIne eTale badho saMteSa thayo hatA ke mUrtipUjaka samudAyamAM, mahArAjazrI pAse dIkSA levAne emaNe nirNaya karyo. teo mahArAjazrInA satata saMparkamAM rahevA lAgyA. paraMtu mahArAja zrI temane utAvaLe dIkSA ApavA IcchatA nahatA. mUrtipUjAmAM temanI zraddhA barAbara sthira ane daDha thayelI joyA pachI saM. 1940mAM jeTha suda-5nA roja jodhapuramAM dhAmadhUmapUrvaka temane dIkSA ApavAmAM AvI hatI. temanuM nAma jeThamalAmuni rAkhavAmAM AvyuM hatuM. Ama jodhapuramAMthI mahArAjazrIne prathama be ziSya prApta thayA hatA. tyAra pachI mahArAjazrI phodhIthI amadAvAda bAja vihAra karatA hatA tyAre Abu-khareDImAM harakhacaMda nAmanA eka gRhasthane temane bheTa thayuM hatuM. A gRhastha mumukSu hatA. teo ke mumukSu gurunI zodhamAM hatA. mehanalAlajI mahArAjane jotAM ja temane hRdayamAM evI pratIti thaI ke "mArA guru thavAne A ja mahAtmA yogya che.' emane mahArAjazrI sAthe vadhuM paricaya thatAM dIkSA levAno nirNaya karyo. ane saM. 1944nA caitra suda-8nA roja mahArAjazrIe emane dIkSA ApI. emanuM nAma harSamuni rAkhavAmAM AvyuM. mahArAjazrIne ziSyamAM A harSamuni tejasvI ziSya hatA. mahArAjazrInA kALadharma pachI mahArAjazrInI smRtimAM emaNe muMbaimAM mohanalAlajI jaina senTrala lAibrerI ane saMrakRta pAThazALAnI sthApanA karAvI hatI. AtmArAmajI mahArAja rAjasthAnamAM vicaratA hatA tyAre te vakhate mehanalAlajI mahArAja paNa rAjasthAnamAM vicaratA hatA. mohanalAlajI mahArAjanI mera prasarelI kItinI vAta temanA sudhI pahoMcI hatI. eTale mohanalAlajI mahArAjane maLavA mATe AtmArAmajI mahArAjane tAlAvelI lAgI hatI. teo jodhapuramAM temane prathamavAra maLavA gayA hatA. pitAnA. karatAM pAMceka varSa moTA evA e mahAtmAnuM jJAna ane cAritrathI AtmArAmajI bahu ja prabhAvita thayA hatA. temanI keTalIka zaMkAonuM samAdhAna mehanalAlajI mahArAje bahu sarasa rIte zAstravacane TAMkIne karyuM hatuM. AthI mehanalAlajI mahArAja pratye AtmArAmajI mahArAjanA helmamAM eka prakArane pUjyabhAva rahyo hate. teo temane satata saMparkamAM paNuM rahetA AtmArAmajI mahArAja suratamAM jyAre cAturmAsa pUrNa karIne vihAranI taiyArI karatA hatA. te vakhate saMghanA AgevAnoe sUratamAM bIju cAturmAsa karavA mATe temane bahu ja AgrahabharI vinaMtI karI hatI, paraMtu AtmArAmajI mahArAje kahyuM, "mahAnubhAvo, mehanalAlajI mahArAja mArA karatAM vadhAre jJAnI ane tejasvI che. tamane emane paricaya nathI. teo mAravADathI vihAra karIne pAlitANA padhAryA che. tame emane cAturmAsa mATe vinaMtI karaje. emane joze eTale mane paNa bhUlI jaze.' AtmArAmajI mahArAja sUratathI' vihAra karIne gayA pachI saMghanA AgevAno pAlitANA gayAM. tyAM mehanalAlajI. mahArAjane maLatAM ja teo AnaMdita thaI gayA. teoe mehanalAlajI mahArAjane cAturmAsa mATe surata padhAravA vinaMtI. karI. e vinaMtIne svIkAra karI mohanalAlajI mahArAje pAlitANunA cAturmAsa pachInuM cAturmAsa 1946mAM suratamAM karyuM hatuM. mahArAjazrI pitAnA cAritra ane tapanA prabhAve keTalAka krAMtikArI kAryo karAvI zakatA hatA. suratamAM teo jyAre cAturmAsa mATe birAjamAna hatA tyAre muMbainA kAne evI bhAvanA thaI ke mohanalAlajI mahArAja muMbaI padhAre te kevuM sAruM. e divase mAM gujarAtamAM dakSiNe surata ane damaNu sudhI vihAra rahetA. muMbaI anAryabhUmi che, mlecchabhUmi che, pApanagarI che evA khyAle pravartatA hatA. dahANu pachI jainonI khAsa vasatI na hovAne kAraNe vihAranI takalIpha paDe e paNa saMbhavita hatuM. paraMtu mehanalAlajI mahArAje yati tarIke muMbai nagarInI agAu potAnA guru sAthe traNa-cAra vakhata mulAkAta lIdhI hatI. eTale muMbaInA zrAvaka jIvanathI ane muMbaInA lokonI dharma mATe tIvra ukaMThAthI teo paricita hatA. AthI temaNe cAturmAsa mATe muMba padhAravAnuM nimaMtraNa svIkAryuM hatuM. mArgamAM vihAranI je kaMi takalIpha paDe te mATe manathI teo taiyAra hatA. cAturmAsane nirNaya thatAM saM. 1947mAM temaNe muMbaI tarapha prayANa karyuM te vakhate dahANuthI muMbaI sudhInA mArgamAM koI jaina upAzraya nahatA. ane jenI khAsa vasatI nahotI. eTale teo bIjA lokonI vADIomAM mukAma karIne tathA pitAnI samAcArInuM zuddha pAlana karIne muMbaI bAju AvI rahyA hatA. | muMbaI tarapha vihAra mATe e jamAnAmAM eka sauthI mahatvano prazna te vasaI ane anya sthaLe relavenA pula oLaMgavAno hato. aMgrejonA e amala daramiyAna muMbai Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-190 prayuddha jIvana 13 ane amadAvAda tathA dilhI vacce cAlatI relave bI. bI. enDa sI. Ai. (bombe baroDA enDa senTrala InDiyA) relave kaMpanInI mAlikInI hatI. vasaInA lekhaMDanA pUla upara lekIne cAlavAnI manAI hatI. eTale mahArAjazrInA vihAra mATe relavenI paravAnagI levI anivAya , hatI. e divasamAM ATalI eka paravAnagI mATe paNa muMbaInA saMdhane bI bI. eDa. sI. AI. relave sAthe ghaNA lAMbe patra vyavahAra thayo hate. (je eka pustikArUpe pragaTa thayuM hatuM.) chevaTe relave kaMpanIe mahArAjazrI ane anya sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikAne vasaInA pUla uparathI pasAra thavAnI paravAnagI ApI hatI, je e jamAnAnI daSTie eka etihAsika ghaTanA hatI. mahArAjazrIe muMbaI nagarImAM jayAre praveza karyo, tyAre temanA svAgata mATe bahu moTA pAyA upara taiyArIo thai hatI. Thera tera temanA sAmaiyAmAM hIrA, motI, cAMdI, gInI vagere sAthe gahulIo thaI hatI. e vakhate je vaDe nIkaLyo hato. te e samaye najare jonArA leke kahetA ke ATalo moTo ane bhavya varagheDo te muMbaImAM briTiza vAisarAi ripananA Agamana vakhate paNa nahete nIkaLyuM. A abhUtapUrva varaDAmAM mAtra jaine ja nahiM bhATiyA, lahANuM vagere hinduo, vahorAo, be jAo, pArasIo ane aMgrejo suddhAM sAmela thayA hatA. mATe kaMIka kare evI amArI bhAvanA che.' mahArAjazrIe vicAra karIne kahyuM, "bhale, havethI ahIM mAtaramAM pADAne vadha nahi thAya. navarAtrI cAlu thAya te pahelAM tame mane badhI vigata jaNAvaje." navarAtrInA divasa AvyA. devInI AgaLa vadha karavA mATenA pADAne zaNagArIne loke gAmamAM pheravavA lAgyA. hatA. e pADe jyAre upAzraya AgaLathI pasAra thayo tyAre mahArAjazrIe maMtra bhaNIne enA mastaka upara vAsakSeSTha nAkhe. e pachI theDI ja vAramAM pADe bhura thaye ane tophAne caDaze. cArebAju pADAe evI daDadeDa ane teDADa. karI mUkI ke leke gabharAyA ane jIva laIne nAThA. devI kAMpe bharAyAM che evI lekene bIka lAgI. keTalAka hinduo paNa mahArAja sAheba pAse AvyA ane pADe zAMta thAya e mATe vinaMtI karI. mahArAja sAhebe e lokone upadeza ApatAM kahyuM, 'e bhAio, mAtAjI AvA moTA jIvanA. balidAnathI prasanna na thAya mAtAjI te ApaNuM hRdayanI sAcI bhAvanA ane bhakitathI prasanna thAya. tame saMkalpa kare. ke havethI kayAreya pADAne vadha nahi karIe, te A pADe. tarata zAMta thaI jaze.' le ke te pramANe saMkalpa karyo ane pADe tarata zAMta thaI gayo. eka vakhata mahArAjazrI jayAre sUratamAM birAjamAna hatA tyAre emanA vyAkhyAnamAM pAsenA gAmamAMthI AvatA. koI eka bhAIne vairAgyane raMga lAgyo hato. temaNe dIkSA levAnI pitAnI bhAvanA mahArAjazrI pAse vyakata karI. tyAre pachI eka divasa e bhAIe AvIne mahArAjazrI pAse dIkSAno divasa ene mukta paNa kADhI ApavA mATe AgrahabharI vinaMtI karI. mahArAjazrIe e bhAIne vaizAkha sudI: chaThThanA divasanuM murhata kADhI ApyuM. e bhAInA gayA pachI. mahArAjazrI ekadama mauna thaI gayA. vicAre caDhI gayA. pAse belA padvamunie pUchyuM, guru mahArAja Apa kaMI. UMDA vicAramAM paDI gayA lAgo che." mahArAjazrIe kahyuM "hA. vAta sAcI che. karmanI gati kevI vicitra che tenA vicAre huM caDI gaye hati. A bhAine dIkSA levI che. emanI. bhAvanA keTalI vizuddha ane ucca che ! paraMtu emanA bhAgyamAM dIkSAne vega nathI, kAraNa ke emanuM AyuSya have pUrNa thavAmAM che." ** : muMbaImAM lAlabAganA upAzrayamAM emanAM vyAkhyAne cAlu thayAM ane emAM lokonI bhIDa divase divase eTalI badhI vadhI gaI hatI ke bAbu buddhisiMhajIe rUpiyA seLa hajAra khacI tAbaDatoba e helameTo karAvyo hate. mahArAjazrI jayAre muMbaImAM birAjamAna hatA tyAre aSADha mahine pUro thavA Avyo chatAM comAsu besavAnA kei eMdhANu jaNAtAM na hatAM. lekAne dukALa paDaze evI ciMtA thavA lAgI. e vakhate muMbainA mahAjananA keTalAka AgevAna zreSThIoe mahArAjazrI pAse AvIne potAnI ciMtA vyakata karI ane AzIrvAda ApavA kahyuM. te vakhate mahArAjazrIe kahyuM, "varasAda jarUra paDaze, paraMtu e mATe tame thayAtrAne varaghaDe kADha." mahArAjazrInuM vacana eTale AjJA barAbara. tarata najIkanA divasa-tithi nakakI thayAM ane jinabiMba sAthe rathayAtrA nIkaLI. A rathayAtrA aDadhe pahoMcI tyAM te dhodhamAra varasAda tUTI paDa hato. leke Azraya mugdha thaI gayA. mahArAjazrInI labdhisiddhine tyAre lokone khyAla Avyo hate. muMbaInAM cAturmAsa pachI mahArAjazrI pharI gujarAta tarapha vicaryA hatA. mehanalAlajI mahArAja svarodayazAstra, nimittazAstra, jotiSazAstra vagere vidyAnA prakhara jAMgukAra hatA. vaLI teo vacanasiddha mahAtmA tarIke khyAti pAmyA hatA. mahArAjazrI kheDA jillAnA mAtara tIrthamAM janAre birAjamAna hatA tyAre jainasaMghanA AgevAnoe AvIne emane vAta karI ke "ahIM thoDA divasamAM navarAtrI cAlu thaze. e divasamAM devInA maMdiramAM pADAne vadha thAya che. Apa enA thoDA divasa pachI khabara AvyA ke e dIkSAthI bhAI. acAnaka gaMbhIra mAMdagImAM paTakAI paDayA che. tyArapachI barAbara vaizAkha suda chaThThanA divase ja teo avasAna pAmyA eka vakhata mahArAjazrI sUratamAM birAjamAna hatA tyAre zeTha nagInacaMdra kapUracaMda derAsaramAM pUjA karIne mahArAjazrIne vaMdana karavA mATe AvyA. vaMdana karIne kahyuM, "sAheba huM; Aje muMbaI javAne chuM. tyAMnuM kaMI kAmakAja hoya te pharamAve.' AsapAsa joI, DIvAra vicAra karI mahArAjazrIe kahyuM "nagInacaMda ! tamAre muMbaI javuM hoya te bhale jAva, paraMtu ghare gayA vagara ahIMthI je sIdhA sTezane ja muMbaInI gADI pakaDaje." nagInacaMda zeTha vicAramAM paDI gayA, paraMtu mahArAjazrInI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana " - tA. 16-4-1990 AjJA hatI eTale e pramANe ja karavuM rahyuM teo pUjAnA kapaDAmAM bhUkhyA tarasyA ja sTezane pahoMcI gayA. eka mANasane mekalAvI gharethI potAnA kapaDA ane jarUrI vastuo maMgAvI lIdhI ane sTezana para kapaDAM badalI teo gADImAM beThA. muMbaI AvIne temaNe joyuM ke potAnA dhaMdhAmAM acAnaka ja meTe lAbha thavA mAMDe che. tyAra pachI theDA vakhatamAM te temaNe muMbaImAM bahu moTI kamANI karI hatI. mahArAjazrInI vANImAM temane ajabanuM jAdu jaNAyuM hatuM. ' mahArAjazrInI preraNAthI surata pAse katAragAmamAM jIrNoddhAra karIne zatruMjayAvatAra jevuM jinamaMdira thayuM hatuM. enI bhavya pratiSThA mahArAjazrIne hAthe jyAre thavAnI hatI tyAre savA lAkha mANase tyAM AvyA hatA. e samaye ke vidhanasaMtoSIe gorA kalekaTarane phariyAda karI hatI ke ATalA badhA mANase ekaThA thayA che. eTale gaMdakI ghaNI thaI gaI che. ane kolerA phATavAno saMbhava che. mATe pratiSThAne kAryakrama aTakAve. ethI kalekaTara jAte tyAM tapAsa karavA AvyA ane vyavasthA jaI tathA mahArAjazrIne maLyA eTale emane khAtarI thaI ke kelerAnuM jokhama nathI. teo pote pachI mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM beThA ane AnaMdita thayA hatA temaNe lokone kahyuM ke AvA puNyazALI mahAtmA birAjatA hoya tyAM rogacALo phATe nahi mahArAjazrInuM cAritra ane emanuM vyakitatva eTaluM AkarSaka hatuM ane emanI vANI eTalI saraLa, recaka ane preraka hatI ke te sAMbhaLIne mANasane vairAgyanAM bhAva AvI jatA. mahArAjazrI jore gujarAtamAM pethApuramAM hatA tyAre emanAM vyAkhyAne sAMbhaLavA aneka loke AvatA. te vakhate pethApuranA kezavalAla nAmanA keI eka zrAvaka bahAragAma gayA hatA. teo jyAre AvyA tyAre mitra-saMbaMdhIoe mahArAjazrInAM vyAkhyAne sAMbhaLavA mATe umaTelI medanInI vAta karIne kahyuM, "kezavalAla tame kharekhara eka sarasa avasara gumAvyuM.' e sAMbhaLI kezavalAlane thayuM ke mahArAjazrInI vANI te sAMbhaLavI ja joIe, tapAsa karatAM jANavA maLyuM ke mahArAjazrI te pATaNa pahoMcyA che. kezavalAla tarata pATaNa gayA. tyAM mahArAja zrInAM vyAkhyAne sAMbhaLatAM temane evo vairAgyabhAva jAge ke tyAM ne tyAM ja dIkSA levA mATe Agraha rAkhe. pATaNanA saMghe tarata dIkSA mahotsavanI taiyArI karI ane kezavalAlane dIkSA ApI mahArAjazrIe enuM nAma kalyANumuni rAkhyuM hatuM. . evI ja rIte bhAvanagaramAM tArAcaMda nAmanA eka zrAvaka mahArAjazrInAM vyAkhyAnamAM roja AvatA. vaLI teo bapore mahArAjazrI pAse upAzrayamAM besI sAmAyika karatA ane bIjI ghaNI tapazcaryA karatA. eka divasa tArAcaMda sAthe vAtacIta karatAM mahArAjazrIe ramUja karIne vAtsalyabhAve kahyuM, "are, bhAI tArAcaMda ! tAre te tArA nAma pramANe bIjAne tAravAnuM kAma karavuM joIe. ene badale te tuM DUbavAnI vAta kare che.' paraMtu A vAkaya tArAcaMda mATe mamavA banI gayAM te ja kSaNe emaNe mahArAjazrI pAse dIkSA levA mATe bAdhA lIdhI ane tyArapachI mahArAjazrI vihAra karIne jayAre ratalAma pahoMcyA tyAre temanI pAse dIkSA lIdhI emanuM nAma mahArAjazrIe 'tAramuni' rAkhyuM hatuM. ' muMbaImAM mahArAjazrI cAturmAsamAM birAjamAna hatA. tyAre zeTha kesarIcaMda bhANAbhAInI peDhInA pArasI munima rUstamajI paNa vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatA. temane paNa eTale badhe bhAva thayo ke mahArAjazrI pAse dIkSA levAnuM vicAryuM. paNa mahArAjazrIe emane samajAvyuM ke jaina sAdhunA AcAra temane mATe bahu kaThina raheze. mATe temaNe keTalAka vrata niyama dhAraNa karavAM ane jaina siddhAMtane abhyAsa karI te pramANe gRhastha jIvanamAM paNa tyAga saMyama dhAraNa karavAM. mahArAjazrInA saMparkamAM AvelA evA keTalAka zrAvakoe, te emanI pAse dIkSA lIdhI hatI, paraMtu keTalAka te evA paNa hatA ke jemaNe mahArAjazrInI vAta sAMbhaLIne emanI pAse dIkSA lai pitAnuM jIvana dhanya banAvavAnuM mana thayuM hatuM. e rIte mahArAjazrInA ziSya praziSyane samudAya kramekrame pAtrIsathI vadhu thaI gayuM hatuM. (hAla temanA samudAyamAM pU. cidAnaMdasUri vagere surata ane anya sthaLe vicare che.) mahArAjazrIe gujarAta ane rAjasthAnanAM lagabhaga badhAM ja mahattvanAM tIrthonI yAtrA karI hatI. gujarAtamAM badhe teo vyAkhyAne hindI bhASAmAM ApatA hatA, paraMtu emanI saraLa, madhura bhASA saune samajAya evI hatI. Ama paNu jana saMghemAM vyAkhyAnamAM sAdhu mahArAjanI bhASA aMtarAyarUpa banatI nathI. sAdhuo paNa belacAlamAM sthAnika bhASA saraLatAthI apanAvI le che. bhASAnI bAbatamAM jaina saMghanuM valaNa hamezAM udAra rahyA karyuM che. saM. 1941 mAM jyAre mahArAjazrIe pATaNamAM sAgaraga7nA upAzrayamAM cAturmAsa kayuM hatuM. te vakhate emaNe pATaNanA jJAnabhaMDAre vyavasthita karAvyA hatA. te samaye sAmAcArIne eka prazna UbhuM thayuM hatuM. mahArAjazrI * kharataragacchanA sAdhu hatA, paraMtu pATaNamAM te lagabhaga badhA ja tapagacchanA zrAvake hatA. eTale saMdhanA AgevAnoe vinaMtI karI ke amane tapagacchanI kriyA karAvaze?" sAdhu mahArAja potAnI sAmAcArI sAmAnya rIte badale nahi paNa mahArAjazrIe kahyuM, "hA, jarUra ! mahAnubhAvo ! mukita te na kharatarameM hI na tapagacchame. mukita te AtmA meM ha. jisake kriyA karI che beTha jAo.' Ama pitAnI kharataragacchanI samAcArI choDIne mahArAjazrIe saMdhanA lAbhArthe pitAnA mATe tapagacchanI sAmAcArI svIkArI lIdhI hatI. je . emaNe jIvananA aMta sudhI cAlu rAkhI hatI. - saM. 1957mAM mahArAjazrI sUratamAM cAturmAsa mATe birAjamAna hatA te vakhate jyama nAmanA eka jaina bhAi jaina dIkSA cheDIne khristI thaI gayA hatA. te vakhate buddhisAgarajI mahArAje "jaina dharma ane khristI dharmane mukAbalo" nAmanuM pustaka pragaTa karIne jayamalanA praznonA saceTa javAba ApyA hatA mahArAjazrI te vakhate yuvAna sAdhu buddhisAgarajInA saMparkamAM AvyA hatA ane emanA pAMDitya ane buddhimattAthI prabhAvita thayA hatAM ane buddhisAgarajIne abhyAsamAM agavaDa karI ApavA mATe saMghane bhalAmaNa karI hatI. sUratamAM mehanalAlajI mahArAja birAjamAna hatA tyAre " gopIpurAmAM eka zreSThI zrI maMchubhAInA ghare rAkhelA ghara Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM tA. 16-4-1990 suMdara pratimAjI joyAM. madhubhAie kahyu ke A pratimAjI derAsaramAM mULa kayAMthI AvyAM che tenI prApta mAhitI maLatI nathI. paraMtu amArA eka vaDavA zeTha mULacaMda vadha mATe vi. saM. 1683 nA jeTha suda-3 nA divase amadAvAdamAM jagadguru zrImad vijaya hIrasUrIzvarajInA paTTara zrImad vijaya senasUrIzvarajInA hAthe A cAreya pratimAjIonAM aMjanazalAkA karAvyAM hatAM, tyAra pachI tene sUrata lAvI amArA dhara derAsaramAM tenI sthApanA karavAmAM AvI hatI, lagabhaga aDhIse varSathI vaMzapara parAthI A jinabiM`khAnI pUjA--bhakita amArA dharamAM niyamita thatI AvI che. have amAruM A dhara jarita thaI gayuM che, eTale navu karAvavAnuM che, te amAre zu karavu ?? prazuddha jIvana mahArAjazrI A itihAsa sAMbhaLIne e kuTuMbaparaMparAnI jinabhakita mATe haoNllAsa vyakata karyo. temaNe sUcanA karI ku 'have A sphaTikanAM pratimAjI dhara derAsaramAM na rAkhatAM tame juduM derAsara baMdhAvI temAM padharAvajo.' pUjyazrInI sUcanA anusAra e jhaverI kuTu Mbe sUratamAM navuM derAsara baMdhAvyuM ane temAM A pratimAjInI pratiSThA mehanalAlajI mahArAjanA paTTadhara paM. zrI haSamunijInAM haste karAvI hatI. mehanalAlajI mahArAjanA prabhAva je keTalAka zreSThIe upara bhrUNe moTA pA hatA temAMnA eka te sUratanA zeThazrI dharamacakra uyacaMda hatA. temanI bhAvanA siddhAcalajInA yAtrAsa'dha kADhavAnI hatI. e divaseAmAM sAmAnya mANase ekalA jAtrAe jaI zake evI anukULa paristhiti nahAtI sa dha nIkaLe teA anekane lAbha maLe. zeThazrI dharama de e mATe mahArAjazrIne vinaMtI karI hatI. mahArAjazrIe sa'mati ApI. muMbainA cAturmAsa pachI sa'. 1984mAM temaNe sUratamAM cAturmAsa karyuM hatuM. te vakhate siddhAcalajInA sadha mATenI pUrva' taiyArI sArI rIte thai gaI hatI. cAturmAsa pachI mahArAjazrInI nizrAmAM peSa mahinAmAM siddhAcalajInA saMdha nIkaLyA hatA. temAM 1400 yAtrikA joDAyA hatA. khaMbhAta ane vallabhIpura thane pAlitANA pahoMcavAnuM hatuM. lagabhaga savA mahinAnA kAya'krama hatA. eka pachI eka sthaLe mukAma karIne AgaLa vadhatA jatA sadha khaMbhAta pAse dehavANu nAmanA gAme AvyA. tyAM samudra pAse AvelI mahI nadI pAra karavAnI hatI. e nadImAM pANI sAva chIcharAM rahetAM, paraMtu dariyAmAM jyAre bharatI Ave tyAre nadImAM acAnaka pUra AvatAM. eNTale nadIneA para pagavALA pAra karavAmAM dhaNI samayasUcakatAnI apekSA rahetI hatI. ATalA badhA yAtrALue page cAlatA ekabIjAnI pAchaLa nadI pAra karatA hatA tyAre acAnaka pUra AvavAne lIdhe keTalAya yAtrIonA sAmAna pANImAM taNAi gaye.. sadbhAgye kA vaMhAni thai nahotI. badhA sahIsalAmata nadI pAra karI gayA hatA. e vakhate zeTha dharama ke saMdhanA tamAma yAtrALuone kahyuM ke 'je kAi yAtrikane je kaMI nukasAna thayu' haze te sa Mghapati taraphathI bharapAI karI Apa vAmAM Avaze. mATe te aMge kARe kazI ja ciMtA karavI nahi.' A rIte saMdha pAlitANA pahoMcyA. saiAe mahArAjazrI sAthe sukhapUrNAMka siddhAcalajInI yAtrA karI hatI. saM. 1949mAM pAlitANAmAM mehanalAlajI mahArAjanuM' 15 cAturmAsa hatuM. te daramiyAna janme brAhmaNa evA rAmakumAra nAmanA eka jaina patizrI pAlitANAnI jAtrA karavA mATe AvyA hatA. khabara paDatAM te mahArAjazrIne vaMdana karavA mATe AvyA. e vakhate peAtAnA patijIvananA kaTALA mahArAjazrI pAse temaNe vyakata karyAM mahArAjazrI pa yatimAMthI sa MvegI sAdhu thayA hatA. eTale paraspara anubhavAnI sarakhAmaNI thaI. yatizrI rAmakumArane paNa lAgyuM ke yatijIvana karatAM sa MvegI sAdhunuM jIvana ja vadhAre zreSTha che. temaNe mahArAjazrI pAse dIkSA levAnI bhAvanA vyakata karI. temanI munijIvana mATenI tIvra jhaMkhanA joine mahArAjazrIe temane dIkSA ApI hatI. temanu nAma Rddhi muni rAkhavAmAM AvyuM hatuM. pAlitANAnI yAtrA pachI mahArAjazrIe bhAvanagara, dhAbA, taLAjA vagere bAju vihAra karyAM hatA. evAmAM muzi'dAbAdanA rAvabahAdura zeThazrI dhanapatasi MhajInA putra zeThazrI narapatasiMhajI temane maLavA AvyA hatA. temaNe potAnA pitAzrI taraphathI zatruMjayanI taLeTImAM baMdhAI rahelA derAsaranI vAta karI ane tyAM pratiSThA karavavA mATe padhAravA peAtAnA pitAzrI vatI AgrahabharI vinaMtI karI. rAjasthAnamAMthI ba'gALamAM rahevA gayelA kharataragacchanA rAvabahAdura dhanapatisaMhajInI mAtA mahetAbakumArInI bhAvanA zatru jayanI taLeTImAM eka lagya jinAlaya baMdhAvavAnI hatI. emanA kuTuMba taraphathI girirAja upara kharataravasahinAmanu jinamaMdira agAu badhAvelu hatu. peAtAnI mAtAnI bhAvanA ane bhalAmaNa anusAra dhanapatasiMhujIe sa. 1945mAM girirAjanI taLeTImAM khAtamUrhuta karIne jinamadira badhAvavAnuM kAya` cAlu karyu" hatuM. cAra varSa'mAM te pUruM thaI gayu hatuM. have tyAM mULanAyaka tarIke AdIzvara bhagavAnanAM pratimAjInI pratiSThA karAvavAnI hatI. mahArAjazrI jyAre saMdha laIne pAlitANA padhAryAM hatA tyAre dhanapatasi MhajI ane temanAM patnI menAkumArI paNa yAtrArthe'.tyAM AvyAM hatAM. mahArAjazrI siddhAcalanI yAtrA karIne dheAdhA bAju vihAra karI rahyA hatA tyAre menAkumArIe svapnamAM eka jhaLahaLatI jyoti joI hatI. e yetie evA Adeza ApyA ke 'tamAre derAsaranI pratiSThA meAhanalAlajI mahArAjanA hAthe ja karAvavI' A svapnanI vAta sAMbhaLIne dhanapatisa hajI e potAnA putra narapatasiMhajIne mehanalAlajI mahArAja pAse melyA hatA. mahArAjazrIe menAkumArInA svapnanI vAta jANIne temanI vina MtInA svIkAra karyAM. tyAMthI teo pAchA pAlitANA padhAryAM. tyAM temaNe yogya mUhuta kADhI taLeTI paranA bApunA derAsaramAM AdIzvara bhagavAnanI bhavya pratimAjInI pratiSThA bahu dhAmadhUmapUrNAMka karAvI hatI. [meAhanalAlajI mahArAja kALadhama pAmyA tyAra pachI sa. 1939 temanI mUrti' A derAsaranAM eka gAma mAM padharAvavAmAM AvelI che.] mohanalAlajI mahArAja te te anya eka amerikAnA zikAgAmAM pariSada mATe AtmArAmajI mahArAjane jyAre AtmArAmajI mahArAjane pratye kaeNTale badhA AdarabhAva prasa MgathI paNa jANI zakAya che. savadha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathaka jIvana tA. 16-4-190 nimaMtraNa maLyuM tyAre pote na jatAM pitAnA pratinidhi tarIke mahuvAnA zrI vIracaMda rAdhavajI gAMdhIne tyAM mokalyA hatA. vIracaMda gAMdhI jyAre tyAMthI muMbaI pAchA pharyA tyAre samudranuM ullaMghana karI anAya pradezamAM teo gayA hatA te mATe muMbainA jemAM ghaNA mATe uhApoha jAgyuM hatuM. AjathI so varSa pahelAne e rUDhigrasta jamAno hato. eTale AvuM banavuM svAbhAvika hatuM. te vakhate A bAbatamAM zuM karavuM tenI muMjhavaNa saMghanA AgevAnone thatI hatI. te vakhate AtmArAmajI mahArAje paMjA'bathI muMbaInA saMdhane kahevaDAvyuM ke mohanalAlajI mahArAja A bAbatamAM je nirNaya Apaze te mane ane vIracaMda gAMdhIne svIkArya raheze mehanalAlajI mahArAja dIrghadraSTA ane samayajJa hatA. saMghane zAMta pADavA mATe emaNe jAhera karyuM ke "samudranuM ullaMdhana karavA mATe prAyazcitarUpe vIracaMda gAMdhIe eka snAtrapUjA bhaNAvavI joIe.' emaNe Apele A nirNaya saue svIkAryo hato ane saMdha zAMta thaI gayuM hatuM. | kyAre AtmArAmajI mahArAja kALadharma pAmyA tyAre emanA mRtyu vize zaMkA che evI phariyAda keTalAka vinasaMtoSI lekAe polisane karI hatI. te vakhate mehanalAlajI mahArAje muMbaimAM sabhA belAvI, phaMDa ekatra karI hajAre leke pAse briTiza sarakAranA judA judA adhikArIone tAra karAvyA hatA. ethI A praznane tarata ja nikAla AvI gayo hato. AtmArAmajI mahArAja kALadharma pAmyA tyAre emaNe * kahyuM hatuM. "jaina zAsanane eka mahAna staMbha ApaNI vaccethI adraSya thayuM che. mArI jamaNI bhujA gaI hoya evuM mane jaNAya che.' - , * 1 - te divasamAM muMbaIgnA agragaNya zreSThIomAM zeTha devakaraNa mULajInuM nAma jANItuM hatuM. devakaraNa zeTha kahetA ke pite taddana nirdhAna avasthAmAMthI je kaMi siddhi meLavI che te ' pitAnA guru mehanalAlajI mahArAjanA AzIrvAdathI meLavI che. ke mahArAjazrI muMbaImAM birAjamAna hatA tyAre yuvAna devakaraNane * mahArAjazrInAM darzana karavAnI bhAvanA thai hatI. devakaraNanI sthiti sAva sAdhAraNa hatI. teo rastA upara TopI vecavAnI 'pherI karatA. sAMja paDe je kaMI kamANI thAya temAMthI pitAnuM - mAMDa mAMDa gujarAna calAvatA. jyAre emaNe mahArAjazrI pAse pahelIvAra pitAnA mATe "dharmalAbha" zabda sAMbhaLyo tyAre emAM ajabano raNakAra saMbhaLAyA hatA. pachIthI to rajeraja mahA* rAjazrI pAse lAlabAganA upAzraye AvavAnuM emaNe cAlu karyuM * hatuM. rojeroja vyAkhyAna sAMbhaLIne pachI mahArAjazrI pAse teo I ! 'AzIrvAda letA ethI emanI kamANa vadhatI gaI hatI. Akhe divasa pherI karIne roja rAtre paNa teo mahArAjazrI '', pAse AvatA ane emanI sevA cAkarI karatA. keTalIkavAra teo upAzrayamAM ja sUI jatA. ke muMbaImAM e vakhate jhaverI pAnAcaMda tArAcaMdanuM nAma ' meTuM gaNAtuM. teo sUratanA vatanI hatA. temanAM patnI harakAra'bahena paNa eka agragaNya zrAvikA hatAM. paraMtu saMjogavazAta pAnAcaMda jhaverIne vepAramAM ghaNI moTI khoTa AvI. teo nirdhana banI gayA. dharabAra vecAI gayAM. mahArAjazrI pratye temane asAdhAraNa - bhaktibhAva hatA. teo paNa mahArAjazrInI vaicAvacca karatA ane kaI kaI vAra upAzrayamAM sUI rahetA. mahArAjazrIne paNa temanAnA pratye ghaNI lAgaNI hatI. pitAnA "duHkhanI emaNe mahArAjazrIne vAta karI tyArathI temane mATe kaMIka karavA mATe mahArAjazrIne paNa aMtaramAM bhAva thayuM hatuM eka vakhata pAnAcaMda mahArAjazrIne maLavA upAzraya AvyA hatA. ane mahArAjazrInI sucanAthI rAtre tyAM upAzrayamAM ja sUI rahyA hatA. aDadhI rAte mahArAjazrIe keTalAka maMtrane jApa karI bUma pADI, pAnAcaMda-pAnAcaMda,' paNa pAnAcaMda ghasaghasATa UMghatA hatA. devakaraNe e bUma sAMbhaLI. teo mahArAjazrI pAse pahoMcI gayA. emane thayuM ke mahArAjazrIne kaMIka kAma haze. teo mahArAjazrI sAme beThAM. aMdhAruM eTaluM gADha hatuM ke paraspara mukhAkRti dekhAtI na hatI. mahArAjazrI e dhAyuM ke pAnAcaMda jhaverI AvyA che. emaNe hAtha joDavA kahyuM. pachI maMtra bhaNI AzIrvAda ApatAM bolyA, "aba terA kalyANa hogA.' ' mahArAjazrInA AzIrvAdathI devakaraNa AnaMda vibhera banIne mahArAjazrInA paga dabAvavA lAgyA. hAthane sparza thatAM ja mahArAjazrIe pUchyuM, 'keNa, devakaraNa che? pAnAcaMda nathI AvyA ?" "nA che, teo UMghe che eTale huM AvyuM " devakaraNe kahyuM. pachI jyAre savAre pAnAcaMda mahArAjazrIne maLyA tyAre A vAtane ghaTasphaTa thaye. mahArAjazrIe pAnAcaMdane kahyuM, 'tame avasara cUkI gayA. have jeTaluM thaze teTaluM thaze.' pachI devakaraNane belAvIne kahyuM, "pAnAcaMdane ApavAnA AzIrvAda ajANatA tamane maLI gayA che. have pAnAcaMdanuM sthAna rAkhavAnI javAbadArI tamArA mAthe che.' devakaraNe e mATe mahArAjazrIne pUrI khAtrI ApI. devakaraNa tyAra pachI dhaMdhAmAM khUba pragati karatA gayA. nasIba ADe raheluM pAMdaDuM pharI gayuM. vepAra-dhaMdhAmAM teo bahu dhana kamAyA. muMbaInA zreSThIomAM temanI gaNanA thavA lAgI. mahArAjazrInI sUcanA anusAra temaNe dharmakAryamAM ane itara sAmAjika kAryomAM ghaNuM dhana vAparyuM. emaNe malADamAM jagavallabha pArzvanAthanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM muMbaimAM prinsesa raTrITa upara AvelI suprasiddha ImArata "devakaraNa menzana" te devakaraNu zeThanI mAlikInI hatI. [5chIthI emaNe zrI mahAvIra jaina vidyAlayane te makAna bheTa ApI dIdhuM hatu] mahArAjazrIne ApelA vacana anusAra devakaraNazeThe pAnAcaMdazeThane jIvyA tyAMsudhI dara mahine sArI Arthika madada karyA karI hatI. - mehanalAlajI mahArAjano eka svataMtra pheTo maLe che. emanA samayamAM paradezamAM pheTogrAphInI zodha thaI - cUkI hatI. paraMtu bhAratamAM te eTalI : sulabha nahatI. mahArAjazrIne je Ta maLe che. tenI ghaTanAnI viziSTatA te e che ke mahArAjazrInA bhakata evA eka vaharAbhAIe emane pheTo lIdho hate. ane tenI prinTa kaDhAvavA mATe iMglenDa mekalI. A hatA. pachI tenI dasa hajAra nakala iglenDamAM karAvIne maMgAvI hatI. A nakala muMbaInA lAlabAganA upAzrayanA eTale jyAre vecavA mATe mUkavAmAM AvI hatI tyAre zeThazrI devakaraNa mULachIe te badhI ja kharIdI laIne saMdhanA lekene darzanArthe bheTa ApI dIdhI hatI. tyAre mahArAjazrIne e pheTo jene uparAMta keTalAya vaherA, khejA, pArasI vagerenI dukAnamAM ane gharomAM jovA maLatuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-1990 prayuddha jIvana 17 mahArAjazrI saM. 1858mAM cAturmAsa mATe muMbaI pharI padhAryA hatA. emanA ziSya paNa muMbai padhAryA hatA. e vakhate muMbaImAM gaNivarya harSamunine paM-mAsanI padavI mAdhavabAganA vizALa maMDapamAM ApavAmAM AvI hatI. e prasaMge hajAro mANasanI medanI vacce saMghanA AgevAnoe mahArAjazrIne AcArya'pada svIkAravA mATe AgrahabharI vinaMtI karI hatI. mahArAjazrInA ziSya samudAyane paNa e mATe Agra hatuM. paraMtu te vinaMtIne temaNe asvIkAra . karyo hate. mehanalAlajI mahArAje ghaNI tapazcaryA karI hatI, ane ghaNAMne dIkSA ApI hatI. eTale AcAryapada grahaNa karavA mATe emane aneka saMgha taraphathI agAu paNu Agraha thayA hatA, paraMtu pite AcAryapada ravIkAyuM na hatuM. teo saMdha ane pitAnA ziSya samudAyane saMbodhIne kahetA ke "AvArya 9 senA yar mahApuruSo kA kAma hai / maiM to eka sAmAnya muni hu~, yaha merA munipada hI acchA hai / AcAryapada kA bhAra uThAne kI zakti mere meM nahi hai|' Ama, mehanalAlajI mahArAje sagI dIkSA saMdha samakSa grahaNa karyA pachI pitAnA sudIrgha dIkSA paryAya daramiyAna kayAreya ke padanI AkAMkSA rAkhI na hatI. pote chevaTa sudhI muni tarIke ja rahyA hatA. paraMtu pitAnA ziSyone gya kALe regyatA anusAra temaNe padavI apAvI hatI. eTaluM ja nahi teo potAnA ziSyone padavInuM saMbaMdhana karIne paNa bolAvatA. paMnyAsa zrI yazamunine teo keka vakhata pitAnI pAse belAvavA mATe "paMnyAsa' ema kahIne bUma pAtA. paraMtu yamunine te gamatuM nahi. teo pitAnA guru mahArAjane kahetA, "mahArAja, huM paMnyAsa zrAvakeTa mATe chuM, Apane mATe nahi." paraMtu mahArAjazrI kahetA ke "sa the tamane je padavI ApI che temAM mArI paNa saMmati che. eTale huM paNa tamane paMnyAsajI kahIne bolAvIza.' padanI bAbatamAM mahArAjazrInI keTalI badhI udAra daSTi hatI! Adarza guru che ke je potAnA karatAM ziSyanI vadhu pragati joIne rAjI thAya. sa, 1960nA muMbaInA cAturmAsa daramiyAna vyAkhyAnamAM vAMcavA mATe graMthanI pasaMdagI karavAnI hatI. te vakhate saMdhanA jijJAsu zrAvakanI AgrahabharI vinaMtIne mAna ApIne mahArAjazrIe bhagavatIsUtrane graMtha vyAkhyAna mATe pasaMda karyo hato. A AgamasUtranI bhUtakALamAM bahumAnabharI bhakita karanArA tarIke zeTha pethaDazAhanuM nAma suprasiddha che. bhagavatIsUtranI vAcanA vakhate temAM jeTalIvAra gAyama (gautama) zabda Ave teTalIvAra tenuM suvaNu mahArathI pethaDazAhe pUjana karyuM hatuM. tenI tole te na Ave paNa enI kaMika jhAMkhI karAve e rIte muMbaInA be zreSThIe zeThazrI devakaraNa mULajI ane zeThazrI premacaMda rAyacaMde bhagavatIsUtranA dara zatake senAnI gInI mUkIne tenuM pUjana karyuM hatuM. zrI bhagavatIsUtrane mahimA ane mahArAjazrIne prabhAva keTalo badho hati te . A prasaMga uparathI joi zakAya che. muMbainA zreSThIone mohanalAlajI mahArAja pratye apAra zraddhA hatI. teo emanA vacanane AjJA tarIke mAnIne te pramANe kArya karatA. A zreDIomAMnA eka te pATaNane vatanI bAbu amIcaMda pannAlAla hatA. teo meTA dhanADhaya hatA. teo muMbaImAM vAlakezvaramAM rahetA hatA ke jyAM derAsara na hatuM. teo jhaverI bajAramAM jatAM pahelAM lAlabAganA derAsare darzana karatA ane mahArAjazrIne vaMdana karatA, paraMtu emanAM patnI kuMvarabAIne darzana-pUjAne lAbha maLato nahoto. eTalA mATe vAlakezvaranI TekarI upara, cAre bAju manahara drazya dekhAya evuM sthaLa pasaMda karIne tyAM eka nUtana jinamaMdiranuM nirmANa karavAnI temanI bhAvanA hatI. mahArAjazrInI sUcanA anusAra: mokAnI vizALa jagyA laIne temaNe meghamaMDapavALuM zikharabadhI bhavya derAsara baMdhAvavAnuM kAma cAlu karI dIdhuM hatuM. A vizALa jinamaMdiramAM koI moTI bhavya pratimA padharAvavAnI emanI bhAvanA hatI. paraMtu te aMge haju keI niNaMba thayo na hato. evAmAM kuMvarabAine rAtre eka svapna AvyuM. e svapnamAM zveta ArasanAM eka moTA bhavya pratimAjInAM darzana thayAM. darzana thatAM ja teo svapnamAM name jiNA" belI UThayAM. tyAra pachI jAgIne temaNe bAbu amIcaMdane pitAnA svapnanI vAta karI. AthI. bAbu amIcaMdane bahu AnaMda thayo. A svapna aMge teo baMne tarata lAlabAganA upAzrayamAM mahArAjazrI pAse pahoMcI gayAM. kuMvarabAie svapnamAM nihALelAM jinabiMbanI vAta karI, mahArAjazrIe kahyuM ke A koI sAMketika ravaM che. tyAra pachI emaNe AMkhe. baMdha karIne thoDIvAra sthAna dharyuM. pachI emaNe bAbu sAhebane kahyuM, 'tame baMne Aje khaMbhAta jAva. zeThANIe ravanamAM je pratimAnAM darzana karyA che te tyAM che. e kayA derAsaramAM che te tame tyAM jaIne zodhI kADhe ane mane jaNAve." zeTha zeThANI tarata khaMbhAta pahoMcyAM. tyAM eka pachI eka derAsaramAM darzana karatAM hatAM ane jina pratimAone dhyAnathI nihALatAM hatAM. ema karatAM ciMtAmaNi pArzvanAthajInA derAsaranA meyarAmAM jayAre teo zveta ArasanI 400 Ica UMcI AdIzvara bhagavAnanI pratimAjInAM darzana karatAM hatAM tyAre zeThANIne tarata ja bhAsa thayo ke pite racaMkhamAM joyelAM te A ja pratimA che. bAbusAhebe derAsaranA TrasTIone zeThANInA svapnanI ane pote muMbaImAM baMdhAvI rahelA derAsaranI vAta karI. ethI TrasTIo rAjI thayA. mehanalAlajI mahArAje paNa kha bhAtanA TrasTIone e pratimAjI muMbaInA derAsaramAM padharAvavA mATe ApavA bhalAmaNa karI. pitAnAM pratimAjI ApavAnuM Ama te. koIne na game, paraMtu zeThANInA svapnane saMketa ane mohanalAlajI mahArAjanI bhalAmaNa e baMnene kAraNe pitAnuM ahobhAgya samajIne khaMbhAtanA TraraTIoe e pratimAjI muMbainA derAsara mATe ApavAnI saMmati ApI. saM. 1960 mAM mAgasara suda-6 nA roja AdIzvara bhagavAnanI pratiSThA mohanalAlajI mahArAjanA hAthe vAlakezvaranA derAsaramAM thaI. e prasaMge gaumukhayakSa, cakezvarIdevI vagerenI mUtionI pratiSThA paNa mehanalAlajI mahArAjanA harate thai. hatI, jenA uparanA lekhamAM mohanalAlajI mahArAjanA nAmane majAvIza.' padanI keTalI badhI bAdaza" guru te Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . prabuddha jIvana tA. 16-4-1990 nirdeza thayela che. A prasaMge mahArAjazrInI bhalAmaNathI bAbu amIcaMde derAsaranA vizALa cogAnamAM upAzraya paNa baMdhAvavAnuM nakakI karyuM. derAsara mATe te samaye rUpiyA pacIsa hajAra jevI mAtabara rakama paNa judI mUkI ke jemAMthI derAsaranA nibhAva kharcane pahoMcI vaLAya. kAraNa ke e divase mAM vAlakezvara upara chUTA chavAyA mAtra baMgalAo hatA. jainenI gIca vasatI bhUlezvara, pAyadhunI vagere sthaLeAe hatI. vAlakezvaranI TekarI upara AveluM A bhavya zikharabaMdhI jinAlaya muMbaIvAsIo mATe eka tIrtha jevuM banI gayuM. - muMbaImAM jyAre mahArAjazrI birAjamAna hatA tyAre ratalAma, gAliyara, phaledhI vagere sthaLanA AgevAna zreSThIone laine kalakattAnA bAbusAheba zrI badridAsajI mahArAjazrIne maLavA muMbaI AvyA hatA. teoe mahArAjazrIne vinaMtI karI ke tapagacchamAM te sAdhuonI saMkhyA sArI thaI gaI che, paraMtu rAjasthAna ane madhyapradezamAM kharataragacchamAM. sAdhuonI meTI achata vartAya che. e mATe kaMIka karavuM joie. | mehanalAlajI mahArAje pote kharataragacchanI sAmAcArI choDIne tapagacchanI sAmAcArI svIkArI hatI. temanA badhA ziSya paNa potAnA guru mahArAjazrInI sAthe tapagacchanI sAmAcArInuM pAlana karatA hatA. paraMtu kharataragacchanI jarUriyAta pratye paNa dhyAna ApavuM joie ema gaMbhIrapaNe vicArIne pitAnA ziSyamAM kharataragacchanuM sukAna saMbhALI zake evA ziSya tarIke mahArAjazrIe tapasvI sAdhu thazamuninI pasaMdagI karI. yazamuni te vakhate ajameramAM birAjamAna hatA. mahArAjazrIe kharataragacchanA zreSThIo sAthe cazamunine patra mokalAvyuM. temAM temaNe yamunine kharataragacchanI sAmAcArInuM havethI pAlana karavAnI bhalAmaNa karI. guru mahArAnI bhalAmaNa e AjJA barAbara che ema samajI zamunie e darakhAstane svIkAra karyo. ane te aMge vicAra vinimaya karavA mATe temaNe mahArAjazrIne maLavA muMbaI tarapha vihAra karyo. daramiyAna mahArAjazrIe muMbaIthI vihAra karI dIdhA hatA. eTale teo baMnenuM milana dahANu mukAme thayuM. thazamunie . pitAnA guru mahArAja sAthe badhI vAtane vicAra karI lIdhe. eka chinI sAmAcArI choDIne bIjA ga7nI sAmAcArI apanAvavI e sahelI vAta nahotI. paraMtu guru mahArAjanI AjJA e te ethI paNa caDiyAtI vAta hatI. eTale yamunie tapagacchanI sAmAcArI cheDIne kharataragacchanI sAmAcArI apanAvavA mATenI AjJA saharSa svIkArI lIdhI. mohanalAlajI mahArAjazrI tyAra pachI pitAnA ziSa samudAya sAthe dahANuthI vihAra karIne surata padhAryA. tyAM eka divasa temaNe samagra samudAyanA rAdhu - sAdhvIone ekatra karyA ane temAM jAhera karyuM ke havethI pitAnA be mukhya ziSyomAMthI zrI harSamuni ane emane samudAya tapagacchanI sAmAcArInuM pAlana karaze ane zrI yazamuni ane emane samudAya kharataragacchanI sAmAcArInuM pAlana karaze. e samaye temaNe samagra samudAyane khAsa bhalAmaNa karI ke pitAne samudAya be gacchamAM vaheMcAI * jAya che. paraMtu teoe paraspara sahakArathI ane zubha bhAvathI pAtatAnI sAmAcArInuM pAlana karavuM ane saMdhamAM kayAMya - paraspara vikhavAda na thAya te rIte pUro AdarabhAva rAkho. ekaja gurunA ziSya che e lakSamAM rAkhIne saue jainadharmanI prabhAvanA karatAM rahevuM. vaLI temaNe kahyuM, "huM te have kinAre beTho chuM. vRddhAvasthA che. mArAthI have lAMbA vihAra thatA nathI. Aja sudhI dharmanI prabhAvanA mATe je kaMI zakaya hatuM te karyuM che. have e javAbadArI tamArA upara che. tame badhA anubhavI ane vidvAna che. tame je je kSetramAM jAva tyAM tyAM dharmane ughAta karaje ane zAsananI zobhA vadhe te pramANe ucca cAritra, tapa ane saMyamane jIvanamAM sthAna ApI saMghanI sevA deza kALa pramANe karatA raheze.' Ama mehanalAlajI mahArAjanI ga7nI bAbatamAM draSTi keTalI vizALa hatI, gaekAnI sAmAcArInA bhedathI teo keTalA para hatA ane ga7, karatAM saMdha ane dharmanA hitane teo keTaluM UMcu sthAna ApatA hatA te emanI A gacchanA samanvayanI udAra dRSTi uparathI joI zakAze. mehanalAlajI mahArAjanI gacchanI bAbatanI udAratA temanA ziSyamAM paNa rahI hatI. tenA udAharaNarUpa muMbaIne eka prasaMga jANavA jevuM che. yazamuni ane emanA ziSyone kharataragacchanI sAmAcArI apanAvavA mATe mahArAjazrIe Adeza Apyo hato. te pachI keTalAMka varSe yazamuninA eka ziSya Rddhi muni muMbaImAM cAturmAsa mATe birAjamAna hatA. e varSamAM adhika mAsanuM hatuM. be bhAdaravA mahinA AvatA hatA. AthI kharataragacchanI sAmAcArIpUrvakanA payuMSaNa prathama bhAdaravAmAM dvimuninI nizrAmAM ujavAyAM. paraMtu bIjA bhAdaravA mahinAmAM muMbaImAM tapagacchanA payuMSaNa mATe kaI sAdhune yoga nahete. eTale saMghane zreSThIonI vinaMtIne svIkAra karIne Rddhimunie pharIthI tapagacchanI sAmAcArIpUrvakane payuMSaNa bIjA bhAdaravA mahinAmAM lAlabAganAM upAzraye karAvyAM hatAM. mohanalAlajI mahArAjanuM cAritrabaLa ghaNuM meTuM hatuM. saMyamapAlananI bAbatamAM temanAmAM jarA paNa pramAda ke zithilatA nahotAM. teo pote brahmacaryavratanuM vizuddhabhAve akhaMDa pAlana karatA hatA. teo jyAM jyAM cAturmAsa mATe birAjamAna hoya tyAM tyAM AjIvana cethA brahmacarya vratanI bAdhA aneka daMpatI temanI pAse letAM hatAM. muMbainA prathama cAtumAM daramiyAna ekathI vadhu daMtIoe emanI pAse saMdha amakSa cethA vratanI ajIvana bAdhA lIdhI hatI. evI ja rIte surata, amadAvAda, pATaNa vagere sthaLamAM emanI pAse keTalAMya daMpatIoe cethA vratanI bAdhA ravIkArI hatI. keTalAMya zrAvaka-zrAvikA emanI pAse bAravrata aMgIkAra karatAM. mahArAjazrI pAse vrata-paccakakhANuM levAM e paNa pitAnuM moTuM sadbhAgya che ema keTalAya lokone lAgatuM hatu. amadAvAdamAM zeThazrI lAlabhAI dalapatabhAInAM mAtuzrI gaMgAzeThANIe paNa mehanalAlajI mahArAja pAse bAra vrata aMgIkAra karyA hatAM. madrAsanA sva. zrI RSabhadAsajIe mahArAjazrIne eka prasaMga nedhatAM lakhyuM che ke saM. 1950mAM mahArAjazrI muMbaImAM birAjamAna hatA tyAre temanAM darzana-vaMdanane mATe aneka lokonI bhIDa jAmatI. te darekane mahArAja sAheba "dharmalAbha" kahI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-190 prabuddha jIvana AzIrvAda ApatA. aSabhadAsajInA eka dhamaniSTha vaDIla mitra mahArAja sAheba pAse gayA hatA. paraMtu bhIDane lIdhe AdhA UbhA rahyA hatA. bhIDa ochI thAya ane vAta karavA mATe ekAMta maLe te mATe teo rAha jotA hatA. keTalIkavAra thai, paraMtu bhIDa ochI thaI nahi. evAmAM mahArAja sAhebanI daSTi emanA upara paDI. emane lAgyuM ke A bhAI maLavA mATe kayAranA usuka che ane rAha jene dUra UbhA che, eTale emaNe pote ja sAmethI bUma pADIne kahyuM, 'kema bhAI, Avo ! kaMI kahevuM che ? 'hA, mahArAja sAheba" ema kahIne e bhAI pAse AvyA ane kahyuM, guru mahArAja, ApanAM vyAkhyAnamAM niyamita AvuM chuM. have ApanI pAse eka bAdhA levAnI dhaNA vakhatathI manamAM bhAvanA thaI che.' mahArAja sAhebe kahyuM, "zAnI bAdhA levI che?" e bhAIe kahyuM, "mAre ApanI pAse dArA saMtanI bAdhA levI che." mahArAja sAhebe kahyuM, "bhAI tame A bAbatamAM barAbara vicAra karyo che ne ? A badhA mana, vacana ane kAyAthI levI e kaMI sahelI vAta nathI. tame haju yuvAna cho. bhaviSyane lAMbe vicAra karIne bAdhA levI joIe ane tenuM pAlana barAbara karavuM joIe. kahevuM saheluM che paNa karavuM ghaNuM agharuM che. kathanI ane karaNI vacce Abha jamInanuM aMtara hoya che.' e bhAIe kahyuM, "mahArAja sAheba! meM A bAbatamAM gaMbhIratAthI pUrepUre vicAra karyo che. mAro nizcaya kahe che. mane jAvajIvanI bAdhA Ape." mahArAja sAhebe kahyuM, 'AvA kaThina viSayamAM jAvajIvanI bAdhA tarata na apAya. huM tamane traNa varSanI bAdhA ApuM chuM. traNa varSa pachI pharI vadhu bAdhA ApIza." e bhAIe A pramANe pUjya mahArAjazrI pAse hAtha joDI traNa varSanI bAdhA lIdhI, paraMtu krame krame temAM umeratA jaI pachIthI jAvajIvanI bAdhA lIdhI. teo RSabhadAsajIne kahetA ke pUjya mahArAja sAhebanA svamukhethI bAdhA lIdhA pachI saMyama mATenI temanI ruci ane zraddhA vadhu daDha thaI. dhaMdhAmAM temanI uttarottara pUba caDatI thaI. temane dharmAnurAga vaLyo. temanI dhanasaMpatti vadhyAM. temanuM Arogya haMmezAM sAruM rahevA lAgyuM ane AkhA kuTuMbanI bahu unnati thai. mehanalAlajI mahArAjanA cAritrano prabhAva eTalo badhe ho ke AvI eka ajANI vyakita paNa temanA prabhAvathI ghaNuM sukha pAmI hatI. vi. saM. 1962nuM cAturmAsa muMbaImAM pUruM thayuM. mahArAjazrInI bhAvanA muMbaIthI vihAra karIne zatruMjaya girirAjanI tIrthayAtrA karavAnI hatI, paraMtu have emanuM zarIra lathaDyuM hatuM. 79 varSanI jIvana yAtrA purI karIne 80 varSamAM teo pravezI cUkyA hatA. have mahArAjazrIne avAja paNa maMda paDI gayuM hatuM. emanuM vyAkhyAna badhA lokothI bharAbara sAMbhaLI zakAtuM nahotuM. tema chatAM emanAM vyAkhyAnamAM bhAre bhIDa rahetI, kAraNa ke ghaNA leke te mAtra emanI atyaMta pavitra mukha-mudrAnAM darzana karavAthI paNa dhanyatA anubhavatA hatA. muMbaInA saMghanI bhAvanA evI hatI ke mahArAjazrIne muMbaImAM ja sthiravAsa karAvo, kAraNa ke kula nava - cAturmAsa karIne muMbaI upara emaNe ghaNe moTe upakAra karyo hato. haju emanI preraNAthI saMdhanA abhyadaya mATenI vividha yojanAono amala karavAnI jarUra hatI. paraMtu muMbaIthI vihAra karIne zatruMjaya girirAja tarapha javAnI mahArAjazrInI prabaLa bhAvanAne kAraNe saghanA AgevAne paNa vadhu Agraha karI zakatA na hatA. muMbaithI vihAra karIne mahArAjazrI surata padhAryA, paraMtu suratamAM temanI tabiyata vadhu bagaDI hatI. teo gepIpurAnI upAzrayamAM hatA. havAphera mATe temane suratamAM aThavA lAIsenA, vistAramAM laI javAmAM AvyA. paNa bahu pharaka paDyo nahi. eTale chevaTe gopIpurAnA upAzraye AvIne pharI pAchA sthira thayA. zaoNMjayanI yAtrAnI have zakayatA nahotI eTale lathaDelI tabiyate paNa teo cetrI pUnamanA divase katAragAmamAM siddhAcalanI TuMka jevA jinamaMdira yAtrA karI AvyA hatA mahArAjazrI ravarodayazAstranA UMDA jANakAra hatA. pitAne aMtimakALa najIka AvI rahyo che te temaNe jANI lIdhuM hatuM. teo satata AtmapayogamAM rahetA ane navakAramaMtranuM raTaNa karatA. saMvata 1963nA catra suda-11nA divase kezavarAma zAstrI nAmanA jatiSatA eka jANakAra sajajana mahArAjazrIne vaMdana karavA mATe AvyA hatA, mahArAjazrIe zAstrIjI sAthe keTalIka vAtacIta karI. emAM bIjA divase pate deha choDavAnA che e mahArAjazrIe garbhita nirdeza paNa karyo. mahArAjazrIe varadaya jJAnanA AdhAre jANelA pitAnA aMtima divasanuM samarthana zAstrIjI pAsethI jyotiSazAstra pramANe meLavI lIdhuM. e pachI mahArAjazrIe tarata keTalAMka paccakakhANa laI lIdhAM. Avazyaka kriyAo karI lIdhI. saune khamAvIne kAusagga dhyAnamAM teo besI gayA. bIje divase savAre temaNe devasUra gacchanA eka yatizrIne IzArAthI pitAnI pAse be lAvyA ane kahyuM. ja anivADyuM chevei vArika jJA mumi devala zudra jana mAgo.' yatithI vicAramAM paDI gayA, paraMtu mahArAjazrInI AjJA hatI. eTale teo tApI nadInA taTamAM jaI nadInA pula pAsenI jagyA pasaMda karI, zuddha karI ane upAzrayamAM pAchAM pharyA. * * pitAne deha baporanA sADAbAra vAge paDaze evI gaNatarI mahArAjazrIe karI dIdhI hatI emaNe pitAnA ziSyone ane saMghanA AgevAnone belAvIne pitAnA uttarAdhikArI tarIke paM. zrI harSamunijI ane paM. zrI jazamunijIne jAhera karyA saunI sAthe kSamApanA karI lIdhI, pachI tarata AtmadhyAnamAM teo lIna banI gayA. barAbara sADAbAra vAge temaNe de che. teo kALadharma pAmyA te samaye aneka le ke tyAM ekatra thayA hatA. saunI AMkhamAMthI AMsu vahetAM, hatAM. e prasaMge tyAM hAjara rahelA AgevAnoe zrI, mohanalAlajI mahArAja smAraka phaMDanI jAherAta karI ane tene te ja vakhate ghaNI ja moTI rakamanuM phaMDa neMdhAi gayuM hatuM. kALadharma pachI mahArAjazrInI pAlakhI paNa bahu bhavya nIkaLI hatI. suratanA badhI ja kAmanA hajAre ke temAM joDAyA hatA. suratanA pelise ane suratamAM rahelA lazkarane sainike paNa pitAnA benDa sAthe A smasyAnuM yAtrAmAM joDAyeTa hatA. temanI pAlakhI nadI kinAre pahoMcI. tyAM emanA pAyika dehane agni saMskAra karavAmAM AvyuM. emane deha paMcamahAbhUtamAM bhaLI gayo. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. prabuddha jIvana tA. 16-4-1990 melanagarane bhemi-vinaya * * * : - gulAba deDhiyA | upAdhyAya udayaratnajI mahArAje koSa-mAna-mAyA-lobha e daravAjA sudhI derI janAra vinaya che. cAra kaSAyo vize sajajhAyo lakhI che. mAnavIe je kaMI karavAnuM tuMDamijAjI mAthuM je namatuM nathI, te koIne gamatuM nathI. che te A dara ja karavAnuM che. duzmane aMdara ja che, guNe paNa ahamakendrI vyakitatva badhA guNane ohiyAM karI jAya che. te aMdara ja pragaTAvavAnA che. A sajajhAyamAM abhimAnanI vAta vize pharI pharI vicAra karavAnuM kavi kahe che. emaNe saune samajAya evI saraLa bhASAmAM mUkI che. rAvaNanAM daza mAthAM e te abhimAnanAM pratIka che. rAvaNa e sAmethI maLe te sanmAna paNa mAgI laIe to abhimAna. jJAnI, zakitazALI, tapasvI hato paNa abhimAnane kAraNe ja kavie prathama paMkita khUba mArmika lakhI che. re jIva enuM patana thayuM. duryodhananI paNa evI ja gati thaI. je jiddI abhimAna karavA jevuM nathI. kAraNa ke abhimAna hoya tyAM che, matAgrahI che, mamatile che, akakaDa che tenuM baTakI javuM vinaya AvatuM nathI. mAna ane vinaya e paraspara virodhI . nizcita che. taro che. aMdhAruM ane ajavALuM eka sAthe na rahI zake mAna e te sUkAM lAkaDAM je rasahIna che, enAmAM tema ahaMkAra ane namratA sAthe na rahI zake. saMvedanA nathI, ene vikAla nathI, e TUMThA jevo che. enA vidyA vinayathI zobhe che. jJAna meLavanAra namra he para sadguNonI vasaMta nathI AvatI. sukhanAM paMkhI Tahuke joIe. jJAna na Ave te sampata kayAMthI Ave ? samakita nathI karatAM. kavi udayaratna mAnane dezavaTa devA vATe vagara caritra na Ave ane cAritra vagara mukita nathI. eTale bhalAmaNa kare che. guNanA mULamAM vinaya che. guNonI paNa eka zreNI che. eka guNa mAnanI A sajajhAyanA kavi upAdhyAya udayaratna stavana- Ave te pachI bIjo Ave pachI trIjo Ave vinaya e pAyAne sajajhAyanA samartha kavi che. emaNe khUba ja saraLa bhASAmAM guNa che. jene kAyamI, zAzvata anaMta sukha-mekSanuM sukha AkhI vAta mUkI che. AvI sajajhAyanuM pharI pharI ramaraNa karI joie che teNe vinayanI sAdhanA karavI ja paDaze. vinaya jIvanamAM utArIe te saMsAramAM vaDerA adhikArI vinaya che. nAmaka guNa dekhAya che; paNa phaLa kevuM mahAna che! mekSanA tene prApta karI zakIe. - sva. pU. munizrI mehanalAlajI mahArAja : [ pAnA naM.1thI cAlu che ke emanA kALadharmanA samAcAra jhaDapathI bhAratabharamAM prasarI zALA, senTrala lAIbrerI, suratamAM nemubhAinI vADIne upAzraya, gayA hatA ane aneka sthaLethI zraddhAMjalinA saMdezAo zeTha nagInacaMda ghelAbhAI jhaverI jaina hAiskUla, jaina borDiMga, AvyA hatA. jaina ughogazALA, jaina jJAnamaMdira, jaina upAzraya, jaina bhojana- mohanalAlajI mahArAje pAlI. sirI, sAdaDI, jodhapura zALA, jaina kanyAzALA vagerenI sthApanA thai hatI. ajamera pATaNa, pAlanapura. ledhI, amadAvAda, pAlitANuM, A uparAMta valasADa, navasArI, bilImorA, katAragAma, surata, muMbaI vagere sthaLoe cAturmAsa karyA hatAM. temAM kula bagavADA, vApI, pAraDI, dahANu, ghesavaDa, kheraDI, phaNasA vagere che jeTalAM cAturmAsa suratamAM ane kula nava jeTalAM cAturmAsa sthaLe vividha prakAranI saMsthAonI sthApanA thai hatI. muMbaImAM karyAM hatAM eTale muMbaI ane suratanA jaina emanA upadezathI jina maMdiranA jirNoddhAranuM, aMjanasamAja upara temane prabhAva ghaNo vadhu rahyo hato. zalAkA ane pratiSThAnuM, ane nUtana jinamaMdiranA nibhAvanuM 1 molanalAlajI mahArAjanuM vyakitatva eTaluM badhuM AkarSaka kArya paNa moTA pramANamAM gujarAta ane rAjasthAnamAM ane prabhAvazALI hatuM ke te samayanA judA judA sthaLonA thayuM hatuM. teo jyAM jyAM vicaryA tyAM tyAM temanA upadezathI lagabhaga badhA ja saMghanA zrImaMta zreSThIe temanA upadezA saMghamAM zAMti ane utsAha pravatatAM ane aMdaraaMdaranA ke nusAra dhana kharcavA tatpara rahetA. teo jyAM jyAM bIjA leke sAthenA jhaghaDA zAMta thaI jatA. viyAM tyAM tyAM vividha janAo mATe ghaNI moTI uchAmaNI mehanalAlajI mahArAja paMDita hatA, zAstrajJa hatA ane thatI, ane lAbha levA mATe zrImaMtemAM paDApaDI thatI. kavi paNa hatA. emaNe racelI stavananA prakAranI ane e jamAnAnA gujarAta, rAjasthAna ane muMbaInA rAjhAyanA prakAranI badhuM maLIne pAMceka jeTalI kAvyakRtio zreSThIomAM zrI lAlabhAI dalapatabhAI, bAbu sAheba maLe che. kAvyasarjana mATe ekAnta vadhu maLyuM hota te kadAca badridAsajI, bAbu pannAlAla pUraNacaMda, bAbu AthI paNa vadhu racanAe temanA taraphathI ApaNane maLI hota. amIcaMda pannAlAla, devakaraNa mULajI, premacaMda rAyaca da, mohanalAlajI mahArAjanA jIvana ane kArya vize je keTanagInadAsa kapuracaMda, nagInacaMda ghelAbhAI, navalacaMda umedacaMda; lIka kRtionI racanA thai che temAM sauthI mahattvanI kRti te gAkaLacaMda mULacaMda, nagItacaMda maMchubhAI, dharamacaMda udayacaMda, 'johanajaritra' nAmanuM saMskRtamAM mahAkAvya che. paMDita dAmodara hIrAcaMda metIcaMda vagere zreSThIoe vividha prakAranA zarmA ane ramApati zAstrIe enI racanA karI che. zrImada buddhisAdharmakAryomAM ghaNuM meTuM Arthika yogadAna ApyuM hatuM, garasUrie paNa harSadaya darpaNuM nAmanI kRtinI racanA karI che.. mehanalAlajI mahArAjanA upadezathI muMbaimAM, suratamAM ane bIjA keTalAya - AtmAthI, haLukamI, pApabhIrU, alpakavAyI, dhamanirata sthaLomAM vividha prakAranAM evA gItArtha mahAmA zrI mohanalAlajI mahArAjane aMjali mahatvanAM kAryo thayAM hatAM. emAM muMbaImAM bAbu pannAlAla ApatAM sva puNyavijayajI mahArAje lakhyuM che, "A munivare pUraNacaMda hAiskUla, gokaLabhAi muLacaMda jaina hesTela, gAga dvArA pitAnA brahmatvane ujALyuM hatuM ane cAritra jaina dharmazALA, jaina DisapensarI, mehanalAlajI jaina pATha- cAga dvArA pitAnA zramaNatvane zebhAvyuM hatuM.' mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004, Te. naM. 350296: mudraNasthAna: reDa prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 40004 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 MAY TO aMka : 5 a tA.16-5-1990 % Regd. No. MH. By / South 54 & Licence No.: 37 ' varSa : 1 - prabuddha uJul *ka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra - vArSika lavAjama rU. 30/-*** taMtrI : ramaNalAla cI. zAha bhAratanAM kathaLelAM taMtra ane zAkha je kuTuMbanA sabhyo mAMhemaNe laha karatAM hoya, vaDIlo jamA karAvI dIdhAM che. duHkhanI vAta to e che ke AvAM kaubhAMDo AjJAmAM na hoya, gharanI aMgata vAto bIjAne kahI AvatAM hoya, saMrakSaNakhAnAmAM vadhu banyAM che. enI mAThI asara dezanI saMrakSaNa khAnagI mUDI ekaThI karI koIkane tyAM jamA karAvI AvatAM hoya e vyavasthA upara keTalI badhI paDaze tenI ciMtA e dezadrohIoe karI kuTuMbanI pratiSThA pADozImAM ane AkhA samAjamAM ochI thaI jAya nathI. jyAM sarvocca sattA upara beThelI vyaktio ATalI badhI bhraSTa che. kuTuMbanuM sabhya baLa moTuM hovA chatAM te chinnabhinna hovAthI tenI hoya tyAM videzomAM dezanI pratiSThA jhAMkhI paDe ane tenuM kazuM Upaje koI asarakAraka chApa bahAra paDatI nathI. vakhata Ave bIjA loko nahi evuM banavuM svAbhAvika che. dezanuM saMrakSaNataMtra paNa nabaLuM paDe ? eno geralAbha uThAve che, mAMhomAMhe laDAve che. ane kyAreka taka maLe ane pADozI dezo lapaDAka lagAvI jAya ema paNa banI zake. phaTako paNa mArI le che. bhArata duniyAnuM eka moTAmAM moTuM lokazAhI bhAratanA vartamAna samayanA AMtarika prazno paNa eTalA ja rASTra hovA chatAM tenI sthiti AvI ja kaMIka che ema kahI zakAya. moTA rahyA che. paMjAbanI samasyAno koI zaMtibharyo uThela haju Avyo bhAratanI pArlAmenTamAM AkhA dezamAMthI cuMTAyelA pratinidhi nathI tyAM to kAzmIranI samasyAe dezane ciMtAmAM gherI lIdho che. o Ave che. chellAM keTalAMye varSothI pArlAmenTamAM je zorabakora virodha rAmajanmabhUmino prema saLagano che ane nAnI moTI ghaNI samasyA pakSa taraphathI athavA virodha pakSanA sabhya bolatA hoya tyAre rASTrane mUMjhavI rahe che. ApaNane aphasosa e vAtano thAya che ke zAsakapakSa taraphathI irAdApUrvaka karavAmAM Ave che te gerazistano sarakAranI samagra zakti rASTranA pragati ane vikAsakAryomAM jeTalI moTAmAM moTo namUno che. koMgresa pakSa atyAra sudhI je gerazistanI saMgaThita rIte lAgI javI joIe te na lAgatAM ghaNI badhI zakti TIkA karato Avyo hato e pakSe have e ja rasama apanAvI che. UbhI karAyelI samasyAonA nirAkaraNamAM veDaphAI jAya che. rAjayanI rAjadvArI daSTie keTalAkane A Avazyaka lAgatuM hoya to paNa samagra kakSAe ke kendranI kakSAe sattAdhIzo ke virodha pakSanA netAo samagra duniyAmAM bhAratanI pArlAmenTanI eka varavI chApa UbhI thAya che. je rASTranA hitano jeTalo vicAra karavo joIe teTalo teo karatAM nathI, dezanA sarvocca pratinidhio pote gerazistanuM AcaraNa karatA hoya pakSApakSImAM ekabIjA sAme kAdava uDAvavAmAM ane potAno svArtha teo prajA pAse zistanI keTalI apekSA rAkhI zake ? samagra bhAratamAM sAdhavAmAM teo vizeSa sakriya rahe che. ethI rASTrIya bhAvanA divase sarakArI taMtromAM, udyogomAM, zALA kolejomAM, hospiTalomAM badhe ja eka divase ghasAtI jAya che ane saMkucita svArthavAda baLavAna banato prakAranI gerazistanuM vAtAvaraNa phelAI gayuM che. bhAratanuM vahIvaTataMtra jAya che. atyaMta kathaLI gayuM che. vaLI, chellAM keTalAMka varSothI sattA upara koMgresa sarakAranA zAsana daramiyAna chellAM thoDAM varSomAM AvelA rAjadvArI netAoe, videzo sAthenA vividha moTA sodAomAM zAsanakartAo potAnA sukhasAhebImAM, prasiddhimAM ane videzonI khAnagI kamizana rUpe gerakAyade nANAM meLavIne videzomAM jamA karAvI sahelagAhamAM eTalA badhA racyApacyA rahyA hatA ke dezanuM vahIvaTItaMtra dIdhAM che. tevuM khAnagI vepArI kaMpanIo paNa karatI AvI che. ethI uttarottara kathaLavA lAgyuM hatuM. paraMtu tenI teoe bahu darakAra karI paNa bhAratanI chApa videzomAM joIe teTalI sabaLa rahe nahi. bhArata nahotI. kAzamIramAM ATalI moTI saMkhyAmAM pAkiranAnIo ghUsIne rahe, eTale cora netAonuM rASTra evI chApa paDavA lAgI che. AMtakavAdIonI saMkhyA vadhatI jAya, ATalA moTA jaththAmAM bhAratamAM lokasabhAnI cUMTaNI pachI kendramAM sthapAyelI janatA pAkistAna dvArA zastro ghusADI devAmAM Ave ane kAzmIranA ghaNA moracAnI sarakAranA vahIvaTane haju thoDA mahinA thayA che tyAM eka loko pAkistAna taraphI banI jAya - A badhuM be cAra divasamAM bane pachI eka samasyAo dezamAM ane videzamAM UbhI thatI jAya che. e nahi. keTalA lAMbA samayathI A badhI taiyArIo cAlatI haze. ane uparathI AMtararASTrIya daSTie bhAratanuM vahIvaTI taMtra keTaluM nabaLuM chatAM ApaNA guptacara khAtA dvArA kendra sarakArane bahu mAhitI maLatI paDI gayuM che ane bhAratano dekhAva keTalo nabaLo ane lAcArIbharyo na hoya to te batAve che ke bhAratanuM guptacara khAtuM chellA thoDAM rahyA karyo che tenI jANa thAya che. *varSomAM keTaluM badhuM zithila banI gayuM che. bhaugolika dRSTie ane rAjIva gAMdhInI sarakAra daramiyAna keTalI badhI vyaktioe vasatInI dRSTie bhArata eTalo moTo deza che ke tene lazkarI dRSTie videzI sodAomAM potAno bhAga rakhAvIne videzomAM potAnA nANAM ane nAgarika saMrakSaNa ane vyavasthAnI daSTie sAcavavA mATe tathA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabaddha jIvana tA. 16-5-1990 AMtarika temaja videzI vighAtaka paribaLone rokavA mATe vizALa pAyA DhAMkavA mATe prayatno cAlatA hoya, amerikA supara-301nI yojanAmAM upara atyaMta kAbela evI guptacara saMsthAnI jarUra rahe che. amerikA, bhAratane zikSA karavAnuM vicAratI hoya A ane AvI badhI bAbato raziyA, briTana, phrAMsa, vagere dezonA guptacaro duniyAnA tamAma dezomAM batAve che ke AMtararASTrIya kSetre bhAratanI zAkha ane dhAka jevI ghUmI vaLe che ane potAnA rASTranA hitane jokhamamAM mUke evI pravRtti joIe tevI rahI nathI. sauthI vadhu kamanasIbI to pADozI rASTro bIjA koI paNa dezamAM thatI hoya to tenI jANa meLavIne tarata sAthenA saMbaMdhanI che. pAkistAna jevuM rASTra bhAratIya AtaMkavAdIo potAnA dezane vAkepha karI de che. paraMtu bhAratanI chApa videzamAM evI . mATe ATalA badhA tAlIma kendro kAyadesara calAve ane bhArate mUMgA . sabaLa have rahI nathI. amerikA, briTana, phrAMsa, jarmanI, svIDana, moDhe joyA karavuM paDe. nepAla, baMgalAdeza ane zrIlaMkA jevAM ApaNAM svIjharalenDa vagere rASTronI sarakAra ane te dezonI keTalIka kampanIo, pADozI rASTro paNa aMdarakhAnethI bhArata virodhI rahyA kare te batAve che bhArata sAthe je rIte vartAva kare che te parathI bhAratanuM have jANe kazuM ke bhArate potAnA vahIvaTI taMtrane sudhArIne badhu sabaLa banAvavAnI UpajatuM nathI tevI chApa paDe che. AMtararASTrIya kAyadAo pramANe jarUra che. keTalIka kAryavAhI karavAnI hoya che e sAcuM, to paNa koI eka bhAratanI pAse je mAnavazakti che, kudaratI saMpatti che, sUjha bAbatane IrAdApUrvaka vilaMbamAM pADI devI te eka vAta che ane tene ane AvaData che, bhavya sAMskArika vAraso che, baMdhuttva ane svArpaNanI mahattva ApI tvarita nirNaya levo te bIjI vAta che. videza bhAgI bhAvanA che tenI sAthe sarvocca rAjadvArI netAonI prAmANikatA, gayelA bhAratanA bhraSTa nAgariko bhAratanI sarakArane gAMThatA nathI. temaja niSThA, rASTrabhAvanA, saMpa ane sahakAranI vRtti vagere bhaLe to bhArata videzanI sarakArono A bAbatamAM tvarita sahakAra sAMpaDato nathI. duniyAmAM mAtra moTAmAM moTI lokazAhI ja nahi, zreSTha ane bopharsa kaMpanIno prazna ghaNA vakhatathI cAlyA kare che. sabamarInanA anukaraNIya lokazAhI banI rahe ! evI sanmati saune sAMpaDI rahe ! sodAmAM bhArate karelA guptatAnA karArano jarmanInI kaMpanI bhaMga kare ane chatAM naphaTAIthI bacAva kare. erabasanA sodAmAM thayelI gerarItione 0 ramaNalAla cI. zAha rAma-abhirAma 0 cI.nA. paTela . bALapaNamAM gAMdhIjI rAmarakSAno pATha karatA teno eka zloka che, bhAI sAMbhaLa, A kALo kokilapakSI kuMjI rahyo che, ane vanamAM mayUronA ArAma: kalpavRkSANAm virAma: sakalApadA abhirAmastrilokAnAm rAya: TahukAra saMbhaLAI rahyA che . te pachInA divase rAma sItA ane lakSmaNa, kavi zrImAna sa na: prabhu: Icchita vastuo ApanAra vRkSonA bagIcA jevA, sarva lakhe che, mahAvanamAM thaI kyAreya nahi joyelAM evAM ramaNIya pradezo ane Apattiono aMta lAvanAra, traNe lokane AnaMda ApanAra, zrI rAma, ne vRkSo jotAM gaMgA-yamunAnA saMgamanI dizAmAM cAlyAM. bharatuja munino amArA prabhu che." vAlmIkinA rAmanI kathA, traNe lokane to nahi paNa Azrama choDIne teo citrakUTa pahoMcyA tyAre, rAma sItAne kahe che, bhAratanI prajAne sadIothI AnaMda ApatI rahI che, ane bhAratanI bahAra "parvatanI A manohara sRSTi joIne mAruM mana evuM mugdha thaI jAya che ke jAvA- sumAtrA jevA dezomAM paNa pahoMcI hatI. rAmakathAnuM A AkarSaNa mane rAjaya gumAbAnuM ke mitronA viyoganuM kazuM du:kha lAgatuM nathI. parvatanAM mAtra tenA nItibodhane kAraNe nathI. te Adarza putronI, bhAIonI, pati- UMcA zikharo, aneka prakAranAM phaLapuSpothI zobhatAM tenAM vRkSo, nirdoSa paMkhI patnInI, mitronI kathA che e kharuM, paNa bhAratanI prajA sauMdaryapremI rahI che. o ane potAnAM hiMsaka svabhAva tyajIne pharatAM vAgha Adi prANIo, sthAne ane nItibodha ke dharmabodhanI sAthe sauMdaryapremI rahI che ane nItibodha ke sthAne vahetAM jharaNAM ane nAsikAne ma karato sugaMdhI vAyu, A badhuM dharmabodhanI sAthe sauMdaryano raMga tene vadhu tRta kare che. puruSane te haMmezA rama eTaluM AhalAdaka che ke tArI ane lakSmaNanI sAthe mAre ahIM so varSa rUpe jovA icche che. prAcIna kALathI tenAM tIrthasthaLo. Azramo ane tapovano rahevAnuM thAya to paNa mane kaze zoka na thAya, nadItIre ke parvatonI godamAM prakRtisauMdaryana ramya vAtAvaraNamAM rahyA che.. sItAharaNathI du:khI thaI gayelA rAma paMpA sarovaranI pAse lamI, pArvatI ke gaurI jevI tenI devIo sauMdaryamUrtio che, ane vANInI zabarInA AzramanI zobhA joI zAMta thaI jAya che. teo lamaNane kahe che, devI, tuSArahAra dhavalA, zubhravastrAvRtA zvetapadmAsanA ane mayUrAsanA * mAru azubha nAza pAmyuM che ane kalyANano udaya thayo che, ane mAruM sarasvatInI kalpanAmUrti tethI paNa vadhu suMdara che, ane tenA prasAde prerelAM mana tenI prasannatA anubhavI rahyuM che. mArA hRdayamAM, he narazreSTha, have zubha sAvitrI, damayaMtI, sItA ane rAdhA jevAM strIpAtro enA jevAM suMdara che. bhAvanAono udaya thaI rahyo che mATe cAla, ApaNe e nayanaramya paMpA rAmakathA e sarasvatInA prasAdanuM zreSTha sarjana che. vAlmIkie te sarovara pAse jaIe." sarasvatInA pitA brahmAnI preraNAthI lakhI ane tethI temAM temanI rAma ane sItAnA sauMdaryathI mugdha thaI paMcavaTInI prANIsRSTi mAnasaputrIno sauMdaryariMga pUrNatAe avataryA che. temAM gaMgA ne yamunA, temanA vize sItAnA premamAM paDe che ane sItAharaNa prasaMge vyAkuLa thaI tamasA, sarayU ane maMdAkinI tathA goghavarI jevI nadIonI, citrakUTa ane jAya che. tenI vanaspatisRSTi ane godAvarI paNa zokathI lubdha thaI jAya jhayamUka parvatonI, paMpA sarovaranI, ane ramyonAM tapovanonI, paMcavaTInI che. paraMtu rAmasItAnA alaukika premasauMdaryanuM zreSTha darzana kavie hanumAnanI vanaspatisRSTi ane prANIsRSTinI, laMkAnI azokavATikAnI, ema vividha AMkhe karAvyuM che. temaNe sItAne azokavATikAmAM pahelAM joI tyAre emanI sauMdaryavrayAo bhaLI che ane ekarasa thaI vAcakanI kalpanAne tRpta kare AMkho e apUrva sauMdarya darzane dharAtI ja na hoya ema te ghaDIbhara sItAne evI svapnasRSTi sarje che. rAmasItAnAM pAtro paNa AvA prakRtisauMdaryanA raMge joI ja rahe che ane chevaTe, kavi lakhe che, temanI AMkhomAM harSanA AMsu raMgAyAM che. rAmanI pAchaLa gaye ayodhyAvAsIo temane lIdhA vinA pAchA UbharAya ane bhaktibhAvabharyA hRdayathI temaNe rAmane manomana namaskAra AvyA tyAre temanI patnIo zoka karatAM kahe che, "e nadIo ane karyo" sarovaro puNyazALI taTa upara ramya vanakuMjothI zobhatI nadIo ane suMdara prANIo, vAnaro ane manuSyo, traNe vargane 'abhirAma evA zRMgothI zobhatA girio rAmacaMdranI zobhA vadhAraze ane temanuM priya rAmanuM ane sItAnuM A citra bhAratIya kavitA pratibhAnuM zreSTha sarjana banI atithinI jema svAgata karaze." rahyuM che. - rAmasItA suMdara che eTaluM ja nahi, teo sauMdaryapremI che. vanavAsanA bIjA divase rAtrI gaMgAtIre gALI prabhAta thatAM rAma lakramaNane (AkAzavANI, amadAvAdanA saujanyathI) kahe che, "bhagavatI rAtrI pUrI thaI che ane have sUryodayano samaya thayo che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-1990 prabaddha jIvana - urdUno anokho zAyara katIla ziphAI 0 pravINacandra jI. rUpArela | zAyarIno zokha hoya ne temAMye urdU zAyarImAM paNa dilacaspI hoya to kAtIla ziphAI thI aparicita rahevAnuM pAlave ja nahIM. - jharaNAMnuM saMgIta, phalonI phoramane aMtaranI UMDI anubhUti dharAvatI emanI coTadAra racanAomAM tarI AvatI upamAo ne ubhekSAo, khumArI ne khuddArI, sukumAra sauMdaryadaSTine kumAzabharI kalpana sRSTi, emanI anokhI abhivyaktinI lalita lAkSaNikatAo hajIrA jillA (have pAkistAna)nA haripuramAM emano janma. vidyArthI avasthAmAM ja A zAyare pitAnuM chatra gumAvyuM. A pachI AjIvikA mATe emaNe je paracUraNa vyavasAyo apanAvyA enI vigato jANavA pAmIe to ene paDache, emanI zAyarInI A vilakSaNa viziSTatAono meLa jarAye besato nahIM lAge. paraMtu praziSTa racanAo mATenI emanA pitAnI ucca abhirUcamAM A zAyaranA anokhA abhigamano khulAso maLI rahe che. . emanA A kavi-nAma (takhallusa)nI eka viziSTatA paNa jANavA jevI che. moTAbhAganA zAyaro potAnA takhallusa joDe emanA zahera ke gAmanuM nAma joDatA hoya che. jAlaMdharanA haphIjhe jAlaMdharI, lakhanaunA 'behajhAda lakhanavI, ludhiyAnAnA sAhira ludhiyAnavI, badAyuMnA 'zakila badAyunIM' vagere AvAM takhallusa che. paraMtu ApaNA A zAyare to emanI racanA mATe paNa anokho abhigama apanAvyo che. ' emanI zAyarI mATe mArgadarzana ApanAra-islAha denAra-zAyara hatA 'zaphA kAnapurI ! emanA pratyenA AdarathI, dorAIne, emanuM nAma paNa potAnI joDe satata saMkaLAyeluM rahe, e dRSTithI, emaNe potAnA takhallusa 'kIla joDe 'zaphA parathI zaphAI vizeSaNa joDI katala zaphAI nAma dhAraNa karyuM che. (kanIla ziphAI paNa lakhAya hai phalaka se burda, koI badalI terI pAjheba se TakarAI hai! AkAzamAMthI varasatAM biMduo, Aje kema kaMI saMgIta gUMjatA nIce AvI rahyAM che? priye, koI vAdaLI to tArA pAyala (jhAMjhara)nI ghUgharIo joDe TakarAI nathI paDI ne? te sivAya AvI saMgItasabhara varSa kyAMthI saMbhavI zake? - urdU zAyarI samajavAmAM Icche hakIkI ne Ike majAjhIno taphAvata paNa dhyAnamAM rAkhavo paDe che. Ike hakIkI - AdhyAtmika prema che . Ikavara pratyeno anurAga che. jayAre Ike majAjhI duniyavI-saMsArI prema che. urdUmAM keTalIye racanAo evI hoya che jemAM baMneno samanvaya hoya che. Izka hakkI ne Icche majAjhIno A subhaga samanvaya juo calo, acchA huA, kAma A gaI dIvAnagI apanI, vagaranA hama jhamAnabharako samAne kahIM jAte ? IzkamAM UMDe UtarI gayelA-nimagna thayelAnI hAlata ne kaMI samajAvI zakAya evI hoya che? loko to A (premI-bhakta)ne pAgala ja gaNene ! dIvAno ja mAne ne ? cAlo, e paNa sAruM ja thayuM ke lokoe ene Avo pAgaladIvAno mAnI lIdho. emanAM mananuM samAdhAna karavA (emaNe) mAnI lIdheluM A pAgalapaNuM paNa kevuM upayogI thaI paDayuM ! nahIM to emane mArA mananI-hRdayanI A sthiti zI rIte samajAvI zakta ? premanimagna vyaktinI IMtejhAranI pratIkSAnI ghaDIo kevI vIte che katIla, aba dila kI dhaDakana bana gaI hai cApa kadamoM kI; koI merI tarapha AtA : AvA IMtejhAranI utkaTatA kevI hoya che enA IMtejhAramAM . vadhI gayelI dilanI dhaDakana-haiyAnA dhabakArAthI evuM lAge che jANe koI (eTale ke 'e ja !) mArI tarapha AvI rahyAM che ! A saMbhaLAya che (dilanI dhaDakana) emanA pagalAno ja avAja lAge che ! ArajhU kevI anerI anubhUti thaI jAya che ! lo, sAMbhaLo ! katala kahe che AvAjha dI hai tumane ki paDakA hai dila merA ? kucha khAsa pharka to nahIM donoM sadAo meM ! teM mane bolAvyo ? ke A mArA dilanI dhaDakanano ja avAja che ? - ke tAro avAja saMbhaLAyAno bhrama thAya che ? paNa nA, A bhrama nathI ! tAro avAja to mArA haiyAnI dhaDakana ja banI gayo che. mAruM astitva have ene AdhAre ja TakI rahyuM che ! eTale have e be vacce koI taphAvata ja kyAM rahyo che? paNa e vimukha thaI jAya to ? ' tumhArI berUkhIne lAja rakha lI bAdAkhAne kI, tuma AMkhose pilA dene urdU zAyarInI paraMparA tathA Adhunika vAstavavAdano subhaga samanvaya sAdhatI emanI racanAo zAyarInA sarva zokhInonA haiyAmAM AtmIyatApUrvaka vasI gaI che. emanI AvI racanAonI raMgInI mANavI e eka lahAvo che. emanI sauMdaryadaSTino kepha to juo loga kahate hai jinarde nIlakaMvala, vo to katIla' ' zabako Ina jhIla-sI AMkhomeM khilI karate hai! loko jene nIlakamala - poTANAM nAme oLakhe che e tamAre jovAM che? to, lo, e to (enI) A AMkhomAM roja rAtre khIlatAM hoya che. ne teya kyAM sudhI? - eno dhavala nArI deha to upha, vo maramara se tarAzA huA zaphaphApha badana, dekhanevAle use tAjamahala kahate hai! dhavala ArasapahANamAMthI kaMDArI kADhelA benamUna zilpa jevo eno ujajavala, gauravabharyo deha jonAra, sahaja ja bolI UThe ke ' oha, A to nArI dehe sAkSAta tAjamahAla ja dekhAya che.' ne enI joDe Asakti saMkaLAya che tyAre gunagunAI huI AtI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Vbadhu jIvana tA. 16-5-1990 to paimAne kahAM jAte ? ' " hiMdu devAlaya. ho ke IslAmI tIrthasthAna ho ! A pavitra tuM vimukha thaI ne huM mayakhAnA tarapha vaLI gayo; tuM vimukha kahevAtAM sthaLonA kartAhartA evA hoya ke ahIM mAnavanI (ne na thAta to tArI AMkhomAM UbharAto zarAba pIne huM tyAM je tArI mAnavatAnI ye keTakeTalI upekSA thatI hoya che! AvA upekSita pAse ja aTakI gayo hota! ne ema thatAM A mayakhAnAnI kevI loko, kukarAvAyelA lokone te potAnuM lAge evuM, sahAnubhUtibharyuM upekSA thaI hota ! zarAbathI UbharAtI A khAlIonuM zuM thAta? sthAna-mayakhAnuM na maLata, to e bicArA lAcAra loko bIje kyAM sAruM thayuM ne ke tArI vimukhatAe mane mayakhAnA tarapha vALyo ne jAta ! ema mayakhAnAnI Ijajata sacavAI! ' mananI AvI dazAmAMye enI khumArI ne khuddArI kevI ananya . , ne A rIte upekSA thAya tyAre Azaro kyo ? ' ' ' nikala kara dero kAbA se che, juoagara milatA na mayakhAnA, hamane banA liyA hai to kukarAye hue InsA nayA phira se AziyA, khudA jAne kahAM jAte jAo, ye bAta phiro , nathI. sau koI bhraSTAcAra karatA hoya to mArA mATe nItinuM baMdhana kisI tUphAna se kaho ! . . zA mATe ? ayogya AcaraNa karanAranI A dalIla ' paNa ekavAra adhImAM, tophAnamAM amAro mALo vIMkhAI gayoAtmabacAvanI prayukti ja che evuM AzvAsana levAno prayAsa che. pIMkhAI gayo, naSTa thaI gayo ! paNa have ame pharI amAro mALo mANasanAM samagra jIvanamAM sahaja rIte rahelI 'anukaraNa karavAnI bAMdhI lIdho che, dhara vasAvI lIdhuM che; jAo, jaIne pelA tophAnane vRtti mANasanI samagra jIvanamAM bhAga bhajave che, paraMtu AMdhaLuM AnI jANa karI do ne kaho - thAya te karI le! | " jaina zAsanamAM zakita upAsanA 0 anavara AgevAna (1) tIrthakaronI mAtAo, (2) zAsanadevIo, (3) vidyAdevIo, I. mAnuM svarUpa maMgala hovAthI "mAtRzakti rUpe tenI pUjA prAcIna- dIkSitadevIo, (5) diThumArikAo, (6) sarasvatI, (7) lakSmI, A kALathI thatI AvI che. mAtR-pUjAnI A paraMparA vizvanA dareka daSTie zakti upAsanA mATe devIonI mUrtio taiyAra karavAmAM dharmamAM jovA maLe che. darekanA nAma ane rUpa bhinna bhinna hovA AvI ane maMdironuM nirmANa karavAmAM AvyuM. tenI stuti ane chatAM eTalI badhI samAnatA jovA maLe che ke, ! te badhAe eka ja prArthanA mATe stotronI racanA paNa thaI che. devIonI stuti mATe stotrathI vicAro ane upAsanAne grahaNa karyA che. racAyelA jaina stotra prAkRta ane saMskRta sAhityamAM vipula pramANamAM " anya dharmonI jema jaina dharmamAM paNa zakti upAsanAnI maLe che. . . dIrdhakAlIna paraMparA jovA maLe che. veda-sAhityamAM je rIte aditi, A ArAdhyadevIomAM ApaNe upayogitA, prabhAva vagerenA - zacI, pRthvI Adine devInI koTimAM mUkIne AdizakinanI pratiSThA AdhAre A devIone be bhAgamAM vaheMcI zakAya. alpacarcita ane karavAmAM AvI che, tevI ja rIte jaina dharmamAM tIrthaMkaronI mAtAo, bahucarcita. alpacarcita devIomAM tIrthakaronI mAtAo, vidyAdevIo, zAsanadevIo ane vidyAdevIonI pratiSThA karavAmAM AvI che. dikakumArikAo tathA lakSmI. jayAre bahucarcita devIomAM zAsanadevI - jaina sAhityamAM zakti upAsanAno ullekha jaina dharmanA o, prabodhita ane dIkSitadevIo tathA sarasvatInAM nAma gaNAvI prAraMbhika kALathI jovA maLe che. bhagavAna mahAvIranA nirvANanAM 170 zakAya. varSa pachI eTale ke, vikramathI 300 varSa pahelAM zrI bhadrabAhusvAmInA alpacarcita devIomAM tIrthakaronI mAtAo sivAya soLa "uvasaggaharameM mAM evo spaSTa ullekha che ke: padmAvatI ane tenA vidyAdevIo che. emanAM nAma A pramANe che : pati dharaNendranI sahAyatAthI zrIbhadrabAhu svAmIno saMdha eka vyaMtara rohiNI, prazami, vajazRMkhalA, vandrakuzI, apraticakavarI, (yakSAdi)nA ghora upasargathI bacI gayo hato. puraSadattA, kAlI, mahAkAlI, gaurI, gAdhArI, sarjAstramahAjavAlA, muni sukumArasena svaracita "bhairava-padmAvatI kAvyamAM mAnavI, vairoTI, askRSTA, mAnasI mahAmAnasI. zaktinA samanvayAtmaka svarUpane varNavatAM kahe che: AmAM bAra nAma evAM che, je tIrthaMkaronI zAsanadevIonI tArA vaM sugatAgama bhagavatI gaurIte zaivAgame, sUcimAM paNa che. A zAsanadevIono ullekha AgaLa jatAM vajU kaulikazAsane jinamate padmAvatI vidyuta. bahucarcita devIo rUpe karavAmAM Avyo che. gAyatrI zrutizAlinI prakRtiriyukatAsi sAMkhyogame, cha dikumArikAo:- zrI, zrI, dhRti, kIrti, buddhi, lakSmI jaina mAtaIrati kiM prabhUtabhaNita vyAsa samasta vayA. munIo aparigrahI hovAnA kAraNe temanA dvArA lakSmIdevInI mAtA bhAratI ! tame sugAmamAM tArA, zaivAgamamAM bhagavatI ArAdhanA nahi jovA maLe. paraMtu jaina gRhastho lakSmInI pUjA-arcanA gaurI, kalazAsanamAM vaja, jainamatamAM padmAmAvatI, vedomAM niraMtara karatA jovA maLe che. lakSmIno aMtarbhAva phikamArikAomAM gAyatrI,sAMkhyAgamamAM prakRtinA nAmathI vidyuta che. tame samasta thaI jAya che. carAcaramAM vyApta cho. bahucarcita devIo A pramANe che :- temAM zAsanadevIo jaina dharmamAM zaktinI upAsanA vividha rUpe jovA maLe che. prathama che. covIsa tIrthaMkaronI covIsa zAsanadevIo A pramANe adhyayananI sugamatA mATe temanAM nIce pramANe vargIkaraNa karI zakAya. mAnavAmAM Ave che.- cahekavarI, rohiNI, prajJapti, vajazRMkhalA, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-1990 badhu jIvana vacUkuMzA, aprati cakrezvarI, purUSadattA, javAlAmAlinI, manovegA, A devIo para samagrarUpe adhyayana karavAthI ApaNane mahAkAlI, gaurI, gAMdhArI, vairoTI, sIlasA, anaMtamatI, mAnasI, keTalIka hakIkato jANavA maLe che. mahAmAnasI, jayA, vijyA, aparAjitA, bahurUpiNI, aMbikA, keTalIka zAsanadevIo tIrthakaronA guNo athavA pUrvabhavamAM temanA pratye karelA upakArothI prerita thaIne temanuM saMrakSaNa karavA padmAvatI, sidhAyanI. tatpara hoya che. AmAM padmAvatI, aMbikA, cakezavarI ane javAlA mAlinI, vidanoM athavA avarodhono vinAza, upasarga-zAMti ane devIo pahelethI bahu jANItI che. temanuM nirUpaNa ahIM rasaprada janakalyANa e A devIonuM mukhya kArya che. banaze. A devIonA vAhana, Ayudha tathA svarUpamAM bhinnatA jovA padmAvatI devI : padmAvatI devI trevIsamA tIrthaMkara pArzvanAtha maLe che. A badhI devIonI pASANa ane dhAtunI pratimAo maLI bhagavAnanI zAsanadevI navimalasUri (11mI sadI)nA zaMkhezvara Ave che. zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAyomAM A devIonI upAsanA pracalita che. joke aMbikA vagere devIonAM hAtho ane pArzvanAthastavanamAM padmAvatIne sarasvatI, durgA, tArA, zakti, aditi, AyudhonA saMbaMdhamAM ekamata nathI. lakSmI, kAlI, tripurasuMdarI, bhairavI, aMbikA ane kuMDalinI kahIne A devIo potAnA ArAdhakone varadAna ApanAra, varNave che. A devInA cAra hAtha che. jamaNA taraphano eka eka hAtha AbhicAraka kriyAone niSphaLa banAvanAra, zAstrArthamAM vipakSane varada mudrAmAM che, bIjo aMkuzathI zobhe che. DAbI bAjunA hAthamAM parAsta karanAra, jainasaMdezane ghareghare pahoMcADanAra, tAmasikatAno nAza divya phaLa ane bIjAmAM pAza che. devInAM traNa netro che. devInA mAthA karanAra, kIti tathA siddhinI dAtA mAnavAmAM Ave che. para traNa ke pAMca phaNono mukuTa che. tene karkaTanAga-vAhinI kahe che. bhAratamAM koI evo dharma ke saMpradAya nathI jemAM vidyAnI . padmAvatI devI bhAratanAM aneka prAcIna jaina maMdiromAM tathA yationA adhiSThiAtA devI sarasvatIne mAnyatA ApavAmAM AvI na hoya. upAzrayomAM vidyamAna che. jainadharmamAM sarasvatInI caturbhuja mUrtio maLe che. jamaNI taraphano eka hAtha abhayamudrAmAM tathA bIjAmAM kamaLa che. DAbI bAjunA A devInA kArya vize kahevAya che ke devI potAnA raudrarUpathI hAthamAM graMtha tathA akSara mALA che. devInuM vAhana haMsa che. sarasvatI atyAcArIono nAza ane saumyarUpathI vizavanuM kalyANa kare che. veta varNanI tathA trinetrI che. tenA kezakalApamAM bAlendu zobhe che. ke bhagavAna pArzvanAthanA lokavizruta prabhAva ane temanAM ghaNAM kSetronA sarvazrI malliNasUrI, vijayakIrti, ahaMdAsa, dharmadAsa, dharmasiMha, uddabhavamAM mAtA padmAvatIno mahatvano phALo rahyo che. padmAvatIdevInI bappabhaTTa vagere prAcInakALanA prasiddha AcAryo tathA vidvAnoe stutirUpe trIjI zatAbdIthI soLamI sudhImAM ghaNuM sAhitya satata prAkRta tathA saMskRta bhASAmAM sarasvatIkalpa vagerenI racanA karI che. lakhAyuM che. ' jaina maMdiromAM ghaNAM sthaLe sarasvatInI kaLApUrNa ane cittAkarSaka aMbikA- devI aMbikA bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha . mUtionAM darzana thAya che. bhagavAnanI zAsanadevI tarIke prasiddha che. temanuM nivAsasthAna bahu jANItI devIono vargIkaraNamAM dIkSita devI' rUpe ApaNe "sacciyA mAtAne jANIe chIe. A devI hiMdu devI giranAra parvata che. aMbikAnI khUba kIrti hovAthI teramI sadInA cAmuDAnuM jaina rUpa che. rUpaparivartananI kathA A pramANe che. A mUrtikAroe temanI mUrtio bhagavAna RSabhadeva sAthe kaMDArI dIdhelI raudrarUpadevI pazubalithI tRpta thavAnI hatI. jaina prajA e ja rUpe tene paNa maLe che. A paNa cAra hAthavALAM devI che. be hAthamAM AmanI pUjatI hatI. teramI sadImAM ratnaprabhasUrijIe jainone A devInI DALI ane pAza lIdhA che tathA bemAM aMkuza ane putra dhAraNa karyA che ArAdhanA karavA ane maMdiromAM jatA aTakAvyA. paraMtu jaina prajA A . dehano raMga suvarNa ane vAhana siMha che. A devInA hAthanI saMkhyA devInA kopa ane potAnA parivAranA vinAzanI kalpanAthI DaravA vize zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyomAM matabheda che. A devI lAgI. AthI zrIsUrijInA kathananI koI asara thaI nahi. ethI pUrvabhavamAM mAnavI hatI ane deha choDayA pachI devI banyAM. jaina zrIsUrijIe A devIne ja jainadharmamAM dIkSita karI dIdhAM. ekavAra devIe svayaM AvIne sUrijI pAse bhaksa mAgyo. miSTAna dharavAmAM zAsananI samRddhi mATe yogadAna, yugapradhAna pada mATe yogya vyakti AvyuM, paNa devIe teno svIkAra karyo nahIM. kAraNake, te mAMsathI ' rUpe jinadattasUrIne saMketa Apyo, vagere kAryo A devIe saMpanna karyA thatAM hatAM. paraMtu zrI sUrijIe temane bodha Apyo ane tethI devI che. (A devInuM apara nAma kuSmADI devI che.) tyArathI pachI ahiMsaka banyA ane mAMsanA prasAdano tyAga karyo. cakrezvarI :- devI cahezvarI bhagavAna RSabhadevanAM zAsana devI A ja pramANe kurakullA nAmanI devI paNa jainonI ArAdhya kahevAyAM che. temanAM dasa hAtha ane cAra mukha batAvavAmAM AvyAM che. e sarSonI devI garNAya che. zrI sUrijIe temane bhRgukacchamAM che. kyAMka A devInA cArathI soLa hAtha batAvavAmAM AvyA che. potAnA dharmanI dIkSA ApI hatI. sUrijInAM vyAkhyAnothI devI khUba pratyeka hAthamAM cakra dhAraNa karyuM che, AthI cahezvarI kahevAya che. prasanna thayA. mahApaMDita rAhula sAMkRtyAyane A devIne vAyAnI bauddhonI tAMtrika saMpradAyanI devI gaNe che, jenI pUjA jaina dharmamAM temanuM vAhana garaDa che. (apavAda rUpe vikalpa siMha paNa hoya che.) teramI sadIthI zarU thaI. A devIne, dhana, putra, svAzya ane durgAsaptazatImAM garaDavAhinIdevIne vaiSNavInA nAme oLakhAvAmAM saubhAgya pradAna karanArI mAnavAmAM Ave che. temanI kRpAthI "kevaLa Ave che. A devI khUba udAra, vaja jevI kaThora ane phala jevI jJAna prApta thAya che, je jaina sAdhakonuM aMtima mukhya lakSya che. A komaLa che. - sarva devIonI siddhi mATe maMtra-jApa, stotra-pATha, vagere jainadharmamAM javAlAmAlinI :- devI javAlA mAlinI AThamA tIrthaMkara zrI sArA pramANamAM pracalita che. hiMduomAM zaktiupAsanAno pracAra caMdraprabhAsvAminI zAsanadevI che. jevAlAnI mAlA dhAraNa karatI vaidikakALathI cAlyo Ave che. bauddhomAM paNa A paraMparA tAMtrika hovAthI tene javAlAmAlinI kahe che. karAyogI vahina paNa tenuM nAma vayAnI bauddhothI zarU thaI. jaina, buddha ane hiMduomAM pUjita devI che. temanA ATha hAtha batAvavAmAM AvyA che. jemAM kramaza: trizULa, onA tulanAtmaka abhyAsathI jANI zakAya ke, e sarvanI devIonAM pAza, RSa, kodaMDa, kAnDa, phaLa, varada ane cakrane dhAraNa karelAM che. nAma, kArya, svarUpa, sAdhanA padhdhati vagere lagabhaga eka ja sarakhAM devInuM vAhana mahiSa che. che. mAtra bhASAne kAraNe nAmabheda jovA maLe che. te Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabaddha jIvana tA. 16-5-1990 A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi ! D satsaMgI prakhyAta amerikana sAhityakAra Arthara milaranAM prakhyAta nATaka 'All My Sons - mArA badhA putromAM jo kaeNlaranuM pAtra pitA tarIkenuM che. jo kelara ane sTeva DIvara bhAgIdArImAM dhAtunAM sAdhano banAvavAnuM kArakhAnuM calAve che. vizvayuddha daramyAna amerikAnA havAIdaLane vimAnanA enjinanA khAmIvALA bhAgo pUrA pADavA badala jo kalara para adAlatamAM kAma calAvavAmAM Ave che, 'karaNa ke khAmIvALA bhAgone lIdhe yuvAna vimAnacAlakonA mRtyu thayAM hatAM. paraMtu jo klara saghaLo doya tenA bhAgIdAra sTeva DIvera para DhoLI de che. pariNAme, sTava DIvara gunegAra sAbita thAya che ane tene jelamAM javuM paDe che. jo klaranA be putro lerI ane kisa amerikAnA lazkaramAM joDAyA hatA ane potAnA deza mATe sahRdayatAthI laDatA hoya che. lerInuM vevizALa sTava DIvaranI putrI ena sAthe thayuM hoya che, paraMtu jayAre lerIne tenA pitAnA gunAnI jANa thAya che tyAre te AtmahatyA karI le che. tyAra pachI kisa ena sAthe paraNavA mAge che ane potAnI rIte jIvavA mAge che. pitAnA bhraSTAcAra ane tene lIdhe potAnA bhAI lerInAM mRtyuthI vyathita banelA krisa potAnA putro mATe prApta karelI saMpatti badala putronI vizeSa cAhanAnI AzA rAkhatA pitA jo klara vacceno saMvAda hadayasparzI che, vartamAna samayanA saMdarbhamAM paNa mananIya che. jo kelara potAnA putro mATe meLavelI saMpattinI bhUmikA para potAnA bhraSTAcArano bhAvapUrvaka bacAva kare che. potAnA bacAva aMge saMpUrNa rIte samAdhAnakArI satya bolato hoya tema jo kelara kahe che, Chris, a man can't be a jesus in this World !' 'kisa, A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi !' jyAre koI mANase bhUla karI hoya che tyAre potAnI bhUlano ekarAra karavAne badale AvAM vidhAno uccArIne AvAsana meLave che : 'A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi ! ' dareka jaNa gAMdhIjI banI zake nahi ! 'ApaNe thoDA ja ' harizacaMdra ke yudhiSThira chIe ! mANasanA jAtIya jIvanamAM zithilatA thaI hoya to te kahe che, 'brahmA ane zivajI jevA bhUla khAI gayA to huM zI visAtamAM ? te pote je kare che ne barAbara che tema ja te yogya vyakti che ane tenuM jIvana yogya che ema potAnA manamAM mAnavuM ane duniyA paNa tema mAne to tene yogya lAge, AnaMda rahe evo mANasano svabhAva che. tenAthI kaMI bhUla thAya to te tarata ja bacAva karavA lAge che : 'AvA saMjogo hatA athavA phalANI vyaktie mane khoTI doravaNI ApI tethI Ama thayuM ne tema thayuM vagere vagere. mANasane potAnI jAta sAthe paNa potAnI bhUla kabUla karavI gamatI nathI, potAno doSa svIkAravo gamato nathI. potAno aham ghavAya, potAnI jAna AgaLa khAmIvALA dekhAvuM ane anyathI UtaranA hovAnuM sahRdayatAthI svIkAravuM mANasane atyaMta du:khada lAge che. pariNAme, potAnI bhUla jAhera thAya tyAre te jAtajAtanI dalIlothI bacAva karavA lAge che. bacAvanA AkharI samAdhAna tarIke A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi !' ' mANasa gAMdhIjI banI zake nahi vagere vidhAno uccArIne mANasa anere ApavAsana meLave che. A prakAranAM vidhAnomAM je AzvAsana raheluM che te mANasane potAnuM mAnasika jIvana TakAvI rAkhavA mATe avazya upayogI che. khare jonAM, AvAM vidhAnono marma e che ke temanA dvArA mAnasika rAhata meLavIne potAnA jIvananuM nItinA mArge sahRdayatAthI ghaDatara karatA rahevuM paraMtu AvA koI prayAsane badale koI bhUla thayA pachI kahI devaM ke mANasa jIsasa banI zake nahi ane potAnA jIvanane sudhAravAnI dizAmAM pagaluM bharavAne badale bhUlo karatA rahevuM eto potAnI jAtane paNa chetaravA barAbara ja che. jyAre mANasa kaMI khoTuM kArya karIne potAno bacAva kare che ke mANasa jIsasa banI zake nahi tyAre te ema paNa vicAravA lAge che ke pote je karyuM te svAbhAvika gaNAya ane tethI A aMge bhUlano svIkAra ke padvatApa karavA jevuM potAne pakSe kaMI rahetuM nathI. eTale AvI mAnyatAnI bhUmikA para mANasa phAve tema vartato Avyo che ane varte che je ApaNe joIe chIe, sAMbhaLIe chIe. A prakAranA saMdarbhamAM 'A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi !' vidhAnanuM AzvAsana vaiyaktika jIvana mATe tema ja samAja mATe : khataranAka gaNAya. pahelI vAta to e ke mANasa jIsasa bane evo Agraha koI sevanuM nathI. aMgata rIte paNa jIsasa banavAno bhAra rAkhavAnI koIne jarUra paNa nathI. jIsasanA tyAga, satya, balidAna, prema, kSamAbhAva vagere keLavavAM e to ghaNI ja mahAna ane atyaMta gahana bAbata che. paraMtu tethI ema phalita thatuM nathI ke mANase zetAna banavuM. rAma banI na zakAya mATe rAvaNa banavuM ane kahevuM ke A duniyAmAM mANasa rAma banI zake nahi e to kevaLa potAnI nirbaLatAnA bacAvanI prayukti che. bhagavAna rAme pitAnuM vacana pALavA mATe 14 varSa vanavAsa veThayo. Ajano yuvAna rAmanI jema pitAnuM vacana pALI na zake e mAnya rAkhIe, paNa teno artha evo nathI thato ke AjanA yuvAne potAnA vRddha mAbApa je tenA hitanI vAta kahe te na sAMbhaLavI ane temanI thoDI sevAcAkarIne trAsa gaNIne kevaLa potAnI duniyAmAM ja rAcavuM. vartamAna samayanA rAjakAraNIone dezanA hitamAM thoDo tyAga karavo paDe evI vAta bane tyAre teo ema bolI UThe, 'ema A duniyAmAM gAMdhIjI na banAya ane tevI AzA rAkhavI asthAne che emAM rAjakAraNIonI zobhA na gaNAya. tenuM kAraNa e che ke vAstavamAM ahIM gAMdhIjIno je tyAga hato tevA tyAgano aMza paNa hoto nathI. mAtra netAone chAje tevA alpa tyAganI ja bAbata hoya, tevA vepArIne paze alpa napho ocho levAnI vAta Ave athavA grAhakonuM svAthya jokhamAvAnI daSTie bheLaseLathI dUra rahevAnI vAta Ave tyAre vepArI ema kahevA lAge che, 'ame pAMca paisA kamAvA beThA chIe ame harijhavaMdranA avatAra banI na zakIe!" A badhAmAM alpa tyAga mATe paNa mANasamAM titikSA nathI ane kahevAnI salAmatInA hAunuM varcasva keTaluM prabaLa che e dekhAI Ave che. * vaLI, jo kelaranAM vidhAna 'A duniyAmAM mANasa jIsasu banI zake nahiMmAM 'A duniyAmAM zabdo vicArapUrvaka uccAravAmAM AvyA che. temAM eka artha evo hoI zake ke A duniyAmAM bhraSTAcAra koNa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-1990 prabaddha jIvana anukaraNa karavuM khataranAka che evI samaja e mANase potAnAM samagra hinanI daSTie keLavatA rahevuM joIe ane te vicArazakti tenAmAM avazya rahelI che. - uparokta vidhAnamAM 'A duniyAmAM zabdono bIjo artha e hoI zake ke A duniyAmAM jIvanajarUrothI mAMDIne saMtAnone bhaNAvavA ane paraNAvavA sudhInI bAbato mATe paisA sArA pramANamAM joIe che. maLatA pagAramAMthI ke prAmANika rIte kamANI karavAthI eTalA paisA maLI zake nahi. mATe bhraSTAcAra ja teno ekamAtra IlAja che evuM mANasane haiye vasatuM raheluM che. paraMtu saune maLatA pagAramAMthI athavA potAnI prAmANika kamANIthI potAno jIvanavyavahAra cAle ane AnaMda paNa rahe evA vAtAvaraNanI racanAno vicAra karavA bahu ja thoDa loko taiyAra che. eno sAdo dAkhalo e che ke sAdhanasaMpanna loko temanAM bALakone jyAM moTI phI bharavI paDe tevI zALAomAM saharSa mokale che. paraMtu ochI phI lenArI je sAmAnya nabaLI zALAo che te zALAonA zikSaNa ane vAtAvaraNa yogya bane ane sau koInAM bALakone sAruM zikSaNa maLe evA taMdurasta prayAso mATe bahu ochA loko rasa dharAve che. AvI ja rIte saunAM sukha mATe raheNIkaraNI, rivAjo, AnaMdapramodanI pravRttio vageremAM aicchika sAdAI ane dravya saMgrahamAM aicchika maryAdA apanAvAya to sau koIne mATe salAmatI ane prasannatAnuM vAtAvaraNa racAtuM rahe. ahIM sAmyavAda ke samAjavAdanI himAyata lezamAtra nathI, vAda tarIkenuM nAma ApavuM ja hoya to dharmavAda - pharajavAdanI himAyata avazya che. paraMtu A dizAmAM daSTigocara banatA rahe tevA adhyavasAyo khAsa thatA nathI ane thatA hoya to te alpajIvI hoya che athavA khUNekhAMcare thatA hoya che. pariNAme, bhraSTAcArano mArga ane te aMgenA bacAvanI dalIlo saraLa ane AkarSaka svarUpa dhAraNa karatAM rahyAM che. ''A duniyAmAM mANasa jIsasa banI zake nahi ! evA jo klaranAM vidhAnamAM A duniyAmAM zabdo parathI trIjo artha paNa nIkaLI zake ema kahevAnuM mana thAya che. sAdhusaMto kahe che tema A duniyA AMsubharelI che. sau koIne kaMI ne kaMI pIDA ke trAsa rahelAM che. tevI ja rIte caDasAcaDasI, vaimanasya, IrSA, dveSa, tiraskAra vagerethI jagata khadabade che. AvA jagatamAM mANasane joIe che : sAMtvana, prema, hUMpha, sahAnubhUti ane jAtajAtanAM dabANo, taMgadilIo ane gabharAmaNo aMge naciMtatA ane zAMti rahe evu sAme jarUra che devI sattAnI. duniyAmAM kAma karatAM aniSTa baLothI AzrayasthAna ! dhArmika bhASAmAM kahIe to, duniyAmAM zetAnanI sattA pIDAtA lokonA zokagrasta, ciMtAgrasta, bhayagrasta, nisteja ane nirAza caherAo koI jIsasa, gAMdhIjI ke harizacaMdranA mArge cAle tevuM sUcana avazya karI rahyA che. vizeSa ne vizeSa AtmakendrI banato jato Ajano mANasa AvAM sUcanane gUMgaLAvI nAkhe ane bhraSTAcAranA cIlAcAlu lobhAmaNA mArge cAlavAnuM yogya gaNe to te tenI marajInI bAbata che. pariNAme, A duniyAmAM mANasa jIsasa, gAMdhIjI ke harizacaMdra banI zake nahi evo managamato paNa khataranAka AtmabacAva sadA raheto Avyo che ane rahevAno, te pramANenuM karaNa citra rahetuM AvyuM che ane raheluM che. dharmapurUSo hoya che tyAre ja sukhada citra hoya che, pachI dhIme dhIme aMdhakAra thato jAya che. * vAstavamAM potAnI bhUlano bacAva karIne zetAnanA mArga para cAlatA rahevuM e gaurava levA jevI bAbata nathI; vizeSa pastAvuM paDe tevI e bAbata che. mANasa bhUla kare e svAbhAvika che, paraMtu thayelI bhUlano sahRdayatAthI pazcAtApa karavo ane te dvArA jIvanano vaLAMka dharmanA mArga para vALatA rahevuM e sarvathA zreyapUrNa che. ahIM jaina dharmamAM agatyanI gaNAtI pratikramaNanI kriyA sahaja rIte yAda AvI jAya che. pratikramaNa eTale pApano pacAtApa, aticAronI AlocanA, doSonuM nivAraNa azabhanI nivRtti, aparAdho mATe kSamApanA. potAnA doSo ke aticAra mATe prAyazcita karavuM tathA tene " mATe guru ke vaDIla dvArA apAtI je kaMI zikSA hoya te bhogavavA tatpara rahevuM athavA potAnA manathI paNa pote svaicchika zikSA bhogavavA pravRtta thavane paNa pratikramaNa kahI zakAya. potAnA jIvanamAM je kaMI bhUla thaI hoya te pharI na thAya, jIvana sudharatuM jAya, mana zuddha thatuM jAya ane AtmA nirmaLa banato rahe te mATe jaina lokonI pratikramaNanI kriyA sahaja rIte Adara utpanna kare che eTaluM ja nahi, paraMtu sahRdayatAthI mahAvaro karavA mATe paNa AkarSe che. khristI dharmamAM Confessions - kabUlAta ane rietreat -pAchA vaLavuM arthAt pApanA mArgathI pAchA vaLavuM evI kriyAo che. paraMtu khristI dharmanA arvAcIna dharmaguruo potAnA pApanI kabUlAtanI kriyAne manauvaijJAnika artha Ape che. * mANasanA jIvanamAM bhUla thavI svAbhAvika che ane bhUla thAya che tethI te Sense of guilt- gunAnI lAgaNI anubhave che je tenA mAnasika jIvana mATe ghaNI hAnikartA che. dharmaguru AgaLa pApanI kabUlAta karavAthI pApa aMge kSamA maLe che evI dhArmika zraddhA rahelI che ane sAthe sAthe jIvana mATe manovaijJAnika ane dhArmika daSTie mArgadarzana maLe che, tethI gunAnI lAgaNI rahevA pAmatI nathI. pagiNAme, jIvana AtmavizvAsathI AgaLa dhape che, potAnA vyavasAyamAM kAryakSama banAya che, jIvanano AnaMda maLe che ane dharmanA mArga para pragati thatI rahe che. pApanI kabUlAtano A manovaijJAnika artha yogya ane AvakArapAtra che. Avo ja artha jaina dharmamAM pratikramaNanI dhArmika kriyAmAM rahelo ja che. paraMtu khristI dharmanA anuyAyIoe to bhautika sukhane sarvasva gaNIne bhayaMkara yudhdhonI duniyA sarjI che je AghAtajanaka bAbata che. tyAre jainoe AtmA vadhu ne vadhu nirmaLa bane tevA AdhyAtmika jIvanane samRddha banAvavuM yogya gayuM che. hiMdu dharmamAM AvI dhArmika kriyA rahelI che ke nahi te ghaNA hiMduone to khabara paNa nahi hoya, tyAre jainomAM pratikaNanI dhArmika kriyA temanI dinacaryAnuM niyamita aMga che je sau koIne sanmArge cAlavAnI preraNA Ape che. A duniyAmAM dareka mANasa jIsasa ke gAMdhIjI banI zake nahi evA vidhAnathI je AtmAbacAva thAya che ane AzvAsana levAya che temAM potAnI bhUlano svIkAra paNa nathI, to pacAtApa to hoya ja zI rIte? potAnA Idriyajanya AnaMdo ane kahevAnI salAmatI mATe bhraSTAcAra karavo anivArya che evI vicArasaraNI mananA UMDANamAM svIkRta thAya che. tenA samarthana mATe anya loko bhraSTAcAra kare che, mATe mAre zetAnanA mArga para cAlavuM susaMgata che e dalIlathI potAnI kaMI bhUla thaI rahI che ane te mATe pazcAtApa thavo joIe evI mAnasika sthiti mATeno avakAza paNa kADhI nAkhavAmAM Ave che. vAstavamAM, A duniyA to je che te che ane jIsasa ke gAMdhIjI thavAno koI prasaM nathI; tema ja A duniyAne sudhAravAnI koI ciMtA paNa karavAnI jarUra nathI je jarUra che te to pote potAnI jAtane sudhAravAnI che. te mATe AvA prako potAnI jAtane pUchavAnA che. huM jaina dharmanI pratikramaNanI dhArmika kriyAnA marma pramANe covIsa kalAkamAM be vakhata athavA chellI bAkI eka vakhata mArI jAtane tapAsuM chuM? bhUlano pazcAtApa huM asaMbhava che te badala huM kSamA mAge che ? mArA AtmAne nirmaLa banAvavAnI dhyeyane anulakSIne huM mArA jIvananuM ghaDatara karato rahuM chuM pramomAM je javAbonI apekSA rahelI che te pramANe utsAhathI sakriya banavAmAM potAnAM kartavya ane jIvananI sArthakatA rahelAM che. ] dhAraNa duniyAmAM niyAmAM je . Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 praba jIvana bhAratane bhAMgI nAkhavA hajI keTalA jakhamonI jarUra che ? D vijayagupta maurya amadAvAda tA. 17mI eprilanA 'TAImsa epha InDiyA'nA mAtra pahelA pAnAmAM mukhya samAcAro ne zIrSako nIcenA arthanA hatAM. * bihAramAM relave TreInamAM (utAruothI khIcokhIca bharelA DabAmAM) 100 utAruo baLIne bhaDathuM thaI gayA. * dilhInI eka AgamAM saradAra bajAranI 200 dukAno baLI gaI. * dilhInI eka bIjI AgamAM gauravarUpa AlIzAna vijJAna bhavana baLIne bhasmIbhUta thaI gayuM. * pazcima baMgALanI prajAnI jAnamAlanI salAmatI mATe rAjya sarakAranI sauthI vadhu gaMbhIra cetavaNI reDa elarTa) * suratamAM charAbAjImAM be vadhu vyaktinAM mota. gorakhapura (uttara pradeza) relavenA pATA parathI sAta bomba samayasara maLI AvatAM amRtasarathI muMbaI AvatI utAru Trena bacI gaI. * kAzmIramAM ATha trAsavAdI pakSone gerakAyade TharAvavAmAM AvyA. uparanI ghaTanAo paikI durghaTanAonAM mathALAM vAMcIne AghAta lAge che to A durghaTanAonAM savarNana samAcAro vAMcavAthI keTalI vyathA thatI haze covIsa klAkamAM dezane thayelA bIjAM jakhamonA samAcAra A akhabAranAM bIjA pAnAMo upara verAyelA hatA. te badhuM joyA pachI vicAra Ave che ke A rAMka dezane bhAMgI nAkhavA hajI keTalA jakhamo joIe ? dezanA videzI duzmano uparAMta dezanI aMdara gunAhita mAnasa, gunAhita bedarakArI ane nAgarika tarIke pharaja nahi bajAvanArA asaMkhya mANaso che ke jeo dezanI ane prajAnI jAna-mAlanI salAmatI Dagalene pagale bhayamAM muke che. utAruothI bharacaka relve TreInamAM gesasiliMDaro caDhAvavAmAM Avela hoya ke gunAhita bedarakArIthI potAnA sAmAna tarIke caDhAvavAmAM Avela hoya to paNa baMne rIte relve taMtranI akSamya bedarakArI gaNAya kAraNa ke gesa siliMDara kaMI evI cIja nathI ke koInuM dhyAna na kheMcAya. bhaMgAramAMthI gesa siliMDarano bhaMgAra maLI Avyo hato. sphoTaka padArtho utArune relvemAM laI javA sAme kAyadAmAM sakhata manAI che. rAjadhAnImAM saMsadagRha pAse AveluM vijJAna bhavana dezanA gauravarUpa ane AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra saMsthA ane ImArata che. Aga lAgI te divase rAjyonI ane kendra sarakAranI guptacara adhikArInI mahattvanI pariSada hatI. jo Aga alpa samaya vahelI lAgyuM hota to teo temAM sapaDAI gayA hota. asAdhAraNa jhaDapathI vizALa vijJAnabhavana bhasmIbhUta thaI gayuM e ja divase dilhI sadara bajAramAM Aga lAgI temAM baso jeTalI dukAno temanA mAla-sAmAna sahita khAkha thaI gaI. te divase dilhImAM bIjI be Aga lAgI ane bIje aThavADiye bIjI cAra Aga lAgI jyAre zatruoe AkAzamAMthI baoNmbamAro karyo hoya evo A khagano dekhAva hato. zatrunA bhAMgaphoDiyA ejanTo khuda dilhImAM ja hatA. paNa 8 tA. 16-5-1990 aThavADiyAmAM ATha jeTalI moTI AgomAM hajAro jhUMpaDAM ane keTalAka mANaso baLIne khAkha khaI gayuM. trAsavAdIonuM mIzana relave Treno, baso ane girIvALA ke Aga bhabhUkI UThe evAM sthaLo hoya che. kAzmIrane paMjAbathI ane paMjAbane bhAratathI vikhUTA pADavAnuM kAvataruM che. jANe ke samagra IzAna bhAratane bAkInA bhAratathI chUTuM pADI nAkhavAmAM AvyuM che. paMjAbamAM to relave ane basavyavahAra upara eTalA badhA humalA thayA che ane jAnamAlanI eTalI badhI khuvArI thaI che ke gayA aThavADiyAnA banAvo navA banAvo pAchaLa DhaMkAI jAya che. trAsavAdIonI nIti dUra sudhI trAsa phelAvIne dezanI naitika hiMmata bhAMgI nAkhavAnI che. muMbaInI upanagaranI utAru TrenamAM thayelo bombadhaDAko kevo AtaMka sarje che te tenuM dRSTAMta che. dilhInAM ane muMbaInAM duSkRtyo potAnuM parAkrama che tema trAsavAdIoe jAhera karyuM che tyAre bhAratanA gRhapradhAna zrI muktI mohammada tema mAnatA nathI! bhAratanI ekatA ane svataMtratA ApaNe jALavI zakIzuM ke kema ? teno AdhAra kAzmIra ane paMjAbanI paristhiti thALe pADI zakIzuM ke nahi tenA upara avalaMbe che. ApaNe e bhUlavuM na joIe ke bhArata vividha dharmo, jAtio, bhASAo, jJAtio vageremAM vaheMcAyelo deza che. ane jo koI eka ke be rAjyo visphoTa karIne alaga thavAmAM ke kendrane nirbaLa ane nirmAlya banAvavAmAM saphaLa thAya to bIjAM paNa keTalAka rAjyo bhAratane khaMDita karatA acakAze nahi. samagra dezamAM rASTravAdanuM sthAna prAdezika rAjyanA bhASAkIya ke dharmanA rASTravAdamAM vaheMcAI rahela che. kAzmIranA trAsavAdIonI laData dharmanA dhoraNe racarcAyela kAzmIrI rASTravAda para AdhArita che. badhA kAzmIrI muslimo pAkistAnamAM joDAvA nathI mAgatA. jo lokamatamAM evo vikalpa ApavAmAM Ave ke tamAre bhAratamAM rahevuM che, pAkistAnamAM bhaLI javuM che. ke muslima bahumatIvALuM svataMtra kAzmIra joIe che ? to kAzmIrIo svataMtra muslima kAzmIra pasaMda kare evo saMbhava vadhAre che. kAzmIrI duna (khINa)mAM je bIna muslimo che temAMthI hajAro kuTuMbonI saMkhyAmAM mukhyatve hinduone hAMkI kADhavAmAM AvI rahyA che. evuM ja paMjAbamAM banI rahyuM che. akAlI zIkhoe paMjAbane zIkha bahumatIvALuM rAjya banAvavA ane hindIbhASI hariyANAne juduM rAjya banAvavA pharaja pADI te pachI komI hullaDo vaDe paMjAbamAMthI hinduone hAMkI kADhavAnI pravRtti zarU thaI ane paMjAbane bahumatI zIkharAjya banAvI dIdhuM. have alagatAvAdI zIkho sva. mahamadaalI jhINAnI bhASAmAM kahe che ke ame hinduothI judI prajA chIe. mATe amane khAlistAna joIe che. kAzmIra ane paMjAbanI nIti-rItinuM anukaraNa IzAna bhAratamAM thaI rahyuM che. AsAma rAjyamAM AsAma sarakAranuM zAsana nathI. be vidrohI pakSoe AsAmanI paristhiti paMjAba ane kAzmIra karatAM kharAba karI nAkhI che. eka pakSanuM nAma che yunAITeDa libarezana * phranTa opha AsAma. teno hetu IzAna bhAratamAM bIjAM rAjayo sahita AsAmanuM saMyukta - svataMtra rAjya racavAnuM che ane te bomba ane baMdUkanA jore meLavavA mAge che. alagatAvAdIonA ane viziSTa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-1990 praba mAgaNIkAroe tene gaMbhIra banAvavuM lokone ThAra karavA. adhikAro mAganArAonA manamAM ThasI gayuM che ke AMdolananuM baLa ApavuM. AMdolanane hiMsA vaDe ane potAne Teko na ApatA hoya tevA nirdoSa eTale sarakArarUpI paththaranI pratimA pIgaLaze ane vATAghATa karavA Avaze. kendranA gRhapradhAna muphatI mahammade A baLavAkhora sAme kAma levAnI javAbadArI AsAma sarakAra upara DhoLI nAkhI che. khedajanaka vAta e che ke AsAma sarakAramAM pratispardhI pakSo che ane A baLavAkhoro sAthe saMsarga mane sahAnubhUti jALavanArA pradhAno paNa che. baLavAkhora bIjo pakSa boDojAtinA lokono che - teo brahmaputrAnI uttare potAnuM rAjya mAMge che ! paraMtu pazcima baMgALamAM gorakhAone uttare gorakhAlaeNnDa nAmano viziSTa adhikAravALo jillo ApIne manAvI levAmAM AvyA tema boDo lokone paNa bAjI hAthamAMthI jAya te pahelAM manAvI levA joIe. boDo paNa AsAmI jAti che, hindu che ane bhASAmAM paNa bahu taphAvata nathI. AsAma sarakAra kendranI saMyukta moracAnI sarakAranI TekedAra che tema chatAM A traNe pakSo samAdhAna upara AvI zaktA nathI. daramyAna boDo baLavAkhoroe seMkaDo nirdoSa lokone rahesI nAkhyA che. bhAratanA paDakhAmAM prahAro karanAra bIjA baLavAkhora pakSo maNipuramAM ane nAgapradezamAM che. maNipuranA baLavAkhoro sarahadapAra brahmadezamAMthI zastro ane Azraya meLave che. teo nAga nezanala kAunsilanA baLavAkhoro potapotAnA pradezone bhAratathI svataMtra karavA mAge che. zoSaNa ane anyAya alaga thavAnI preraNA Ape che. pazcima baMgALa, bihAra, orissA ane madhyapradezanA AdivAsIo zoSaNa ane anyAyathI pIDAya che. teo potAnuM jhArakhaMDa nAmanuM rAjya mArga che. bhAratathI alaga ane svataMtra thavAnI vicAraNA dakSiNa bhAratamAM paNa sUkSma rIte rahI che. dAyakAo pahelAM rAmasvAmI nAyakara nAmanA eka jhanUnI draviDa AgevAne hindathI svataMtra evA dakSiNa bhAratanA draviDasthAnanI mAgaNI karI hatI. dakSiNa bhAratanAM cAra rAjyo paikI AMdhra, karNATaka ane keralamAM draviDavAda lupta nahi to suSupta che paNa zrIlaMkAmAM tamiLone je atyAcAro sahana karavA paDyA tethI tAmilanADumAM tamiLa rASTravAda jAgyo che. bhAratIya janatA pakSe jANa karI che ke tAmilanADumAM pAMca karoDa rUpiyAnAM aghatana zastro pakaDAyAM che, paNa koInI dharapakaDa thaI nathI. pazcima baMgALamAM atyaMta bhayasUcaka - reDa elarTa ApavAnuM kAraNa e jaNAya che ke AnaMdamArgIo pAchA sakriya banIne prakAzamAM AvyA che. dharmo ane rAjakAraNa bhegAM maLe tyAre kevuM jhera bane che te ApaNe paMjAbamAM joIe chIe. AnaMdamArgI hiMsAmAM mAne che ane bhUtakALamAM lohI paNa reDAyuM che. evA samAcAra AvyA che ke temaNe pazcima baMgALanA DAberI ane nirIzvaravAdI keTalAka netAone khatama karavAnI yAdI banAvI che. temAM mukhya pradhAna jyoti basunuM nAma paheluM che. UjaLAM bhagavA vastromAM sAdhuvezamAM zastrasajja thayelA AnaMdamArgIo prAthamika zALAo dvArA prajAne potAnI philasUphIthI raMge che ane sAmAnya UgatI prajA pAse sevA dvArA pahoMcavAno prayAsa kare che. te dharma jamaNerI hindu komI pakSa che ane pakSanI aMdara lokhaMDI zistanuM jIvana pAlana karAve che jethI tenI pravRttionI bhayajanaka bAju prakAzamAM na Ave. 2 eka vadhu ane khataranAka hiMsAvAdI pakSa nakSalavAdIo che. uttara baMgALamAM nakSalabArI nAmanuM sthaLa che. tyAM cIna taraphI DAberI sAmyavAdI pakSa racAyo hato. tenA parathI teo nakSalavAdI tarIke oLakhAya che. teo cInanA mAonI jhanUnI Akramaka nItimAM mAne che. jema mAonA cInamAM mAovAdI sAmyavAda ane sAmyavAdI mAovAda jevA bhAgalA paDI gayA che ane teo ekabIjA sAme zastronI jhapAjhapImAM paNa Utare che. samagra rIte badhA nakSalavAdIo ema mAne che ke sarakArI nokaro, jamInadAro, mUDIvAdIo, zrImaMto vagere AmajanatAnuM zoSaNa kare che. mATe temane mArI nAkhavA joIe nakSalavAdIono vadhu prabhAva AMdhra pradezamAM che. kAzmIramAM trAsavAdI oe apaharaNanI pravRtti zarU karI tenuM anukaraNa AMdhra pradezamAM nakSalavAdIoe paNa karyuM. avAranavAra nakSalavAdIo ane polIsa vacce zastronI jhapAjhapI thAya che ane lohI reDAya che. alagatAvAdane varelA, hiMsA, komavAda, pradezavAda ane bhASAvAdane varelA pakSo ane jUtho bhAratanI ekatAne bhAMgI nAkhe evA prahAro karI rahyA che. dezamAM kAyado ane vyavasthA jALavI zake ane roja haNAI rahelA nirdoSa mANasone rakSaNa ApI zake evA gRhapradhAna kendra sarakAramAM nathI. muphatI mahammadanI putrInuM kAzmIramAM trAsavAdIo apaharaNa. karI gayA tyAre A gRhapradhAnanI putrIne apahaNa karanArAo sAthe samAdhAna karIne choDAvI lAvavAmAM AvI. paraMtu hindustAna mazIna TUlsanA vaDA zrI kherA ane bIjA be muslima mahAnubhAvonuM apaharaNa thayuM tyAre temane maravA devAyA. kAzmIranA trAsavAdIo sAthe vATAghATa nahi karavAmAM Ave evI bahAdura jAherAto karanArA bhAratanA gRhapradhAna kAzmIranA trAsavAdIo sAme namI paDyA ane potAnI dIkarIne choDAvavA pAMca khataranAka trAsavAdIone jelamAMthI choDI mUkyA. ema kahevAmAM Ave che ke eka nirdoSa abaLAnA apaharaNa sAme muslima jagatamAM virodha thayo ane te apaharaNa IslAmanI viruddha che evI TIkA thaI tyAre apaharaNa karanArAo muphatI mahammadanI dIkarIne choDI mUkavAnA ja hatA. tyAM muphatI temanA zaraNe pahoMcI gayA ane pAMca khataranAka trAsavAdIonI makitanI bheTa dharI dIdhI ! bhAratane bhAMgI nAkhe evA kAyadAo ane vyavasthA uparAMta bIjI ghaNI Adhi, vyAdhi ane upAdhio che. paraMtu vI.pI. siMhanA pradhAnamaMDaLamAM evA pradhAna bhAgye ja haze ke je potAnA khAtAnI samasyAne paNa pahoMcI vaLe. A laghumatI sarakAra che jemAM rASTrIya moracAmAM vividha pakSono zaMbhumeLo racIne kRtrima sAdI bahumatI racavAmAM AvI che. ane te paNa bhAjapa potAno Teko pAcho kheMcI le to kahevAtA rASTrIya moracAnI sarakAra kaDaDaDabhUsa nIce AvI paDe. paraMta nIce Adamakhora paNa ghavAyelAM bhUkhyA siMha jevA koMgresIo evI takanI rAha jotA beThA che eTale vI.pI. siMhanI sarakAra kAcA doraDAnA AdhAre TakI rahI che. sva. saradAra paTele gRhapradhAna tarIke bhAratanA kAzmIra sahita seMkaDo TakaDA ekaThA karIne akhaMDa bhAratanuM sarjana karyuM hatuM. have evA netA joIe che ke jeo A sAMdhAne tUTI paDatA, veravikhera thatAM aTakAvIne vadhu saMgaThita kare, e divasa kyAre Avaze ? Q Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabaddha jIvana saMgha Ayojita vividha kAryakramo AnaMdadhanajInAM stavanono kAryakrama: saMghanA upakrame mArca mahinAmAM tA. 13, 14 ane 15nA roja AnaMdadhanajInAM stavanono kAryakrama yojavAmAM Avyo hato. gat varSa daramiyAna saMghanA upakrame AnaMdaghanajInAM stavanono je kAryakrama yojavAmAM Avyo hato tenA anusaMdhAnamAM, te ja rIte A kAryakrama yojAyo hato. A kAryakramanI viziSTatA e hatI ke temAM bhakti saMgIta ane pravacana sAthe rAkhavAmAM AvyAM hatAM. zrImatI pUrNimAbahena sevaMtIlAla zeTha madhurakaMThe AnaMdaghanajInA stavanonI eka pachI eka kaDIo vAgha saMgIta sAthe gAtAM hatA ane te te kaDI upara arthaprakAzarUpe DaoN. ramaNalAla zAha pravacana ApatA hatA. A vakhatanA kAryakramamAM zrI ajitanAtha, zrI saMbhavanAtha, zrI sumatinAtha, zrI zItalanAtha vagere tIrthaMkaronA stavano levAyAM hatAM. A kAryakramanuM saMyojana ane saMcAlana zrImatI ramAbahena vorA tathA zrI uSAbahena mahetAe karyuM hatuM. saMghanA sabhyoe sArI saMkhyAmAM upasthita rahI A kAryakramano lAbha lIdho hato. D vidyAsatranAM vyAkhyAno : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame zanivAra, tA. 24mI mArca, 1990nA roja sAMjanA InDiyana maracanTasa cembaranA holamAM sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA vidyAsatranAM vyAkhyAnonuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. jANItA kavi ane sAkSara tathA janmabhUmi' ane 'pravAsI' dainikonA taMtrI zrI harIndrabhAI davee 'gajhalanuM svarUpa' ane ' keTalIka kavitAono AsvAda' e be viSaya para ponAnAM abhyAsapUrNa vyAkhyAno ApyAM hatAM. 'gajhalanuM svarUpa' vize bolatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke koI paNa kAvyakRtine tatvata: mULathI samajavA mATe tene vivekapUrvaka potAnI aMdara utAravI joIe. kavitAnA UMDANamAM jaIe tyAre ja ApaNane tenA svarUpano sAco nakazo maLe che. 'keTalIka kavitAono AsvAda' e viSaya para temaNe jaNAvyuM hatuM ke koI kavitA tyAre ja kavitA bane che jyAre teno artha kavie kalpyo hoya enAthI paNa AgaLa jAya. jIvanamAM kadI kazuM maulika hotuM nathI. ApaNA saMskAramAMthI ene ApaNe lAvIe chIe ane samayanI eraNa para pasAra thAya e kRti ja TakI rahe che. jaina yuvaka saMghanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe saunuM svAgata karyuM hatuM. kAryakramanA saMyojaka prA. tArAbahena 2. zAhe vyAkhyAtAno paricaya Apyo hato. kAryakramanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe harIndrabhAInAM baMne vyAkhyAnonI sarasa samIkSA karI hatI. kAryakramanA AraMbhamAM zrImatI kokilAbahena vakANIe harIndrabhAInI be gajhalo madhura kaMThe rajU karI hatI. saMdhanA maMtrIzrI ke.pI. zAhe AbhAravidhi karI hatI. 2 sneha saMmelana : saMdhanA sarva sabhyonuM eka sneha saMmelana ravivAra, tA. 15 mI eprila, 1990nA roja savAranA biralA krIDA kendramAM yojavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge saMghanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe saunuM svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke saMghanA sabhyo paraspara sneha, mAtRbhAva keLave e hetuthI chellAM keTalAMka varSathI saMgha dvArA vArSika sneha-saMmelana yojAya che. e mATe zrI vidyAbahena mahAsukhalAla khaMbhAtavALA taraphathI mAtabara rakmanuM dAna maLyuM che. tethI zrI *va tA. 16-5-1990 vidyAbahena mahAsukhabhAInI IcchAnusAra prativarSa mahAvIra jayaMtInA parvanI AsapAsanA ravivAre ' mahAvIra vaMdanA kAryakramanI sAthe A sneha saMmelana yojavAmAM Ave che. vistaratA jatAM A vizvamAM jIvana have vadhu vyasta banatuM jAya che. Aje mAnavI aneka saMsthAnuM sabhyapada dharAvato thayo che. paraMtu keTalIka vakhata tene potAne ja yAda nathI hotuM ke pote kaMI kaMI saMsthAno sabhya che. mAnavInuM saMsthAkIya ke sabhyapaNuM vadhatuM cAlyuM che. paNa tenA pramANamAM tenI sabhyatA - saMskAritA vadhI che ke kema te prazna che. saMsthAnuM sabhyapaNuM meLavavuM saheluM che, paNa sabhyatA prApta karavI saraLa nathI. mahAvIra vaMdanAnA A kAryakrama dvArA AjanA kaparA kALamAM bhagavAna mahAvIranAM vacanone ApaNe yAda karIe ane tene jIvanamAM utAravA prayatnazIla banIe to kharekhara ApaNuM jIvana sArthaka thaze. kAryakramano prAraMbha saMdhanA maMtrIzrI nirubahena esa. zAhe vAcelAM prArthanA vacanothI thayo hato. saMdhanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe kAryakramanuM sarasa saMcAlana karyuM hatuM. A prasaMge zrI vidyAbahena mahAsukhabhAInuM saMdha taraphathI sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. A sneha saMmelanamAM rAjendra jhaverI, tRpti chAyA ane sArthIoe 'mahAvIra vaMdanA'nA bhaktisaMgItanA kAryakramanI sarasa jamAvaTa karI hatI. A kAryakramanuM viziSTa pAsuM e hatuM ke suprasid jaina saMgItakAra (sva.) zAMtilAla zAhe racelAM bhagavAna mahAvIra vizenAM badhAM gIto rajU thayAM hatAM. zrI surenAkara 'mehule' A kAryakramanuM sarasa saMcAlana karyuM hatuM. kAryakramanI samApti bAda sau sabhyoe saMgha taraphathI Ayojita miSTa bhojanano AnaMda mANyo hato. 0 vasaMta vyAkhyAna mALA : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA tA. 16mI eprilathI tA. 18mI eprila sudhI ema traNa divasa mATe carcageTa khAtenA InDiyana maracanTas cembaranA sabhAgRhamAM yojavAmAM AvI hatI. viSaya hato - Post Election Scenario - cUMTaNI pachInI paristhiti A vyAkhyAnamALAnA vaktA hatA gujarAtanA mAjI mukhya maMtrI zrI bAbubhAI jazabhAI paTela, bhAratIya janatA pakSanA mahAmaMtrI DaoN. muralI manohara jozI ane janatA daLanA rAjyasabhAnA sabhya zrI jayapAla reDDI. kAryakramanA prAraMbhamAM saMghanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe saunuM svAgata karyuM hatuM ane A vyAkhyAnamALAnA Ayojana pAchaLa rahelo uddeza samajAvatAM kahyuM hatuM ke jaina yuvaka saMgha koI rAjakIya pakSa sAthe joDAyelA nathI ke amuka prakAranI nizcita rAjadgArI nIti paNa saMghe apanAvelI nathI. saMdha to mukta abhiprAyamAM mAne che. muMbaInA zronAo mATe A vyAkhyAnamALA dvArA eka mukta vicAramaMca pUro pADavAnuM kArya saMgha kare che. zrI bAbabhAI paTele maMgaladIpa pragaTAvIne A vyAkhyAnamALAnuM udghATana karyuM hatuM. zrImatI kokilAbahena vakANIe kAryakramanA prAraMbhe prArthanA rajU karI hatI. vyAkhyAnamALAnA pramukhazrI amara jarIvAlAe saunuM svAgata karyuM hatuM. traNe divasanA vyAkhyAnono saMkSipta ahevAla nIce pramANe che : Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-1990 prabaddha jIvana 11 29 vyAkhyAnono saMkSipta ahevAla nIce pramANe che : pakSonI sarakAra sthapAI che. jemAM be pakSonI vicArasaraNI 180 DigrInA khUNA jeTalI paraspara viruddha che. paristhiti evI sarjAI [2 zrI bAbubhAI paTela che ke jyAM sudhI koI paNa kAyado ghaDI zakAya tema na hovAthI sahu A vyAkhyAnamALAnA prathama divasanA vakatA koMgresa (AI)nA koI vyaktinA ke pakSanA hitano vicAra choDI rASTrIya hitane ja saMsada sabhya zrI vasaMta sAThe saMjogavazAt vyAkhyAna ApavA AvI daSTi samakSa rAkhI ekatAnI bhAvanAthI sAcI lokazAhInA siddhAMtone na zakatAM zrI bAbubhAI ja. paTele A viSaya para vyAkhyAna ApyuM amalamAM mUkI zakaze. ane e mATe sittera TakA jeTalI nirakSara prajA hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke tAjetaranI cUMTaNIoe darzAvyuM che ke hovA chatAM bhAratanI prajAnI buddhimattAne dhanyavAda ghaTe che. janatA parivartana mAge che ane bhAratanA uttara bhAgamAM binakoMgresI sarakAro sattA para AvI che ane dakSiNamAM koMgresI sarakAro sthapAI zrI jyapAla reDI che. paNa ATalAthI rASTravyApI samasyAonuM nirAkaraNa thaI zakaze zrI yapAla reDIe jaNAvyuM hatuM ke bhAratanI bhUmi upara nahi. cUMTaNIo patI gayA pachI have tamAma pakSoe sAthe maLIne Aje cAreya bAjuthI vipattinA vAdaLo jhaLuMbI rahyAM che. A badhI rASTranI sahuthI gaMbhIra samasyAo upara carcAvicAraNA karI viTaMbaNAonA vArasArUpe Aje prajavalatA paMjAbanI, saLagatA sarvAnumate koI mArga kADhavo joIe. ApaNI samakSa bekArInI, kAzamIranI, javALAmukhI jevI rAmajanmabhUminI, zrIlaMkAnI tathA bhraSTAcAranI, vadhatA bhAvonI tathA geravahIvaTanI gaMbhIra samasyAo AMtararASTrIya kaubhAMDo ane AgalA zAsananI binakAryakSamatAnI che. bIjI tarapha videzI devAno asahya bojo vadhato jAya che. eTale samasyAo vArasAmAM maLelI che. lokazAhImAM jaMgI bahumatIthI koIpaNa janatAlakSI AyojanamAM garIbI dUra karavAno tathA bekArI saMgIna sarakAra nahIM paNa asthira tathA vadhu kharAba sarakAra sthapAya ghaTADavA para khAsa dhyAna ApavuM joIe. che ane tethI lokapriya bahumatI vizenA khyAlo bhAMgI paDyA che. ' hakIkatamAM laghumatI dharAvatA pakSonI saMyukta sarakAro ja bhAratanAM DaoN. muralI manohara jozI vividha rAjyomAM vadhu sArI sevA bajAvI zakI che. DaoN jozIe jaNAvyuM hatuM ke bhAratanI cUMTaNI aneka daSTie traNa divasanI A vyAkhyAnamALAmAM moTI saMkhyAmAM loko aitihAsika ane asAmAnya che. cAlIsa varSathI ekahaththu sattA vyAkhyAno sAMbhaLavA AvyA hatA. zrI subodhabhAI ema. zAha, zrI bhogavatA ane saMsadamAM eMzI TakA jeTalI bahumatI dharAvatA koMgresa ke.pI. zAha ane DaoN. ramaNabhAI zAhe traNe divasanA vyAkhyAnanA pakSano parAjaya thayo che. to A ja pakSa eka baLavAna virodha pakSa aMte anukrame AbhAravidhi karI hatI tarIke AgaLa Avyo che. ane enI sAme laghumatI dharAvatA pAMca D saMkalana : cImanalAla kalAdhara dhUta kallola pArzvanAtha (pRSTha-1rathI cAlu) hatI. sutharImAM meghajI UMDayA nAmanA zrAvaka rahetA hatA. teo bhagavAna uparAMta pArzvanAtha bhagavAnanI pUjA paNa thavA lAgI. khANamAMthI patthara kADhavAnuM kAma karatA hatA. potAne mAthe 100 korI ' sutharImAM eka divasa gAmanA agraNI zeTha medhaNa zAhe ekajeTaluM devuM thaI jatAM teo hatAza thaI gayA hatA. jIvanathI kaMTALIne utsava prasaMge jJAtinA lokonuM svAmivAtsalya rAkhyuM hatuM. paraMtu ApaghAta karavAno vicAra karatA hatA. je vakhate teo ApadhAta karavA jamavAmAM dhAryA karatAM mANaso ghaNA vadhI gayA hatA. dhI khUTI gayuM hatuM. gayA te vakhate temane devavANI saMbhaLAI he meghajI! tAre ApadhAta e vakhate meghaNa zAhane acAnaka phuraNA thaI ane emaNe pArzvanAtha karavAno nathI tArA hAthe haju sArAM kAma thavAnAM che. temaNe cAre bAju bhagavAnanuM smaraNa karyuM. emaNe pratimAjI lAvIne ghInA ThAmamAM joyuM paraMtu koI dekhAyuM nahi. teo vicAramAM paDI gayA. koI devI birAjamAna karyA. ethI dhInI vRddhi thavA lAgI. ane samagra saMghe jamI saMketa haze ema mAnyuM. ghare AvIne teo sUI gayA. rAtane vakhate lIdhuM tyAM sudhI ghI khUTayuM nahi. pArzvanAtha bhagavAnanA adhiSThAyaka deve temane sapanuM AvyuM. svapnamAM temane jANe koI kahI rahyuM hatuM. tuM meghaNa zAhanI lAja rAkhI. ethI vRtallola pArzvanAthanuM nAma sArthaka ApaghAta karato nahi, tArI ciMtA TaLI jaze. tArA hAthe sAruM kAma thayuM. e pratimAjIno tyArathI sutharImAM mahimA vadhI gayo. thavAnuM che. savAre UThIne tuM eka vepArIne maLaje. te tane baso korI Ama sutharInA pArzvanAtha bhagavAnanAM prAcIna pratimAjIno Apaze. temAMthI so korInuM tAruM devuM cUkavaje. bAkInI so korI laIne tuM camatkArika anubhava saMdhane thayo. AthI pArzvanAtha bhagavAnanA A godharA gAme jaje. e gAmanA pAdare tane chIkArInA zrAvaka devarAja pratimAjI eka vyaktinA gharaderAsaramAM na rAkhatAM saMdhane soMpI devA mATe maLaze. tene so korI ApIne tenI pAsethI pAnAtha bhagavAnanAM te samaye tyAM birAjamAna pU. bhaTTAraka zrI jJAnasAgarajI mahArAje meghajI pratimAjI laI leje ane e pratimAjIne ahIM sutharImAM laI Avaje. uDIAne upadeza Apyo. meghajI uDIAe e vinaMtI svIkArI. saM. A rIte svapnamAM devavANI sAMbhaLIne meghajI zrAvakane AnaMda 17ra1mAM sutharImAM eka nAnuM kASTha maitya karavAmAM AvyuM. temAM A thayo. savAre UThIne teo godharA (kaccha) gAme gayA. tyAM gAmanA pAdare pratimAjInI sthApanA karavAmAM AvI. lagabhaga eka saikA pachI kASTha vaNajAramAM AvelA devarAja zrAvakane zodhI kADhayo. tenI pAsethI caitya jIrNa thatAM saMghe nUtana bhavya jinAlaya nirmANa karavA mATe TharAva pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAjI so korI ApIne laI lIdhAM devarAja karyo. te pramANe bAMdhakAma cAlu thayuM. e kAma pUruM karatAM lagabhaga bAra zrAvakane paNa AgalI rAte evuM ja svapna AvyuM hatuM svapnamAM deve varSa thayAM. vi.sa. 1895mAM vaizAkha suda 8 nA zubha divase dhUtakallola ene AjJA karI hatI ke sutharInA meghajI uDIA nAmanA zrAvaka tArI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAjInI puna:pratiSThA A nUtana jinamaMdiramAM pAse Avaze. teo tArI pAse pratimAjI mAgaze to tene pratimAjI tuM karavAmAM AvI. teno bhavya mahotsava ujavAyo hato. sutharI tyArathI eka ApI deje.' mahattvanuM tIrtha banI gayuM che. A doDhaso varSanA gALAmAM zrI ' meghajI uDIA zrAvaka pArzvanAtha bhagavAnanAM pratimAjI laIne ratnasAgarasUri, zrI vivekasAgarasUri, zrI gautamasAgarasuri, zrI sutharI AvyA. e pratimAjI emane gharamAM eka koThAramAM birAjamAna dAnasAgarasUri, zrI nemasAgarasUri, sAdhvI zrI kamalazrIjImahArAja vagereno ryA hatAM. lAbha sutharI gAmane maLyo che. vartamAna samayamAM paNa pUjaya sAdhu sutharImAM tyAre acalagacchanA gorajI dharamacaMdajIe potAnI sAdhvIonA vihAranuM sutharI eka mahattvanuM sthaLa banI gayuM che. pozALamAM ajitanAtha bhagavAnanI pratimAjI sthApyAM hatAM. gAmanA sutharI tIrthanI yAtrA keTalAM badhAM saMsmaraNo tAjAM kare che. ! zrAvako e pratimAjInI pUjA karatA hatA. have sutharImAM ajitanAtha hatA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 baghna jIvana dhRtakallola pArzvanAtha ] ramaNalAla cI. zAha tevIsamAM tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna pragaTa prabhAvI, puruSAdAnIya tarIke oLakhAya che. pArzvanAtha bhagavAMnano mahimA atIta, anAgata ane vartamAna covIsamAM vistarelo che. pArzvanAtha bhagavAnanAM 108 nAma judI judI rIte gaNAvavAmAM Ave che. pArzvanAtha bhagavAnanA stotramAM je 108 nAma ApavAmAM AvyAM che te mukhyatve arthanI daSTie mahattvanAM che. paramAtmAnA svarUpane te prakAzita kare che. tIrthanI daSTie 102 nAma ja gaNavAmAM Ave che temAM zaMkhezvara pArzvanAtha, staMbhana pArzvanAtha, goDI pArzvanAtha, zAmaLiyA pArzvanAtha, bhaTevA pArzvanAtha, bhIDabhaMjana pArzvanAtha, vagere jANItAM che. kaccha sutharInA pArzvanAtha bhagavAna dhRtakallola pArzvanAtha' tarIke suprasiddha che. 'dhRtakallola' nAma adritIya che. dhRta eTale ghI ane kallola eTale bharatI, mojuM, vRddhi. jemanA camatkArathI dhImAM vRddhi thAya te dhRtakallola evA saraLa artha uparAMta AdhyAtmika AnaMdanI bharatI thAya evo artha paNa ghaTAvAya che. (12) kacchamAM sutharI nAmanA aitihAsika nagaramAM dhRtaklola pArzvanAtha bhagavAnanA jimaMdirane 150 varSa pUrNa thayAM e nimitte thoDA divasa pahelAM tyAMnA saMgha taraphathI bAra divasano sArdha zatAbdI mahotsava yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge mArA mitra zrI gulAbacaMda karamacaMda zAha sAthe tyAM upasthiti rahevAnI mane taka sAMpaDI hatI. snAtrapUjA ane bIjI moTI pUjAo madhura ane bhAvavAhI kaMThe gAvA mATe varSothI suprasiddhi thayelAM kocInavALAM zrI lIlAbahena daMDa emanA pati zrI jhaverabhAI sAthe tyAM padhAryAM hatA. sutharInA saMdhanA AgevAno zrI bhavAnajIbhAI narazI, zrI kalyANajIbhAI narazI, zrI cittejanabhAI (cinubhAI) bhavAnajI vagerenA premabharyA Agrahane vaza thaI tyAM bhaktAmara stotranA rahasya vize vyAkhyAna ApavAnuM meM svIkAryuM hatuM. sutharInA AMgaNe mAre mATe A eka viziSTa anumava rahyo hato. pa.pU. sAdhvIzrI narendrazrIjI tathA pa.pU. sAdhvIzrI vidyutaprabhAzrIjInA darzana vaMdanano paNa lAbha maLyo hato. dhRtakallola pArzvanAtha bhagavAnanI chatrachAyAmAM ekatra thaI AvA nAnA gAmamAM be hajArathI vadhu mANaso kevuM AnaMda llolamaya vAtAvaraNa sarjI zake che te A mahotsava prasaMge jovA maLyuM hatuM. sutharI sAthenA mArA saMsmaraNo gADha che. cha sAta vakhata sutharI tIrthanI yAtrA karavAno lAbha cAreka dAyakAmAM maLyo che. I.sa. 1955mAM huM mArA patnI sAthe pahelIvAra sutharI gayo tyAre abaDAsAnI paMcatIrthI - sutharI, nalIyA, terA, koThArA, jakhau - nI yAtrA gADAmAM besIne karI hatI. kAraNa ke e divasomAM basanI suvidhA badhe upalabdha nahotI. dhULIyA rastA paNa bahu kAcA hatA. tyAre sutharInA jinAlayanuM praveza dvAra pUrvAbhimukha nahotuM paNa dakSiNAbhimukha hatuM ane jinAlayanI AsapAsanI jagyA ghaNI sAMkaDI hatI. sutharI saMdhanA TrasTIoe chellAM thoDA varSomAM kacchanAM bIjAM -jinamaMdironA mukAbale sutharI tIrthano ghaNo sAro vikAsa karyo che. jinAlayanI pUrva dizAmAM AvelA jUnA makAno kharIdI laI, te pADI nAMkhIne jinAlaya mATe vizALa paTAMgaNa karyuM che ane zatruMjaya mahAtIrthanA pravezadrAranA namUnA jevA be bhavya pravezadrAra karavAmAM AvyAM che. pUrvAbhimukha banelA A derAsarano uThAva, vizALa paTAMgaNa ane bhavya pravezadvAranA kAraNe have ghaNo sohAmaNo banyo che. dariyAnI khArI havAnI mAThI asara na thAya e rIte samagra jinAlayanA bahAranA bhAga upara sarasa rUperI raMga karavAmAM Avyo che. ethI enI zobhA ane camaka ghaNI vadhI che ane sUryaprakAzamAM tathA rAtre cAMdanImAM jinAlayanuM dazya vadhu AkarSaka lAge che. sutharI gAma dariyA kinAre AveluM che. gAma pAsethI eka mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, muMbaI-400 004, Te.naM. 350296 : mudraNasthAna TrenDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara tA. 16-5-1990 nAnakaDI nadI vahe che, jemAM comAsAnA thoDA divasa sivAya pANI rahetuM nathI. baMdara hovAne kAraNe temaja tyAMnI sUkI havA ane ThaMDakabharyA vAtAvaraNane kAraNe prAcIna samayathI kacchanA abaDAsA tAlukAmAM sutharInuM mahattva savizeSa rahyuM che. jUnA vakhatamAM kacchI prajAno vyavahAra dariyAI mArge eka bAju gujarAta ane muMbaI sAthe vikasyo hato tema bIjI bAju siMdha, arabastAna AphrikA ane TheTha IrAna, ITalI sudhI vikasyo hato. kacchanA jaina vepArIo vahANa dvArA TheTha IrAna sudhI pahoMcatA. AphrikAthI majUra tarIke AvIne kacchamAM vaselA habI lokonA vaMzajo Aje paNa abaDAsAmAM jovA maLe che. temanI mukhAkRti uparathI tarata ja teo parakhAI Ave che. IrAnanA zilpIoe paNa abaDAsA ane kacchanA bIjA jinamaMdironA zilpa sthApatyamAM mahattvanuM yogadAna ApyuM hatuM. keTalAMka jinamaMdironAM zilpa-sthApatyamAM IrAnI zailI ane IrAnI mukhationI asara vartAya che. kacchanAM jinamaMdironAM zilpa sthApatyano aitihAsika dRSTie paNa abhyAsa karavA jevo che. sutharI prAcIna aitihAsika nagarI che. eno prAcIna samayano eka ullekha Azare paMdara saikA pUrveno maLe che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI 23mI pATe AvelA AcArya devAnaMdasUri (AcArya jayadevasUrinA ziSya) e Azare 1500 varSa pUrve sutharI nagaramAM hindu paMDito sAthe zAstrArtha karIne vijaya meLavyo hato. kacchanI dharatInI tyArapachI ghaNI caDatI thaI che. rAjasthAnathI sthaLAMtara karatAM karatAM AvelI osavAlonI keTalIka jJAtioe kacchamAM sthiratA karI hatI ane temAM keTalAka sutharImAM AvIne vasyA hatA ane khetI karavA lAgyA hatA. vikramanA soLamA saikAmAM sutharImAM jADejAonuM rAjya hatuM. ane temanA vaMzajo uttarottara rAjya-karatA rahyA hatA. sutharIno mahimA enA dhRtakallola pArzvanAtha bhagavAnane lIdhe vizeSa che. prAcIna sAhityamAM dhRtakallola pArzvanAthanA ullekho maLe che. mRtallola pArzvanAtha bhagavAnanAM pratimAjI saMprati rAjAnA vakhatamAM che. A prAcIna pratimAjInI sauthI pahelI pratiSThA kyAM thaI haze ane te kyAMthI kyAM gayAM haze tenI mAhitI maLatI nathI. paraMtu tyAra pachI kAlAnukrame A pratimAjInI pratiSThA vi.saM. 1675mAM acalagacchAdhipati zrI klyANasAgarasUrIzvarajIe jAmanagara pAse chIkArI nAmanA gAmamAM karAvI hatI teno ullekha maLe che. te vakhate zrI kalyANasAgarasUrIMgArajInA ziSya zrI mohanasAgare racelA pArzvachaMdamAM nIce pramANe dhRtallola pArzvanAthano mahimA batAvelo che. 'bhIDabhaMjana ne dhRtallola vighna hare thAye nijalola' . 150 varSa pahelAM hAlAra pradezamAM chIkArI ane enA AsapAsanA gAmomAM bhayaMkara vaMToLa ane bhAre varasAda thayo hato. ene lIdhe chIkArI ane enI AsapAsanA gAmomAM jIvana astavyasta thaI gayuM hatuM. keTalAMya gharo paDI gayAM hatAM ane dhRtakallola pArzvanAtha maMdira paNa tUTI jatAM pratimAjI jamInamAM aDadhA daTAI garyA hatAM. tyAra pachI - keTalAka samaye eka divasa eka vaNajhAra tyAMthI pasAra thaI rahI hatI. temAM devarAja nAmanA eka vaNika zrAvaka paNa hato. A daTAyelAM pratimAjI enA jovAmAM AvyAM. eNe pratimAjI sAcavIne kADhIne sApha karIne laI lIdhAM. pratimAjI eTalA sarasa manohara hatAM ke rakhene bIjA koI laI na jAya te mATe eNe potAnI poTha uparanA eka ghInA ThAmamAM te chUpAvI dIdhAM. pratimAjI laIne vaNajhAranI sAthe te kaccha tarapha AvI rahyo hato. e arasAmAM kacchamAM sutharI gAmamAM bIjI eka ghaTanA banI [vadhu pRSTha-11 upara] prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI.pI. roDa, zeTha roDa, giragAma, muMbaI-400 004, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 27 JUN 1990 Leain a / vaSa : 1 - aMka 6 : * tA. 16--190......Regd. No. MR, By/ South 54 * Licence No. 37 ; * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * vArSika lavAjama rUA, 3- * - taMtrI : ramaNalAla cI. zAha * durArAdhya devAmAtA narmadA nadInuM bIjuM nAma che revA. nadIne loko mAtA bhAratanI tamAma nadIomAM parikramAnuM savizeSa mahatrya tarIke prAcInakALathI biradAvatA AvyA che. kuvo vAva, mAtra narmadA nadInuM ja che. anya nadIonI parikramAne bahu taLAva, sarovara, nadI, sAgara e badhAM ja kSetramAM nadInuM mahimA nathI. e nadInA kinAre cAlatA jaIne tenI parikammA mahattva sauthI vizeSa che, kAraNa ke sAgaramAM khArAza che. karavAnuM kinArAnI sapATa jamInane kAraNe bahu agharUM nathI. ane kUvo, vAva, taLAva vagere te pitAnI AsapAsanA DAka paraMtu narmadA nadI je rIte rudra bhekhaDa, khaDake ane vistAranA lokonuM piSaNa kare che, jyAre prAkRtika sauMdaryamAM bihAmaNAM jaMgalamAMthI vahe che e draSTie e pradezamAM baMne abhivRddhi karanAra nadI pitAnA ugamasthAnathI te aneka mAI- kinAre cAlavAnuM bahu agharUM ane sAhasabharyuM che. ethI ja ene lonI pravAhagati pachI sAgarane maLe tyAM sudhI baMne kAMThe AvelAM mahimA vadhu manAya che. nama nI parikrammA karana re nadInAM - gAme, nagaranuM khetI, pIvAnuM pANI, havAmAna vagere vividha kinAre kinAre page cAlavAnuM hoya che. roja ochAmAM ochI draSTie mAtAnI jema pioSaNa kare che. eka vAra nadInAM darzana karavAnAM hoya che. pIvAnA nadInA baMne racyuM. kAMThe aneka pavitra tIrtho AvelAM pANI tarIke ane rasoI banAvavAmAM nadInuM pANI hoya che. tItha vaDe nadI vadhu jIvaMta bane che. tItha" aneka ja vAparavAnuM hoya che. A rIte madhyapradezamAM amarakaMTakathI " lekane sauMdarya - sthAna tarapha gati karavAnuM nimitta pUruM zarU karI bharUca-jhADezvara pAse samudra sudhI pahoMcavAnuM hoya che pADe che. rUDhigata lokamAnyatA anusAra nadInA jaLamAM snAna nadI jayAM samudrane maLe che tyAM vahANumAM besI sAme kAMThe karavAthI pApa dhovAya che ane pavitra thavAya che. prAcIna javAnuM hoya che. ane tyAMthI pharI pAchA sAme kAMThe kinAre bhAratIya saMskRtimAM hajAro varSathI bhAvanAnI AvI kinAre cAlatA cAlatA cheka mULa sudhI-amarakaMTaka sudhI pAchA paraMparA cAlI AvI che. manuSyanA aMteSTi saMskAra nadI pharavAnuM hoya che. lagabhaga 150 mAilanI A parikramA thAya che. kinAre thAya che athavA anyatra thayA hoya te tenAM aMsthikula - narmadAnI parikramA bIjI rIte paNa karAya che. keTalAka nadImAM athavA be nadIonA saMgamamAM padharAvavAno rivAja leke A parikramAmAM samudrane oLaMgatA nathI, paraMtu ugamasthAnathI beya kinAre samudra sudhI jaIne pAchA Ave che. bhAratanI judI judI nadIomAM narmadAnuM sthAna lagabhaga traNa hajAra mAIlanI A parikramAM vadhu kaThina che. viziSTa che. narmadA moTI nadI che, paraMtu pAMca hajAraphUTanI revA mAtAne prasanna karavAM hoya te AvI kaThina parikammA -UMcAie AvelA ugamasthAnathI samudra sudhI pahoMcavAmAM karavI joie. prAcIna samayathI AvI kaSTabharI parikramA tene joIe teTaluM lAMbu aMtara maLatuM nathI. naukAvi aneka leke karatA AvyA che. bahAra karI zakAya evAM ene lAMbA ane vizALa | durArAdhya devAmAtAne je A mahimA hoya te enA paTa te chellA cAlIseka mAila jeTale mAMDa haze. revAnA ke kara upara baMdha bAMdhavAnI vAta sahelAithI kema patI jAya ? eTalA zakara e kahevata batAve che. ke revAne pratyeka pathara savAso varSa pahelAM paNa revAmAe AvI ja kaIka pUjanIya che. revAkAMThe zaMkara bhagavAnanAM ghaNAM badhAM maMdire paristhiti UbhI karI hatI.' AvelAM che. paraMtu revA mAtA bIjI mAtAe karatAM jaldI a grejonA zAsanakALa daramiyAna lagabhaga doDha varSa prasanna nathI thatAM durArAya che, evI eka mAnyatA che. pahelAM jyAre bI. bI. enDa sI. AI relave kaMpanI revA mAtAne prasanna karavA hoya te tapa, vadhAre karavuM paDe. rathapAI tyAre teNe muMbaIthI zarU karI amadAvAda ane dilhI, revAnA kAMThe bhRguRSi ane bIjAoe ghaNuM tapa karyAnA sudhInI relave nAkhavAnuM cAlu karyuM hatuM. te vakhate narmadA paurANika ullekha maLe che. vaLI revImAtAne kinAre ginI- nadI uparuM pUma bAMdhavAne prazna hatuM. e jamAnAmAM nadI ene vAsa che. bhakti karatAM paNa yogasAdhanA vadhu agharI che. upara pUla na bAMdhI zakAya ane na bAMdhavo joIe evI eTale revA mAtA, narmadA mAtA jaladI prasanna thatAM nathI mAnyatA lekAmAM pravartatI hatI, pUla bAMdhavAthI nadI mAtA evI mAnyatA che. narmadA nama arthAta AnaMda ApanArI abhaDAya ane kApe bharAya evo vahema hatuM. AthI narmadA mAtA che. narmadAne zamaMda tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che, upara pUla bAMdhavA sAme aMkalezvara, bharUca ane AsapAsanA ..kAraNa ke jo te prasanna thAya te zama' arthAta kalyANa, sukha gAmanA lekee ghaNe virodha karyo hate. eTale narmadA ApanArI mAtA che. ' . uparanuM relavene pUlanuM kAma vilaMbamAM paDI gayuM hatuM. paraMtu ' Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pUrvI jayAre badhAi gayeA ane prayAga tarIke paheluM enjina * pula uparathI pasAra thavAnuM hatu tyAre te sahIsalAmata pasAra thAya e mATe aneka leAkAe mAnatA mAnI hatI jayAre pahelI Trena pula uparathI pasAra thai ane sAme kAMThe sTezana para pahoMcI tyAre hajAro lakA te jovA ekatra thayA hatA. enjinane phUlahArathI vadhAvavAmAM AvyuM hatuM, sTezana upara leAkAe zrIphaLa vadheryAM hatAM eka utsava jevI ghaTanA banI hatI. revAmAtA kApe nathI bharAyAM thayA che e ghaTanA tyAre ghaNI camatkAra bharelI nama dA upara badha paNa jyAre pUrA thaze paNa prasanna manAi hatI. tyAre Ave utsava thaze. prazuddha jIvana varasAda pachI nadIonI veDaphAi jatI janasaMpattine meTA baMdha dvArA sa MgrahI levAya teA dukALa, pUra vagerenAM aniSTane TALavA uparAMta khetI, vIjaLI, pIvAnuM pANI havAmAna vagerenI draSTie tene upayogamAM lai zakAya. vijJAna ane TekanolojI dvArA yuropa-amerikAe A bAbatamAM varSo pahelAM ghaNI pragati karI lIdhI che. huvara DaeNma dvArA amerikAe raNu pradezane hariyALA banAvI dIdhA che. kAi paNa meoNTI yojanA thAya eTale keTalIka samasyAe UbhI thavAnI. nadI upara baMdha baMdhAya eTale heThavAsanAM keTalAMka gAmAne maLatuM nadInuM pANI baMdha thai jAya ane uparavAsanAM keTalAMka gAmA DUbI jAya. eTale tyAnA lokAne sthaLAMtara karavAnI jarUra paDe. vikAsa yAjanAmAM sarakAra AvA dareka praznanuM nirAkaNuM kare che, tema chatAM keTalAka asa teASa rahI jAya che. AvA praznomAM rUDhigrasta vicArakA eka dRSTie vicAre ane pragatizIna vicAra khIjI daSTie vicAre ema banavuM svabhAvika che, para tu A vaicArika matAntara AMdAlananuM svarUpa dhAraNa kare tyAre prazna hoya tenA karatAM vadhu ugra bane che. je baMdhanAM pANI peAtAnA ja rAjyamAM rahetAM hAya te khaMdhanA pANImAM DUbatAM gAmeAnA leAkAnA punaHva`savATa ane AjIvikAnA prazna mukhyatve te rAjyanA potAnA ja rahe che. eTale temAM vivAdane avakAza pramANamAM A hAya che. bhAratamAM nAnA meTA bhrUNA baMdha khaMdhAyA che, paraMtu temAM AMdolane khAsa thayAM nathI. nama'A baMdha e eka AMtara-rAjya baMdha che. gujarAtanI moTAmAM moTI nadI nama dA che, para Mtu tenA upara jo baMdha bAMdhavAmAM Ave ! tenu pANI gujarAtanI hadamAM (sva. zAMtisUrijI-pRSTha 20thI cAlu) tyArlR pachI mahArAjazrI vizeSapaNe ekAntamAM rahetA. emanI vaiyAvacca karavA mATe emanA lakatAmAM phUlacaMdabhAo, zAMtibhAI bhagata, ca'pakabhAi vagere| rahetA. chelle chelle mahArAjazrIne tAva rahetA ane zvAsa caDatA hatA. ema karatAM vi. saM. 1999 mAM tA. 22-9-43 nA roja rAtre traNa vAge OM zAMtinA jApa karatAM karatAM emaNe deha heDaye - emanA kALadhamanA samAcAra cAre bAju prasaratAM samagra bhAratamAMthI jaina-jainetara bhakatA Akhu AvI poMcyA. saunIcchiAnusAra mahArAjazrInA pArthiva dehane mAMDAlI lai javAmAM AvyA ane tyAM agnisa kAra karavAmAM Avyo. dAdAguru zrI dhama'vijayajInI pavitra janmabhUmi ane svaga'vAsanI bhUmi, pU. jJAtisUrinA a Mtima sAMskArathI vizeSa pavitra banI. mAMDAlInuM gurumaMdira eka ramaNIya tI bhUmi banI gayuM. - * tA. 16-6-1990 ... jeTaluM rahe tenA karatAM kula vadhu pANI madhya pradezamAM ane mahArASTramAM rahe. peAtAnA rAjayanI hadamAM pArakA rAjayanA baMdhanu pANI AvI jAya tA strAnA prazna UbhA thAya. bahu mathAmaNane a Mte baMdhanI UMcAi, pANInI vaheMcaNI, vIjaLInI vaheMcaNI, DUbI jatAM gAmanA punaHva savATa, paryAvaraNa ane jaMgalanA praznanuM nirAkaraNa ghaNe 'ze thayu che, te paNa bhAratamAM leAkazAhI ane prajApeAkAranA nAme keTalAMka AMdaeNAlana vikAsa yejanAone vila khamAM nAkhI rR che. nama'dA yAjanA tenu meTu duSTAMta AvI meTI yojanAone maMjUrI ApavAmAM kendra sarakAranA mevaDI maDaLa ane vizeSataH vaDA pradhAnanI vaga ghaNI cAlatI hAvAthI A yojanAne gujarAta sAmenA eka rAjadvArI zastra tarIke indirA gAMdhIe dhaNIvAra vAyu` che. jo ema na thayuM heta te ane bhAratanA tamAma rAjakArI netAemAM saMpa, sulehu sahakAra ane dIdhadaSTi hotuM te nama dA-ceAjanA dhaNI vahelI ane vadhu sArI rIte pAra paDI zakI heta. have cAlu thai gayelI A yejanA jo nirvirDane sArI rIte pAra paDaze te gujarAtane jhaDapI vikAsa thaze, khetI, pIvAnuM pANI, dukALa, ativRSTi vagerenI ghaNI samasyAonu haMmezane mATe nirAkaraNa thaze, ane gujarAtanI ane te dvArA rASTranI samRddhimAM tenuM zu mATu' yogadAna raheze. niSNAtenI sAthe khesIne abhyAsa karyAM vagara, hetu. ane kAya' pUrA samajayA vagara AMdAlanA upADavAM temAM ahu DahApaNa rahelu nathI. lekazAhImAM AMdalanA vagara lekajAgRti AvatI nathI ane sarakArane prajAnA vANanI pUrI samaja maLatI nathI e sAcu che; teA paNu AMdAlane te paraspara viruddha kheya prakAranAM sabhavI zake che.' ane adizAmAM upasthita rahenAra mAnava samudAyanI saMkhyA uparathI mApa kADhavuM e keTalIkavAra geraraste doranAruM banI zake che. vastuta : ApaNe tyAM leAkazAhIne nAme AMdalanAmAM leAkeAnAM samaya ane zakitanA kAraNu dhaNeA badhA durvyaya thAya che. gujarAte hAla darzAvelI sa`panI bhAvanA baMdha baMdhAyA pachI paNa eTalI ja ke vizeSa rahe, pANInI vaheMcaNI maTe guja rAtamAM AMtarasa dha' na thAya, saMkucita yukata rAjayavAda ke jillAvAda na vadhe ane udAra rASTravAda tathA vaizvika mAnavatAvAdanI bhAvanA prasarI rahe teA baMdhanI sAtha`katA vadhu lekhe gaNAze ! revAmAtAnA AzIrvAda samagra bhArata upara varasI rahe ! ramaNalAla cI. zAhu sauthI vadhu gIte eka bhakata kavi zrI kri`karadAse lakhyAM che. taduduparAMta sAdhvIzrI vallabhatrIjI, zrI jJAnazrIjI zrI vicakSaNAzrIjI zrI rAjendrazrIjI vageree paNa A jalikAvye lakhyAM che. paDitA zrI hIrAkuMvara bahene saMskRtamAM zlokabaddha stuti cI che, gujarAtI, hiMdI uparAMta aMgrejI bhASAmAM paNa keTalAMka atri kAvyo lakhAyAM che. ' ki'karadAse lakhelI patiomAMthI nIcetI pAMkitamAM mahArAjazrInA vyakitanAM pAsAM vaNu vAyAM cheH nakhIrA rAjavI AvyAM, jIvanamAM bheda nava lAgyA. sava'ne eka sarakhASA, prabhA zAMtisUrIzvarajI yuropiya, pArasI. rAjana, kare che kakane pAvana; japAve 32 aham, prabhA zAMtisUrIzvarajI. ceganiSTha AcAya zrI vijaya*sarasUrIzvarajI mahArAje lakhyuM' hatu' ke 'payA~gI zrI zAMtivijayajI tyAgI, ucca vairAgI, ekAMta sevanAra, nispRhI, sava' jIvA tarapha prema rAkhanAra, potAnA zubha saMkalpathI vizvanu kalyANu IcchanAra, vinI, namra ane mAyALu svabhAvanA hatA. zrI zAMtisUrinAM jIvana ane bhAvanAne biradAvatAM dhaNAM badhAM bhaktigIte emanI hayAtImAM ane hayAtI pachI lakhAcelAM che. emAM sauthI mahattvanAM kSatigItA tA sthAnakavAsI lIMbaDI sa MpradAyanA kavivasa nAnajI mahArAje lakhyAM che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 16-6-1900 * : 'prabuddha jIvana nivRtti sukhada kema bane ?" 0 "satsaMgI nivRtti pratye kevI daSTi rAkhavI e vyakitanI aMgata naphAmAM ! nivRtta thanArA loko kevaLa pitAnI salAmatIne bAbata che. paraMtu moTA bhAganA sarakArI karmacArIo temanI vicAra kare che, paNa temane temanI lAMbI kArakidI daramyAna ophisa sAthe eTalA badhA premamAM hoya che temane nivRttine samaSTinuM hita hoye vasyuM nathI ema sakheda kahevuM paDe che. vicAra ja vyagra banAvI de che. jyAre temane vayamaryAdAnA judAM judAM kSetronA karmacArIonuM A citra batAve niyama pramANe okrisa iMDavI paDe che tyAre pahelAMnA che ke temane nivRtti avazya duHkhada lAge che. pitAnA putre vakhatamAM kanyA sAsare jatAM jevI duHkhI thatI tevA ekaMdare ThIka rIte goThavAI gayA hoya, putrIe pitAnA ghera duHkhI teo thAya che. zikSake ane prAdhyApakaeN sukhI hoya, pitAnI patnInI nokarI hoya, pitAne penzana, bhale nivRttine AvakAratA na hoya te paNa teo gremyuITI vagere maLe cha-saMya nivRtti sAlatI hoya evA nivRtta thatI vakhate sarakArI ophisanA karmacArIo jeTalA dAkhalA paNa jovA maLatA hoya che. nivRtta thayelAonI dalIla hayagra banatA nathI. tenuM eka kAraNa e che ke teo sAMbhaLIe. teone ema lAge che ke teo samAjathI alaga vekezanapremI vyakitae che, tethI teo nivRtti pratye lAMbAM bane che. nivRtti pahelAM temanuM cokakasa sthAna hatuM jethI teo vekezana tarIke jue che. taduparAMta A lAgaNIpradhAna samAjanI sAthe che evI temane lAgaNI thatI, paraMtu nivRtti -Lyakitao anokhI taMgadilIo sAthe kAma karatI hoya che bAda temane ekalatA satAve che. bIjI dalIla e che ke pravRtti ane rahetI hoya che, tethI nivRtti temane mATe AzIrvAdarUpa vinA samaya pasAra karavAne moTo prazna bane che. prakRttirUpI kherAka paNa banavA pAme. ephisanA karmacArIethI UlaTuM, temane na maLe tethI svAsthaya jokhamAvAnI bIka temane lAge che. duthavI daSTie ke sthAna ke darajajo hetAM nathI. teo vaLI, eka dalIla evI paNa rahe che ke nivRtta thatAM penzananI ekAMtapriya hoya che ane amuka aMze alipta jIvana paNa Avaka sAva ochI gaNAya, tethI pitAnI patnInI najaramAM - pasaMda karatA hoya che. temanI nivRttino artha eTale ja thAya che. ochuM mAna jovA maLe. sAthe sAthe nivRtta jIvana zarU thatAM ke ghera ArAma kare che teo sAmAnya rIte jhaMkhatA putra ane temanA parivArane besavAno sUra svArtha ane hoya che, ane temane kaI pichAne nahi, temane khAsa De tiraskAra vyakata karatAM hoya evuM jaNAvA lAge che. ullekha na karavAmAM Ave ane koI kavi temanA vize gIta vizeSamAM, patnI paNa putra ane temanA parivAranA pakSamAM na race evI ajJAta rIte zeSa jIvana vayakata karavuM. teo rahevAnuM pasaMda kare che. pariNAme AvA vAtAvaraNamAM nivRtta temanAM vAcana ane mananane lIdhe nivRtti pratye ophisanA jIvananA 24 kannAka pasAra karavA e na samajAya tevI keda karmacArIo karatAM vizeSa samatApUrvaka jevA samartha banyA temane lAge che. hoya che ema kahevuM ucita lAge che. sauthI prathama, temanA jIvananA chellA eka aMge temanI muddAne prazna e che ke nekarI karatA sau ne nivRtti vyathA pratye saunI jema huM paNa sahAnubhUti avazya darzAvuM chuM. duHkhada zA mATe lAge che ? nivRtti sukhada lAge evuM na bane ? sAthe sAthe, nivRtta thayelA leke vyakata karatAM saMkoca anubhave sAmAnya rIte mANasa aThThAvana ke sATha varasanI uMmara sudhI tevAM maMtavya paNa zubha bhAvathI darzAvuM chuM. vyavasAya daramyAna pitAnuM kAma ekadhAruM karate hoya pachI tene te kAma pUratA kArya karanArane ahama rAbetA mujabanI bhUmikAmAM rahetA hatA; mAnasika ArAmanI jarUra avazya lAge. kheDUte ane paraMtu nivRtta thatAM ahama samAjanI pIThikA parathI A rIte vepArIo mATe lAge jyAre teo sAva azakta pAcho Ave che, 'hA, teo AvAM sthAna para hatA paNa bane che tyAre ja ghera bese che rAjakAraNIonI te vAta ja atyAre teo nivRtta che! nivRtta vyakitane samAjanuM zI rIte thAya ? temanuM cAle te teo "nivRtti' zabda ja AvuM valaNuM khaTake che. bIja, nivRtta vyakitane -zabdakezamAMthI kADhI nAkhe ! pacAsa ke sAAnI uMmara pachI aNagamatI mRtyunI yAda nirAza banAve che, satAve che. chelle. sAmAnya rIte mANasanI grahaNazakita, vicArazakita, cAturya, . nivRtti jIvana no anubhava che, maLelAM jIvananuM navuM ane smaraNazakita vagere kSINa thavA lAge che. zarIramAM kaI roga : chelluM prakaraNa che. tethI cekakasa pravRtti vinAnAM A jIvanamAM utapanna thayo hoya te paNa zArIrika tAkAta ghaTavA lAge che, anukUlana sAdhavu, paristhiti sAthe tAla meLavavuM athavA A daSTie yuvAne mATe saharSa jagyA khAlI karavI e prasannatAne anubhava kare e agharI bAbata bane che. vaLI : savaMyA AvakArapAtra che. A grejonA samayamAM paMcAvananI maLelA jIvananA chellA aMkamAM sAcAM sukhazAMtine kahapanAne -uMmare nivRtta thavAnuM hatuM. e sarasa niyama hatuM. temAM kAma badale duHkhada ka95nAo paNa thAya evI zakayatA rahelI che. karanArane mATe tAjagIbharI sthiti hatI ane anyane megya nivRtti sukhada kema bane te jovAno prayatna samaye yogya taka maLe tevA draSTi hatI. ApaNe paNa te karavAnuM rahe che. nivRtta thatAM samAjamAM pitAnuM ekakasa vayamaryAdA haiDAM varasa cAlu rAkhI, paraMtu Avezayukata sthAna rahetuM nathI ane alagatAnI lAgaNI khinnatA UbhI vicArathI vayamaryAdA vadhArI dIdhI. sArA evA samayathI kare che e jarUra sAcI vAta che. AnA upAya tarIke keTalAka yuvAno nekarI mATe je yAtanA anubhave che te nivRtta thayenA leke kaMika savetana kAma saMbhALe che; te koI kahANI AMsubharI che. yuvAne bekAra rahetA hovAthI rAjakAraNamAM sakriya bane che, te ke vayApArI kAya paNa samAjamAM aniSTa vAtAvaraNa vadhatuM rahe che te te vaLI kare che, paraMtu temAM paNa nivRtta tarIke te AMgaLA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * : pratha9 jIvana tA. 16-6-1990 cIMdhAvAnI ane je svamAna pitAnA vyavasAya daramyAna A prakAranuM pharajapAlana AdhyAtmika jIvananuM aMga ja che. jaLavAtuM tevuM svamAna temAM jaLavAya evI zakayatA je nivRtta lokone nivRtta jIvanamAM pravRttine abhAva hotI nathI. samUha taraphathI yogya svIkAra na thAya te ekalatA lAge che temanA saMbaMdhamAM TUMkI vArtAonA nAmAMkita lekhaka te sAlavAnI vAstavamAM, ekalatAne artha samajavAnI jarUra che. Stefan Zweig -- riTarna jhavega (eriTrayAnA mANasa potAnA vyavasAyamAM otapreta hoya, sabhAo, kalabe, vatanI paNa pAchaLathI briTiza banelA)nI eka TUMkI vArtA sinegRha vagerenI mulAkAta le, chatAM te ekalatA nathI - Invisible Collection - adazya saMgraha' sahaja rIte yAda anubhavata? ekalatA na lAge te mATe mANasa mitramaMDaLamAM AvI jAya che. A vArtAmAM jarmana nAgarika krenaphelDa ghUme ane tevuM ghaNuM ghaNuM karyuM, chatAM teNe ekalatA ja lazkaramAM lephaTananTanA hoddA sudhI pahoMcele heya che. anubhavI. AkhI jiMdagI ekalatA na lAge evA sAcA tene kalAkRtione saMgraha karavAne prayatno te thayA ja nahi, tethI nivRttine kAraNe ja ekalatA ajaba zekha hoya che. te nivRtta thAya che tyAM sudhImAM teNe meTI sAle evuM nathI. adhyAtma ke dharmane mArge vaLAya saMkhyAmAM kalAkRtio kharIdI hoya che. nivRtti daramyAna te te ja ekalatAnI lAgaNI na rahe. tethI, mANasa janme tyAre eka kalAkRtio niyamita nihALavAmAM cheDe samaya AnaMdapUrvaka ja hoya che ane javAnuM paNa ekalA pasAra karate hoya che. pachI te aMdha banI jAya che. jarmanInI ja che e hakIkatane khyAlamAM rAkhIne jIvananA chellA rAjakIya paristhiti, phaga ane pitAnA gharanI sthiti aMge aMkamAM sajajane tema ja sAdhusaMtanA samAgama dvArA adhyAtma tene kaMI ja khabara nathI. tenI patnIne tenI eka dIkarInAM cAra ke dharmanA mArge vaLavAthI ekatA maTI javAnI. pariNAme, bALakane paNa nibhAvavAnAM hoya che. nachUTake tenI patnIne zeSa jIvana jIvavAno AnaMda paNa maLavAne. pachI samAjamAM putranA sahakArathI konaphalDanI kalAkRtio vecavI paDe che ane sthAna hovAne prazna nahi thAya. AkhI jiMdagImAM kayAre tema na kare te annanAM sAMsAM paDe evI paristhiti hoya che. paNa samAjamAM sthAna na maLyuM hoya tevuM sthAna ApameLe I. sa. 1922 - 23 mAM phagA eTale pracaMDa heya banI jaze. che ke tenA penzanamAM eka divasane khorAka maLe. bIjI dalIla e che ke nivRtta thatAM pravRttirUpa kherAka teo je kalAkRti vecI nAkhe tenI jagyAe pUThuM na maLe tethI samaya pasAra kare du:saMha bane ane svArazya goThavI detAM Akho saMgraha vecAI gaye. kalAkRtione badale jokhamAya. vAstavamAM, nivRtta thatAM pravRttirUpI eTale kevaLa pUThAM ja rahyAM. chatAM aMdha jhonalDa pUThAMne kalAkRtio kherIka maLe jethI divasanA 24 kalAka eAchA paDe alabatta mAnIne AMgaLIonA sparzathI jovAne pahelAM je ja A pravRtti paisA kamAvAnI nathI, chatAM tenAthI khUba vadhAre AnaMda mANyo ane temAM te AkhI bara gALato. Ama mahatvanI che. mANase aThThAvana ke sATha varasanI uMmara sudhI nivRtta lokonA jIvanamAM kAika jAtane zekha hoya te the paisA ane sukha meLavavA mATe ghaNI dehadhAma karI hoya che, kalAka AnaMdathI pasAra thAya ane nivRtta jIvananI ekalatA paraMtu potAnA gharamAM sau tenI sevA kare e rIte rahyo paNa na lAge. hoya che. aMgreja lekhaka nemena pasavala temanAM "bALake sAthe vArtAlApa' nAmanA nAnakaDA pustakamAM kahe che ke dhaNu leke penzananI Avaka pagAra karatAM ochI hovAthI patnIne keTalIka vastuo temane sukhI banAvaze tevA hetuthI temane pati pratye ochuM mAna thAya e dalIla meTe bhAge AtmalakSI mATe ghaNo parizrama le che. teo temanI zodhamAM dura dura che. vAratavamAM, pitAnA pati nivRtta thAya eTale DhasaraDAmAMthI e paNa jaze, jyAre jIvananI sauthI vadhAre mUlyavAna vastuo chUTayA e aMge patnI AnaMda anubhave ane penzana maLavAthI temanI najara sAme ja hoya che; A vastuo tarapha temanI AjIvikAnI naciMtatA badala patnI rAjI thAya. sArI Avaka najara jatI ja nathI. temanA mate A mUlyavAna vastuomAMnI ke paisAthI ja patnI rAjI thAya e khyAla adhure che, pitAnA eka vastu che ghara. nivRtta thatAM chellI bAkI pitAnI patnI pratye patine zubha bhAva joine, patinA sArA guNe joine pratye mitra tarIkenI draSTi keLavavAne savizeSa avakAza patnI rAjI thatI hoya che. tevI ja rIte nivRtta thayA bAda, rahe ane te dvArA parasparanAM | AtmakalyANanI pravRtti putra ane temanA parivArane pitAnA pratye tiraskAra agatyanI tema rasasabhara banI rahe. tevI ja rIte thAya che ane patnI putro tathA temanA parivAranA pitAnAM putraputrIonAM saMsArajIvanamAM sukhAkArI rahe te mATe pakSamAM rahe che evA enumAnamAM gerasamaja che. putra eTale zuM ? vicAravuM tema ja sakriya banavuM e suMdara pravRtti che. putra saMtAne eTale mAtApitAnA premanuM sarjana tethI mAtApitA sAthe rahetA hoya te dararoja niyamita theDI pravRtti rahe, ane saMtAna vacce judAI kaI jagyAe rahI ? pitAne bahAragAma hoya te patra dvArA ane rUbarU jaine vAtsalya buddhine camakAre thAya che te putramAM pitAne jovA pAme. ane zabdo dvArA temanAM saMsAra - jIvanane AnaMdamaya pitAnA ja vistAra pratye gerasamaja rAkhavAne artha zuM ? banAvavuM zakya che. tevI ja rIte putrIone tyAM yathAvakAze putramAM rahelA sadguNe ke durguNe mAtApitAnuM pratibiMba che, rUbarU jaine ane e sivAya patro dvArA temanuM tethI phariyAdane artha kharo? putra seLa varasane. saMsArajIvana sukhadAyI bane te prayatna ratutya che. vizeSamAM, thayuM hoya tyArathI tene pitAe mitra gaNya hoya te gerasamaja tripautrIone ane yathAvakAze dehitradohitrIone ramAvAne ke phariyAda na saMbhave. tema na thayuM hoya te nivRtti pachI lahAve ananya che eTaluM ja nahipaNuM parama saddabhAgya che. pune mitra gaNIne sneha Apavo. saMtAnanI khAmI mATe. sAthe sAthe, pitAnAM saMtAnanAM nirdoSa nAnAM bALakone sArA mAtApitAe karelA ucheramAM khAmI rahI gaI che ema saMskAronuM siMcana sahaja rIte thAya e gauravabharyuM nathI ? vicAravAthI roSa ghaTI jaze ane vAtsalyathI vAtAvaraNa jema Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-1990 prakAranu thatu raheze. peAte je kaMI meLavyu hAya te putra bhogave e dekhItu che, para`tu putra je begave che te te ja bhagave che ema samajAya te, udde`ga tarata zamI jaze. sArAMza e che ke adhyAtmaSTi keLavatA rahevAthI potAnA samagra parivAra pratye sudara pharajapAlana banaze. pariNAme, jIvananA chellA a kamAM saMsAranA paritApa lAgavAne kho vAtsalyatA srotamAM ucita tRptineA oDakAra Avaze. peAtAnI patnI putrAnI mAtA che, tethI te temane vAtsalya batAve temAM pakSa levAtA atha samajavA anucita gaNAya. tenA vAsaNyamAM evA bhAva paNa jarUra heAya ke putrA temanA pitA pratye cegya draSTi rAkhe. jo thADI tadurasta draSTi nirmANu thAya te, nivRtti daramyAna dhara kedakhAnuM nahi khane. paNa AdhyAtmika jIvana vikasAvavA mATe maMdira banI raheze. prayuddha jIvana nivRtta thatAM peAtAnu sthAna cheDavu paDe eTale peAtAnA aham para aa paDe ane tethI nivRtti du:khada lAge che. e sAcuM. tenA mULamAM e hakIkata rahelI che ke vyavasAya daramyAna peAtAnI jAtane vyavasAya sAthe eTalI badhI ekarUpa banAvI dIdhI hAya che ke vyavasAya bAda karatAM peAtAnu kAi sthAna hAya ema lAgatu nathI. jyAre vyavasAya cheADavA paDe che tyAre te jANe apaMga banI gayA athavA zUnya banI gayA evA anubhava thAya che. nivRtti pahelAM je thayuM te thayuM, paNa nivRttine yAgya taka gaNIne samAjane niHravA bhAve upayAgI banavA prayatna rAkhavAthI taMdurasta aham jaLavAze. mRtyunI yAda satAvanArI gaNuvI e bhUla che, paraMtu te yAda tA saMsAranI Asakti cheDAvanArI, sau kAi pratye nivaira banavAnI preraNA ApanArI ane peAtAnu' mRtyu sudhare tevA prayA mATe mAga daza ka ane tevI che. ATalI spaSTatA bAda jIvananA vAstava ke mane vAstavane barAbaranAM UDaLamAM levAnuM navalakathA jevA vistRta svarUpamAM vadhu sArI rIte banatuM hAya che. navalakathAnA svarUpanI kharI vizeSatA ja e che kuzaLa saja'ka eve avasara cUkatA nathI. sthULathI mAMDIne enI samamAM sUkSma Tie sudhI e vyApI rahevAnA prayatna karate hAya che. navAM joDANe, viruddha cheDA, khaDakhaDa bhUmikA, akudaratI caDhANA ane utarANA - e sa'ne te potAnI sAmagrImAM viniyege che. kayAreka joDAjoDa teone mUke che, te kyAreka parasparane cheke e rIte. sarerAza navalakayAkAra AvI gaDabhAMjamAM paDatA nathI, enu gaju paNa hAtu nathI. e sapATa bhUmikAe vihare che. svIkRta tathyAthI enI AgaLa gati hAtI nathI. vAstavane nAme e je kaI kare che tenI prATie paNa sthULa hoya che. enuM niva'DhaNu paNa evI kakSAethI ja thatu hAya che. anna ane oDakAra ane sarakhAM. chellA prakaraNamAM anukUlana sAdhavAnuM Ape Apa phalita thAya che. sAva khullI rIte kahevuM hoya te, nabaLA, pIDitA vagerene niHsvAtha'bhAve yathAzakti annadAna, vastradAna, auSadhidAna vagere ApavAmAM theADA pravRtta rahevuM. peAtAnAthI tema na banI zake te| A prakAranuM dAna ApatI sa MsthAomAM yathAzakita sevA ApavI. tethI vizeSa AgaLa jaIne kahIe te, anya vyaktine dhama ne mAge' caDAvIe te te zreSTha madada che jemAM peAtAnA parivArathI mAMDIne raste cAlatA mAsa sudhIne samAveza thAya che. potAnI rIte A kAya na anI zake te, AvuM kAya karatI sa MsthAmAM joDAvuM. e paNa na banI zake te, abhyAsapUrvaka bhinna bhinna viyeA para peAtAnA. vicArI lekhana dvArA darzAvavA jethI yuvAne temanI vicArazAMta khIlave. thADA samaya mATenI AvI kAi pravRtti jIvanana chellA prakaraNamAM anukUlana sAdhavuM saraLa banAvaze. navalakathA vize thADuM ka > . pravINa darajI kuzaLa sa`ka vAcakane sthitinI sAme mUkI Ape che, bhinna bhinna saMdarbhrAne upasAve che te pAte dUra rahe che ane ema vAcakanI samajaNune paDakAre che, kadAca e paddhatie vAcakanI samajane vistAre paNa che. te sAcA-khATApaNAnAM niSkarSI ke tAraNA ApavAnuM nyAyAdhIza jevuM kAya' bajAvavAnuM pasaMda aDI joi zakAze ke nivRtti nivRtti rahetI ja nathI.. alabatta, paisA raLavAnI pravRtta banatI nathI, paraMtu sAcAM sukhazAMti ane AnaMda maLe tevAM AtmakalyANanI pravRtti ane che. satAnA mATe vadhAre paisA mUkI javAnI ciMtA kheATI che. kharI rIte jotAM, satAnAne prema-vAsa maLatAM rahe, jIvanane sAmanA karavAnI hiM'mata AvatI rahe, krama parAyaNa jIvanane yAgya atha` samajATMA rahe, sArAM vAcananI Teva paDatI rahe ane te Arthi ka tema ja mAnasika rIte pagabhara bane e mATe sahayatAthI puruSAtha avazya karavAnA rahe che. pravRtti pratyene daSTikANu badalavAnI jarUra che. amUlya mAnavadeha mAtra saMpatti ekaThI karavA mATe nahi paraMtu AtmakalyANu sAdhavA mATe paNa maLyuM che evI pratIti thai jAya te nivRtti sukhada ja lAgavAnI. ( karatA nathI. e jANe che ke mANasa ane enu jIvana enAM che ke tene pakaDavA jagatabharanA cIpiyA nAkAmiyAba nIvaDe. eka vyakti mATe je sAcuM jaNAya che te anya vyakita mATe sAcuM na paNa hoya, eka vyakti mATe je dhRSNAspada heya te anyane mATe tema na paNa hoya. are, evu paNa banatu' jovAya ke eka vyakita mATe eka kSaNe je satya hAya e ja vyakita mATe khIjI kSaNe te ghaTanA pRthaka anubhava karAvanArI paNa nIvaDe. mANasa ane enuM jIvana - e rIte gUDha ane gADha rahyAM che. badhA ja mANasane eka sarakhI kSAmAMthI thavAnuM banatuM nathI. darekanI sthiti AgavI hAya che. sAra pelA kuzaLa sarjaka ApaNe nahi anubhavelI athavA ApaNe jenA sa'pa'mAM mukAyA nathI - evI kSaNe te ApaNA mATe laI Ave che. evI kSaNeAnAM dhAraka pAtrAne ApaNI sanmukha haratAMpharatAM kare che. emanA AMtaravidhAne, emanI manAramaNAone, bhItaranAM dhamasANAne paLe paLe avanavA raMgA dAkhavatI vyakita cetanAne-te chatAM kare che. rAga-dveSanuM gaNita te zIkhavatA nathI. sAcA-kheTApaNAnA potAnA abhiprAyA paNa ApaNA mAthe mAratA nathI. kSaNane, ghaTanAne, sthitine, savegane, lAgaNIne, vRtti-pravRttine te sahajarUpe UDavA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabaddha chavana tA. 16-6-190 - de che. AvuM karatIveLA, enA sarjakakamane te ghaNI badhI rIte laI jAya che. AvI racanAo vAraMvAra vAMcavI keseTIe caDhAvate dekhAya che. e ApaNane enA pAtra game. dareka vAcane navAM bhAvapaNe phUTatAM jaNAya. sAthe dariyA kAMThe laI jate hoya, dariyAnA jalane uchaLatAM, athaDAtAM, vivartAtAM batAva hoya ke saritAnA kAM laI sarerAza navalakathAkArono paMtha jade che. teo jIvanate hoya. paMkhIo Ave, vRkSe lAve, puSpa batAve, jagatanI ghaTanAo lai Ave che. paNa mAtra ghaTanAo. aMdhakAra lai Ave, dhamadhakhatA madhyAhananuM citra Ape ke vAstava ke manovAstavanAM UMDAM atyaMtaramAM utaravAnI tyAM vAta mUzaLadhAra varSanuM drazya vacce lAve. AvuM AvuM ghaNuM ke te nathI sarjakatAnI evI kSamatA paNa hatI nathI. te te sAbhiprAya lAva hoya che. vyakata karavA dhArelI kSaNane ghaTanA ke ApaNane kathA kahevA be che. dAdA ke dAdImA jema patrasaMgane te tethI ghanatva Ape che keTaluMka je amRtarUpe hoya che. pautrIone ghenamAM lAvavA vArtA kahe che e rIte. vAta'tene mUrtarUpa Ape che. e dvArA apekSita vAtane vyaMjananA - bhUkhe vAcaka vArtA vAMcIne taka pUrata - takSaNa pUrate rAjI : stare te mUkI Apate hoya che. eTale navalakathAmAM AvatAM thaI jAya che, te vAtane pachI bhUlI jAya che. AvA lekhaka AvA Itara lAgatAM to chatara nathI hotAM. saMdhaTanAno eka ' anivArya bhAga hoya che. pAtra ke tenI kSaNe sAthenuM evAM tattanuM enA gaNitamAM pAke che. kathA pelA vAcakane kayAM galIpacI karaze, saMnidhikaraNa bhAvakane mATe navo bhAvabodha karAvanAruM nIvaDe che. kayAM enI vRttie uzkerAze athavA tenI rucine zuM gamaze thI : kave AmahenI dha byuTIphUla vansa ara neTa yuTa te barAbara jANatA hoya che. yAcakanI samaja vistare ke enI ; benamAMthI vAraMvAra AvatAM jAjarUnAM varNane kRtithI kevI saMvedanAnuM phalaka vitare e enuM lagIre laya nathI. eTale rIte alaga karI zake? gaMdakInA Dhagale DhagalAnAM dAna, nAka sapATa kathA-kathanathI enuM nAva haMkAye* jAya che. koi zikSita - sImavAnI, gaLA kADhavAnI, lALa pADavAnI keTalAMka pAtronI kuTevane kathAcakranA ArA rUpe ja jovI rahI. pelI dakSa strI dara mAse nakakI karelA bajeTa pramANe kariyANAnI dukAne sajakatA kayAreka AkhI racanAmAM evAM pratIke paNa je. jaIne cIjavastuonuM paTakuM bAMdhI lAve che-e ja kaMIka '. bhASAne paNa kasa kADhI levAne taiyAra thAya. ; ghATa A prakAranA navalakathAkAra che. enuM bajeTa nakakI che, avaka : gevardhanarAme jaMgala, aMdhArI rAta ne sarasvatIcaMdra'mAM nakakI che, kharIdInI vastunI yAdI paNa taiyAra che. eTale - varNananA starethI kevuM ane zuM zuM siddha thaI A prakAranI sarerAza kRtimAM vaNane, bhASA Adi sarva zake tenuM zreSTha draSTAMta pUruM pADyuM che. tyAM jaMgala, katinA avijaya aMza rUpe nahi, paNa kathAne phelAvavA mATe ' ane aMdhArI rAta che sAthe sararavatIcaMdra paNa che. vadhAre caTAkedAra banAvavA mATe thatA hoya che. emAM zayanakhaMDa Ave, sArI rIte kahevuM hoya te sarasvatIcaMdranI cetanA tyAM UbhI suhAga rAtri Ave, theDI mAraphADa Ave, be vyakitane prema che. jaMgala ane bhayAnaka rAtrithI apRthapha cetanA, lerese. ane vilana badhuM Ave. A sAme vAMdhe na hoya paNa je rIte dha reina'mAM prazasta rIte AvuM kArya siddha karyuM che. - sarerAza navalakathAomAM jovA maLe che te rIte e kevaLa kathA ethela vilsana jevI navalakathAlekhikA 5 enjalanA kahI rahyo che enA bhAga rUpe te Ameja karI rahyo hoya * * eka ja pratIka vaDe mAnava ane jIvananA aneka khUNa che. kahe ke marImasAlA rUpe. A sivAya zraddhAnI, AdarzanI, -tenI rahasyamayatA vacce bhAvakane khaDe karI de che. dharma ke nItinI vAta paNa judI rIte AvI racanAomAM AvA saja ke ane emanI racanAo, jAja" kehane ApaNe tyAM AvatI ja rahI che. - - kahyuM che tema, kyA nathI kahetAM, kathA pratyakSa karAve che. gujarAtI navalakathA sAhitya Aje AvI sarerAza : navalakathAne e ja sAce kImiyo che, navalakathAnA lekhaka mATe kRtiothI ubharAya che. vAcaka ene baMdhANI thaI gayuM che. ''masyavedha rUpa vastu A pratyakSatAnI che. manuSya ane jIvana vAcakanI saMvedanataMtra mATe AvI kRtio ghAtaka DragasathI ''jevAM che tevAM - mAnavIya saMvedanAnI paLepaLa badalAtI paTTI, saheja paNa ochI vinAzaka nathI. tyAM pratyakSa thAya che. bhAvakane mAnavIna - jIvanane agAu nahi pekhelo evo eka navo cahere jovA maLe che. kahe che, jIvanane-mAnavIne nave rUpe te anubhavI rahe che. AvI kSaNanA saMyukata aMka saMge te mAnava - jIvanane enA samagrarUpe ravIkAravAnuM satya pAme . che. baLa ke sabaLa nahi saMya ke asatya nahi, sadR ke asadu nahi, prabuddha jIvanane tA. 16 mI julAi, 1990 * bAbata, satyAsatya, sadAsa6 e kharuM rUpa che. rAga-revathI ane tA. 16 mI ogasTa, 1990 ne aMka payuMSaNa "nahi; anukaMpAthI te ApaNane bharI de che. satkAryane vadhAvIe parva nimitte sa yukata aMka tarIke julAinI Akhara te duSkRtyane samajavA eka bhUmikA emAMthI maLe mAnavane tArIkhamAM pragaTa thaze. - enA badhA ja khela vaTIne, cheka taLie enuM je sundaramAM sundara rU5 rahyuM che tyAM sudhI evI racanA ApaNane -taMtrI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-190 saMgItamAM komI ekatA 0 baTukabhAI dIvAnajI hAlanA samayamAM rAmajanmabhUmi tathA bAbarI masjidanA vagere muslima saMgItakAranI ghaNIkharI baMdizAnA nAyaka vikhavAdathI tathA anya kAraNone lIdhe bhAratanuM vAtAvaraNa zrIkRSNa che. dhArmika uzkeraNIthI kaluSita thaI rahyuM che te saMdarbhamAM hiMduo kalekhAMnuM upanAma "sarasapiyA" hatuM. emanI 'paraja' tathA murilamamAM ekaya tathA birAdarI sthApita karavAmAM rAganI eka baMdizanA zabdo: zAstrIya saMgIta je mahatvano phALo Ape che te viSe "manamohana brIja ke rasiyA, jAta hatI meM te brIjaka galIyana, vicAravuM jarUrI che. muralI bajAye merA mana meha leta; ghaNuMkhara muslima saMgItakAronA zAgirdI moTe bhAge dekhI "sarasa" sAMvarI sUrata lalacI rahyo mere jiyA, . hiMdu ja hoya che temaja emanA zrotAo paNa hiMdu ja hoya suna dhuna dila bIca bAga rahI bekalIyA, muralI bajAye." che. kAraNa ke muslimone sAdhAraNa rIte zAstrIya saMgIta vilAyatahusenakhAnuM upanAma 'prANapiyA" hatuM. emaNe pratye abhirUci nathI hotI. A kAraNathI baDe racelI sAvanI' rAganI eka baMdizanA zabdo : gulAmaalIkhAM, najhAkata - salAmata, amAnataalI - phatehaalI vagere saMgItakAra-vAraMvAra pAkistAnathI bhArata AvatA ane 'Aja maga jevata jovata hArI, emanA kAryakramanA yajaka tathA zrotAo paNa hiMdu ja hatA. Aja merI akhIyAM darasakI pyAsI; pAkistAnamAM zAstrIya saMgItanI kadara na thatI hovAne lIdhe prANupiyA' bIna kA nahi Avata, baDe gulAmaalIkhAM tathA emanA suputra munavaraalIkhAM AyenA mere sAma brijavAsI." bhAratIya nAgarika banyA hatA. baDe gulAmaalIkhAM bhajane (maga jovata'no artha vATa jotAM' ) AbAda rIte gAtA ane khAsa karIne pahADI rAganuM bhajana khAdImadusenakhAnuM upanAma 'sajanapiyA che. emaNe hari oma tatsata ' kAryakramamAM vAraMvAra gAine tathA tenI racelI pUva' rAganI eka badizana zabda : rikaDa tathA keseTa dvArA A bhajanane emaNe amaratva bakSya che. sAMvarese mana lAgA rI merI mAi, DAgara kuTuMbanA saMgItakAranA pUrvajo hiMdu ja hatA kahA bIdha rAkhuM jiyA; ane dhrupada tathA dhamAra zailInAM je gIte teo gAya che, huM bInatA kara hArI mehanasa temAMnA ghaNAkharA zIva-pArvatInI stutionA rUpamAM ja hoya kaThA karuM meM sajanapiyA". che. emanuM mAnasa rAmanuM eka gIta A pramANe che : jhakhAnuM upanAma premapayA" hatuM. emaNe racelI "za kara girijApati pArvatI pati izvara, - "sugarAI' rAganI eka baMdizanA zabdo: gale mUMDamAla mahAmaya mahezvara; nananase dekhI mene, eka jhalaka mohanakI; ja meM gaMgA trilocana trizuladhara, jabase "prema" mehe unake bhayo, name kalAsapati sativara bhUvanezvara." sudha ne rahI tanamanakI' jemane saMgItanA droNAcAryanI upamA ApI zakAya evA asalanA vakhatamAM zaraNAI phakata lagna ke bIja mAMgalika mahIyaranA alAuddInakhAMnA pUrvajo paNa hiMdu ja hatA ane prasa gee ja vamADAtI. ustAda bismillAkhAe zaraNAine mahephilI ziva-bhakita emanA kuTuMbamAM vArasAgata che. teo jayAre jayAre saMgItamAM ucca sthAna apAvyuM. emanA dAdA rasulabakSa alAhAbAda jatA tyAre ekAdazIne divase acUka triveNI saMgama vArANasImAM bAlAjInAM maMdiramAM tathA emanA mAmA alIbakSa 5ra snAna karatA te uparAMta mahIyaramAM hoya tyAre tyAMnA u' vilAyatu, ane bismillAkhAM pite paNa, vArANasImAM kAzI prakhyAta zAradAdevInA maMdire roja darzana karavA jatA. teo vizvanAthanA maMdiramAM zaraNAI vagADatA. tathA emanA putra alI akabarakhAM pitAne ghera hiMdu deva-devIo mahoramamAM tAjIyA jotAM bismillAkhAM keTalIka vakhate uparAMta zrI rAmakRSNa, zAradAdevI tathA svAmI vivekAnaMdanI chabIonI pUjA karatA. alAuddInakhAMe putrInuM nAma AMsu sAratA ane te ja pramANe gagA nadInA ghATa para vedanA maMtroccAra sAMbhaLIne asIma AnaMda anubhavatA. annapUrNA rAkhyuM hatu. mahAna gAyaka alAdiyAnAMnA pUrvaje paNa hiMdu hatA pazcimanA loko paNa bismillAkhAMnA sa gItanI mahinAthI ane teo gauDa brAhmaNa hatA tathA zAMDilaya getranA hatA A jAI gayA hatA ane jyAre emaNe bismIlAkhAMne tyAM ja te vAtanuM anAdiyAmAM bahu ja gaurava dharAvatA. sthAyI thaI javA mATe Agraha karyo tyAre teo belyA, 'jo tame mArA vArANasIne paNa ahIM lAvI zake te huM ahIM tAnasene "gaNeza - strotra' nAmane saMgItagraMtha racyo hato rahevA kabUla chuM. banArasa tathA tyAMnI mATImAM addabhuta jAdu ane eNe racelAM zrI kRSNa tathA rAdhAnAM pade Aje paNa bharyo che. khAMnA gagA-snAna mATe mAro jIva talasI rahyo che'. vaiSNava maMdiramAM gavAya che. A ja pramANe philmI saMgIta tema ja gajhala saMgIta paNa kAlekhA, phayAjhakhAM, vilAyatasenakhAM, khAdImahusenakhAM komI ekatAnI khuzakhethI haMmeza mahekatuM rahyuM che. che Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-1990 * jatuM pUrelI che. 24 ane vyakitapUjA ja De. hasamukha dozI kelejanA divasemAM aneka pustakonI jema thomasa kAryA- svAthI hoya che. A mATe ja komala jevA svAthI rAjailanA Hero and HerOworship vize khUba sAMbhaLyuM hatuM. kAraNInuM kArlAile viratRta jIvanacaritra lakhyuM haze. kiMtu gujarAtI sAhityamAM paNa kAila saMbaMdhe thayelA ullekha AvA manuSyane pagale cAlavAnuM hoya nahi. nepoliyana ke keTalIkavAra jovAmAM AvyA hatA. paNa ghaNI vAra banyuM che tema hiTalara kaI paNa uttama manuSyane Adarza banI zake nahi, ukata pustaka mane kayAMyathI vAMcavA maLyuM nahi. kAinanI eTale kArlAilanI vicAraNA ghaNI AghAtajanaka lAge che. * sAhityayAtrAnuM AraMbhanuM pustaka Sartor Reearths paNa paraMtu mAnavamananI gaherAi tenI vicAraNAmAM pratibiMbita eTaluM ja prasiddha gaNAtuM hatuM. nAnA gAmamAMthI AvelA thayA vinA rahetI nathI. kemake ApaNe deza mukhyatve HerotaruNa kArlAile laMDananA tatkAlIna vaibhavanuM bhItarathI je peluM worship karanArAone deza che. ghaNIvAra AvI pUjA darzana karyuM tenuM A pustakamAM nirUpaNa che ane e pustaka pAchaLa nihita svArtha cekakasa raheluM hoya che. paNa keTalIka paNa kayAMyathI meLavI zako nahi. aMgrejI sAhityanA e vAra tenI pAchaLa kevaLa svArtha nathI hota, vicAranI ke pratibhAsaMpanna gadyasvAmInA AMdhIbharyA gadyane paricaya karavA . vyakitatvanI eka prakAranI gulAmI paNa rahelI hoya che. mana talasatuM hatuM. paNa e tapa pUrI thatI hatI ane e . rAjakAraNanA ane samAja jIvananA kSetre HeropachI te e kAma rahI ja gayuM. paNa jIvanamAM je UNapa worship nAM draSTAMta zodhavA javAM paDe tema nathI. svargastha mULa pustaka mUkI jatuM hatuM te UNapa e pustaka javAharalAla naheru ane temanA vaMzajonI pUjA kegreisIoe upara thayelAM vivecane e vAraMvAra pUrelI che. ane eTale ja ane sAmAnya janatAe eTalI hade karI ke tene anta vivecanasAhityanI aneka maryAdAo hovA chatAM tenuM AkarSaNa tAjetaramAM bahu kharAba rIte Avyo. audyogikIkaraNa ane sajana jeTaluM ja rahyuM che. kArlAilanA Hero and Hero- nagarasaMskRtinA vikAsane lIdhe zahera vikasyAM ne bhAMgelAM worship vize paNa ema ja banyuM. aMgrejI sAhityanA gAmaDAM vadhAre bhAMgyAM, temAMthI ja dezanI zaramarUpa jhuMpaDapaTTIone be bRhada itihAsa graMthamAM kalAnA ukta pustaka saMbadhe prakSobhajanya janma thaye. sattApriyatA ane svArthaparAyaNatAnuM phakata tihAsika nahi kiMtu bharapUra racanAtmaka sAmagrI Apa kuTila rAjakAraNa zrImatI indirA gAMdhInA zAsana daramiyAna vAmAM AvI che. temAM eka che. kompaTana rIkaTane aMgrejI carama sImAe pahoMcyuM. tyAre Indira is India sUtra sAhityane itihAsa ane bIje che legI. kejhAmiyAnane ApanArAone mAnasadarzana pAchaLa HeroworshipnI ja amUlya sAhityika itihAsa. legrI ane kejhAmiyAna mULa te prabaLa kAmanA joI zakAtI hatI. AvaDo moTo deza eka ja phrenca lekhake che paNa e bane phrenca hovA chatAM aMgrejI vyakitanA svAthI ane kuTila rAjakAraNamAM DUbelo rahe te bhASA-sAhityanA samartha abhyAsIo che. temaNe aMgrejI HeroworshipnuM ja tajajanya pariNAma gaNI zakAya. 'sAhityane itihAsa pitAnI mAtRbhASA phonTamAM lakhyuM che ane e phronca lekhakenA graMthanuM vaLI aMgrejImAM bhASAntara | UMcA ke meTA hoddA upara Avelo mANasa kaI paNa thayuM che. ApaNe tyAM te AvuM bane tyAre paNa ucca ke zreSTha kArya karI batAve e pahelAM te ApaNe rAjakeTamAM apAtra ane sAhityetara mANase dvArA tyAM vividha saMsthAo ane vyakitao dvArA temane mAnapA yojAyelI kahevAtI gujarAtI sAhitya pariSada ane temAM maLavA lAge che, athavA te temanI kalpita pratibhAnI pUjA padhArelA bIjI ane trIjI kakSAnA vidvAnemAMthI keTalAka thavA lAge che vaDA pradhAna ke sAmAnya pradhAnethI mAMDIne mahAnubhAvoe aMgrejI bhASA-sAhitya paratve je vahAla nagarapatie ane vAisa cAnselara heddA upara AvatAM ja varasAvyuM te mATe eTaluM te noMdhavuM paDaze ke temane saumya ApaNe tyAM ekAeka pUjanIya banI jAya che. AvA mahAnuAkreza asthAne nahotA. aMgrejI bhASAsAhityanI punita bhAve je te kSetramAM kaMI sAruM kAma karI batAve ane pachI temanI gaMgAmAM ukata mahAnubhAvoe keTalAM kha kheLiyA khAdhAM pUjA karavAmAM Ave ke mAnapatra ApavAmAM Ave to te hajIya haze e te sarva zakitamAna jANe, paNa temanuM araNyarudana sArthaka lAge. 5Nu kAmanAM pariNAmo sAthe nahi, kAmanA baherA kAne e jarUra athaDAvA jevuM hatuM. aMgrejI svarUpane ja pUjavAmAM ApaNI prajA pitAnuM ahobhAgya rAjanIti ane aMgrejI prajA bhale hadapAra thayAM paNa a grejI samajatI hoya che. bhASAsAhityane e hada oLaMgavA na devI joie. arvAcIna sAhityakSetre A aniSTa vadhAre vikaseluM hoya che. munagujarAtI sAhitya nirvivAda tenA mabalakha RNa nIce dabAeluM zIjInI pUjA karIne ApaNA sAhityakAre ne vidvAna dharatA. che ane mArA jevA keTalAyane e ja kAraNe kadAca uddhAra nahatA ane hajIya e silasile cAlu ja che. e paraMparA thaye haze. umAzaMkara jozI ke sureza jozI sudhI eTalI ja sAhajika rIte - Hero and HeroworshipmAM kAle ema kahyuM che jIvaMta rahelI jovA maLe che. umAzaMkara jInI AsapAsa e. ke sAmAnya mANase pitAnI rIte jIvI zake e zakya nathI. bhavya darabAra bharAyela rahyo ke temAM aneka hajUriyAo. temane uddhAra eka ja rIte thaI zake; ane e rIta eTale chIcharA pANImAM paNa taratA rahyA. je zaheramAM umAzaMkarajI temaNe potAnA dezanA je Heros che tene pagale cAlavAnI mAMDa be-cAra vAra karAyA haze ane je zahera pratye temane ' rIta - TAIla Hero atha vIra puruSa kare che, pitAne khAsa kaI uMmaLake nahote evA nagaramAM bharAyelI vibhUti nahi paNa vIrapuruSe ghaNI vAra kura, nipura ane kahevAtI gujarAtI sAhitya pariSadane umAzaMkara nagara tarIke Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6 1990 " prathaddha jIvana nAmAbhidhAna maLyuM. sarjaka tarIke umAzaMkara kadAca HeroworshipnA A taMtune ravargastha sureza joSInA mahAna haze paNa A abhigama prAkRta Hero- anuyAyIoe ane ziSyae kheMcIne vadhAre majabUta worship ne ja dyotaka banI rahe che. temanuM banAvyo che. koI paNa vidvAna ke vyakita jAheramAM svargastha 'saMskRti' mAsika pitAnI rIte ke pachI saMjogone sureza joSI viruddha bole ke lakhe tyAre pitAnI hayAtI lIdhe baMdha paDayuM tyAre temanA pUjArIoe jabaradasta daramiyAna sureza joSIne pitAne kaMI karavAnuM rahetuM nahi. UhApoha macAvyo'have gujarAtamAM "saMskRti' nahi hoya!' e kAma temanA anuyAyIoe ane ziSyoe bahu ja parantu gujarAtamAM jyAre 'sarakRti' mAsika nahotuM ane have AdarapUrvaka upADI lIdhuM hatuM. sAhitya akAdamInA jayAre Aje nathI tyAreya gujarAtanA sAMskRtika | pAritoSikane sureza joSIe jayAre asvIkAra karyo tyAre vikAsamAM kaI bAdha AvyuM hoya ema meTA bhAganA gujarene temanI sAthe ThIka rIte saMkaLAyelA muMbaInA eka AgevAna lAgatuM nathI. gujarAtanA Aghavivecaka ne kadAca pahelA dainike A kArya bahu hoMzapUrvaka ne utsAhathI upADI sAhityika patrakAra navalarAmanA "zALApatrathI mAMDIne lIdhuM hatuM. sAhitya saMbaMdhe sureza joSIne ja Concept vijayarAya "mAnasI" sAmayika sudhI ke pachI sureza joSInA sAce che ane ethI viruddha janArAo ke vicAranArAo 'kSitija' ke "UhApoha' sudhI sAhityika patranI A ja paraMparA te sAhityetara prANIo gaNAya ema ja temanuM mAnavuM hatuM jovA maLe che. ane chatAM 'sarakRti' sAmAyikane asta temanA ane che. e draSTie jovA jaIe te vizvanuM eMsI pUjakone bahu ja akaLAve che. 'umAzaMkaranA "saMskRtimAM TakA sAhitya sAhitya ja na gaNAya, aMgrejI sAhityane pitAno lekha chapAvavA mATe eka vAra bhalabhalA camarabaMdhIne samagra jiyana erA (vIsamI sadInuM aMgrejI sAhitya) te lAinamAM UbhA rahevuM paDatuM' ema A mahAnubhAvo mAne che. sAhityetara ja gaNAya ! jemAM bana" che ane eca. jI. saMskRtimAM pragaTa thayelAM sAmAnya keTanAM lakhANone ekatrita vesa jevI vizvavibhUtione paNa samAveza karavo paDe. karavAmAM Ave te ghaNuya vizeSAMke pragaTa thAya ! alabatta koI paNa mahAna ke uttama vyakita para anya "saMskRti' mAsika dvArA dasa-bAra lekha kene jarUra uddhAra thaye, vyakitaone Adara thAya temAM kaMI khoTuM nahi; temAM jene pariNAme gujarAtI sAhitya Aje amadAvAda ke gujarAtanI AdaraNIya vyakita ane tene Adara ApanAra anya vyakitaonuM bahAra kalpI zakavAnuM lagabhaga azakaya banyuM che. virodhIone gaurava raheluM hoya che. paNa jayAre e AdaramAM vivekane lepa ke virodhI vicArane pacAvavAnuM gaju asAmAnya audAya" thAya tyAre e ghaTanA ubhayane khUba hAni pahoMcADe che, paraMtu bhagavAna mahAvIrane anekAntavAdane Adarza jIravavAnuM kadAca ane parama sahanazIlatA vinA saMbhavI zakatuM nathI. ane eTaluM saheluM ke saraLa nathI. e mATe te mahAvIranuM tapa umAzaMkara temAM apavAda nahatA. ane temanI asAdhAraNa titikSA joIe. sarevaranAM sohAmaNuM maMdiraH kamaLa 4 hemAMginI jAI paMDita neharue AnaMdakumAra svAmIne prazna karyo, 'bhAratIya sarvazreDa avalokitezvara padmapaNi che. kamala chaThThA jinezvaranuM saMskRtimAMthI zuM kADhI laie te sAMskRtika sauMdaryanI garimAne pratIka che. lAmA dharmanA saMsthApaka padmAkaranuM citna paNa AMca Ave ?" AnaMdakumAra svAmIe uttara Ape, "kamaLa'. kamaLa che. bhaginI niveditAe "Cradle Stories of India'mAM hiMduonA gAyatrI maMtra ane jainenA navakAramaMtra jevA bhAratane "Land of Lotuses" nuM biruda ApyuM che. ja mahimAvaMta bauddha sthAnamaMtra " maNipa huma'mAM rakatavedamAM kamaLane sarevaranAM sehAmaNAM maMdira tarIke varNavI kamaLane ja uccAra che. maNipane prabhAva apratima che. enuM gaurava karyuM che. kamaLanI pratibhA advitIya che. bauddha-hiMdu-jainadarzanamAM bhAratIya saMskRtine chellAM pAMca hajAra varSone dAtihAsa dehane piMDapudgalanI upamA ApavAmAM AvI che. athavavedamAM kamaLanA pratIkathI prakRti thayo che. padmapratIkathI zatadale manuSyanA hRdayane 'hakuMDarIka kahyuM che. "hedAzca puMDarIkANi khIlI UThe che. prAcInakALathI puSkara bhAratIyonuM priya samudraya gRhA ime.' puSpa che. vizvAdhAre devatAonuM Asana banAvIne nalinIlane saroja savaranuM sehAmaNuM maMdira che; ane mAnavabhAratIya saMskRtie Adara karyo che. ene kAraNe A araviMda nirmita maMdiranAM sahAmaNAM alaMkaraNa che. kamaLa zabdane. sanAtha ane sagavuM thayuM che. tattvajJAnanA kaThina pradezamAM sukamala artha ja che 'kam alati alaMkarati iti kamalama." kevaLa kamale praveza karyo che. sahastradapadamanA nAme parabrahmanA hiMdu ja nahIM, musalamAnI, grIka, romana, aseriyana uparAMta adhiSThAnarUpe zatapatra kamale mahattA prApta karI che. ijipta ane jApAna jevA aneka dezanA zi95mAM kamaLane bhagavAna buddhanuM Asana paNa vikasita paMkaja che. sthAna che. ikSAmanA svargamAM sAtamA AsamAna mAM allAhanuM bhagavAna buddhanAM pagalAM jayAM javuM paDatAM tyAM tyAM kamaLa khIlatAM sihAsana maDiluM che. tenA jamaNA aMgamAM kamaLa che. tAjatevI bauddhonI zraddhA che. e dRSTie jagadaguru zaMkarAcAryanA mahAlanA ghummaTanA mULamAM kamaladala ane zikhara para UMdhuM ziSya padmapAdanuM nAma paNa arthasUcaka che. lakSmI nIrajA che. kamaLa che. aMbujA evI lakSmInI jema prajJApAramitAne hAthamAM paNa AvA UMdhA kamaLamAM paNa garbhitAtha che. ene saMketa kamaLa che. viSNunA hAthamAM lIlAkamala che; te bauddhonA yogazAstramAM maLe. mAnavamAtranA zarIramAM mUlAdhAra ityAdi cako Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 0 prabhuddha jIvana tA. 16-6-1990 kamalAkAra che. jayAM sudhI suta hoya tyAM sudhI cakra UMdhuM "hoya. adhamukha heya. kuMDalinI vamaLAkAre uche, jAge ane kamaLa jema jema khIlatAM jAya tema tema urdhvamukha bane zrI bharata bhaTTanuM eka kAvya che. sarovaramAM leke vamaLa khIlave che. sAvara, pharIthI kamaLa khIlave che.' maharSi araviMdane mAtAjIe prazna karyo, 'kuMDalinAM cakrone tame kamaLa zA mATe kahe che ?' maharSi araviMde uttara Ape - kamaLa sAMje bIDAya ane nIce pANI tapha mukI jAya. savAre unnata ane sUryAbhimukha bane. pANI jala che, jaDa che. (saMrakRtamAM la' ane 'ne abheda che.) pANI eTale rasatarva. kevaLa sa sAramAM rapa rahe te mahAkabilamAM DUbe paNa catanyane sparza thAya, gusnAM kiraNa maLe pachI paMkajazrI pulakita thaI UThe. zrI sureza jozInI e paMkitao yAda Ave che ? khUlI gaI A AMkhaDI. ke agocara pAnI zuM pAMkhaDI ?' mahAyAnI bauddhoe supAvatI nAmanA svarganI kalpanA karI che. tyAM pratyeka AtmA padmavanamAM vicare che. pratyeka AtmA upalamAMthI khIle che. kamalA divyajanma, divyajIvana divya bhAvanAonuM saMdezavAhaka che. kavi nhAnAlAlanuM suMdara bhAvagIta che. : 'A jaLamAM UdhaDe piyaNAM, have te hari ! Ane! che, evA hevAnA UghaDe bhAva ! have to hari! ane !' daivatavAdamAM bhakatoe ane sAhityanA kSetre kRtikAe dehanA avamAM kamaLanI suMdaratAne nihALI che. brahmAne vAsa puSkariNImAM che. te kamalAsanasya che. sarasvatI sarasijatanayA che, kamalanaMdana naMdinI che. yamunA kamalajA sapanIpriyA . che. mahAviSNu kamalanAbha, kamalapatrAkSa, kamalAkara che. mahAlakSmI kamaladalavihAriNI che. ziva kamaladhavala che. kRSNa kuvalayanayana, iMdIvara zyAma che. rAdhA kamalagrIva, kabukaDI che. rAma rAvalethana kamalakamala che. :: narasiMha mahetA 'jalakamaladala chAMDI jAne bALA' kahI kRSNane vinave che. kavizrI rAjendra zAha premanA abhilASa ane hutAzane piyaNa dvArA vyakata kare che. ' premanA paripAkarUpe mAtA ane garbhastha zizune snehanA baMdhanamAM bAMdhanAra ane piSanAra kamaLanALa che. e garbhadhAraka *aMga che. saMgamAM paNa asaMga che. premanA baMdhanamAM bAMdhanAra paNa kamaLa che ane karmabaMdhathI jalakamalavata' alipta rahenAra mukitanuM saMvAhaka paNa te ja che. gItA kahe che- 4ite na ha vAghena vAvatrAmavAmA | kamalanA A svabhAvane zAstromAM ghaNuM mahattva che. i; zizupAlavadha ane kirAtAjunIya pabadha racanAo che. padmapurANu to jANe kamaLanI garimAnI chaDI pokAre che. -taittirIya brAhmaNamAM (1. 1. 3. 5) kamaLane saMbaMdha vizvotpatti sAthe che. drava avasthAmAM prajApatie vizvavikAsa karavA ahIMtahIM joyuM. eka kamalapatra najare paDyuM. te pAnane koine AdhAra haze ema mAnI varaharUpe jaLamAM UtaryA te pRthvI maLI. tene eka TukaDo upara ANI kamalapatra para pasAye evI kathA che. mehe jo-daromAMthI eka strI smRti maLI AvI che. ene purAtatvavide dharatInuM pratIka mAne che. enA kezakalApamAM je puv che te kamaLa che. aSTadala kamalanI raMgoLI gharamAM lakSmI ANe che, kamaLadAnathI punaHjanma vaibhavazALI maLe che. kamaLanuM aMga para dhAraNa karavuM maMgaladAyaka che. kamaLanI pAMdaDInA sevanathI avayave suMdara ane sateja bane che. bAhu para je kamaLa hoya te vyakita cakravati' rAjA bane che. AgaLa maMDapa Ave te zipazAstramAM te vRddhi ane samRddhi ApanAra 'kamanadhara kahevAya che. kamaLa viSayaka AvI aneka lokavAyakAo ane zAstrIya sake che. padmamudrA ane pAsane vegazAstranAM mahattvanAM aMga che. namaskAra mudrAnI kamalamudrA paNa kahe che. uparanA mukatakamAM bhramarane kALanI upamA ApI che. kamala sarIkhAM mAnava avayane kALa bhamare ke tarata rahe che. kamala acalA che. bhramara cala che. kamala mauna che. bhramara vAMcALa che. kamamAM samapatti che. bamaramAM zeSaNavRtti che. beunAM pAtra nyArAM che teye'mArAM che pAtra teye vinimaya lahu ze AtmanI cetanAne. vizvo savaMtra sahumAM adITha vadhI rahyo taMtu ze ekatAne. - zrI rAjendra zAha ekatAne taMtu vahevA mATe Avazyaka che tyAga, samarpaNa, balidAna je bhAratIya saMskRtine pAyo che. je kamaLamAM che. kamaLapUjAne sAMketika artha che mAthuM caDAvavuM. pachI e netrakamaLathI viSNue karelI zivapUjA hoya ke kavi zAmaLa varNavelI zIzakamaLanI pUjA hoya. 'strI mATe cAre jaNe zivane sepyA zIza. kamaLapUjA keDe karI DhAMkI dIdhA iza. A ekatAne taMtu kamaLa dvArA bhAratane anya rASTro. sAthe paNa joDe che. bhAratanI jema ijipta ane jApAnamAM paNa kamaLa chatpAdananuM pratIka che. rAmane e grIsadezavAsIo pAsethI zilpakalAmAM kamalAkRti kaMDAravAnI kalA hastagata karI che. ijiptamAM kamaLa UgatA sUryanuM pratIka che. tema nAmanA suryadevatAnuM te pratIka che, bauddho paNa pUrNa vikasita kamaLane sUryanuM pratIka mAne che. daivIjI kamaLamAMthI prAdurbhAva pAme che tevI misaravAsIonI mAnyatA che. kamaLataMtu sAthe mAnavInA jIvanataMtupaTane atUTa saMbaMdha che. kAraNa kamaLa sUrya ane caMdranAM amRtakiraNe jhIle che. sUrya-caMdranI jema zAzvata, amRtamaya jIvananuM pratIka che. kamaLaviSayaka bhAvanAomAM ajabanuM vaizvika sAmya che. vizleSaNa karatAM tarI Ave ke kamaLa piMDa-brahmAMDamAM nimnatanuM vizvamAnya pratIka che. kamaLa tava ane chatpAdananuM, divya janma, divya jIvana ane divya bhAnanAonuM kamabaMdhathI mukata rahenAra kamaLa zucitA ane amRtatvanuM pratIka che. kamaLa sauMdarya ane samRddhinuM ArogyanuM, zAzvatajIvananuM, na kharaDAyelI kamala dhavala kItinuM ane zuddha jJAnanuM pratIka che. kamaLanI lokapriyatA sArvabhauma che. yAvaceMdradivAkaraunI jema kamaLanI lokapriyatA ane upayogitA yAvatsamudra parvata che, ane samantaparyAyI che. ' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-1990 prabuddha jIvana rabArImAMthI vikhyAta jainAcArya bananAra, AbumAM vAgha sAthe rahenAra yogIrAja sva. pU. zrI vijayazAMtisari mahArAja - ramaNalAla cI. zAha A varSa gIrAja sva. pU. zrI vijaya zAMtisUrijI sagatajIne gAtAM paNa sAruM AvaDatuM hatuM. sImamAM gAya. mahArAjanuM janmazatAbdI varSa che. carAvatAM carAvatAM pAsenA ke jhADa nIce besIne teo bIjA hiMdu dharmamAMthI AvelA mahAtmAone jaina zAsana upara pAsethI zIkhela bhajano lalakAratA. ke upakAra che tenA eka vadhu udAharaNa rUpe zrI zAMtisUrinuM sItAjInA eka kAkAe jaina dharmanI dIkSA lIdhI hatI. jIvana jovA maLe che. munizrI tIrthavijayajI tarIke teo e vistAramAM jANItA eka rabArI kizeramAMthI dezavidezamAM vikhyAta bananAra hatA. teo mAdaranA ja vatanI hatA. muni tIrthavijayanA jainAcAya' tarIke zrI kSatisUrinuM nAma itihAsamAM viziSTa gurunuM nAma muni dharmavijaya hatuM. teo paNa A vistAranA sthAna pAme tevuM che. hatA ane Ahira jJAtinA hatA. Ama, rAjasthAnanA A pradezamAM rabArIomAM jaina dharmanI dIkSA ane jaina dharmane gAyabakarI carAvatAM carAvatAM emanA hRdayamAM vikaselI pracAra munizrI dhama"vijayajInA vakhatathI cAlu thayuM hatuM. prANIdayA samasta vizvamAM prANIo mATe evI apAra kaTinI banI rahe che ke vAghava jemAM hiMsaka prANIo jyAM dharmavijayajInuM mULa nAma keLAjI hatuM. teo rAyakA haratAM pharatAM hoya tevA jaMgalamAM, paraspara bhayanI lAgaNIne jJAtinA, mAMDalInA vatanI hatA. dukALa paDatAM pitAnAM Dhora badale prema ane vizvAsanI lAgaNImAM pariName che. guphAmAM teo laine mahArASTramAM pUnA pAse ceka nAmanA gAme pahoMcyA pate dhyAna dharatA beThA hoya te pAse AvIne vAgha ke dIpaDe hatA ane pitAnA paricita mAMDelInA jaina vatanI jasAjInA zAMta citte besI ja te. potAnA gurumahArAja pAsethI zIkhelI ghare aAzraya lIdho hato. keLAnuM jIvana, emanA dIkarAne gavidyAmAM zrI zAMtisUrie eTalI pragati sAdhelI ke ene sApa karaDe tyAre eka jaina munine maMtra bhaNIne bacAvyo lIdhe emanAmAM pragaTelI labdhisiddhinA anubhavo aneka lokone tyArathI vairAgI thai gayuM hatuM ane traNeka varSa pachI thayA hatA. emanA aneka bhakate, emanAM darzana karyA hoya maNivijayajI nAmanA eka jaina muni mahArAja pAse dIkSA laI teo muni dhamavijayajI thayA hatA. AkarI tapazcaryA, evA sajajane, sAdhu - sAdhvIo Aje paNa dezavidezamAM yogavidyA, maMtravidyA vagerenI upAsanAne kAraNe temanA jIvanamAM vidyamAna che. ghaNI siddhio pragaTI hatI. temaNe pitAnA vatana mAMDelImAM ja zrI vijayazAMtisUri mahArAjane janma rAjasthAnamAM deha cheDe hatA. emanA mukhya ziSyomAM tIyavijayajI hatA.. maNuMdara nAmanA gAmamAM vi. saM. 1946mAM mAgasara suda-5 - eka vakhata munizrI tIrthavijayajI maNuMdaramAM padhAyAM rAja vasaMta paMcamInA divase eka rabArI-kuTuMbamAM thayuM hatuM. tyArathI samajIne emanI pAse rahevAne raMga lAgyo hate. temanA pitAnuM nAma bhImalAjI hatuM. mAtAnuM nAma hatuM teo zrI tIrthavijayanA muni jIvanathI bahu prabhAvita thaI vasudevI. teo rAyakA jAtinAM hatAM rAyakA eTale Ahira, gayA. emanI pAsethI emaNe navakAra maMtra zIkhI lIdhe. thoDA rabArI, bharavADa. (rAyakA zabda rAjakartA uparathI Avele samayanA sahavAsamAM emaNe munizrInA jIvanamAMthI ghaNI preraNA che ane rabArI zabda darabArI zabda uparathI Avele meLavI hatI. manaya che. kSatriya rAjAonA bhAyAtanA vaMzajo Arthika dRSTie ghasatAM chevaTe be cAra gAmanA dhaNI rahe athavA theDA tIrthavijayajI mahArAja maNAdarathI vihAra karI gayA, khetaranA dhaNI rahe ane khetI ane pazupAlana dvArA pitAnuM tyArapachI samatAjI pharI pAchA potAnA pitAnI sAthe gAyo gujarAna calAve evI rIte kSatriyamAMthI garAsiyAonI carAvavA mATe sImamAM javA lAgyA, paraMtu have temAM pharaka jema rAyakAo paNa UtarI AvyAnuM kahevAya che.) mAtA paDavA lAge. ekalA beThA beThA teo janmamaraNanA, pitAe enuM nAma sagajI rAkhyuM hatuM. bALaka buddhizALI, saMsAranI ghaTanAonA vicAre caDI jatA. ghaNIvAra teo tejavI che e enI mukhamudrA jatAM sau koine lAgatuM, udAsa rahetA. mAtApitA temane udAsInatAnuM kAraNa bALakanI jhaDaNazakita yAdazakita ghaNI sArI hatI. pUchatA to teo kahetA ke "mArI icchA te kAkAzrI tIyavijayajI mahArAja pAse dIkSA laIne jaina muni banavAnI krame krame moTo thatA sagatajI pitAnA pitAnI sAthe che.' mAtApitAe munijIvananAM kaSTa batAvI tamane samajAvavAnA sImamAM gAyo carAvavA javA lAgyA. pitAnI gAye emane ghaNA prayatno karyA, para tu sagacha dIkSA levA mATe makakama ja bahu vahAlI lAgatI hatI Akhe divasa gAnI vacce premathI rahyAM. chevaTe eka divasa mAtApitAe amaryA ne samajIne divasa pasAra karatAM karatAM prANIo mATe emanAmAM eka viziSTa dIkSA levA mATe saMmati ApI tIrthavi jayajI mahArAja prakAranI lAgaNI vikasI hatI. pitAnA DhoronI saMbhALa rAkhavI, jyAre pharI maNuMdara AvI pahoMcyA tyAre temaNe temane kaI kaSTa na paDe tenuM dayAna rAkhavuM, temane paMpALIne sagate jIne ugravihAra, kaThina tapazcaryA, sAdhu jIvananI kriyAvahAla karavuM, temane cAro nAkha. pANuM pAvuM A badhI vidhi e, lukhe sUke AhAra, mAtra jarUrI vastro ane rojanI kriyAo atyaMta bhAvapUrvaka karatAM karatAM sagarejImAM upakaraNothI calAvI levAnI taiyArI vagerethI mAhitagAra karyA prANIo pratye eka viziSTa prakAranI prema ane anukaMpAnI ane sAdhu jIvana keTaluM kaThina che te samajAvyuM. paraMtu satejI bhAvanA vikasI hatI te dIkSA levA mATe makakama hatA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuddha jIvana tA. 16-6-1990 tIrtha vijayajI mahArAje lAMbAM vihAra karatA hatA. ' sudhI sagatajI potAnA ghaDA upara besI ja jAya teo bhAre tapasvI hatA, paryuSaNane divasamAM teo e mATe pitAne ghaDe ApavAnuM jAhera karyuM. nAnI keTalIkavAra saLaMga seLa upavAsa karatA. emanA vyAkhyAnamAM - sarakhI lAgatI A vAta e jamAnAmAM ane e jaina jainetara tamAma leke AvatA. AvA tapasvI mahamAne che. gAmaDAmAM ghaNI mahatvanI ane mAnabharI ghaTanA gaNatI. vAsakSepa levA mATe leke paDApaDI karatA. emanA vAsakSepathI rAjA pite je sArAmAM sAro gheDa vAparatA hatA te pitAne ghaNuM sAruM thayuM hoya evA anubhave aneka lokone thatA. dIkSAthI' bhAInA vADA mATe rojeroja mokalavAmAM AthI tIrthavijayajI mahArAjanA sAdhu jIvanamAMthI kizora Ave te virala ghaTanA dIkSAthI pratyenA bahumAnanuM lakSaNa gaNAya. sagAjIne mugdhabhAve preraNA maLI hatI. eTale gRhastha jIva dIkSAne divasa AvI pahoMce. vi. sa. 1961 nA namAM rahevA karatAM sAdhu thavAno emane saMka95 vadhu daDha mahA suda 5 ne maMgaLavAranA roja satejIne, ThAra sAhebe thaye hatA. dIkSA prasaMga mATe khAsa ApelI pitAnI pAlakhImAM besADIne - ATha varSanI umare eka divasa mAtA pitAnI AjJA saMghe bhavya varaghoDo kADho. AkhA gAmamAM pharIne vaDe lai bALa sagajI pU munirAja zrI tIrthavijayajInI pAse upAzraya pAse AvI pahoMce. pAlakhImAMthI UtarIne samajI dIkSA levAnAnA makakama nirdhAra sAthe AvI pahoMcyA. guru pahelAM bAjumAM AvelA jinAlayamAM darzana karI AvyA ane mahArAje emane pitAnI pAse rAkhyA. satejI emanI sAthe pachI upAzrayamAM AvI pahoMcya, gurumahArAjane bhAvapUrvaka vihAra paNa karavA lAgyA. dIkSAthI sagajIne zrI tIrtha vaMdana karyA pachI vastrAlaMkAra utArI, mAthAnA vALa vijayajI pratikramaNa vagerenAM sUtro kaMThastha karAvatA judI judI kaDhAvI nAkhI, snAna karI sAdhunAM vastro dhAraNa karIne kriyAonI vidhi zIkhavatA, upavAsa-AyaMbila vagerenI dIkSAnI vidhi mATe AvI pahoMcyA. dIkSAvidhi pUrI thatAM tapazcaryA karAvatA ane gavidyAno abhyAsa karavI thAnamAM zrI tIrthavijaya mahArAje emane pitAnA ziSya tarIke besavA mATe paNuM mArgadarzana ApatA. Ama jaina muni thavA jAhera karyA. temanuM nAma muni zrI zAMtivijyajI rAkhavAmAM mATenI sagatejInI taiyArI lagabhaga sAta varSa cAlI, AvyuM. guru mahArAje sAdhujIvananA mahatva upara maMgala pitAnA dIkSAthI bhAvi celA sAthe vihAra karatA karatA pravacana ApyuM. judA judA gAmanA saMghe e navadIkSita muni zrI tIrthavijayajI mahArAja eka divasa rAmasaNa gAme padhAryA. mahArAjane kAmaLI oDhADI bahumAna karyuM. dIkSAnI vAta jANIne saMdhane bahu AnaMda thaye Ama, eka abhaNa rabArI kizora bhagate have jaina saghanA AgevAnoe dIkSAno lAbha pitAnA muni zrI zAMtivijayajI banyA, gAmane maLe e mATe zrI tIrthavijayajI mahArAjane AgrahabharI vinaMtI karI. rAmasaNu e evIsa gAmanuM eka pitAnA guru mahArAja sAthe grAmanugrAma teo vihAra nAnakaDuM dezI rAjaya hatuM tyAMnA ThAkAra jorAvarasiMha paNa karavA lAgyA. sAthe sAthe zAstrane abhyAsa karavA lAgyA. upadharmabhAvanAvALA hatA. emane jyAre khabara paDI vAsa, AyaMbila vagere tapazcaryAmAM temanI ruci pahelethI ja ghaNI ke A tejavI kizAra sagAjIne zrI tIrthavijayajI hatI, zAabhyAsa vadhatAM taravaciMtana mATenI temanI ruci paNa dIkSA ApavAnA che, tyAre dIkSA pitAnA gAma rAmasINumAM uttarottara vadhavA lAgI dAdAguru zrI dharmavijayajI ane apAya te pitAne paNuM bahu AnaMda thaze evI lAgaNI emaNe guru mahArAja zrI tIrthavijayajI e baMne gavidyAnA zrI tIrthavijayajI pAse vyakata karI. prakhara abhyAsI hatA. teo ekAMtamAM sthAna sAdhanA karatA hatA. e ja vArase muni zrI zAMtivijyajIne paNa maLe saMdhanA AgevAnI vinaMtIne vicAra karI tathA prakRtinA zAMta vAtAvaraNamAM ekAMtamAM besIne dayAna dharavAne AsapAsanA gAmamAM dIkSAne mATe rAmasI gAma vadhAre temane abhyAsa paNa divase divase vadhavA lAgyo hate. yoga ane anukULa che e joine tIyavijayajI mahArAje sagatajIne rAmasIyumAM dIkSA ApavAno nirNaya karyo. dIkSA lIdhA pachI muni zrI zAMtivijayajIe pitAnA dIkSAnuM muhUrta kADhavAmAM AvyuM ane te vasaMta paMcamInuM gurumahArAja zrI tIrthavijyajIne, mAMDelImAM hatA tyAre, eka AvyuM. sagAjIne janmadivasa eja have temanI dIkSAne divasa vinaMtI karI ke guru mahArAja ! maMtra sAdhanAnA viSayamAM divasa nakakI thaye paMdara varSa pUrA karI sagacha dIkSA laI jaina mane vadhu ruci ane abhilASA che. mAre ApanA mArgadarzana muni thavAnA hatA. dIkSAnA utsava mATe gAmamAM heThaLa e viSayamAM sAdhanA karavI che. te mATe je mArI pAtratA hoya taiyArIo cAlI. jaina paraMparA anusAra dIkSAthI te mane mArgadarzana ApavA kRpA karaze." guru mahArAje kahyuM, bhAI ke bahena dIkSA le te pahelAM te pitAne AMgaNe padhAre bhAI, tane maMtra sAdhanAnA viSayamAM bahu rasa che e e mATe zrAvake taraphathI bhejana vagere mATe nimaMtraNa apAya che. jANIne AnaMda thayo. A sAdhanA sahelI nathI. paraMtu dIkSAthI" bhAI ke bahena suMdara vastrAlaMkAra sAthe sajaja thaI cittanI ekAgratA vaDe tuM e sAdhanAmAM jarUra AgaLa vAjate gAjate jamavA mATe padhAre che. A vadhI zakaze. tArAmAM e mATe sArI pAtratA rahelI che. rIte dIkSA sudhInA sagatejInA divase tarata nakakI tAre maMtra sAdhanA karavI hoya te phakata 3 inita : maMtrane thaI gayA. roja vAjate gAjate kaIkanA ghare javAnuM jApa tuM kaI kara, kAraNa ke 3 kAramAM paMca parameSThine hoya. e divasamAM bIjAM ke vAhane khAsa samAveza thaI jAya che. hinduomAM paNa te pavitra maMtra tarIke nahetAM ane beDA para besIne javAnuM gaurava ane mahattva oLakhAya che. te mahAmaMtra che. enI sAdhanAthI kamarane kSaya vizeSa gaNAtuM hatuM. eTale ThAra jorAvarasiMhe dIkSAnA divasa thAya che ane AtmAne zAMti sAMpaDe che. A maMtrathI svanuM paraMparA che. mATe gAmamAM thena dIkSA le Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-1990 ane paranu kalyANa sadhAya che. munizrI zAMtivijayajIe potAnA guru mahArAja pAse OMkAra maMtra vidhipUrNAMka grahaNa karyAM. tyAra pachI te jagalamAM ane guphAomAM ekAMta sthaLe khesI tenI sAdhanA karavA lAgyA. zrI zAMtivijayajI mahArAjanI maMtra sAdhanA keTalI prabaLa hatI tenA pratyakSa anubhava thADA vakhatamAM ja keTalAka leAkAne thayeA hatA mahArAjazrI jyAre rAmasINu gAmamAM padhAryA hatA tyAre tyAM rahetA eka zreSThI lepALa DAhyAjIe temane vinatI karI ke 'gurumahArAja me A gAmamAM eka suMdara makAna aMdhAvyuM che. paraMtu e gharamAM rahevA gayA pachI amane ghaNI upAdhi AvI che. ethI ame bIje rahevA cAlyA gayA chIe. e bhUtiyA dharamAM rahetAM have amane badhAMne bahu khIka lAge che. Apa ekAMtamAM moMtrasAdhanA karA che ane Apane teA kA Dara hAtA nathI. te mArI Apane vinatI che ke mArA khAlI paDelA gharamAM raheA ane maMtra sAdhanA karIza. ApanA puNyapratApe amAre bhaya cAlyA jaze' zrI zAMtivijayajI mahArAja e bhUtiyA dharamAM traNa divasa ekAMtamAM rahyA. tyAM OM kAra maMtranuM satata raTaNa karyu. traNa divasa pachI e dharamAM pravezatAM jANe kAi, prasanna vAtAraNa hAya tevuM lApAjIne lAgyuM. bIjA leAkAe paNu e pramANe anubhavyuM. tyAra pachI lApAjInu kuTuAe gharamAM pAchu rahevA gayuM. e kuTu MbamAM divase divase sukhanI vRddhine anubhava thavA lAgyA. bhayanu nAma nizAna na rahyuM. teozrI zAMtivijayajI mahArAjane e mATe vAravAra upakAra mAnavA lAgyA. hatA. mahArAjazrI rAjasthAnamAM vihAra karI rahyA temanI bhAvanA have ajArI gAmamAM jAte tyAM pAse AvelA sarasvatI maMdiramAM rahIne mAtA sarasvatI devInI ArAdhanA karavAnI hatI. ajArI gAma kumArapALa mahArAjAe baMdhAvelA bAvana devakulikAvALA jinama Mdirane lIdhe prakhyAta che. e bhUmi ja prAcIna samayathI pavitra manAtI AvI che. gAmathI thADeka dUra mAinDa RSinA Azrama che. tenI pAse sarasvatIdevInuM ma Mdira che. DuMgarAnI vacce jaMgalamAM Avelu A prAcIna maMdira sarasvatI mAtAnA mULa sthAnaka tarIke suprasiddha rahyuM che. pUrvenA samayamAM kavi kAlidAsa siddhasena divAkara, abhayadevasUri, kalikAla sarva'jJa hemacaMdrAcAya', ppabhaTTI sUri, rAjA bhoja. vagere suprasiddhi sarasvateAe A sthaLe saravatI mAtAnI upAsanA karIne temane kRpAprasAda meLavyAnu itihAsa kahe che. zAMtivijayajI mahArAje paNa A sthaLe dhRSNA divasa sudhI rahIne sarasvatI devInI ArAdhanA karI. sarasvatIdevIne jANe sAkSAtkAra thayeA hAya tema te kAi kAi vakhata tenI sAthe vAteA karatA hatA evuM najare jonArA AsapAsanA leAkA kahetA. sarasvatI mAtAe prasanna thaine temane varadAna ApyuM hatu. evI dRDha mAnyatA leAkAnI ya gai hatI. sarasvatI devInI ArAdhanA karI mahArAjazrI ajArIthI nIkaLI eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA hatA. guru prabuddha jIvana 13 13 mahArAja zrI tItha'vijayajInA vihAra paNa eka gAmathI khIje gAma judA cAlatA hatA tI'vijayajI mahArAja mAMDelI pahoMcyA tyAre temane evI bhAvanA tha ku peAtAnA ziSya zrI zAMtivijayajI paNa mAMDAlI padhAre te sAru mAMDelI e zrI dharmavijayajI mahArAjanI * svaga'vAsanI bhUmi che. zrI dhama'vijayajI eTale zrI tIvijayanA guru mahArAja ane zrI zAMtivijyajanA dAdA-guru. eTale tI vijayajI mahArAja A pavitrabhUmimAM vAra vAra padhAratA. peAte tyAM pahoMcyA pachI. mAMDalI AvavA mATe zrI zAMtivijayajIte emaNe patra mokalyA. zrI zAMtivijayajIne paNa potAnA guru mahArAjane maLavAnI khucchA thai hatI patra maLatAM temaNe mAMDelI tarapha vihAra cAlu karyo. vihAra karatAM karatAM zrI zAMtivijayajI mahArAjazrI phANI nAmanA gAmamAM AvI paheAMcyA. fadANImAM jainenA trIseka jeTalAM dhara hatAM, para Mtu jina maMdira nahotu. gAmamAM mahArAjazrInI padharAmaNI thatAM lekA dhaNA utsAhamAM AvI gayA hatA. mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM ghaNI sArI hAjarI rahevA lAgI. AvA nAnA gAmane sa'tavANI sAMbhaLavAne avasara vAra vAra sAMpaDatA nathI. lekAnA usAhane joine mahArAjazrIe bhalAmaNu karI gAmamAM eka nAnuM sarakhuM jinamaMdira teA hovuM ja mATe joie. sake te tarata TharAva karyA ane ene jhaDapI amala karavAnuM nakakI karyu. pAsenA eka gAmamAMthI pratimA bhAvavAnuM paNa goThavAI gayuM. pratimAjInA pravezanA ane pratiSThAtA sipa nakkI thaI gaye mahArAjazrIe A utsAha joine eTalA vadhu divasa tyAM rAkAvAnI anumati ApI. gAma nAnuM hatuM ane jinapratimAnI pratiSThAnA avasara paNa nAnA hatA. eTale bahAragAmathI seeka jeTalA mADse Avaze evu sadhedhAyu hatu. te 1 pramANe bhejanAdinI vyavasthA karavAmAM AvI hatI, paraMtu pratiSThAne divase dhAryAM karatAM ghaNA vadhu mANasa AvI paheoMcyA. AthI sadhanA mANase mUMjhavaNamAM mukAI gayA. teo mahArAjazrI pAse AvyA. mahArAjazrI tarata potAnAM pAtrAM late gAyarI' vahAravA mATe bhojanazALAmAM AvI pahoMcyA. temaNe badhI rase upara gheADIvAra sudhI daSTi karyAM karI. tyAra pachI lApazI ane bIjI vAnagIo peAtAnA khapa pUratI vaheArIne temaNe sadhanA AgevAne kahyu, "are nae che zuM ? ATalI raseI te svAmIvA sabhya pachI paNa vadhI paDe tema che. temAMthI tame gAmanA bIjA jainetara leAkAte paNa jamADajo', raseSTha upara mahArAjazrInI amI dRSTi paDayA pachI temanA vacana anukAr raseSTa khUTI nahiM ane gAmanA bIjA lekane paNa temAMthI prasAda ApavAmAM AvyA. A ghaTanAnI vAta cAre bAju eTalI badhI prasarI gaI huM AsapAkanA gAmemAMthI mahArAjazrInAM darzana karavA mATe aneka leAkA AvI paheAMcyA. mahrAjazrInI padharAmaNI pachI ane jinamaMdiranA nirmANu pachI, kuMdANI gAmanI jAheAjalAlI divase divase vadhatI cAlI mahArAjazrIe jyAre phedhaNI gAmathI vihAra karyAM tyAre gAmanA badhA ja mANuse ane AsapAsanAM gAmonA keTalAya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 14 mANase temane vidAya ApavA mATe AvI pahoMcyAM hatA. phudANIthI vihAra karIne mahArAjazrI peAtAnA guru mahArAjazrI tIyavijayajI pAse mAMDAlI AvI pahoMcyA. ThIka ThIka samaya pachI potAnA guru mahArAjane karIthI maLatAM zrI zAMtivijayajI mahArAjane apAra hAra thayeA. jI bAja daramiyAna potanA ziSye karelI sAdhanAnI vAta tathA leAkA uparanA temanA camatkArika prabhAvanI vAtA. guru mahArAje sAMbhaLI hatI. eTale peAtAnA ziSyane maLatAM gurumahArAje pazu dhanyatA anubhavI. ATalA samayagALA mAMDAlImAM guru-ziSye potAnA samudAya sAthe keTaleka samaya sthiratA karI. zrI zAMtivijayajInAM vyAkhyAnanA prabhAva leAkA upara ghaNA paDatA. jinabhakita mATe leAkAne utsAha vadhatA jatA hatA. jaitA uparAMta rAyakAo ane bIjA lokA paNa vyAkhyAnamAM AvatA mAMDelI eka nAnu sarakhu gAma che. rAjasthAnanA e pradezamAM e divasemAM cera lUTAruonA bhaya ghaNA rahetA. AthI mAMDelInA grAmajatAe guru mahArAjane vinaMtI karI ke 'cera lUTAruone upadrava baMdha thAya e mATe kaika karI. guru mahArAje kahyu' ke 'A kAmamAM mArA karatAM zAMti vijayajI mahArAja tamane vadhu sahAya karaze.' grAmajanoe zrI zAMtivijyajI mahArAjane vinaMtI karI. 'mahArAjazrIe kahyu ke bhAi, jAe mAruM vacana che ke AjathI have mAMDAlI gAmamAM cera-luTAruone kAi Dara nahi rahe. mAMDalInI sImamAM dAkhala thavAnI havethI kAI hi Mmata nahi kare. e mATe tame nizcita ane nibhaya rahejo. tame sau prabhu bhakitamAM lAgI jajo.' mahArAjazrInA A abhayavacana pachI gAmamAM cAra-luTAruonA upadrava sadaMtara baMdha thai gayA. lekA paNa vadhu uma"gathI prabhubhakitamAM lAgI gayAM vi. sa. 1984 mAM mahArAjazrI jArI tItha'mAM birAjamAna hatA. te vakhate e vistAranA cAmuDerI nAmanA gAmanA saMdhanA AgevAne emane vinaMtI karavA AvyA. teoe kahyuM, 'gurumahArAja ! ame amArA gAmamAM aMjanazalAkA ane pratiSThAnA kAryakrama vicAryuM che. e mATe padhAravA Apane vinaMtI karavA AvyA chIe.' mahArAjazrIe teone A prasaMga mATe khIjA kAi AcAya' bhagavaMtane vinaMtI karavA kahyuM, para Mtu AgevAnee kahyuM, 'guru mahArAja ! amArI bhAvanA A prasaMga ApatI ja nizrAmAM UjavavAnA che khAsa te! amArA gAmamAM je upadravA thAya che enI ciMtAne kAraNe ApanA tarapha vadhAre bhAva jAgyA che. chellAM keTalAya vakhatathI amArA gAmamAM cepInA, mArAmArInA ane Aga lAgavAnA banAvA navA mAMDayA che ane divase divase vadhatA cAlyA che. A sogAmAM pratiSThA mahAtsava nivighne pAra paDaze ke kema tenI amane bahu ciM'tA che, vaLI hamAM hamAM amArA vistAramAM jaitAmAM ApasaApasamAM jhadhaDA bahu cAle che. eTale amArA utsavamAM badhAnA sahakAra sAMpaDaze ke kema te vize manamAM sazaya rahe . che. paraMtu jo Apa padhAre te A badhA ja prazno TaLI jaze.' vicAraNAnA aMte mahArAjazrIe cAmunDerI na 14 tA. 16-6-1990 vAnA niNaeNya karyAM. nakakI karelA divase mahArAjazrInI padharAmaNI thayA pachI Aga, cerI, mAra mArInA kArya prasaMga banyA nahi. judA judA gAmenA sathe vacce paNa mahArAjazrInI preraNA ane dAravaNIthI sapa thayo. pratiSThA mahesrava khUba dhAmadhUmapUrvaka pAra paDaye, sa dhane upaja paNa dhAryAM karatAM ghaNI ja sArI rahI. A maheAtsavane prabhAva samagra gAma upara ghaNeA sArA paDayA. eka vakhata zivagaMjathI vihAra karI mahArAjazrI brAhmaNavADA tarapha jatAM hatA. rastAmAM premAvA nAmanu eka gAma Avyu tyAM jinamaMdiramAM ja, darzana karI teo AgaLa cAlyA. mahArAjazrI zAMta prakRtinA hatA. eTale peAtAnA AgamananI jANuM karatA nahi.pAmAvA gAmamAMthI nIkaLIne te AgaLa vihAra karI gayA. evAmAM gAmanA lekAte khabara paDI. tarata ja madhanA AgevAnA ekatra thayA. mahArAjazrInI vANIneA lAbha peAtAnA gAmanA lekAne maLye nahi te mATe vasavase karavA lAgyA. tarata badhAe ekatra thai niSNu'ya lIdhe ke mahArAjazrI pAse ApaNe atyAre ja jaie. peAmAvA thaDA divasa rokAIne vyAkhyAnamA lAbha gAmane Ape e mATe vinatI karIe.' teo badhA mahArAjazrIe vihAra karyAM hatA e dizAmAM cAlI nIkaLyA khe mAli jeTaluM cAhyA pachI temaNe joyu. tA kAi eka vRkSa nIce mahArAjajazrI dhyAnamAM kheDUA hatA. mahArAjazrI myAnamAMthI jAgRta thayA eTale teoe temane mAvA pAchA padhAravA AgrahabharI vinaMtI karI. temanA AgamananeA peAtAnA khyAla na rahyo te mATe kSamA mAgI. saraLa prakRtinA mahAjazrIe temanI vina MtInA tarata svIkAra karyAM. peAmAvA pAchA pharyAM. AthI gAmanA badhAM lekAmAM bahu ja AnaMda chavAi gayeA. gAmane pAdarethI vAjate gAjate mahArAjazrInuM sAmaiyu' karavAmAM AvyuM. pAmAvAmAM ratanacaMdra manarUpajI nAmanA eka zrAvaka rahetA hatA. emanA mAtuzrInuM ane patnInu' vIsa sthAnakanI oLInu vrata pUruM thayuM hatuM. jo mahArAjazrI pAmAvAmAM vadhAre divasa rAkAvAnI anumati Ape te temanI icchA mahArAjazrInI nizra mAM e mATe ujamaNuM karavAnI hatI, mahArAjazrInI anumati maLatAM ratanacaMda zei aThThAi mahetsava mATe taiyArI karI. ratanacaMda zeThane cekhAnA vepAra hatA. paise Take teo sAdhAraNa sukhI hatA. emanA manamAM A utsava mATe kAI apUrva' bhAva jAgyA hatA. e mATe temaNe nANAM khaca'vAnI jegavAi paNa karI lIdhI. aThThAi mahesatranI niyaMtraNa patrikA AsapAsanA gAmeAnA sayene mokalavAmAM AvI hatI. eka te mahArAjazrInAM dazana ane vANIneA lAbha maLe ane khIjI bAju AvA sarasa utsava jovAmANA maLe eTale pAmavA gAmamAM rAjarAja dhAryA karatAM vadhune vadhu mANase AvavA lAgyA. ratanacaMdazeThe je kha'nI jogavAi karI hatI. tenA karatAM rAje rAja ghaNuM vadhAre kharca thavA lAgyo. paraMtu temaNe peAtAnA manamAM jarA sarakhA. paNa eche bhAva dIdhe. eTalI ja udAratAthI ane eTalA ja utsAhathI saunu svAgata te karatA rahyA. nANAM khUTI javAnA kAraNe temaNe potAnI patnInAM keTalAka ghareNAM paDu kAne khabara na paDe e rIte vecI dIdhAM, paraMtu utsavamAM karyAMya paNa karakasara thavA AvavA na Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, 16-6-1990 prathaddha jIvana na dIdhI. A avasara bahu ja sArI rIte pAra paDaze. vIravADA mukAme AvI pahoMcyo. vIravADAmAM eka vizeSa ghaTanA cAre bAju jaya jayakAra thaI gaye. saunA mukhamAMthI mahArAjazrI banI mahArAjazrInA aneka bhakate rAjasthAna, gujarAta, mATe ane ratanacaMda zeTha mATe prazaMsAne ugAro saratA hatA. baMgALa vagere sthaLoethI padhAryA hatA. mahArAjazrInA siddhi labdhi yukta zAMta pavitra jIvanathI prabhAvita thayelA keTalAka ratanacaMda zeThane mahArAjazrImAM eTalI badhI zraddhA hatI AgevAnone evI kudaratI skuraNa thaI ke mahArAjazrIne ke A avasara pitAnA kuTuMbane sAMpaDe e mATe teo catuvidha saMdha samakSa AcAryanI padavI ApavI joIe. dhanyatA ane kRtArthatA anubhavatA hatA. gharanAM ghareNAM mahArAjazrIne pitAne AvI koI ' padavInI jarA vecavA paDayAM hatAM, paraMtu te mATe manamAM jarA sarakhe paNuM paNu AkAMkSA nahotI, paraMtu ekatra thayela vizALa raMja nahatA. temane akhUTa zraddhA hatI ke mahArAjazrInI bhakata samudAyane Agraha eTale badhe hato ke chevaTe kRpAthI badhuM ja sAruM thaI jaze. mahArAjazrIe A vAta mahArAjazrIne te mATe saMmati ApavI paDI hatI. A prasaMge jANI tyAre temaNe ratanacaMda zeThane AzIrvAda ApatAM kahyuM ke mahArAjazrIne "jagadaguru sUri-samrATa' evI padavI ApavAmAM phikara karazo nahi. badhuM sAruM thaI jaze. AvI. A jAherAtane lokee khUba harSathI vadhAvI lIdhI ane bIje varSe evuM banyuM ke khAnA vepAramAM ratanacaMTha zeThane e samAcAra cAre bAja jhaDapathI prasarI gayA. mahArAjaeTalI aDhaLaka kamANI thaI ke pote vecelAM ghareNuM te pAchAM zrIe e prasaMge udhana karatAM kahyuM hatuM ke "AvI AvyAM uparAMta ghaNuM vadhu dhana kamAyA ane dharmakAryamAM vadhu padavInI mane kaMI jarUra nathI. mane evI AkAMkSA dhana kharcAvA lAgyA. vacanasiddha mahArAjazrImAM temanI zraddhA paNuM nathI. mArA mATe lekenA premanA pratIka rUpe A vadhu daDha thaI gaI. padavI che. padavIthI mArAmAM ahaMkAra na jAge e mATe mAre saM. 1988-89mAM mahArAjazrI jyAre Abu-acalagaDhamAM havethI vizeSa jAgRta rahevuM paDaze. A padavI. mane mArI birAjamAna hatA tyAre jaina samAjanA poravADa jJAtinA javAbadArInuM satata bhAna karAvatI raheze." keTalAka AgevAne mahArAjazrI pAse AvyA. teoe vinaMtI zrI zAMtisUri mahArAjane vizeSata: Abu parvata upara karatAM kahyuM, "guru mahArAja ! brAhmaNavADAjI tIrthamAM saM. vicaravAnuM vadhAre anukULa rahetuM hatuM. teo ekAntamAM 1989 mAM caitra vada-1-2-3 ema traNa divasa mATe sAdhanA karavAnI abhiruci dharAvatA, eTale ziSya vadhAravAnuM akhila bhArata paravADa saMmelana yojavAnuM nakakI karyuM che. te temane gamatuM nahi. Abu parvata upara delavADAthI acalagaDha vacce mATe Apa tyAM jarUra padhAre. A prasaMge paMjAba kesarI tyAre gIca jaMgala jevuM hatuM. tyAM vAghanI vasatI paNa hatI. AcArya zrI vijaya vallabhari paNa padhAravAnA che. mahArAjazrIe mahArAjazrI delavADAnA upAzrayethI jaMgalamAM cAlyA e mATe tarata saMmati ApI saMmelana mATe teo brAhamaNavADA jatA ane cAra pAMca divase pAchA pharatA. eTale pahoMcI gayA. temanuM bhavya svAgata karavAmAM AvyuM. A samaya teo upavAsa karatA ane dhyAna dharatA. kyAreka mahatsava prasaMge samagra bhAratamAMthI vIsa hajArathI vadhu mANase guphAmAM temanI pAse vAgha AvIne zAMtithI besate. AvyA hatA. mahArAjazrIne A prasaMge zrI vijaya valabhasUri eka vakhata keTalAka bhAIone jijJAsA thaI eTale rAtane sAthe rahevAno avasara paNa sAMpaDyo A saMmelanamAM bhinna vakhate TArca lai, mahAjazrI je judI judI jagyAe dhyAna bhinna sAmAjika, dhArmika ane zaikSaNika viSaya upara pravacane dharatA tevI eka aMdhArI guphAmAM pahoMcyA. mahArAjazrI thayAM loke upara tenI ghaNI sArI asara thaI A prasaMge dhyAnamagna hatA Tocane prakAza paDatAM jAgrata thayA. bhaktane prayAsa zrIlalitavijayajI mahArAja padhAryA hatA. ' pitAnI pAse AvelA joIne temaNe kahyuM, 'tame badhA tarata A saMmelanamAM AcAryazrI vijaya vallabhasarijIne pAchA cAlyA jAva, aMdhArAmAM AvI rIte sAhasa karIne kalikAla kapataru - ajJAnatimirataraNI, zrI vijaya zAMtisUrine AvavuM e tamAruM kAma nathI. ahIM vAgha-varU jevAM hiMsaka anaMtajIva pratipALa, legIndra cuDAmaNi rAjarAjezvara' ane prANIo vase che. e rAtane vakhate tamArA upara humalA karyA pa: lalita vijyajIne mAre ddhAraka prakhara zikSA pracAraka' e vagara nahi rahe. mahArAjazrInI cetavaNIthI teo tarata pramANe biruda ApavAmAM AvyAM hatAM. pAchA pharyA. mahArAjazrI mATe A saMmelananI bIjI eka mAunTa Abu havA khAvAnuM suprasiddha rathaLa che bhAratane "viziSTa phalazruti e hatI ke AsapAsanAM lagabhaga nevuM gAmamAMthI svataMtratA maLI e pUrve gujarAta, saurASTra, rAjasthAna, madhyapitAnI rAyakA jJAtinA gRhastha AvyA hatA. mahArAjazrIe pradeza vageremAM AvelAM dezI rAjanA keTalAMya baMgalAo temanI judI sabhA yejIne temane upadeza Apyo hato ane mAunTa Abu upara hatA unALAnA divase mAM ane anya te badhA pAse jugAra, cerI, dArU, gAM. tambAku vagere vyasana vakhate paNa dezI rAjAe pitAnA rasAlA sAthe Abu parvata choDavA mATe ane zuddha AcAra pALavA mATe pratijJA upara havA khAvA jatAM. aMgreja gArA amaladAro ane meTI levarAvI hatI. meTI zrImaMta vyakitao paNa Abu parvata para havAphera mATe jatI. vi. saM. 1990nA kArtika pUrNimAnA divase brAhmaNavADAthI abu tyAre mukhyatve sukhI-zrImaMta lokAnuM eka mahatvanuM mAravADanI nAnI paMcatIthI'nI yAtrA mATe charI pALa saMdha kendra banI gayuM hatuM. pU. zrI zAMtivijayajI mahArAje Abu mahArAjazrI nizrAmAM kADhavAmAM AvyA hatA. pAMca hajArathI upara vAraMvAra catumasa karyA hatAM. AbunI guphAo ane vadhu mANase A saMghamAM joDAyA hatA. saMdha khU, ullAsa- jhADIe emanI sAdhanA mATe anukULa hatI. emanI divya pUrvaka tIrthonI yAtrA kare karate mAgasara suda-2nA roja labdhi ane prazAMta, preraka mukhamudrAne kAraNe emane darzana Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-1990 rayA vaMdanane mATe rAjavIo, goTA amaladAra, pArasI, vahorA, khejA vagere nAmAMkita zrImaMta mANaso AvatA. keTalAkane pitAnA duHkhanA prasaMge mahArAjazrInA AzIvAdathI camatkArika rIte lAbha tha hatA. evI dareka vyakita pitAnA svAnubhavanA AdhAre bIjAne vAta karatI ane tene mahArAjazrInI pAse laI AvatI, AthI mahArAjazrIne jaina-netara lene eka bahene anuyAyI varga thayo hate. mahArAjazrI pitAnI pAse AvanAra darekane prabhubhakti karavA, 3P zAMti ane jApa karavA tathA mAMsAhAra, dArU, jugAra, vyabhicAra, bIDIsigAreTa vagere tyajavA mATe upadeza ApatA. saM. 1988mAM mahArAjazrI jayAre Abu delavADAnAM upAzrayamAM cAturmAsa mATe birAjamAna hatA tyAre emane eka eve vicAra Avyo ke cAtumAMsamAM navarAtrinA divase mAM ane khAsa te dazerAnA divase kSatriya rAjakuTuMbamAM mAtAjInA maMdiramAM pADAne, bakarAne ke kukaDAne vadha karavAnI je paraMparA junA vakhatathI cAlI AvI che ethI samagra bhAratamAM ghaNI moTI nirarthaka hiMsA dara varSe thAya che. AthI mahAjazrIe pitAnI pAse AvelA keTalAka rAjavIo sAthe A hiMsA baMdha karAvavA mATe vicAra vinimaya karyo. tene emane ghaNo sAra pratisAda sAMpaDaye. eTale emaNe samagra bhAratamAM badhAM ja dezI rAjyane navarAtri ane dazerAne divase mAtAjInA sthAnakamAM pazubali na dharAvavA mATe agAuthI tAra karavAnuM nakakI karyuM. te mATe kharca ane bIjI kAryavAhInI badhI vyavasthA thaI gaI ane e pramANe samagra bhAratamAM " seMkaDo tAra mokalavAmAM AvyA. aneka rAjavIo mahArAjazrI pAse AzIrvAda mATe agAu AvI gayA hatA. ane bIjA aneka rAjavIoe koikane keka mAtA mahArAjazrInuM pavitra nAma sAMbhaLyuM hatuM. eTale mahArAjazrInA A prastAvane cAre taraphathI samarthana saMpaDyuM. jodhapura, indora, jayapura, dharamapura, sireDI, bhAvanagara, masura, gvAliyara, ' rAjapIpaLA, devagaDha bArIA, vAMsadA, revA, pAlitANA, morabI, vAMkAnera, dhrAMgadhrA, mAMgaroLa, cANoda, luNAvADA, choTA udepura, pATaDI, mALIyA vagere ghaNAM badhAM rAjyanA tArathI ja javAba AvI gayo ke pitAnA rAjyamAM navarAtrimAM ane dazerAnA divase havethI mAtAjIne pazune bali dharAvavAmAM nahi Ave. kSatriya rajavADI kuTuMbenI dhArmika paraMparAmAM A pheraphAra thavo te e jamAnAmAM moTuM krAMtikArI pagaluM hatuM. paraMtu mahArAjazrInI divya pratibhA evI hatI ke e badhA rAjyae mahArAjazrIne harSapUrvaka sahakAra Apyo hato. meTA jIvane vadha aTakAvavAnI bAbatamAM mahArAjazrInuM A eka moTuM gadAna hatuM. keTalAka rAjyoe te pATanagara sahita pitAnA samagra rAjyamAM kayAMya paNa pazubali na dharAvavAmAM Ave evuM pharamAna kADhavA uparAMta mahArAjazrInI preraNAthI dArU ane . jugAra upara paNa pratibaMdha pharamAvyuM hatuM. sAmAjikasAMskArika kSetre hiMsA nivAraNa ane saMskAra siMcananuM mahattvanuM kArya mahArAja zrI dvArA e jamAnAmAM thayuM hatuM . mahArAjazrIe zALA - kolejano abhyAsa karyo na ho, paraMtu yuropiyananA saMpakanA kAraNe teo temanI sAthe IglIzamAM vAtacIta karatA thaI thayA hatA. vaLI, mahAjazrInI smRti eTalI badhI sArI hatI eka vakhata be paca miniTa mATe maLelI vyakti varSo pachI maLe te mahAjazrIne enuM nAma yAda hoya mahArAjazrI pAse keTalAya yuropiyana loke AdhyAtmika mArgadarzana meLavavA mATe AvatA. eka yuropiyane te emanI pAse dIkSA lIdhI hatI ane teo emanI sAthe ja rahetA hatA. AbumAM mahArAjazrI birAjamAna hoya tyAre dezavidezanA aneka loko temanA darzana karavA AvatA. eka vakhata eka yuropiyana vRddha bAI" pitAnI dIkarIne sAthe laine mahArAjazrIne vaMdana karavA AvI hatI, paraMtu te vakhate mahArAjazrIne sakhata tAva Avyo hato. teo oDhIne sutA hatA. pAse beThelA eka bhakate te mahilAne kahyuM ke mahArAjazrI bImAra che. eTale Aje maLI zakaze nahiM.' e jANI e mahilA nirAza thaI gaI. pitAnI dIkarI sAthe te pAchI javA lAgI. e mahilAno avAja sAMbhaLIne mahArAjazrI jAgI gayA. beThA thaIne temaNe joyuM te te mahilA daravAjA bahAra pAchI jaI rahI hatI. nirAza thaIne kAI jAya e mahArAjazrIne gamatuM nahi. emaNe e mahilAne pAchI lAvavA tarata bUma pADIne kahyuM, "Mother, Please Come in.' e sAMbhaLIne te mahilA pAchI pharI. mahArAjazrInAM darzana karavAnI taka maLI ethI tene eTale badho AnaMda thaye ke ekadama tenI AMkhamAMthI harSanAM AMsu vahevA lAgyA. mahArAjazrIe "mA - dIkarIne potAnI sAme besAryA. aMgrejImAM baMne vacce vAtacIta cAlI. mahArazrIe kahyuM, 'tamAre kaMI pUchavuM che? te mahilAe kahyuM "hA, mAre dIkaro iglenDamAM che. huM tyAMthI AvI tyAre tenI tabiyata sArI hotI. tenI mane bahu ciMtA che." mahArAjazrIe thoDIvAra zyAma dharIne te mahilAne kahyuM, 'tamArA dIkare vilAyatamAM khUba AnaMmAM che.' - e sAMbhaLIne te mahilAne bahu harSa thayo. pachI mahArAjazrIe tene ane tenI dIkarIne sukhaDanI mALA bheTa ApIne kahyuM ke dararoja A mALA '3"ne jApa karIne pheravajo. 3" na yAda rahe te "Almighty God'ne jApa karaje mALA gaLAmAM pahero. ethI badhuM sAruM thai jaze.' mA ane dIkarIe pitAnA gaLAmAM mALA paherI, pharIthI temanI AMkhamAMthI harSanAM aAMsu vahevA lAgyAM hatAM. vAraMvAra AbhArapUrvaka mahArAjane vaMdana karIne teo vidAya thayAM. bhAratanI AjhAdI pUrvenA e divasomAM rAjapUtAnAnA ejanTa Tu dha garvanara janarala sara egila nAmanA briTiza adhikArInI kacerI mAunTa AbumAM hatI. mahArAjazrIna riMgya, pavitra jIvananI vAte karNopakarNa temanI pAse AvI hatI. jijJAsAthI prerAIne teo mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA paraMtu prathama daza"ne ja teo eTalA badhA AnaMti thai gayA hatA ke pachIthI te teo vAraMvAra mahArAjazrIne maLavA AvatA hatA. pitAne tyAM mahemAna tarIke je kaI briTiza ke yuropiyana vyakitao AvatI tene AbunA pharavA jevA sthaLe batAvavA uparAMta mahArAjazrI pAse paNa teo Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, 16-6-19 prabuddha jIvana laI AvatA. temanI icchA mahArAjazrI mATe ' kazuMka karI chUTavAnI hatI, paraMtu mahArAja zrIne vyakitagata sukhasagavaDarUpe te kazuM ja joItuM na hatuM. mahArAja zrIe sara egine eTalI ja bhalAmaNa karI ke "mAunTa AbumAM ke pazupakSIono zikAra na thAya evuM pharamAna kADhe." abu upara AvatA videzI gerA sahelANIo ane bhAratanA rAjavIenI zekhanI eka pravRtti te pazupaMkhIonA zikAranI hatI. paraMtu mahArAjazrInI bhalAmaNuthI sara egivee hukama kADho ke abu parvata upara koI paNa pazupakSIne goLIthI ke hathiyArathI mArI zakAze nahi. A pradezamAM keTalAka apaMga jAnavarone pakaDIne tene jheranuM ijekazana ApIne mArI nAkhavAmAM AvatAM hatAM te paNa na karavAmAM Ave evo hukama mahArAjazrInI bhalAmaNathI kADhavAmAM Avyo hate. vaLI Abu parvata upara pazuo mATenI eka ispitAla sara egiDhavee zarU karAvI ane tene vahIvaTa saMbhALavA mATe mIsIsa rAiTa nAmanI eka aMgreja mahilAnI nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. mahArAjazrIne prabhAva keTale badhe have te AvI ghaTanAo uparathI joi zakAya che. kesariyAjI tIrtha" atyaMta prAcIna che. paraMtu mevADanI bhUmimAM DuMgare ane jaMgala vacce AvelA e tIrtha mATe vAraMvAra vivAda rahyA karyo che. kesariyAjI tIrthanA AdIzvara dAdAnAM camatkArika prabhAvane anubhava jaina-jainetara evA aneka lokone seMkaDe varSothI thatuM AvyuM che. A vistAramAM jyAre jainenI vasatI bilakula rahI nahotI tyAre kesariyAjI dAdAnAM darzane AsapAsanA bhIla' vagere AdivAsI loko AvatA rahyA hatA. AdIzvara bhagavAnanAM pratimAjanI navAMgI pUjA karavAne badale jamaNA paganA aMgUDha vATakI bhareluM kesara reDavAno AdivAsIomAM rivAja paDI gayuM hatuM ane ethI A tIrthanA bhagavAnane loke kesariyAjI dAdA tarIke oLakhavA lAgyA hatA. Ama saukAethI jene ane hinduo A maMdiramAM RSabhadeva bhagavAnanI pUjA karatA rahyA hovAthI A maMdira te kemanuM? evo vivAda vAraMvAra thayA karyo che. vaLI jainamAM paNuM A madira te zvetAmbaranuM ke digambaronuM e vize paNa keTalIyavAra vivAda thayA karyo che. - gurudeva zrI zAMtisUri mahArAja sAhebanA vakhatamAM paNa A tIrtha' aMge vivAda UbhuM thayuM hatuM. A tIrthamAM vaiSNava yAtrike vadhu pramANamAM AvatA hovAne kAraNe paMDAonI vasatI paNuM vadhatI gaI hatI ane maMdiramAM paNa jinapUjAmAM keTalIka vaiSNava rItie dAkhala thaI gayelI hatI. bhAratanI svataMtratA pU A tIrtha mevADa rAjyamAM AveluM hatuM. ethI enA upara udayapuranA mahArANAnI hakumata cAlatI. mahArANu pote hindu hatA, eTale jainene A maMdiranI bAbatamAM pUro nyAya maLa nahi ane vaiSya taraphathI kanaDagata thatI. rAjaya taraphathI paNa vaiSNa tarapha pakSapAta darzAvAta. vi. saM. 1990 mAM A jAtanI kanaDagata ghaNI badhI vadhI gaI. derAsara uparano jaina vajAdaMDa utArI nAMkhavAmAM AvyuM ane tenI jagyAe hinda vajAdaMDa pharakAvavAmAM AvyuM. ethI jenenI lAgaNI bahu dubhAI ghaNuM lokoe e vize mahArAjazrI pAse AvIne phariyAda karI mahArAjazrI pite te zAMtinA cAhaka hatA; vizvakalyANanI bhAvanAvALA hatA. saMgharSa te temane rUce nahi. AthI temaNe hRdayaparivartanane mArga apanAvavA pitAnI jAtane ja rikSA karavAnuM vicAryuM. temaNe brAhmaNavADAmAM vizALa sabhAmAM jene uparAMta hinduonI paNa hAjarI vacce nIce pramANe pitAnI pratijJA jAhera karI zrI kesariyAjI tIrtha mATe jaine ane paMDAo vacce saLagela kalezAnino zrI mevADa eTa taraphathI jo zAMti bhAre nikAla nahi Ave te saM. 1990nA phAgaNa suda terasanA roja mevADanI hadamAM huM praveza karIza ane tyAM AmaraNAta upavAsa upara UtarIza' ' ' *. mahArAjazrInI pratijJAnA samAcAra vartamAnapatromAM tarata chapAyA. tene uDAhi ethI ghaNe vadhI gayo. mahArAjazrInA bhakata evA keTalAya rAjavIo taraphathI mevADano mahArANA upara tAra dvArA bhAre dabANa AvyuM ke mahArAja zrI upavAsa upara Utare te pahelAM zAMti rathapAya tevuM karavuM. ' - A ghaTanAthI mevADanA mahArANuM ciMtAmAM paDI gayAM. mahArAjazrI mevADamAM praveza karIne upavAsa karavAnA hatA, paraMtu jo temane mevADanI sarahadamAM ja praveza na karavA devAmAM Ave te pachI upavAsane prazna Ubhe nahi thAya. mahArAjazrI brAhmaNavADAthI udepuranI sarahadamAM dAkhala thAya. e saMbhava hatA eTale dIvAne sukhadevaprasAde te dizAmAM sarahada upara pilIsanAM bhAre rokI paherAne baMde basta karyo hato. pitAnI pratijJAnI jAherAta anusAru , saM. 1990nA phAgaNa suda-10nA roja mahArAjazrIe . brAhmaNavADAthI. vihAra karyo. teo sarasvatI maMdiramAM rAta rokAyA. tyAra pachI vihAra karatA karatA teo phAgaNa suda 13nA roja mevADa rAjyanI hadanI, aMdara dAkhala : thaIne. udayapuranI pAse : madAra nAmanA gAmamAM bapore pahoMcyA mahArAja zrI mevADamAM dAkhala thaI gayA che e samAcAre bhAre sanasanATI phelAvI, kAraNa ke cArebAju polIsane sakhata jAte hovA chatAM mahArAjazrI mevADamAM kevI rIte dAkhala thayA e bahu AzvayaM upajAve evI samasyA banI gaI. pilIsa cekIdAroe be jaina sAdhuonI dharapakaDa karI hatI paraMtu teo vijaya zAMtisUri nathI enI pAkI khAtrI thatAM temane cheDI devAmAM AvyA hatA. . . " madAra gAmamAM AvIne mahArAjazrI varadhIcaMda lesara nAmanA eka zrAvakanA ghare utaryA hatA. emanA AgamananA sama-cAranI jANa thatAM AsapAsanA gAmamAMthI hajAro loko ema dazana karavA mATe AvI pahoMcyA. dIvAna sukhadevaprasAda paNa mahArAjazrI pAse AvI pahoMcyA. caudazanA divasathI mahArAjazrI upavAsa karavAnA hatA. sukhadevaprasAda mahArAjazrIne prabhAva joI cakita thaI gayA hatA. dIvAne mahArAjazrIne vinaMtI karI ke mane be divasano samaya Ape. e daramiyAna huM samAdhAnanA prayAsa karIza. dIvAnanI vinaMtI sAMbhaLI mahArAjazrIe kahyuM, 'jAherAta anusAra huM upavAsa cAlu karIza, paraMtu tamArI vinaMtIne mAna ApI be divasa huM phakata chAza Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prada jIvana tA. 16-6-1990 liIza. bIje kaMi AhAra nahi lauM, paraMtu je be divasamAM mahattvano yAdagAra prasaMga banI gayA hatA. bhAratanA rAjavI kazuM ja pariNAma AvyuM nahi te trIje divase mArA upavAsa emAM ghaNA badhA emane pitAnA guru tarIke mAnatA hatA. chA cAluM thaI jaze." zatruMjaya tIrthanI bAbatamAM ANaMdajI kalyANajInI peDhI ane paraMtu be divasamAM kazuM ja pariNAma AvyuM nahi. pAlitANu nareza vacce jyAre vivAda Ubho thayo hato tyAre paNu mahArAjazrIe pAlitANu narezane samajAvavAnuM sAruM eTale mahArAjazrIe upavAsa cAlu karI dIdhA. e sama kArya karyuM hatuM. cArane ghaNAM chApAomAM prasiddhi maLI. ethI mevADanA mahArANu upara dabANa vadhatuM gayuM. ' mahArAja zrI zAMtisUrinA ladhimiddhinA anubhave aneka lene thayA hatA. emanA AzIrvAdathI keTalAye lokonI upavAsa upara upavAsa thavA lAgyA. rajeraja ama asAdhya bImArI maTI gaI hatI. keTalAye bhakatane teo pAsanA gAmamAMthI hajAro mANasa cAlatA AvavA lAgyA. svapnamAM darzana ApatA ane amuka kArya karavA mATe preraNA vyAkhyAnamAM mahArAjazrI e gAmavAsIone dArU, mAMsa, karatA. emanI preraNA ane sAnidhyathI tapazcaryA karavAmAM jemane jagAra, gAMjo vagere cheDavAne upadeza ApatA. joke te mATe bilakula mahAvaro na hoya evI keTalIka vyakitaoe AThaemanI pAse pratijJA letA bAkIne A soLa ke trIsa divasanA upavAsa karyAnA banAvo banyA che; je divasa mahArAjazrI zAMti jApa karatA. ema karatAM vyakitane dAna mATe rakama ApavAnuM mana na thatuM hoya evI lagabhaga 30 upavAsa thaI gayA. paristhiti ciMtAjanaka banavA vyaktie emanA sAnidhyamAM acAnaka ghaNI moTI rakamanuM dAna lAgI mahArAjazrI madAra gAmathI vihAra karIne pAse AvelA ApyuM che. emanA AzIrvAdathI keTalAye lokonA roga maTI devAlI gAme gayA. gayA che. koIkanuM saMtAna janmathI bolI na zakatuM hoya te A daramiyAna mevADanA mahArANa bhepAlasiMhajInuM hRdaya emanA sAnidhyamAM besavA lAge evA banAvo paNa banyA pasvitaMna thayuM. samAdhAna mATe pote jAte mahArAjazrI pAse che. emanA sAnidhyamAM cera, lUTAru, Aga, rogacALA, ApajavAne temaNe nirNaya karyo. upavAsanuM pAraNuM karAvavA mATe sanA jhaghaDA, anAja pANInI achata vagerenA banAvo zAMta thaI te khIra banAvIne sAthe laI gayA. te vakhate mahArAjazrInA jatA. emanA nayanamAMthI jANe amRta jharatuM hoya evI zAMti 8 zAMtinA jApa cAlu hatA. devAlI gAmamAM hajAro mANasa anubhavAtI. emanI AMkhamAM ane emanI vANImAM vazIkaraekatra thayA hatA. e joine mahArANA paNa prabhAvita thayA. NanI anAyAsa zakita varatAtI. teo kahe enAthI viparIta teo mahArAjazrI pAse pahoMcyA. mahArAjazrInA caraNamAM karavAnuM kAine mana thatuM nahotuM. teo jyAM jayAM vicaratA namaskAra karIne pAraNuM karAvavAnI pitAnI bhAvanA darzAvI tyAM emanA mAtra darzana mATe hajAro mANase UmaTatA ane mahArAjazrIe kahyuM, 'huM jenene pakSapAtI nathI. tema vaiSNa dezana karI dhanaMtA anubhavatA. pratye mane dveSa ke virodha nathI. jIva mAtranA kalyANa mATe saM. 1977mAM mahArAjazrI zivagaMja padhAryA hatA. amArI bhAvanA hoya che. jagatamAM sarvatra zAMti sthapAya e tyAM eka divasa dhanarUpajI nAmanA eka zrAvakane tyAM gocarI amAruM dhyeya hoya che. kesariyAjI bAbA tarIke oLakhAtA AdIzvara vahoravA padhAryA. gocarI vahorIne teo nIkaLatA hatA te bhagavAnanI bhakti karavAne sau koIne heka che. paraMtu A vakhate bAjunA khaMDamAM pathArImAM sUtelA eka bALaka para emanI jaina tItha vaiSNanI mAlikInuM gaNAya emAM amane nyAya najara paDI. bALaka apaMga jevuM lAgatuM hatuM. mahArAjazrIe dekhAtuM nathI." mahArAjazrInAM preraka vacana sAMbhaLIne pUchayuM, zuM thayuM che. bALakane ?" ane mahArAjazrInA pavitra camatkArika jIvanathI prabhAvita - dhanarUpajIe kahyuM, "bApajI, A mAre ekane eka thaIne mahArANAe tyAM ja jAherAta karI dIdhI ke havethI dIkare zukanarAja che. ene lakavA thayA che. ene sAje kesariyAjI tIrtha jainenuM che. temAM bIjA koIne kaMI paNa karI Apene !' haka nathI.' mahArAjazrIe zukanarAja sAmuM joyuM. zukanarAje pathArImAM A jAherAta karIne mahArANAzrIe gIrAja zrI sUtAM sUtAM be hAtha joDI mahArAjazrIne vaMdana karyA. mahAzAMtisUrine khIranuM pAraNuM karAvyuM. devAlI gAmamAM AnaMda rAjazrIe eka pyAlAmAM pANI maMgAvyuM. maMtra bhaNIne -chavAI gaye. jaina dharmane jaya-jayakAra thayo. A prasaMge dhanarUpajIne ApyuM ane kahyuM, roja A pANI hAthamAM nepAlanA mahArANu paNa mahArAjazrInAM darzana mATe padhAryA hatA. rAkhI, nava vakhata navakAra maMtra khelIne pachI A pANI agAu paNuM teo mahArAjazrInA saMparkamAM AvyA hatA. bALakane pIvaDAvaje. ema satata nava divasa sudhI roja mahArAjazrIne teo potAnA guru tarIke mAnatA, udayapuranA pIvaDAvaje eTale sAruM thaI jaze." mahArANune samajAvavAmAM nepAlanA mahArANAe 5NuM mahatvano A pramANe karatAM bALaka dhIme dhIme sAjo thavA lAgyo bhAga bhajavyuM hatuM. A prasaMge temaNe mahArAjazrIne nepALa ane navame divase to ubhA thaIne dhIme dhIme cAlAvA paNa rAjyanA dharmaguru tarIke jAhera karyA hatA. lAge dhanarUpane te mAnyAmAM na Ave evA camatkArika na uthapuramAM thoDo samaya sthiratA karIne tathA jaina-jainetara AzIrvAda mudeva taraphathI sAMpaDayA. putra sAjo thaI gayo. tyArathI evA ghaNA lokone ahiMsA ane vizvapremane upadeza ApIne dhanarUpa ane enA putra zukanarAjajI baMne guru mahArAjanA mahArAjazrI potAnuM kArya saphaLa karI kesariyAjI tIrthanI ananya bhakata banI gayA. yAtrA karIne brAhma yuvADA tIrthamAM pAchA padhAryA hatA. zivagaMjamAM banelI A ghaTanAthI tyAMnA leke AzvayaM'mahArAjazrI vijaya zAMtisUrIzvarajInA jIvanamAM A eka cakita thaI gayA. tyArathI teone mahArAjazrInAM vacanamAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-1990 'prabuddha jIvana pUrI zraddhA thaI gaI. zivagaMjamAM te vakhate saMdhamAM keTalAka matabheda ane kajiyA cAlatA hatA. A kusaMpa dUra thAya e mATe saMghanA AgevAnee mahArAjazrIne vinaMtI karI. mahArAjazrIe vyAkhyAna vakhate daSTAna sahita upadeza ApatAM kahyuM ke, jayAM saMpa hoya tyAM zAsanane jayajayakAra thAya che. jyAM kusaMpa hoya che tyAM paDatI thAya che." emanA upadezanI asara eTalI badhI paDI ke e ja vakhate jemanI jemanI vacce kusaMpa hatA te badhAja AgevAnoe UbhA thaI mahArAjazrI pAse hAtha joDIne bAdhA lIdhI ke pote kayAreya havethI saMdhamAM koIpaNa bAbatamAM jhADa nahi kare ane saMpathI vartaze. eka vakhata muMbaIthI pATaNanivAsI zeTha bhagavAnadAsa pannAlAla pitAnAM dhamaMpanI sAthe mahArAjazrInAM darzana karavA Abu AvyA hatA. teo pitAnI sAthe mahArAjazrInI caraNuM pAdukA paNa banAvIne lAvyA hatA. mahArAjazrIne vaMdana karIne zeThANIe gaphulI karI hatI, e gahulImAM temaNe sAcAM motIne sAciya karyo hate vaLI pote sAthe je keTaluMka jhaverAta lAvyA hatA e paNa temaNe mahulImAM mUkayuM hatuM. mahArAjazrInAM darzana - vaMdana mATe lekene keTale pUjyabhAva hatuM te AvI gaphulI uparathI paNa joI zakAya che. mahArAjazrIne pitAne te temAMthI kazuM ja rAkhavAnuM nahotuM. teo to anAsakata hatA. "A jhaverAta ane khetInuM have amAre zuM karavuM ?' ema temaNe pUchayuM ke mahArAjazrIe kahyuM "A jhaverAta mAMDelInA derAsaramAM athavA bIje jyAM tamane ThIka lAge tyAM ApI dejo." zeThazrIe mahArAjazrIne vinaMtI karI ke "mAre ApanI icchAnusAra koI paNa zubha khAtAmAM rUpiyA , pAMceka lAkha. jeTalI rakama vAparavI che. e mATe mane AjJA Apa." mahArAjazrIe kahyuM. "mane kaMI sUjhaze te huM kahIza.. paraMtu na kahuM te 'tamArI icchAnusAra tame te vAparaje.' . ' ' zeThazrIe galImAM mUkeluM jhaverAta mAMDelInA derAsaramAM ApI dIdhuM. mahArAjazrInI caraNapAdukA muMbaImAM pitAnA derAsaramAM padharAvI hatI. pAMca lAkha rUpiyA vAparavA mATe mahArAjazrIe pite jIvyA tyAM sudhI kazI sUcanA ApI nahotI, kAraNake e rakamanI vAtamAMthI temaNe potAnA manane nivRtta karI dIdhuM hatuM. AjhAdInA laDatanA e divase hatA. eka vakhata gAMdhIjInI briTiza sarakAre dharapakaDa karIne jelamAM pUryA hatA. ethI laDatanuM vAtAvaraNa dhImuM paDI gayuM hatuM. sarakAra gAMdhIjIne kayAre choDaze tenI lokone ciMtA hatI. eka vakhata mahArAjazrInA eka bhagate mahArAjazrIne araja karI ke guru deva, gAMdhIjIne choDAve" mahArAjazrIe pUchyuM. 'tamAre kayAre cheDAvavA che ? " bhagatathI svAbhAvika rIte bolAI gayuM Apane janmadivasa-vasaMta paMcamIne divasa najIkamAM Ave che e divase gAMdhIjIne choDAve. 'mahArAjazrIe kahyuM, "bhale e pramANe thaze" tyAra pachI briTiza sarakAre keIka kAraNakara gAMdhIjIne acAnaka ja dhAryA karatAM vahelA cheDI dIdhA. e divasa vasaMta paMcamIne hate. - amadAvAdanI patAsAnI paLanA eka bhAInI tabiyata ghaNI ja bagaDI gaI hatI. temane menejAiTIsane roga thaye hatA. tyAra pachI gAMDapaNa jevuM thayuM hatuM. kAne saMbhaLAtuM baMdha thaI gayuM hatuM, kuTuMbIjanee ghaNu upacAra karyA, paraMtu maTatuM na hatuM. koIkanI bhalAmaNathI kuTuMbIjane emane AbumAM mahArAjazrI pAse laI gayA, dadanI badhI vAta karI. mahArAjazrIe e bhAInA mastaka upara ardho kalAka sudhI maMtroccAra karatAM karatAM hAtha pheravyA karyo. ardha bebhAna jevI avasthAmAM rahetA e bhAIne mAthAmAM jANe acAnaka jhATake vAgyo hoya tevuM anubhave che. pachI dhIme dhIme teo svastha thatAM gayA. ema karatAM karatAM temanuM gAMDapaNa sAva dUra thaI gayuM. teo ghare gayA ane kAmadhaMdhe lAgI gayuM. ethI mahArAjazrI mATenI emanI zradhA vadhI gaI have mAtra kAne baherAza rahI hatI. thoDA vakhata pachI mahArAjazrIe emane pitAnI pAse AvavA kahyuM hatuM. eTale teo Abu Tezane pahoMcyA. tyAMthI basamAM besI jayAre teo delavADAnA basaraTenDa pAse pahoMcyA tyAre temane acAnaka ja pitAnI baherAza cAlI gaI hoya te anubhava thayA. temane tyAMthI pasAra thatI meTaranuM hone saMbhaLAvA lAgyuM teo mahArAja zrI pAse gayA. mahArAjazrIe kahyuM, jAe... pahelAM derAsaramAM jaI bhagavAnanAM darzana kare ane ghaMTa vagADe. e ghaMTa tamane saMbhaLAze. eTale tamArA kAnanI baherAza kAyama mATe cAlI jaze.' mahArAjazrInI sUryanA pramANe temaNe derAsaramAM jaI darzana karI ghaMTa vagAthe. have badhuM spaSTa saMbhaLAvA lAgyuM. mahArAjazrInI vAta sAcI paDI, e bhAInuM gAMDapaNa ane kAnanI baherAza baMne kAyama mATe cAlyAM gayAM. emane mahArAjazrInI kRpAne eka camatkArika anubhava thaye, je jIvanabhara yAda rahI gaye. , " . mahArAjazrInA jIvananA camatkArika anubhave te anekane thayA haze. AvA camatkArika lAbhanA lebhe paNa temanI pAse ghaNu mANu AvatA. paraMtu mahArAjazrInI eTalI eALakhANa adhUrI gaNAya. teo sAcA adayAtmayogI hatA. Arma samAdhimAM lIna rahenAra mahAna avadhUta hatA. kapALamAM caMdranI AkRti ane hatheLImAM trizuLanI . AkRti dharAvanAra, alpa nidrA lenAra, vizeSapaNe mauna ane dAnamAM rahenAra ke 3 zAMtine jApa karanAra, ekaMdare eAchuM, mUtrAmaka arthagarbhita belanAra A mahAmAnI aMdaranI mastI anokhI hatI. ,mahArAjazrI jyAre bAmaNavADAmAM birAjamAna hatA tyAre mAravADanA visalapura gAmanA AgevAnI vinaMtI svIkArIne visalapura padhAryA hatA. emanI nizrAmAM tyAM jinAlayamAM pratiSThA mahotsava dhAmadhUmapUrva ujavAye hatA hajAre mANase e prasage AvyA hatA ane unALAno samaya hato eTale saMdhanA AgevAnane bIka hatI ke rakhene kUvAnuM pANI khUTI jAya. paraMtu mahArAjazrInI upasthitimAM evuM kazuM thayuM nahi. utsava hemakhema pAruM paDaze. e prasaMge padhArelA judA ja sa ghanA AgevAnoe ekatra thaIne mahArAjazrIne yuga pradhAna'nuM biphuda ApyuM hatuM. vi. saM. 1994mAM mahArAjazrI jodhapura rAjayanA takhatagaDha gAmamAM padhAryA hatA. te vakhate saMghanA AgevAnee pAsenAM biTiyA nAmanA gAmamAM bakarAono vadha thAya che tenI vAta karI.. eTale mahArAjazrI takhatagaDhathI biTiyA padhAryA. * 1} : biTiyAmAM eka vIranuM sthAnaka che. je pAjI nAmane eka jabare bhu tene pUjArI hatA. sthAnakamAM dara varSe 500 bakarAone bali tarIke vadha karavAmAM AvatuM hatuM. bakarAne vadha karavAnuM badhuM kAma bhapAcha karato hato. A jIvavadha baMdha karAvavA mATe takhatagaDha, vAMkalI, gUDhAbAlerA vagere gAmanAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jIvana 10 ahi sApremI jaitAe dhaNA prayatno karyAM hatA, paraMtu temAM tene jarA paNa saphaLatA maLI nahetI. A vAta jANIne mahArAja zrIe jAte tyAM javAnuM nakakI karyu. temanu nAma devAMzI saMta tarIke, camatkArika mahAtmA tarIke jANItu thaI gayu hatu . te nAnAM nAnAM gAmaDAMomAM vicaratA hoya te tyAM paNa keTalAye rAjavIe ane yurepiyane emane vaMdana karavA AvatA. teo biTiyA padhAravAnA che evI khabara paDatAM bhApAjIe vicAyuM ke mahArAjazrI jarUra mane vadha na karavAnA upadeza Apaze ane emanI sAme mArAthI kazuM' kholAze nahi.' AthI ApAjI biTiyA gAma heADIne nAsI gaye.. mahArAjazrI jyAre biTiyA padhAryA tyAre pUjArI bhASA"tI emaNe tapAsa karAvI to jANavA maLyu ke bheApAjI gAma choDIne nAsI gayA che. have kAne upadeza ApavA ? paNa zuM ethI mahArAjazrIne pherA niSphaLa jaze ? mahArAjazrI te potAnA bhakatA sAthe vIranA sthAnakamAM dhyAna lagAvIne thADIvAra khesI gayA. tyAra pachI teo tyAMthI vihAra karI vAMkalI gAme padhAryAM. cAreka divasa pachI eka camatkArika ghaTanA banI. mahArAjazrI vAMkalImAM keTalAka videzI bhakato sAthe dhama'carcA karI rahyA hatA tyAM eka medhelA mANasa AvI paheoMcyA. eNe kahyuM. 'bAbAjI pAya lAgu chu. mahArAjazrIe pUchyu kANu che bhAi tu ?? Aga tuke kahyuM, 'bAbA" hu huM havethI jIvavaSa~ nahi karuM.' bhopAjI, mane mAphkA. mahArAjazrIe ene pAse besADI pUchyuM te nepAjIe kaMku, 'Apa mane bAdhA Apazo e bIke huM sthAnaka cheDI bhAgI gayA. paraMtu rAte sthAnakanA vIra dAdAe mane svapnamAM dA'na ApyAM. mane kahyuM ke bhApAjI, bAbAjIe ApaNA sthAnakane peAtAnA caraNukamaLathI pavitra banAvyuM che. ApaNuM biTiyA gAma paNa pavitra thayuM che. have -karAtA vadha karIne A sthAnakane apavitra na karAya. mATe mArI AjJA che ke havethI tAre ahIM vadha jharIne mane dharAvavA nahi. Ama vIradAdAe mane AjJA karI. vaLI svapnamAM Ape paNa mane na ApyAM ane baba karavA kahyu. eTale huM e mATe ApanI pAse levA Avyo chuM. jIvavaSa pratijJA tA. 16-6-1990 pratimAnI vAta AvI eTale vinatIne svIkAra karI mAMDAlI padhAryA hatA. pratiSThAne kAryakrama mahArAjazrInI nizrAmAM bhavya rIte ujavAi gayA ane gAmanA sadhamAM khe taDAM hatAM tenu paNa gahArAzrIe samAdhAna karAvI ApyuM. mahArAjazrIe bhApAjI pAse havethI akarA maiM na dharAvavA mATe pratijJA levaDAvI. jANe camatkAra jevI banelI A ghaTanAthI tyAM beThelA badhA Azraya'cakita thaI gA A prasaMge mahArAjazrIe vAMkalI ane takhatagaDhanA saMdhanA pratinidhione khelAvIne bhalAmaNa karI vIranA sthAnakamAM kabUtarAne rAje rAja, dANA nAkhavAnI vyavasthA karavAmAM Ave. te pramANe kAyamanI vyavasthA karavAmAM AvI. saMvata 1994mAM mahArAjazrI AyumAM delavADAmAM birAja mAna hatA tyAre mAMDAlInA AgevAnA temanI pAse mAMDelI padhAravA mATe vina'tI karavA. AvyA. mAMDAlI eTale dAdAguru zrI dhama vijayajInuM janmasthAna ane svaga'vAsanuM sthAna. tyAM mAMDAlInA saghanA AgevAne dAdAgurunI pratimA sthApana karavA icchatA hatA. mahArAjazrI ANumAM rAkAyelA heAdhA chatAM dAdAgurunI mAMDAlImAM keTalAka samaya rahyA pachI mahArAjazrI vihAra karI ziyANA gAme gayA. tyAMthI te peAtAnA vatana maNuAdara padhAryA. dIkSA letAM pahelAM ATha varSanI vaye mAdarA gAma cheDayuM hatuM. te pachI tee sa. 1995mAM pahelI vAra tyAM padhAryAM hatA. eTale temanuM sAmaiyu karavA AkhuM gAma umaTayu hatu. temanA pitAjI hayAta nahetA. paraMtu mAtA putranuM milana thayuM'. temanI mAtAne huSa te putraratnane joIne mAtA nahotA. mahAzrIe paNa dhanyatA anubhavI. mAdaramA mATe utsava. karavAmAM AvyA hateA. jaina- jainetara evA tamAma leAne jamaNavAra mATe khullu niyaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM . mAdarthI mahArAjazrI umedapura padhAryAM. tyAM amIjharA pArzvanAtha bhagavAnanI zyAma pratimAjInI emaNe haste pratiSThA karAvavAmAM AvI. sa. 1991 mAM jyAre mahArAjazrInA haste A pratimAjInI aMjanazalAkA bAmaNavADAmAM karavAmAM AvI hatI tyAre zyAma ArasanI pratimAjI upara thADA sapheda DAgha nIkaLyA hatA. tyAre mahArAjazrIe bhAkhyuM hatuM ke pratiSThA vakhate A DAdha Ape|Apa nIkaLI gayA haze. barAbara eja pramANe pratiSThA vakhate banyuM hatuM, umedapurathI mahArAjazrI pAdaralI, takhatagaDha, vAMkalI, khIvAdI, pAmAvA zivagaMja, khaDa, kaLAparA, sumerapura, nIlakaThe culI, AvArA, peSALIyA, bheva, pAlaDI, bAgaNuM, zirahI, gAhilI, pADIva, khAMbhala vagere gAmAnA vihAra karyAM hatA. dareka sthaLe mATA utsava thateA, sadhamAM kusaMpa hAya te te maTI jatA. dArU, jugAra vagere vyasanA cheDavA, tathA kanyA viyaM baMdha karavA mATe aneka lekAe mahArAjazrI pAse pratinA lIdhI hatI mAravADanAM judAM judAM gAmemAM vihAra karI mahArAjazrI sa. 1996mAM aNuAdarA gAme padhAryAM hatA. vasata pacamIne divasa AvI rahyo hatA. mahArAjazrIne 50 varSa pUrA thatAM hatAM. bhakatAe aNAdarAmAM mahArAjazrIne suvaNuM mahesava jivavAnuM TharAvyuM. samagra bhAratamAMthI emanA bhakate AvI pahoMcyA hatA. aNuAdarAmAM pUjA-bhakitane bhavya mahAtsava UjavAya! mahArAjazrInA eka bhakata kavi kaiMkaradAse vividha svaracita padmA A prasage khulaMda kaThe lalakAryAM hatAM. ugra tapazrcaryAMne kAraNe mahArAjazrInuM zarIra pramANamAM vahelu kathaLyu' hatuM. saM. 1999mAM teo Akhu upara birAjamAna hatA. temanI tabiyata sArI rahetI nahotI. temanI vaya te 53 varSanI hatI, paraMtu temane lAgyuM hatuM ke have potAnu AyuSya pUru thaze. sAmAnya rIte emanI pAse emanA bhakatAnI avarajavara zreNI rahetI, paraMtu temaNe potAnA badhA bhakatAne jaNAvI dIdhuM hatuM ke 'have ke mArI pAse Avaze. nahi. mArI pAse have samaya bahu cheA che. eTalA samayamAM mAre AtmasAdhanAmAM lIna rahevu che. tame sau jyAM ho tyAM 30 zAMtinA jApa karajo.' (vadhu pRSTha nambara 2 pa2) Alika zrI mukhajI jaina yuvaka sa Mdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImananAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rADa, mu ba 420 004, 3. na. 350296 : sudraNasthAna TraeNnDa prinTasa', jagannAtha za Mkara zeTha roDa, giragAma, subaI -: 4004 31 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 1 + aMka 7-8 * tA. 16-7-190. Regd. No. MH. BY | South 54 * Licence No : 37 * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * prabuddha jIvana mAsika 1939 thI 1989: 50 varSa na : vArSika lavAjama rU. 30 * * taMtrI : ramaNalAla cI. zAha logassa sUtra prAcIna ane madhyakAlIna jaina sAhitya atyaMta samRddha che, zrI RSabhadeva, ajitanAtha, saMbhavanAtha, abhinaMdana svAmI, jagatanA judA judA dharmonA prAcIna sAhityamAM viSayo, prakAro, maulika sumatinAtha, padmaprabha, supArzvanAtha ane caMdraprabhane huM vaMdana karuM chuM... 2. tatvaciMtana vagerenI draSTie jaina sAhitya jeTaluM samRddha bhAgye ja zrI suvidhinAtha aparanAma puSpadaMta, zItalanAtha, zreyAMsanAtha, anya koI sAhitya jovA maLaze. hajAro jaina kRtio haju aprakAzita vAsupUjaya, vimalanAtha, anaMtanAtha, dharmanAtha tathA zAMtinAthane huM vaMdana, che ane hastapratomAM sacavAyelI che. bhinna bhinna jaina jJAnabhaMDAromAM karuM chuM... 3 sacavAyelI kula vIsa lAkhathI vadhu prAcIna hastapratonuM astitva e zrI kuMthunAtha, aranAtha, mallinAtha, munisuvratasvAmI, naminAtha, samagra vizvamAM bhASA ane sAhityanI eka virala adritIya ghaTanA che. ariSTanemi, pArzvanAtha tathA vardhamAna eTale zrI mahAvIra svAmIne huM jaina sAhitya bhagavAna mahAvIra svAmInA kALathI, aDhI hajAra vaMdana karuM chuM.... 4 varSa karatAM vadhu samayathI sarjAtuM AvyuM che. vividha kakSA ane prakAranA evI rIte mArA vaDe abhimukha bhAve khavAyelA, karmarUpI raja jIvo mATe nirmAyelA vividha prakAranA vapula sAhityamAMthI ArAdhako ane maLano nAza karanArA, jarA ane maraNathI mukta thayelA evA mATe maMtrasAhitya, sUtrasAhitya ane stotrasAhitya mahattvanuM manAyuM covIsa jinezvaro ane tIrthakaro mArA upara prasanna thAo... 5 che. maMtramAM navakAramaMtrano, sUtramAM logassa sUtrano ane stotramAM jeo jagatanA uttama siddha puruSo tarIke stavAyelA, vaMdAyelA bhaktAmara stotrano savizeSa mahimA rahelo che. jeIpaNa bhedabhAva vinA ane pUjAyelA che teo mane Arogya, bodhilAbha ane zreSTha samAdhi tamAma jainone te mAnya che ane vizeSa pracAramAM che. logassanI Apo. 6 mahattAe che ke te sUtra hovA chatAM stotra jeTalo te AnaMda Ape che. jeo caMdro karatAM vadhu nirmaLa che, sUryo karatAM vadhu prakAza kAraNa ke enI paMktio kavitAnI ane bhaktinI bharatIno anubhava karanArA che, zreSTha sAgara karatAM vadhu gaMbhIra che evA siddha bhagavaMto sAcA bhakatane karAve evI che. mane siddhagati Apo... 7 logassa sUtrano mULa pATha nIce pramANe che : lossa sUtrano pratyeka zabda prayojana ane arthagarbhita che. logassa ujjoagare, dhammatitthayare jiNe / tIrthaMkaronI A sUtramAM stuti hovAne kAraNe tIrthaMkaronA guNalakSaNarUpa arihaMte kittaissaM, cauvIsaM pi kevalI // 1 // mahatvanA zabdo emAM gUMthI lIdhA che, jema ke (1) logassa ujajo usabhamajiaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaI ca agara - padravyAtmaka cauda rAjalokanA saMpUrNa svarUpane prakAzanArA paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // athavA paMcAstikAyarUpI lokano kevaLajJAnarUpI bhAvodyota vaDe prakAza suvihiM ca pupphadaMtaM, sIala-sijjaMsa-vAsupujjaM ca / / karavAnA svabhAvavALA (2) dhammatithaiyara - dharmarUpI tIrthe pravartAvI vimalamaNaM taM ca jiNaM, dhamma saMti ca vaMdAmi // 3 // bhavasAgaramAM DUbatA jIvone tAranArA, tathA samavasaraNamAM birAjamAna kuthu araM ca malli. vaMde muNisupvayaM namijiNaM ca / thaI atizayayukta vANI dvArA apUrva dezanA ApI jIvone sanmArge vaMdAmi riTTanemi, pAsaM taha vadhdamANaM ca // 4|| vALanArA tathA catuvidha saMghanI sthApanA karI zAsana pravartAvanAra. (3) vi maNa pathA, vidu-ya-mar parIkha-1-marA ! jina-rAga ane dveSane jItanArA, cAra ghAtI karmono nAza karanArA (4) cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // arihaMta-ari eTale zatru. Indriyo, viSayo, kaSAyo, parISaho, upasargo kittiya-vaMdiya-mahiyA, je logassa uttamA sidhdaa| ItyAdi rUpa ari athavA karma rUpI arine haNanArA ne arihaMta. Arugga bohi-lAmaM, samAhivaramuttama ditu // 6 // arihaMta zabda arvata zabda uparathI hoya to vaMdana, pUjana, satkArane caMdesu nimmalayarA, AIccesu ahiyaM payAsarA / yogya, tathA siddhigamanane je yogya che, jeo aSTa mahAprAtihAryathI sAgaravaragaMbhIrA, sidhdA sidhdi mama disaMtu // 7 // ane atizayothI yukta che te arihaMta. (5) kevalI - jemane logassa sUtrano zabdAnuvAda nIce pramANe che : kevaLajJAna utpanna thayuM che, jeo kevaLajJAna dvArA paMcAstikAyAtmaka lokane prakAzanArA, dharmatIrtha pravartAvanAra, jinezvara evA covIse saMpUrNa lokane prakAzanArA che. (6) vihuya-raya-malA - raja eTale dhULa ardhana kevaLIonuM huM kIrtana karIza... 1 ane mala eTale mela. raja ane mala eTale karma rUpI kacaro. e Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 karatAM vadhu nirmaLa che ( pachInA samayamAM enA viSayane a ta re prakAranA graMthomAM , - 2 , prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 jemaNe khaMkherI nAkhyo che, sApha karI nAkhyo che te. raja eTale karanAra mokSapadanI prApti ane te mATenI sAmagrI mAgI le che. eTale baMdhAtuM karma ane mala eTale baMdhAyeluM karma athavA raja eTale temAM kazuM anaucitya nathI. AvI mAgaNIthI niyANuM baMdhAya mATe te na baMdhAyeluM karma ane mala eTale nikAcita karma (7) pachINajaramaNA - bAMdhavuM joIe e apekSA paNa barAbara nathI, kAraNa ke mumukSu jarA (vRddhAvasthA) ane mRtyu jemanAM naSTa thaI gayAM che, jeo siddha AtmAoe tIrthaMkaranI stuti ane prArthanA Avazyaka kartavya tarIke : thaI gayA che (8) jiNavarA-jinavaro (9) ticayA - tIrthaMkaro (10) vAraMvAra karavI joIe ema zAstrakAroe pUrA spaSTIkaraNa sAthe logassa uttama-prANIloka tathA sura-asura ! lokamAM je utkRSTa che. pharamAvyuM che. (11) siddhA-siddhagatine, zivagatine, mokSagatine pAmelA. (12) caMdesa logassa sUtra Avazyaka sUtramAM Ave che. A sUtra gaNadhararacita nimaeNlayara- jeo aneka caMdro karatAM vadhu nirmaLa che (13) AIesu manAya che. emAM e sUtranuM nAma enA kartAe darzAvyuM nathI. ethI ahayaM payAsayarA- jeo aneka Adityo eTale ke sUrya karatAM vadhu pachInA samayamAM enA viSayane anurUpa evAM prAkRtamAM ane saMskRtamAM prakAzanArA che (14) sAgaravara gaMbhIrA- jeo zreSThatama sAgara arthAt paryAyavAcaka nAmo, TIkA, bhASya, vivaraNa vagere prakAranA graMthomAM svayaMbhUramaNa samudra jevA athavA tethI vadhu gaMbhIra che (15) siddhA- prayojAyAM che. logassamAM covIsa tIrthaMkaronI stuti AvatI hovAthI mokSagatine pAmelA. cahevIsatyama, cauvIsatyava, cauvIsaInthaya ane caturvizatistava nAmo Ama logassasUtramAM covIsa tIrthaMkaronAM nAma sUtrazailae ane vaparAya che. covIsanI stuti eTale konI stuti evo praba thAya. maMtra svarUpe vaNI levA sAthe tIrthaMkara paramAtmAne mATe vaparAtA vividha eTale rAuvIsa jiNavyaya ane caturvizatijinastava jevAM nAmo paNa zabdo paNa sarasa rIte gUMthI lIdhA che. te pratyeka zabdamAM ghaNo ghaNo vaparAyAM che. A uparAMta nAmastava, nAmaya, nAmajiNavyaya tathA arthavistAra karavAnI kSamatA rahelI che. ujajoe, ujajo agara, ujajoyagara jevAM nAmo paNa prayojAyA che. logassamAM tIrthaMkara mATenA zabdo uparAMta kitiya, vaMdiya, mahiyA, Ama logassa sUtra mATe vividha nAmo prayojAya che. tema chatAM ' abhizuA ane pasImaMta, Aga, bokhilAbha, samAjivara, siddhi logassanA nAmathI ja ne sUtra vizeSa pracalita rahyuM che. vagere zabdo paNa arthasUcaka rIte yathAkrame prayojAyA che. te darekano paNa keTalAMka sUtronAM nAma enA viSayane anurUpa guNaniSpanna hoya ThIka ThIka arthavistAra thAya che. che. logassamAM 24 tIrthaMkaronuM gaNotkIrtana che. covIsa tIrthaMkaronuM nAmasmaraNa, stavana dhyAna ATaluM badhuM kema A sUtramAM prathama zabda raoN che. eTale prathama zabda uparathI mahattvanuM manAyuM che te A zabdonA artha vistAra dvArA anuprekSA A sUtrane logassa sUtra tarIke oLakhavAmAM Ave che. A sUtranA karIe to sahaja pratIta thaze ! alabatta, covIsa tIrthaMkaronI, viSayane anurUpa caturvizanistava, cauvisabhyo, nAmastava ItyAdi nAmo AInyanI upAsanA karavAnI pAtratA maLavI e ja ghaNI durlabha vAta hovA chatAM te logassanA nAmathI vizeSa pracalita che. sUtra, kavitA, graMtha ItyAdinAM nAma tenA viSaya pramANe, tenA guNalakSaNa pramANe logassa sUtranI sAta gAthAomAMthI pahelI gAthA maMgalAcaraNanI ApavAno rivAja che, paraMtu eka ja viSaya upara ghaNI badhI kRtio hoya tyAre te uparathI apAyelA nAmo eka sarakhAM thaI javAno ane che. temAM sUtrakAra potAnI tIrthaMkaronI stuti karavAnI pratijJA darzAve tethI temAM goTALo thavAno saMbhava rahe che. paraMtu kRtine tenA prathama che. pachInI traNa gAthA covIsa tIrthaMkaronA nAma saMkIrtananI, zabdathI jo oLakhavAmAM Ave to eka ja viSaya upara ghaNI badhI bhAvavaMdananI gAthAo che. A gAthAo maMtra gAthA tarIke oLakhAya kRtio hovA chatAM temAM goTALo thavAno saMbhava raheto nathI. AthI ja che. vaMdana, pUjana tathA prArthanA-yAcanAnI chellI traNa gAthAo prAcIna kALathI, vizeSata: jaina paraMparAmAM aneka kRtio tenA Agha praNidhAnanI - anuprekSAnI gAthAo che. zabda uparathI oLakhAya che. bALajIvone paNa prathama zabda uparathI logassanI pAMcamI gAthAmAM kahyuM ke 'meM A rIte prabhu pratye katine oLakhavAnuM ane yAda rAkhavAnuM vadhu game che. IriyAvahI, abhimukha thaIne, ekAgra cittathI covIsa jinavaronI stuti karI che. namuthuNaM, annatya, namiuNa, bhaktAmara, kalyANa maMdira, sakalArvata vagere * teo mArA upara prasanna thAo ! logassanI chaThThI gAthAmAM kahyuM che ke kRtionI jema logassa sUtra paNa enA prathama zabda uparathI "lokamAM uttama prakAro siddha thayA che teonuM meM kIrtana karyuM che, mana, oLakhAya che. vacana ane kAyAnA yogathI vaMdana karyuM che, pUjana karyuM che. teo mane logassa sUtra 45 AgamomAM, cAra mUla AgamomAMnA eka Arogya, bodhilAbha ane samAdhi Apo. ' - Agama sUtra ne Avazyaka sUtra (AvarsIyasatta)mAM jovA maLe che. ' Arogya ane samAdhi dravyathI ane bhAvathI ema ubhaya prakAre pratyeka jaine roje roja avazya karavAnAM evAM cha kartavyo emAM batAvyAM che ane dravya Arogya bhAva Arogya mATe ja che ane dravya samAdhi che. (1) sAmAyika (2) cavisatyo (3) guruvaMdana (4) pratikramaNa (5) bhAva samAdhi mATe ja che. sAtamI gAthAmAM siddhi pada ApavA mATe kAusagga ane (6) paccaphakhANa. prArthanA che. Ama, logassa sUtramAM spaSTa zabdomAM tIrthaMkara paramAtmA " A cha Avazyaka kartavya AvazyakanA TUMkA nAmathI ja pracalita che. emAM bIjuM kartavya te cauvisatyo che. cavasatyo eTale pAse yAcanA karavAmAM AvI che. koI prazna kare ke tIrthaMkara paramAtmA caturvizatistava arthAt covIsa tIrthaMkaronI stuti. bhagavAna to rAgadveSathI rahita che. A covIse tIrthaMkaro have to siddhasvarUpe che. te mahAvIrasvAmInA gaNadhara bhagavaMtoe racelA logassa sUtramAM covIsa teo kazuM Ape nahi ane teo kazuM le paNa nahi. to pachI temanI tIrthakaronI stuti che. sAta gAthAnI A racanAnA paThana-pAThana uparAMta pAse mAgavAno artha zo ? teno uttara e che ke tIrthaMkaro kazuM ApatA AdhyAtmika anabhaninI draSTie arthadhaTana karI potapotAnI na hovA chatAM temanA tIrthaMkaratvamAM eTaluM sAmarthya che ke emanI sAcI anatinA AdhAre tenA upara prakAza pADavAnuM upakArI kArya samaye bhakti karanArA evA apUrva bhAvollAsamAM AvI jAya che ane enAM samaye mahAtmAoe karyuM che. karmono evI rIte kSaya thAya che ke ISTa phalanI prApti thAya che. stuti (vadhu pRSTha 18 upara) che. ' Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana sAcA sukhanuM svarUpa - darzana pU. paM. zrI pUrNacandravijayajI gaNi bhautika - duniyAmAM paNa keTalIka cIjo evI viziSTatA - vicArI zakatA nathI. mahArogI mANasa jema davA vinA asvasthatAne virATatA dharAvatI jovA maLatI hoya che ke, enI oLakhANa ApavA dUra karavAnI kalpanA karI zakato nathI, evI A daza che. A vAtane mATe enA jevI samAnatA dharAvatI bIjI koI cIja zodhavA chatAM na jarA vistArathI samajIe : maLatAM aMte kahevuM ja paDe che ke, bhAI ! e cIja to anu5ma che! eka mANasa saMpUrNa ArogyavALo che, ene svastha rahevA koI enI joDa jagatamAM jaDavI azakya che. AkAzanI oLakhANa ja davA levAnI jarUra paDatI nathI. bIjo eka mANasa gaLathuthImAMthI ApavA, mahAsAgaranI agAdhatA varNavatAM ke mahApucyonI mahattAnuM ja davA-pAna karato Avyo che. thoDI paNa asvasthatAne e davA vinA citra doratAM, A nyAyano Azaro lIdho vinA cAlatuM ja nathI. ethI dUra karI zakato nathI. A be mANasomAM sAcI svasthatAnA mAlika A badhAnI oLakhANa karAvatAM kahevuM ja paDe che ke, AkAza to kone gaNI zakAya ? kahevuM ja paDe ke, saMpUrNa ArogyavALo ja sAco AkAza jevuM che, mahAsAgarane mahAsAgara vinA koInI sAtheya na svastha gaNAya. kemake enAmAM asvasthatA nathI, ethI asvasthatA dUra sarakhAvAya ane mahApunI mahAnatAnuM pratibiMba mahApuo ja karavA ene davAnI jarUra ja paDatI nathI. davAthI jenI asvasthatA dUra jhIlI zake. thAya che, e sAco svastha gaNAya ja nahi, kemake davAnA yoge e AdhyAtmika - duniyAmAM paNa AkAze ke sAgara karatAMya kaI svasthatA tarIke koI svataMtra cIja pAmI zakato nathI, davA mAtra enI gaNI viziSTatA, virATatA dharAvatI keTalIya cIjo astitva dharAve che. asvasthatA dUra karavAnuM ja kAma kare che. have Avo rogI kahe ke, davA AvI cIjomAMnI ja eka cIja che. mokSasukha ! A sukhanI saMpUrNa vinA vaLI svasthatA A duniyAmAM koI dahADo joI che kharI ? anubhUti pAmavI, e to jIvanA zivasvarUpane saMpUrNa udghATita karyA mokSamAM khAvApIvAnuM na hovAthI sukhanI asaMbhavitatAne dAvo karato vinA zakya ja nathI. chatAM A sukhanI AMzika paNa oLakhANa saMsArI barAbara A rogI jevo ja pAgala che. khAvA-pIvA Adi ApaNane karAvavAnA mahApuruSonA manoratha hoya che. jethI AbhAsika sAmagrInA yoge enI bhUkha - tarasa dUra thatAM A mAtra e pIDAno sukhamAM, mAtra duHkhanA abhAva svarUpa sukhamAM sAcA sukhanuM darzana abhAva ja pAme che, chatAM ene sukhanuM nAma ApI devAnI bhUla meLavavA TevAyelI ApaNI AMkha kaMIka UghaDe. AvA ja eka karIne e potAno mahAroga ja chato kare che. saMsAranA sukhanI zubhAzayathI mokSa-sukhanI thoDI samAnatA dharAvatAM koI sukhanI AbhAsikatAe to ApaNane evA pAgala banAvI dIdhA che ke, 95nA-zodha e mahApuruSo AraMbhe che, paNa jayAre samagra sRSTimAM kahevAtuM thoDuM sukha pAmavA ApaNe ghaNA dhaNA duHkhane IcchIe chIe mokSasukha sAthe thoDIghaNIya samAnatA dharAvatuM sukha emanA hAthamAM ane du:kha pAmavA ghaNIvAra pANInI jema paisA vahAvI daIe chIe. AvatuM ja nathI tyAre teo mokSa-sukhane varNavatAM kahe che ke : khAvApIvAthI mAtra bhUkha - tarasanuM du:kha ja dUra thAya che, paNa ApaNe mokSanuM sukha ja anupama che. A du:khanA abhAvane sukhanuM nAma ApavA uparAMta AvuM sukha pAmavA mokSa-sukhanI AvI anupamatAnuM pratipAdana saMsArInA manamAM bhUkha-tarasa ne lAgatI hoya, to DaoNkaTara pAse A bhukha-tarasane du:kha " UbhuM karavA paisA kharacatAMya saMkoca nathI anubhavatA. kevo ane keTalo aneka jAtanI AzaMkAo pedA karI jAya, e sahaja che. kAraNa - badho ApaNo roga vakarI gayo che ! e eka ja daSTAnta parathI kalpI saMsAranA rasiyAo sukhanuM sAcuM ane svataMtra svarUpa ja samajayA zakAya evuM che. svarUpe svataMtra ane bhoge roga pedA na karanAruM sukha nathI. ethI du:khanA abhAvanI paristhitine ja teo sukhanA nAme ja sAruM gaNAya. AvuM sukha to mokSasukha hovAnuM, ethI navAjavAnI bhUlano bhoga banI beThA che, ethI jayAM khAvA - pIvA ke bhautika-sRSTimAM enI upamA na jaDatAM ja e anupama gaNAya, emAM oDhavA - paheravAnuM na hoya, evA mokSamAM sukhanuM astitva ja teo Avarya zuM? garIbI AzIrvAda che ni'satsaMgI thoDA apavAdo bAda karatAM, jayAM juo tyAM paiso mAro AvakamAM paNa ciMtita banAve evAM banatAM rahyAM che, tyAre garIbIne paramezvara ane huM paisAno dAsanuM sAmrAjaya pravarte che; sAmAnya AzIrvAda gaNavAnuM kahenAra mUrkha ke jaDa lAge athavA to jIvanamAM paTAvALo paNa laeNTarInI TikiTa kharIdIne dhanavAna banavAnuM gulAbI nAsIpAsa thayelo lAge ane tema na hoya to saMnyAsI lAge ke svapna seve che; jema kheDUta vAvaNI vakhate varasAda mATe AkAza tarapha zrImaMtonA Azrita lAge. huM to gRhastha, paNa tema chatAM je IlakAba mITa mAMDe tema nAnAmoTA karmacArIo paisA mATe potAnA sivAya anya ApavAmAM Ave te svIkAravAnI taiyArI sAthe garIbIne AzIrvAda sau koI mATe adazya evAM sthaLa tarapha mITa mAMDIne kAma karyuM jatA gaNavAnI himAyata karuM chuM. hoya che; rAjakAraNIo mata meLavavA mATe koI garIba nahi rahe evuM pelo majUra dhIno gADavo mAthA para upADIne jAya che. mane sUtra khAtarIbharyA vacana sAthe ApatA rahe che; sarasvatInA upAsako ATalA paisA maLaze ane pachI Ama thaze, pachI tema thaze ... mAro zerabajAramAM rasa dharAve che; chokarA chokarIonAM vevizALa nANAMnI dIkarI dhInI dukAne mane bolAvavA Avaze ane huM jamavA javAnI nA bhUmikA para thAya che; jIvanadhoraNa ane ekaMdara raheNIkaraNI ThIka ThIka pADIza. tyAM to tenAthI kharekhara DokuM dhuNAvAI jAya che ane gADavo Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 nIce paDIne phUTI jAya che. paisAnA kAlpanika vicArothI majUre majUrI tevo sAdo khorAka, raheThANa mATe sAduM makAna pachI bhale te bhADe paNa khoI, paisAnA kevaLa AkarSaNathI AvA zekhacallI banI javAya lIluM hoya. samAja ane samayane anurUpa vastro, jarUrI davA, bALako mATe ochAmAM ocho pI.TI.sI. athavA tenI samakakSa abhyAsa athavA rojabarojanA jIvanamAM je mitra avAranavAra jamADe, hoTelamAM koI ughoganuM kauzalya. AvA loko potAnI nabaLI Arthika sthiti laI jAya, sArI bheTo Ape te priya mitra gaNAya. mAbApa saMtAnone prAmANika purUSArthathI sudhAravA avazya svataMtra hoya che. AvA vargano managamatAM vastro, Adhunika sagavaDo ane khissAkharca mATe sArI rakama koI sAmAnya kheDUta hoya. vahelI savArathI teNe potAnA Ape to teo premALa mAbApa gaNAya. rakSAbaMdhanane divase bahena vADI-khetaramaM pasIno pADyo hoya ane tenI patnIe paNa sAtha bhAIne rAkhaDI bAMdhe ane badalAmAM bhAI bahenane sArI rakama bheTa Apyo hoya. madhyAhUna samaye A kheDUta potAnI patnI ane bALako tarIke Ape to vIra mITho lAge patnI paNa piyarathI avAranavAra vagara sAthe je sAdA bhojanano AnaMda mANe tenI IrSA dhanavAno ane moTA kahyuM kaMI lAvyA kare to patnI priya lAge. tevI ja rIte keTalAka amaladArone paNa thAya. kissAomAM pati patnIne avAranavAra bheTo na Ape to te pati sAmAnya rIte Avo sAmAnya mANasa dArUnI late na caDe, tema * premALa na gaNAya. putra potAnI kamANImAMthI kaMIka Apato rahe to te jugArane ravADe paNa na caDe. mahAtmA taoNlsatoye temanI eka TUMkI vArtA pitRbhakta gaNAya ane ApavA samartha na hoya tevA putra sAthe pitAne 'Irip eka naThAro pretAtmAMmAM lakhyuM che ke jyAM sudhI mANasa garIba vAta karavI paNa khAsa na game. lohInA saMbaMdhonI yogyatA paNa hoya che tyAM sudhI tenAmAM raheluM prANInuM lohI kAbUmAM rahe che, paNa paisAthI nakakI thAya che to pachI anya mAnavIya saMbaMdhonI to vAta ja nANAM AvatAM prANInuM lohI upara Ave che ane te zetAnano zI ? AvA ataMdurasta mAnasanuM nimitta paiso bane che. A anuyAyI bane che. gujarAtamAM to nazAbaMdhI che, paraMtu paisA hoya to junI kahevata 'jara, jamIna ane jo e traNe kajiyAnA choruM' mANasa dArU pIvA mATe muMbaInI saphara kare emAM atizayokti nathI. Aje paNa eTalI ja sAcI che. jamInanA nAnA TukaDA mATe be sagA garIba mANasanA jIvanamAM je sukhazAMti hoya che ne amIronA jIvanamAM bhAIo adAlatamAM jatA hoya che, putra paNa pitA sAme kesa mAMDano moTe bhAge na ja hoya. . hoya che. kalaha ane kusaMpanuM nimitta paiso bane che. vAstavamAM garIbIne lIdhe mANasa potAnA jIvanamAM pragati sAdhI zakato prema-bhAvane paisA sAthe saMbaMdha nathI; kema ke bhAvane paisA para ja nathI evI moTI bUma nANAMnI taMgI bhogavatA lokonI che. abrAhama AdhArita banAvavAmAM Ave to tene vyApAra kahevAya. paNa prema ke bhAva liMkananI garIbInuM varNana ajanA vidyArthIne kAlpanika lAge liMkanane to nahi ja kahevAya. zaratI prema alpajIvI che, jayAre hadayano prema temanA vidyArthI jIvanamAM eka pustaka vAMcavuM hatuM, paraMtu te pustaka zAzvata che. paiso zaratI prema ane lahanuM vAtAvaraNa sarje che, pariNAme, uchInuM levA mATe teo vIsa mAIla cAlIne gayA. bIjI vAra temaNe prema, heta, sneha, tyAga, sevA, ni:svArthavRtti jevA amUlya sadguNono temanA paDozI pAsethI jyorja vaizigTananuM jIvanacaritra uchInuM lIdhuM, artha samajavo paNa vikaTa bane che. je mANasa pAse paiso hoya che paraMtu varasAda paDatAM, temanA gharanA chAparAmAMthI cUka thato hato samagra jIvanavyavahAranuM mUlya paisAnI paribhASAmAM AMkato thaI jAya; tethI pustaka sAva kharAba thaI gayuM. temanA paDozIe kahI dIdhuM. tuM pariNAme, tenA mAnasika jIvanamAM je bhAvanI duniyA kahevAya te jo mArA phArma para kAma kare to pachI e puraka tA. liMkanane phArma zunyavata bane to navAI nahi. paisAno evo anartha che ke 52 thoDA divasa sudhI sakhata parizramabharyuM kAma karavuM paDyuM chatAM mANasanuM mAnavapaNuM tene khabara na paDe e rIte chInavAI jAya che. temaNe pustaka potAnuM banyuM hovAno AnaMda anubhavyo. A mANasa khristI dharmamAM evI mAnyatA che ke UMTa kadAca so nAkAmAMthI amerikAnA pramukha banyo eTaluM ja nahi paraMtu gulAmInI pAzavI prathA pasAra thaI zake, paNa dhanavAnane svargamAM praveza maLI zake nahi. nAbUda karanAra pramukha tarIke jagatanA ItihAsamAM amara banyo. aphasosanI vAta to e che ke khristI dharmanA anuyAyIo ja paisAne lAla bahAdura zAstrI tadRna garIbImAM UcharyA, paraMtu Aje paNa sarvasva gaNIne jIvI rahyA che. alabatta bhAratIya vicArasaraNImAM loke temane sAdara yAda kare evA bhAratanA vaDA pradhAna thaI gayA. . paisAno Avo niSedha nathI; lakSmIpUjana AvakArapAtra gaNAyuM che. paraMtu gujarAtanA bhaktakavi narasiha mahetAnA dAridrathI kyo gujarAtI ajANa temAM paisAnA sadupayoga mATenI spaSTa himAyata che. lokonI haze ? teo parama bhakta to thayA, paraMtu temaNe je pado racyAM che sukhAkArIthI mAMDIne teo dharmane rarane, adhyAtmane raste vaLe tyAM tevAM pado ghaDIbhara vAtAnukUlita makAnamAM rahetA koI AjanA kavie sudhInI saghaLI bAbato mATe paisAnI prApti Avazyaka ane anivArya racyAM hoya evuM koIe sAMbhaLyuM ? ema sAMbhaLyuM che ke kavi gaNavAmAM AvI che. bhAratanI A vicArasaraNInI smRti thAya tyAre boTAdakara temanA nabaLA saMjogone lIdhe, thIMgaDAMvALAM dhotiyAM paheratA, vartamAna bhAratamAM sApa gayA ane lisoTA rahyA jevI sthiti che. paraMtu temaNe je 'mIThA madhu ne mIThA mehulA re lola, ethI mIThI morI dhRtarASTrane tenA jayeSTha putra duryodhana pratye jevo moha hato tevo moha mAtare, jananI joDa sakhI nahi jaDe re lola lokajIbhe ramatuM vartamAna jagatanA mAnavIne paisA pratye che. pariNAme, AjanA mAnavIne mAtRpremanuM keTaluM hRdayasparzI geyakAvya rahyuM che ! bAhya sukhasagavaDo dharma ke adhyAtmanuM kSetra nIrasa lAge che. Ama paiso sAcA sukhanI prApta thAya to liMkana, narasiMha mahetA ke boTAdakara banAya evuM avarodhaka bane che je ghaNo moTo anartha che. ' ' samIkaraNa bhrAmaka che. vAstavamAM, garIbInuM joradAra bahAnuM mANasane . garIbI AzIrvAda che e batAvatAM pahelAM garIbIno spaSTa maLe che e sAcuM. khyAla najara samakSa rAkhavo yogya banaze. je lokone potAnI garIbI durgaNonI jananI che evI dalIla keTalIka vakhata to AvakamAMthI pAyAnI jIvanajarUrI kAma karavA mATe thoDI taklIpha paDe joradAra rIte karavAmAM Ave che. garIba loko jUThAbolA, aprAmANika, teo garIbanA varganA gaNAya. jIvanajarUro eTale yogya poSaNa maLe sArA saMskAra vinAnA ane guno karatAM acakAya nahi tevA ema. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana dhevAmAM Ave che. kharI rIte jotAM, dhanavAnone paisAnA baLathI juThuM che. vizvamAM aDhaLaka nANuM che, paraMtu durbhAgyanI vAta che ke moTA bolavAno, aprAmANika banavAno ane guno karavAno paravAno maLI bhAganuM nANuM atyaMta moMdhA zastro pAchaLa vaparAya che; jayAre tenI jAya che. tema karavAnuM garIba loko temanI AgaLathI vIkhe che e sarakhAmaNIe 5rahitavAdanI daSTie alpa nANuM vaparAtuM haze. tevI kaDavuM satya avagaNI zakAya nahi. Aje raziyA sameta samagra vizvamAM ja rIte zrImaMto potAnAM sukhasagavaDo, mojazokho, vilAsa vagere jyAre tenI sarakhAmaNIe, thoDA lAMca-ruzavatano bhraSTAcAra pravarte che. mAtra garIba loko ja lAMca le pAchaLa puSkaLa paisA vApare che; che ? sIdho ane saraLa dAkhalo ApI zakAya tema che. paTAvALo, apavAdo sivAya, parahitavAdanI daSTie alpa pramANamAM paisA vAparatA hoya che. kharekhara to teo potAnuM hita vIsarI jatA hoya heDakalArka ane moTA amaladAra A traNeyamAMthI koNa vadhAre lAMca le che, tethI potAnA hita mATe paNa teo paisA vAparI zakatA nathI. e sAmAnya mANasa paNa samajI zake evuM vartamAna jagatanuM citra che. paisAno sadupayoga virala hoya che, tethI garIbImAM paisAnA du5yogathI pAMca- pacIsa rUpiyAnI bAbatamAM kyAreya corI na karI hoya tevA pharajiyAta rIte paNa bacI javAya che e garIba lokonuM parama saddabhAgya custa prAmANika mANaso pAMca-dasa lAkha rUpiyAnI acAnaka prApti che thavAnI saMbhAvanA thAya to nhAvarA banI jaI tevI caurI ke lAMca sAmAnya rIte prema-bhAva, sAdAI, karakasara, saMtoSa, sahanazakti, svIkArI levA lalacAya che. jiMdagIno saravALo teo mUkI jue che, zArIrika zrama, mAnavatA, dharma pratye abhimukhatA vagere suMdara guNone ane aprAmANikatAnuM palluM nIce namatA teo tenAthI gheravAI jAya janma ApanArI ane poSanArI garIbI che. pachI bhale drAkSa khATI che evo saMtoSa hoya to paNa tevo saMtoSa dhanavAnonA asaMtoSa karatAM jelanI mulAkAta levAmAM Ave to garIba vargamAMthI AvelA ghaNo sAro che. aMgrejImAM eka kahevata che, 'Necessity is the kedIonI saMkhyA moTI jovA maLe. dhanavAno gunAhita jIvana jIvatA mother of invention - zodhakhoLanI jananI AvazyakatA che. hoya evuM citra upase. to pachI, paisAnA baLathI prakaraNa bhInuM garIba loko haMmezAM taMgImAM ja rahetA hoya che, tethI teo potAno saMkelAI jAya ke adAlatamAM nirdoSa jAhera thAya e zuM mAtra jIvanavyavahAra taMgIrahina calAvavA mATe temanuM bhejuM vAparatA ja hoya philmomAM ja banAvavAnI bAbata che ? evI koI vAstavikatA na ja che. pariNAme, teo duniyAne kaMIka ApI zake tevuM zodhI zakatA hoya hoya to kalpanAjagatamAM te AvI zake ja nahi. tethI kahevuM paDe che che. ke amIrI gunA ane durgaNonI phaLadrupa jananI che; jyAre garIba loko svAminArAyaNa saMpradAyanA parama tapasvI sAdhu saddaguru ekaMdare dharmano Dara rAkhatA hoya che. tema chatAM, jemane amIrI, garIbI, - gopALAnaMdasvAmInI vAtomAMnI eka vAta A pramANe che:- * mahArAja AjJA kare je tamArI najaramAM Ave tyAM avatAra guno, jela vagere aMge pAradarzaka khyAla meLavavo hoya temane - dharIne jIvonA kalyANa karI Avo tyAre je garIba brAhmaNa hoya ne taoNlsatoyanI hRdayasparzI navalakathA 'Resurrection - rejharekazana - mAgIne peTa bharato hoya ne kanyA paNa na maLatI hoya ne vedano punarjIvana vAMcavA namra vinaMti che. bhaNelo ne dharmavALo hoya tene ghera deha dharavo ke tarata gharano tyAga evI dalIla paNa karavAmAM Ave ke paiso pote kharAba nathI; karIne bhAgI thavAya ane jo bhAre dhanADhaya gRhasthane dhera janma dhare paisAno sadupayoga ke durupayoga karavo te mANasa para AdhAra rAkhe che. to nAno hoya tyAMthI evA mArgamAM caDAvI de je mAna, moTa5, strI, mAro nama javAba e che ke garIbI pone kharAba nathI, paNa garIbI dhana ane lokanI AbarU nathA potAnA saMbaMdhI temAM sneha thAya. pachI ' tarapha kevI daSTi rAkhavAmAM Ave che te garIbInI yogyayogyatA nakakI ne mUkIne nIkaLA nahi. te mATe deha dharavo paDe to ema samajI kare che. duniyA tarapha jotAM ema lAge che ke mANasa pAse vadhu paDato vicArI tapAsa karIne ded dharavo e vAta avazya samajavAnI che." paiso hoya to te nAnA bALakanA hAthamAM khulluM cappa hovA barAbara ahIM garIbo ane amIrIno bheda spaSTa ane sacoTa rIte che. nAnuM bALaka cappathI potAne lagADI devAnuM e ni:saMdeha bAbata Apyo che. mATe garIba hovuM e guno nahi, paNa AzIrvAdarUpa che. ni Sily is the nantion - zodhakhoLanI ane karaNa bhInuM garIba loko pitAno vAraso - 1 cI. na. paTela ApaNA jIvanamAM kyAreka evo prasaMga bane che ke te jIvananI hoya tema, be chaMda lAgyA: eka, mArI uMmaranA bIjA chokarAo sAthe dizA badalI nAkhe che. mArA jIvanamAM evA keTalAka prasaMga banyA che. hArajItanI ramatomAM lakhoTIo ramavAno ane bIjo gAmamAM eka sauthI pahelo mArI naveka varSanI uMmare banyo. gAMdhIjIne emanA pitAe bhajiyAvALAnI dukAne dararoja bhajiyAM khAvAno. lakhoTIonI ramatamAM ApelI kSamAmAMthI ahiMsAno padArthapATha kevI rIte maLyo te temaNe huM jItato te karatAM hArato vadhu, ane e khoTa pUravA huM vArevAre navI emanI AtmakathA mAM varNavyuM che. emane e padArthapATha na maLyo hota lakhoTIo kharIdato. te mATe ane bhajiyAM khAvA paisA joIe ne huM ane pitAe emane zikSA karI hota to emanuM jIvana kevI dizA leta pitAnA khissAmAMthI, temane pUchayA vinA, leto. ema karavAmAM huM te kahevuM muzkela che. paNa e cokakasa che ke teo mahAtmA na banyA corI karato hato evo koI bhAva mane thato hovAnuM yAda nathI. hota. mane paNa nava varSanI uMmare gAMdhIjInA jevo pitAnI kSamAno anubhava thayo, ane te na thayo hota to mArA jIvane avaLI dizA zarUAtamAM eka AnInA ekabe sikkA leto (eka AnI barobara lIdhI hota te vize mane lezamAtra zaMkA nathI. te prasaMga Ama banyo. AjanA 6,1/4 paisA) paNa pachI cAra AnInA sikakA levA mAMDyo. mAruM navamuM varSa pUruM thavA AvyuM te arasAmAM mArI bA mRtyu (kharIdazaktinI gaNatarIe e samayanI cAra AnI AjanA ochAmAM pAmI. te pachInA varSe mane, jANe mAruM mana bAnI khoTa pUravA mathatuM ochA pAMca rUpiyA barAbara gaNAya) pitAnA khissAmAM eka AnInA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - tA. 16-7-1990 sikakA ghaNA hoya eTale emAMthI eka be jAya te temane khabara na lAgyo tyAre te arthe pahoMcI thAkI gayo. sabhAmAM kRSNa beThA hatA paDe, paNa cAra AnInA sikkA thoDA hoya eTale temAMthI eka paNa temaNe te joyuM teo bhISma pAse gayA ane kahyuM, "bhISma, A ocho thAya tenI temane khabara paDI jAya. masyavedha karavA caDhe che tene tame oLakhyo? bhIkhe kahyuM, "nA" e - pitAne cAra AnInA sikkA ochA thavAthI khabara paDI ke artha che. juo sabhAmAM pelA yudhiSThira beTha che, pelo bhIma, ane mahollAmAMthI koIke temane huM dararoja navI navI lakhoTIo lAvato e pelA sahadeva ane nakuLa." bhIme joyuM ane temaNe pAMDavone kaI te huM nathI jANato, paNa eka divasa ravivAre bapore cAreka vAgye oLakhyA, eTale kaNe emane kahyuM. "arjuna caDhatAM thAkI gayo che. tame temaNe premathI mane pAse bolAvI vAta zarU karI. "cImana, gaI kAle huM arjunane tamArA AzIrvAda maLyo ke jethI tenuM baLa vadhe ane te vadhu ophisa jato hato tyAre polIsacokInA eka polIse mane pUchyuM, caDhI zake" bhIkhe ema karyuM. ane arjuna jarA vadhu UMce raDhiyo. paNa 'sAheba, tamArA asAravA gAmamAM cImana nAmano koI chokaro che ? meM vaLI thAkI gayo. eTale kRSNa droNa pAse gayA ane bhISmane kahyuM hatuM kahyuM, kema zuM kAma che ?' polIse javAba Apyo, 'amane mAhitI maLI che temane paNa kahyuM. temaNe paNa arjunane AzIrvAda mokalyA ane che ke e lakhoTIono khUba jugAra rame che ane te mATe dararoja navI ane sakaLa matsyavedha karyo. lakhoTIo kharIde che, koI bhajiyAvALAnI dukAne bhajiyAM paNa khUba pitAnI pahelI be zikhAmaNo meM sAmAnya rIte pALI che ema khAya che. evo nAno chokaro ATalA badhA paisA kyAMthI lAvato haze? huM kahI zakuM, paNa vaDIlono sadbhAva meLavavAnI zikhAmaNa hamezAM amAre ene pakaDIne pUchavuM paDaze. kyAMkathI corI karato lAge che." pALI zakyo nathI ane ghaNIvAra vaDIlone apamAna lAge evuM vartana | mAruM moM paDI gayuM. meM dabAyelA svare uttara Apyo, "kAkA, huM meM karyuM che. evA prasaMgo Aje yAda Ave che tyAre manamAM du:kha thAya kaMI jANato nathI." paNa pitAne potAno vahema kharo hovAnI pUrI che. evA koI vaDIlone pAchaLathI meM vinamra vartanathI manAvI lIdhA che, khAtarI haze. emaNe mane ahiMsaka ghero ghAlyo. kahyuM. "huM kabUla nahi paNa betraNa vaDIlone ema kahyuM nahi, ane karavAnI sadabuddhi AvI kare tyAM sudhI tene choDIza nahi. AgaLanI praznotarI kema cAlI ne tyAre te azakya banI gayuM hatuM. mane yAda nathI, paNa mane AchuM smaraNa che ke meM ardho kalAka sudhI vidhivakatA evI banI ke vaDIlono sadbhAva meLavavAnI mane Takakara jhIlI pachI lAcAra thaI hakIkata kabUla karI. pitAe hasIne zikhAmaNa ApanAra pitAne ja du:kha thAya evuM vartana mArAthI thayuM ! kahyuM, "jA, have ema nahi karato. pitAnA e zabdoe mane moTA naitika ema.e.nI parIkSA pAsa karyA pachI huM 194mAM gujarAta kolejamAM bhayamAMthI bacAvI lIdho. mArA geravartana mATe pitAe mane zikSA karI adhyApaka tarIke joDAyo tyAre huM pitA sAthe asAravA raheto hato. hota to saMbhava che ke huM haThe caDhayo hota ane gAMdhIjInA harilAle paNa sAthe rahevAnuM muzkela banI gayuM ane huM navaraMgapurA vistAramAM karyuM tema mArA svabhAvanI avaLI vRttione uttarouttara vadhu ne vadhu zrImALI sosAyaTImAM rahevA gayo. Aje huM e paristhitino vicAra vaza thato cAlyo hota. eno aMta kyAM ane kevo Avyo hota ne koNa karuM chuM tyAre mane lAge che ke ema karavuM anivArya hatuM, paNa te huM kahI zake? paNa eTaluM to nizvita che ke huM pitAne apAra du:khanuM pitAne namatAthI samajAvIne karI zakyo hota. tene badale eka divasa nimitta banyo hota. zrImALI sosAyaTImAM ghara bhADe rAkhI rAtre meM pitAne kahyuM, AvatI pitAnI A saumatAe mane temanI sAthe premataMtue bAMdhyo kAle huM jAuM chuM. ane bIje divase 17mI Disembara, 1944, temAMthI mane ghaNo lAbha thayo. pahelo lAbha e thayo ke teo upadezarUpe ravivAre savAre eka hAtha lArI lAvI temAM mAya teTalo sAmAna laIne mane je kahetA te huM saraLatAthI grahaNa karI leto. bALakane mAtApitA patnI ne bALakaputra sAthe nIkaLI paDyo. be varSano moTo putra mAMdo upara prema na hoya to temanA upadezanI tenA mana upara ghaNuMkharUM hato tene patnInI mAtAne soMpI dIdho. pitAne to dhA mAro to lohI avaLI asara thAya che. huM e bhayamAMthI bacI gayo. temaNe mane e nIkaLe eTale dukha thaI jaze A avicArI vartananI zikSApe ja betraNa vAto kahelI te mane hajI yAda che. eka vAta e ke vepArI : hoya tema eka aThavADiyA pachI mane kamaLo thayo. ne ATheka divasamAM kheDUta pAsethI anAja kharIde tyAre maNanuM kATaluM mUkI 41 zera jokhe, " besI gayo, paNa eka DaoNkaTare mane kahyuM che ke zarIranI mArI badhI ane gharAkane Ape tyAre 39 zera Ape. ApaNe enAthI UlaTuM karavuM. pIDAonA mULamAM e kamaLo che. ApavuM 41 zera ane levuM 39 zera. bIjI vAta e ke ApaNe ToLAmAM * pitAe mArI sAthe bolavAnuM baMdha karyuM. paNa emaNe mArA UbhA hoIe tyAre bAjue UbhelAno ApaNane dhakko lAge to ApaNe te sahana karI levo ane bIjI bAju UbhelAne ne dhakke na bALapaNamAM mane ahiMsAno padArthapATha Apyo hato tenA saMskAra mArA lAgavA devo - eTale ke koIe ApaNane kaDavA zabdo kahyA hoya to hRda* to hRdayamAM rahI gayA hatA, eTale temanA roSathI meM du:kha na mAnyuM. mArA enA duHkhamAM ApaNe bIjAne kaDavA zabdo na kahevA, - jema ghaNIvAra sadbhAgye, mArA manamAM temane mATe prema hato te batAvavAnI taka mane mAtA pati uparanI rIsa bALako upara kADhe che athavA pati eka ja varSamAM maLI. sane 1945nA varSanA pahelA satrane aMte, ophisamAM kaMI apriya banyuM hoya tenI rIsa patnI upara kADhe che tema tA.10mI okaTobare, rivAja mujabanI komanarU5 miTiMga pUrI thaI ane eno evo artha paNa thAya ke koIe ApaNane bIjI vyakti vize surata, bapore cAra vAgye, asAravAthI eka mitrano Teliphona Avyo, kaMI aNaghaTatuM karyuM hoya to ApaNe te e vyaktine na kahevuM. cImanabhAI, kAkA bahu mAMdA che, maleriyA thayo che te Utarato trIjI sauthI mahatvanI vAta ApaNane vaDIlono sadabhAva maLato nathI. huM turata elisabrijamAM DaoN. mohile rahetA hatA temane laIne rahe te pramANe vartana karavuM. e mATe teo mahAbhAratamAMthI eka asAravA gayo ane mArI patnIne paNa sAthe laI gayo. DaoN. mohilenI vAta ( je mULa kathAmAM nathI paNa emaNe koI kathAkAra pAsethI sAMbhaLI davAthI (temaNe pAni nAmanI TIkaDI ApelI) pitAno tAva to haze te) kahenA draupadI svayaMvara veLA arjuna matsyavedha karavA caDhavA UtarI gayo, paNa Temparecara 94 thaI gayuM. eka DokaTara mitre betraNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 glukojhanAM Injekzana levAnI salAha ApI, paNa pitAe ekathI vadhAre na lIdhAM ane Temparecara UMcuM lAvavA paganA taLiye sUMTha ghasavA mAMDI tenAthI kaMIka lAbha thayo. huM ane patnI asAravA ja rahyAM. eka divasa rAtre bAra vAgye, huM trIje mALe sUI gayo hato tyAre pitAe nIcethI vedanAbharI bUma pADI, "cImana, cImana, nIce Ava, mane khUba du:khe che." temane dUjhatA harasanuM darda hatuM tyAM asahya du:khAvo zarU thayo hato. huM gAmamAM rahetA eka DaoNkTara mitrane rAtre uThADI bolAvI lAvyo. temaNe joIne kahyuM, "cImanabhAI, harasa pAkyA che. atyAre kokaravaraNA pANImAM borika pAvaDara nAkhI besADo, savAre davA karIzuM." ema karavAthI jarA rAhata thaI ane pitAne thoDI UMgha AvI. savAre huM asAravAnI myunisipala haoNspiTalamAM vRddha DaoNkTara gAMdhI hatA ane jemanI sAthe mAre cha varSano maitrIsaMbaMdha hato temane bolAvI lAvyo. teo mAtra aMgrejI pAMcamA dhoraNa sudhI bhaNyA hatA ane haoNspiTala AsisTaMTamAMthI anubhave DaoNkTara banyA hatA. temaNe AvIne joyuM ane kahyuM, "cImanabhAI, A hospiTalano kesa che, ghera AnI davA nahi thaI zake." divasa dhanaterasano hato ane jayotiSa daSTie pratikULa hato. pitA jayotiSamAM khUba mAnatA, chatAM teo haoNspiTalamAM javA kabUla thayA. tevAmAM pitAnA eka jUnA mitra, kocarabamAM rahetA dayAlabhAI paTela AvI pahoMcyA. temaNe salAha ApI. "jojo nAraNabhAI, sarjanane aDavA na detA, bhagaMdara thaI jaze. koI malamapaTTAvALAne bolAvo." eTale pitAe mane kahyuM, "jA, cImana, malamapaTTAvALAne bolAvI lAva." mane saMyama na rahyo ane huM bolI UThyo, "malamapaTTAvALAne bolAvavo hoya to koI bIjAne mokalo, huM nahi jAuM, haoNspiTalamAM javuM hoya to mane kaho. pitA turata mAnI gayA. (pAchaLathI aparamAtAe mane kaheluM ke pitAe vicAryuM, "A chokaro koI divasa mArI sAme bolato nathI ane Aje bole che to bhagavAna tene bolAve che.") temaNe kahyuM, "sAruM ja, sivila haoNspiTalamAM vyavasthA karI Ava." meM kahyuM, "kaI haoNspiTalamAM javuM te huM nakakI prabuddha jIvana *** 7 karIza." pitA te paNa mAnI gayA. huM sIdho vADIlAla sArAbhAI haoNspiTalamAM gayo. tyAM sarjana tarIke DaoN. dalAla hatA. teo saMpUrNa saujanyamUrti hatA (pAchaLathI temanuM kamaLAthI mRtyu thayeluM ane temano phoTogrApha varSo sudhI meM vADIlAla haoNspiTalamAM joyelo.) mane temano paricaya hato. kaoNlejanA vidyArthI-vidyArthinIonI dara varSe dAkatarI parIkSA thatI tyAre prinsipAlanA madadanIza tarIke huM tenuM samayapatraka goThavato ane DaoNkTara dalAla DaoNkTaronI penalanA pramukha tarIke AvatA. temaNe turata eka speziyala rUmanI vyavasthA karI ane pitAne laI AvavA kahyuM. savAre agiyAra vAgye pitAne haoNspiTalamAM dAkhala karyA. te divasaOM dalAlano oNparezana karavAno vAro nahoto paNa temaNe kahyuM, "vaDIlane zA mATe eka divasa vadhu ribAvA devA, ane e ja divase bapore cAra vAgye saphaLa oNparezana karyuM. A dhArmika zikSaNanuM zuM karIzuM ? ApaNI dharmasaMskAralakSI saMsthAo - vidyAlayo ane chAtrAlayono eka moTo koyaDo dhArmika zikSaNano che. potAne ISTa dharmasaMskAranuM poSaNa - saMvardhana e saMsthAono eka mULabhUta uddeza hoya che, tethI dhArmika zikSaNano prabaMdha karavo e emanuM kartavya banI rahe che. paraMtu paraMparAgata sAMpradAyika dharmanI ghaNIghaNI bAbatono AjanAM jJAnavijJAna ane jIvanavyavahAra sAthe meLa besADavuM muzkela banI gayuM che. AjanI yuvAna peDhIne e bAbato arthahIna ane nirupayogI lAge che ane emAM rasa levAnuM emane mATe zakya banatuM nathI. A paristhitimAM dhArmika zikSaNano prabaMdha kema racavo enI mUMjhavaNa thAya che. mAro khyAla che ke keTalIka jaina saMsthAone potAnA chAtrone kaMI jAtanuM dhArmika zikSaNa ane kaI rIte ApavuM e vize navesarathI vicAravAnI jarUriyAta pratIta thaI che. emanA maMtrIoe ghaNA loko pAse A aMge sUcano mAgyAM hatAM. kobAnA zrI mahAvIra jaina 7 aparamAtA jato ane 10mA vAgye pAcho haoNspiTalamAM AvI jato. sAMje vaLI pitA sAthe speziyala rUmamAM huM eklo rahyo. suvAvaDamAM hatAM, patnI temanI sAravAramAM hatAM, nAno bhAI tera-cauda varSano pitAnI saMbhALa rAkhI zake ema na hatuM. dararoja savAre nava vAgye elisabrijamAM gujarAta kaoNleja pAse zAMtiniketana sosAyaTImAM mArA makAne jaI pANI garama karI nAhI eka snehIne dhera jamavA ekAda klAka jamavA jato. ema cAlIseka divasa huM pitA sAthe haoNspiTalamAM rahyo. oNkTobara vekezana pUruM thayuM ane mAre kaoNlejamAM javAnuM thayuM tyAM sudhImAM pitAnI sthiti sudharI hatI ane huM temane thoDA kalAka eklA mUkIne jaI zakaMto. harasamAM lohI paDavAthI temane khUba phikAza AvI gaI hatI te mATe temane livara ekasaTreTanAM Injekzana ApavAnI jarUra hatI. paNa Injekzana levAnI bAbatamAM pitA bALaka jevA hatA. ane Injekzana du:khe e bI niyo-lepaTekSa nAmanA livaranAM Injekzana lAvavAnuM kahyuM. dararojanuM levA taiyAra nahotA. eTale DaoNkTare mane nasamAM ApavAnA eka ema pitAne cAlIsa Injekzana ApyAM ane tenA pariNAme temane je sudhAro thayo te teo e varSa pachI pacIsa varSa jIvyA tyAM sudhI cAlyo ane varSo sudhI sahana karelI harasanI pIDAmAMthI kAyamane mATe teo chUTyA. pitAnI mArA uparanI rIsa paNa UtarI gaI ane ame emanA aMta sudhI mitro jevA banIne rahyA. ] 1 yaMta koThArI ArAdhanA kendra pAse eka jaina vidyApIThanI kalpanA che, jemAM prAthamikathI ucca zikSaNa - pIeca.DInI kakSA sudhInA-nI jogavAI hoya, sAdhuo mATenA ane gRhastho mATenA abhyAsakramanI, Avazyaka hoya to, judI vyavasthA hoya. A aMgenI vicAraNAmAM sAmela thavAnuM mAre banyuM hatuM. koyaDo e hato ke jainadharmalakSI vidyAne bahAranA thanArane mATe bhAvi zuM ? ane to pachI e jAtanA abhyAsakrama pratye vizALa samAjamAM mAnyatA kevI rIte prApta thAya, e vidyAmAM pAraMgata vidyArthIo AkarSAya kevI rIte ? jo abhyAsakramo sarvasAmAnya rAkhavAmAM Ave to emAM jainadharmalakSI zikSaNane kevI rIte avakAza Apavo ? zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra jevI saMpUrNa zikSaNanI vyavasthA vicAratI saMsthAnA prazno judA hovAnA ane anyatrathI Adhunika jJAna-vijJAnanuM zikSaNa meLavatA chAtrAlayanivAsIo mATe pUraka rUpe dhArmika zikSaNanI jogavAI karatI saMsthAnA prazno judA hovAnA. paNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 banne prakAranI saMsthAono pAyAno e prazna to samAna che ke navAM pAsAMo ApaNI samakSa pragaTa kare che. ahiMsAdharmanA zikSaNane Adhunika vijJAnanI ane navA jIvanamUlyonI sAthe paraMparAgata AvA vizALa pariprekSyamAM mUkI ApavAmAM Ave to jarUra navI peDhIne dhArmika zikSaNano meLa kevI rIte besADavo? | ' emAM rasa paDe ane e zikSaNa AjanA samayamAM prastuta bane. . badalAtA jIvanavyavahAra ane jJAnavijJAnanI upekSA karIne koI dareka yugane potAnI paribhASA hoya che. jUnA dharmasiddhAMto e paNa dharmavicAra jIvaMta na rahI zake, emAM navuM teja na Ave, bhale enuM paribhASAmAM mUkyA vinA vizALa prajAvarga sudhI pahoMcI zakatA nathI. jaDa, aMdha anusaraNa thayA karatuM rahe. navI peDhI enAthI alipta paNa potAnI vAtane je dharma navI paribhASAmAM mUkI Ape che te ja jIvaMta thatI jAya. mArI daSTie jaina vidyApITha ekAMgI banIne rahe to e rahI zake che. dhArmika zikSaNano prabaMdha karatI vakhate A bAbata paNa arthapUrNa na banI zake, kazuM navuM pradAna na karI zake. jaina vidyApIThamAM khAsa lakSamAM levI joIe.' kevaLa jaina tattvajJAnano abhyAsa na thAya, enI AjubAju chelle, dhArmika zikSaNa e aMte mAnavamUlyonuM zikSaNa na banI tattvajJAnanI anya paraMparAono abhyAsa goThavAyelo hoya che. eTale ke rahevuM joIe ? rUTAcArone bAju para rAkhIe eTale dareka dharma keTalAMka mAnavamUlyo para pratiSThita hoya che. judAjudA dharmonAM ghaNAM mAnavamUlyo ke jaina tattvajJAnanA abhyAsane vizALa tulanAtmaka bhUmikA ApavAmAM A samAna hoya che. eTale sAMpradAyikatAne ogALI nAkhIne mULabhUta Ave. jaina sAhityano abhyAsa paNa sAhityaparaMparAnA vizALa mAnavamUlyonA zikSaNamAM ItikartavyatA mAnI zakAya. sAMpradAyika saMdarbhamAM karAvavAmAM Ave. Ama joIe to A vAta jaina saMpradAya abhimAM abhijJA choDavAnI taiyArI na hoya to mAnavamUlyonA zikSaNa ane vA mATe navI nathI. hemacaMdrAcArya Adi aneka vidvAna sAdhuvaroe jJAnanI aMdAyabodhana saMyojana karI zakAya A kema thaI zake eno koyaDo che. upAsanA sAMpradAyika sImAone vaza varyA vinA karI che. jene paNa Avo eka prayatna ghaNAM varSo pUrve thayo che e tarapha mAruM hamaNA bhaMDAromAM sacavAyeluM jaina temaja jainetara sAhitya jJAnanI AvI lakSa gayuM. ahIM, have, e rajU karyuM. vizALa daSTinI upAsanAno bolato purAvo che. Aje paNa jaina jaina kAvyapraveza mohanalAla dalIcaMda dezAInuM 1912mAM pragaTa upAzrayo sAthe joDAyeluM jJAnamaMdiromAM tattvajJAna, itihAsa, sAhitya thayeluM pustaka che. e che to cUMTelAM stavanapadAdino gadyAnuvAda ne vizenA jainetara paraMparAnA Adhunika mudrita grantho paNa jovA maLe che. kavacita vizeSa artha sAtheno saMcaya thayo che. e batAve che ke haju jaina munivaroe navA jJAna-vijJAna pratye AMkho dhArmika zikSaNano krama vIgate ApavAmAM Avyo che. jaina mIcI nathI. letAmbara konpharansa taraphathI A abhyAsakrama taiyAra thayelo evo mAro - vadhu kUTa prama keTalAka dhArmika AgAro ne nItiniyamonA khyAla che, paNa emAM mohanabhAInAM ja zrama ane sUjha dekhAya che.) samarthanano che. dAkhalA tarIke, mAMsAhAranaSedha ke rAtrIbhojananidhi A abhyAsakrama bALavargathI meTrika sudhInI kakSAmAM vaheMcI nAkhavAmAM jevI bAbato mAtra korA upadezathI to thaI ja na zake. paNa Aje A Avyo che. eTale ke je te zALAkakSAnA vidyArthIo mATe je-te jagatabharamAM mAMsAhAravarjinanuM eka nAnakaDuM AMdolana cAle che. e abhyAsakrama. dareka kakSAno abhyAsakrama vividha vibhAgomAM vaheMcAyelo che. - maMtra - padAdino mukhapATha (jaina anulakSIne nirdiSTa kAvyasaMcaya vaijJAnikatA ane vicArano Azraya laIne cAle che. ApaNe yuvAna ' peDhIne e AMdolananA saMparkamAM mUkI zakIe topaNa ghaNuM kAma thAya. karavAmAM Avyo che), dhArmika caritro, sUtravicAra, bALakomAM samabhAva ane kalpanAzakti keLave evI sAdI vAto, AcAropadeza vagere. rAtribhojananiSedhane sUkSma jIvahiMsA uparAMta zarIranA pAcanataMtranI sUtravicAra AgaLanI kakSA mATe ja che, to bALakomAM samabhAva ane kAmagIrI sAthe saMbaMdha che. A ane evI bIjI jANakArInA saMdarbhamAM kalpanAzakti keLave evI sAdI vAto prAthamika kakSA mATe ja che. rAtrIbhojananiSedhanI vAtane mUkI ApIe to e vAta vadhu svIkArya judIjudI kakSA mATe mukhapATha mATenAM pado ane dhArmika caritro banI zake. navA jIvanasaMdarbhamAM jUnA AcAravicArane jaDatAthI sUcavavAmAM AvyAM che. AcAropadezanA viSayo paNa kahyA pramANe vaLagavAnuM zakya na bane toya enI sArthakatA samajAya ane ene goThavAyA che; alabatta, keTalAka viSayo ekathI vadhu kSAe rAkhavAmAM ghaTatuM sthAna maLavAno mArga mokaLo thAya. AvyA che. ApaNI carcAmAM atyAre prastuta che te AcAropadezanA : ' ' dareka dharma keTalAMka sthaLa AcAro ne nItiniyamone vizeSapaNe viSayo. enI yAdI juo: AtmaniyaMtraNa, bhalAI, kRtajJatA, udyoga, vaLagato hoya che, kemake dharmanI e oLakha UDIne AMkhe vaLage che. paropakAra, Teva, avalokana, AtmapratiSThA, AtmasudhAraNA, mAnasika, paraMtu sAcuM dharmatattva thoDA rUDhAcAromAM samAI jatuM nathI. e ghaNuM audArya, svadezAbhimAna, mArgAnusArInA guNa, zrAvakanA guNa. A yAdI kArya vizALa ane sUkSma hoya che. jaina saMpradAyamAM ahiMsAdharmanI atyaMta jotAM ja samajAI jaze ke emAM sAMpradAyikatA lagabhaga ogaLI sukSma ane gahana vyAkhyA thayelI che. saMkalpI, AraMbhI vagere prakAranI gayelI che. mArgAnusArInA guNa ane zrAvakanA guNa (je AgaLanI kakSA hiMsAnA mana, vacana ane kAyAnA yoga uparAMta karavuM, karAvavuM ane mATe niyata thayelA viSayo che) jaina paraMparAnA viSayo kahevAya ane anumodavuM ema trividha - trividha prakAre, dravyathI ane bhAvathI tathA ahiMsA, satya, adatta jevA viSayo mULabhUta mAnavamUlyo hovA chatAM jANatAM ane ajANatAM ema ghaNA prakAronI sUkSma vicAraNA gRhastha jaina paraMparAmAM vrato tarIke sthAna dharAve che; paNa bAkInA ghaNA badhA ane sAdhunA jIvananI draSTie thayelI che. viSayo to ApaNA rojiMdA jIvanavyavahAramAM Avazyaka evA mAnavIya A badhAMnI svastha vicAraNA ja ahiMsAdharmanI sAcI pratIti guNo ja che. svadezabhimAna jevuM sAMprata jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatuM janmAvI zake. gAMdhIjIno ahiMsAvicAra ane byuTI vidhAuTa alTI guNalakSaNa paNa emAM sthAna pAmyuM che. sAMpradAyika rUDhAcAronuM A tathA paryAvaraNa surakSAnAM jevAM vizvavyApI AMdolano ahiMsAdharmanAM ghaNAM zikSaNa nathI, paNa vizALa draSTinuM cAritrya-ghaDatara che. dhArmika zikSaNa jotAM ja samajAI jaze hisAba na Akhya thayelI che. saMkalpI, AraMbhI vagara ja Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana e saMjJAnI vyAkhyA ahIM badalAI gayelI che ane mAnavamUlyonuM A abhyAsakrama e samaye vyavahAramAM mukAyo haze ema lAge zikSaNa evo eno artha thaI gayo che. che kemake jaina zvetAmbara konpharansa heralDamAM dhArmika parIzrAnAM A AcAropadeza rasika kathAo vaDe karavAnuM abhyAsakramamAM pariNAmo pragaTa thayelAM joyAM hovAnuM mane yAda Ave che. paNa e sUcavavAmAM AvyuM che. eTale ke vartana ghaDAya teno ja prayatna karavAmAM keTalo vyApaka banyo haze ane kayAM sudhI Takyo haze enI khabara Avyo nathI, dharmazikSaNa rasika bane evo prayatna karavAmAM Avyo che. nathI. Aje to AnI koIne smRti hovAnIya saMbhAvanA nathI. A kathAo mATe 'IsapanI vAto, 'paMcataMtra bALavArtA 'subodhaka nItikathA abhyAsakrama Akho ne Akho, beTho, kAmamAM AvI zake evuM to na 'Indian Fairy Tales" uparAMta aneka marAThI, gujarAtI, aMgrejI, kahevAya, badalAyelo samaya navuM Ayojana mAge ja, paraMtu dhArmika jaina kathAgraMthonI bhalAmaNa karavAmAM AvI che te paNa dhArmika zikSaNanI zikSaNanI yojanA karavAnI mUMjhavaNa anubhavatA lokone AmAMthI kaMIka A kalpanA sAMpradAyika sImAothI keTalI badhI AgaLa gaI che enuM mArgadarzana to avazya maLI rahe tema che. A abhyAsakrama enA vismayakAraka darzana karAve che. abhyAsakrama sAthe joDavAmAM AvelI eka ghaDanAranI udAra dharmadraSTi, cAritrya ghaDatara mATenI dhagaza, rASTravAdI sUcanA enA ghaDanAranI udAra vizALa dharmadraSTinI ghAtaka che :* dhArmika prakRti, bALa-kizora-zikSaNanI sUkSma samaja ne dharma tathA zikSaNa zikSaNa mATe ga7-matanA kadAgraha vinAnA udAra buddhivALA marmajJa saMbaMdhI sAhityasAmagrInI UMDI jANakArI batAve che e to eka judI zikSakonI yojanA karavI." ja vAta che. lagna saMbaMdhomAM bhAga bhajavatA zabdo: khaDASTaka tathA biyAbAruM 3 pravINacandra jI. rUpArela "ohohoho ! keTalI badhI kaMkotrIo ! jAtajAtanI che eTale be vyaktionI rAzinA saMdarbhamAM chaThThA ne AThamA sthAnano bhAtabhAtanI, raMgaberaMgI ne citravicitra kaMkotrIo roja AvI paDe che! saMbaMdha. keTalAM lagna ! A samajavA ApaNe bAre rAzionAM nAma vartuLamAM kamavAra hoya ja ne ! A to lagnanI sijhana' che - lagnanI mosama che! goThavIe. koI eka rAzithI (ene prathama gaNIne) gaNatAM je chaThThI vyavahAru loko jene laganagALo kahe che ne ! (rAzi) Ave, tenA saMdarbhamAM-e ja dizAmAM AgaLa gaNA tAM ja e to ThIka ! paNa atyAre ThAThamAThathI ne bhapakAbaMdha ujavAtA prathama rAzi AThamI Ave.' lagna samAraMbhono kharo prAraMbha to vara-kanyAnA vaDIlo, joSIone udAharaNa tarIke meSa rAzi laIe. ghaDiyALanA kAMTAnI dizAmAM emanI janmotrI batAvavA gayA haze tyAre ja thayo haze ne ! A gaNIe (UlaTI dizAmAM paNa gaNI zakAya) to cha sthAne kanyA rAzi banenI janmotrIo sarakhAvI, jayotiSanI dRSTie emano kevoka meLa Ave; ne e ja dizAmAM kanyAthI (ene prathama rAzi gaNIne) AgaLa che te paNa jovaDAvyuM haze ne ? gaNIe to AThame sthAne meSa rAzi Ave. A paDASTakaM ke pracalita Avo meLa jovAmAM joSIo je mudAo tapAse ne carce che temAM bhASAmAM khaDASTaka meLa saMbaMdha thayo. vyavahAramAM A zabda khaDAkhATa, ghaNIvAra khaDASTakano ullekha paNa thato hoya che. khaDAkhANuM, khaTAkhATuM vagere rUpa paNa dhAraNa karyo che. kheDASTaka jyotiSanI daSTie parasparanA rAzisthAnanA AvA saMbaMdho, te paraMtu jayotiSamAM thoDoghaNo rasa dharAvanAra tathA lo goThavI te vyakti mATe amuka zubha ne amuka azubha manAya che - e kayA ApavAnI samAjasevA karanAra sAmAnyajanomAM paNa A zabda kayA che te para zubha-azubhano AdhAra rahe che. dA.ta. meSa ne vRzcikano aNabanAva'nA arthamAM sAro evo paricita che. hakIkatamAM e zabdano meLa sAro manAya che jyAre meSa ne kanyAno meLa zatrutAbharyo manAya che. Avo pracalita artha jyotiSazAstramAMthI ja vikAsa pAmyo che. paNa lagna-saMbaMdhomAM 'meLa jotI vakhate ghaNIvAra sArA zubha jayotiSanI daSTie koI be vyaktiono paraspara saMbaMdha, emano meLa jovA karatAM, 'azubha ke zatrutAbharyA meLa to nathI ne ' - evI kamaLa e baMnenI rAzio, parasparanA saMdarbhamAM kyA sthAne Ave che, vyavahAru nakArAtmaka daSTi vadhu kAma karatI hoya che. AvI pracalita te para AdhAra rAkhe che. lagna saMbaMdhamAM meLanI daSTie A paNa vRttine laIne pachI dhIme dhIme khaDASTaka' eTale zatrutAbharyo saMbaMdha, dhyAnamAM levAya che. AthI, lagna saMbaMdha bAMdhatAM pahelAM lagnamAM evI ja graMthi janamanamAM sthira thatI gaI. pariNAme pachI vyavahAramAM joDAnAra vyaktiomAM 'meLa raheze ke kema te paNa joI levAmAM Ave 'khaDASTakano artha ja 'aNabanAva thaI gayo eTale sudhI ke be vyaktio vaccenA aNabanAvano ullekha 'khaDASTaka' zabdathI thavA Avo paraspara meLa jovAmAM, e be vyaktionI rAzionA mAMDayo. parasparanA saMdarbhamAM AvatA chaThThA ne AThamA sthAnano saMbaMdha paDASTakaM eka rasaprada bAbata noMdhavA jevI che. cauda paMktiomAM racAtA. kahevAya che (1 = che; aSTa = ATha; par + aSTaka = paDASTaka) A 'soneTa' kAvyonuM yuropIya svarUpa ApaNe tyAM pracalita thayuM tyAre cha ne zabdanuM pachI vyavahAramAM pracalita rUpa banyuM khaDASTaka ! Ama khaDASTaka' ATha paMktijUthomAM racAtAM AvAM kAvyo mATe eka lekhake 'khaDASTaka Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 10 nAma sUcavyuM hatuM. zabdArthamAM pUrepUruM baMdhabesatuM A sUcana kevuM vinodI biyAbAruM che! koI be jaNa vacce lagabhaga haMmezAM aNabanAva raheto hoya tyAre aNabanAvanI AvI sthitine sAmAnyajana 'biyAbAruM' nAme oLakhAve che. pati - patni vaccenA satata aNabanAva mATe A zabda savizeSa vaparAya che. sAmAnyajanamAM sAro evo pracalita ne AjanA suzikSitomAM ocho paricita A prayoga jyotiSazAstramAMthI apanAvyo che. A anusAra vyaktinA rAzi - sthAnanI parasparathI bIjI ne bAramAnI sthiti te saMskRtamAM dvi' (be) ane 'dvAdaza' (bAra) parathI 'dvidvAdazaka' kahevAya che. ApaNe tyAM e 'be' ane 'bAra parathI biyA (2) bAruM (12) eTale ke bIjAne bAramAnI sthiti 'biyAbAruM' kahevAI che. udAharaNa tarIke khaDASTakamAM joyuM tema 1 thI 12 rAzio vartulamAM kramavAra goThavIe to (jyAMthI gaNIe te pahelI gaNatAM) meSa (eTale ke pahelI) rAzithI mIna rAzi bAramI Ave; e ja rIte dArzanika tA. 16-7-1990 AgaLa gaNatAM mIna rAzithI meSa rAzi bIjI Ave. (A sAmI dizAmAM paNa gaNI zakAya) Ama 'meSa' ane 'mIna'no paraspara saMbaMdha bAramA ne bIjA sthAnano gaNAya eTale eka biyAbAruM thayuM, gujarAtamAM dArzanika-Philosophical - sAhitya ochuM lakhAya che. jeTaluM lakhAya che tenAthI kadAca ochuM' chapAya che. ane jeTaluM chapAya che ethIya ochuM vaMcAya che ema ApaNA vidvAno ane vivecako kaccha kare che ane hRdayano ukaLATa vyakta kare che. temanI vyathA samajI zakAya evI che paNa e vyathA pAchaLa rahelAM paribaLono abhyAsa karavAnI khuda temane paNa paDI hotI nathI. kemake dArzanika sAhityanAM svarUpo saMbaMdhe temanA manamAM ja dvidhA rahelI hoya che . vAcakane sparzI zake ke tenA manane bharI de e prakAranuM dArzanika sAhitya kone kahevAya e saMbaMdhe sApha ke spaSTa vyAkhyAnA abhAve ApaNe tyAM AvuM banatuM ja rahyuM che. I hasamukha dozI lagna saMbaMdhonI yogyatA cakAsavAmAM A biyAbAruM paNa eka muddo manAya che. vyavahAramAM manAya che tema jyotiSazAstramAM badhA ja 'biyAbAruM' saMbaMdho aniSTa ke aNabanAvamAM pariNamanArrA nathI hotAM. khaDASTakamAM joyuM tema keTalAka zubha ne keTalAka azubha manAya che. dA.ta. mithuna (3) ane vRSabha (2)nuM biyAbAruM zreSTha gaNAya che. jayAre karka (4) ane mithuna (3)nuM azubha gaNAya che. Ama zabdArthamAM to khaDASTaka ke biyAbAruM mAtra be jaNanA paraspara rAzi-sthAna ja sUcave che - sAruM ke kharAba nahIM ja ! paNa vyavahAramAM A baMne azubha-aNabanAvanA saMdarbhamAM ja vadhu jovA, arthoga thayo che ne parasparanA rAzi-sthAnathI nirapekSa rIte baMne (mukhyatve) aNabanAvanA arthamAM pracalita thayA che; 'biyAbAruM' eTale have to aNabanAva' ja evuM thayuM che. sAhitya Adhunika yugamAM ApaNe tyAM sarjanAtmaka sAhityanuM joIe e karatAM paNa vadhAre gaurava karavAmAM Ave che ane dArzanika sAhitya to sAhitya kahevAya ja nahi evAM gRhIto phelAvavAmAM AvyAM che, jemAM rasa hoya, jenI abhivyaktimAM kalA hoya ane jenA aNue aNumAM sarjakanuM jAgarUka ke asaMprajJAta vyaktitva vilasI rahyuM hoya e ja sAhitya kahevAya tevuM khUba saMkucita valaNa baMdhAI gayuM che. kavitA, nATaka, TUMkI vArtA, navalakathA ke aMgata nibaMdha mAtra sAhitya kahevAya ane e jemAM nathI tevA lakhANA ne tame game te gaNo paNa sAhitya to na ja kahI zako evuM keTalIkvAra jovAmAM Ave che. sarjanAtmaka sAhitya haMmeza rasAviSTa hoya che ane temAM AnaMdanI anubhUti nihita hoya che e yathArtha che. paNa e ja mAtra sAhitya kahevAya e vibhAvanA apUrNa ne ekAMgI lAge che. varsaphorDa klAnA lalitaklA` ane lalitetarakalA evA be vibhAgo pADe che. teNe lalitakalAomAM mAtra vyano ja samAveza karyo che. tenI vibhAvanA saMpUrNa che ema kema mAnI zakAya ? kAvya sivAyanAM anya svarUpo jevAM ke navalakthA, TUMkIvArtA, nATaka ke lalita nibaMdhane ApaNe kalA kahIe chIe. e ja rIte ItihAsa, samAjazAstra, bhautika vijJAna ane dArzanika sAhityane lalitetara sAhityamAM mAnabharyuM sthAna ApavAmAM kheMcakATa zA mATe . anubhavavo joIe .? khuda vivecana paNa eka rIte joIe to lilatetara sAhitya ja che. lalitetara sAhitya e sAhitya ja na gaNAya evA vicAro khUba AtyaMtika lAge che. e sAhitya ja che, phakta tenuM vizvanAtha bhaTTe svarUpa lalita sAhityathI judA prakAranuM che. sva. sAhityano svAdhyAya'mAM AvA vicAro spaSTa karyA paNa che. evA vicArothI viruddha javAnI Adhunika phaeNzana, mAtra Adhunika hovAne kAraNe, mAnya na thavI joIe. aMgrejI sAhityanA ItihAsamAM baraTrAnDa raselane, AlDas- harasalene ke sI.I. ema. joDane A dRSTie viziSTa sthAna paNa ApavAmAM AvyuM che. bIjuM, ApaNe tyAM dArzanika sAhityamAM phakta dharma saMbaMdhe je kaMI lakhAyuM hoya teno ja mahada aMze samAveza karavAmAM Ave che. ApaNA dezamAM AdhyAtmika sAhityano eka prAcIna bhavya vAraso che. AtmA ane paramAtmA, jIva ane ziva, brahma ane brahmAMDa, jIvana ane punarjIvana, pApa ane puNya, svarga ane narka, bhakti ane vairAgya temaja bhautikatA ane pArabhautikanA saMbaMdhe je kAMI lakhAya e ja dArzanika sAhitya kahevAya tevo rivAja thaI gayo che. aMgrejI ane pAvAtya sAhityamAM cheka AvuM nathI. temanI philasUphIno pradeza sAMkaDo hoto nathI. philasUphIne temaNe dharma-adharma ke AtmA-paramAtmA karatAM khUba vistArI che. ane eTale tyAM je lekhaka samAjajIvana vize ke bhautivananAM anya pAsAo vize vicAre ane lakhe e paNa dArzanika gaNAya che. te vidyAzAkhAmAM saMzodhana karanArane ke svataMtra rIte vicAranAra ane lakhanArane eTale ja to yunivarsiTIo DaoNkaTara opha OM philosophInI DigrI Ape che. e uparathI samajI zakAya che philosophIno vyApa keTalo amApa ane agAdha che. ApaNuM jIvana kadAca praNika ke RNabhaMgura haze, paNa eTale temAM kaMI mAla nathI ane e vize kaMI kahevAnuM ke vicAravAnuM hoya nahi ema pazvimanA vicAro mAnatA nathI. sadbhAgye have ApaNA vicArako paNa ema mAnatA nathI. paNa pazvimamAM Social Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana 11 Philosophy ke Moral Philosophyne paNa dArzanika sAhityanuM ane chatAM ApaNe AnaMdazaMkarajIne jo dArzanika kahetA hoIe to sanmAna prApta thAya che. barnArDa zo, rome rolo, eca.jI. velsa, baraTrAnDa paMDita sukhalAlajIne dArzanika kahevAmAM kaMI bAdha na hovo joIe. te rasela ke haksale A prakAranA dArzaniko che. paNa ApaNe tyAM hajIya o jaina hatA eTalA kAraNa mAtrathI temano dArzanika tarIke bahiSkAra mahada aMze dhArmika sAhityane ja dArzanika sAhitya gaNavAno rivAja karI devAno abhigama yathArtha lAgato nathI che ane eTale ja kadAca 'Urmi ane vicAranA lekhaka ramaNalAla sva. vizvanAtha bhaTe 'vivecanamukaramAM ApaNI kUpamaMDUktA vize desAI ke 'sarjana ane ciMtananA lekhaka dhUmaketuno dArzanika tarIke lakhatAM kahyuM che ke vizvasAhityamAM mUkI zakAya evA maulika ciMtako khUba anAdara thayo che. ApaNI pAse keTalA? temAM mAtra mahAtmA gAMdhIjInuM nAma ja temaNe gujarAtI sAhityamAM dArzanika sAhityanuM jyAre mUlyAMkana karavAmAM ApyuM che. e vicAravAnuM che ke gAMdhIjIe mAtra dharma vize vicAraNA Ave che tyAre dhArmika ke AdhyAtmika sAhityane ja daSTi samakSa karI nathI. paNa samAja, nIti, strIo ane sAmAjika anyAya, rAkhavAmAM Ave che ane tyAM paNa dharmano ke adhyAtmano ghaNo varNavyavasthA ane mAnava Arogya jevA aneka viSayo upara potAnA saMkucita artha karavAmAM Ave che. prAcIna hindu dharma ke prAcIna veda dharmamAM je kaMI kahevAmAM AvyuM hoya tenA arthadhaTanane AdhAre maulika vicAro ApyA che. temanuM ciMtana jIvana samagrane sparze che. mUlyAMkana thatuM hoya che. narmada, govardhanarAma, maNilAla, ramaNabhAI ke eTale sAcA arthamAM teo dArzanika che. e sAthe ja amane svargastha A AnaMdazaMkara dhruvanA dArzanika sAhityanI bhUmikA prAcIna hindu dharma parI cImanalAla cakubhAI zAhanuM smaraNa thAya che. temanI daSTi dharma pUratI pADe che ane e sAme kaMI vAMdho hoI zake nahi, paNa bhAratamAM zuM sImita nahi rahetAM aneka dharmetara kSetromAM pharI vaLe che. potAnA mAtra hindudharmanA ja graMtho che? jainadharma zuM bhAratIya dharma nathI? jaina avasAnanA traNa-cAra divasa pahelAM temaNe ApelA lekho mAnavajIvane dharma ane prAcIna hindu dharmanAM ghaNAM tattvo samAna che paNa sAthe sAthe tenA yathArtha sarvAgI rUpamAM jue che ane e vize teo potAnA Izvara, karma, ahiMsA, vairAgya vagere vize banne dharmo vacce ThIka taphAvata maulika vicAro bahu sAhajika rIte Ape che. amane to ema lAgyuM che paNa jovAmAM Ave che. eTale jaina dharmanA svataMtra astitvano vicAra ke temanuM 'samayaciMtana pustaka ApaNA arvAcIna yuganI nAnakaDI bhAratIya dArzanika sAhityamAM thavo joIe. jayAM e dharmanuM vyApaka 'gItAnuM sthAna laI zake eTaluM samartha ane sacoTa che. dharma, puruSArtha, pravartana che te gujarAtamAM to e vicAra thavo ja joIe. paNa e bahu saMskRti, karmayoga, sAhitya ane saMskRti vagere vizenuM temanuM ciMtana banyuM nathI, pravartamAna mAnavajIvanane tenA yathArtha pariprekSyamAM mUkI Ape che. jaina dharmanI jema jaina dArzanikonI paNa ApaNe tyAM ThIka upekSA eTaluM ja nahi temanI daSTi koI jaDa dAnikanI avyavahAru daSTi thatI lAge che. jaina munionuM tattvajJAna sAMpradAyika raMgothI raMgAyeluM nathI paNa eka uttama mAnavatAvAdI ciMtakanI AThuM ane lAgaNIzIla paNa che, hoya che ane temaNe jainAgamo ne anya jaina dharmagraMthothI vizeSa kaMI dRSTi che. sAmAnya mAnavI vize ane sAmAnya mAnavajIvana vize kahevAnuM hotuM nathI ema mAnI laIe. paNa ApaNe tyAM keTalAka jaina ' ATalI mArmikatAthI ne sacoTatAthI vicAranAra cImanabhAI gujarAtanA ciMtako evA paNa thayA che jemaNe jaina saMpradAyanI daSTie nahi, paNa dArzanika na kahevAya to pachI sAhitya vize ApaNe bhramaNAmAM rAcIe samagra daSTie vicAryuM che. vA.mo. zAhanuM nAma temAM paheluM yAda Ave che. va.mo. zAha pAse maulika vicAro che, dhamakatI pANIdAra bhASA che. je chIe ema ja mAnavuM joIe. mAnavajIvananI vAstavikatAmAM saraLa, paNa temanI pAse zailI nathI. vicArone eka sarve sAMkaLatI kalAtmaka sacoTa, jAya tevI rIlI rIminabhAI pAse hatI. thoDA zabdomAM ghaNe hI gadyazailInA abhAve vA.mo. zAhane khUba sahana karavuM paDe che. temanA dalAka devAmAM temanAmAM je phAvaTa hatI te A zailI sAmarthane AbhArI che. pustako jainetara samAjamAM lokapriya nathI ja, paNa jainadharmIo temanA eka abhAna kalAkAranI kalAdaSTithI temanuM ciMtana A kAraNe ja vicArone samajI zake ke pacAvI zake tevuM zailIsAmarthya temanAmAM nathI AvRtta thayeluM lAge che. cImanabhAI upara gAMdhIjI, DhaoNya. AvuM badhuM temanA vize kahIne paNa gujarAtI sAhityanA dArzanikemAM svAInjhara vagere vicArakonI asara hatI to gAMdhIjI upara paNa zrImad temane sthAna ApavAmAM AvyuM hota to gujarAtI sAhityanA dArzanika rAjacaMdra, raiya, raskina vagere ciMtakonI asara hatI. ane chatAM sAhityanI AlocanA apUrNa na lAgata. temaNe svataMtra daSTie mAnavajIvanano hamezAM vAstavika paripremamAM paMDita sukhalAlajInA darzana ane ciMtanane bhUlI janArAo e vicAra karyo che. cImanabhAI eka patrakAra hatA, ane emaNe je kaMI prAjJapuruSane ane e rIte gujarAtanA dArzanika sAhityane keTalo badho lakhyuM che te eka patrakArane nimitte lakhyuM che. paNa narmada, maNilAla, anyAya karI rahyA che? mAnI laIe ke paMDita sukhalAlajIe 'darzana AcArya AnaMdazaMkara dhruva, gAMdhIjI, mazarUvALA patrakAro ja hatA ane ane ciMtanamAM je kahyuM che e mukhyatve ApaNI prAcIna dhArmika temanuM dArzanika sAhitya e nimitte ja lakhAyuM che. paraMtu jIvanamAM vicAraNAnA arthaghaTana jevuM che, paNa ema to narmada, maNilAla ke khuda mahattva nimittonuM nathI, pariNAmonuM hoya che. je kaMI ApaNe tyAM A AnaMdazaMkare paNa mahada aMze e ja prakAranuM kArya kareluM che. AcArya zrI kSetre nIpajI AvyuM che e badhuM A prakAranA vilakSaNa patrakAratvane AnaMdazaMkara dhruvane zrI viSNuprasAda trivedIe temanI vivecanomAM AbhArI jarUra che, paNa ethIya ucca pariNAmo temAMthI nIpajayA che. 'madhudarzI samanvayakAra kahyA che. e batAve che ke temaNe govardhanarAmanI e gAMdhIjI ane cImanabhAI jevA dArzanikoe siddha karI batAvyuM jema saMskRti samanvayanA phaLasvarUpa ciMtanAtmaka sAhitya ApyuM che. che. 2 , Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana jaina vicAradhArA ane brahmacarya : keTalIka vicAraNA 1 1 pannAlAla 2. zAha zrImada rAjacaMdra brahmacarya vize nIcenI sacoTa paMktio lakhI che. rIta akhatyAra karavAmAM AvI che te bhAratavarSanA anya darzanomAM paNa prasiddha ane jUnI che. e rIta-rasama pramANe sAdhaka puruSane nIrakhIne navayauvanA leza na viSaya nidAna; strIjAtinA AkarSaNathI dUra rAkhavA strIphlevara tarapha prabaLa dhRNA thAya, gaNe kASThanI pUtaLI, ne bhagavAna samAna strIsvabhAvamAM doSa dekhAya ane strI jAti mULathI ja doSanI khANarUpa che evI pratIti thAya evAM varNano zAstramAM che. te uparAMta eka viSayane jItatAM jItyo sau saMsAra samAjabhaya, rAjabhaya ane paralokabhaya, kIrti-pratiSThAnI siddhi ane nRpati jItatAM jItIe, daLa, pUra ne adhikAra daivI sukhanA pralobhana dvArA sAdhaka brahmacaryane vaLagI rahe te mATe adabhuta varNano zAstromAM che. eka rIte A mAnasazAstrIya viSayarUpa aMkurathI, TaLe jJAna ne dhyAna manovaijJAnika abhigama che. temAM bAdhaka doSonI pratikriyAnA ciMtana leza madirApAnathI, chAke jyama ajJAna dvArA ene atikramI javAno abhigama che. kriyAmArgamAM brahmacaryane game teTaluM sthaLa rakSaNa maLatuM hoya to pAtra vinA vastu na rahe. pAtra Atmika jJAna paNa temAM kAmasaMskAra kAyama rahetA hovAthI ane emAM ghaNA, bhaya, pAtra thavA sevA sadA, brahmacarya mati mAna. lobha Adi bIjI aniSTa vRttione poSaNa maLatuM hovAthI e mArganI apUrNatA dUra karavA jJAnamArga yojavAmAM Avyo che. temAM dhyAna jaina dharmamAM brahmacaryanI be vyAkhyAo maLe che. pahelI vyAkhyA mukhya che. dhyAna dvArA vicAravikAsa ane svarUpaciMtana sadhAtAM kAmAdi vizALa ane saMpUrNa che. e pramANe brahmacarya eTale jIvana - sparzI badhI aniSTa vRttionAM bIjo baLI jAya che. jema phakta brahmacaryavrata saMpurNa saMyama. A saMyamamAM mAtra pApavRttio upara aMkuza mUkavAno mATe kriyAmArganA bAhya vidhAno taddana judAM ja karavAmAM AvyAM che samAveza thato nathI : jaina paribhASAmAM ema kahI zakAya ke mAtra tema jJAnamArganAM AMtarika vidhAno phakta e vratane uddezI judAM pADI Asava-nirodhano ja samAveza thato nathI, paraMtu navA saMpUrNa saMyamamAM kyAMya kahevAmAM Avyo nathI. paNa krodha, moha, lobhAdi badhA saMskArone zraddhA, jJAna, samAdi svAbhAvika vRttionA vikAsano suddhAM samAveza nAbUda karavA je jJAnamArga yojAyo che te kAmasaMskAranA nAzamAM paNa thAya che. eTale A vyAkhyA pramANe brahmacarya eTale kAma, krodhAdi lAgu paDe che. - asavRttine jIvanamAM udbhavatI aTakAvavI ane zraddha, cetanA, Adhunika vicAradhArA ane jaina daSTie brahmacarya vize have thoDo nirbhayatA Adi savRttione jIvanamAM pragaTAvavI ane temAM tanmaya vicAra karIe. eka evo vicAra pravarte che ke ApaNe tyAM brahmacaryano thavuM. AvI vyApaka ane arthapUrNa vyAkhyAmAM jaina vicAradhArAmAM pramANa karatAM vizeSa mahimA che. tenuM kAraNa manuSyane je vastu azakya brahmacaryanI vibhAvanA spaSTa thAya che. lAge te karavAne tenuM svamAna tene preratuM hoya che. je ajeya che tene bIjI vyAkhyA che - sAdhAraNa lokomAM brahmacarya zabdano je artha jeya karavAnuM svapna ane te siddha karanArano mahimA saMsAramAM rahyA jANIto che te pramANe upara varNavela saMyamano eka mAtra aMza ja che. karyo che. emAM maLatI niSphaLA je tene jItavA mATeno dhakko Ape che. - te vyAkhyA pramANe brahmacarya eTale maithuna viramaNa arthAt kAmasaMgano evaresTa ane caMdravijaya AdinI anAdikALathI mAnavIe jhaMkhanA - kAmAcArano tyAga rAkhI che. emAM enI saMkalpazaktino carama utkarSa thayo che. kAmasaMskAra - brahmacaryanI siddhi mATe be mArgo che : pahelo kriyAmArga ane paNa manuSya anubhavyuM che ke durjeya che. bhalabhalA RSimunione teNe bIjo jJAnamArga kriyAmArga kAmasaMskArane uttejita thato aTakavI tenA caLAvyA che. tenuM sAmrAjaya sarva jIvo upara che. paNa e sAmrAjayaneya sthaLa vikArane jIvanamAM pravezavA deto nathI. jyAre jJAnamArga e vaza na thavAnI IcchA manuSyajAtimAM virala mANasone rahevAnI. kAmasaMskArane nirmULa karI brahmacaryane sarvathA ane sarvadA svAbhAvika kare mAnavIne paDakArarUpa bAbata hoya ene siddha karavAnI jhaMkhanA raheze che. arthAt kriyAmArga tenI niSedhabAju ane jJAnamArga enI vidhibAju ane e virala ke dukara hoya tyAM sudhI ja eno mahimA raheze. paraMtu siddha kare che ; kriyAmArgathI brahmacarya, jaina paribhASAmAM kahIe to, e dukara che eTale ene lakSya na banAvavuM ke evo dhyeya athavA aupathamikabhAve siddha thAya che, jyAre jJAnamArgathI bhAvikabhAve siddha ucca Adarza samAja samakSa na mUkavo. emAM ' vyaktinI potAnI thAya che. yiAmArga jJAnamArganI mahattvanI bhUmikA taiyAra kare che eTale maryAdAne bAhya kavaca ApavAnI vRttinAM darzana thAya che. ne mArga vastuta: apUrNa hovA chatAM paNa, bahu upayogI manAyo che, evI eka mAnyatA che ke sthUla kAmavAsanA e vayajanya Avega ane dareka sAdhaka mATe prathama Avazyaka hovAthI tenI para khUba ja che. amuka vaye taMdurasta mANasamAM ne janme che ne amuka ummare | bhAra mUkavAmAM Avyo che. ' zame che. vaya vItyA pachI paNa ApaNA samAjamAM te rahe che tenuM - kriyAmArga bAhya niyamo darzAve che. e niyamonuM nAma gumi che. kAraNa ke vAsanA nathI, paNa te vAsanAne ApaNe Apela mahatva - gumi eTale rakSAnuM sAdhana arthAta vADa. evI nava gumiomAM eka tenuM udarvAkaraNa na karavAno ApaNo uchera che. vadhu niyama umerI emane je brahmacaryanAM dasa samAdhi-sthAnaka tarIke kuTuMbajIvana e badhA saNonI bhUmi che. mAnavInI Avazyaka varNavavAmAM AvyA che. e niSedhAtmaka samAdhisthAnonA pAlana mATe je sAmAjika sadguNonI prathama tAlImazALA kuTuMba che ema erisToTale Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 kahyuM che. eno AdhAra laIne evuM pragaTa ciMtana karavAmAM AvyuM che ke rAjayane, samAjane je sadguNo joIe che te badhAM mAtA-pitA, bhAIbhAMDuM, sagAMvahAlAM joDenA saMbaMdhamAM keLavAya che, poSAya che. ahIM paNa tarkasaMgatatA jaNAtI nathI. eka sarakhA saMskArajanya vAtAvaraNamAM uchera pAmanAra be vyaktiomAMthI eka vyakti saMta thAya ane bIjI vyakti sthApita samAjavyavasthAthI viruddha varte evuM bane che. erisToTalano AdhAra laIne karavAmAM Avela arthaghaTanamAM pUrvajanmanA saMskArane ane anya muddAonuM vismaraNa thayuM che. prabuddha jIvana strI-puruSanI samAnatAnA A yugamAM strIone halakI cItaravAmAM AvI che evuM brahmacaryanI nava vADa viSe vicAratAM lAge kharuM. eno vicAra karatAM ema samajAya che ke e samayano strI-samAja khUba parataMtra hato. viSayonI niMdA karavI hoya to puruSanI vAsanAnI niMdA na karatAM mAtra strIonI ja niMdA karavAmAM AvI che. te samaye bIjA samAjanI asarathI, jaina samAje paNa evA keTalAka niyamo * ghaDayA hoya e saMbhava che. pariNAme strI ane puruSanA adhikAranuM sAmya tUTatuM jaNAya. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye kaheluM che ke praMI ekalI strIo ja duSTa nathI. puruSo paNa duSTa, krUra, kapaTI, viSayI ane julamI che. strIo to pavitra ane saMta puruSonI mAtA che; tIrthaMkaroe enI kUkha ujALI che. strIsamAjanI emanI A taraphadArI paNa eka jamAnAnI asara che. brahmacaryanI sAdhanAmAM bannene samAna rIte adhikArI gaNavAmAM AvyA che. sUkSma rIte jotAM strI-jAti tarapha nahIM, paraMtu strI-levara tarapha daSTiparivartananI emAM mahattA che. kadAca, pudgalAstikAya uSAbahena mahetA * manamAM prazna UThe che ke "huM jIva, sarvasattAdhIza, anaMta zaktivALA evo AtmA, zA mATe - zA mATe ajIva evAM pudgala dravyanA nAce nAcuM chuM ? zA mATe A jaDapudgala ajIva dravya mArA upara potAnI sattA calAvI mane game te sthAne rajhaLAve che, bhamAve che, du:kha de che ? zuM saMbaMdha che anaMta vIryabaLavALA mArA AtmAne ane jaDasvarUpa ajIva dravya evA pudgalane ?' A pudgala dravya ajIva che, huM jIva chuM, huM cetana chuM. pudgala jaDa che. pudgala kSaNavinAzI che, huM avinAzI chuM. pagalAdi dravyo ajJAna che. huM jJAnavaMta chuM. to paNa vartamAnakALamAM mArAM para pudgalanuM saMpUrNa sAmrAjaya che. eNe anAdikALathI mArA AtmAne dabAvyo che, bhraSTa karyo che. 13 phaeNzana ane sauMdarya prasAdhananA AjanA yugamAM e vizeSa jarUrI paNa hoya. brahmacaryanA sAdhaka puruSane strI-jAtinA ArSaNathI mukta rAkhavA strI-levara tarapha prabaLa dhRNA thAya evAM varNano zAstromAM che ane ene samarthaka sAhitya racavAmAM AvyuM che. paraMtu e bAbata para eTalo badho bhAra mUkavAmAM Ave che ke enI UjaLI bAju ApaNA dhyAna para AvatI nathI. sAdhvI thayelAM rAjImatIe giranAranI guphAmAM ekAMtamAM potAnA sauMdaryane joI brahmacaryathI calita thatA sAdhu ane pUrvAzramanA diyara rathanemine brahmacaryamAM sthira thavA je mArmika upadeza Apyo che te ghotaka che. vizuddha brahmacaryane pAlana karanArI aneka strIomAMthI soLa strIo mahAsatI tarIke ekeka jaina gharamAM jANItI che ane prAta:kALe e mahAsatIonAM nAmono pATha paNa karavAmAM Ave che. kozA vezyAe potAne tyAM AvelA ane caMcaLa mananA thayelA zrI sthUlibhadranA eka gurubhAIne zikhAmaNa ApI saMyamamAM sthira karyA te kthA paDatA puruSane eka bhAre upayogI thAya tevI ane strIjAtinuM gaurava vadhAre tevI che. AvI to aneka kathAo jaina sAhityamAM noMdhAyelI che. emAM brahmacaryathI calita thatA puruSane strI dvArA sthira karAyAnA jevA ojasvI dAkhalAo che tevAM ojasvI udAharaNo calita thatI strIne puruSa dvArA sthira karAyAnA pramANamAM ochAM hovAnAM, brahmacaryano bodha jagatanA badhA dharmomAM che, paraMtu mahAvrata tarIke eno gauravabharyo mahimA ane enA paripAlana mATe jhINavaTabharyuM pRthakkaraNazIla adhyayana jeTaluM jaina dharmamAM che teTaluM anyatra nathI. n jIvane potAnAM svarUpathI bhraSTa karanAra ATha karma, pAMca Indriyo, zarIra, mana, dhana, parivAra ItyAdi sarva padArtho pudgala che, jaDa che. tenuM ja sAmrAjaya mArA upara kSaNe kSaNamAM vyApI gayuM che. to zuM che A ajIva evuM pudgala dravya ? A vizva cha dravyono samUha che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa e ajIvanA pAMca prakAra che. chaThThuM dravya che jIva. pudgalAstikAya sivAyanAM badhAM dravyo arUpI che, jayAre pudgala dravya rUpI che. dharmAstikAya-A dravya 14 rAjalokamAM vyApI rahela che. potAnI meLe gati karatA trasa jIvo tathA pudgalone dharmAstikAyanI sahAya che. 13 * ramAbahena mahetA dharmAstikAya pote akriya hovAthI jIvane- pudgalane cAlavAnI preraNA kare nahi, paNa jayAre jIva tathA pudgala jAte cAlavAnI taiyArI kare tyAre sahAyaka thAya. te dravyathI akhaMDa che. kSetrathI lokmAza vyApI che. kALathI anAdi-anaMta che, bhAvathI varNa, gaMdha, rasa, sparzarahita arUpI-acetana, jaDa che. guNathI gati sahAyaka che. adharmAstikAya-A dravya paNa arUpI che. cauda rAjalokamAM vyApela che. te dravyathI eka che. kSetrathI lovyApI, kALathI anAdianaMta, bhAvathI rasa, rUpa, gaMdha, sparzarahita, guNathI gatipUrvaka sthira thanAra dravyone sthitimAM sthira rahevAmAM sahAyaka che. jayAre jayAre jIva ane pudgala sthira thAya tyAre adharmAstikAyanI sahAya hoya che. AkAzAstikAya-dravyathI eka che, loka-aloka vyApI che. dharma, adharma, pudgala ane jIva mAM rahelAM che te lokAkAza. jayAM teno abhAva che te alokAkAza. lokAkAzanA pradezo asaMkhyAtA che ane alokAkAzanAM pradezo anaMtA che. kALathI te anAdi-anaMta che. bhAvathI rasa, rUpa, gaMdha, sparze rahita che. guNathI bIjAM dravyone avakAza ApavAnA svabhAvavALuM che. pudgalAstikAya-pudgala eTale pUraNa ane galana svabhAvavALAM purAya ane gaLI jAya tevAM dharmavALAM pudgalo. kALa-te navAne jUnuM kare che. vartanA, pariNAma, kriyA ane pAparatva e kALano svabhAva che. vartanA eTale sarva padArthonu pratisamaye potAnAM svabhAvamAM utpAdAdi rUpe hovuM te. rUpa-rUpAMtara; ane sthaLa-sthaLAMtara teno samaya tenuM nAma kALa. pariNAme bALa, yuvAna, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) 14 prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 vRddha vagere bhinnabhinna avasthA-paratva - moTApaNuM - jUnApaNuM - zayopathamika bhAva kSaya ane upazamathI pedA thAya che. karmanA . nAnApaNuM - navApaNuM. samaya - avalikA vagere kALanA vibhAgo che. udayamAM nahi Avela aMzanA upazamathI ane udayamAM Avela aMzanA vyavahAranayathI maLa e dravyarUpa che. kALadravya samayAMtarathI anaMta che, kSayathI pragaTa thAya che. A vizuddhi kodarAonI vizuddhinI jema mizrita zretrathI manuSya kSetravyApI che. kALathI anAdi-anaMta che. bhAvathI varNa hoya che. gaMdha, rasa, sparzathI rahita che. guNathI nAnuM-moTuM, navuM-jUnuM vagere auyika bhAva - udayathI pedA thAya che. udaya eka prakAranI batAvanAra che. kALamAM samayono samudAya nahi hovAthI tene astikAya AtmAnI luSitatA che, je karmanA vipAkanubhavathI utpanna thAya che. na kahevAya.' pAriNAmika bhAva- A bhAva dravyanuM eka pariNAma che, je phakta jIva-lokAkAzamAM jIvo anaMtA che. pratyeka jIvonA pradezo dravyanA astitvathI ja potAnI jAte utpanna thayA kare che, arthAt saMlagnatAthI akhaMDa che ane saMkhyAthI akhaMDa che. pratyeka jIvanA pradezo koI paNa dravyanuM svAbhAvika svarUpa pariNamana ja pariNAmika bhAva asaMkhya che ane te eka ja saMkhyAe che. guruvanA Atmapradezono - kahevAya. samUhano svabhAva saMkoca ane vikAsa pAmavAno hovAthI virATa sAnipAtika bhAva - eka samaye ekathI adhika bhAva varte tene zarIramAM paNa teTalA ja Atmapradeza vyApIne rahe che. nAnA zarIramAM sAnipAtika bhAva kahevAya . paNa saMkocAIne teTalA ja Atmapradeza rahe che. kALathI jIva pudgaladravya-ApaNe ApaNI AjubAju je bhautika jaDa vastuo anAdi-anaMta che. jIvane koI banAvatA nathI temaja koI eno nAza joIe chIe tene pudagala kahe che. te varNa, gaMdha, rasa, sparza ane karI zaktA nathI. jIvanAM janma-maraNano vyavahAra ne te bhavaya saMsthAnavALuM che. dravyathI pUgala dravyo anaMtA che. audayika ane avasthAonA parivartanathI gaNAya che. guNathI jIvo jJAnadarzana upayoga pAriNAmika bhAvavALuM che athavA to utpAda-vyayavALuM che. guNathI svabhAvavALA che. upayoga vinA jIva hoya ja nahi, upayoga eTale ja pUraNa (eTale ke pratisamaya maLavuM) ane galana (vikharavuM) e jJAna-darzananuM skUraNa.. svabhAvavALuM che. tenA cAra prakAra kahyA che: cha dravyamAM jIva ane pudagala e be dravya baddha saMbaMdhathI skaMdha, deza pradeza ane paramANa-pudagala skaMdha be pradezathI pariNAmI che. bAkInAM cAra dravya apariNAmI che. paraMtu svabhAve mAMDIne anaMtA pradezavALA hoya che. tenA eka vibhAgane skaMdha saMlagna svaguNaparyAyamAM pariNAmI to chaye dravya che. cha dravyamAM eka pudgala deza kahevAya che. kevaLI bhagavaMtoe skaMdhamAMthI avibhAjya kahI zakAya dravya mUrtimaMta rUpI che. bAkInA pAMca dravya amUrtimaMta, arUpI che. cha evo aMtima vibhAga joyo tene pradeza kahyo jayAre skaMdhamAMthI dravyamAM pAMca dravya sapradezI che ane eka kaLa dravya apradeza che. dharma . chUTochavAyo ekalo paDI gayo hoya tevA aMtima bhAgane paramANu kahyo. adharma Akaza e traNa dravya eka-eka che. bIjA be dravya ne jIva vAstavika rIte pradeza ane paramANamAM khAsa koI bheda nathI. ane pudagala anaMta che. maLa utpAda - vyaya, vinAzarUpa kamabhAvathI jyAre skaMdha sAthe maLelo na hoya tyAre e aMtima bhAgane anaMta che. cha dravyamAM AkAza e kSetra che. bIjAM kSetrI che, cha dravyamAM paramANu kahyo te apekSAe paramANu apradezI che. paraMtu paramANamAM jIva ane pugala sthAnAMtara ane rUpAtaMra bhAve sakriya che. bAkInA pradeza abhAva nathI ane dareka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka akyi che. cha dravyamAM dharma, adharma, AkAza - 'e traNa dravya nitya che. rasa ane be sparza hoya ja che. varNa Adi phrere tema paramANuno paryAya bAkInAM anitya che. cha dravyamAM dharmAdika pAMca dravya kAraNa che, eka badalAI jAya. AvA paramANu chUTa rahI zake che. A chUTo paramANu jIva dravya aAraNarUpa che. nitya che ane mUDhama che. AvA paramANuonAM milanane DaMdha kahe che. cha dravyamAM jIva kartA che. bIjA pAMca akartA che. cha dravyamAM eka pradezanAM samUhane khastikAya kahevAya che. AkAza sarvagana che, bIjA pAMca mAtra lokavyApI che, mATe tene paudagalika skaMdhanI utpatti paramANu AdinA pArasparika saMyoga asarvagata jANavAM. chae dravya kSIranIranI peThe paraspara avagAhI che, mAtrathI thatI nathI. saMyoga uparAMta snigdhatva (cIkaNApaNa), rUkSatva tathApi pravezarahita che eTale koI paNa dravya anya dravyamAM jAtyAMtara (lUkhApaNuM) e guNa hovA paNa jarUrI che. thaI tarUpapaNe thatuM nathI mATe pravezarahita che. AvA paramANuonA milananA pariNAme banatA skaMdhomAM bhAvathI dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa pratisamaya vivakSita varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMThANanA bhedomAMthI e cAre dravyo pAriNAmika bhAve rahe. pudgalAstikAya dayika ane koI paNa eka navA bhedanuM purAvuM ane pUrva bhedanuM vikharAvuM avazya pAriNAmika bhAvamAM hoya. jIvadravyomAM sabhAvo hoya. che bhAva A hoya che ja ane mATe tene pudagala kahevAya che. Ama A pudagala pramANe che. pathamika, mAyika, mayopazama, audayika, pAriNAmika ane vAstavika paramANurUpa che, paraMtu temAM vikArarUpe saMkhyapradeza, sAMnipAtika bhAva. asaMkhyapradeza ane anaMtApradezI DhaMdho bane che. tethI ja skaMdhone aupathamika bhAva-karmanAM upazamathI pedA thAya che. upazama eka vibhAvadharmavALA ane paramANune tenAM svabhAvadharmavALa kahayAM che. prakAranI Atmazuddhi che. jema kacaro nIce besI javAthI pANImAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMThANa e pudgalanA guNo hovAthI svacchatA Ave tema sattAmAM hovA chatAM karmano udaya thato nathI ane sattAmAM paDI rahe che tene upazama bhAva kahe che. te kadI chUTA nathI paDatA. eka paramANamAM jema 1 varNa, 1 gaMdha, 1 sAyikabhAva-karmanA kSayathI pedA thAya che. kSaya e AtmAnI eka , rasa, 2 sparza che tema pradezI DhaMdhamAM 2 varNa, 2 gaMdha, 2 rasa ane 4 ja evI parama vizuddhi che je sarvathA kacaro kADhI nAkhavAthI eTale ke sparza hoya che. paraMtu jayAre paramANuono samUha thAya jyAre karmano sarvathA kSaya thaI jAya che ane lezamAtra sattAmAM paNa saMkhyAta, asaMkhyAt ke anaMta pradezI hoya to paNa temAM vadhAremAM nathI raheto. vadhAre 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, ATha sparza ane pAMca saMDANa hoya che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana pudagalanA sUkSma skaMdha-saMkhya-asaMkhya ane anaMtA pradezothI paNa pudagalano svabhAva che. bane che. jayAre pugalanA badara skaMdho anaMtA pradezothI ja bane. sthULatA - jADAI, sthULatA, grahaNa - dhAraNa saMkhyAnuM tathA asaMkhyAt pradezothI na bane. taiyAra karavo e paNa pudagalano svabhAva che. A rIte pudagalamAM bheda-saMghAtana thatAM ja rahe che. paNa paramANuM tamasa - aMdhAru pote paNa paugalika che kadI nAza nathI pAmato, tema ja koIpaNa paramANu navIna utpanna thato chAyA - ApaNI chAyA paDe te paNa pudagalano paryAya che. jevuM nathI. anAdikALathI jeTalAM paramANuM che teTalA ja anaMtakALa sudhI zarIra tevI chAyA. jhADanI chAyA zItala svabhAvanI che. raheze. abhavya rAzithI anaMtagaNa adhika ane sidhdhanI rAzine anaMtame ughAta - caMdrano ke ratnano caLakATa e pudgalane lIdhe che. e bhAge kama eTalA paramANuono je aMdha bane che, te ja sakarmaka thaIne pudgalano dharma che. ' AtmAne grahaNa karavA yogya pudagala skaMdha hoya che. evA Ata5 - taDako, sUrya Uge tyAre je prakAza paDe che te paNa 'anaMtapudagala skaMdhonI karmavargaNAthI karma prakRti bane che. pudagalano paryAya che. A pramANe jeTalA yugalo AtmasaMyogI che ne prayogamAM pudgalanuM svarUpa - karma - zarIra, mananA yogo, vacananA yogo, pudagala kahevAya che, AtmAne lAgIne je pudagalo alaga thaI gayA kAyAnA yogo, judI judI jAtane pudgalo jevAM ke zvAsocchavAsa, duHkha hoya te mizraNA' kahevAya che ane je pudagalone AtmA sAthe saMbaMdha vedanA ane sukha vedana, AyuSya, maraNa ItyAdi saMsArI para upakAra thayo nathI te vizraNA pudagala kahevAya che. A traNe prakAranAM pudagala karanAra Uyo che. dukhadezI Adi skaMdho ane paramANuo saMpUrNa lokamAM anaMtAnaMta che. karma - jJAnAvaraNIya Adi ATha karmothI baneluM kArmaNa zarIra tethI pudgalanA bheda paNa anaMtAnaMta thAya che. pugala skaMdhonuM baneluM che. tenI 157 prakRti kahI che te paNa badhI ajIva tattvanAM saMkSepamAM 14 bheda kahyA che ane vistAre 560 paugalika che. bheda kahyA che. temAM arUpI jIvanamAM 30 bheda che ane rUpI ajIva zarIra - kArmaNa uparAMta audArika, vaikiya, AhAraka ane tejasa tatvanAM pa30 bheda che. - e sarva zarIro paNa pudagalanAM banelA che. zarIrane banAvavuM ne pudagalanA mukhyatve pAMca guNa kahyA che. varNa, gaMdha, rasa, saMDANa pugalanuM kArya che. ane sparza . mana - manovargaNA paudgalika che. manuSyanuM mana AkArone dhAraNa varNa - mukhyatve pAMca varNa - kALo, lIlo, rAto, pILo ane kare che. A manane pugala skaMdhathI ja baneluM jANavuM. dhoLo. eka eka varNamAM 2 gaMdha, 5 rasa, 5 saMDANa ane 8 sparza kula vApha - vANI, uccAra, manuSya bIjane bolIne je saMbhaLAve che 20 4 5 = 100 bheda thayA, te vastuta: padgalika che. vacana paNa paugalika che tethI chadmasthane gaMdha-sugaMdha ane durgadha e be gaMdhamAM darekamAM 5 varNa, 5 rasa, ane vaLIne baMnene kramika che. 5 saMhANa ane 8 sparza maLIne 23 42 = 46 bheda thAya. viceSTitA - zarIrathI thatA judA judA vyApAro, kAyika yoga, koI rasa - tIkho, kaDavo, tUro, khATo ane mITho. e pAMca rasamAMnA vastu levI. phekvI, saMkocavI e sarva vyApAro kAyayogathI thAya che. e darekamAM 5 varNa 2 gaMdha, 5 saMDANa ane 8 sparza kula 20 x 5 = 100 paugalika che. pudagalanuM te kArya che. bheda thayA. ucchavAsa - zvAsocchavAsa, prANa levo ne mUkavo - dasa saMhANa - parimaMDaLa (cuDalI jevuM), vaTTa (goLa lADu jevuM), trasa prANamAMno A eka prANa paNa paugalika che. te pulanuM kArya che. (trikoNa), corasa (cokhUNa) ane Ayata (naLAkAra lAMbuM) e pAMcamAM du:kha - kaDavA, kharAba anubhavane duHkha kahevAya. te paNa 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa ane 8 sparza e maLIne 20 x 5 = 100 karmajanya hovAthI paugalika che. bheda thayA. sAro sukhada anubhava thAya te paNa paugalika che, kAraNa sparza - karakaro, suMvALo, bhAre, haLavo, zIta, uSA, copaDayo, te paNa puSyajanya hovAthI pudgalanuM kArya che. lUkho. e AThamAMnA ekeka sparzanAM 5 varNa, 2 gaMdha, pa rasa, 5 jIvita - AyuSa - jIvana e paNa AyuSya karma para AdhAra " sANa (dareka sparzamAM te sparza tathA teno pratipakSI sparza - ema rAkhe che. karmo pudgala hovAthI jIvana paNa paugalika che. babbe sparza na gaNavA - karakaro ne suMvALo; bhAre ne haLavo - ema mRtyu - AyuSya karma pUruM thatAM prANI maraNa pAmI bhavAMtaramAM pratipakSa che tethI) - 23 48 = 184 bheda thayA. jAya che te paNa pugalano ja svabhAva che. zastra- hathiyArathI maraNa Ama badhA maLI pa30 bheda thayA. pudagalanA A pAMca mukhya thAya - agnithI maraNa thAya, jherathI maraNa thAya e sarva paugalika che. paryAya uparAMta baMdha, zabda, sUkSmata, sthULatA, namasa, chAyA, ughota ne upagraha - upagraha eTale upakAra, upakAra, pAriNAmika svabhAva Atapa - A badhA paNa pudagalamAM paryAyo che. ne upagraha e traNe zabdo eka ja artha vyakta kare che. baMdha - AtmA ane karmo judAM che, chatAM kSIranIranI jema karyo pudagalano upakAra eTale pugalanuM kArya. eka rIte pudagala koI AtmAne maLI jAya, eka thaI jAya, mahAmuzkelIe judaM paDe ne upakAra karatuM nathI, paNa evuM kArya karI pariNAma nipajAvavuM te teno pudagalano svabhAva che. karmo paulika che. zabda - kAne je sAMbhaLavAmAM Ave che te zabda paNa pugala che. saMsArI - saMsAramAM vartatA jIvanAM pagalo. zabda bolelo ke sAMbhaLelo - e paNa pudgala che. sacita, acina , skaMdha - saMsAramAM vartatA jIvanAM pudagalo maLIne manuSyane aDI ane mizra evA traNa vibhAgo zabdanA thAya che. je zake, upADI zake, pheravI zake evo skaMdha (paugalika thAya che. upara sUkSmatA - sUkSmapaNuM - jAte atyaMta nAnA - sUkSma hovuM e jaNAvela sarva ke koI koI kArya karavA e pudgalano svabhAva che. be Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya che. eka bhAvali prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 aNuono tyANaka thAya. traNa aNuono eka trayANaka thAya evA pariNAmonI vyavahAranayavALAne jarUra nahi. aneka trayANakanAM eka pudagala skaMdha thAya. A skaMdhanuM AvA prakAranuM jema paigamanayavALAne AMtarika guNo vinA bAhya guNanA aMza mAtranI tathA saMgrahanayavALane vastunI jarUra che tema vyavahAranayavALAne pudgalanuM kArya - zarIra, vANI, mana, ni:kAsa ane ucchavAsa e kriyA tathA AcAranI jarUra che. pudagalonuM upakArArtha che. tathA sukha-du:kha, jIvana ane maraNa e vyavahAranayavALo vizrasA, mitratA ane prayogasA e traNa paNa pudgalono upakAra che. prakAranA pudagalono je vyavahAra daSTigocara thato hoya tene audArika Adi badhAM zarIra paugalika eTale pudagalanAM ja pudagalAstikAya kahe che. banelAM che, joke kArmaNazarIra, atIndraya che topaNa te bIjAM . sUtranaya - je mukhyatayA vartamAnakALanA dravyano ja audArikadi mUrta dravyanAM saMbaMdhathI sukhadu:khadAdi vipAka Ape che; jema svIkAra kare che te ju eTale saraLa, sUtra eTale sUcana athavA pANInA saMbaMdhathI dhAnya. be prakAranI bhASAmAMthI bhAvabhASA e citvana arthAt saraLa ciMtana e nayanavALAno saraLa vicAra rahe che. vIryaMtarAya, matijJAnAvaraNa ane zrutajJAnAvaraNanA saMyopazamathI tathA A nayavALo eka bhAva nikSepane ja mAne. aMgopAMga nAmakarmanA udayathI prApta thatI eka viziSTa zakti che. te A nayavALo je pudagala vartamAnakALamAM pUraNa-galanarUpI pudagala sApekSa hovAthI paudralika che. ane evA zaktivALA AtmA svabhAvamAM varse tene ja pudagalAstikAya kahe. dvArA prerita thaIne vacanarUpamAM pariNita thatA bhASAvargaNAnA skaMdha 5. zabdanaya - paryAyabheda hovA chatAM paNa kALaliMga vAcaka dravyabhASA che. te paNa pudgala che. | zabdone ekarUpe mAnavA mAnavA te zabdanaya. labdhi tathA upayogarUpa bhAvamana pudagalAvalaMbita hovAthI zabdanayavALo, liMga zabdamAM bheda mAnato nathI. sAmAnyane nahi ? paugalika che. jJAnAvaraNIya tathA vIrmItazayanA thopazamathI ane paNa vizeSa grahaNa kare. vartamAnakALane mAne, phakta bhAva nipAne mAne, aMgopAMganA karmanA manovargaNAnA je skaMdho, guNadoSa, vivecana, smaraNa te pudgalanI pUraNa-galana rUpI je kriyA che tene pudgalAstikAya kahe. Adi kAryamAM abhimukha AtmAnA anugrAhaka che. arthAt enA ' 6. samabhirUDha naya - samyapha prakArathI yathArUDha arthane te ja prakAre sAmarthyanA uttejaka thAya che, te dravyamAna che ane AtmA dvArA udaramAMthI bhinna vAraya mAnavuM te samabhirUDha naya, zabdanA artha pramANe guNa hoya bahAra kADhavAmAM AvatAM nizvAsa-vAyu-prANa ane udaranI aMdara jato to mAne. samabhirUDhanayavALo liMga zabdamAM bheda mAne che; sAmAnyane ucchavAsa-vAyu-apAna e baMne paugalika che. e jIvanaprada hovAthI nahi mAne, paNa vizeSane mAne, vartamAnakALanI ja vAtane mAne ane AtmAne anugrahakArI che. | cAramAMthI eka bhAvanikSepAne ja mAne che te pugalanA guNo - bhASA, mana, prANa ane apAna e badhAno vyAghAta ane hAni-vRddhi, utpAda-vyaya, dhRvatA ene pudgalAstikAya he. abhibhAva dekhAya che, tethI zarIranI mAphaka badhA paugalika ja che. 7. evaMbhUtanaya - bhUta zabda tulya arthano vAcaka che eTalA sukha-duHkha Adi zAtA vedanIya tathA azAtA vedanIya karmarUpa, aMtaraMga mATe je zabda vidyamAna arthano vAcaka ane arthayiAkArImAM barAbara kAraNa ane kSetrAdi bAhya kAraNathI utpanna thAya che. A badhA paryAyo rAkhe che tene evabhUtanaya kahe che. vastunuM jevuM nAma, tevuM che tenuM kAma pudagala dvArA utpanna thAya che. ane pariNAmanI dhArA paNa tevI ja e pramANe traNe bAbata saMpUrNa apArthapudagalaparAvarta - jIva pudagalone grahaNa karI zarIra, mana, hoya tene ja mAne. bhASA ane zvAsocchavAsa rUpe pariNamAve che. jayAre koI eka jIva pudagalonAM dravya, kSetra, kALa, bhAva - tenAM dravya-guNa paryAya jagatamAMnA samagra pudgala paramANuone AdAraka zarIra sivAya bIjA vagerenAM jJAyakano temAM upayoga hoya te vakhate pagalAstikAya kahe zarIrarUpe tathA bhASA, mana ane dhAsozvAsa rUpe pariNAvI mUkI de che. ane temAM jeTalo kALa lAge te pudagalaparAvarta kahevAya che. ethI thoDo pudgalanAM bheda A rIte paNa joI zakAya che. (1) tra-sthAvara ocho kALa hoya tene apArthapudagalaparAvarta kahevAya che. (2) bAdara-sUma (3) pratyeka-sAdhAraNa (4) paryApta-aparyApta (5) ' pagalAstikAyane have nayanI draSTie joIe- 1 naigamanayavALo sthira-asthira- (6) saceta-aceta. - vaigamanayavALo sAmAnya mAne eTale koI paNa vastumAM tenA nAma trasa ne sthAvara - e mULadharma pudgalano che. gatipUrvaka sthiti pramANe aMza mAtra guNa hoya to paNa tene pUrNa vastu mAne; ane koI ane sthitipUrvaka gati AtmAnuM trasa ane sthAvarapaNuM paNa pugalanA paNa vastumAM tenA nAma pramANe pUrNa guNa hoya to paNa tene mAne. nimitte ja che. nagamanayavALo traNe kALanA kAryane satya mAne. cAre nikSepAne mAne. bAdara ne sUkSma - pudagalanA bAdaza skaMdhamAM anaMta pradeza skaMdha tevI rIte nagamanayavALo pudagalanAM skaMdhanA eka guNanI mukhyatAne hoya che, jayAre sUkSma dha saMkhyAta, asaMkhyA ane anaMta pradezI grahaNa karI varNa, gaMdha, rasa, sparzanA eka guNane pudagala mAne che. hoI zake che, - 2 saMgrahanaya : saMgrahanayavALo sAmAnyane mAne che. paNa pratyeka-sAdhAraNa - pudagalanAM aMtima paramANane pudgala pratyeka vizeSane batAvato nathI. e nayavALo traNa kALanI vAta mAne ane kahe che. pudgala sAdhAraNa eTale paramANuono samUha. nikSepa cAre mAne. eka nAma levAthI te nAmane sarvaguNa sarvaparyAya paryA-aparyApta - pudagala dravya jayAre pUrNarUpe na hoya to teno ane sarva parivAra sAthe grahaNa kare. saMgrahanayavALo dareka yugalanA dharma na bajAve tene aparyApta kahevAya. paryAyane eka pudgala nAmathI bolAve. pudgala dravya jayAre pUrNarUpe hoya ne teno dharma bajAve tene 3. vyavahAranaya - A nayavALo vastunA bAhya svarUpanA guNone paryApta kahe che. dhAraNata : A badhAM guNo AtmAnA gaNAya che, paraMtu te vastu mAne. pratyakSa dekhAya teTalA guNone mAne paNa aMdaranAM AtmAne jo pudagalano saMyoga hoya to ja A guNo Ave che. ane hAni thA paudagali Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA karIne avivuM. tethI jevI pratye karIe chIe : tA. 16-7-1990 prabuddha jIvana 17 pudgalAstikAyanI tAttvika vicAraNA karyA pachI ApaNe samajI saMbaMdhanA be bhede nirdoSa saMbaMdha karIne te ja pudgala dvArA mokSa prApta zakIe ke pulane jaDa kahIne nakAravAnI cIja nathI. A vizvamAM jIva thaI zake, 5galane upakaraNa banAvIe to upakArIka, tene adhikaraNa tathA pudagalanuM eka svataMtra vizva che kAraNake baMne anaMtA che. jayAre banAvIe to nukazAna. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya eka vizva ne eka upakaraNa eTale odho, mupatti, Agama, mUrti ItyAdi dharma ja dravya che. te svataMtra vizva na bane. karavAnAM sAdhano che te badhAM pudgala hovA chatAM ApaNane upakArI che. pudagala anaMta paryAya bhede che. tene kevaLI paNa potAnA AyuSya karaNa eTale zarIra. je saMyama-niyama mATe upayogI che. zarIra daramyAna saMpUrNa varNavI na zake, e ja pugalane sAdhana banAvIne pudagalAstikAya hovA chatAM uttama sAdhana che. ApaNe sAdhya kevI rIte prApta karI zakIe e ja jANavuM ghaNuM mahatvanuM aMta:karaNathI dhyAna, tapa, samAdhi Adi sAdhanA karavAthI che . pudagalane jANavuM te doSa nathI, paNa tene tANavuM ke temAM taNAvuM aMtaHkaraNane zuddha karavAnuM che. adhikaraNathI zarIra bhogI bane che. ne doSa che. bhogano tyAga karavAthI A pudgalarUpI zarIra yoga banI jAya che. jIva ane pugala jayAM bhegAM thayAM che te ekotrI che. tyAM bhoga zarIra banAvyuM to anaMtA zarIro maLaze. ghaNA prako UbhA thAya che. pudgalamAM je nathI te ja ApaNe mAgyuM. yoga zarIra banAvyuM to anaMtA zarIro TaLaze. tethIja Akho saMsAra che, AmAMthI ja anaMtAnubaMdhI kaSAya UbhA thayA yogInA zarIranA ekaeka aMgane kamalanI upamA ApI che tethI che, avirati thaI che. ApaNI pAMce pAMca zakti ( jJAna, darzana, cAritra, te pUjavAlAyaka che. te kayAre bane ? tapa ne vIrya) pudagalanA eka bhAgamAM ThAlavI daIe chIe te ja (1) jayAre zarIrano sadupayoga ApaNe guNavAna ane daridranI mithyAtva mohanIya che. pudgalanA guNa che ke bIjAnA baMdhanamAM AvavuM, tethI jevI (2) pudagala athavA padArthano sadupayoga bIjA abhAvavALAne draSTi ApaNe pugala pratye karIe chIe tevuM te ApaNane coMTe che, na ApIe. ane karmabaMdha thAya che. je anaMtA saMsAra karAve che. pudgalathI ja (3) manano sadupayoga mokSanI IcchA karIe tyAre thAya. gabharAvAnuM nathI paNa tenA pratyenA daSTipAtathI gabharAvAnuM che. karma pudgalano svabhAva che. pudagala sImita thAya to karma sImita thAya. (paM.zrI panAlAlabhAI gAMdhInAM pravacanone AdhAre) pudgala anAdi anaMtathI nimitta temetika che. sadoSane nirdoSa logassa (pRSTha 2 thI cAlu). logassa sUtranA ullekho ane tenA upara thayelAM keTalAMka jinevAra bhagavAnane bhAvapUrvaka namaskAra karavAmAM Ave to te vivecano uparathI paNa A sUtranuM mahattva samajAze. nIcenI kRtiomAM namaskAra jIvane saMsArasAgaramAM DUbatA bacAve che. temane zraddhApUrvaka logassa upara arthaprakAza jovA maLe che : karelA vaMdanathI azubha karmano kSaya thAya che ane AtmA vizuddha bane (1) mahAnizItha sUtra tathA (2) zrI uttarAdhyayana sUtra (zrI che. jinezvara bhagavAnanI stutithI bodhi (samyagradarzana)no lAbha thAya che, sudharmasvAmI gaNadhara), (3) causaraNa paInaya (zrIsthavira), (4) bodhinI vizuddhi thAya che, bhavobhava te bodhivizuddhino lAbha karAve che Avazyaka niryukti (zrI bhadrabAhusvAmI), (5) naMdisUtra (zrI devavAcaka, ane sAvagha yogathI viramavA mATe preraka baLa banI rahe che. (6) anuyoga dvAra (zrutasthavira), (7) Avazyaka cUrNa (zrI jinadAsa uttarAdhyayana sUtranA ogaNatrIsamAM adhyayanamAM gautamasvAmIe gaNi mahAra), (8) Avazyaka bhASya (zrI ciraMtanAcArya), (9) bhagavAna mahAvIrane pUchayuM ke vIsasthAmAM te ! nIve viM pAya? Avazyaka TIkA tathA (10) lalitavistArA (zrI haribhadrasUri) (11) ke 'he bhagavAna ! caturvizatistavana covIsa tIrthaMkaronI stutithI jIvane caityavaMdana mahAbhA (zrI zatisUri), (12) yogazAstra vivaraNa (zrI zo lAbha thAya che? bhagavAne kahyuM 13vasatthagoi vaMzavihiM hemacaMdrAcArya) (13) devavaMdana tathA (14) vaMdAvRtti bhAga (zrI nAyaDU catuviMzatistavathI jIvane darzana vizuddhino lAbha thAya che. devendrasUri), (15) AcAra dinakara (zrI vardhamAna sUri) (16) 'causaraNa paraNayamAM paNa kahyuM che : dharmasaMgraha. (zrI mAnavijaya upAdhyAya) daMsaNayAravisohI cauvIsAyatthaeNa kiccai ya / logassa sUtranA ane enA uparanA vivecananA judI judI veda nivariMf In bhASAmAM anuvAdo thayA che. ane logassa sUtra vize gujarAtImAM (jinavarendranA ati addabhuta guNakIrtana rUpa caturvizatistavathI svataMtra graMtho paNa pragaTa thayA che. darzanAcAranI vizuddhi thAya che.) - jinezvara bhagavAnanAM nAmonuM raTaNa ke smaraNa paNa bhavya jIvone Ama darzana vizuddhi arthAt saman darzananI zuddhi mATe covIsa upakAraka thAya che. tIrthaMkara paramAtmAonA nAmastavanathI temanA guNonuM tIrthakaronI stuti Avazyaka che. logassa sUtranA paThana- smaraNa dvArA smaraNa thAya che ane jIvone potAnA AtmAmAM paNa rahelA tevA covIsa tIrthaMkaronI stuti sArI rIte thAya che. eTale ja logassa sUtra prakAranA guNone vikasAvavAnI preraNA thAya che. nAmastava dvArA samyakatvanI vizuddhi mATe eka prabaLa sAdhana gaNAyuM che. kIrtana-vaMdanathI jIvane parama AnaMdollAsano anubhava thAya che. jema Avazyaka sUtramAM logassano samAveza karavAmAM Avyo che. te potAnA priyajanane nAma daIne bolAvatI vakhate, phakta e nAmanA uparathI paNa logassa e sUtra che te phalita thAya che. '' uccAraNa vakhate paNa bahu AnaMda anubhavAya che, tema arihaMta sUtramAM ochAmAM ochA zabdomAM, punakti ke saMdigdhatAnA doSa paramAtmAnA nAmanA uccAraNa vakhate anahada AnaMda anubhavAya, ' vinA, saMkopamAM viSayanA sAratattvanuM nirUpaNa karavAmAM Ave che. sUtra svAbhAvika che. kaMThastha karI zakAya evuM hovuM joIe. te padyamAM paNa hoya ane bhagavAnanAM nAmonuM raTaNa ke aA nA gaNonuM tIrthakaronI stuti A kAra thAya che. eTale ja logassa sUtra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 gaghamAM paNa hoya, paraMtu te vyAkaraNazuddha hovuM joIe. tathA tenuM cothuM caraNa sarpanI gatinI jema Dola DolatAM gAvuM joIe. arthavivaraNa karI zakAya evuM na hovuM joIe. logassanI gAthAonuM A rIte uccAraNa karavAthI eka viziSTa logassa e draSTie eka uttama sUtra che. logassa sUtra madhura prakArano AhalAda anubhavAya che. eTalA mATe gAthA chaMda pavitra paghamAM che e enI viziSTatA che. manAyo che ane prAcIna dArzanika sAhityamAM te savizeSa prayojAyo che. ceIma vaMdana bhAsa (caitya vaMdana bhASa)mAM devendrasUrie nIce devavaMdana bhASyamAM darzAvyuM che te pramANe nAmastavamAM - logassa pramANe pAMca daMDaka sUtro batAvyo che : sUtramAM sAta gAthA (chaMdazAstranI draSTie prathama loka ane pachI cha (1) sa tyaya (zakastava) gAthA) che, jemAM kula ra8 5da che. ane tenI saMpadA (arthanuM (2) ceInthaya (caityastava). vizrAmasthAna) paNa 28 che. logassasUtramAM akSaro 256 che. te nIce (3) nAmanvaya (nAmastava). pramANe che. (4) sUyatyaya (zrutastava) prathama loka- 3ra akSara, bIjI gAthA akSara-39, trIjI (5) siddhaWya ( sissava). gAthA-36, cothI gAthA-35, pAMcamI gAthA-41, chaThThI gAthA-36, daMDakanA prakAranA A pAMca sUtromAM namutyu e zakastava sAtamI gAghA-37 kula akSara-256. tarIke oLakhAya che. 'arihaMta ceIANuM sUtra caityastava tarIke, logassa sUtra jainonA vartamAna cAreya phirakAne (zvetAmbara "logassa sUtra nAmastava tarIke, ' pukakharavadivaThuM zratasnara tarIke ane mUrtipUjaka, sthAnakavAsI, terApaMthI ane digambarane) mAnya che ane te 'siddhANaM buddharNa siddhastava tarIke oLakhAya che. Ama "logassa dareka ene eka parama pavitra sUtra tarIke svIkAre che. sUtra e nAmastava tarIke jANItuM che. temAM 24 tIrthaMkaronI stuti zvetAmbara paraMparAnA traNe phirakamAM A sUtramAM koI pAThabheda emanA nAmollekha sAthe karavAmAM AvI che. nathI. digambara paraMparAmAM arthanI draSTie koI bheda nathI, paNa svara logassa sUtranI bhASA ardhamAgadhI athavA ArSa prAkRta che. vyaMjananI draSTie keTaloka phera che. keTalAMka udAharaNa juo :emAM eka paNa dezya zabda nathI e noMdhavuM joIe. logassamAM zvetAmbara pATha digaMbara pATha vittinAM ne badale vitai jevo prayoga thayo che; sIruM ane logassa ujajo agare layassajajoyayare singa e be nAmo bIjI vibhaktimAM prayojAyAM hovA chatAM temAM dhammatithayare jaNe dharma tirthaMkare jiNe vaMde vibhaktino pratyaya lAgyo nathI; vaMdeNu ane maphatte; e be kinnaImsa kittise sAtamI vibhakti bahuvacananA rUpo paMcamInA arthamAM vaparAyA che; pi kevalI zeva kevalaNo 'manenA arthamAM '' ane ' e be rUpo vikalpa vaparAya che; tathA puSkRdaMta paphayaMta vandra dhAtu uparathI vaM (AtmAnapada) tathA vaMdana (paramaipada) e be je e logassa uttamAM ede logottamA jiNA rUpo vikalpe vaparAya che. A badhI lAkSaNikatAo logassanI bhASAnI jaina dharmanA siddhAMta pramANe karmakSaya vinA mukti nathI ane ArpatA, prAcInatA darzAve che. karmakSaya mATe bAhya ane AtyaMtara ta5 uttama sAdhana che. prAyazcita, logassa sUtra sAta gAthAmAM lakhAyeluM che. enI pahelI gAthA vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAusagga (vyatsarga) ema cha siloga (loka) nAmanA akSarameLa chaMdamAM che. ane tyArapachInI cha AtyaMtara tapanA prakAro che. ane temAM dhyAna tathA kAusagga caDiyAtA gAthA gAhA (gAthA-saMskRtamAM AryA chaMda) nAmanA mAtrAmeLa chaMdamAM che. prakAro che. AthI ja gRhastho ane sAdhuo mATenI ghaNI badhI dhArmika siloga (loka) chaMda prAkRta bhASAmAM prAcIna samayathI vaparAto Avyo vidhiomAM kAusagna karavAnuM vidhAna che. sAmAyika, pratikamaNa, che. jaina Agama graMthomAM te ghaNe sthaLe vaparAyelo jovA maLaze. cAra caityavaMdana, devavaMdana, pauSadha, upadhAna tathA anya viziSTa tapazcaryAo, caraNanA A chaMdanA prathama traNa caraNa ATha ATha akSaranAM che ane paDilehana, yogovAhana vageremAM kAusagna karavAnuM vidhAna che. AmAM chelluM caraNa ATha athavA nava akSaranuM hoya che. ATha akSaranA cAra mukhyatve logassano kAusagna karAya che. caraNavALo chaMda anurupa jAtino gaNAya che. ane temAM laghugurunA kAusagga navakAramaMtrano athavA logassano hoya che. navakAramaMtra sthAnanI draSTie 256 jeTalA bheda batAvavAmAM Ave che. gAhA chaMdanA karatAM logassanA kAusagnano Adeza vizeSapaNe jovA maLe che. ( jayAM. keTalAka peTA prakAro che. logassanI bIjIthI sAtamI sudhInI gAthA logassa na AvaDato hoya tyAM eka logassane badale cAra navakArano anukrame (1) haMsI, (2) lamI, (3) mAdhavI, (4) jAhanavI, (5) kAusagna karAya che.) kAusagga mATe namutthaNa, jyavIyarAya vagere lakSmI ane (6) vidyuta nAmanA gAhA chaMdamAM racAyelI che. A uparathI sUtrone badale logassa sUtrano kAusagna karavAnuM vidhAna che, kAraNa ke joI zakAyo ke lakSmI- gAhA chaMda logassamAM be vAra prayojAyo che. logassamAM covIsa tIrthaMkaranI nAmastavanA che ane logassa sAthe bAkInA chaMdo eka eka vAra prayojAyA che. Ama sAta gAthAnA A yogaprakriyA paNa joDAyelI che. ' nAnakaDA sUtramAM cha judA judA chaMda prayojAyA che e enI mahattA navakAramaMtranA kAusagnamAM paMcaparameSThine namaskAra che. darzAve che. kausagganI sAthe dayAna joDAyeluM che. navakAramaMtramAM arihaMta, siddha gAthA chaMdanA uccAraNamAM paNa keTalIka sahetuka lAkSaNikatAo vagere pado che, vyakti-vizeSa nathI. dhyAnamAM 5da karatAM vyakti vizeSanuM darzAvavAmAM Ave che. piMgaLazAstrIonA maMtavya pramANe ( prAkRta dhyAna saraLatAthI thAya che. arihaMta zabdathI citta arihaMtanA svarUpamAM piMgaLasUtra-56) gAthA chaMdanuM paheluM caraNa haMsanI jema dhImethI bolavuM. jeTaluM kendrita thAya che tenA karatAM RSabhadevanuM, pArvanAthanuM, joIe; bIjuM caraNa siMhanI garjanAnI jema ucca svare bolavuM joI mahAvIrasvAmInuM nAma smaraNa karatAM temAM citta vadhu saraLatAthI ekAgra e; trIjuM caraNa hAthInI cAlanI jema lAlityathI bolavuM joIe ane thaI zake che. eTale sAlaMbana dhyAna mATe logassanA covIsa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-1990 tIrthaMkaronAM nAma vadhu anukULa rahe che. citta temAM parovAI zake che.' ane ekAgra banI zake che. AraMbha karanArAo mATe te saraLa thaI paDe che. AthI navakAramaMtra karatAM logassanA kAusagga upara vadhu bhAra mUkavAmAM Avyo che. Ama chatAM, logassa dvArA covIsa tIrthaMkara uparAMta paMcaparameSThinuM dhyAna paNa thaI zake che. logassanI pahelI gAthA e mATe mahattvanI che. emAM tIrtha mATe pAMca mahatvanA zabdo prayojAyA che. 'logassa ujjoagare' zabdo dvArA lokanA agrabhAge birAjamAna ane 'loka' upara prakAza relAvanAra evA siddha bhagavaMtonuM dhyAna thaI zake che. 'dhamma nityayare zabdamAM dharmatIrtha pravartAvanAra samavasaraNamAM birAjamAna arihaMta paramAtmAnuM dhyAna thaI zake che. "jine' ane 'arihaMte' zabda dvArA tIrthaMkara bhagavAnanA vividha guNonuM dhyAna thaI zake che. 'dhamma nitzayare zabda dvArA gaNadharone dIkSA ane tripadI ApanAra evA anukrame AcArya ane upAdhyAyanA padonuM paNa smaraNa thaI zake che. kevalI' zabda dvArA sAdhunA padanuM smaraNa thaI zake che. prabuddha jIvana logassanI pahelI gAthAnA A zabdone bIjI eka rIte ghaTAvavAmAM Ave che. A gAthAmAM paMca parameSThinuM svarUpa gUMthI levAmAM AvyuM che. kAraNa ke tIrthaMkara paramAtmAnA jIvanamAM pAMce parameSThinAM pada sunihita hoya che. (1) teo jayAre samavasaraNamAM birAjamAna thaI dharmatIrtha pravartAve che tyAre 'arihaMta' svarUpe hoya che. (2) teo nirvANa pAme che tyAra pachI siddha svarUpe hoya che. (3) teo jayAre gaNadharone dIkSA Ape che tyAre AcArya'nA pade hoya che. 19 'pAyasamA usAsA' eTale ke jeTalAM pada eTalA zvAsocchavAsa e pramANe logassano kAusagga 'caMsu nimmalayarA' pada sudhI karavAno kyo che. koIne prazna thAya ke Ama apUrNa logassano kAusagga karavAnuM kema vidhAna haze ? paraMtu A kAusaggamAM sUtranA saMpUrNa uccAraNa karatAM sUtranAM pado sAthe zarIramAM cAlatI zvAsocchavAsanI kriyA mahattvanI che. eTale 'caMdesu nimmalayarA' sudhInAM paccIsa pada pramANe eka logassanA kAusaggamAM paccIsa vAra zvosocchavAsanI prakriyA karavAnI hoya che, kAraNa ke logassano A prakArano kAusagga yogaprakriyA sAthe joDAyelo che. ethI zvAsocchavAsanI gati niyamabaddha bane che. citta kAusaggamAM vadhu kendrita bane che. logassanA zabdo ane varNo prANavAyu sAthe ekarUpa thaI jAya che. evI rIte vyavasthita, paddhatisara, utAvaLa vinA pUrI svasthatAthI kAusagga karanAra ArAdhaka pado sAthe eka prakArano laya anubhave che. maMtrazAstramAM ene 'layayoga' kahevAmAM Ave che. layayoga sahitanA dhyAnavALo kAusagga karmakSaya vageremAM vizeSa phaLa ApanAro che ema zAstrakAro kahe che. have prazna e thAya che ke 'pAyasamA sAsA' arthAt zvAsocchavAsa pramANa kAusagga ' caMdesu nimmalayarA' sudhI zA mATe ? 'siddhA siddhi mama disaMtu' e chellA pada sudhI na karI zakAya ? 25 padane badale 28 pada sudhIno saMpUrNa logassano evo kAusagga na karI zakAya ? A praznano javAba e che ke A yogaprakriyAnI sUkSma bAbata che ane yogavidyAmAM pravINa, labdhi siddhinA jANakAra ane maMtrazAstranA marmajJa evA gaNadhara bhagavaMtoe ane te samayanA pUrvAcAryoe potAnI sUkSma yogAnubhUtine AdhAre A padasaMkhyA nakkI karI haze. ApaNane je prazna thAya che teno vicAra teoe avazya karyo ja haze. (5) teo jyAre gRhastha jIvanano tyAga karI svayaMdIkSita thAya che tyAre sAdhunA pade hoya che. Ama, logassa sUtranA kAusaggamAM tIrthaMkaronA jIvananA prasaMgo dvArA paMca parameSThinuM dhyAna paNa dharI zakAya che. logassanI pahelI gAthAmAM tIrthaMkaro mATe prayojAyelA zabdone bhinna bhinna rIte ghaTAvavAmAM Ave che. arihaMta paramAtmAnA bAra guNa che. temAM aSTa prAtihAryanA ATha guNa te devakRta hoya che. bAkInA cAra guNa te hemacaMdrAcArye yogazAstramAM samajAvyuM che te pramANe cAra atizaya che: (1) jJAnAtizaya (2) vacanAtizaya (3) pUjAtizaya ane (4) apAyApagamAtizaya A cAra AtmabhUta lakSaNo logassanI gAthAnA zabdomAM nIce pramANe joI zakAya che : (1) logassa ujjoagara - kevaLajJAna prApta karIne jeo lokanA saMpUrNa svarUpane prakAzanArA che.- jJAnAtizaya (2) dhammatitzayara - dharmatIrtha pravartAvanAra samavasaraNamAM sarvabhASAmAM pariName evI vANI dvArA dezanA ApanAra-vacanAtizaya. (3) jina (tathA arihaMta)- cAra ghAtI karmono nAza karanAra- apAyApagamAtizaya (4) arihaMta pUjAtizaya (4) teo jayAre gaNadharone 'tripadI' Ape che tyAre 'upAdhyAya zvAsocchavAsavALo kAusagga cakromAM anukrame dhyAnane kendrita karatAM nA pade hoya che. karatAM 'vaMdesu nimmalayarA' pada vakhate sahastrAra cakrane sparza thaI jAya che mATe tyAMja aTakI javAnuM haze evuM paNa eka anumAna thAya che. covIsa tIrthaMkaranA covIsa zvAsocchavAsa ane caturvidha saMghasvarUpa tIrthaMkarane mATe pUrNAhutirUpa kaLazano eka zvAsocchavAsa e rIte 25 zvAsocchavAsa evuM paNa anumAna karAya che. keTalAka kAusagga sAgaravara gaMbhIrA sudhI 27 zvAsocchavAsa pramANa karavAnuM vidhAna che. temAM caMdesa nimmalayA - e caMdra nADI mATe che, AIeMsu ahamaM payAsarA - e Aditya eTale ke sUrya nADI mATe che ane sAgaravara-gaMbhIrA e suSumyA nADInA udaghATana mATe che evuM paNa anumAna karAya che. alabatta anumAno che. kAusagganI anubhUti ghaNI sUkSma, gahana ane rahasyamaya che. eno saMpUrNa pAra pAmI zakavAnuM duSkara che. A logassano kAusagga zvAsocchavAsa pramANe je karavAno hoya che temAM sAthe dhyAna paNa saMkaLAyeluM hoya che. paraMtu je pUrNa logassano kAusagga karavAno hoya che temAM maMtrajApa hoya che, nAma- stavanA hoya che. nAma-stavanAnuM mahattva paNa ochuM nathI. eTalA mATe logassanA kAusagga pachI tarata haMmezAM pragaTa logassa bolavAno hoya che ane te saMpUrNa logassa ja hoya che. (1 kAusaggamAM kyAreka saMpUrNa logassa bolavAno hoya che. ane kyAreka 'caMdesu nimmalayA' sudhI bolavAno hoya che. (keTalIka kriyAmAM sAgaravara gaMbhIrA sudhI bolavAno hoya che) ' caMsu nimmalayA' sudhI bolavAnA leAgassamAM yogaprakriyA joDAyelI che. e logassanAM padonuM uccAraNa zvAsozvAsa sAthe joDAyeluM hovuM joIe. pUrvAcAryoe'logassano logassanA kAusagganA viSayamAM jema prayojana moTuM tema moTo hoya che. du:svapna tathA du:khakSaya ke karmakSaya mATe pratikramaNamAM karAto kAusagga cAra logassano hoya che. cAturmAsika ke sAMvatsarika pratikramaNamAM 12, 20 ane 40 kAusagga hoya che. (phirakAbhede A saMkhyAmAM thoDo phera hoya kAusagga rojeroja pAkSika, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prabuddha jIvana tA. 16-7-1990 che) upadhAna tapa karanArA ArAdhakoe e tapa daramiyAna roja 100 AvyAM che. tenI sAthe bahumAna sUcaka zabdo jevA ke siri (zrI, nAha logassano kAusagna karavAno hoya che. navapadanI ArAdhanA ane vIsa (nAtha), deva, prabhu vagere zabdo AgaLa ke pAchaLa prayojavAmAM AvyA sthAnakanI ArAdhanAmAM paNa te pramANe logassano kAusagna karavAno nathI. jayAM covIsa tIrthaMkaronI gaNanA hoya tyAM AvAM phakta nAmo ja hoya che. (akabara pratibodhaka zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAjane roja gaNAvavAmAM AvyAM hoya evuM anyatra paNa jovA maLe che. naMdIsUtramAM so logassano kAusagna karavAno niyama hato.) koI viziSTa moTuM ninjayarAvalInA pAThamAM e pramANe che. taduparAMta bRhatazAMti stotra zubha prayojana hoya athavA saMgha upara kaMI Apatti ke:upadrava hoya, enuM suprasiddha udAharaNa che. AmAM tIrthakaronA nAmanI kamika tIrthakSetramAM kaMI upadravo hoya athavA na thAya te mATe paNa logassanA saMkalanA kavitA ke bhASAgauravanI draSTie ja phakta na karatAM maMtrasvarUpa kAusagnanuM vidhAna che. akSaronI draSTie karavAmAM AvI che. logassanI A traNa gAthAo, logassano kAusagnanuM mahatva zAstrakAroe eTaluM badhuM eTalA mATe, maMtrazAstra ane taMtrazAstranI draSTie atyaMta mahattvanI batAvyuM che ke roje roja avazya kartavyarUpa A kAusagna na karavAmAM che. Ave to tene doSa, - aticAra lAge che. pAkSika ItyAdi pratikramaNamAM A gAthAomAM AvatAM covIsa tIrthaMkara paramAtmAonAM nAma aticAramAM - tapAcAranA aticAramAM kahyuM che ke karmakSaya nimitte vyAkaraNanI draSTie bIjI vibhaktimAM prayojavAmAM AvyAM che. bIjI logassa dasa vIsano kAusagna na kIdho... te savi hu mana, vacana, vibhaktimAM zabdanA aMtya vyaMjana upara anusvAra - ( anunAsika kAyAe karI micchAmi dukkaDa' baMjana ) eTale biMdu Ave che. paraMtu AmAM covIsa tIrthaMkaranAM - zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAyamAM saMvatsari pratikramaNamAM 40 covIsa nAma upara covIsa biMdu nathI AvatA. samAsanI racanA logassano caMdesu nirmAlaparA sudhI tathA eka navakArano kAusagga karavAthI biMduonI saMkhyA ghaTADI zakAya che. tema chatAM ' vaMde' ane karavAmAM Ave che. 40 logassanA kula 1000 dhosocchavAsa tathA vaMdAmi zabdamAM ane tIrthaMkaronA potAnA nAma upara AvatAM biMduo navakAramaMtranA 8 zvAsocchavAsa ema kula 1008 zvAsocchavAsa thAya che. maLIne kula 35 biMduonuM Ayojana A traNa gAthAmAM che. pahelI 40 logassa upara eka navAra gaNavAthI 1008nI zubha saMkhyAno paNa gAthAmAM bAra biMdu che, bIjI gAthAmAM bAra biMdu che ane trIjI meLa bese che. gAthAmAM agiyAra biMdu che. biduMnA anunAsika uccAraNamAM viziSTa - eka logassa barAbara cAra navakArano kAusagna hoya che. nAda ane klA rahelAM hoya che. biMdunI e sUma avasthAo che. navakAranA ATha zvAsocchavAsa gaNavAmAM Ave che. logassanA ra5 paramAtmAnuM dhyAna dharatI vakhate A biMduno paNa khyAla rAkhavAno zvAsocchavAsa hoya che. eTale traNa navakAra gaNatAM 24 zvAsocchavAsa hoya che. omakara biMdusaMyukta.- ema biMduno spaSTa alaga nirdeza thAya ane cAra navakAra gaNatAM 32 zvAsocchavAsa thAya. eTale karIne batAvyuM che ke paramAtmAnA nAmanuM uccAraNa biMduyukta jayAre zvAsocchavAsanI ochI saMkhyA karatAM adhika zvAsocchavAsanuM pramANa vadhu karavAmAM Ave che tyAre te bhautika draSTie kAmadaM - IcchAo pUrI yogya ane hitAvaha che. baMnenA kAlamAnanI draSTie paNa te yogya karanAra ane mokSada - mokSa apAvanAra nIvaDe che. A darzAvavA mATe che. pada ane saMpadAnI draSTie paNa traNa karatAM cAra navakAra vadhu yogya kAmadaM ane mokSa6 zabdo paNa bindu sahita prayojAyA che) jaNAya che. eTale eka logassa barAbara cAra navakAranI cAlI AvelI logassanI A traNa gAthAmAM avyaya 2 no upayoga agiyAra paraMparA yogya ja manAya che. logassa na AvaDato hoya to kAusagga vakhata karavAmAM Avyo che. emAM dasa vakhata 2 no artha ane thAya na kare, tenI pAse navakArano kAusagna karAvavAnI jarUra zI che evI che ane suvifhuM 2 puwvaMta mAM 2 no artha 'athavA thAya che. saMskRta dalItva vyartha che. alabatta, kAusagna karavAnI sAcI bhAvanAvALAe bhASA eTalI anukULa che ke A traNe gAthAmAM avyayano upayoga utsAhapUrvaka logassa kaMThastha karI levo joIe. navakAramaMtra karatAM phakta traNa cAra vakhata karavA dhAryo hoya to paNa cAlI zake, paraMtu A logassasUtra moTuM ane kaThina che evI dalIlamAM paNa bahu baLa nathI, gAthAomAM no upayoga vizeSa dhyAna kheMce che. gAthA chaMdanI kAraNa ke jo rasa, ruci ane laganI hoya to bhASA bolatAM zIkhelAM paMktio lakhatI vakhate gha jevo eka mAtrAvALo varNAkSara pAdapUraka be traNa varSanA bALakoe logassa zuddha rIte kaMThastha karI lIdhAnA ghaNA tarIke upayogI thaI zake che, tema chatAM enA ahIM thayelA upayogamAM dAkhalA che.. eka yojanA rahelI che. nAmonI pahelI gAthAmAM cAra vakhata, bIjI - logassanI sAta gAthAono saMbaMdha ApaNA dehamAM rahelAM sAta gAthAmAM cAra vakhata ane trIjI gAthAmAM traNa vakhata nA upayoga sUkSma cako-zaktinAM kendro sAthe paNa darzAvavAmAM Ave che. pahelI thayo che. eka, be ke traNa tIrthaMkaronA nAma pachI je ja Ave che, temAM gAthA mUlAdhAra cakramAM cittane kendrita karIne bolavAnI hoya che. bIjI sAta, cauda ane ekavIsamAM tIrthaMkara pachI avazya Ave ja che. gAthA svAdhisthAna cakramAM, trIjI maNipura cakrama, cothI anAhata cakramAM, vaLI logassamAM 2 vyaMjana caMdraprabhu tIrthaMkara - caMdrakaEUR nA nAma pAMcamI vizuddhi cakramAM, chaThThI AjJAcakramAM ane sAtamI sahasAra cakramAM uparAMta pasavI, vaMde mAdhe; jevA zabdomAM paNa vaparAyo che. praNidhAnapUrvaka bolavAnI hoya che. logassanI gAthAonI saMkhyA sAta e rIte 2 nI bahulana, bindunI bahulatAnI jema dhyAnapAtra che. che e Akasmika ke niprayojana nathI. e sAtanI saMkhyAmAM viziSTa A bIjI, trIjI ane cothI gAthAmAM RSabhadevathI zarU karI artha ane saMketa rahelo che. vardhamAnasvAmI sudhInAM 24 tIrthaMkaronAM nAma gaNAvyA che. temAM sAta, ' logassa sUtramAM 24 tIrthaMkaronA nAmo bIjI, trIjI ane cothI cauda ane ekavIsamA tIrthaMkaranA nAma pachI nAM zabda prayojAyo che. ema traNa gAthAmAM ApavAmAM AvyA che. dareka gAthAmAM ATha- ATha maMtrarUpa A gALAmAM nini zabda Akasmika rIte ke mAtra pAdapUraka - tIrthaMkaronA nAma Ave evI sarakhI vaheMcaNI karavAmAM AvI che. tarIke prayojAyo nathI. temAM cokkasa dhyeyapUrvakanuM Ayojana che. covIsa maMtra svarUpa A traNa gAthAomAM tIrthakaronA mAtra nAma ja ApavAmAM tIrthaMkaronAM nAma traNa gAthAmAM ApavAmAM AvyAM che. temAM pratyeka Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAdhisthAna), zItala nA mAM Ave che ke botira , saMkhyAMka sAthe te tA. 16-7-1990. prabuddha jIvana 21 gAthAmAM ATha-ATha tIrthakaronAM nAma che. eTale ke covIsanI saMkhyAnuM cAritranuM che. ane cothuM aDadhuM vartuLa tapanuM che. traNa vartuLa pUrA thAya - traNa gAthAmAM vibhAjana vyavasthita ane gANitika rIte thayuM che. tevI te pachInA aDadhA vartuLamAM neminAtha, pArzvanAtha ane mahAvIra svAmI ja rIte li zabda sAta, cauda ane ekavIsamA tIrthaMkara pachI Ave e traNa tIrthakonuM dhyAna dharavAnuM che. e traNa tIrthakaronA jIvananuM che. te zabda paNa vyavasthita rIte ane gaNatarIpUrvaka viziSTa draSTithI avalokana karIe to temaM bAhya ane AtyaMtara panI mahattA prayojAyo che. covIsa tIrthaMkaronAM nAma kaMDalinI jAgaraNanI draSTie jo savizeSa jaNAze. tapanuM vartuLa aDadhuM ja che, kAraNa ke tapamAM vyaktie vicArIe to mUlAdhAra pAse rahelI kuMDalinI zakti lagabhaga sADA pote ja potAnA puruSArtha vaDe AgaLa vadhavAnuM che. traNa vartuLanI che. sarpanA jevuM mukha dharAvatI zakti adhomukha karIne logassanI anuSThApUrvakanI ArAdhanA paNa karavAmAM Ave che. zuddha vastra, Asana vagere sAthe dhUpa, dIpaka, puSa, vAsakopa vagere rahelI che. tene jAgrata karavA mATe pratyeka cakramAM eka eka tIrthaMkaranuM sAthe covIsa tIrthaMkaranuM citrapaTa sanmukha rAkhI . logassanuM paThana , nAmasmaraNa-dhyAna karIne jo cittanI ekAgratA sAdhavAmAM Ave to te - niyata samaya mATe karavAthI vizeSa lAbha thAya che. zakti jAgrata thAya. A rAta pahelA 1LamAM 5, (mUlAdhAra caka) covIsa tIrthakaronI stuti mATe paMcaSaSThi maMtranI racanA karavAmAM ajita ( svAdhisthAna), saMbhava (maNipura), abhinaMdana (anAhata), Ave che. AvI ane UbhI lITIo dorI paccIsa khAnAnuM samacorasa sumati (vizuddhi) padmaprabhu (AzA) supArzva (sahastrAra) ema sAta yaMtra banAvavAmAM Ave che ane temAM 1 thI 25 nA saMkhyAka evI tIrthakaronA nAmonuM anukrame smaraNa- praNidhAna ryA pachI niri zabda rIte lakhavAmAM Ave che ke game te bAjuthI saravALo karatAM 65nI bolavA sAthe uparathI pharI nIce mUlAdhAramAM cittane joDavAnuM che. saMkhyA ja Ave. judI juddha rIte saMkhyA goThavI ghaNA prakAranAM AvAM pharIthI caMdra (mUlAdhAra, suvidhi puSkRdaMta (svAdhisthAna), zItala yaMtro banAvavAmAM Ave che. AmAM mahAsarvatobhadra yaMtramAM saMkhyA evI (maNipura), zreyasa (anAhatI vAsupUjaya (vizuddhi) vimala (AzA), rIte goThavavAmAM Ave che ke boMtera judI judI rIte gaNanA karatAM anaMta (sahastrAra) e kame praNidhAna karyA pachI pharI na bolavA saravALo 65no ja Ave che. A maMtromAM pratyeka saMkhyAMka sAthe te sAthe uparathI nIro mUlAdhAramAM cittane laI javAnuM che. trIjA vartuLamAM tIrthakaranuM smaraNa-raTaNa karavAmAM Ave che ane 25 nA saMkhyAmAM dharma (mUlAdhAra), zAMti (svAdhisthAna), kuMtha (maNipura), ara (anAhata), zrasighana pramANa karavAmAM Ave che. malli (vizuddhi), munisuvrata (AzA), nami (sahastrAra) ema trIjuM lAgasa senA pratyeka gAthA sAtha arabhamAM judA jai maMtravartuLa pUruM karI niri zabda bolavA sAthe uparathI nIce karI bIjo joDIne tathA cheDe prArthanA yAcanA joDIne tenA eka kalpanI mUlAdhAramAM cittane kendrita karavAnuM che. tyAra pachI ariSTanemi racanA karavAmAM AvI che, je prAcIna hastapratomAM jovA maLe che. A (mUlAdhAra, pArzva (svAdhisthAna) ane vardhamAna (maNipara) e pramANe rAte sAta gAthAnAM sAta maMDala banAvavAmAM AvyAM che ane pratyeka covIsa tIrthakaronuM nAmasmaraNa cakomAM jo gaNavAmAM Ave to viziSTa maMtrano brAcaryanA pAlanapUrvaka, dehazuddhi tathA vastrazuddhi sAthe, pUrva zakti apAvanAra bane che. Ama logassa sUtranI gAthAo viziSTa diza dizAmAM ke uttara dizAmAM mukha rAkhIne kAusagna avasthAmAM besIne yogaprakriyA sAthe saMkaLAyelI che ane ethI eno mahimA savizeSa che. roja 1008 vAra athavA to viASamAM darzAvyA pramANe, naTa . trIjI gAthAmAM navamA tIrthaMkara savidhinAthanAM be nAma ApavAmAM sudhI jApa karavAmAM Ave to IphalanI prApti karAvanAra te nIvaDe che. AvyAM che. (1) suvihi ane (2) puSkRdaMta. cetAmbaromAM savidhinAtha u.ta. keTalAka maMtro nIce pramANe che : nAma vadhu pracalita che. digambaromAM puSkRdaMta nAma vadhu pracalita che. | pahelI gAthA- 4 phU zrau { roksa 3moga thaRtisthayo logassamAM anya koI tIrthaMkaranAM be nAma nathI ApavAmAM AvyAM. Aga : jiNe arihaMte kittaissaM cauvIsaM pi kevalI mama manoDabhISTaM kuru suvidhi ane puphadaMta e nAmo ApavAmAM AvyAM che. e be ru svAha | nAmomAMthI koIpaNa ekano vizeSa nAma tarIke ane bIjAno vizeSaNa ne bIjAno vizALa cothI gAthA- OM thrI namaH 6 masji vaMduM gujakuvvaya tarIke artha dhaTAvI zakAya che. paraMtu kartAe be nAma kema prayojayAM nAmanA va vAma pikaneNi pAse ta6 vaSyamAM 4 manavAMchita haze teno spaSTa koI khulAso nathI. chaMdanI draSTie jarUrI haze evuM pUraya pUya che svAha ! eka anumAna thAya che. cahonI draSTie suvidhinAthanuM dhyAna A ja pramANe anya gAthAonA maMtro paNa e kalpamAM svAdhasthAna cakramAM Ave che. e rAkamAM dhyAnane vadhu draDha karavAnuM koI ApavAmAM AvyA che ane te darekanA anuSThAnanI vidhi paNa prayojana haze evuM anumAna paNa thAya che. darzAvavAmAM AvI che. tathA te kevA prakAranuM phala prApta karAve che te paNa logassa sUtramAM pratyeka tIrthaMkaranuM nAma vizeSa nAma tarIke che. jaNAvyuM che. paraMtu taduparAMta dareka tIrthakaranA nAmano viziSTa artha paNa che. ane logassa sUtranI ArAdhanA Ama vividha draSTie karavAmAM Ave arthanI draSTie paNa tenuM mAhAmma che, kAraNa ke dareka tIrthakarana vizeSa che. Ama logassa sUtrano mahimA apAra che. nAma avazya guNaniSpanna hoya che. tIrthakaronuM dhyAna jo cakomAM karavAmAM Ave to A viziSTArthanI draSTie paNa ucita ane arthapreraka ramaNalAla cI. zAha bane che. te te tIrthakaronAM pakSayakSiNInAM nAmanA viziSTArtha paNa te te saMyukata aMka cakonI draSTie paNa bahu ja sUcaka che. A ghaNo ja gahana viSaya che. jema jema praNidhAna-anuprekSA vadhatAM jAya tema tema sAdhakone vadhune vadhu prakAza ane ughADano anubhava thAya evuM evuM A logassa sUtra gatAMkamAM jAhera karyA mujaba 'prabuddha jIvanano A aMka tA. 16mI julAI ane tA. 16mI ogasTano saMyukta aMka 7covIsa tIrthaMkaronA nAmanuM smaraNa, raTaNa anukrame eka eka | 8 che tenI noMdha levA vinaMtI che. have pachIno aMka tA. 16mI cakamAM praNidhAnapUrvaka karavAmAM A rIte sADA traNa vartuLa thAya che. | jAya che | sapTembara, 1990 nA roja pragaTa thaze. temAM prathama vartuLa darzananuM che, bIjuM vartuLa jJAnanuM che, trIjuM vartuLa - taMtrI " kA vaDe muLiyuSya ke nAma kema prayojyAM mini 5 vaMdana niSa haze teno spaSTa koI khulAso naI che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana tA. 16-7-190 paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayogathI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI zukravAra, tA. 17mI ogasTa, 1990thI zanivAra, tA. rapamI ogasTa, 1990 sudhI ema nava divasanI vyAkhyAnasabhAo biralA kIDA kendra copATI, muMbaI-400 007 madhye yojavAmAM AvI che. A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8/30 thI 9/15 ane 9/30thI 10/15 ema roja be vyAkhyAna raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che : divasa tArIkha vyAkhyAtA viSaya zukravAra, 17-8-90 1. pU. sAdhvIzrI yazodharAjI 2. zrI zazikAnta mahetA apane prabhukA sAkSAtkAra dhyAna vicAra zanivAra, 18-8-90 1. zrI nemacaMda gAlA 2 kharacaMdra jaina manodaihika rogo ane jainadarzana . vrata- ArAdhanAkA jIvamase saMbaMdha ravivAra, 19-8-90 1. pU. gaNizrI aruNavijayajI 2. DaoN. guNavaMta zAha bhAvanA yoga saphaLatAnI pIDA bhogavI rahelA mANasanI vAta somavAra, 20-8-90 1. zrI kulInacaMdra yAjJika 2. zrI prakAza gajjara jIvananAM mUlya khINomAMthI zikharo tarapha maMgaLavAra, 21-8-90 1. DaoN. manaharalAla sI. zAha 2 . narendra bhANAvata NAnubaMdha karma siddhAMta-vyakita aura samAjake saMdarbhame budhavAra, 22-8-90 1 DaoN. dilAvarasiMha jADejA 2. Da. premasumana jaina ' ' zrI araviMdano pUrNayoga kaSAyamukita - sahajadharma guruvAra, 23-8-90 1. zrI madanarAja bhaMDArI 2. zrI puruSottama mAvaLaMkara jIvadayA kalyANa evam paryAvaraNa saMrakSaNa Adarza sevaka-gopAlakRSNa gokhale zukravAra, 24-8-90 1 DaoN. ramaNalAla cI. zAha 2 mumukSu zAMtA jaina Azrava ane saMvara miti me savva bhuaisu zanivAra, 25-8-90 1. zrI haribhAI koThArI 2. zrI caMdanamala cAMda , mana ke jIte jIta mukhaDA kayA dekhe darpanameM vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja savAre 7-30 thI 8-20 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrame (1) zrI gIrAbahena zAha, (2) zrI jatInabhAI zAha, (3) zrI vAsaMtIbahena dANI, (4) zrI sarojabahena parIkha, (5) zrI kezavajIbhAI deDhiyA, (6) zrI gItAbahena dozI, (7) zrI caMdrazekharabhAI, (8) zrI zobhAbahena saMghavI ane (9) zrI caMdrAbahena koThArI. A vyAkhyAnono lAbha levA saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo, zubhecchako tathA mitrone premabharyuM nimaMtraNa che. A ramaNalAla cI. zAha pramukha cImanalAla je. zAha upapramukha pravINacaMdra ke. zAha pAdhyakSa ke.pI.zAha nirubahena esa. zAha maMtrIo mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004. Te. naM. 35029 : mudraNasthAna : TrenDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI- 400 004. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 1 * aMka : 9 * tA. 16-9-90... . Regd. No. MH. BY/ South 54 * Licence No: 37 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * prabhus jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939 thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama g2a. 30 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha patrakAranI mulAkAto * dilhImAM kendra sarakAranA pradhAnamaMDaLanA zrI devIlAle ane evuM nathI. potAnA patrano svArtha ane potAnI vadhatI jatI nAmanA gujarAta rAjayanA pradhAna zrI pravINasiMha jADejAe patrakArane ApelI ekaMdare upara rahe che. vartamAna samayamAM vadhatAM jatAM pracAramAdhyamomAM mulAkAtanuM kevuM pariNAma AvyuM te thoDA samaya pahelAM ApaNane jovA potAnA astitvane TakAvI rAkhavA mATe paNa patrone - patrakArone maLyuM che. patrakArane ApelI mulAkAto rAjakAraNamAM kevA kevA vaLAMko avanavA nusakhA ajamAvavA paDe che ane ermAno eka te viziSTa lAve che te A ane AvI bIjI mulAkAtonA ahevAla uparathI joI vyaktinI mulAkAtanI che. eka ciMtake kahyuM che ke patrakAratva e evo zakAya che. patrakAro keTalA sajAga ane upayogI che ema eka pakSe rAkSasa che ke tame ene niyamita khAvAnuM na Apo to eka divasa e ane patrakArothI keTalA cetatA rahevA jevuM che ema anya pakSe - ema tamane khAI jAya. mulAkAto e eno eka svAdiSTa khorAka che. ubhaya pakSe abhiprAya pravarte che. kayAreka e poSaka nIvaDe che to kyAreka e putra ke patrakAranI tabiyata paNa bagADe che ane mulAkAta ApanAranI tabiyatane paNa asara pahoMcADe che. duniyAmAM badhI ja jaNavA jevI mAhitI akhabAromAM ke sAmayikomAM prasiddha thatI nathI. vaLI dareka paristhiti, nirNaya, mahattvanI ghaTanA ke vATAghATa pAchaLa zo uddeza hato te jo tarata samajAya nahi to lokonA manamAM jAtajAtanA prazno thAya. keTalIka AzcaryakAraka ghaTanAo pAchaLa ke AdhAtajanaka vidhAno pAchaLa koIka mahattvanI aMgata ghaTanA rahelI hoya che ke je enI meLe jAhera thatI nathI. patrakAro AvI mAhitI ekaThI karI lAve che ane te ghaTanA ke abhiprAyanA vAjabI kAraNane jAheramAM mUkI tenI nyAyapura:saratA darzAvavA koziSa kare che. patrakAroe lIdhelI keTalIka mulAkAtonA savAla-javAba dvArA ahevAlo jyAre ApaNe vAMcIe chIe tyAre patrakAranI abhyAsaniSThA, taTasthatA, nirlobhatA, vyavasAyadharma vagerene mATe ApaNane Adara thAya che. rAjakAraNanuM kSetra eTale mahattvAkAMkSI lokonuM kSetra. mahattvAkAMkSA na hoya, sattAnA padanI AIkSA na hoya to mANasa rAjakAraNamAM Ave zA mATe? gAMdhIjI, jayaprakAza jevA to virala ane apavAdarUpe gaNAya. jayAM ghaNI badhI rAjadvArI vyaktio pada mATe Atura hoya tyAM spardhA, tejodveSa, - saMgharSa, pakSAntara vagere AvyA vagara rahe nahi. dareka rAjadrArI-vyaktinA aMtaranA khUNe potAnA pratispardhI mATe thoDIka to IrSyA, baLatarA hoya che. tenA aMgata jIvananI keTalIka nabaLI vAto paNa te jANatI hoya che. jAheramAM te bhale vyakta na kare. paraMtu patrakAro evI vyaktionA manobhAvane avalokana, abhyAsa ane mahAvarAthI jANI letA hoya che ane mulAkAta letI vakhate evA evA saMvedanazIla prazno pUchIne enA aMtaramananI vAtane vAcA ApavAnI pharaja pADe che ane pachI e vAtane chApe cagAve che. mANasane bolavuM na hoya, paNa uparAuparI AvatA savAlomAM eTalo to te aTavAI jAya che ke chevaTe Self- jusfification mATe paNa te bolyA vagara rahI zakato nathI ane bolyA pachI pastAya che. rAjakAraNamAM to siddhAnto, pakSaniSThA, vartamAna paristhiti, aMgata mahattvAkAMkSA vagere vacce thatA saMgharSomAM potAnA mananI vAtane spaSTa vAcA ApavI hoya to te ghaNI mUMjhavaNa anubhave che. patrakAra e jANe che ane mulAkAta daramiyAna koIka nabaLI paLe tenA mananI vAtane caturAIthI kaDhAvI le che. e chapAya che ane pachI vivAdanA vaMToLa UbhA thAya che. potAnA thoDAka zabdonA ATalA badhA gherA pratyAghAto paDaze evI tyAre ene kalpanA nahotI. pachI kAMe patrakArano doSa kADhe che, asatya bole che, pheravI toLe che ke potAnI vAtane vaLagI rahI pariNAma bhogavI le che. patrakAronI jAgRtithI duniyAmAM keTalIya rAjadrArI vyaktio khoTuM karatI aTakI jAya che. patrakAro badhe pahoMcI jAya che. keTalAMka sthaLe javAno temane abAdhita hakka hoya che. teo vyavasthita rIte paddhatisara pramANabhUta mAhitI meLavatA hoya che. kyAreka mAhitI meLavavA mATe jarUrI lAge to teo sAma, dAma, daMDa (akhabAramAM TIkA dvArA) ane bhedanI nIti apanAvatA hoya che. kyAreka potAnA jAnane jokhamamAM mUke che. bIjA vizvayuddha pachI duniyAmAM keTalAMye rASTromAM bhraSTa sattAdhIza ke sarakArane uthalAvI pADavAmAM temanuM mahattvanuM yogadAna raheluM che. patrakTara e rIte lokonI mahattvanI sevA bajAve che. patrakAra jo potAno dharma nirbhayatAthI ane prAmANikatAthI bajAve to te samAja, rASTra ke vizva mATe mahattvanuM saMgIna kArya karI zake che. zuM patrakAroe vibhinna kSetranI vyaktionI mulAkAta levI jarUrI che ? alabatta, jarUrI che. prajA AgaLa evI mulAkAto dvArA keTakeTalI bAbatonuM spaSTa nirAkaraNa rajU karI zakAya che. joke mulAkAta letI vakhate dareka patrakAra lokonA hitane lakSamAM rAkhIne mulAkAta le che paNa lokzAhI hoya, saramukhatyArazAhI hoya ke rAjAzAhI hoya, koI sarakAra saMpUrNa Adarza sarakAra banI na zake kAraNa ke sarakAra Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-1990 aneka karmacArIo, adhikArIo, maMtrIo vagere dvArA cAlatI hoya che. bolAvatA hoya che. navAsavA, nabaLA ane lAlacu patrakAronI nADa eTale koIka ne koIka kakSAe gerarIti, pakSapAna, kAyadAnuM manaphAvatuM teo barAbara jANatA hoya che eTale sarasa bhojana ane sarasa arthaghaTana, sattAno durupayoga, lAgavaga vagerenI dhaTanAo vAraMvAra kiMmatI bheTa e emanI mulAkAtano sauthI pahelo kAryakrama hoya che. je banyA karatI hoya che. potAnA rASTramAM, potAnA ja khAtAmAM zuM zuM taTastha, nirbhaya ane nispRha patrakAra hoya che te Azayane tarata khoTuM banI rahyuM che tenI badhI ja khabara te khAtAnA uparIne na hoya. samajI jAya che ane tenI mulAkAtane potAnA ahevAlamAM saMyama, evI bAbatone jayAre patrakAro bahAra laI Ave tyAre loko coMkI maryAdA ane viveka jALavatA hoya che. UThatA hoya che. eve vakhate patrakAre lIdhelI mulAkAta keTalI badhI jema patrakAro catura hoya che tema keTalIka rAjadvArI vyaktio kAma lAge che te dekhAI Ave che. patrakAroe koThImAMthI kAdava paNa catura hoya che. keTalIka vAra patrakAra karatAM paNa te vadhAre bAhoza kADhayo hota to loko judA ja bhramamAM rahyA hota. sarakArI taMtrane hoya che, patrakAra pAse pracAramAdhyamanuM baLa che, paNa e te to te jAgRta ane vyavasthita rAkhavAno dharma patrakAra Ave vakhate sArI rIte vyavasAya karanAra che. patrakAratva enI AjIvikAnuM sAdhana che ane banAvI zake che. sarakArI taMtrane karmacArIothI mAMDIne pradhAno sudhI e sAdhananI maryAdAo hoya che. keTalAka rAjadvArI netA sattAthI ane sarvane khoTuM karavAmAM patrakArano Dara hovI Avazyaka manAya che. saMpattithI samartha hoya che. kAvAdAvAmAM kuzaLa che. patrakArane paNa te ekanI eka vyaktinI mulAkAta judA judA patrakAro le to temAM ThekANe lAvI zake ema hoya che. sajajana ke duSTa patrakArane potAnAthI keTalIka sApekSatA AvyA vagara rahe nahi. gorbAvanI - mulAkAta keTalA aMtare rAkhavo te e barAbara jANatA hoya che. mulAkAta raziyana, amerikana, jApAnI, bhAratIya ke pAkistAnI patrakAra le to daramiyAna keTalAka praznonA uttara ApavAno teo spaSTa InkAra karI te darekanA savAla ekasarakhA na hoya ane ekasarakhA savAla pAchaLa daI zake che, athavA paraspara virUddha vidhAnovALo uttara hetupUrvaka haMmezAM ekasarakho bhAva paNa na hoya. patrakAra paNa aMte manuSya che ApIne vAtane vadhu gUMcavI nAkhatA hoya che. ane ene enI potAnI jJAnamaryAdA, samajamaryAdA, daSTimaryAdA hoI jema keTalAka patrakAro anubhavathI dakSa thaI jAya che tema vAraMvAra zake che. pUrvagrahIMthI ke potAnA patranI nItimayadAthI te savathA mukta mulAkAto ApIne keTalIka vyaktio paNa dasa thaI jAya che. zuM mATe dareka mulAkAtamAM pragaTa thAya che e badhu ja satya bolavuM, keTaluM bolavuM tenuM mApa teo jANatA thaI gayA hoya che. hoya che athavA te saMpUrNa satya hoya che athavA phakta eTaluM ja satya hAjarajavAbI temano moTo gAga hoya che. hoya che ema nahi kahI zakAya. pratyeka mulAkAte sapaeNka satyane rajU bhAratIya rAjadvArI netAomAM patrakArone javAba ApavAmAM zrI karI zake che. ' morArajI desAI haMmezAM atyaMta dakSa rahyA che. temanA vicAro ane sAmAnya rIte mulAkAta ApanAra jeTalA sajaja hoya che tenA abhiprAyo atyaMta paNa. mArmika ane hoya che tenA abhiprAyo atyaMta spaSTa, mArmika ane TUMkA rahyA che. patrakAra koI karatAM patrakAro vadhu sajaja hoya che. aneka lokonI mulAkAto levAnA vicitra, gUMcave evo ke kazuMka anicchAe bolavuM paDe - kamiTa karavuM anubhavane kAraNe patrakAramAM keTalIka AvaData ApoApa AvI jAya jAya paDe evo prazna pUche to morArajIbhAI eno Azaya tarata samajI che. mAnavamananI nabaLAIone teo sArI rIte pArakhatA thaI jAya che. jAya ane javAba ApavAne badale patrakArane sAmo prazna kare, eve mulAkAta laIne pote eka vyaktine prasiddhi ApanAra che e teo ' A vakhate patrakAra mUMjhAI jAya ane nAmAMkita, pratiSThita patrakAro game jANatA hoya che. vartamAna samayamAM phoTogrApha. TeparekarDara, viDiyo tema bolIne uttara na ja ApI zake. patrakArone prati-prama karIne vagerenAM sAdhano dvArA te vadhu AdhArabhUta kArya karI zake che. kayAreka ne , haMphAvavAnI kaLA morArajIbhAIe sArI rIte hastagata karelI che. AvAM sAdhanono guma rIte paNa upayoga karI zake che. alabatta, e mATe potAnA viSayanI, potAnA khAtAnI pUrI jANakArI keTalIka vAra patrakAra Teliphona upara tamArA abhiprAya pUche tyAre ane sajajatA hovA jarUrI che. svasthatA ane nirbhayatA paNa joIe. tamane khabara paNa na hoya ke e tamArI vAtacIta rekarDa karI rahyo che. pone vaDA pradhAna hatA tyAre morArajIbhAIe amerikAmAM patrakAra aMgata phona che ema samajIne mANasa nikhAlasa abhiprAyo uccAre pariSadomAM je rIte javAbo ApyA hatA te joIne jyaprakAza nArAyaNe ane e jyAre chApAmAM chapAya tyAre mANasane Azcarya sahita kaphoDI kahyuM hatuM ke amane morArajI desAI mATe abhimAna levAnuM mana thAya paristhitimAM te mUkI de che. keTalIka vAra koI patrakAra maLavA Avyo ? hoya tyAre eNe potAnI thelImAM, bagalathelAmAM porTapholiyomAM - zuM patrakArane mulAkAta ApavI pharajiyAta che ? nA, jarA paNa pahelethI TeparekarDara cAlu karI dIdhuM che enI tamane khabara na hoya nahi. jAhera kotramAM paDelI vyakti hoya ane loko pratyenI tenI alabatta, AvuM to javalle ja koI patrakAra karatA hoya che, paNa nathI javAbadArI hoya topaNa te mulAkAta ApavAno InkAra karI zake che. thatuM ema nahi kahI zakAya. anivArya saMjogomAM te patrakAra pAsethI lekhita prazno mAgIne lekhita - keTalAka samaya pahelAM...eka jaina sAdhu mahArAje patrakArane uttara potAnI anukULatAe ApI zake che. tema karavAmAM vicAravAne ApelI mulAkAtamAM ema kaheluM ke atyAranA bhAre karaverA ane avakAza rahe che, uttaromAM zabdonI cokkasAI rahe che ane potAnA bhracAra jotAM vepArIo kALAM nANAM kamAya emAM kazuM khoTuM nathI. uttaro potAnA aMgata gaNAya evA becAra jaNane athavA khAtAnA ke sAdhu mahArAjathI to bolatAM bolAI gayuM haze ane te chApAmAM chapAze evo emane khyAla paNa nahi hoya. paraMtu jyAre temano (anusaMdhAna pRSTha 16) abhiprAya chApAmAM chapAyo tyAre teo coMkI UThayA. temaNe nivedana saMyukata aMka ApyuM ke pote evuM kazuM kahyuM nathI. to patrakAre khulAso karyo ke sAdhu mahArAje e ja pramANe kahyuM che ane eno purAvo potAnI pAse che. | 'prabuddhajIvanano tA. 16mI okaTobara, 1990no aMka tathA tA. karaNa ke sAdhu mahArAja je kaMI bolyA che te pote rekarDa karI lIdhuM che. 16 mI navembara, 190no aMka saMyukta aMka tarIke divALI parva nimitte tA. 16mI navembara, 1990nA roja pragaTa thaze tenI ' samAjanI keTalIka vyakitaone prasiddhinI eTalI badhI AkAMkSA | ! vAcakone noMdha levA vinaMtI che. rahe che ke thoDe thoDe vakhate teo patrakArone mulAkAta ApatA hoya che. nAnuMsarakhuM nimitta UbhuM karIne teo patrakAra pariSada paNa taMtrI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-1990 prabudu jIvana ( patrakAranA lohIno raMga | DaoN. kumArapALa desAI savAla e che ke jene patrakAra hoI zake kharo ? patrakArane koI ane bIjI bAju mAnavabuddhine vizvakalyANagAmI kema karatA nathI ? jAti, jJAti ke sImAthI bAMdhI zakAya kharo ? enI AsapAsa jaina patrakAra evo vicAra mUko ke A vijJAna pAse koI nizcita saMpradAyanI lamaNa-rekhA AMkI zakAya kharI ? Ano javAba nakAramAM daSTi ke dizA che kharI ? ke pachI vaijJAnika pragatinI pUrapATa doTa ja Ave, paraMtu eka arthamAM e jaina patrakAra evo hoya ke je patrakAra lagAvato mAnavI potAnuM lakSa khoI beTho che? AvatI kAle vijJAnane to hoya ja, paraMtu sAthosAtha enI pAse virala ane viziSTa evA Avo paDakAra phekanAra koI vicArazIla patrakAra maLe e Avazyaka che. jainadarzanamAMthI sAMpaDelI AgavI daSTi hoya. jaina patrakAratvanI eka bIjI saMbhAvanA para daSTipAta karIe temAM patrakAratvanA jagatamAM amuka viziSTa abhigama ke dahiM. dharma e toDanAruM nahi, paNa joDanAruM paribaLa che. ApaNA vaMta patrakAro jovA maLe che. keTalAka patrakAranI oLakha sAmyavAdI dharmadarzananAM vizva kalyANakArI tattvo patrakAratvanA mAdhyama mAraphate ' vicAradhArAnA pakSakAra evA patrakAra tarIke thAya che. A sAmyavAdI- jagatanA cokamAM mUkavA paDaze. A dharma pAse evAM saMvAdI tattvo che patrakAra patrakAra to kharI ja, paraMtu e duniyAnI ghaTanAone ke je Adhunika jIvananI viSamatA, vedanA che viphaLatAne dUra karI zake. sAmyavAdanI vicArasaraNImAMthI jAgelI daSTithI malavato hoya che. Aje Aje varSothI ekabIjA sAme kAramI menAvaTa dharAvatA amerikA keTalAka patrakArone AvI ja rIte amerikAnA patrakAra kahevAmAM Ave ane raziyA ekabIjAnA vicArone Adara ApavA mAMDayA che. Aja che. Avo patrakAra amerikAnAM dRSTibiMduothI ghaTanAonuM tAraNa sudhI yuropanA sAmyavAdI dezo ane binasAmyavAdI dezo vacce mAtra Apato hoya che. atyAra sudhI amerikana patrakAra chAzavAre potAnA eka - ja vyavahAra hato ane te paraspara pratye dhRNA, upekSA ane arthataMtrane jApAnanI vadhatI audyogika sattAno bhaya batAvato hato. napharatano. Aje gorbAcoke vaicArika moLAzanuM vAtAvaraNa sajaryuM ane aughogika jagatamAM amerikA, jApAna ane jarmanInI tIvra spardhA pariNAme vizva enuM e rahyuM. paNa vizvanI bhAvanAono nakazo cAlatI hatI, paraMtu perenjhoIka' ane 'glAsanostanI vicAradhArAne badalAvA mAMDayo. vaicArika mokaLAzane ApaNe anekAna daSTithI jarUra pariNAme sAmyavAdI vizvamAM muktino juvALa jAgyo. sAmyavAdI pUrva nIrakhI zakIe. hiMsAnI Toca para pahoMcyA pachI have ahiMsAno jarmanI ane pazcima jarmanI vacce 191nA oNgasTathI UbhelI avAja saMbhaLAya che, tyAre e ahiMsAne cheka bhagavAna mahAvIre vighaTanakArI dIvAla jamInadosta thaI ane pUrva jarmanI tathA pazcima pravartAvelI sUkSma ahiMsA sudhI laI javAnuM kArya jaina patrakAranuM che. jarmanInuM ekIkaraNa thayuM. pariNAme eka evI aughogika zakti UbhI likAnA pratyeka prakone dharmasaMskAranI daSTithI mUlavI zakAya. thaI ke jenAthI khuda amerikA mUMjhAvA lAgyuM. Aja sudhI spardhAnI Aje saMtatiniyamana ane garbhanivAraNa aMgenA vivAdo parAkASThAe vAta karatAM amerikana patrakAre have parasparanA sahayogana gANa gAvAM pahoMrayA che. A praznonA mULamAM dharmasaMskAra rahelA che. amerikAnI mAMDayAM. A patrakAro kahe che ke jApAna ane jarmanI ke jarmanI ane sarakAra kahe che ke ame varanIvadhAro ocho karavAnA kAryakramomAM mAgo' amerikAe parasparanA saMyukta sAhasathI kArakhAnAM sthApavA lAgI javuM teTalI Arthika madada ApIzuM ane jarUra paDe enuM abhiyAna joIe. vaizvika ghaTanAone amuka cokakasa abhigama dharAvato patrakAra calAvIzuM. AnI sAthosAtha A ja sarakAra ema kahe che ke kevI rIte mUlave che ane samaya badalatAM kvAM navAM samIkaraNo sAthe che. garbhanivAraNanI bAbatamAM ame eka rAtI pAI paNa nahi ApIe. eno khyAla uparanA udAharaNa parathI AvI zakaze. A ja rIte dharmadaSTipUta patrakAra pratyeka sAmAjika ane Arthika Ama jaina patrakAra e patrakAra to haze ja, paraMtu khIcaDImAM praznonI AgavI bhUmikA sAthe chaNAvaTa karI zakaze. nokarI karatI jaina jeTaluM mIThAnuM mahatva hoya che teTaluM mahattva tenI jaina daSTinuM haze. mahilAnI ke pachI gRhaudyogathI peTiyuM raLatI strInI sAmAjika e jainatvanA saMskAro, jaina dharmanI paraMparAo ane jainadarzananI samasyAonI paNa A patrakAra vAta karaze. dharmasaMskAranI A daSTi mahattAnA pariprekSyamAM dhaTanAone mUlavato raheze. eka nArInA garbhamAM vartamAna Arthika praznone paNa vyApI vaLaze. moTA udyogo, sarakArI rahelA bALakanuM hRdaya gaMbhIra khAmIo dharAvatuM hatuM. Adhunika vijJAne khAtAMo ke baeNnkomAM ja nahi, paNa have tIrthakSetranI peDhIonA nArIgarbhamAM rahelA e bALakanA hRdaya para oNparezana karIne eka vahIvaTamAM paNa TreDa yuniyanano prazna satAvato hoya che. Ave samaye adabhuta siddhi meLavI. jo garbhastha ziza para zastrakriyA karavAmAM AvI jaina patrakAra zuM karaze ? e karmacArIonI vAjabI vaLatara meLavavAnI na hota to vaijJAnikonuM kahevuM hatuM ke A bALaka jiMdagIbhara gaMbhIra vAtane jarUra Teko Apaze, paraMtu enI sAthosAtha e kaheze ke pagAranI bImArImAM paTakAyelo rahetA ane gaNa jIvana gALIne akALe mRtyu kAMTo kAMTa tamAre kAma karavuM paDaze. vyaktigata jIvanamAM dharma mUlyapAmata. vijJAnanI AvI aneka siddhionI jANakArI jaina patrakAra prasthApananuM kArya kare che. cAnI dukAne kAma karanAra cAvALAne eno jarUra rAkhaze. kamyuTara, roboTa ke IlekaTronikasa sAmagrInI thatI mAlika kahe ke bheLaseLavALI cAnI bhUkIno upayoga karIne cA pragatino aMdAja paNa enI pAse haze. Ama chatAM e A vijJAnane banAvaje. tyAre dharmabhAvanA dharAvato e cAvALo hiMmatabhera kaheze ke prama karaze ke tame eka bAjuthI hadayanuM pratyAropaNa karo cho to bIjI bhale mArI nokarI jAya, paNa huM AvI cA nahi banAvuM. bAjuthI nirdayatAthI mAnavIno saMhAra kare tevAM zastronA khaDakalA zA barAbara e ja rIte jaina patrakAra khumArIthI potAnAM mUlyo mATe mATe karo cho ? mAnavInA jIrNa aMgone badale navAM aMgo nAkhIne khapI javAnI taiyArI rAkhaze. AjanA samayamAM ekaTIvIsTa patrakArono mAnavIne lAMbuM jivADavAnI koziza karo cho ane bIjI bAju mahimA che. mAtra klamathI nahi paNa sakriya rIte e praznamAM joDAIne samULagI mAnavajAta nAza pAme tevAM zastro sarje che ? eka bAjuthI jAgRtinI jehAda sarje che. vIra narmade enA 'DAMDiyo dvArA kRtrima buddhi (artificial intelligence)no asIma vikAsa sAdho che samAjasudhArAnI jehAda jagAvI ane potAnA aMgata jIvanamAM paNa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) prabuddha jIvana tA. 16-9-1990 na ka arthamAM gAya mAnavajAtanI mAtA vartamAnapatronAM kAryAlayomAM % majAkalyANanA navA yajJo ame ApaNe I sudhArA karI batAvyA. karasanadAsa mULajIe 'satya prakAzamAM sAmAjika karavAnI daSTino che. ApaNA darzana ane graMthomAM badhI ja bAbatono sudhArAnI himAyata karI ane ene mATe vakhata Ave Apattio samAveza thayelo hoya che, paraMtu ene vartamAna saMjogomAM samajavAnI sahana karI. saurASTranAM aDhIso jeTalAM dezI rAjyonI dabAyelI prajAne cAvI tamArI pAse hovI joIe. Aje pazcimanA vicArakoe jAgRta karavA mATe zrI amRtalAla zeThe 'saurASTra patrono prAraMbha karatAM mAnavajIvanane sukhI karavA mATe eka sUtra ApyuM - "The less 1 lakhyuM: have, the more I am." A ja vicArane lakSamAM rAkhIne jaina dharma "e vartamAnapatro AjanI kALI zAhIthI nahi lakhAya, e to AlekhelI aparigrahanI bhAvanAnI mahattA batAvI zakIe. lakhAze "amArA lohInI lAla zAhIthI: emAM du:khanA, vedanAnA AryonI saMskRtimAM gAyane pavitra gaNIne ene mAtA kahevAmAM baLavAnA pokArathI dharatI dhaNadhaNI uThaze. rAjAonA dila tharatharaze AvI hatI. Aje Adhunika arthamAM gAya mAnavajAtanI mAtA che te ane emanAM siMhAsano DolavA mAMDaze. prajAkalyANanA navA yajJo ame ApaNe darzAvI zakIe. gAya chANa Ape, jemAMthI khAtara thAya ane vartamAnapatronAM kAryAlayomAM mAMDIzuM . baLataNa paNa maLe gAya dUdha Ape jenAthI mAnavajAtanuM poSaNa thAya. zrI amRtalAla zeThe dezI rajavADAMomAM rAjAonI johukamI vaLI eno baLada khetIkAmamAM ane gADAmAM vaparAya. A rIte ane prajAnA zoSaNano citAra meLavavA jAnanI bAjI lagAvI hatI. manuSyajAti para gAye anekadhA upakAra karyA che. mAnavajAtane gAyathI veza badalIne cheka rajavADAonA aMta:pura sudhI pahoMcIne teo sAcI je lAbha thAya che tenA vikalpo Aje paNa kharcALa ane paravaDe nahi hakIkato meLavI lAvatA hatA. zrI amRtalAla zeTha, zrI sAmaLadAsa tevA che. Ama dharmapUta daSTi dharAvanAra patrakAre A vAta pragaTa karavI gAMdhI ane zrI kamalabhAI koTharIe saurASTranI prajAnI janajAgati joIe. pratyeka viSayano saMdarbha dharma sAthe sAMkaLavAmAM Ave to e mATe akhabAro zarU karyA ane sakriya rIte satyane paDakhe UbhA rahyA. sAmayika bIjA patro jeTaluM rasaprada ane aghatana banI zake. Aje aruNa zaurI jevA patrakAro klamathI virodha pragaTa kare che ane gujarAtamAM enI jIvAdorI samI narmadA yojanAnI Thera Thera carcA cAle pachI e prakono bhoga bananArAone kalamathI sAtha paNa Ape che. che. A samaye jaina patrakAra e tarapha paNa daSTi doDAvaze ke AmAM jaina patrakAra pAse AvI sayitA ke kriyAzIlatA hovI joIe. pazu-pakSI DUbI jAya nahi te mATe enuM kaI rIte sthaLAMtara thaI zake? patrakAratva vrata banavuM joIe, vRtti nahi. eNe potAnI kalamathI AvuM jainadaSTinuM arthaghaTana vAMcavAnI jainetarane paNa jijJAsA raheze. aniSTone pragaTa karavAnAM che ane potAnA puruSArthathI ene dezavaTo AjanA patrakAratvamAM be tarAha spaSTapaNe jovA maLe che. eka ApavAno che. prakAra evo che ke Aje samAjamAM je kaMI cAlI rahyuM che te cIlAcAlu kyAreka jaina patro eraTAITa kampArTamenTa' jevAM lAge che. kyAMka bAbatone vaphAdAra hoya che. teo paraMparA ke rUDhinI daSTithI paNa mAtra samAcAra hoya che, to kayAMka phakta ahobhAvayukta lakhANo hoya kyAreka amane jotA hoya che. AvA patrakArone ApaNe 'kapharmisTa che. Ane badale pRthakkaraNAtmaka abhigama apanAvavAnI jarUra che. (Confirmist) kahIzuM. jayAre patrakAratvano bIjo prakAra ne maulika kayAreka vaijJAnika draSTikoNano abhAva lAge che ane ethIya vizeSa arthaghaTanano che. Ava arthaghaTana carcA ke vivAda jagADe che, paraMtu maulika arthaghaTananI anna dekhAya che. jemake bhUgarbhamAM aNadhaDAkAo AvA vivAdathI DaravAnI koI jarUra nathI. hakIkatamAM to vivAda thAya thatA ja rahe che. akhabAramAM vAMcIe ke bhUgarbhamAM cArasomAM te ja A arthadhaTanano hetuM hoya che, Ane pariNAme samAjanI eNTamabaoNmba phoDavAmAM Avyo. A samaye evo savAla jAgavo joIe vicAradhArA jIvaMta ane sakriya rahe che. ke bhUgarbhamAM ATalA badhA aNuvisphoTa karavAnI jarUra zI ?. ekano bhaviSyamAM jaina patrakAratve taTastha praznone paNa potAnI eka prayoga vAraMvAra zA mATe ? hakIkata evI che ke aNubombanI vicAraeraNa para caDAvavA paDaze. bihAranA jamInamAlikoe bhUmisenA judI judI zaktio mApavA mATe A prayogo thatA hoya che. eka racIne harijanonI nirdaya hatyA karI. A samAcAro ane emAM thatAM bomba evo hoya ke jenA 65 TakA zakti. dhaDAkA (Blast)mAM jatI nirdayI zoSaNane paNa patramAM sthAna maLavuM joIe, jayAre AjanA rahe, 20 Taka zakti koI paNa vastunI ArapAra kiraNo pesI jatAM ApaNAM moTAbhAganAM patro mAtra samAcAra ane te paNa potAnI hoya tenI hoya ane 15 TakA zakti reDiyo ekaTiva kiraNo havAmAM AsapasanA maMDaLanA samAcArapatro banIne aTakI gayAM che. AvAM phelAya temAM vaparAya. have bIjo bamba evo hoya ke dhaDAkAmAM mAtra patrono koI le-AuTa hoto nathI. enuM kalevara kyAreya badalAtuM 20 TakA jeTalI zakti vaparAya ane reDiyo eNTiva kiraNomAM 80 nathI. enuM mUlya mAtra maMDaLanI mAhitImAM ja samApta thaI jAya che. TakA hoya. Ama eka baoNmbamAM mANasa mare evo Azaya rakhAya che, AthI kyAreka evuM samIkaraNa jovA maLe ke dharmaviSayaka patra eTale to bIjA baoNmbamAM mANasa ocho mare, paNa milakatono pUro nAza thAya zuka vAto karatuM akhabAra. ene nicovo topaNa emAMthI kaMI na maLe. evo IrAdo hoya che. AjanA jagatane saMhAramAM ja nahi, paNa judA ene to mAtra repara kholIne bAjue ja mUkavAnuM hoya. judA prakAranA saMhAramAM rasa che. patrakAra Adhunika saMdarbhamAM vicArIne AvI sthiti ghaNI vedanAjanaka kahevAya. akhabAra eTale ahiMsAnA siddhata drArA saMhAra aTakAvavAno Agraha rAkhaze. raziyAnA akhabAra ! emAM mAhitI. vizleSaNa ane rasapradanA hovI jarUrI che. pramukha gorbAcoka ane amerikAnA pramukha jyorja buza baMne maLyA emAM vyavasAya karatI jaina mahilAnI samasyAnI carcA paNa AvavI emAM mULabhUta rIte to ahiMsAnI bhAvanAe emane eka thavAnI pharaja joIe. A aMge rIDarsa DAyajesTa tarapha ApaNe najara karIe. pADI che. . aneka bhASAmAM pragaTa thatuM "rIDarsa DAyajesTa vizvamAM bahoLo AjanA jaina patrakAratvamAM vartamAna pravAhone dharmasaMskAranI vAcakavarga dharAve che. emAM caritra, vArtA, TUcakA, uktio, kRtinA daghiI mUlavavAno abhigama hovo jarUrI che. Ane huM eplAIDa saMkSepo-badhuM ja Ave. paraMtu A sAmayika tame daseka varSa vAMcazo to rIlijiyana (Applied Religion) kahIza. A eka evI phuTapaTTI che ke tamAruM mAnasa pracchannapaNe amuka prakAranuM thaI jAya che. enuM jenAthI tame kapaDuM mApI zakazo ane kAgaLa paNa mApI zakazo. mAtra saMpAdanakArya evI rIte karavAmAM Ave che ke jethI khristI dharmanA ' - savAla e phUTapaTTInA upayogano che. ene yogya saMdarbhamAM rajU mUlyonuM pratipAdana thAya. bAhya daSTie rasaprada kathA ane vArtA hoya, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-1990 prabuddha jIvana paNa enI pAchaLa khristI dharmanA pratipAdanano dora satata vaheto hoya. jaze. saMpradAyanuM chApuM haze to e potAnA sImADA oLaMgIne bIjA patrakAranI khUbI ja e che ke e tamane jANa paNa na thAya e rIte saMpradAyanI kalyANakArI ghaTanAno ullekha paNa nahi kare. je aMgreja tamAruM mAnasa palaTI nAkhe sattAne mahAtmA gAMdhIjIe dezamAMthI hAMkI kADha, e ja aMgreja prajAnA patrakAranA lohImAM dharma karato hoya to ja enAmAM AvI jIvaMta eka mAnavI laoNrDa eTanabaroe jagatane gAMdhI philmanI bheTa dharI. dharmadaSTi jAge. AjanAM jaina sAmayikomAM Avo anubhava thAya che kharo? vikhyAta digdarzaka . mAIkala TabAyAse A philma joI ane gAMdhIjInA - jo thAya to ja e patra ane patrakAra saphaLa banI zake. ahiMsAnA siddhAMtanI gaMgotrI zodhatAM zodhatAM jaina dharma sudhI AvI ApaNAM patromAM ahobhAvayukta lakhANonI bharamAra jovA maLe te , pahoMcyA. emaNe A dharmanI ahiMsAne darzAvatuM "ahiMsA nAmanuM , che. vijJAnanI koI navI zodha thAya eTale tarata ja A patro lakhaze ke : dastAvejI citra paNa taiyAra karyuM. IjharAyalamAM hamaNAM 'varlDa vejiTeriyana amAre tyAM to varSo pahelAM A zodha thaI cUkI che. amArA dharmagraMthomAM agresanuM Ayojana thayuM. A ja IjharAyalamAM gelIlI nAmanI TekarInA enuM bayAna paNa maLe che! majAkamAM ema paNa kahI zakAya ke sekanDa ja DhoLAva para AmirIna nAmanuM zahera vasAvavAmAM AvyuM. A zaheramAM gAla para klAsanA DabbAnAM bAraNanI pahoLAI keTalI hovI joIe te vize mAtra zAkAhArIone ja praveza maLe che. amerikAnA zikAgo rAjyanA eka paNa temAM lakheluM che. AvA saMdha ahobhAvamAMthI paNa ave che. gAmaDAmAM zAkAhArI ja vasI zake che. 22mI julAIe laMDananA hAIDa ene badale vijJAna ane dharmanuM sAmaMjasya sAdhavuM joIe, kAraNa ke pArkamAM lagabhaga be hajAra lokoe vejiTeriyana relI yojI ane emAM uttama dharma ane vijJAna eka ja dizAmAM cAle che. emanI vacce koI sahue zAkAhAranA zapatha lIdhA. . visaMvAda nathI. dharma kaheze ke aLagaNa pANI na pIvAya. rAtribhojanano pI oTobare kaleranA bagahAma pelesamAM pinsa tyAga karo. ukALeluM pANI pIo. vijJAna paNa vizleSaNa ane prayogane dahi. ka. ' philipa jaina dharmamAM prakRti Jain Statement on Nature) nAmaka aMte A ja vAta kaheze. dharma kaheze ke kadI juThuM bolazo nahi pustikAnuM bhavya samAraMbhamAM vimocana karaze. AvI jagatavyApI manovijJAna kaheze ke jo ja bolaze to aneka mAnasika graMthiono ghaTanAonuM jaina patrakAratvamAM Alekhana thavuM joIe. Man is a bhoga banazo. dreaming animal. ApaNe paNa eka evuM svapna sevIe ke ApaNe ApaNA siddhAMtone saMkucitatAnA sImADAmAM bAMdhI dIdhA AvatIkAlanA patrakAratvamAM jainadaSTino viniyoga thAya. ene pariNAme che ane tethI vizvavyApI mahattva dharAvatI ghaTanAo uvekhAya che. koI jagatane dizA ane darzana maLe ane vizvadharmanA dhAraka evA ApaNe jJAtinuM chApuM haze to mAtra jJAtimAM ja enI AkhI duniyA samAI jagatakalyANa mAM paddhigita kALo ApI zakIe. mAlika banavuM zreyaskara che ke sevaka ? 'satsaMgI raziyAnA mahAna sAhityakAra taoNlsatoyanI suMdara navalakathA dInatAno hoya che. mANasa svAmitvanI lAgaNIthI AnaMda anubhavano Resurrection - rejharekazana . punarjIvanamAM vArtAnAyaka nelyuDova hoya che, paraMtu tenAthI caDiyAtI vyakti pratye tenAmAM tAbedArI vRtti potAnAthI thayelI bhUlanuM prAyazcita kare che. potAnuM navuM jIvana ghaDe che. kAma karatI hoya che. A bemAMthI kaI vRtti mANasamAM prabaLapaNe rahelI tenI eka vigata e che ke potAnI pAse je puSkaLa jamIna che te, ne hoya te vyaktinAM vyaktitva ane samagra saMjogo para AdhAra rAkhe che. kheDUtone kheDavA ApI de che. jamInanI guNavattA pramANe bhADuM levuM je purU potAnI patnI ane svAmInI adAthI vartato hoya te tenA paNa te paisA kheDUtasaMgha saMbhALe ane te paisAno upayoga kheDUto mATe uparI pAse hAtha joDIne dInatAthI vAta karato hoya, to evI paNa karavAmAM Ave evI tenI vicAraNA che. tenI AvI yojanAnA koI virala vyaktio 'siMha so lAMghaNa kare, paNa tRNa kadI na khAya AnaMdathI te manomana vicAre che, 'yes, to feel oneself not the jevI hoya. arthAt dInatA, AjIjI, zaraNe javAnI vAta teone mAnya master, but a servant, he rejoiced at the thought arthAt hoya ja nahi. paraMtu sAmAnya mANasamAM A baMne vRttio cokakasa 'vA, potAne mAlika nahi, paNa sevaka gaNavo. tene A vicArathI harSa paristhitionA saMdarbhomAM kAma karatI hoya che. thayo. vAstavika jagatamAM sevaka banavAno vicAra zreyaskara nIvaDe kharo? Avo prazna vicArazIla mAnavIne thAya e svAbhAvika che. - A baMne sAhajika vRttiomAMthI kaI vRttinI keLavaNI vyakti . che ane samaSTi mATe zreyaskara nIvaDe e prazna che. ahIM gerasaraja e mekaDagala nAmanA manovaijJAnikanA mate mANasamAM saMgraha karavAnI ' thAya che ke sevakano artha sAmAnya nokarI karavAmAM Ave che. jyAre vRtti svAbhAvika rIte rahelI che. A saMgrahavRttithI mAlikInI lAgaNIno sevaka zabdamAM jarUrI namratA ane sevAbhAvano dhvani rahelo che je bhAva udbhave che. mANase so rUpiyA jeTalo saMgraha karyo hoya, to ' samajavAmAM mANasa muzkelI anubhave che. pariNAme, svAmitvanI tenAmAM so rUpiyAnI mAlikIno bhAva sahaja rIte thAya che. A lAgaNInA anubhavamAM pote yogya sthAna dharAve che evo mANasane mAlikInI lAgaNIthI tene svAbhAvika rIte AnaMda thAya che. svAmitva saMtoSa thAya che, tethI svAmitvanI lAgaNI tenI pravRttionuM prerakabaLa paisA pUratuM ja maryAdita nathI ghara-jamInano mAlika, gAmadhaNI, ' banI rahe che. DhoraDhAMkharano mAlika, rAjyano svAmI, nokaracAkarono zeTha, strIno " svAmI, sattAdhIza vagere zabdaprayogo mANasanA svAmitvanuM kSetra sUcave mAnava ItihAsa eTale svAmitva ane tAbedArInI lAgaNIonI - pArasparika kSiA ane pratikriyA. praznonA ukela mATe yuddhane AkharI ' mekaDragalanA mate mANasamAM AnAthI UlaTI vRtti paNa rahelI che sAdhana gaNatuM, bekArI, bhUkhamaro, jAtajAtanA tanamananA rogo vagerethI je tAbedarI vRtti kahevAya che ane tenI sAthe saMkaLAyelo bhAva pIDAtuM, AMsubhareluM, arthAta vartamAna jagata satya bAbata che, to pachI , Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-1990 mANasa svAmitva mATeno je puruSArtha karato rahyo che te rahasyamaya pariNAme nIcalo varga haMmezA kacaDAyelo rahe che, tethI samAjamAM koyaDo bane che. jamInadAro ane jAgIradAronA ItihAsamAM gulAmI baLavAnI bhIti sadAya rahetI hoya che. mAlika kAma karanArAono sevaka ane veTha jevI adhama prathAo jovA maLe che. sattAdhIzoe arthAt mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzaka bane to khetI ane svAmitvanA garvathI prajAne kacaDI che ane tenA pratyAghAta rUpe utpAdananA kSetramAM subhagapariNAmI krAMti sarjAya je saune mATe prajAoe baLavA paNa karyA che. amaladAroe potAnI sattAnA zreyaskara bane. , ahaMkArane lIdhe karmacArIo ane prajAno geralAbha lIdho che ane temaNe karmacArIo ke prajAnA hRdayamAM bhAgye ja sthAna lIdhuM che. amaladAro prajA pAse mAnathI mAMDIne ghaNI ghaNI apekSAo patimAM svAmitvanA dabANathI strIoe patithI vimukha banavAnuM rAkhe che. paraMtu teo prajAnuM kAma sahRdayatAthI ane vyavasthita rIte yogya gayuM hoya che. sAsuvahunA sArA saMbaMdho apavAdarUpe ja jovA karavA mAMDe to prajA temanA pratye ahobhAvathI jovA lAge. amaladAro maLe, pariNAme vahudIkaro mAtApitAthI alaga rahevAnuM yogya gaNatAM prajAjano pratye mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzakanI adAthI varte to AvyuM che. zeThanokaranuM joDakuM zikSita lokone kadAca sAMbhaLavuM paNa lokamAnasamAM paNa sArA pheraphAro thavA lAge ane samAjamAM anerA nahi gamatuM hoya. mANase svAmitvanI lAgaNInA anubhavathI amuka ullAsa ane kheladilInuM vAtAvaraNa sarjAya. AnAthI vizeSa zreyaskara prakArano saMtoSa anubhavyo haze, paraMtu teNe vaiyaktika rIte meLavavA zuM hoya ? bIjI bAju, sarakArI ophiso ane zaikSaNika saMsthAomAM karatAM gumAvyuM vadhAre hoya che ane je meLavAyuM haze temAM gunAnI karmacArIo temanA vaDAthI viruddha banI jatA hoya che. paraMtu ucca - lAgaNIno DaMkha jIvananA chellA zvAsa sudhI rahyo haze. hodo dharAvanAra vyaktio temanI sAthe kAma karanArAone tAbAnA mANaso gaNavAne badale mitro gaNe to AnaMdaprada havA UbhI thAya. je - ItihAsanuM AvuM tAraNa nIkaLe che tyAre sevaka banavAmAM vyakti uparIpaNuM vyavasthA mATe che te ja uparIpaNuM sadA moTuM vidha banatuM ane samAjanuM zreya thaze ? sevaka banavuM eTale zuM ? mahAtmA AvyuM che. pariNAme, evAM aniSTo ghUsI gayAM che ke zANA ane konphayuziyasane temanA ziSya pUchayuM, " evo eka zabda che je mANasane varyavAna mANaso paNa roSa anubhave che. khurazI kAryakSamatA, nyAya ane tenI AkhI jiMdagI mATe niyama tarIke kAma lAge ? mahAtmA sevAnuM pratIka che, sattAnA dabANanuM nahi. sevAno yogya artha konphayuziyase javAba Apyo, Reciprocity - pArasparika kartavya AcaraNamAM Ave to vartamAna vikRta paristhitiomAMthI kudaratI ane P. Avo zabda nathI ? je vartAva tamArA pratye thAya ema tame nathI zreyaskara paristhiti banavA lAge. IcchatA tevo vartAva tame bIjA pratye na karo. sAmAnya rIte mANasane bIjo mANasa teno svAmI bane e gamatuM nathI. to pachI teNe kuTuMbanI rIte vicArIe to pati potAnAM patnI ane bALako bIjAnA svAmI na banavuM joIe ema mahAtmA konphayuziyasanA pratye mitra, tatvajJAnI ane mArgadarzaka tarIkenuM valaNa apanAve to niyama parathI phalita thAya che. kavie gAyuM che tema ghara sukhazAMtinuM dhAma banI sAsu vahunI svAminI ' mAliko ke ucca sthAna dharAvatI vyaktioe temanI pAse kAma . banavAne badale 'mAM banavAnuM pasaMda kare to sAsu-vahune Adi veranI lokokita khoTI Thare ane saMyukta kuTuMbanI hUMphanuM adazya thayeluM karanAra lokonA sevaka banavuM eTale prathama to temanA svAmI na banavuM kAma karanArAone dhaNIpaNuM. hukamanI bhASA, paMtranA cakranI jema kAma - vAtAvaraNa anekane anubhavavA maLe. kya karavuM vagerethI mAnasika trAsa thAya che. AvI paristhiti mAliko, alabatta, svAmitva ke uparIpaNAnuM mAnasa mANasamAM sahajavRtti kAma karanArAo ane rASTra e koInA hitamAM nathI jenI ItihAsa tarIke kAma kare che, tenA nakArathI mANasa dhUMApUMA paNa thAya eTalI 2 tA. sAkSI pUre che. bIjuM e ke mAliko temaja ucca sthAna dharAvatI te ' temaja ucca sthAna dharAvatA tenI pakaDa mANasa para che. paraMtu jema mANasamAM rahelI anya vyaktioe kAma karanArAone potAnA jevA mANasa gaNIne temanA sahajavRttionI yogya keLavaNI thaI zake che tema svAmitvanI lAgaNInI pratye prema ane sahAnubhUti dAkhavavAM joIe. lokapriya bhASAmAM upamA yogya keLavaNI thaI zake che. te yogya keLavaNI eTale Friend, ApIne kahevuM hoya to, temaNe sevaka banavuM eTale kAma karatI philosopher and guide - mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzaka banavuM; vyaktionI mAM banavuM. thoDI agharI bhASAmAM kahevuM hoya to temaNe pachI kuTuMbanuM kSetra hoya ke utpAdananuM ke lokonA netA banavAnuM. . kAma karatI vyaktionA Friend, philosopher and guide - mitra, sAmAnya mANasane kharekhara zuM joItuM hoya che? mANasa Arthika rIte tattvajJAnI ane mArgadarzaka banavuM. saMtoSa anubhave, tene thoDI kurasada maLe je daramyAna te sAhitya, 1. Ama to samagra vizvamAM, paraMtu bhAratamAM paNa jamInadArono saMgIta ane kalAno rasAsvAda mANe ane adhyAtmanA mArge javA ItihAsa moTe bhAge zramajIvIonAM AsathI kharaDAyelo che. prerAya. AvA umadA hetu mATe saramukhatyArazAhI, svAmitva. zeThapaNe. - jamInadAronI mAlikInI bhAvanAthI garIbavarganA trAsa ane yAtanAnA dhaNIpaNe nAkAmayAba nIvaDayAM che. tethI mAliko ane uparI' satata anubhavo bAda ghaNe varase vartamAna samayamAM jamInanI adhikArIo sevaka arthAt mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzaka bane to TocamaryAdA bAMdhavAnA pariNAma sudhI sthiti AvI che. paraMtu Aje mAnavIno yogya vikAsa zakaya che. A aMge lokazAhI sarakAra ane paNa khetamajuronI sthiti samAdhAnabharI to na ja gaNAya. jamInadAro samAjanuM je mALakhuM hoya ne badalavAnI koI jarUra nathI, paraMtu jeo * gayA, paraMtu moTA kheDUtonI mAlikInI bhAvanA to prabaLa ja che. moTA mAlika ke uparInuM sthAna dharAve che temaNe mitra, tattvajJAnI ane kheDUto ane kArakhAnAnA mAliko khetamajuro ane kAmadAro pratye mArgadarzaka banavAno pusmArtha karavAno rahe che. mAlikI ke uparIpaNAnI svAmitvanI lAgaNI na rAkhe ane temane sAthIdAro gaNe, utpAdananA lAgaNIthI teo aMgata rIte to pIDA ja anubhavatA hoya che e bhAgadAro gaNe to utpAdana, guNavattA ane jo e bane daSTie satya temane AtmanirIkSaNa dvArA samajAya tevuM che. tethI potAne mATe sAruM thAya ane kAma karanArAone yogya vikAsanI taka maLe. mUDInI tema ja samaSTinI daSTie zreyaskara mArga to che sevaka arthAta mitra, mAlikIne lIdhe dhanavAnomAM svAmitvanI bhAvanA prabaLa hoya che, tattvajJAnI ane mArgadarzaka banavAno. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-1990 prabuddha jIvana Adarza vivecana 0 DaoN. pravINa darajI 'Adarza vivecana' A saMjJA pote ja kaMIka ciMsa che. vivecana gerasamaja UbhI kare. enAM tAraNo UbhaDaka na hovAM joIe. enI mATe amuka dhoraNo ke mApadaMDo nizvita karo eTale e kSaNathI ja pAchaLa vivecakano samagra abhyAsa Ubho hovo ghaTe. tulanA ane enI sthagitatAno paNa AraMbha thAya. 'Adarza evuM vizeSaNa yojayA pRthakakaraNa karatAM karatAM je kaMI nItarI Ave che teNe batAvavAnuM hoya vinA paNa 'vivecana eTale vivecana' ema jo koI kahe to 'vivecanano che. potAnA abhigraho - pUrvagrahone - jo vacce lAve ane pachI ghaNobadho marma emAM spaSTa thaI jato hoya che. koI niSkarSa upara te AvavA prayatna kare to kartA ane kRti baMnene anyAya thAya. eTale pUrvagrahone jItavAnuM kAma vivecake karavAnuM che. vivecana' zabdano prayoga paNa pAcho vyApaka rUpe thato rahyo che. vivecaka-vivecanamAM, je kaMI tajavAyogya che, naThAryuM che, anAdarapAtra che enA ghaNA saMdarbhe maLI rahe che. gharelu bAbatothI mAMDIne amUte teno khoMkhArIne asvIkAra karavAnI naitika hiMmata hovI joIe. eka vastuo sudhI ApaNe e zabdano upayoga karIe chae. ApaNo bAje vivecake bhAvakanI samajane vistAravAnI che ane sAhityanA saMdarbha ahIM sAhityika vivecana pUrato sImita che. ahIM paNa ekamevATitIya evA rasAnaMdanI vacce tene mUkI ApavAno che to 'vivecana' saMjJA ane e zabdanI chAyAo vize matamatAnaro to rahyA bIjI tarapha teNe e paNa spaSTa karavAnuM rahe che ke kRtimAM che ' che ja . lagabhaga sarvane svIkRta banI rahe evo eno artha karavo hoya AnaMdabhogya nathI. to kaMIka Avo thAya : sArAsAra viveka athavA to samaka-bheda, nIrakSIra chUTa pADI ApavAM. sAhityamAM jyAM sarjana che, tyAM vivecana vivecaka ke vivecana je kaMI darzAve che, je kaMI sArave- tArave che che. baMneno gADha saMbaMdha rahyo che. ahIM sarjana paheluM ke vivecana paheluM enI pAchaLa koI cokakasa pIThikA hovI ghaTe. vivecake kevaLa doSa ja evo prazna paNa thayo che. keTalAke vivecanane anivArya lakhyuM che to batAvavAnA nathI, zAstrIya pIMjaNa karyA karavAnuM nathI. tarkajanitatA ke rille jevA koIka koIka vivecanathI koI vizeSa artha sarato nathI evuM yAMtrikatAmAM kaninI rasakIya bAju bhulAI jAya ane vivecana ADe paNa kahe che. Ama vivecana ane enA kArya vize. enI mahattA vize pATe caDhI jAya to tenuM vivecana eno dharma kayuM gaNAya. AthI ja paNa matavaividhya jovA maLe che. vivecakamAM rAjazekhara kathita kArayitrI sAthe bhAvayitrI pratibhA to hoya uparAMta te bahuzruta hoya, vividha viSayano jANakAra hoya, aneka to prazna che 'vivecana' kevuM hovuM joIe ? 'Adarza evuM vizeSaNa kaLAo vizenI tenI samaja hoya, taTastha tolanabuddhi hoya, teno yojayA vinA namUnArUpa vivecanano vicAra karIe to temAM kaI kaI jIvanAnubhava ja evo vizALa hoya ke pelI racanAne 'racanA' rUpe bAbatonI apekSA rahe ? . vagere praznono uttara meLavavA prayatna anAvRtta karI Ape. eka pUrNa, samagra mAnavI ja evuM vivecana karIe. ApI zake. ladhUkAse sAcI rIte Dedicated and alented evI vivecana ane sarjana ghaNIbadhI rIte parasparAzrita che. baMneno apekSA vivecaka pAse rAkhI che. kAryapradeza dekhItI rIte pRthaka hovA chatAM bane chevaTe to AMgaLI mUkI Ape che sauMdarya upara. sarjaka mAnavanA, jagatanA sauMdaryane kRti rUpe mare kegare AvI viziSTa vivecakapratibhA kRtinA rahasyone sAravI Ape che, to vivecaka kRtinA sauMdaryane ApaNI samakSa prastuta uddaghATita karI ApavAmAM prabaLa bhAga bhajavI zake che ema je kahyuM kare che. baMnene ghaNuMbadhuM parIkSavuM paDe che, sudhArAvadhArA karavA paDe che, A che te A saMdarbhe ja. mallinAtha jevo vivecaka ApaNane na maLyo joDANa karavAnAM rahe che, adala-badala paNa karavuM paDe che. Ane kAraNe ' hota to kadAca kAlidAsa Aje je rIte ApaNA jIvanano eka bhAga ja kyAreka vivecakanI pratibhA dharAvanAra sarjaka bIjAM karatAM AgaLa ra banI gayA che te na banyA hota. breDale nahi thayo hota to nIkaLI jato jaNAya che. elimeTa ke TAgora jevAnAM dazato ApaNI rIksapiyarane ApaNe je rIte Aje mANIe chIe, e karatAM saMbhava * che ke citra bhinna hota. sAme che ja. e rIte vivecana sarjanane upakAraka nIvaDe che. vivecana haMmezAM jahAMgIranA nyAyaghaMTa jevuM hovuM joIe. tyAM vivecana eka pavitra kArya che. kaho ke e eka gauravabharyA mAtra racanA ja jovAvI joIe. racanAne bAjue rAkhI A ke te nyAyAlayano bhAga bhajave che. Ama to kolarije kahyuM che te pramANe vyaktine lakSamAM rAkhavAmAM Ave to eka tarapha e thAbaDabhANAno ApaNe sau koIka ne koIka rUpe ochevatte aMze erisToTala ke pleTo bhoga banI javAnI dahezata rahe che, to bIje cheDe vyaktigata vera rUpe ja janmyA chIe. bhAvaka tarIke keTaluMka sAruM-khoTuM tAravI zakIe mATenuM te ojAra banI javAnI zakyatA che. sAhityanA ItihAsamAM chIe. paNa jayAM ApaNe eTarkIe chIe, mUMjhAIe chIe tyAM AvuM ghaNIvAra banyuM che. rille jevAe vivecana sAme je lAlabattI vivecana madade doDI Ave che. pelAM baMdha dvArA udhADI Ape che, je dharI hatI te AvA kAraNosara ja. bhavabhUtine paNa evA vivecanano kaMIka aspaSTa hoya, dhUMdhaLuM hoya, alpaparicita ke samaja bahAranuM hoya kaDavo anubhava karyo nathI thayo ? tene ne pratyakSa karI Ape che. vivecananuM kArya ja e che. vivecananuM lakSya kRti ne kevaLa kRti hovuM ghaTe. e dvArA ja te Aje siddhAMtaniSTha ane kRtiniSTha vivecana vize ghaNuMghaNuM lakhAya sauMdaryabodha karAvI zake. racanAne sAcA arthamAM pAmavA tenI niraMtara che. vivecananI navI navI rItio astitvamAM AvI che. manovijJAna, mathAmaNa hovI ghaTe. jo e samajavAmAM vivecaka bhUlathApa khAya to samAjavidhA, darzanazAstra, nRvaMzazAstra, bhASAvijJAna ane tenI vividha akALe te koI sarjakane lakhato aTakAvI de athavA to kRti vize (vadhu pRSTha-16 upara) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17pa000 kamaLakA = 1 - 111 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI tA. 31-3-90nA divasanuM saravaiyu 1989 phaMDo ane devuM : 1989 milkata ane leNuM : rIjharva phaMDa: bloka (karAra mujaba) rasadhArA ko. o. hA so. li. 1294179.18 gayA saravaiyA mujaba 141471.18 5123040 gayA saravaiya mujaba bAkI 51230.40 63612.00 umero : AjIvana sabhyonAM : 58107.00 InvesTamenTasa (copaDA pramANe). lavAjamanA vasula (neTa) pariziSTa ba pramANe 57000.00 peTrana sabhyonA lavAjamanA : 15%0.00. 35350.00 zero tathA DIbencarsa 28350.00 1414791.18 148788.18 ra000,00 yuniTa TrasTa opha inDiyA yuniTo 202000.00 - anya phaMDo :- nAmA. - 1735000.00. garva kuM.mAM DIpojhITa 1755000.00 , 1216681.00 pariziSTa a mujaba 1312769.35 85000.00 beMkomAM phikasa DipojhITa , 665000.00 devuM : 2757350.00 - ra65350,00 50514:27 sTApha proviDanDa phaMDanA 65606.59 pharnIcara ane phikSara (copaDA pramANe) 13ra0.00 agAuthI Avela lavAjamanA 1ra0.00 31341.24 gayA saravaiyA mujaba bAkI 31341.24 _49585.37 paracuraNa devuM 160601.37 9492.24 bAda : kula ghasArAnA 1989 sudhI 10141964 226327.9 21849.00 bAda : cAlu varSa daramiyAna ghasArAnA 1965.00 zrI janarala phaMDa (Avaka kharca khAtuM) 2184.00. 1966,00 455685.75 varSa daramiyAna kharca karatAM Avakano vadhAro 1965.00. 1769.0 74242.02 gayA saravaiyA mujaba bAkI sAmI bAjue DIpojhITa 3813.73 125.00 posTa ophisamAM 125.00 1325.00 bI. I. esa. TI. 135.00 360.00 Teliphona aMge 360.00 110000 biralA kIDA kendra 1100.00 ra10.00 ra910.00 leNuM saddhara pa1ra6.73 zrI ema. ema. zAha sA. va. pustakAlaya 1857962 3364116 InkamaTekSa rIphaMDa 25050.3ra : 53170.14 Dibencaro tathA DIpojhITa para thayelA vyAjanA 5751940 3543945 sTApha pAse 4857.85 200.00 kharca aMge ane paracuraNa leNuM : 15053.25 181577.48 164710.4 3114335-55 AgaLa laI gayA 302695-49 3012732.88 pAchaLa laI gayA 288689984 prabuddha jIvana tA. 16-9-190 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3114335.55 pAchaLathI lAvyA 3114335.55 kula rU. oDiTarano riporTa : 3026995.49 kula rU.3026995.49 31-3-90nA divasanuM uparanuM tapAsyu che. ane amArA dhI amoe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMInuM tA. saravaiyu majakura saMghanA copaDA tathA vAucaro sAthe muMbaI pablika TrasTa ekTa anusAra judA rirpoTa AdhIna barAbara che. muMbaI tA. 30-6-1990 cArTarDa ekAunTanTas oDiTarsa 3012732.88 pAchaLathI lAvyA 305991 7358.44 647.32 101602.67 3114335.55 muMbaI tA. rokaDA tathA beMka bAkI beMka opha InDiyA cAlu khAte beMka opha inDiyA bacata khAte rokaDa purAMta zrI janarala phaMDa (Avaka kharca khAtuM) zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa taraphathI suvarNa jayaMtI prasaMge zrI sevaMtIlAla 30-6-1990 6545.83 43661,87 6.66 kAMtilAla TrasTa paryuSaNa vyASyAnamALA phaMDamAM kAyamI bheTa maLela tenA eDajesTa karyA 25000.00 zrI TiMbaDiA phAunDezana taraphathI bheTa tarIke AvelI A rakama suvarNa jayaMtI bheTamAM laI gayela paNa te rakama temanI sUcanAthI 'zrI kizora TiMbaDiA keLavaNI yojanA' pheDa khAte eDajesTa karyA umero : varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcano vadhAro... bAda : gayA saravaiyA mujaba jamA hatAM kula rU. 100000.00 346325.02 471325.02 381443.73 kula TrasTIo 2886499.84 50214.36 8988129 3026995.49 tA. 16-9-1990 prabuddha jIvana -~ Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI tA. 31-3-90 nA saravaiyAmAM darzAvela anya phaMDo ane khAtAonI vigato darzAvatuM pariziSTa anukrama naMbara phaMDo : * 31-3-89nA roja varSa daramiyAna bheTa havAlA vyAjanA havAlA varSa daramiyAna kharca 11 zrI madmana phaMDa 41469 2, pustaka prakAzana khAtuM 21701.09 3, prabuddha jIvana kAyamI phaMDa 2000.00 1, vighasatra pravRtti khAtuM 5000.00 5, sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa paryuSaNa 250000.00 250000.00 6 vijaya vallabhasUri smAraka gA.phaMDa zreNI 75000.00 7, dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha 11000.00 lekhaka pAritoSika phaMDa 8, dhIrajabena dIpacaMda ramakaDAMghara 70006.49 ( 9, mahAvIra vaMdanA snehamilana 150000.00 10, anAja rAhata phaMDa 7424600 11, mohanalAla mahetA 'sopAna' pAritoSaka phaMDa 15000,00 12 vasaMta vyAkhyAnamALA phaMDa 51000.00 13, kizora TiMbaDiA keLavaNI yojanA phaMDa 100000.00 _ khAtAMo : 76138.27 0,00 1rapa000.00 0.00 0.00 II 1 zrI premaLa jyoti pravRtti khAtuM 212970.9 12458.00 pa3001.00 138224.85 2. dIpacaMda tri. zAha TrasTa 72087dara 21895.00 700.00 37660.00. 3, jIvana ghaDatara lakSI pravRtti khAtuM 5462.80 5462.80 1, dattaka bALaka pravRtti rijharva phaMDa 53001.00 5, sI. yu. zAha meDikla eIDa 100000.00 64130.15 - 6 , 'sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI cazamA ghara 32856.00 200,00 2630.50. 7, mohanalAla mahetA 'sopAna pAritoSika 500.00 1500.00 phaMDa Avaka kharca khAtuM 7007,00 9583.25 8, dhIrajabahena dIpacaMda ramakaDAM ghara : Avakau 9009.55 5478.00 611480.. kharca khAtuM 9, anAja rAhataphaMDa Avaka kharca khAtuMu 15radara.00 31556,00 . 724.00 16307.90 10, vidyAsatra Avaka kharca khAtuM 500.00 1931.pa0 11, A vijayavallAbhasUri smAraka vyAkhyAna 1892.00 7500.00 6293.00 - zreNI Avaka kharca khAtuM 15000.00 8307.00. - 12, sneha saMmelana Avaka kharca khAtuM 4977.00 kula rU. 64236.ra3 59115.80 50124.00 290pa30.95 18587.00 havAlA tA. 31-3-90 nA divase 41469 21701.09 2000.00 45000.00 25000.00 275000,00 75000.00 11000,00 7070649 150000.00 74246,00 * 15000.00 51000.00 100000.00 894138:27 257205.11 6352.6ra 0.00 53001.00 0.00 35869.85 30425.50 2000.00 0.00 prabuddha jIvana - - . 76040 7410.10 3328.90 709.00 11670,00 418531.08 tA. 16-9-1990 53001.00 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31-3-89nA roja varSa daramiyAna bheTa 769138.27 0.00 464236.23 - 18587.0 1669350 tA. 16-9-1990 vyAjanAka havAlA varSa daramiyAna kharca 0%. havAlA 12500.00 5915.80 48ra66,92 0,00 anukrama naMbara phaMDo : I pAchaLano saravALo I pAchaLano saravALo 13 zrI paryuSaNa vyAkhyAnamALA Avaka kharca u 14, dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha lekhaka pAritoSika Avaka kharca khAtuM 15 , vasaMta vyAkhyAnamALA Avaka kharca khAtuM II no saravALo I no saravALo . 50124.00 : 25000.00 1100.00 ra90530.95 56573.42 1000,00 havAlA tA. 31-3-99 nAdivase 0,00 84138.27 pa3001.00 41531.08 0.00 0.00 100.00 0.00 447542,73 769138.27 1216681.00 188587.00 0,00 188587.00 12653.00 120035.7ra , 125000.00 245035.72 5100.00 -81324.00 0.00 81324.00 17753.00 365857.37 0.00 365857,37 53001.00 0.00 53001.00 0.00 418631.08 894138.27 1312769.35 prabuddha jIvana muMbaI tA. 30-6-1990 TrasTI muMbaI tA. 306.1990 cArTarDa ekAunTanTasa - oDiTarsa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1989 (1) 500.00 8000,00 15000:00 tA. 31-3-90nA divasanA saravaiyA mujaba batAvela InvesTamenTa ane devA-leNAnI vigAto darzAvatuM pariziSTa ba vigata : zero ane DibeMcaro : rasadhArA ko.o.hA.so.li. zera 10 tAtA oIla kuM. li. Dibencaro 200 bombe DAIMga enDa menyu. kuM. li. 150 volTAsa. li. tAtA loko.enDa e kuM.li, bonDa 6000,00 5850,00 35350.00 202000,00 (2) yuniTa TrasTa opha I. nAM yuniTo (3) garva kuM phikasa DipojhITa : 35000.00 hindustAna jhiMka li. 180000.00 400000.00 InDina oIla korporezana bhArata peTro. korporezana 40000.00 rASTrIya kemikalsa enDa pharTIlAIjhara 580000.00 sTIla othoriTI opha I. li. 100000.00 50000.00 madrAsa rIphAInarI kuM. li. neyavelI legnAITa korporezana 100000.00 simeMTa korporezana opha I. li. 50000.00 hindustAna peTroliyama korporezana li. InDiyana peTrokemikalsa korpo. li. 200000.00 1735000.00 500.00 4000.00 15000,00 3000,00 5850.00 35000.00 0.00 400000.00 40000.00 580000.00 100000.00 20000,00 100000.00 50000.00 400000.00 (4) beMkomAM phikasa DipojhITa : 30000.00 120000.00 275000.00 beMka opha I. phiksa DipojhITa vI. pI. roDa, 275000,00 jaina sahakArI beMka li. mAMDavI ko. o. beMka li. 120000,00 dhI bombe marakanaTAIlsa ko. o. beMka li. 120000.00 sArasvA ko. o. beMka li. kapoLa ko. o. beMka li. 120000.00 785000.00 90000.00 90000.00 90000.00 120000,00 kula za 27850.00 202000,00 1755000,00 665000.00 2650350.00 devuM H 1991 sabhya lavAjamanA muni sevAzrama kharca aMge pravAsa phaMDa aMge surendranagara saMsthA sarvodaya parivAra aMdha bALaka khAtuM subhASacaMdra bojha janma jayaMtI alpAhAra InTara nezanala lekcara sIrIjha zrama maMdira zrI zAMtilAla TI zeTha pro. phaMDa zrI ela. ema. mahetA - zrI cImanalAla ema. zAha . plena azoka palamasakara OM vijaya sAvaMta R leNuM : muni sevAzrama kharca aMge cIMcaNa paryaTana basa DIpojhITa sTApha pAse : zrI ela. ema. mahetA zrI dIpaka ena. zAha khuna haricaMdra e. navAbe * azoka palasara vijaya sAvaMta 105461.00 1500,00 6301.50 500.00 20502.00 15960,00 501.00 1445.87 6930.00 1500.00 26893.85 33133.24 2213.50 1683.00 1683.00 10753.25 4300.00 15053.25 17469.30 14658.55 3560.00 5960.00 6860,00 120.00 160601.37 65606.59 4850785 prabuddha jIvana tA. 16-9-1990 { }) Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaka bheTanA 911708.00 cAlu bheTanA 253.00 prabhu jIvana - vyAkhyAnamALAne 8000,00 parisaMvAda aMge 919961.00 1989 lavAjamanA 1987 sabhya lavAjamanA 160.00 3250.00 vasula ApyA : 3260+80 10534.50 prabhu jIvana lavAjamanA 13944.50 vyAja tathA kamizananA Dibencaro ane bonDanA 6461.44 129615.41 beMkanI phikasa DipojhITa para 22066724 garva kuM.nI DipojhITa para 14750.00 yuniTa TrasTanI yuniTa para khAtA para tathA kamizananA 6400.00 377894.09 89102.00 288792.09 1164.00 1223861.59 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha muMbaI tA. 1-4-89 thI 31-3-90 nA divase pUrAM thatA Avaka kharcano hisAba 1949 bAda : anya aMkIta phaMDone 10 TakA paracuraNa Avaka paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha lavAjamanA keseTa 320283.00 101.00 0.00 3240.00 6309.00 4103.00 75530.75 247619.64 20208.33 9635.17 35709689 81324.00 505.00 13.00 AgaLa laI gayA 320384,00 9549,00 27577289 518.00 606223.89 kharca vahIvaTI tathA vyavasthA kharca pagAra tathA bonasa 15350300 11275.30 bloka menTenansa tathA vijaLI kharca 7968.55 7765.00 510.00 prinTiMga ane sTezanarI Teliphona kharca posTeja 2000.00 oDiTarone oneriyama 11365.50 sTApha pro. phaMDa phALo ane vyAjanA 550 30103.00 gADI bhADuM, chatrI, Dresa anya kharcanA beMka mizananA 50.00 keseTa kharca 3458280 bombe pablika TrasTa enDa : phaMDane phALAnA sTApha beniphiTa kharca : relve pAsa, calA 2184.00 pharanIcara para ghasArAnA 10 TakA 250.00 prophezanala TekSa 261613.65 uddezo aMge zaikSaNika 8547.70 521.75 parisaMvAda marAThI goSThI kharca 67.00 hindI goSThI kharca jJAna goSThI kharca 700.00 zreSTha lekhaka pAritoSika 8153.75 200000.00 204313.50 13932.50 paryuSaNa vyAkhyAnamALA aMge kharca vasaMta vyAkhyAnamALA aMge kharca 7ra1.00 krAMtivIra kAryakrama 33183.70 zrI dhIrajabena dI. zAha ramakaDAM ghara 4313,50 bhakti saMgIta ema. ema. zAha lAIbrerine TharAva pramANe 118635.00 11221.75 7490.50 5496.00 399.30 1500,00 14939.00 54964.80 77.50 22730.00 20888.50 1966.00 60.00 0,00 0,00 0.00 7702.50 0,00 48266.92 12653.00 1469.25 6114.80 3015.50 50000.00 AgaLa laI gayA 260908.35 129221.97 390130.32 tA. 16-9-1990 prabuddha jIvana 1.3 G Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya muMbaI 50000.00 8136.00 tA. 31-3-90nA divasanuM saravaiyuM 1989 phaMDo ane devuM : 1989 milkata ane leNuM : kAyamI phaMDo : InvesTamenTasa : phikasa DIpojhITa 307894.00 gayA saravaiyA mujaba : 37894.00 umero : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 50000.00 hindustAna orgenika kemikalsa li. taraphathI kAyamI phaMDamAM pharanIcara (kharIda kiMmate) 50000.00 357894.00 118763 gayA saravaiyA mujaba : 19187.63 zrI pustaka phaMDa: umero : varSa daramiyAna kharIda 5500.00 gayA saravaiyA mujaba : 5500.00 bAda : kula ghasArAnAM : 10147.63 pa500,00 914363 gayA saravaiyA mujaba : 9040.00 zrI pharanIcara phaMDa: 1004.70 bAda: varSa daramiyAna ghasArAnA - - 84.00 2400.00 gayA saravaiyA mujaba : 2400.00 9040.00 2400.00 pustako (kharIda kiMmate) zrI rIjharva phaMDaH 8861205 gayA saravaiyA mujaba : 81544.70 3167342 gayA saravaiyA mujaba : 31673.42 darara365 umero : varSa daramiyAna kharIdI : 1rarara9.15 3167342 94835.70 93773.85 21316.00 pustakSe aMge DipojhITa : 13291.00 bAda : varSa daramiyAna ghasArAnA lakhI vALyA 12231.00 23076,00 81544.70 172792 sTApha proviDanDa phaMDanA : 23528.59 leNuM : zrI dIpaka ena. zAha 236.04 zrI IndirAbena bhaTTa bhaTTa 6117.80 25000.00 paramAnaMda kApaDiyA smA. nidhi pAse madada aMge khuna haricaMdra navADe 8174.75 3375.00 phikasa DipojhITa para caDhela vyAjanA 23528:59 28375.00 591ra673 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : 185962 rokaDa tathA beMka bAkI : 1250.00 kharcanA - tene aMge : 1000.00 2510.02 beMka opha I. bacata khAne (TrasTanA nAme) 1080138 6618421 412.85 rokaDa purAMta 49.30 oDiTarano riporTa : ra922.87. amoe zrI maNilAla ema. zAha sA. vAcanAlaya ane zrI Avaka kharca khAtuM pustakAlaya muMbaInuM tA. 31-3-90 nA divasanuM saravaiyuM majakura 274575.50 gayA saravaiyA mujaba ra74575.50 446458.07 lAIbrerInA copaDA - bAucaro vagere tapAsyA che - upero : Avaka karatAM kharcano vadhAro 38546.60 amAsa dhI kula rU. 463651.63 muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAra jugha rIrpoTa AdhIna barAbara che. 46458.07. muMbaI tA 30--190 cArTarDa ekAunTanTasa muMbaI tA 30-6-1990 TrasTIo oDiTarsa prabuddha jIvana 81542.85 10850.68 313122.10 - 463651.63 tA. 16-9-1990 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya : muMbaI 6948.90 tA. 31-3-1990 nA divase pUrAM thatAM varSanI Avaka kharcano hisAba 1989 Avaka : - 1989 kharca : vyAjano : vahIvaTI tathA vyavasthA kharca : 266.3ra beMka vyAjanA vagere 813.25 919.30 pepara lavAjama 10435.40 9908.61 garva kaMpanInI phikasa DipojhITa para 6740.75 da6846.00 pagAra tathA bonasa vagere para540.00 9874.97 7554.00 2159.50 buka bAIDIMga 10650 bheTanA : para69.50 proviDanDa phaMDa phALAnA tathA tenA para vyAjanA 541.00 25000.00 paramAnaMda kApaDiyA smArakanidhi taraphathI 35000.00 105.00 vimA primiyama 105.00 12501.00 bheTanA 6763.80 beMka kamizana 31.00 1537ra.00 pustaka lavAjamanA (7738.00 8399.30 para873,00, 49501.80 vyavasthA kharca : - paracuraNa Avaka : 1250.00 oDiTarane oneriyamanA 1000.00 975.00 patnI vecANanA 1184.00 sTAphane : raNa, relve pAsa, meDikala, chatrI 1369.00 leITa phInA 803.50 1628477 temaja anya kharcanA 10507.50 605.00 dAkhala phInA 460.00 3854.50 sApha saphAI tathA paracuraNa kharcanA 3158.50 2949.00 2447.50 1606.00 prinTiga tathA sTezanarI 55842.64 varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcano vadhAro 3854660 25000 prophesanala Teka 600.00 23245.27 dhasArAnA 1004.00 pharanIcara para ghasArAnA 10 TakA 904.00 13ra1.00 pustaka para ghasArAnA 15 TakA 12231.00 1 5 .00 badhu jIvana 15266,00 123 6335. 121539.57 9804990 98049.90 121539.57 uparano tA. 31-3-90 sudhIno hisAba tapAsyo che, ane barAbara mAluma paDayo che. muMbaI tA. 30-6-190. *E*, TrasTIo muMbaI tA. 30-6-1990 cArTarDa ekAunTanTa oDITara Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-1990 - - 5trAranI mulAkAto (pRSTha 2 thI cAlu) rAjakAraNa jIvaMta, vyApaka ane gatizIla kSetra hovAthI rAjadvArI saMsthAnA ke khAtAnA uparIne batAvyA pachI patrakArane ApI zakAya netAonI mulAkAto jeTalI levAya che teTalI sAhityakAro. che. rUbarU maukhika mulAkAtamAM zabdonI gerasamaja thavAno saMbhava rahe che. keLavaNIkAro, dharmAcAryo, sAmAjika kAryakartAo vagerenI levAtI nathI vaLI ApelA uttaromAMthI patrakAra potAne chApavA jevA ane jeTalA rAjadvArI netAonI mulAkAta vadhu upayogI, rasika, mAhitIsabhara ane uttaro chApavA svataMtra che ethI AzayabhedanuM ane koI eka vAta kayAreka vivAdAspada hovAno saMbhava rahe che. sAhityakAro, keLavaNIkAro, upara vadhupaDatuM jora apAyAnuM jokhama thavAno saMbhava rahe che. dharmocA vagerenI mulAkAtomAM samAjanA parimita vargane rasa paDe patrakArane mulAkAta ApavAnuM pharajiyAta na hovA chatAM patrakAra evo saMbhava vadhu rahe che ane emanI mulAkAto jeTalI mAhitIsabhara potAnI mulAkAta levA Ave e ghaNIkharI rAjadArI vyaktine gamatI hoya che eTalI vivAdaspada hotI nathI. vaLI te graMthastha karI zakAya vAta che. potAne ethI AgavuM mahattva maLe che ema e samaje che. evI paNa hoya che, rAjanetAonI mulAkAta tatkAlarasika paNa mulAkAta ApavAnuM ghaNIvAra rAjadvArI vyaktinA hitamAM hoya che. alpajIvI hoya che. graMthastha thavAnI pAtratA emAM ochI hoya che. kAraNake e dvArA bahoLo lokasaMparka thAya che, je bhaviSyanI cUMTaNImAM philma abhinetAone mulAkAta ApavAnI bahu garaja hotI nathI kAraNa ene kAma lAge che. bhArata jevA vizALa dezamAM, ghaNA abhaNa ane ke akhabAra- sAmayika karatAM paNa tenI pAse prasiddhi mATe philmanuM ajJAta lokonA mata lokasaMparka dvArA saraLatAthI meLavI zakAya che. vadhu sabaLa sAdhana hoya che. temanA jIvananI tarehatarehanI vAto chapAtI loko sudhI potAnuM nAma pahoMcavuM joIe ane potAnuM nAma lokomAM hovA chatAM teo khaLabhaLATa anubhavatA nathI. tenI temane jarUra paNa jAgatuM rahevuM joIe. e mATe rAjadvArI vyakitao patrakAronA nikaTanA nathI hotI. ramatagamatanA khelADIone paNa eTalI badhI prasiddhi saMparkamAM rahevAnuM. kyAreka temane kaMIka lAbha AvI ApIne khuza karavAnuM anAyAse maLatI hoya che eTale temane paNa mulAkAto ApavAnI bahu paMsada kare che. ajANatAM teo potAnI viruddha kaMI lakhI na mAre e garaja rahetI nathI. mATe paNa emanI dostI nibhAvavI jarUrI mAne che. vaDIla patrakAranI mulAkAta yuvAna patrakAra jayAre leto hoya che keTalIka vAra patrakAro koIka vyakti pAchaLa Adu khAIne paDe che tyAre jUnAM saMsmaraNo tAjA karavAnuM vizeSa banatuM hoya che. - tyAre tyAre te vyaktinA moTA moTA phoTA ane moTA akSare chApelA jAherajIvananI khAnagI vAto patrakAro jeTalI jANatA hoya che samAcAro dvArA tene sArI rIte ughADI pADI de che. samAjanA keTalAka eTalI bhAgye ja bIjA koI jANatA hoya che. evI evI vAtone duSTa AgevAno mATe patrakAranI AvI sevAnI jarUra rahe che. alabatta, jAheramAM mUkatI vakhate teo potAno dharma kevI rIte bajAve che e vadhu e mATe patrakAra pote ni:svArtha, ni:spRha hovo joIe. keTalIka vAra mahattvanI vAta che. patrakAra koIkane udhADA pADavAnI zarUAta khoTI kare che, paNa pachI malAkAta ApanAra vyakti ke mulAkAta lenAra patrakAra vivekanI peTa bharAya eTale vAtane saMkelI che athavA aNadhAyo kRtrima vaLIka maryAdA jayAre oLaMgI jAya che tyAre Thokara khAvAno prasaMga Ubho thAya ApI de che athavA acAnaka mauna banI jAya che. keTalAka kaniSTha che! patrakAro peTa bharavA ane prApti mATe niMdA ane prazaMsAnuM caka vArApharatI calAvatA hoya che. - ramaNalAla cI. zAha Adarza vivecana (pRSTha 7thI cAlu) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vArSika sAmAnya sabhA zAkhA-prazAkhAo e sarva vivecana sAthe joDAya che. satata saMghanI vArSika sAmAnya sabhA somavAra, tA. 1-10-1990nA parivartana pAmatA jatA samAja-mAnava ane tadanusaMge palaTAtA roja sAMjanA 5-30 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze je sAhityane pAmavA ema thavuM svAbhAvika paNa che. e rIte ApaNe vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze :soyyara, kaloDa-levI-sTrAusa ane darIdAno paNa AdhAra letA thayA (1) gat varSano vRttAMta tathA saMgha tema ja zrI maNilAla chIe. ghaNIbadhI vAra kati sauMdaryane enA ni:sIma kRpe ApaNe e mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA oDiTa thayelA badho vaDe pAmIe chIe; paNa e ja paddhati sAcI ane amuka sAcI 9 nA hisAbo maMjUra karavA. (2) navA varSanA aMdAjapatro maMjUra karavA. nahi evI AzA vivecanane kuMThita karI mUke. jema vivecakanuM prabhAvaka (3) saMghanA padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 vyaktitva rahyuM che tema kaLAne potAnI paNa eka bhaya rahI che, e sabhyonI cUMTaNI vAta ApaNe bhUlavAnI nathI. vivecaka kyAreka enI cAvIothI racanAne (4) saMdha temaja vAcanAlaya-pustakAlayanA oDiTarsanI nimaNUka jo ughADato hoya che to kyAreka pelI LA svayaM vivecana-vivecane karavI. upADe che. eTale meI kalasakI ke mAnyatA laIne vivecana jo kati upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM pAse jatuM hoya to badhI veLA badhI katio pArI na paNa Ape jaNAvavAnuM ke saMghanA vRttAMta tathA saMdha tema ja vAcanAlaya ane keTalIka racanAo niyama-biyamane gAMThatI nathI, e sarvane oLaMgIne 3 = pustakAlayanA oDiTa thayelA hisAbo saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 20-9-1990 thI tA. 27-9-1990 sudhInA divasomAM . potAnI AgavI vAstavikatA pAse e UbhI rahe che. tyAM vivecananI , ja baporanA 1 thI 5 sudhImAM koI paNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. sAMkaDI nIke na cAle, kevaLa amuka abhigamanuM DiDima upayoga na koIne prazna pUchavAnI IcchA hoya to be divasa agAu lekhita bane. kArla zepiroe AvA vivecaka mATe He is bigger fish to fry mokalI ApavA vinaMtI. than poets ema kahIne samayasarano cetavaNIsUra uccAryo ja che. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. ke. pI. zAha sAcuM vivecana e che je kaLA pAse dorI jAya, kaLAmaya karI de nirubahena esa. zAha che ane a-kaLAthI ApaNane dUra rAkhe. maMtrIo mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, prakAzaka zrI cImanalAla je. zAha pramazana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : TreDa prinTarsa, jagannAtha zaMkra zeTha roDa, giragAma, muMbaI- 400 004. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 1 * aMka: 10 - 11 * tA. 16-11-90....Regd. No. MH. BY / South 54 Licence in 1990 * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * UGI? gaat * * prabuddha jIvana pAkSika 1939 thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama rUA. 38 * taMtrI : ramaNalAla cI. zAha rAjakAraNamAM mahattvakAMkSA janatA daLanA zrI caMdrazekhare potAnA pakSamAM bhaMgANa pADIne, vaDAM. bIjI bAju pakSaniSThA ke siddhAMtaniSThA vacce visaMvAda ke saMgharSa Ubho pradhAna zrI vI. pI. siMhanI pakSa bahAra tathA pArlAmenTamAM TIkAo thAya tyAre potAnI aMgata mahattvAkAMkSAnA bhoge siddhAMtane vaLagI rahevAnuM karIne tathA viruddhamata ApIne, sarakArane uthalAvIne tathA koMgresa sAthe hAtha saraLa nathI. duniyAbharanA rAjakAraNamAM keTakeTalA mANaso siddhAMtaniSThAnA meLavIne je rIte vaDA pradhAnanuM pada meLavyuM che tenI aneka rAjadvArI bhoge UMcA pada upara kUdIne besI gayA hoya evA dAkhalA jovA maLe che. ciMtakoe sakhata TIkA karI che. mANasanI rAjadvArI mahattvAkAMkSA enI pAse prajA A samaje che, paraMtu kAyado, baMdhAraNa ke sattA AgaLa prajA lAcAra kevuM kAma karAve che ane sattAnuM rAjakAraNa lokazAhInI kevI viDaMbanA kare che banIne joyA kare che., , te AnA parathI joi zakAya che. 'Everything is fair in koipaNa zakitazALI mANasane potAnA kSetramAM potAnI zakita' Love, War and Politics' jevI hIna lokokti AgaLa dharIne anusAra uccattama pada prApta karavAnI AkAMkSA rahe e svAbhAvika che. jema keTalAka vicArako AvI ghaTanAnuM samarthana paNa kare che. candrazekharanA pakSe jema kALa pasAra thato jAya tema tema uparanA pada upara rahelA mANasonuM keTalAMka sabaLa kAraNo haze to paNa samagra ghaTanA svArthapukata ane avasAna thatAM ke vRddhAvasthA, roMga vagerene kAraNe te pada parathI teo nivRtta gauravahIna lAge che. dareka paristhitino jema keTalAMka dRSTikoNathI virodha karI thatAM nIcenA mANasone mATe te padanI prApti mATe avakAza sarjAya che. zakAya che tema keTalAMka dRSTikoNathI bacAva paNa karI zakAya che. rAjakAraNanA keTalAka mANaso samayanA kramAnusAra uttama pada, prApta kare che. keTalAka kSetre AvuM vizeSa bane che, kAraNa ke rAjakAraNamAM aMgata mahattvAkAMkSA ja mANaso potAnI apratima zakitathI sahaja rIte bIjA karatAM jhaDapathI sarvoparI banI jAya che. alpakALa mATe paNa UMcuM sattAsthAna bhogavavA AgaLa nIkaLI jAya che ane uparanA pade poMcI jAya che. keTalAka maLe to te mATe svArthI mANasa sidhdhAMtone, bhAvanAone, tane dUra mANasone uccattama pada prApta karavA mATe ghaNI khaTapaTa ane ghaNA kAvAdAvA phagAvI devA tatpara banI jAya che, ane bhUtakALamAM pote vyakita ke - karavA paDe che. bIjI bAju keTalAka suyogya, supAtra mANasone tevuM pada paddhatino virodha karyo hoya che teno ja Azraya levA taiyAra thaI jAya che. prApta karavuM hoya che, paraMtu viveka ane siddhAMtaniSThAne kAraNe teo jIvanabhara aMte to phAvelo mANasa vakhaNAya che e nyAye prajA to koI paNa bAju tevA padathI vaMcita rahI jAya che. pada eka hoya ane umedavAro ghaNA hoya jhUkI jAya che. " tyAM sArA, sAcA umedavAro bAju para rahI jAya e kudaratanI vicitratA che. 1979mAM vaDA pradhAna zrI morArajI desAIne haMphAvIne caraNasiMha . japAre dezanA vaDA pradhAna banyA te divase koIka patrakAre emane prazna sAhityanuM kSetra hoya ke zikSaNanuM hoya, vijJAnanuM hoya ke vepArapUchayo hato ke 'Aje vaDA pradhAna tarIke tame kevI lAgaNI anubhavo cho ? udhoganuM hoya, dharmanuM hoya ke rAjakAraNanuM hoya : dareke dareka kSetramAM tyAre caraNasiMhe kahyuM hatuM ke dezanA vaDA pradhAna thavAnuM bacapaNanuM mAruM uccattama pada mATe puruSArtha, lAgavaga, spardhA, hoDa, khaTapaTa vagere jovA ' svapna Aje siddha thayuM tethI huM atizaya AnaMda anubhavuM chuM.' caraNasiMhano maLaze. keTalAka kSetra e che ke jemAM bahu spardhA hotI nathI ane hoya to javAba emanA potAne mATe kadAca sAco haze to paNa rASTranA sarvocca pade te vinaya ane vivekavALI hoya che. rAjakAraNanA kSetramAM ucca padonI birAjatI vakhate ane karoDo lokonuM Adhipatya meLavatI vakhate emaNe prApti mATe haMmezAM khaTapaTa cAlyA kare te svAbhAvika che, kAraNa ke sattAnuM potAnI aMgata mahattvAkAMkSAnI siddhino AnaMda anubhavyo, potAnI jAta AkarSaNa ane sattAno prajA upara prabhAva e baMnenuM mahatva ghaNuM che. eka prathama yAda AvI, paraMtu te kSaNe samagra dezanI prajA mATe tarata koi lAgaNI sattAdhIza Ave ane prajAno bhAgyodaya thAya ane bIjo koI sattAdhIza vyakata karavA maLI nahi. rAjacArI mahatvAkAMkSA kevI kevI hoI zake che te AvatAM prajAnuM adha:patana thAya; eka sattA para Ave ane vikAsa ane AvAM dRSTAnno parathI joI zakAya che. samRddhi lAve ane eka sattA para Ave ane yuddha, ramakhANo, bhUkhamaro rAjakAraNamAM jayAre eka bAju potAnI aMgata mahattvAkAMkSA ane vagare laI Ave.. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-0 ane 16-11-90 vaLI vividha kSetranA sarvocca sattAsthAnomAM rAjadvArI kSetranuM sarvocca tene eka UMcuM pada dekhAya che ane te meLavavA mATe pAchuM tenuM mana valakhAM sattAsthAna vadhu AkarSaNa janmAvanAruM hoya che, kAraNa ke temAM mAnapAna, mAre che. cha khaMDanuM cakravartIpaNuM paNa mANasanI eSaNAo, mahatvAkAMkSAo prasiddhi bhautika sukha ane sagavaDa, nANAM, bhapako, hajuriyAonAM AgaLa nAnuM paDe evuM che. mANasanI mahattvAkAMkSAone koI sImA hotI ToLa, dhAryuM karAvavAnI sattA vagere hoya che. je rAjayamAM prajA garIba hoya nathI. temAM paNa rAjakAraNamAM to e vizeSapaNe bane che. uccattama pada te rAjayanA rAjA, saramukhatyAra ke cUMTAyelA pratinidhirUpa pradhAnane garIba uparathI svecchAe nivRtta thanAra rAjadvArI vyakitao bahu ja ochI hoya che. loko ghaNA ja ahobhAvathI jotA hoya che. prajA ane rAjA athavA pramukha- vRddhAvasthA, gaMbhIra mAMdagI, viparIta kauTuMbika saMjogo vagere kAraNo paNa ke vaDA pradhAna vacce ghaNuM moTuM aMtara hoya che ane e aMtara jeTaluM moTuM rAjadvArI mANasane nivRtti levA preratA nathI. muMbaInA eka bhUtapUrva pradhAna teTalo vadhu ahobhAva prajAne sattAdhIza pratye rahe che. sattAdhIza vyakita je to hospiTalamAMthI dilhI jatA ane dilhIthI muMbaI AvI sIdhA, sattA bhogave che, raheNIkaraNImAM je bAdazAhI ThATha bhogave che. rAjamahelo hospiTalamAM dAkhala thatA ane patrakArone hospiTalamAM bolAvI nivedana 1 moTAM AvAsasthAno, vAhanonA kAphalA, nokaracAkaranA samudAya, 5Dayo bola lakhAvatA. { jhIlanArA maMtrIo ane amaladAro, bhogavilAsanAM sAdhano vagere rAjakAraNamAM sattAsthAne beThelI keTalIka vyakitaonI eka kuTila nIti : pRthakajanane to kautukamaya, meLavavA yogya paraMtu svapna samAna lAge che ane evI hoya che ke potAnI ane nIcenA sthAno para rahelI vyakitao vaccenuM tethI teno ahobhAva vadhI jAya che. . . aMtara ghaNuM moTuM rAkhavuM joie. e aMtara ghaTavuM na joIe. eTalA mATe garIba dezomAM AvA sattAdhIzo pAse sattAnA baLe tathA ghaNI moTI potAnA ja pradhAnamaMDaLamAM potAnI zakita ane kAryathI je vyakita vadhu Arthika sattAne kAraNe keTalAya lokonAM bhAgya palaTI nAkhavAnI zakita prazaMsApAtra bane ane prasiddhi dharAvavA lAge ane potAnI samakakSa thavAnI rahelI hoya che. AthI tevA sattAdhIzo lokajIvanamAM mahatvanuM sthAna bhogave. lAyakAta meLavavAM lAge te vyakitane acAnaka padabhraSTa karavI joIe ke jethI che. te dezanA zrImaMto paNa potAnI zrImaMtAI vadhAravA, potAnuM Arthika AmaprajAno teno pratyenA ahobhAva ghaTI jAya ane tene pharIthI UMcuM . sAmAjaya vadhAravA sattAdhIzone LmAMgyAM nANAM ApavA taiyAra hoya che. sthAna prApta karatAM varSo nIkaLI jAya. rAjasI ke tAmasI netAgIrI evA - " 'keTalAka kSetramAM koI eka vyakita eka samaye nirvivAdapaNe sarvocca A prakAranI hoya che. potAnI AsapAsanAM mANaso prajAne haMmezAM potAnA kI sthAne saunA prema ane AgrahathI birAje che, paraMtu thoDAMka varSo pasAra thatAM karatAM vAmaNA lAgavA joIe. vadhumAM vadhu teo potAnA khabhA sudhI AvI nIcenA mANaso pukhta ane anubhavI thAya che. vizeSa lAyakAta prApta kare che zake.ethI UMce jo teo potAnuM mAthuM kADhe to te mAthuM vADhI nAkhavuM 5 joie ke jethI pharIthI te kayAreya UMce AvI zake nahi. duniyAnA ghaNA : ane te pada mATenI AkAMkSA sevavA lAge che. eka samayanI sarvane dezomAM sattAdhIzoe AvI nIti apanAvelI che. AdaraNIya evI vyakitanI pachIthI truTio zodhAya che, TIkAo thAya che, khoTA AkSepo ane niMdanI pravRtti cAle che ane ene pADavAno ke kADhavAno rAjakAraNamAM mahattvAkAMkSAne lIdhe saMbaMdho ghaDIkamAM gADha thAya che ane prayatna zarU thaI jAya che. rAjakAraNamAM AvuM vizeSa bane che. ghaDIkamAM bagaDI jAya che. samAna kakSAnI rAjadvArI vyakitao vacce jIvana paryaMta snehabharyA, kUdatAbharyA pragADha saMbaMdho rahyA hoya evuM bhAgye ja bane keTalAka saMniSTha netAone potAnA rASTramAM sattAnA sarvocca sthAne che. bolAyeluM ekAda kaTuvacana paNa be vyakitao vacce acAnaka duzmanAvaTa jIvananA aMta sudhI biMrAjavAnuM sadbhAgya sAMpaDe che ane toponI salAmI UbhI karI nAkhe che. jenI vacce sAruM banatuM hoya te toDAvI nAkhavA mATe sAthe jagatamAMthI te vidAya le che. potAnI supAtratAthI ja e pada upara pratispardhIo siMgha ane juThThANAnuM moTuM cakra calAvatA hoya che ane vaheMmI teo kAyama rahe che ane emanA avasAna pachI paNa varSo sudhI loko tathA kAcA kAnanA mANaso te sAcuM mAnIne game tevA gADha saMbaMdhone toDI emane yAda kare che. nAkhavA tatpara bane che. rAjakAraNanuM kSetra evuM che ke jemAM u5kArInA keTalAka sattAdhIzo kharekhara sattA bhogavavA mATe yogya vyakita hoya upakAranuM bahu mahatva rahetuM nathI. kRtajJatA karatAM kRtatAnuM valaNa che. paraMtu pratispardhAo temane jaMpIne besavA detA nathI. alpa kALamAM teo rAjakAraNIomAM vizeSa jovA maLe che. jeNe Lift ApI hoya tene overtemane sattAvATa kare che. evI suyogya vyakitao tyAre ekAMtamAM cAlI take karI levo e prakAranI ghaTanA jeTalI rAjakAraNamAM jovA maLaze teTalI jAya che. potAnuM racanAtmaka kArya zAMtithI ane niSThAthI karyA kare che. paraMtu anya kSetramAM jovA nahi maLe. pAe kayAreka evo vakhata Ave che ke AvI koI vyaktione prajA rAjakAraNamAM mahatvanuM pada prApta karavAnI eSaNA hoya to vyavahAra sAmethI bolAvIne pharI AdarapUrvaka sattAsthAne besADe che. DahApaNa ema kahe che ke te epaNA vahelI take spaSTa zabdomAM vyakata karI - keTalIka vyakitao AraMbhamAM suyogya hoya che, paraMtu sattA para devI. chAza levA javuM ane doNI saMtADavI evI rIta apanAvanAra AvyA pachI te sattAne jIravI zakatI nathI. tenAM vacanomAM abhimAna ane rAjakAraNamAM pAchaLa paDI jAya che. sattAsthAna mATe potAno dAvo sAco tochaDAI Ave che. vakhata jatAM te bhraSTAcArI bane che, vagovAya che ane hoya ke khoTo hoya to paNa te jAheramAM savaeNLA karI levo joIe jethI sattAzraNa bane che, paraMtu lokonI yAdazakita jhAjho samaya TakatI nathI. jUnI pachInI vyakitao evo dAvo kare to paNa tenuM mahatva ghaTADI zakAya. peDhI vidAya thAya che ane navI peDhI Ave che ane amuka saMjogo prAsa alabatta Ama karavAmAM rAjapnArI vyakitae lajajA rahita, saMkoca rahita, thatAM evI sattAbhraSTa thayelI vyakita pharI pAchI sattAsthAne Ave che. keTalAka vinaya rahita banavuM paDe che. kayAreka to nirlajajatAnI hada sudhI tene javuM rAjadvArI netAonA jIvanamAM AvI caDatIpaDatI eka vAra nahi paNa be ke paDe che. AthI ja rAjakAraNamAM sAtvika guNonA upAsako karatAM rAjasI ke traNa vAra AvatI hoya che. tAmasI guNa-lakSaNovALAM mANaso vadhu hoya che ane teo vadhu phAvI zake rAjakAraNamAM eka pachI eka UMcu pada meLavatA jatA mANasane che. kayAreya saMtoSa thato nathI. je pada upara pote birAje che tyAMthI vaLI pAchuM (anusaMdhAna pRSTha 19) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 prabuddhu jIvana navI kSitijo ] cI.nA. paTela che. sattaramI sadInA sara Tomasa brAuna nAmanA aMgreja lekhake trIsa sAthe vyaktigata saMbaMdha thayA te mArA jIvananAM sauthI sukhada smaraNo varSanI uMmare potAnA vize lakhyuM hatuM : Now for my life, it is a miracle of thirty years, which to relate were not history, but as piece of poetry and would sound to com mon ears like a lable. sara Tomasane potAnAM vItelAM trIsa varSa kAvya jevAM Acaryamaya lAgyAM hatAM, evAM Azcaryamaya ke pote tenuM bayAna kare to vAcako tene kadAca kapolakalpita vAta mAne. mane paNa mArA bALapaNathI Aja sudhInA samagra jIvana vize evo bhAva thAya. che. mAro janma eka kheDUtaputrane dhera thayelo. mArI cAra-pAMca varSanI uMmara sudhI amArA ghera gAya-bheMza hatAM. bheMza kayAre gaI te yAda nathI, paNa gAyane pitA asAravAnA nIlakaMTha mahAdevamAM mUkI AvelA te yAda che. evA bALapaNamAMthI huM aMgrejIno adhyApaka banyo ane mane gAMdhIjInA saMpAdanakAryamAM sahakAra ApavAnI taka maLI te mArA jIvananuM moTuM Azcarya che. e jIvananA AdithI AjanA divasa sudhI huM sArI sAhityakRtimAM hoya evI pUrvayojanA (design) anubhavuM chuM. jIvananA dareka tabakake saMyogo evA banyA ke mane gAMdhIjInAM lakhANonA saMpAdanakAryamAM sahakAra ApavAnI sajjatA maLI. agiyAra-bAra varSanI uMmare huM gujarAtI sAhitya vAMcano thayo, pharsTa Iyara ArTsanI parIkSA pachI InTara sAyansano abhyAsa karI DaoNkaTara thavAnI IcchA hatI tenI upara eka vaDIle ThaMDuM pANI reDayuM, InTara ArTsanI parIkSAmAM saMskRtanA viSayamAM prathama AvavA mATe mane yunivarsiTInI skolarazipa maLI je rAkhavA mATe meM bI.e.mAM saMskRtane gauNa viSaya sAthe mukhya viSaya tarIke aMgrejI sAhitya lIdhuM, ema.e. pAsa thaI gujarAta kaoNlejamAM adhyApaka tarIke joDAyo ane temAM bIjI zreNImAMthI prathama zreNImAM baDhatI maLavAno mArga baMdha thaI gayo tethI huM gAMdhIjInAM lakhANonA saMpAdanakAryamAM joDAvA dilhI gayo, tyAM cAra varSa pachI mAMdo paDatAM mArI amadAvAda badalI thaI ane mane oNphise javAnuM baMdhana na rahetAM dhera rahI kAma karavAnI chUTa maLI. 1976nA Disembara mAsamAM nivRtta thayA pachI 'kleTeDa varDsa'nA saMpAdakazrInA mAnada salAhakAra tarIke mArI nimaNUka thaI ane 1985nA mArca mAsa sudhI e kAmagIrI cAlu rahI, e badho ItihAsa mane mArA jIvana vize Truth is stranger than fiction jevo AbhAsa karAve che. jIvananA A badhA tabakakAomAM sauthI mahattvano 1936mAM Avyo. te varSe huM meTrika pAsa thaI gujarAta kaoNlejamAM joDAyo. tyArathI zarU thaI huM 1946nA oNkTobara mAsathI 1949nA mArca mAsa sudhInAM aDhI varSa ela.DI. ArTsa kaoNlejamAM adhyApaka rahyo. te varSo bAda karatAM 1956nA phebruArI mAsamAM mArI vallabha vidyAnagaramAM navI sthapAyelI saradAra vallabhabhAI yunivarsiTInA pahelA rajisTrAra tarIke badalI thaI tyAM sudhI gujarAta kaoNleja sAtheno mAro saMbaMdha cAlu rahyo. ane te pachI paNa 1957nA oNgasTa mAsathI 1959nA me mAsa sudhI huM kalejamAM aMgrejInA adhyApaka tarIke rahyo. A badhuM varSo daramiyAna mane je kImatI anubhavo maLyA ane keTalAka adhyApako 3 mArI evA saMbaMdhomAM sauthI nikaTano ane Aja sudhI cAlu rahelo, manoyAtrAmAM navI kSitijo ughADanAra saMbaMdha aMgrejInA prophesara, esa. esa. bhAMDArakara sAthe thayo. temAM nimitta je. ena. caba nAmanA pArasI prophesara banyA. teo InTara ArTsamAM gaNitanA vikalpe levAnA tarkazAstranA adhyApaka hatA, paNa sAthe pharsTa IyaramAM aMgrejI paNa letA. teo aMgrejI TUMkI vArtAonA eka saMgrahamAMnI vArtAo zIkhavatA. temanI sAthe mane paricaya varSanA aMte thayo. parIkSA pachI eka divasa teo Tenisa ramI ghera jatA hatA tyAre haoNsTelamAM mAro rUmasAthI ane huM krikeTanA medAnamAM pharatA hatA tyAMthI pasAra thayA. temaNe UbhA rahIne amArI sAthe vAta zarU karI ane TUMkI vArtAnA praznapatramAM ame kyA praznonA uttara ApyA hatA te amane pUchyuM. puchAyelA praznomAM eka prazna sAmAnya vidyArthIone mUMjhave evo hato. paNa meM e praznano uttara lakhyo hato te jANI temane jarA Azcarya thayuM. e praznano uttara lakhanAra huM eklo ja vidyArthI hato, eTale uttarapatro tapAsatAM teo uttarapatra oLakhI zakyA. pAchaLathI temaNe mane kahyuM hatuM ke temaNe mane 69 TakA mArka ApyA hatA. A paricayathI temaNe, InTaramAM meM tarkazAstrano viSaya lIdho tyAre, mArAmAM vyakitagata rasa laIne tarkazAstrano UMDo abhyAsa karavA preryo ane prophesara bhAMDArakaranuM mArI pratye dhyAna kheMcyuM. prophesara cabanA eka vyAkhyAna daramiyAna eka ramUjI prasaMga banelo. saMgrahamAMnI eka vArtAmAM eka phrencamena IMgleDanI breI chokarIonI zALAmAM phrenca zIkhavato. te UMcI kakSAnuM phrenca nahoto jANato, paNa vidyArthinIone ramUja karAvato. eka divasa te vidyArthinIone koI dArUDiyA vizenI vAta zIkhavAto hato. ema karatAM teNe dArUDiyAno abhinaya karI batAvyo. vidyArthinIo evI khaDakhaDATa hasI ke zALAnI AcAryA potAnI oNphisamAMthI vargamAM AvyAM ane pUchyuM, "A zuM cAle che ?" zikSake kahyuM, "huM vidyArthinIone ramUja karAvuM chuM." AcAryAe kahyuM, Pupils are to be instructed, not to be entertained-" vidyArthinIone bhaNAvavAnuM che, ramUja nathI karAvavAnI. e vArtA zIkhavatAM prosara be paNa dArUDiyAno abhinaya karyo ane Akho varga khaDabaDATa hasyo. e sAMbhaLI turata kaoNlejanA skoTiza prinsipAla, cirAjha, pahele mALe eNmanI oNphisamAMthI UtarI vargamAM AvyA ane pUchyuM, "A zuM cAle che?" prophesare kahyuM, "huM vidyArthIone ramUja karAvuM chuM." prinsipAle kahyuM," Students are to beinstructed, not to be entertained." kevo yogAnuyoga ! pAchaLathI meM sAMbhaLeluM ke prophesara cabe prinsipAlane teo vargamAM AvyA teno virodha karato lAMbo patra lakhyo hato. praoNphesara caLe praoNphesara bhAMDArakaranuM mArI pratye dhyAna kheMcyuM hatuM tethI meM bI.e.mAM aMgrejI sAhityano viSaya lIdho tyAre temaNe mArAmAM vyaktigata rasa laI mane aMgrejI sAhityano vyavasthita abhyAsa karavA preryo. aMgrejI sAhitya e, dareka prajAnA sAhityanI * zzzzze Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-90 jema, aMgreja prajAnI saMskRtinI zreSTha abhivyaktirUpa che. e yuvaka hato ane kayAreya khaDakhaDATa hasato nahi. paNa prophesara saMskRtino AtmA udAra mAnavamUlyo, vyaktisvAtaMtrya ane vyaktimAtra bhAMDArakare mane jema cahA pIto karyo tema zrImatI bhAMDArakare mane hasato pratye AdaranI bhAvanA tathA nAnImoTI sarva vyaktio pratye karyo. pachI to mArI vinodavavRtti eTalI vadhI ke koI mitrane ghare vinayazIlatA (Courtesy) che. prophesara bhAMDArakara be varSa IgleDamAM prasaMga hoya tyAre huM kaMI khAI zakato nahi topaNa mAtra vAto karavA rahyA hatA ane aMgrejI sAhityanA abhyAsathI tathA aMgrejo sAthenA mane Agraha karIne bolAve paricayothI temaNe aMgrejI sAhityano A AtmA pUrA pramANamAM prophesara ane zrImatI - bhAMDArakara sAthenI mArI carcAsaMsado pacAvyo hato. maneya prophesara bhAMDArakaranI vinayazIlatAno AnaMdapreraka kayAreka betraNa kalAka cAlatI. eka prasaMge huM temanA baMgalethI nIkaLyo anubhava thayo. * tyAre teo mArI sAthe kampAunDanA daravAjA sudhI AvyA ane tyAM - bI.e.nAM varSo daramiyAna praoNphesara bhAMDArakara mArAmAM rasa letA, UbhA UbhA vaLI ame eka kalAka vAto karI. huM dilhI hato tyAre paNa temanI sAthe nikaTano paricaya thatAM vAra lAgI. bI.e.nAM be varSa prophesara bhAMDArakara gvAliyaranI jIvAjI yunivarsiTInA vAIsa cAnselara mAre traNa ja prasaMge teo resiDanTa praoNphesaranA baMgalAmAM rahetA hatA hatA. temanA nimaMtraNathI huM temane maLavA gvAliyara gayo. huM rAtre tyAM javAnuM thayuM hatuM. juniyara bI.e.nuM paheluM satra zarU thatAM pahelA ja pahoMcelo ane savAre UThyo te pahelAM teo cA pIne potAnI aThavADiye pAThayapustako uparAMta mAre bIjuM zuM vAMcavuM tenA mArgadarzana oNphise gayA hatA ane zrImatI bhAvarakarane kahevA gayA hatA ke paTela mATe huM temanA baMgale gayo. temaNe aMgrejI sAhityanA ItihAsanuM UThe ane cahA pIvA bese tyAre mane bolAvajo, huM ardhA kalAka mATe eka pustaka laI temAMthI Ilijhabetha yugathI vIsamI sadInA pahelA AvI jaIza. ema teo AvyA, paNa pachI to amArI vAto khAssI caraNa sudhInA aMgrejI sAhityanAM 70-75 jeTalAM pustakonI mane yAdI traNa kalAka cAlI ane praoNphesara bhAMDArakara bAra vAgye jamIne ja lakhAvI ane kahyuM. A pustako vAMcI raho pachI pharI mArI pAse oNphise gayA. chellAM dazabAra varSathI huM avAranavAra muMbaI jAuM chuM, Avajo." mAre pharI temanI pAse javAnuM thayuM nahi. temaNe lakhAvelAM kyAreka khAsa temane maLavA mATe ja. dareka veLA huM be vAra emane badhAM pustako meM vAMcyA ane tema karatAM be varSa nIkaLI gayA. te maLavA jAuM chuM ane dareka prasaMge amArI vAto ochAmAM ochI be varSa daramiyAna praoNphesare aMgrejI onarsanA vidyArthIone varjhavartha ane klAka cAle che ane sAhityathI mAMDI rAjakAraNa sudhInA badhA viSayone kolarijanA 1798mAM pragaTa thayela kAvyasaMgraha 'lirikala baeNlajhanI AvarI le che. kyAreka amAre matabheda thAya tyAre huM muktamane ane bIjI AvRtti mATe varjhavarSe prastAvanA lakhI hatI tene vize nibaMdha koI vAra abhinivezapUrvaka paNa mAro mata rajU karuM chuM. mArI putrI lakhavAno Apyo, ane IgleDanI yunivasiTiomAM kare che tema e pahelI vAra mArI sAthe prophesarane maLavA AvI tyAre carcA karavAnI nibaMdhonI carcA karavA ane temane baMgale bolAvyA ane chevaTe mArI rItathI te DaghAI gaI hatI. teNe mane pUchyuM, 'moTAbhAI, tame siniyara bI.e.nA bIjA satrane aMte hosTelamAM rahetA je vidyArthIo tamArA praoNphesara sAthe AvI rIte vAto karo cho ?" tene samajAvyuM ke bI.e. ke bI. esasI.nI parIkSAmAM besavAnA hatA temane potAnA praoNphesara ane zrImatI bhAMDArakara pUrAM lokazAhI mAnasano che ane baMgale pArTI ApI hatI temAM huM gayo hato. parIkSAnA betraNa divasa hamezAM mAro mata chUTathI darzAvavA protsAhana detAM AvyAM che. agAu prophesara pote mane zubhecchA ApavA hosTelanI mArI rUmamAM Ama vyaktigata saMbaMdhamAM praoNphesara bhAMDArakara ane mitra gaNIne AvyA hatA. rAkhatA chatAM teo DirekaTara oNpha eNjyukezana banyA pachI eka prasaMge huM 1940mAM bI.e. pAsa thayo ane te ja varSanA julAI temaNe mane AmArA saMbaMdhano lAbha na levA dIdho. sane 1956nA mAsamAM dakSiNA phelo nimAyo te pachI avAranavAra temanA baMgale jano jAnyuArInA pahelA aThavADiyAmAM mane eka mitre kahyuM ke TUMka samayamAM thayo. ema pahelI vAra huM temanA baMgale gayo tyAre temaNe mane cahA ja mArI badalI navI sthapAyelI saradAra vallabhabhAI yunivarsiTInA pIvAnuM kahyuM. meM kahyuM. huM cahA nathI pIto. temaNe kahyuM. paTela, tame rajisTrAra tarIke thavAnI che. gujarAta kaoNleja choDavAnI mArI bilakula cahA nahi pIo tyAM sudhI tame aMgrejI sAhityano marma nahi IcchA nahotI, tethI meM zrI bhAMDArakarane patra lakhIne pUchayuM ke vAta samajo." emano kahevAno bhAvArtha e hato ke sAhityano abhyAsa karI kharI che ? ane mArI vallabha vidyAnagara javAnI IcchA nathI ema tene vize mitro sAthe zahA pItAM pItAM ArAmathI vicAronI Apale jaNAvI temane pUnAmAM maLavAnI rajA mAgI. temaNe uttaramAM lakhyuM, karavAno AnaMda na anubhavIe tyAM sudhI ApaNo sAhityano tamAre javAnuM ja che, chatAM maLavuM hoya to Avo." huM gayo ane abhyAsa adhUro rahe che. meM turata temanI sUcanA svIkArI ane cahA temane oNphisamAM maLyo. temaNe mAtra pAMca miniTa ja mArI sAthe vAta pIdhI. te divasathI huM cahA pIto thayo ane sAthe sAthe sAhitya ane karI ane patramAM lakhyuM hatuM te ja kahyuM. pachI mane pUchayuM, "amadAvAda bIjA aneka viSayonI carcAono AnaMda leto thayo, je Aja sudhI kayAre javAnA cho?" meM kyuM rAtre temaNe kahyuM, "sAru, bAjunI cAlu che. rUmamAM beso. huM beTho ane eka vAgyo eTale teo oNphisamAMthI - evI carcAo mAre praoNphesara bhaMDArakara ane temanAM patnI nIkaLI mane temanI sAthe ghare laI gayA, jamADayo ane bIjI vAto zrImatI zAMtA bhAMDArakara sAthe ja sauthI vadhu thaI che. jayAre jayAre huM karI, paNa mArI badalI aMge eka zabda na bolyA jAuM tyAre kiTalImAM cahA Ave ane amArI vAto cAle. zrImatI oNphesara bhAMDArakaranA svabhAvano paricaya karAvatA bIjA be bhAMDArakara ghaNA AnaMdI svabhAvanAM che ane vAre vAre kaMIka ramUja karI prasaMgo paNa jANavA jevA che. teo 1947-49nAM be varSa gujarAta khaDakhaDATa hase ane hasAve. atyAra sudhI huM jarA mUjI lAguM evo kaeNlejanA prinsipAla hatA tyAre e prasaMgo banelA. teo joDAyA ne Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 ' prabuddha jIvana varSe kaoNlejanI hosTelamAM pahelI vAra be-traNa harijana vidyArthIo karatA hatA te vidyArthIone potAnA baMgalo bolAvyA, ane kalAkeka dAkhala thayA. temane rasoDAmAM khAvAnuM pIrasavAnI rasoIyAoe nA temanI sAthe carcA karI samajAvyA ke gAMdhIjI pratye prema pragaTa karavAno kahI. kalabanA sekreTarIe prinsipAla bhAMDArakarane e vAta karI. temaNe rasto temanI hatyA mATe koInI upara vera levAno nathI. temaNe bIjo kahyuM, sAruM, AvatI kAle mArI patnI ane huM tamArA rasoDAmAM jamavA mAge sUcavyo. bIjA divasathI zrAddha sudhInA divasa sudhI kaoNleja zarU AvIzuM ane harijana vidyArthIonI sAthe besIzuM. rasoIyAone kahejo. ' ra thatAM pahelAM badhA vidyArthIo ane adhyApakoe kaoNlejanA jorja che ke teo amane pIrasavAnI nA pADaze to temaNe nokarI choDavI paDaze." * phiphTa (AjanA gAMdhI) halamAM maLavuM ane vyavasthita haroLomAM UbhA rahI paderaka miniTa prArthanA karI pachI vargomAM javuM. vidyArthIo bIje divase ema thayuM ane rasoIyAo temane pIrasavAnI nA saMmata thayA ane yojanA pramANe saMpUrNa zAMta vAtAvaraNamAM ane kahevAnI hiMmata na karI zakyA. bIjo prasaMga gAMdhIjInI hatyA thaI te gaMbhIra bhAve prArthanAo thatI rahI. zrImatI bhAMDArakara paNa dararoja divasano che. te rAtre hosTelanA vidyArthIoe sAMbhaLyuM ke hatyA pachI eka prArthanA gAtAM. mahArASTra sosAyaTImAM koI baMgalAomAM mIThAI vaheMcAI hatI. eTale AvA svabhAvanAM kesara ane zrImatI bhAva sAthe mane, keTalAka vidyArthIoe sosAyaTI upara hallo laI javAno nirNaya karyo. pacAsa varSa sudhI nikaTanA paricayamAM rahevAnuM maLyuM tene huM mAruM moTuM vAta prinsipAla bhAMDArakara pAse AvI. temaNe hallo karavAno vicAra sadbhAgya gaNuM chuM. kAyado ane mAnavasudhAraNA T satsaMgI eka Avo dAkhalo vAMcavA maLyo. eka cora gharamAM dAkhala mAnavatAvAdI abhigamavALuM che, topaNa gunAnuM pramANa to vadhatuM ja rahe thAya che. cora garIba hoya che, te ane tenA kuTuMbanA sabhyo betraNa che. divasathI bhUkhyAM hoya che. sadagahastha gharamAM ja che ane corane kahe AjanA samayamAM che IspitAlamAM dardIonI saMkhyA ghaNI hoya che. "mAM khAnAmAM mArI patnInI kiMmatI vIMTI che. te Ave te pahelAM te sArI ispitAla gaNAya evI vyAkhyA sArI ispitAlanI ApavAmAM laIne jato rahe." cora ghaDIbhara A mAnI zakato nathI, paraMtu Akhare AvI che. to pachI vadhAre gunA pakaDAya te polIsa khAtuM ane chUpI ne tema kare che. polIsa khAtuM vadhAre kAryakSama gaNAya ane jelamAM jema vadhAre kedIo thoDI vAra pachI zrImatI pAchAM phare che ane vIMTI na jotAM khUba hoya tema te jelo sArI gaNAya evI vyAkhyAno ro5 ahIM paNa nArAja thAya che. temanA patine teo kahe che, koI mArI paMdara hajAra nathI lAgyone polIsa khAtuM koI cokkasa mANase guno karyo che rUpiyAthI vadhAre kiMmatavALI hIrAnI vIMTI corI gayuM che. temanA eTaluM ja jue che, paraMtu teNe zA mATe guno karyo? e aMge polIsa pati o sAMbhaLIne coranI pAchaLa doDe che. teo corane AMbI khAtuM kaheze, 'e amAro viSaya nathI.' A viNya jela khAtAno thoDa jaIne kahe che, "bhAi, meM je vIMTI lIdhI che tenI kiMmata paMdara hajAra aMze banAvAyo che, paraMtu jelo mukhyatve to jela mATenA niyamonI rUpiyAthI vadhAre che. mATe enAthI oche vecato nahi." bhASA jANe che. jelamAM je chUTachATa ApavAmAM AvI hoya te paNa A sAMbhaLIne coranI AMkhamAM AMsu Ave che. teNe Avo jelaro mATe to dhyAna rAkhavAno niyama ja bane che. te niyamonA prema kayAre paNa anubhavyo ja nahoto. paLavAramAM ja tenuM jIvana pAlanathI vizeSa rasa jelarone hoto nathI. badalAI gayuM. sahasthanA pagamAM paDIne te kahe che, "mane mApha karo gunegArane je sajA karavAmAM Ave che te samAjanI vyavasthA ane tamArA nokara tarIke svIkAro." A mANasa jelamAM gayo hota mATe avazya che. eka gunegArane sajA thAya eTale anya loko guno sajA bhogavI AvyA pachI tene mANasa banavAnI vAta magajamAM karatAM Dare ane samAjamAM A prakAranI bIka dvArA vyavasthA jaLavAya. Avata nahi, paNa pakaDAya nahi tevA kuzaLa cora banavAne raste gunegAre bIjI vyakitane nukasAna pahoMcADayuM hoya che, paraMtu nukasAna makkamatAthI cAlavA lAgatA. evI pUrI zakyatA gaNAya. pAmanAra vyakita kAyado tenA hAthamAM le to te gunegAra bane; paraMtu AkhI duniyAmAM saMkhyAbaMdha jelo che; paraMtu pratyeka jela gunegArane adAlata je sajA kare che tethI nukasAna pAmelI vyaktine bharAtI ja rahe che. chellA eka dAyakAmAM polIsa khAtuM savizeSa moTuM nyAya maLavAno saMtoSa thAya che. samAjamAM vyavasthA ane nyAya mATe banatuM rahyuM che. paraMtu gunA dhaTayA evuM kyAreya paNa saMbhaLAyuM? gunAnuM gunegArane zikSA thAya te jarUrI to che ja. sAthe sAthe zikSAno mahatvano pramANa vadhatuM rahe che evA ja AMkaDAo ApaNI samakSa AvatA rahe hetu e paNa che ke zikSA thavAthI vyakita AvuM AtmanirIkSaNa kare,* che. polIsa khAtuM gunA pakaDI jarUra zake che. jelaro kedIone niyama meM bhUla karI tethI mane A zikSA thaI che. mArAmAM vivekabuddhi che, pramANe majabUta cokIpaherA heThaLa avazya sAcave che. varSothI Ama paNa mArA prANI-svabhAvanuM mArA para varcasva thatAM huM A bhUla karI kAryavAhI cAlI rahI che. iMglenDa ane amerikamAM to polIsa, chUpI beThe. kharI rIte jotAM A zikSA mArA prANI-svabhAvane thai che, tethI polIsanI vyavasthA khUba vakhaNAya che. vizeSamAM, A samRddha dezo A zikSA mane mArA ucca svabhAvanuM bhAna karAvavA mATe maLI che. aghatana vaijJAnika DhabanAM gunAzodhaka sAdhano vyavasthita rIte dharAve che. have mArI AMkha UghaDI gaI che ane huM mArA ucca svabhAvane tevI ja rIte pahelAnA jelajIvana karatAM atyAranuM jelajIvana anusarIne yogya jIvana jIvIza." Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-90 saMtADelI traNa bAione sAmI hade UbhelA vahANamAM pahoMcADavI che, enA moMmAgyA bhAva Ave che. mukhIkAkA potAnuM pApa bUle che; paNa raghaDA labADa para bhale eka pApa vadhe ema kahIne raghaDo javAbadArI saMbhALI le che. gAmamAM bIje divase vAta phelAya che ke raghaDo labADa jatAM jatAM traNa bAione vecI devAnA kALA kAmamAM polIsane hAthe jhaDapAi gayo che ! vaLI, koi no mukhIkAkAne ema paNa kahe che ke tame A labADanuM ghaNuM rAkhyuM, paNa teNe tamArA jevA bhagavAnanA mANasanI paNa zarama rAkhI nahi! AvA mukhIkAkAo duniyAnI najaramAM bhagavAnanA mANasa gaNAtA hoya ane raghaDAo jelamAM sabaDatA hoya evI paristhitimAM maLelI zikSA temanAM hRdayaparivartana kare kharI ? Aje paNa zikSA pAmanAra vyakita AtmanirIkSaNa jarUra kare che, paNa te moTe bhAge A jAtanuM hoya che, "mArA saMjogo evA banyA ke mArAthI bhUla thaI gaI e sAcuM, paNa AvA saMjogo AgaLa mArI lAcArI samajavA koI taiyAra nathI. mArA ja eka oLakhItAe AvI bhUla karI hatI, paNa te nirdoSa chUTI gayo. paraMtu paisAnI sagavaDa vinA huM sArA vakIlane rokI zakayo nahi, pariNAme huM jelamAM AvI bharAyo. be varasanI jela bhogavyA pachI mArI sthiti zuM thaze? te daramyAna mArI patnIne joine samAja AMgaLI cIMdhaze ke eno pati jelamAM gayo che. mArAM nirdoSa bALakone joine samA kaheze ke A chokarAMno bApa jelamAM sabaDe che. jalamAMthI chUTayA pachI? mane loko AMgaLI cIMdhaze ke A jela bhogavI Avyo che. A kalaMka mane ane mArA parivArane haMmezAM sanAvaze, ekaMdare samAja bahAra hoie evI amArI sthiti banaze. mane kAma koNa Apaze? A samAjamAM nyAya kyAM che? dayA karyA che? sahAnubhUti karyAM che? samAjamAM nItimAna keTalA che? chIMDIe caDayo te cora gaNAya. guno karanArAe pote pakaDAya nahi evI kuzaLatA keLavavI joie." tene potAnA jIvana aMge ghaNI akaLAmaNa thAya, ghaNuM manomaMthana thAya. topaNa hradayarivartana thatuM. nathI, UlaTAnuM samAjanA vAtAvaraNa pratye roSa, tiraskAra ane Akroza savizeSa thAya che. jelajIvanathI kedI eka bAjuthI ghora nirAzAthI yaMtravat jIvana jIvato thai jAya che, bIjI bAjuthI pakaDAi na javAya evI rIte guno karatAM AvaDavuM joie ema tenA manamAM ThasAyA karatuM hoya che. ahIM vartamAna samayanA sAhityakAra zrI dinakara jozInI eka TUMkI vArtA 'ghaDo labADa yAda Ave che. ThoMTha-thapATa, corI-capATI vagere radhaDA mATe vyavasAya banI gayo hoya che, tethI gAmanA loko raghaDo gAma choDI jAya tevI phariyAda mukhIkAkA AgaLa kare che. mukhIkAkA ghaDA tarapha kaDaka banI zakatA nathI. tenuM kAraNa e che ke mukhIkAkA ane raghaDAnA bApa jadurAma nAnapaNanA bhAibaMdha hatA. raghaDo jayAre pAMca-cha varasano radhu hato tyAre gAmathI be khetaravA dUra AvelA dariyAmAM AvelI bharatInAM mojAmAM taNAi gayelA daza-bAra varasanA chokarAne jadurAma bacAvI le che; paNa jadurAma jaLasApanA DaMkhathI bacI zakatA nathI. bhUkhe marato mANasa corI kare enI javAbadArI samAjanI nathI? paNa bekAra yuvAna dANacoro sAthe joqhama emAM Azcarya jevuM kharuM? kharI rIte jotAM, mANasa zA mATe guno kare che e jANavuM mahattvanuM che, tadRna pratikULa saMjogo, sAmAjika anyAya vagere kAraNo guno karavA mATe mANasanA jIvanamAM mahattvano bhAga bhajave che. manovaijJAnika daSTie bALakonA saMbaMdhamAM ema kahevAya che ke je gharanuM vAtAvaraNa prema-hUMphavALuM na hoya ane bALaka pratye pUratuM dhyAna apAtuM na hoya to bALakane corInI Teva paDe e banAvajoga che. A bALaka moTuM thAya tyAre moTI moTI corI karavA prerAya evI pUranI zakyatA rahelI che. zikSita pAmavA ahIM TUMkI vArtAonA o. henrI evA upanAmathI prakhyAta banelA amerikana lekhaka viliyama siDanI porTaranI TUMkI vArtA jimI vaeNlanTAIna' yAda Ave che. A vArtAno nAyaka jimI vaeNlanTAIna tijorIo toDavAmAM kuzaLa che. tene cAra varSanI jela bhogavavAnI AvI hoya che. paraMtu samAjamAM tene mitro ghaNA hoya che, tethI dasavAra mAsa jeTalI sajA bhogave che tyAM tene choDI mUkavAmAM Ave che, jelara tene tijorIo na toDavAnI ane sIdhI rIte jIvavAnI salAha Ape che. paraMtu jimI aThavADiyA pachI tijorIo toDavAnuM krama zarU karI de che. tethI tijorI eka baeNnksI te toDe che ane 5000 DaoNlara jevI 2ma jAya che tethI polIsane jANa karavAmAM Ave che. jimI pAMca mAIla AvelA elmora nAmanA nAnA zaheramAM jato rahe che. eka ADaraste thaIne hoTala tarapha jato hoya che. e arasAmAM eka yuvatI rastAnA khUNA para jiI pAsethI pasAra thAya che. jimI tenI sAme jue che ane badalAi jAya che. raghaDAnI jyAre phariyAdo thAya che tyAre raghaDo sattAIMsa-dUra aThThAvIsa varasano thai gayo hoya che. pachI to AsapAsanA paMthakanI nirAdhAra, oziyALI ke dukhiyArI bAio alopa thavA lAge che. polIsa khAtuM doDadhAma Adare che. raghaDA para A pravRtti aMge vahema che evuM lakhANa polIsa khAnA taraphathI mukhIkAkAne Ave che. raghaDAne hadapAra karavAmAM Ave to A pravRtti vize cokkasa khabara paDe evo javAba mukhIkAkA sattAvALAone molAve che. raghaDAne hadapAra karavAno hukama polIsanA vaDA taraphathI AvI jAya che. mukhIkA raghaDAne A hukama bajAvI de che. raghaDAne traNa divasanI mahetala ApavAmAM Ave che. tyAra bAda jimI nAma badalAvIne hoTelamAM rahe che ane joDAno dhaMdho zarU kare che. eka varSanA aMte tenI joDAnI dukAna sArI cAlatI hoya che, tenA mitro ghaNA thayA hoya che ane pelI yuvatI annAbela eDamsa sAthe taratamAM thAya e rIte tenuM sagapaNa thAya che. bena prAisa tenI pravRttinI tapAsamAM Ave che ane jamIne oLakhI jAya che. chelle jimI sAmethI pakaDAi javA Ave che, paraMtu tenA sadgRhastha tarIkenA parivartana pAmelA jIvanane lIdhe bena prAisa tene pakaDatA nathI. raghaDo trIjA divasanI rAte dariye jAya che ane paDelA machavAmAMthI ekAda para hAtha mArIne haMkArI mUkavAno vicAra kare che. tyAM to dariyAkAMThA para kaMi banI rahyuM che ema tene lAge che. thoDI ja vAramAM eka vyakita tene bacAvI levAnI AjIjI kare che. raghaDAnA pagamAM ALoTI paDelo A puruSa khuda mukhIkAkA hoyaM che. raghaDo temane bacAvI levAnI khAtarI Ape che. mukhIkAkA tene kahe che dareka gunegArane jimI mATe banyuM tema yuvatIno ja prema maLe to hRdayaparivartana thAya evo artha nathI. paraMtu prema maLavAthI mANasanA hRdayanuM parivartana thAya e vaijJAnika cokasatA jevI bAbata che. polIsa khAtuM premanI bhASA na samaje e aphasosa karavA jevuM ke Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 16-10-90 ane 16-11-0 prabuddha jIvana nathI, paraMtu gunegAra para tUTI na paDe topaNa temaNe, gunegAranI vAta sahaciMtana-3mAM nibaMdha 'maruM vAIsa nevi vAMcavA namra vinaMti bAju para rAkhIe, samAja pratye sadbhAva-sevAbhAva dAkhavyo gaNAze. che. temAM jApAnanA eka bauddha dharmagurunuM udAharaNa khUba sarasa che. jo loko polIsanA mArathI Dara anubhavatA hota to gunAnuM pramANa A dharmaguru jelamAM kedIo sAthe saMparka rAkhavA mATe nAnakaDI corI ghaTavA pAmyuM hota, paNa gunA to vadhatA rahe che. 'mAra caudamuM ratna che karI letA. vAraMvAra kedanI sajA bhogavIne temaNe samagra rAjyamAM e kahevata vahetI mUkanArAoe samAjanI sevA karI nathI. A gunAonuM pramANa ghaNuM ochuM karI nAkhyuM kahevata nirdoSa mAsUma nAnAM bALakonAM bhAvi jIvana para gherI asara ApaNI nAgarikaeNnI gunegAre pratye kaMI pharaja kharI ? karatI rahI che. guno karanAra mAnasika dardI che e polIsa khAtAe ApaNAthI bIjuM kaMI na thaI zake to ApaNA ghara AgaLathI pasAra svIkAravuM joIe ane jela khAtAe to A manovaijJAnika satyane thato mANasa jela bhogavIne Avyo hoya ema ApaNe jANatA hoIe anurUpa AcaraNa rAkhavuM joie; jo gunegArone sudhAravA hoya ane to ApaNe ApaNAM bALakaeNne te DAku che ema klIne DarAvIe nahi; gunAo ghaTADavA hoya to. jelonI vyavasthA mATe jelarane bhale tema ApaNA vartuLamAM ApaNe tene AMgaLI cIMdha na banAvIe. ApaNe rAkhavAmAM Ave paraMtu sAdhusaMtonI mAtra mulAkAto nahi, paNa temanI tenA pratye premabhAvanI daSTithI joIe, ne sanmArge cAlato rahe evI thoDI sevA niyamita mAgavI joIe AnA samarthana mATe mAnanIya rDo. prArthanA karIe. tenuM gujarAna cAle emAM ApaNe tene ni:svArthabhAve ramaNalAla cI. zAhanA tAjetaramAM bahAra paDelA pustaka sAMprata upayogI banIe. saghaLA praznono ukela prema che e na bhUlIe. paryAvaraNa ane parigraha parimANa gulAba deDhiyA A vasaMta RtumAM kudaratamAM bhAre kAmakAja cAle che. vRkSo para paryAvaraNanA paNa pAyAnI vAta jevI che. navAM parNo para navA parNo, phlo ane phaLo Ave che. kAma ghaNuM paNa ahiMsA, parigraha parimANa prakRtinI samatulAno vicAra e eka dhamAla, dhoMdhATa ke pradUSaNanuM koI cihana nathI. rIte sarvodayanI vyApaka bhAvanAno poSaka che. anyanI bhalAino cUpacApa potAnuM kAma rksa javuM e kudaratano krama che. khabara na vicAra e ja saMskRtinuM aMkura che. paDe tema, jene sUkI mAnI beThelA evI gulamahoranI DALIo para Aje bhautikavAdI, upabhogavAdI mAnasane lIdhe evI bhrAmaka lAlacaTAka phalo khIle che. chApa UbhI thaI che ke, je vadhu bheguM kare che, je vadhu vApare che, navuM dharmanuM paNa evuM ja che. e cUpa rahIne satyanI pratIti Ape navuM leto jAya che ane jUnuM choDato jAya che. te vakhANavAlAyaka che, che. dharma gAIvagADIne nathI kaheto ke, huM satya chuM. dharmanI vAto divase te udAra che. je ochuM vApare che, karakasara ane lobha, udAratA ane divase vadhu ne vadhu sAcI sAbita thatI jAya che. jema vadhu vikAsa thaze uDAupaNuM enA vaccenI bhedarekhA bhUMsAtI jAya che. saMyamane lobha tema samajAze ke, dharma gaikAla karatAM Aje vadhu rilevanTa che. mAnI levAmAM Ave che ane parigrahane samRddhi mAnI levAmAM Ave dharme pahelethI kahyuM che ke aparigrahI bano. saMgraha ocho karo. che. vAparo ane pheMkI do e AjanuM phezanasUtra che. bagADa ocho karo. samasta jIvasRSTi pratye AdarabhAva rAkho. e ja erika phoma jevA vicArake 'Tu heva' ane 'Tu bI'nI vicAravA vAta Aje paryAvaraNanA niNAno kahI rahyA che. jevI vAta karI che. mANasane meLavavAmAM, bheguM karavAmAM vadhu rasa che. badhuM bheguM karavAnI lahAya mAM, potAnuM karI levAnI peravImAM potAne banavAmAM, hovAmAM ocho rasa che. kharekhara to hovuM e ja paDelo mAnavI ema mAnI beThe ke, pANI, jamIna, vRkSo, havA, moTI vAta che. zaktinAM sAdhano vagere potAne mATe ja nirNAyAM che ane badhAMno ' dharmanI saMyamanI vAto narI pokaLa nathI. mArkase kahyuM che ke, rogavaTo karavAno potAne abAdhita adhikAra maLyo che. jeTalo saMgraha ocho eTalA tame vadhu saMpanna. aparigrahIne bIjA samayasAramAM kahyuM che, icchA (mamatva)no tyAga ja aparigraha che. para ocho AdhAra rAkhavo paDe che. Aje icchAo vadhatI ja jAya che. IcchA ane jarUriyAta vaccenI patanApUrvaka khAvuM, pIvuM, pharavuM, besavuM, sUvuM, bolavuM e saMyamI bhedarekhA bhUMsAtI jAya che. puruSanuM lakSaNa che. paryAvaraNa mATe paNa A ja vAta lAgu paDe che. dharmamAM jene vAyukAya, pANInA jIva, dharatInA jIva kahela che mAnavInuM jIvana jeTaluM vivekI ane jAgRtimaya hoya eTalo e ' ane temanI jIvarakSA karavAnuM kahyuM che, paryAvaraNanA niSNAto paNa e pote aparigrahI banI zake che. khapa pUrato ja vaparAza kudaratI ja vAta kahI rahyA che. vinA kAraNe pANIno bagADa na karo. vRkSo na tattvonA bagADamAMthI ugArI zake che. kApo. koI paNa kudaratI saMpattino bagADa na karo. A badhI vAtomAM sau prathama to badhA ja jIvo vizenuM jJAna hoya to ja dayAanyanA sukhano vicAra che. sAthosAtha jAta mATe saMyamanI bhAvanA che. ahiMsAnuM pAlana thai zake che. ajJAnIne kayAM khabara che ke hiMsA zAthI - tene du:kha priya nathI tema anyane paNa du:kha priya nathI. badhAya thAya che ane ahiMsA zuM che?' dazavaikAlika sUtranA A zabdo kevA jIvo jIvavA icche che, koI jIva maravA icchato nathI. AvuM jANI mArmika che ! Aje ghaDIe ghaDIe ane jIvanabhara ApaNe keTalI hiMsA badhA jIvo pratye Atmopama bhAva rAkha. zAstronI A pAyAnI vAta karI rahyA chIe tenAthI ja ajJAna chIe. jaina chIe tethI moTA jIvo Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-90 - paMcendriya, caudriya ke baeNndriya jIvo nathI pAratA paNa havA, pANI, jayAre jaina upAzrayo dharmanAM dhAma to che ja sAthosAtha zAMtinAM dhAma jamIna, vanaspati vagere ekendriya jIvono keTalo moTo dhAta karI rahyA paNa che. upAzrayamAM sAmAnya rIte 50 DesibalanI AsapAsa * chIe, karAvI rahyA chIe. avAjanuM pramANa hoya che, jene pIsakula levala kahe che, bilova noisa - A ekendriya - bendriya jIvonI vadhumAM vadhu jIvarakSA karIzuM levala kahe che. tyAre prAkRtika saMtulanamAM moTAmAM moTI madada karI kahevAze. ghoMghATa e mAnavIno zatru che. ghoMghATathI mANasa anidrAno bhoga * jaina sAdhu-sAdhvI bhagavaMto pAse che. rajoharaNa ane muhapati bane che. thoDuM kAma karatAM ja thAkI jAya che. hoya che te ahiMsAnuM pratIka che. pratipaLa jIvarakSA mATenI taiyArI ghaghATathI mAnavIno svabhAva ciDiyo thaI jAya che. jovAnI ane pratipaLa bIjA jIvane bacAvavAnI vRttinAM e pratIka che. muhapati, zakitamAM ghaTADo thAya che. AvI aneka asaromAMthI upAzrayanI zAMti vastro, upakaraNo vagerenuM palevaNa e mAtra vidhi ke kriyA nathI. sUkSma mukita apAve che. upAzrayamAM mAnasika zAMtinI sAthe zArIrika lAbha jIvone bacAvavAnI e uttama rasama che. jenI pAse parigraha ocho paNa che ja. jaina paraMparA keTalI adbhuta rIte vaijJAnika che ! jaino paNa hoya te ja sArI rIte palevaNa karI zake. ! dhaNI vAra vadhu utsAhamAM AvI jaI vAyukAyanA jIvonI rakSA karavAnuM - aparigraha ane ahiMsAne A rIte nikaTano saMbaMdha che. eka to bhUlI jaI bephAma phaTAkaDA phoDe che. baeNnDavAjAM ane lAuDaspIkarIno ADedhaDa parigraha vadhAravA jatAM cokkasa hiMsA karavI paDe. bIje ati ghoMdhATa AdhyAtmika utsavo ane zobhAyAtrAone mahatvahIna banAvI parigraha asamAnatA sarje che. tethI AsapAsanA lokomAM irSAno bhAva mUke che. jAge che. parigraha vadhAranArane ahamano bhAva jAge che. ahamamAMthI phaTAkaDA na phoDavAnA pracArane sAro pratisAda maLyo che ane lAlasA ane vAsanA jAge che. emAMthI ja badhuM bhogavI levAnI vRtti jainomAM phaTAkaDA phoDavAnI Teva ghaTI rahI che je AvakAradAyaka che. prabaLa thAya che. bhogavaTA mATe AMdhaLI doTa mUkavAnI hoya che. emAM beMnDavAjo ane lAuDaspIkaronA avAjane paNa vivekapUrvaka maryAdita viveka cUkI javAya che. karavAnI jarUra che. Ama karazuM to dharma ane paryAvaraNa bannenA hitamAM sAco jaina IrkolaoNjIno mAtra jANakAra ja nathI hoto paraMtu che. jIvanamAM AcaranAra paNa hoya che. jaina dharma cAmaDAnI vastuono upayoga paNa khUba vivekapUrvaka ahiMsA ane parigraha parimANamAM paryAvaraNanuM rakSaNa thAya che. kare che. cAmaDuM kamAvavAnI-sApha karavAnI je prakriyA che tenAthI khUba je AjanA samayanI moTI samasyA che. Aje mAnavIe dharatI para pradUSaNa thAya che. e pradUSaNa ghaTADavAno paNa koI saraLa upAya nathI. jIvavA jevuM rAkhyuM nathI, tyAre parigraha parimANa e ApaNA bhalA zuddha cAmaDAne badale sinTeTika vastuono upayoga dhArmika mATe anya jIvonA bhalA mATe ane AvanArI peDhIonA bhalA mATe paryAvaraNanI daSTie lAbhadAyaka che. jarUrI che. katalakhAnA paryAparaNanI dRSTie paNa ayogya che. tyAM khUba ja - ahIM e vAta paNa spaSTa thAya che ke, dharma e AtmA mATe pANI azuddha bane che. jaina dharma to ahiMsAnA Adarzane kAraNe to che ja, paNa manuSya potAnI bhalAIno vicAra karatAM karatAM anyanI mAMsAhArane ja ayogya gaNe che. bhalAIno vicAra paNa emAM ApoApa AvI jAya che. Atmadharma e - jaina dharma kahe che parigraha oche, vaparAza ocho tema pApa saMkucita vAta nathI. emAM parahita AvI ja jAya che. ochuM. paryAvaraNazAstrIo kahe che maryAdita vaparAzathI kudaratI saMpatti Aje paryAvaraNanA rakSaNamAM vRkSonuM rakSaNa karavAnI vAta mahattvanI jaLavAI raheze. lAMbo samaya cAlaze ane prAkRtika saMtulana jaLavAI che. jaMgalo kapAtAM jAya che. jaina dharma to mAne che ke vRkSomAM paNa jIva raheze. che. ApaNAM mojazokha, vaibhava ane ThaThArA mATe vRkSasaMhAramAM je rIte kudaratI saMpati jaLavAze tethI AjanI peDhIne vastuonI taMgI bhAgIdAra thaIe chIe, temAMthI viramavA jevuM che. tathA pradUSaNanA trAsamAMthI rAhata maLaze ane AvanArI peDhIne kudaratI paryAvaraNazAstrIo pratyeka mANasanA rojanA so lITara sudhInA vastuo sahelAithI maLatI raheze. dharma ane vijJAna sAthe sAthe cAle pANInA vaparAzane yogya pramANasara gaNe chejayAre jainadharmI dararoja che. banne vastuonA samyaka upayoganuM mahattva samaje che. lagabhaga pacAsa lITara jeTaluM pANI vApare che. mANasa potAnI jarUriyAto nakkI kare, ochI kare, maryAdA bAMdhe rAMdheluM vadhArAnuM anAja, eThavADa vagere pANImAM pheMkI devAmAM te parigraha parimANa che. mAtra vartamAnapatra, TI. vI.mAM AvatI Ave, tyAM pANI azuddha bane che. bhojana e na mUkavuM ane jamyA jAherakhabarothI vastuo kharIdavA doDI javuM e atUminI nizAnI che. pachI thALI dhoine pI javI e dhArmika bAbata to che ja uparAMta ochI vastuovALo nahi paNa atUma icchAovALo garIba che. paryAvaraNanI daSTie paNa uttama che. jamyA pachIno eThavADa pANImAM na Aje je vastuone ApaNe vikAsa ane pragati kahI rahyA bhaLe ane pANI na bagaDe tene paryAvaraNanA niSNAto jhIro DiscArja chIe emaNe thoDuM ApIne ghaNuM jhUMTavI lIdhuM che. kahe che. paradezanAM zaheromAM to bhIno ane sUko kacaro paNa alaga je parigrahane maryAdita kare che te ja dAna daI zake che. moTA alaga kothaLImAM bharIne gharabahAra mUke che, pradUSaNa thatuM aTakAvavA parigrahavALo to asatya, ciMtA, bhaya, krodha, anidrA, abhimAna vagereno AvI sAvacetI jarUrI che. ja bhoga bane che. Aje sarakhAmaNI ane harIphAie ApaNA mananI - avAjanuM pradUSaNa eTale ke ghoMghATano prazna Aje moTAM zaheromAM zAMtine vicalita karI dIdhI che. e samajavuM joIe ke, koI paNa vikaTa banyo che. muMbaI, kalakattA, dilhI, amadAvAda jevAM dhoMdhATiyAM vastune vAparI, nAkhatAM, bagADI nAkhatAM, pheMkI detAM ocho samaya lAge che. zaheromAM divasa daramyAna 90 Desibala jeTalo asahya ghoMdhATa hoya che. che, paraMtu enA nirmANa-sarjanamAM to ghaNo ja samaya lAge che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 parigrahane nAthavA mATe saMtoSavRttinI jarUrata che. jaina AcAradarzana anusAra samavibhAga ane savitaraNa thavAM joie. evuM na karanAra mATe mukita nathI, e pApI che ema uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che. prabuddha jIvana bauddha dharme paNa Asakitane badhAM du:kha ane baMdhanonAM mULa mAnela che. bauddha darzane bhavatRSNA, vibhavatRSNA ane kAmatRSNA evA bhAga pADayA che. bhavatRSNA eTale TakI rahevAnI vAsanA, vibhavatRSNA eTale jhUMTavAi javAno bhaya, kAmatRSNA eTale bhogavavAnI IcchA, je tRSNAthI mukta che tene bhaya nathI, koI zoka nathI. agnimAM dhI nAkhIe to agni zAMta na thAya tema tRSNA saMtoSavA vadhu bheguM karIe to kadI na zame paNa vadhu prabaLa thAya. jaina dharme aMdarathI anAsakita ane bahArathI aparigrahavRtti banne sAthe mAgyuM che. hiMsA vinA jIvana zakya nathI, paraMtu ochAmAM ochI hiMsA thAya e rIte jIvavuM te dharmamaya jIvana che. jaina dharmanAM pAMca mahavrata ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha ekameka sAthe saMkaLAyelAM che. eka vratanuM pAlana karavA bIjAnuM pAlana paNa karavuM ja paDe che. bIjAnuM pAlana karavA jatAM anyanuM pAlana ApoApa thai jAya che. saMsArIjano mahAvratonuM saMpUrNata: pAlana to na karI zake paNa pAMca aNuvratonuM pAlana kare ane sAtheAsAthe traNa vratonuM pAlana kare to jIvana dharmamaya bane che. A guNavratomAM dikparimANa, bhogopabhoga parimANa ane anarthadaMDa viramaNanI carcA karavAmAM AvI che. A traNa guNavratonuM pAlana karanAra potAnI AvazyakatA pramANe vastuonI maryAdA bAMdhe che. varSa daramyAna ke jIvanabhara pote 9 vadhumAM vadhu keTalI musApharI karaze, keTalI jamIna rAkhaze, keTalAM makAna, daradAgInA, vastro, anAja, dhanasaMpani rAkhaze enI paNa maryAdA nakkI kare che. A badhuM saMyamapAlana mATe pUraka che. manuSya sivAya anya koi paNa jIvo saMgraha karatA nathI, khapa karatAM vadhu rAkhatA nathI, kudaratI saMpattino bagADa karatA nathI. pradUSaNa sarjatA nathI, havA, pANI, jamIna, vRkSo, parvato, AkAza, samudra taLAva, nadI, jIvasRSTi badhAMne saMtApanAra manuSya ja che. ane bahumUlya dhAtuo alipta na ja rahI vinA kAraNa moTara doDAvanAra potAnuM peTrola to bagADe ja che sAthosAtha kudaratI saMpattimAM eTalo ghaTADo che. havAne dhumADAnA pradUSaNanI bheTa Ape che ane lokone je maLavuM joIe temAMthI thoDo bhAga chinavI le che. vAta nAnakaDI lAge, paNa parigrahaparimANa ane paryAvaraNanI dRSTie mahattvanI hoya che. pramAdane kAraNe paNa kyAreka vastuone bagaDavA daie chIe. tethI jIvahiMsAnuM kAraNa bane che. pANI naLamAMthI vahI rahyuM hoya ane UbhA thavAnI ALasane kAraNe naLa baMdha na karIe to ahiMsA ane paryAvaraNarakSAnA niyamano paNa bhaMga karI rahyA chIe. ApaNe TakI rahevuM haze to paryAvaraNanI samatulA jALavavI paDaze. jarUriyAto ghaTADI parigrahane maryAdita karavAnI mAMga dharma ane vijJAna bannenI che. jaina dharmano parigraha parimANano niyama paryAvaraNa samatulAno Adarza namUno che. bhamaro jema phUlono rasa cUse che paNa e phUlono vinAza nathI karato. potAnI jAta paNa TakAve che ane phUlone phaLavAmAM madadarUpa thAya che tema sAcavI sAcavIne anyanuM ahita karyA vagara vartavuM joie. U m jaina kAvya-sAhityamAM ratno ane AbhUSaNo 7 gaNapatalAla ma. verI prAcInakALathI manuSyanA jIvana sAthe ratno ane AbhUSaNo zake, eTale ja bhaktajanoe ane kavioe alaMkArasaMpanna kAvyo, aneka rIte saMkaLAyelAM che. nAnAmoTA vyAvahArika, sAmAjika ane zloko ane stavanonA mAdhyamathI paramAtmAne haMmezAM zradgAsaha dhArmika kriyAo, utsavo ane avasaromAM jhaverAta ane ghareNAMonAM biradAvyA che. dhAraNa ane varNananA suMdara ullekho jovA ane vAMcavA maLe che. kevaLa * dehanA zaNagAra arthe ja nahIM; paraMtu mAnavasaMskRtinA ghaDatara ane vikAsamAM paNa ratnAbhUSaNonAM mUlya ane mahattva sarvadA svIkArAyAM che. sAhityamAM jema zabdAlaMkAronI garimA che tema mAnavajIvanamAM ratno ane AbhUSaNonuM gaurava che. sau prathama, jaina sAhityanA ati prAcIna ane pavitra graMtha bhakita ane stuti drArA mAnavI potAnA ArAdhyadevanI pUjA- "kalpasUtra mAM jemano ullekha thayo che tevA thoDAka prasaMgo laie. arcanA karato hoya tathA aMtaranAM sthUla ane sUkSma bhAvone vANI drArA mUrtimaMta karato hoya tyAre, e, ratno, uparatno tema ja AbhUSaNonA prabhAva ane prAvalaMbanathI jaina kAvyasAhitya to prabhu samarpita AvAM ratnAbhUSaNonAM lAlityamaya varNano ane upamAothI ati samRddha che. temAMnAM thoDAMka avataraNo, dRSTAMto ane prasaMgone ahIM prastuta karavAno A namra prayAsa che. caramatIrthaMkara mahAvIra prabhunI mAtA trizAlAdevIe je 14 mahAsvapno joyAM temAMnA 'hAthI', 'lakSmI', 'devavimAna' ane 'ratnArAzi' Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-'90 karAyuM che. : viSenAM varNano nIce pramANe che. kuMbhairapsarasAM payodharabhara, aspadhibhi: kAMcane: 'hAthI - devarAya kuMjara varakhamANe piccha) (bhAvArtha : rAjahaMsonA UDavAthI prasarelI kamaLaraja ane te thakI sajala-ghaNa-vipula-jalahara-gajijaya pILAM thayelAM kSIrasAgaranA jaLathI bharelA suvarNakaLazo, jANe (bhAvArtha : e hAthI megha jevA vizAlakAya, asaMkhya motIonI A | apsarAonA stano sAthe spardhAmAM utaryA hoya, temanA vaDe, jemano mALAonA DhagalA jevo, zveta ane cAMdInA vizAla parvata jevo ati " janmAbhiSeka karavAmAM Avyo te bhagavAna mahAvIra) ujajavaLa hato) A prasaMgane rUpacaMda kavie AvI rIte varNavyo che:'lama: nAnA maNi-kaNaga-rayaNa-vimaLa-bhUsaNa virAiyuM '"maNikanaka kiMkaNI, varavicitra suamara maMDala sohaye. govaMga, hAravirAyata kaMdamAla pariNadhdha ghanaghaMTacaMvara pUjApatAkA dekhi tribhuvana soha (bhAvArtha : jemanA zarIranA aMgopAMga aneka prakAranA maNio, (bhAvArtha : mahAvIranA janma samaye, ghaMTa, cAmara ane dhvajA patAkA AdithI meru parvatane zaNagAravAmAM Avyo hato ane te bahumUlya ratno ane suvarNanAM zreSTha AbhUSaNothI alaMkRta hatAM ane na samaye ekatrita thayelAM devadevIoe dhAraNa karelAM vividha suvarNa ane jemanI kamara maNio ane suvarNa thakI ghaDavAmAM Avela kaMdorAthI ratnothI jaDelAM AbhUSaNothI meru parvata zobhAyamAna lAgato hato.) zobhatI hatI evAM lakSmIjI) dIkSA grahaNanA avasara pUrve bhagavAna zrI mahAvIra potAnI sakaLa devavimAnaM: uttamakaMcana mahAmaNi samUha pavareya asahassa saMpatti, jemAM sonuM-rUpuM, motI, zaMkha, pravAla, mANeka ItyAdi ratnono dippata kaNagapayara laMbamANamutA samujajala samAveza thato hato, te sarveno parityAga karyo ane A badhI dhanarAzi (bhAvArtha uttama sonuM ane zreSTha mahAratnonA saMmizraNathI sagAM-saMbaMdhIo ane vAcakone dAnamAM ApI dIdhI. kalpasUtramAM nirmANa karavAmAM Avela ATha hajAra thAMbhalAo jemAM vidyamAna hatA Ano ullekha A pramANe che. :ane monIonA guccho jemAM ThekaThekANe jhUlI rahyA hatA evuM hiraNa siccA suvarNa siccA paNa siccA bhavyAtibhavya devavimAna) vipula dhaNa-kaNaya RNamaNi, mottiya saMkha silapUvAla ratnarAziH pulaga-veriMdanIla sAsaga kayaNa-lohiya staraNa kamaratraya, pavAla phaliya nIla saugaMdhiya e ja pramANe, eka sajajhAyamAM A prasaMganuM varNana AvI rIte gaganamaMDalanaM 5bhA sayaMta, tuMga meregiri saMnikAsa picchadha sA raNanikaraNasiM Ale Ale trizalAnA kuMvara rAjA sidhdhArathano naMdana (bhAvArtha : je pokharAja, hIrAnIlama, pAna, paravALAM, mANeka, dAna saMvatsarIe, eka koTi A lAkha dina pratyeye sphaTika, cadramaNi Adi uttama prakAranAM ratnono samUha hato ane jenA kanaka, caNa rUpa motI to muThA bharI bharI e AlekhyA adritIya tejaprakAzathI AkhuMya gaganamaMDaLa Alokita thaI rahayuM hatuM zrI siddhArtha rAjAe eka varSa paryata AvuM dAna ApyuM. ane te uga meru parvata jevo dIsato hato evA ratnAzinuM have, 'varakanaka sUtramAM je paMkitaono ullekha che teno bhAvArtha mahAsvapna mAtAe joyuM) che:- uttama suvarNa ane mUlyavAna ratnothI jaDita ane megha jevA AgaLa jatAM lpasUtramAM AlekhAyuM che ke zramaNa bhagavAna varNavALA devatAothI pUjita chatAM mohamAyAthI rahita evA 170 mahAvIrano janma thayo te rAtrie dhanapati kuberanI AjJAthI prabhunA tIrthaMkarone huM vaMdana karuM chuM. pitA mahArAjA sidhdhArthanA rAjamahelamAM ghaNA devoe sonA-cAMdIthI anyatra jina caityavaMdananI racanAmAM 170 tIrthakva devonA maDhelAM alaMkAro ane suvarNamahoronI satata vRSTi karI hatI. ramaNi zarIranA raMgonuM varNana Ama lakhAyuM cheHca samaNe bhagavAna mahAvIra jAye tuM rayaNi ca bahadevA sidhdhAtharAya soLe jinavara zAmaLA, rAtA trIsa vakhANuM, bhavasaMsi kiraNavAsa ca suvaNavAsaMca raNavAsaMca voziMsu" lIlA marakatamaNi ADatrIsa vakhANuM eka kavie mahAvIra prabhunA janma prasaMganuM suMdara varNana nIcenI pILA kyana varNasamA, chatrIse jinacaMda, paMkitaomAM karyuM che: zaMkhavaraNa sohAmaNA pacAse mukhacaMdra sonA charIe nALa vadheriyA re, 'caMdrakevalI rAsaMmAMnI thoDIka paMkitao have ApaNe joIe dAIne koTi somaiyA dIdhA re, jemAM dhanavaibhavanI tulanAmAM tapasaMyamano mahimA adhikAra che tenuM mahAvIrakuMvara janamiyA re suMdara varNana che. ghera ghera maMgalika gavAyAM re kaMcanamaNi sovANa thaMbha, sahasusiya suvaNaratAM devAdhideva indra navajAta bALa prabhu mahAvIrane janmAbhiSeka karavA jokArI jajadra jiNa hare, taovi, tava saMjamo Ahivo mATe ratnonA bhaMDAra samA meruparvatanA zikhara upara laI jAya che maNiothI zobhatA hajAro thAMbhalAvALuM ane jenA pAyAmAM tyAra pachInuM cittAkarSaka varNana A paMktiomAM joIe: sonAnI ITo bharavAmAM Ave evA jinamaMdiranuM nirmANa karAvatAM je haMsAsAhata pareNukapIza zIrArNavAMbhobhRtai: puNyaphaLa maLe tenA karatAM paNa tapa ane saMyama AcaranAra vyakitane * 2, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 prabuddha jIvana prApta thatuM puNyaphaLa vadhu mUlyavAna che.) che evA devAdhideva indra, ati vikaTa karmono kSaya karanAra evA AvI ja bodhaprada paMkitao jabusvAmI kathAnakamAM Ave che.. ApanA pavitra caraNomAM potAnuM mastaka namAve che) vaLI, tenevojita gauravaNa yadi vA dhyAnamRta pIyate ! "padma prabhArUpamaNizuti bhAsurAMga. vadhyAna toDatu satataM mama, prAsAde kalazasvadA maNimayo, haimesamAropitA: candraprabha! sphaTika-pADura-puSpadaMta vadhyAnamoDastu satata mama. (bhAvArtha :- je ahaMkArano tyAga karIne dhyAnarUpI amRtanuM (arthAtu :- kamaLanA puSpa jevuM suMdara tathA mANekanA raMga jevuM gauravapUrNa pAna kare che tenI sarakhAmaNI sonAnA mahela upara maTelA zobhAyamAna jemanuM aMga che tevA he prabhu! tame mArA dhyAnamAM sadA ratnajaDita kalaza sAthe karI zakAya) birAjo. caMdra jevI tejasvI ane sphaTika maNi samAna ujajavala che - sAhityarmA tathA dehazaNagAramAM alaMkAro pratyenAM AkarSaNa ane daMtAvali jemanI evA he caMdranAtha bhagavAna !- tame mArA citamAM bhAvanirUpaNanI vRtti manuSyamAM svabhAvata: ja hoya che. kAraNa, evI AvIne sadA mATe vaso.) pravRtti dvArA vyakitamAM AtmagauravanI sabhAnatA pragaTe che. tevI ja rIte zrI saklacaMdrayani racina dASTaka stotramAM jemanI paMDita rAmacaMdra zukla alaMkArone ramaNIyatAnA vidhAyaka mAne che. racanA thai che te paMkitaonuM varNana A pramANe che: tathA AcArya kezava AbhUSaNa aMge A paMkitao prastuta kare che:- "satsaMgalai satatamaNya zata-prarbha: vibhAjitaM vimalamaukitakarAma jadapi, sujAti, sulakSaNI, suvarana, sa-rasa suvRtta zobha bhUSaNa binata virAjai, kavitA, vanitA mitta daSTa mAgha maNikAMcana-citra-tuMgasiMhA sanAdi jinabiMba (arthAtu - alaMkAra ke AbhUSaNanA ullekha vinAnA ke vizeSaNa vibhUti punama vagaranA, kavitA, strI ane mitra zobhatAM nathI, pachI bhalene teo (bhAvArtha- ati maMgaLakArI evA ekaso ATha prakAranA ucca kuLanA, sArA lakSaNavALA, gauravarNanA ane rasika kema na hoya? motIonA tejaprakAzathI zobhAyamAna ane mUlyavAna ratno tathA zrI mAnatuMgasUri racita mahAmaMgalakArI bhakatAmarastotramAM zrI. suvarNathI vizeSa rIte ghaDAeluM evuM zrI jinendrabhunuM ucca Asana meM AdinAtha prabhunI stuti A pramANe che: Aje joyuM) 'siMhAsane maNimayUkha zikhA vicitra, vibrAjave tavava5: Ama, upara darzAvela vividha kAvyapakitao uparAMta paNa kanakAvadAna.' anekAneka saMskRta bhASAnI racanAo jaina sAhityamAM vidyamAna che je (arthA:- maNiratnonI prakAzarekhAothI jhagArA mAratA siMhAsana ni:zaMkapaNe siddha kare che ke jaina vAMDamayamAM saMskRta bhASAnuM kevuM upara birAjamAna suvarNasamuM tejasvI ApanuM zarIra zobhI rahyuM che.) AgavuM ane mahattvanuM pradAna che. tyAra pachI :- 'mukatAphala prakarajAla vivRdhdhazobhe, have ApaNe jaina kAvyasAhityamAM ardhamAgadhI ane prAkRta prakhyA5kSatrijagata: paramezvaratva. bhASAnA thoDAka ullekho ane avataraNo joIe:| (arthAtuM :- motIonA samUhanI racanA vaDe jemanI tejasvitAmAM ajita-zAMti stotramAM zrI zAMtinAtha prabhunA dehanuM manohara. vizeSa vadhAro thayo che evuM tathA Apa traNe lokanA paramezvara cho varNana A pramANe che : enA pratIkarUpe ApanuM chatratraya vizeSa karIne zobhAyamAna dekhAya che) uttama kaMcana ramaNa paviya bhAsura bhUsaNa mAsuriaMgA mahAna AcArya zrI. siddhasena divAkara racita kalyANa maMdira stotramAM (arthAta:- zreSTha savarNa ane ratnothI vizeSarUpe dhaDavAmAM AvelAM AlekhAelI paMkitao A mujaba che: AbhUSaNothI emanAM aMgo tejasvI lAgatAM hatAM.) AgaLa jatAM A "mANikaya, hema, rajata pravinirmite sAlatraNa bhagavarnAlito stotramAM nIcenI paMkitao Ave che: vibhAsI maNi kaMcana pasiDhila, mehala, sohiesoNitaDAhira | (arthAtu :- he prabhu! mANeka, sonuM ane rUpuM e traNanA varakhikhiNIne urasatilayavalaya vibhusaNiahiM saMyojanathI nirmANa thayelA athavA bIjA arthamAM kAMti, pratApa ane (arthAta: ratno ane sonA thakI ghaDAela jhUlatA kaMdorAne lIdhe yaza evA traNa atizayonA samUha vaDe Apa vizeSarUpe zobhI rahyA jemano kaTipradeza (kamara) zobhAyamAna che tathA uttama prakAranI ghUgharIo, jhAMjhara, vaLI suMdara tilaka ane hAthakaMkaNo vaDe vizeSa, anyatra, "bRhat zAMti stotramAM, tIrthaMkara prabhunA snAtra zobhita che, jemano deha evI devAMganAoe ajitanAtha prabhunA mahotsava prasaMge, emanA upara ratnonI ane puSponI vRSTi karavAmAM caraNomAM vaMdana karyA che) Ave che ane maMgaLa gIto gAvAmAM Ave che tenuM surekha varNana A bhagavAna zrI RSabhadeva samavasaraNamAM birAjelA che te dRzyanuM pramANe che: kevuM suMdara varNana che : "nRtyaMti nRtya maNi puSpavarSa, suUMti gAyeti ca maMgalAniM. pahelo rUpAno koTa che, kAMgarA kaMcana sAja re. have ApaNe 'suprabhAta stotramAMnI thoDIka paMkitaono AsvAda bIjo kanakano koTa che, kAMgarA ratnasama, ja re, mANIe : "zrI mannatAmara kirITamaNi prabhAbhirAlIDha, pAdayugma durdhara trIjo ratnano koTa che, kAMgarA maNimaya jANo re karmadUra temAM madha siMhAsane, beThA RSabha bhagavAna re. (arthAta :- ratnAdi maNionA tejathI dedIpyamAna jemano mugaTa eka anya kavie zrI AdinAtha prabhunI stuti A pramANe karI cho.). Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-90 potAna adhyayana, lekhana ane sarjanakArya aviratapaNe cAlu rAkhI zake kaLazane sonAnI dAMDI ne rUpAno paraghaLo re, e udezyathI prerAIne lalliga nAmanA eka bhAvika zrAvake dIvAonI kaLaze jhAjhA hIre jaDiyA ne motI paroliyA re, 'garaja sAre ane paryApta prakAza phelAya evAM ati tejasvI ane kaLaza che navanidhAnano, temAM cauda ratno jaDayAM re, bahumUlya mahAratno lAvIne upAzrayamAM thoDe thoDe aMtare goThavI dIdhA jethI AkhuM upAzraya prakAzita thai gayuM. kaLazane gaMgAjaLa bhariyo re, te AdinAtha zira DhALyo re. 0 mahAmuni zrI ratnAkarasUrijI jeo saMsArI avasthAmAM moTA zrI caMdraprabhunA kevaLajJAnanA utsava prasaMganI paMkitao A nAmAMkita jhaverI hatA temaNe dIkSA aMgIkAra karatI vakhate, mohavaza rahI: thaIne, potAnAM ratnonA khajAnAmAMthI ati mUlyavAna evAM pAMca "kaMcana kamaLadaLa upare, beThA zrI munirAya mahAratnone gupta rIte potAnI pAse saMtADIne rAkhI lIdhAM ane suvarNa siMhAsana paNa kare, jihAM vicare tiNa kAma sthApanAjImAM gopavI dIdhAM samaya jatAM, eka jANakAra zrAvake karela arthA: kevaLI prabhu jayAM jyAM vicaratA, tyAM tyAM devatAo Takorane kAraNe emaNe Akhare e ratnono tyAga karyo. ' kamaLanA puSpa jevA AkAranAM suvarNa siMhAsano emane mATe racatA. g dakSiNa hiMdanA mULabidrI tIrtha ane jesalameranA prAcIna zrI pArzvanAtha bhagavAnanI stuti A pramANe karavAmAM AvI che. tIrthanAM bhoMyarAomAM Aje paNa vividha ratnonI bahumUlya nAnI moTI "nIlavarNa tanu sohe kAyA tIrthakara bhagavaMtonI prAcIna pratimAo saMgharAelI che; je yAtrALuone zrI vijya sena sUrivara rAyA batAvavAmAM Ave che. gvaLI, navakAra maMtra japavA mATenI 108 maNakAvALI mALAo, pAsa jinezvara gAyA sonA-rUpAnA maNakAnI tema ja kharAM pAnA, mANeka, motI, paravALAM, zrI mahAvIra prabhunuM hAlaraDuM Ama gavAya che: sphaTika tathA anya ratnonI maNionI parovelI mALAo pahelAM hatI sonA rUpA ne vaLI rane jaDiyuM pAraNuM ane Aje paNa pracalita che ane upalabdha che. rezama dorI, ghUgharA vAge chuma chuma rIta, - zrI sImaMdharasvAmInI stuti A paMkitao dvArA vAMcavA maLe hAlo hAlo hAlo re ? mahAvIra prabhunA jhulAvIe pAraNAM ho ... mahAvideha kSetramAM sImaMdharasvAmI, sonAnuM siMhAsanajI, anya sthaLe zrI mahAvIra bhagavAnanA pAraNAnuM varNana sUcaka rUpAnA tyAM chatra virAje, ratnamaNinA dIvA dIpejI, ane suMdara rIte Ama karAyuM che: kumakumavaraNI tyAM gahulI birAje, motInA akSata sArAjI, sonA ne keruM emanuM pAraNuM re ! tyAM beThA sImaMdharasvAmI bole madhurI vANIjI. rUpAnI nAMkhI cakakara dora, zrI samayasuMdarajIe paNa sImaMdharasvAmIjI mATe A paMkitao . zetruje bAMdhyA vIranAM pAraNAM re, racI che. giranAre nAMkhI cakkara dora - kaMcana ne kero emano ghUgharo re. , samavasaraNa deve rayuM tihAM cosaTha indranareza - ane, AgaLa jatAM: sonAtaNe siMhAsana beThA , "sonAnI saLIe khetara kheDayA rANAdeva cAmara chatra dhareza dIdhAM brAhmIne ratna kaMbalanA cIra re IndrANI kADhe gahulIjI - kaMcana ne kero emano dUdharo re motInA coka pUreza... have ApaNe, ratnAdika AbhUSaNo aMgenA thoDAka prasaMgo ane zrI zatruMjaya mahAtIrtha yAtrAe jatAM bhakatajano dvArA ahobhAva ullekho gadya sAhityamAM joIe. vyakata thAya che:arisAbhavanamAM rAjA bharata cakravartI, arisA sAme besIne, AMkhaDIe re meM Aja zatruMjaya dITho re nitya niyama mujaba, potAnA dehanuM nirIkSaNa karI rahyA hatA tyAre savAlAkha TakAno dahADo re eka divasa acAnaka emane potAnI eka AMgaLImAMnI eka lAge mujane mITho re ratnajaDita vIMTI ochI dekhAI. pariNAme, teo ciMtane caDhI gayA. sonA - rUpAne phUlaDe vadhAvI rAga-vairAganuM manamAM yuddha jAmyuM. aMte vairAgya bhAvanA prabaLa banI. prema dakSiNA dIje re tatkALa, deha para dhAraNa karelA sarve AbhUSaNone teo utAratA gayA che Aja zatruMjaya dITho 3. ane tyAga karatA gayA. AvuM samyaka jJAna thatAM te ja ghaDIe tyAM "prabhAta maMjarI pustakamAM pAmatI devInI stuti nIce mujaba teo kevaLajJAnane pAmyA. AsakitamAMthI bhAganA rUpAMtaranuM kevuM AlekhAi che - utkRSTa dRSTAMta! kaTimekhalA karaNI, harikaTi haraNI * p aSTApada parvata upara jayAre zrI RSabha bhagavAnanuM nirvANa jhAMjhara caraNI haMsapadI thayuM tyAre temanA rAjavIputra bharata cakravartIe "AgAmI covIsa galonnata ujajavala, karaNe kuMDala tIrthakaronI bahumUlya ratnothI maDhAvelI mUrtionI sthApanA karI hatI. jina ravI maMDala kamalAkSi prakhara vidvAna muni zrI haribhadrasUrijI rAtri daramiyAna paNa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 prabuddha jIvana . 13 kevuM suMdara varNana che upara mujabanuM. ane AgaLa jatAM padmAvatI emAM bhArobhAra aucitya che. mAtAnA pUjananuM gIta paNa Ama racAya che: 1 kUDA, kacarA, taNakhalAM, DALakhIo Adi ati sAmAnya bAMhe bAjubaMdha berakhA sohe. ane tuccha vastuonuM dharatI mAtAnA peTALamAM, hajAro-lAkho varSo nAke nathaDI ane haiye hIrAno hAra re sudhI paDayAM rahetAM, ane bhAremAM bhAre uSNatAmAna tathA dabANa sahana - kAMbI ne kaDalAnI zobhA che nyArI karatAM karatAM Akhare kudaratI rAsAyaNika prakriyA dvArA temanuM kamaza: mITho lAge jhAMjharano jhaNakAra re ratnomAM parivartana thAya che. A eka romAMcaka paNa satya hakIkata che. A pramANe upara AlekhAyelAM lagabhaga badhAM ja avataraNo AvI prakriyA anAdi kALathI cAlatI AvI che. pariNAme mAnavajAtane ane varNanonA ratno, jhaverAta ane sonArUpAthI maMDita AbhUSaNo bahumUlya evAM ratno ne uparatno sAMpaDayo che. eTale ja ratnone ane alaMkAronA nirdezo ane udAharaNo vAraMvAra Ave che to e durlabha, zubha ane lAbhaprada gaNavAmAM Ave che. sonuM ane cAMdI paNa ratno vize saMkSipta mAhitI ApavI yogya thaI paDaze. (tathA anya moMdhI dhAtuo) AvAM ja rUpAMtarita khanIja padArtho che. ratno nava che jene navaratna paNa kahevAmAM Ave che. jema ke:- AvAM ratno ane kiMmatI dhAtuo jamInamAM badhe ja athavA dareka hIro, mANeka, pAnuM, motI, nIlama, (zanI)paravALuM, pokharAja, khANamAMthI kaMI prApta thatAM nathI eTale ja kahevAyuM che ke "zaile zaile na gomeda ane lasaNiyuM. AmAMnAM pahelAM pAMcane 'mahAratna' kahevAmAM mANikya' Ave che. Ama, samagrapaNe jotAM ratno jevI durlabha, pavitra ane uparano 75 che jema ke:- caMdramaNi, vairyamaNi, sphaTika, zobhAyamAna vastao jamInamAM aditIya ane ajoDa che. eTale ja pArasamaNi I. I. Ama kula 84 ratnono ullekha thato hoya che. * che. tIrthakaro ane bhagavaMtonI upamAo ane varNanonA mAdhyama tarIke tA . 2 AmAMnAM motI ane paravALAM (pravALa ke maMgaLa) A be ratno mahadaMze, ratno ane AbhUSaNono ja upayoga karavAmAM Avyo ane samudramAMthI prApta thAya che je jalaja kahevAya che. jayAre bAkInAM badhAM emane pratiSThita karavAmAM AvyA e sarvathA yogya ane AvakArya che; 2 ja ratno ne uparatno jamIna-khANomAMthI upalabdha thAya che je te kAraNa uttama vastuonI upamA paNa uttama sAthe ja thAya. emAM 'khanIja kahevAya che. AnA anusaMdhAnamAM nIcenI paMkitao kevI upayukata che aucitya che. taduparAMta, tIrthaMkara devonA zarIranA judA judA varNa (raMga) ne kyA kyA ratno sAthe sarakhAvavAmAM AvyA che te paNa ApaNe "mukatA, pravALa raya, pragaTayA sAgara peTe joIe:janamyA zeSa sUta sama, mA vasuMdharA kUkhe, ratna sAtanI maitrI, vAra sAta taNe saMge gaura ane zveta raMga mATe, hIrA, sphaTika, cAMdI ane zaMkha ratna be zeSa vAra vihIna, prabhavenina aMge gulAbI raMga mATe paravALAM upara jaNAvelAM navaratnono saMbaMdha jayotiSa zAstramAM varNavela lAla athavA rakitama raMga mATe mANeka, rakatAmaNi nava graho sAthe che tema ja AmAMnA sAta grahono saMbaMdha sAta vAra lIlA raMga mATe pAnuM, sAthe che jema ke: nIlA athavA bhUrA raMga mATe nIlama zani, vaiduryamaNi I. I. ratnanuM nAma - mANeka aMtamAM, jaina kAvyasAhitya to eka agAdha ane asIma soma - motI mahAsAgara che. temAMthI yathAmati ane yathAzakita je thoDuMka Acamana maMgaLa - pravALa karI zakyo ane je upalabdha thayuM tenuM saMklana karIne ane rajU - pAnuM karavAno meM prayatna karyo che. upara varNavelA mULa loko, gAthAo gurU - pokharAja paMkitao vagere arthaghaTana ane bhASAMtara karavAmAM mArA sImita jJAnane - hIro kAraNe, kavacita kSatio ke bhUlo thaI hoya to e mATe huM kSamA pArthI zani - nIlama-zani "ratnadevo bhava" ratnone devAnI upamA ApavAmAM AvI che ravi budha sAbhAra - svIkAra 1 zrI kalpasUtra kathAsAra, saMpA. sunaMdAbahena vohorA puSTha : 176. mulya rU. 12. prakAzaka: sunaMdAbahena horA. 5, mahAvIra sosAyaTI, amadAvAda- 7. / babalabhAInI DAyarI. . soLa pejI. mulya rUA. 16 ] babaladAsanA patro: . soLa pejI, mUlya rUA. 6. ka baMnenA saMpAdaka : maganabhAI je. paTela. te baMnenA prakAzaka: yajJa prakAzana, hujharAta pAgA, vaDodarA-1 A AnaMdadhana jIvana ane kvana: le. Do. kumArapALa desAI DemI sAIjha 2 puSTha 158 : mUlya rU. 30. 9 praka. jyabhikhkhuM sAhitya TrasTa, 13-bI. candranagara sosAyaTI, AnaMdanagara, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha: vArSika vRttAMta zrI muMbai jaina yuvaka saMdha tenI 61mAM varSanI yAtrA pUrNa kare che tyAre vItelA varSanI vividha pravRttionuM ahIM digdarzana karAvatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhAganI pravRttiono savigata ahevAla 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa thayela che, eTale ahIM e pravRttiono saMkSepamAM saLaMga ahevAla ApIe chIe. - vahIvaTa ane Arthika dRSTie A ahevAla tA.1-4-1989 thI tA. 31-3-1990 sudhIno che. ane kAryavAhInI dRSTie gat varSa daramiyAna vArSika sAmAnya sabhA tA. 23-9-1989nA roja maLI hatI tyArathI tA. 1-10-1990nA roja vArSika sAmAnya sabhAe ahevAla maMjUra karyo tyAra sudhIno che. TsaMdhanA sabhyo : saMghanA sabhyonI saMkhyA hAla A pramANe che: peTrana,-178, AjIvana sabhya - 2146, sAmAnya sabhya 43 ane 'prabuddha jIvana'nA grAhako-175 T 'prabuddha jIvana: chellAM pacAsa varSathI jAhekhabara vinA pragaTa thatA saMghanA mukhapatra 'prabuddha jIvana' pAkSikane Arthika maryAdAnA kAraNe tA. 1-1-1990thI mAsika banAvAmAM AvyuM che. A sAmayikane niyamitapaNe pragaTa karavA ame satata prayatnazIla chIe. supratiSThita vidvAna lekhakono amane sAro sahakAra sAMpaDato rahyo che je mATe ame temanA AbhArI chIe. 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke saMghanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAha, mAnad sevA ApI rahyA che. taMtrIzrInA tema ja ' prabuddha jIvana'nA mudraNakArya mATe me. TrenDa prinTarsa ane tenA saMcAlaka zrI kAkubhAinA ame AbhArI chIe. 7 zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya: pustakAlayamAM varSa daramiyAna rU. 12229/15 nAM pustako vasAvavAmAM AvyAM che. varSa Akhare 13650 pusto che. pustakAlayanI A pravRtti mATe pustAkAlaya samitinA maMtrI pravINacaMdra maMgaLadAsa zAhanA ame AbhArI chIe. zrI 7 paryuSaNa vyAkhyAnamALA: saMghanA upakrame somavAra, tA. 28mI oNgasTa 1989thI maMgaLavAra, tA. 5mI sapaTembara, 1989 sudhI ema nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayogathI biralA krIDA kendra, copATI, muMbai khAte yojavAmAM AvI hatI. A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvyuM hatuM. gat varSanI mAphaka A varSe paNa klojha sarakITa TI. vI.nI vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane viSayonI vigato A pramANe che : * pU. sAdhvIzrI nagInAjI ... karmavAda manovijJAnake *zrI zazikAnta mahetA... karemibhaMtenuM vijJAna * prA. tArAbahena 2. zAha ...... trizalA mAtAnAM svapna *zrI azvina kApaDiyA ... sAvitrI-navA yuganuM varadAna * pU. svAmI brahmezAnaMdajI ... mAnavakA vAstavika svarUpa * DaoN. sumana zAha ... sAhitya, samAja ane samUha mAdhyamo * DaoN. motIbhAi paTela manuSyanAM traNa kartavya: vAMcavuM, * vicAravuM ane vikasavuM * DaoN. ramaNalAla jozI ... zrI araviMdanuM jIvana darzana pariprekSya meM 14 tA. 16-10-90 ane 16-11-90 * DaoN. narendra bhANAvata .... tanAva mukitakA sAdhana-pratikramaNa * zrI nAgajIbhAi desAi ... karuNAnuM vAvetara * DaoN. ramaNalAla cI. zAha . mithyAtvanuM svarUpa * DaoN. suSamA siMdhavI ......... sAmAyika aura svAdhyAya * zrI jayendra trivedI .... bhagavAna buddha * pU. sAdhvI zrI jayaMtaprabhAzrIjI .... mokSanuM pAthaya * DaoN. sAgaramala jaina ... svahita aura lokahita * DaoN.. guNavaMta zAha .. cAlo jIvavAnuM AvataruM racIe x DaoN. ramaNalAla cI. zAha ... bhakAtamara stotranuM rahasya A vyAkhyAnamALAmAM dararoja vyAkhyAnanA prAraMbha pahelAM eka kalAkano bhakitasaMgItano kAryakrama zrImatI berojha ceTarajI, zrImatI rekhA parIkha zrImatI zIlA zeThiyA, zrImatI zailajA cetana zAha, zrI vikrama nijhAmA zrImatI haMsA badarInAtha, zrImatI zobhA saMdhavI, zrImatI caMdrA koThArI ane zrImatI zAradA Thakkare Apyo hato. ame zrI sevaMtIlAla dvaMtilAla TrasTanA, sarva vyAkhyAtAonA, saMgItakAro tathA sahakAra ApanAra sarvanA AbhArI chIe. 7 zrI cImanalAla cakubhAi zAha vasaMta vyAkhyAnamALA: saMghanA upakrame uparokata vyAkhyAnamALA tA. 16mI eprila, 1990mI tA. 18mI eprila, 1990 sudhI ema traNa divasa mATe carcageTa khAtenA inDiyana maracanTas cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM sAMjanA 6-15 vAge yojAI hatI. 'Post Election Scenarlo' e viSaya para anukrame zrI bAbubhAi paTela, DaoN. muralI manohara jozI ane zrI jayapAla reDDInAM vyAkhyAno thayAM hatA. A vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna zrI amara jarIvAlAe lIdhuM hatuM. mATe ame temanA ane vyAkhyAtAonA AbhArI chIe. A i vidyAsatra : saMdhanA upakrame sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra tA. 24mI mArca, 1990nA roja inDiyana maracanTas cembaranA kamiTI rUmamAM yojAyuM hatuM. zrI harIndra davee 'gajhalanuM svarUpa' ane keTalIka kavitAno AsvAda' e be viSayo para be vyAkhyAno ApyA hatA. vyAkhyAtA zrI harIndrabhAInA ane ryakramanA saMyojaka prA. tArAbahena 2. zAhanA ame AbhArI chIe. 7 premaLa jayoti : saMgha saMcAlita ane zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAi perita 'premaLa jyoti' dvArA dardIone davA, kapaDAM, skUla phI, yuniphaoNrma vagerenI sahAya ApavAnI pravRtti varSa daramiyAna sArI rIte cAlI rahI che. saMyojako tarIke zrImatI nirubahena zAha ane zrImatI kamalabahena pIsapATI prazasya sevA Ape che. A mATe ame temanA ane anya kAryakara bahenonA AbhArI chIe. 7 vilepArlAnI premaLa jyoti zAkhA : A zAkhAnI baheno dara guruvAre vilepArlAnI nANAvaTI haoNspiTalanA dardIone Arthika sahAya Ape che. A zAkhAnA saMyojako tarIke zrImatI smitAbahena kAmadAra, zrImatI sulIbahena hirANI vagere baheno sevA Ape che, tenI sAbhAra noMdha laie chIe. vilepArlAnI A pravRttine zrImatI puSpAbahena morajariyA taraphathI je uSmAbharyo Arthika sahayoga maLe che te badala temano AbhAra mAnIe chIe. 7 asthi sAravAra kendra : saMdhanA kAryAlayamAM nA, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tA. 16-10-90 ane 16-11-0 prabuddha jIvana 15, 31-7-1983thI asthi sAravAra kendra zarU karavAmAM AvyuM che. A 1 vArtAlApo : kendramAM hADakAMnA daradonA niSNAta DaeN. je. pI. pIThAvAlA dara ravivAre Electoral Reforms : saMghanA upakrame zanivAra tA. 9mI niyamitapaNe savAre 9-00 thI 1-30 daramiyAna hADakAMnI durdIone sapTembara, 1989nA roja inDiyana maracanTas cembaranA kamiTirUmamAM : - sAravAra Ape che. A kendranA saMyojika tarIke zrI pravINacaMdra Electoral Reforms e viSaya parano eka vArtAlApa yojavAmAM maMgaLadAsa zAha dara ravivAre acUka hAjarI ApI rahyA che. emanA, Avyo hato. temAM phAinansiyala ekaspesanA taMtrI zrI svAmInAthana De. pIThAvAlAnA tema ja temanA sAthI kAryakaronA ame RNI chIe. aMkalezvamA aiyara ane suprIma korTanA jANItA vakIla zrI anila p aMdherImAM asthi sAravAra kendra : A kendramAM dara divAne vyAkhyAno ApyAM hatAM. mahinAnA chellA ravivAre baporanA 2-30 thI 5-30 rDo. je. pI. pIThAvAlA sevA Ape che. A kendranA saMyojake tarIke zrI pravINacaMdra 9 rAjakIya ane Arthika paristhiti : saMghanA upakrame maMgaLadAsa zAha ane zrImatI palekhAbahena dozI sevA Ape che. gujarAtanA bhUtapUrva mukhya maMtrI zrI bAbubhAI jazabhAI paTelanA teo sauno ame AbhAra mAnIe chIe. aMdherI khAte A pravRtti vArtAlApano eka kAryakrama zanivAra, tA. ra1/8/89nA roja paramAnaMda mATe zrI vardhamAna sthAnakavAsI zrAvaka saMdha taraphathI temanI jagyAno kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM Avyo hato. zrI bAbubhAIe upayoga karavA devAmAM Ave che te mATe ame temanA AbhArI chIe. 'sAmrata rAjakIya ane Arthika pravAho e viSaya para pravacana ApyuM 1 krAMtivIronI tasvIronuM pradarzana : saMghanA upakrame hatuM. somavAra, tA.14mI oNgasTa, 1989nA roja sAMjanA 6-15 klAke | _ palaTAyelI paristhiti : saMghanA upakrame tA. paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM bhAratanA svAtaMtrya saMgrAmanA /12/89nA roja InDiyana maracanTasa cembaranA kamiTI rUmamAM krAMtivIronI tasvIronuM (jarA yAda karo kurabAnI) pradarzana yojavAmAM 'palaTAyelI paristhiti e viSaya para zrI harIndra dave ane prA. AvyuM hatuM. kAryakramanuM pramukhasthAna zrI amara jarIvAlAe saMbhALyuM hatuM. nagInadAsa saMghavIe pravacano ApyAM hatAM. ame vyAkhyAtAnA ane 1 ekyuprezara tAlIma varga : saMghanA upakrame ekyuprezara kAryakramanA pramukha zrI amara jarIvAlAnA AbhArI chIe. ' paddhati dvArA sAravAra mATenA tAlImavarga tA. 11mI sapTembara, 1989nA / Arthika morace paDakAro : saMdhanA upakrame tA. 9mI roja zarU thayA hatA. bAra saptAha sudhI dara somavAre cAlela A varganA jAnyuArI, 1990nA roja sAMjanA 6-00 vAge InDiyana maracanTas adhyApaka tarIke zrI jagamohana dAsANIe mAnada sevA ApI hatI. zembaranA kamiTI rUmamAM uparanA viSaya para De. je. sI. sAMDesarA ane ame temanA AbhArI chIe. DaoN. rAmu paMDite pravacano ApyAM hatAM. kAryakramanA pramukha DaoN. 3 AcArya zrI vijayavallabhasUri smAraka ramaNalAla sI. zAhanA ane vyAkhyAtAonA ame AbhArI chIe. vyAkhyAnazreNI : saMghanA upakrame zrI AtmAnaMda jaina sabhA-muMbaInA 1 muni sevA AzramanI mulAkAta : saMdha dvArA gata Arthika sahayogathI A vyAkhyAnazreNInuM somavAra, tA. 25mI paryuSaNa parva daramiyAna vaDodarA jillAnA vAghoDiyA tAlukAnA goraja sapTembara, 1989nA roja biralA kIDA kendramAM Ayojana karavAmAM gAme cAlatA muni sevA Azramane sahAya karavA mATe saMgha dvArA AvyuM hatuM. Do. ramaNalAla cI. zAha, gujarAta upara paMjAbanA apIla karavAmAM AvI hatI jenA pratibhAvarUpe pAMca lAkha rUpiyA sAdhuono prabhAva e viSaya para vyAkhyAna ApyuM hatuM. vyAkhyAtA Do. jeTalI rakama noMdhAI hatI. saMghanI paraMparA anusAra dAtAo ane ramaNabhAInA tathA kAryakramanA saMyojaka zrI zaileza kekArInA ame samitinA sabhyo A saMsthAnI mulAkAta laI zake e hetuthI saMgha AbhArI chIe. * dvArA muni sevA AzramanI mulAkAtano eka kAryakrama ravivAra, tA.4thI d netrayajJa : (1) saMghanA Arthika sahayogathI kaDoda-haripurA mArca, 1990nA roja goThavavAmAM Avyo hato. lagabhaga 100 jeTalA velaphera sosAyaTInA upakrame kaDoda (tA. bAraDolI, ji. surata) mukAme bhAI- baheno A pravAsamAM joDAyAM hatAM. ane muni sevA AzramanI zrI dAmodaradAsa gAMdhI hospiTala dvArA ravivAra, tA. 15-10-89 nA pravRttio najare nihALI hatI. roja netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (2)saMghanA Arthika sahayogathI g AnaMdaghanajInAM stavano para bhakti saMgIta ane sarvodaya Azrama ane vizvavatsalya auSadhAlaya-guMdInA upakrame pravacano : saMdhanA upakrame AnaMdaghanajInAM stavano paranA bhakti viramagAma tAlukAnA bAnTAI gAme ravivAra, tA. 10-12-89nA roja saMgItano ane pravacanono kAryakrama tA. 13,14,15, mArca, 190nA netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (3) saMghanA Arthika sahayogathI zrI roja paramAnaMda kApaDiyA holamAM sAMjanA samaye yojavAmAM Avyo vinAvAtsalya prAyogika saMdhanA upakrame mahAvIranagara AMtararASTrIya hato. zrImatI pUrNimAbahena sevaMtIlAla zeThe AnaMdadhanajInA stano kendra siMcaNamAM maMgaLavAra, tA. ra7 mI mArca, 1990nA roja netrayajJa madhura kaMThe rajU karyA hatAM. te para S. ramaNalAla cI. zAhe vivecanAtmaka yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge saMghanI samitinA keTalAka sabhyoe pravacano ApyAM hatAM. A kAryakrama mATe DaoN. ramaNabhAI zAha, zrImatI upasthita rahI saMdha dvArA cAlatI A pravRtti najare nihALI hatI. pUrNimAbahena zeTha ane saMyojaka zrImatI ramAbahena vorAnA ame A B bhakita saMgItanA vargo : saMdhanA upakrame baheno mATenA AbhArI chIe. ' ' bhakita saMgItanA vargo tA. 19mI julAI, 1989mAM ane tA. raramI ! saMghanA sabhyonuM vArSika sneha milana : zrImatI navembara, 1989mAM saMdhanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlAnA Arthika sahayogathI saMdhanA zyAma gogaTee A tAlIma varganA adhyApaka tarIke ane zrI uSAbahena sarva sabhyonAM vArSika snehamilanano ane mahAvIra vaMdanAno kAryakrama mahetAe A varganA saMyojaka tarIke sevAo ApI hatI. teo baMnenA ravivAra, tA. 15mI eprila, 1990nA roja copATI khAtenA biralA, ame AbhArI chIe. kIDA kendramAM bhojana sAthe yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge rAjendra , jhaverI, tRpti chAyA ane kSAvRnda mahAvIra vaMdanAno bhakti saMgItano Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-90 ane 16-11-90 kAryakrama rajU karyo hato. saMghanA pramukha DaoN. ramaNabhAI zAhe saunuM zrI kizora TimbaDiyA keLavaNI phaMDa : sva. kizora svAgata karyuM hatuM. saMghanA upapramukha ane kAryakramanA saMyojaka zrI TimbaDiyAnI smRtimAM temanA parivAra taraphathI ziSyavRtti mATe saMghane cImanalAla je. zAhe sauno AbhAra mAnyo hato. rUpiyA eka lAkhanuM dAna maLyuM che. A phaMDamAMthI bRhada muMbaInI 0 . dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika : koleja ke yunivarsiTImAM abhyAsa karatAM vidyArthIbhAI-bahenone Arthika 'prabuddhajIvanamAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA lakhANomAMthI zreSTha sahAya ApavAmAM Ave che. yogadAna ApanAra lekhakane prativarSa rUpiyA eka hajAranuM uparokta AbhAra : pAritoSika ApavAmAM Ave che. te mujaba 1989nA varSa mATenuM 9 varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI 7 (sAta) sabhA maLela pAritoSika zrI pravINacaMdra rUpArelane maLe che te mATe temane dhanyavAda. hatI. kArobArI samiti, sahayoga samiti ane kArobArI samitinA A pAritoSika mATe nirNAyako tarIke sevA ApanAra zrI ghanazyAma nimaMtrita sabhyono dila ane umaMgathI sahakAra maLe che eno amane desAI ane prA. gulAba deDhiyAnA ame AbhArI chIe. AnaMda che. ' g zrI mohanalAla mahetA sopAna pAritoSika : 1 vividha pravRtti mATe maLela mAtabara rakamanA dAna uparAMta I.sa. 1989nA varSa daramiyAna muMbaInA gujarAtI vartamAnapatromAM paNa vyAkhyAnamALA prasaMge ke varSa daramiyAna saMghanI bhinnabhinna AvelI ciMtanAtmaka kaoNlamomAMthI uttama kaoNlama mATenuM zrI mohanalAla pravRttio mATe avAranavAra arthasicana karanAra dAtAone to kema mahetA -'sopAna' pAritoSika dilanI vAto kolama mATe phAdhara bhulAya? sarva dAnAono A take hArdika AbhAra mAnIe chIe. vAlesane ApavAnuM nirNAyaka samitie TharAvyuM che. e mATe phAdhara 1 saMghanI pravRttine loko sudhI pahoMcADanAruM mAdhyama che presa. vAlesane abhinaMdana ane nirNAyako rDo. ramaNalAla sI. zAha, DaoN. dineza cothI jAgIranA gujarAtI, hindI, marAThI ane aMgrejI bhASAnAM dainiko bhaTTa tathA zrI pannAlAla 2. zAhanA ame AbhArI chIe. ane saMcAlakoe saMghanI dareka pravRttinA ahevAla yogya rIte pragaTa 1 sva. dIpacaMda tribhovanadAsa pustaka prakAzana karI saMghane samAjamAM navuM parimANa ApyuM che. te dareka vartamAnapatro Tara: saMghanA bhUtapUrva maMtrI sva. dIpacaMda tribhovanadAsa zAhanA ane sAmayikono ane ame AbhAra mAnIe chIe. parivAra taraphathI emanI smRtimAM jainadharmanA pustakonA prakAzana mATe tu ApaNI vyAkhyAnamALAo, vyAkhyAnazreNIo ke vArtAlApanA beTa kama ApavAmAM AvI hatI. ane tyAra pachI temAM vakhato vakhata vidvAna vakatAo ApaNI pravattinuM aMga che. emanAM sahakAra mATe ame umero thato rahyo che. A varSa daramiyAna A zreNImAM nIcenA pustako dareka vyAkhyAtAono hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. pragaTa thayAM che (1) prabhAvaka sthaviro bhAga -1 (2) jinatatva bhAga-3. 3. tai saMghanI pravRttionA phalakano ATalo badho vistAra thayo che , 1 zrImatI dhIrajabahena dIpacaMda zAha ramakaDA ghara : tenuM mukhya kAraNa samitinA ghaNA badhA sabhyoe yathAzakti saMgha dvArA bALakone ghara ramavA mATe ramakaDA ApavAnI A pravRtti dare utsAhapUrvaka judI judI pravRttionI saMpUrNa javAbadArI upADI lIdhI ravivAre 3-00 thI 5-30 sudhI niyamita calAvavAmAM Ave che. A che. e sarva saMyojakonAM nAmono to te pravRttinA ahevAlamAM nirdeza varSe bALakonI sabhya saMkhyA 125 jeTalI rahI che. ramakaDA ghara mATe karavAmAM Avyo che. saMyojakono Avo udAradila sahakAra ane vakhatovakhata navAM ramakaDAM kharIdavAmAM Ave che ane bALako teno samayanA bhoga vinA saMdhanI ATalI badhI pravRttionI javAbadArI sAro lAbha le che. A pravRttinA saMyojaka . amUla zAha ane mAtra maMtrIo vahana karI zake nahi, e mATe e sarva saMyojakono zrImatI jayAbahena vIrAnA ame AbhArI chIe. ame hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. - g zrI sI. yu. zAha meDikala eIDa phaMDa : atyAre 7 saMdhane anekavidha pravRttiothI satata dhabakano rAkhavA mATe sadhImAM 'premaLajayoni' dvArA judA judA daradIone davAnAM rUpamAM che ane saMdhanA dareka sabhyone premabharI hUMpha ApavA badala saMghanA pramukha sahAya karavAmAM AvI hatI ane vikasAvavA zrI sI. yu. zAha meDikala . ramaNalAla cI. zAhanA A take ame atyaMta AbhArI chIe.' phaMDanI sthApanA karavAmAM AvI che. ane tenA upakrame daradIone davA nA 3 saMsthAnA hisAbo cIvaTapUrvaka ane samayasara joI-nApAsI vagerenI sahAya karavAnuM kArya sArI rIte cAle che. e mATe zrI sI. yu. Ti zrI sI. yu ApavA mATe oDiTarsa me. yu. esa. zAha eNnDa esosieTas ane zAhanA ame AbhArI chIe. zrIyuta uttamacaMda esa. zAhanA ame AbhArI chIe. 1 zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata p saMdhano karmacArIgaNa paNa saMdhanI pravRttiomAM eTalo ja da. bI je. eca. mahetAnA kuTuMbIjano taraphathI rU. 25000/- upayogI rahyo che. emanI cIvaTa ane khaMtanI noMdha letAM amane anAja rAhata phaMDamAM maLI che ane temAM umero thato rahyo che. AnaMda thAya che. emAMthI jarUriyAtavALA kuTuMbone sastA dare anAja ApavAnuM kArya - amane AzA, vizvAsa ane zraddhA che ke Avo ja umaMgabharyo sArI rIte cAlI rahyuM che. A pravRttinA saMyojaka tarIke zrI uSAbahena sahakAra bhaviSyamAM saMdhane sau taraphathI maLato raheze ane ethI saMghanI mahetA ane zrI ramAbahena mahetA sevA ApI rahyAM che. A avirata vikAsayAtrA cAlu raheze. pravRttinA saMyojako ane dAtAonA ame AbhArI chIe... ke. pI. zAha p motiyAnA dardIone cazmA mATe sahAya : saMghanA nirubahena esa. zAha upakrame sAdhAraNa sthitivALA motiyAnA daradIone oNparezana pachI ' mAnArha maMtrIo cazamAnI sahAya mATe zrImatI sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI taraphathI saMghane maLelI Arthika sahAyathI A pravRtti sArI rIte cAlI rahI 0 kArobArI samitie maMjUra karyA che. ra9-8-1990 pra vArSika sAmAnya sabhAe maMjUra karyA tA. 1-10-1990 - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 prabuddha jIvana paryuSaNa vyAkhyAnamALA 7 ahevAla : cImanalAla ema. zAha 'kalAdhara' zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAe A varSe chappanamAM varSamAM praveza karyo che. jJAna ane sAdhanAnI jayota samI ApaNI A paryuSaNa vyAkhyAnamALAne chellAM ATheka varSathI zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTano Arthika sahayoga maLato rahayo che. A varSanI vyAkhyAnamALA DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne zukravAra, tA. 17mI ogasTa, 1990thI zanivAra, tA. 25mI ogasTa, 1990 sudhI ema nava divasa mATe copATI khAte biralA krIDA kendramAM yojavAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnamALAno saMkSipta ahevAla nIce pramANe che. 3 paryuSaNa parvano mahimA : A viSaya para vyAkhyAna ApatA DaoN. ramaNalAla cI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke 'paryuSaNa parva e AtmonnatinuM parva che, janma-maraNanA bhayamAMthI mukita pAmavAnuM parva che, karmano kSaya karavAnuM parva che. paryuSaNa parva jevuM eke parva nathI ke je vyaktinI AtmAnI pariNanI ucca kakSAe pahoMcADe. paryuSaNa parvanA pAMca mukhya kartavya che. amAriparva, sAdharmika bhakti, tapazcaryA, kSamApanA ane caitya paripATI, Ama paryuSaNa parva karmanI nirjarA karavAnuM ane AtmAne sidragati tarapha laI janAruM mahAna parva che. 7 dhyAna vicAra : zrI zazikAnta mahetAe A viSaya para bolatA jaNAvyuM hatuM ke Aje samAjamAM dharmanI ArAdhanA anekagaNI thavA chatAM, tenuM anusaMdhAna chUTI gayuM hoya tema lAge che. ApaNe dharmakriyA karIe chIe paraMtu tenI aMdara UMDA utaravAnA prayatno karatA nathI. Atmonmukha, Atmamagna na thavAya to ArAdhanAno artha nathI. bhagavAna mahAvIre sADAbAra varSanI aghora tapazcaryA dvArA mananI vRttio upara vijaya meLavyo. nirAgRhavRtti e bhagavAna mahAvIranuM A jagata para moTAmAM moTuM yogadAna che. 7 manodaihika rogo ane jaina darzana : A viSaya para bolatAM zrI nemacaMda gAlAe jaNAvyuM hatuM ke duniyAmAM UMcAmAM UMcI vastu hoyato te mAnava zarIra che. tana- manathI mAnavI sukhI rahevA icchato hoya to teNe mananA Avego para sarva prathama kAbu rAkhavAnI jarUra che. jIvana jeTaluM prasanna, praphullita ane tanAvamukta rahe eTaluM ja svastha ane nirogI rahI zake. svakendrIya mANasa potAno ja vicAra karato hoya che ane tethI te dayAhIna ane ekalo thai jAya che. 1 vrata-ArAdhanAkA jIvanase saMbaMdha : DaoN. zekharacaMdra jaine A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke jainadharmamAM vrata-ArAdhanAnuM bhAre mahattva AMkavAmAM AvyuM che. ApaNe je upavAsa Adi vrato karIe chIe e ApaNA karmonI nirjarA mATe karIe chIe. dekhAdekhI mATe nahi, paraMtu Aje to vrata-niyamo jANe dekhAdekhInuM eka pratIka banI gayAM che. Aje bhagavAna mAhavIrano karuNAno amUlya vAraso ApaNI pAse che tethI mana-vacana-kAyAthI ipaNa jIvuM ahita na thAya te rIte ApaNe satata saceta rahevuM joie. 7 bhagavAna mahAvIranI sAdhanAnuM rahasya : ke A viSaya para bolatAM prA. tArAbahena 2. zAhe jaNAvyuM hatuM paryuSaNa parva AtmazuddhinuM parva che. carama tIrthaMkara zrI bhagavAna mahAvIre potAnI utkRSTa sAdhanA dvArA Atmazuddhi pAmIne mokSagati prApta karI te 17 ghaTanA mAtra jaino mATe ja nahi vizvanI samagra prajA mATe preraNAdAyI che. bhagavAna mahAvIre jJAna, dhyAna, tapa, japa, mauna, saMyama ityAdi dvArA evI virala sAdhanA karI ke temanAM karmonAM AvaraNa dUra thayAM ane teo zuddha, buddha ane mukta banyA. saphaLatAnI pIDA bhogavI rahelA mANasanI vAta : DaoN. guNavaMta zAhe A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke ApaNA manano vikAsa e manuSyatvano vikAsa che. manuSye potAnI saphLatAnI pIDAthI mukata thavuM hoya to niSphaLatAnuM sAmaiyuM karatAM zIkhavuM joie. Aje ApaNe saphaLatAnA upavanamAM eTalA ramamANa chIe ke niSphaLatA ApaNane bilakula gamatI nathI. niSphaLatA zabda pratye ja ApaNane pUro abhAva che. paNa niSphaLatA ja saphaLatA tarapha javAno mArga khullo kare che. 7 jIvananAM mUlya : ke A viSaya para bolatA zrI kulInacaMdra yAjJike jaNAvyuM hatuM ke mananA Avegone je kAbumAM rAkhI zake te saMta che. jenA manamAM vikArAdi doSo utpanna ja thatA nathI e bhagavAna che. jeNe manane jItyuM teNe jagatane jItyuM che. manane kAbumAM rAkhavA abhyAsa ane vairAgyanI jarUra che. vairAgya e rAgano tyAga che. karmamAMthI mukti maLe to mokSa sahaja che. mAtra saMnyAsI thavAthI mokSa maLI jAya tevuM nathI. tyAga karavAmAM paNa adhikAra joie. 7 khINomAMthI zikharo tarapha : zrI prakAza gajajare A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke mAnavIne khINomAMthI zikharo tarapha AgaLa vadhavAnuM che. hatAzAmAMthI mukta thai mastImAM jIvavAnuM che. ApaNe badhA mAnavI chIe. duniyA ApaNA vize bhale game te bole, paraMtu ApaNe to ApaNuM nija kartavya karme javAnuM che. ApaNane izvaranuM ijana maLyuM che. ApaNe izvaranA darabAramAM AvyA chIe. bIjA ApaNI zuM TIkA karaze tenI paravA karavAnI nathI. vAyaro badalAze nahi, ApaNe ja badalavAnuM che. ApaNA jIvana saDhane ApaNe ja vAyarAnI dizAmAM vALIne AgaLa dhapAvAnuM raheze. RNAnubaMdha : A viSaya para bolatAM DaoN. manaharalAla sI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke A sRSTi para RNAnubaMdha zabdanuM bhAre mahattva che. jainadarzanamAM RNAnubaMdha karma siddhAMta sAthe joDAyelo che. RRNa eTale devuM ane A devAmAMthI thato zubha ke azubha baMdha tene RNAnubaMdha kahe che. mAnavImAM zubhakarma ane azubhakarmano uddezya vakhatovakhata Ave che. A zubhaazubha karmonA saMbaMdho sAthe RNAnubaMdha joDAyelo che. mAtA, pitA, putra, patnI, bhAi-bahena A dareka saMbaMdho sAthe RNAnubaMdha joDAyelo che. 7 karma siddhAMta-vyakita aura samAja ke saMdarbhameM : DaoN. narendra bhANAvate A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke jainadharmamAM karmanA siddhAMta para khUba bhAra mUkavAmAM Avyo che. A saMsAranAM sarva prANI karma pramANe tenuM phaLa bhogave che. gItAmAM paNa bhagavAna zrIkRSNe kahayuM che ke yogamAM niSTha banIne tuM tAruM kArya karye jA. tArA manamAM je kaSAyo che, Asita che teno tyAga karI tuM kArya karye jA. rksamAMthI mukti meLavavI hoya to kAyomAMthI mukti meLavavI joize. rAgadveSane ochu,karatAM javuM paDaze. } Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 . prabuddha jIvana tA16-10-90 ane 16-11-90 ni utpanna vadhAre navA upara atyaMta 0 zrI araviMdano pUrNayoga : yoga. A sRSTi para jIvana ane mRtyunuM cakra satata cAlyA kare che A viSNu para bolatA DaoN. dilAvarasiMha jADejAe jaNAvyuM hatuM ke cAragatinuM te caka che. karma sattA ja jIvane A paribhramaNa karAve che. karma maharSi araviMdano yoga eka samagratAno yoga che. temanuM samagra jIvana mukita mATe azrava, saMvara, nirjarA vagere tattvane samajavAM jarUrI che. eka yoga ja che. zrI araviMdanI AdhyAtmikatAnI vAtamAM vaijJAnikatA 1 mini savya bhuesa : ane bauddhikatA jovA maLe che. bhArata pAse vizvanI pAse na hoya tevI A viSaya para bolatAM mumukSu zAMtA jaine jaNAvyuM hatuM ke, AdhyAtmika saMskRti che. zrI araviMda lokone A AdhyAtmika mArga tarapha mAnavInI tRNAno Aje aMta nathI. jo tRSNA maTe to bhavaroga maTe. javA prere che. AnaMda, zAMti, ekatA, saMvAditA A badhI bAbato pRthvInI mANase pote potAnA vyakitatvanuM nirmANa karavAnuM che. mAnavInuM mana cetanAno eka bhAga che ane te ApaNI AdhyAtmikatA sAthe pavitra ane zuddha hoya no mArga ApoApa maLe che. ApaNA zAstramAM saMkaLAyelI che. cAra prakAranA mANasa batAvyA che. eka te jevo che tevo aMdara paNa che. 0 kaSAya mukti - sahaja dharma : bIjo te havAnI sAthe cAle tevo che. trIjo te pote kaSTa pAme che ane - De. premasumana jaine A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke jaina bIjAne kaSTa Ape che. cotho vRkSanI sAthe joDAyela DALI jevo che. dharma udhArano dharma nathI, e to rokaDAno dharma che. ahIM to je dharma karaze D mana jIte jIta : te ja paramasukhane prApta karI zakaze. paramasukha- mokSasukha pAmavA mATe zuM zrI haribhAI koThArIe A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke, karavuM joIe ? jainadharmamAM A mATe sarasa mArga batAvyo che. krodha, mAna, pramAda mRtyu che, jAgRtanA jIvana che. ApaNe ApaNI cetanAne jAgRta mAyA, moharUpI kaSAyone vaza karo to tame avazya paramasukha prApta karI karI marakaTa samA A mana upara kAbu meLavavAno che. A jagatamAM jenuM zakazo. mana moTuM te moTo ane jenuM mane nAnuM te nAno che. vizvane badalavAnI A jIvadayA kalyANa evam paryAvaraNa saMrakSaNa : tAkAta manamAM che. paraMtu ApaNane teno upayoga karavAnI samaja nathI. A vizva para bolatAM zrI madanarAja bhaMDArIe jaNAvyuM hatuM ke vadhu paDatI AzAo ane AkAMkSAothI mAnavI jayAre pIDAI rahayo . AjanA vizvamAM paryAvaraNanI samasyA e jaTila viSaya che. bhAratamAM ja hoya tyAre, AtmanirIkSaNa karavAnI jarUra che. paryAvaraNanI je asaMtulana paristhiti utpanna thai rahI che tenI asara 1 mukhaDA kyA dekhe darpana meM : samagra janatA upara atyaMta gaMbhIra paDavAnI che. A dezamAM 2800thI A viSaya para bolatAM zrI caMdanamala caMde jaNAvyuM hatuM ke ApaNe vadhAre katalakhAnAM che. temAM eka karoDa trIsa lAkha jAnavaronI katala darpaNamAM haMmezA ApaNA mukhanuM darzana karIe chIe, paNa kadI aMtaranA karavAmAM Ave che. gerakAyadesara thatI jAnavaronI katalathI to AnAthI darpaNamAM DokiyuM karavAno prayAsa karyo nathI, paryuSaNa parva e anekagaNI vadhAre che. AgAmI paMcavarSIya yojanAmAM vadhu 3540 navA AMtarakhojanuM parva che. A parva prasaMge ApaNe vadhu Atmonnamukha kvalakhA UbhA karavAnI sarakAranI yojanA che. A prakAranI pazuonI thavAnI jarUra che. aMtaramAM rahelA krodha, mAna, mAyA ane lobharUpI katala thatAM eka samaya evo Avaze ke sArA dezamAM baLada, ghoDA, UMTa kaSAyone oLakhavAnI jarUra che. ApaNI tRSNA jeTalI ochI eTalo vagere prANIo zodhyAM maLavAnAM nathI. paritApa ApaNane ocho rahevAno. jainazAstromAM parigraha parimANa vratanuM 0 Adarza sevaka : gopAlakRSNa gokhale : : bhAre mahatva che. parigrahathI dUra rahenAra AtmA ja potAnA AtmAnI - zrI puruSottama mAvaLaMkare A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke unnati karI zake che. sana 1866mAM mahArASTramAM janmelA zrI gopAlakRSaNa gokhale ApaNA A vyAkhyAnamALAmAM dararoja vyAkhyAnanA prAraMbha pahelA eka dezanA eka uttama kakSAnA rASTrIya netA hatA. bhAratane svAtaMtrya maLe te kalAkano bhakitasaMgItano kAryakrama rajU karavAmAM Avyo hato. saMdhanA maMtrI mATe temaNe briTiza sarakAra sAme vakhatovakhata avAja uThAvyo hato. zrI nimbahena subodhabhAI zAhe dararoja prArthanA aMgenuM vAMcana karavAnI gokhale khUba ja garIba paristhitimAMthI pasAra thayA hatA ane sakhata sAthe bhakita saMgItanA kalAkAra bhAI-bahenono paricaya Apyo hato. parizrama ane satata abhyAsathI temanuM jIvana ghaDatara thayuM hatuM. sarvazrI gIrAbahena zAha, jatInabhAi zAha, vAsaMtIbahena dANI, gokhalenA jIvanano gAMdhIjInA jIvana upara ghaNo moTo prabhAva paDayo sarojabahena parIkha, kezavajIbhAI deDhiyA, gItAbahena dozI, caMdrazekhara hato. paMDayA, zobhanAbahena saMghavI ane caMdrAbahena koThArIe anukrame p apane prabhukA sAkSAtkAra : bhakita saMgItano kAryakrama ApIne savAranA khuzanumA vAtAvaraNane vadhu A viSaya para bolatA pU. sAdhvI yazodharAjIe jaNAvyuM hatuM ke AhalAdaka ane bhakitamaya banAvyuM hatuM. vyAkhyAtAono paricaya ane manuSyanI aMdara anaMta jJAna, anaMta zakita, anaMta draSTi ane anaMta vyAkhyAnonI TUMkI samIkA rDo. ramaNalAla cI. zAhe karI hatI. A prasaMge AnaMda che. tema chatAM te potAnI aMdara jovAne badale bahAra bhaTakI piMDavaLanA sarvodaya parivAra TrasTanAM zrI kAMtAbahena padhAryA hatA. temaNe rahayo che. ApaNA zarIranI aMdara ja AtmA-paramAtmAM birAjamAna che. A AdivAsI vistAramAM AdivAsIonA jhUpaDAM para naLiyAnuM chAparuM paraMtu mAnavInuM atizaya caMcaLa mana teno sAkSAtkAra karI zakatuM nathI. karI ApavA mATe Arthika sahayoga ApavA mATe vinaMtI karI hatI. potAnA mana para kAbu rAkhe, kaSAyo para nigraha kare to te avazya saMghanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe vyAkhyAnamALAnA roje rojanA paramAtma padane pAmI zake. kAryakramanuM saMcAlana karyuM hatuM. saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe saMdhanI Azrava ane saMvara : pravRttione vadhu gatizIla banAvavA saMdhanA nibhAvaphaMDamAM Arthika - DaoN. ramaNalAla cI. zAhe A viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke sahayoga ApavA saune apIla karI hatI. saMghanA koSAdhyakSa zrI jenAthI karma Ave tene Azrava kahe che ane jenAthI karma rokAI jAya pravINacaMdra ke. zAhe vyAkhyAnamALAmAM sahakAra ApanAra sauno AbhAra tene saMvara kahe che. Azrava bhavano hetu che. jyAre saMvara mokSanuM kAraNa che. mAnyo hato. ' saMghanI samitinA sabhya zrI subodhabhAI ema. zAhe Azrava e choDavA jevI vastu che. saMvara svIkAravA jevI vastu che. vyAkhyAnamALAnA chellA divase kAryakramanA aMte saune moTIzAMti AzravanI sAthe baMdha Ave, saMvaranI sAthe nirjara Ave. AAva e karma saMbhaLAvI hatI. Ama AnaMda ane ullAsanuM vAtAvaraNamAM saMdha dvArA baMdhAvavAnuM dvAra che. te che: mizrAnta, avirati, pramAda, kaSAya ane Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI sAnaMda samApti thaI hatI. 0 0 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-90 ane 16-11-90 . prabuddha jIvana 19 rAjakaraNamAM mahattvAkAMkSA (pU ra thI cAlu) jIvaze to potAne rAjagAdI para besavAno avasara maLe te pahelAM to kadAca rAjakAraNamAM sattAnuM mahatva ghaNuM moTuM che. jenAM hAthamAM lAkaDI tenI pote mRtyu paNa pAme athavA potAne e pada bhogavavA mATe be pAMca varSa che. bheMza evuM rAjakAraNamAM vadhu jovA maLaze. eka vakhata sattAsthAna maLyuM mAMDa maLe to maLe. eve vakhate pitAnuM jhaTa mRtyu thAya ane pote jhaTa eTale e dvArA pratispardhIone satAvavAnuM, kedamAM pUravAnuM ke sAcA-khoTA gAdInazIna thAya evA azubha mahattvAkAMkSI vicAro keTalAya yuvarAjone AkSepa mUkIne mRtyudaMDanI sajA pharamAvavAnuM saraLa banI jAya che. bhUtakALanA aneka saikAo daramiyAna thayA che enI ItihAsa sAkSI pUrI pracAra mAdhyamo paNa tenA hAthamAM hoya che eTale prajAnI AMkhamAM dhULa che. gAdI meLavavA mATe potAnA pitAne mArI nAkhyAnA dAkhalA paNa banyA nAkhavAnuM paNa saheluM bane che. ghaNAkharA rAjadrArI netAo sattAsthAne che. kalAka vRddha rAjAone sauthI vadhu Dara potAnA yuvarAjano raheto. AvyA pachI vera levAnuM cUkatA nathI. vairavRtti ane vairAmi e rAjadvArI sattAnI mahattArkIkSA aMgata saMbaMdho upara kevI mAThI asara karatI hoya che mahattvAkAMkSAnuM eka varavuM lakSaNa che. . - te AvA prasaMgo parathI joi zakAya che. rAjakAraNanI eka kuTila nIti e che ke pratispardhIno zAma, dAma, bheda - rAjakAraNamAM AjIvikAno prama ghaNo gaMbhIra hoya che. vyavasAyamAMthI ane daMDathI je rIte thAya te rItethI-parAbhava karavo ane jarUra jaNAya to ? | nivRtta thayela mANaso rAjakAraNamAM vadhu samaya ApI zake. AsapAsa banatI teno kAMTo paNa kADhI nAkhavo. AthI sattAnA dAvapecamAM potAnA ghaTanAonA satata saMparkamAM rahevA mATe pUro samaya rAjakAraNamAM paDelA pratispardhIne siphatathI mArI nAkhavo ke marAvI nAkhavo e eka moTI nIti mANaso vadhu phAvI zake che. paNa emane paNa peTa che, prajAsaMparka mATe haravupharavuM che, cUMTaNI laDavI che. e mATe nANAMnI ghaNI jarUra che. nivRtta rahI che. chellA ekAda saikAthI ghAtaka zastronI sulabhatAne kAraNe AvI. thayA pachIthI mobhAthI rahevuM che. eTale ja ghaNA rAjadurI pusmo nANAMnI kuTila nItino pracAra vadhyo che ane rAjadvArI khUno vadhyAM che. lenina pachI bAbatamAM siddhAntavihIna hoya che. garIba dezomAM e vadhAre bane che. '' sattAsthAne Avela sTeline potAnI ekahaththu sattA TakAvI rAkhavA mATe ToTrIne to videzamAM marAvI nAkhyo hato paNa te uparAMta raziyAmAM vartamAna AMtararASTrIya paristhiti jotAM keTalAya rAjadurI purUSone potAnI jarA sarakhI paNa TIkA karanAra evA hajAro mANasone mRtyunA potAnAM bhAvinI anizcitatA mAnasika saMtApa karAve che. potAnAM kaubhAMDo mukhamAM dhakelI dIdhA hatA. rAjArI kSetre chellA keTalAka dAyakAmAM khullAM paDI jAya teve vakhate potAnA rASTramAM rahIne sajA bhogavavI tenA karatAM bIjA rASTramAM bhAgI jaIne zAMtithI zeSa jIvana gALavuM vadhu pasaMda rAjanetAone marAvI nAkhavAnA prasaMgo duniyAbharamAM vadhatA cAlyA che. karavA yogya temane lAge che. paraMtu e mATe jarUra rahe che nANAMnI. jhaDapI, potAnA dezamAM potAnA ja pratispardhIone marAvI nAkhavAnI vAta to have sulabha vimAna vyavahArane kAraNe have potAnuM rASTra choDIne bIjA rASTra jUnI thaI, paraMtu pADozI rAjayo ke dUranAM rAjayomAM potAnI icchAnusAra bhAgI javAnuM saraLa banI gayuM che eTale duniyAbharanA keTalAye rAjadvArI, vyakita sattA para Ave ane anya vyakita na Ave te mATe raziyA, puwonAM guma ane gerakAyade nANAM svITajharalenDanI ke bIjA dezonI keTalIka amerikA, jevA moTA rASTroe bIjA rASTranA aneka maNasone gupta ejanTo benkomAM jamA thAya che. AvI rIte jamA thayelAM aDhaLaka nANAM potAnuM zeSa dvArA marAvI nAkhyA che. jIvana vitAvavAne ane taka maLe to pharI potAnA rASTramAM sarakArane : keTalAka tejasvI mANaso eka padane lAMbA samaya sudhI bhogave che, uthalAvI pADIne sattA sthAne AvavA mATe upayogI thAya che. pAkistAnanA paraMtu tyAra pachI potAnAM mRtyu bAda ke nivRtti bAda e pada pratispardhIonA ayubakhAna, irAnanA zAha, philipAinsanA mArkosa vagere evA keTalAye hAthamAM na jAya e mATe paNa bahu sAvadha rahe che ane te mATe potAnI dAkhalAo najIkanA bhUtakALamAM jovA maLyA che. sattAno upayoga karI khaTapaTa paNa kare che. vepAra-ughoga, zikSaNa vagere rAjakAraNamAM sakriyapaNe bhAga levA chatAM sattAnA koI padanI keTalAMka kSetromAM potAnuM mahattvanuM sthAna potAnA saMtAnane ja apAvavA mATe AkAMkSA na rAkhavI e ghaNI durlabha vAta che. mANasanuM aMtaraMga vyaktitva samartha mANasoe paNa prayatno karyA hoya evuM jovA maLaze. keTaleka sthaLe pavitra nyAyapriya ane paramArthanI bhAvanAvALuM hoya to ja te AvA tema thavuM svAbhAvika paNa che. paraMtu rAjakAraNamAM ane anya kSetromAM paNa sattAsthAnothI AkarSAya nahi. hindustAnanA be bhAgalA thayA te vakhate potAnA pachI potAnA saMtAnane potAnuM pada apAvavA mATe, bIjI lAyaka mahamadaalI jhINAe pAkistAnanuM pramukhapada svIkAryuM ane mahAtmA vyakitaone anyAya karIne paNa apAvavA mATe prayatno thayA che. keTalAka gAMdhIjIe koipaNa kakSAnuM koipaNa pada na svIkAryuM emAM e be vyakita niHsaMtAna sattAdhIzoe paNa potAnA avasAna pachI amuka ja vyakita onI laukika ane lokottara mahattA keTalI che tenuM mApa kADhI zakAya che. sattAsthAne Ave ane amuka vyakita to na ja Ave e mATe satata rAjakAraNamAM paDavuM eTale koi paNa eka pakSanA sabhya thavuM. sabhya thayA pachI dAvapeca karyA che. ni:saMtAna siddharAje potAnI gAdIe kumArapALane AvatAM potAnA pakSanI badhI nItirItino sAco khoTo bacAva karavo paDe che ane e aTakAvavA mATe ane temane marAvI nAkhavA mATe ochA prayatno kyuM svAbhAvika manAya che. paraMtu jeo pakSapAtathI bacavA icche che ane nahotA. nyAyapUrNa rahevA Icche che teo to koipaNa eka pakSamAM na joDAvuM ene ja rAjadvArI sattAsthAna mATe keTalIka samasyAo kALa UbhI kare che. AdarzarUpa gaNe che. mahAtmA gAMdhIe koMgresa saMsthAnA cAra AnAnA sabhya yuvAna rAjAne potAno rAjakumAra atyaMta vahAlo lAge che. tene rAja thavAnuM paNa mAMDI vALyuM hatuM e teo pakSathI para rahevAnI keTalI prabaLa calAvavAnI tAlIma ApavA mATe kazI khAmI rakhAtI nathI. yuvarAja paNa bhAvanA dharAvatA hatA enI pratIti karAve che. potAnA pitAne bahu cAhe che. rAja calAvavAnI emanI AvaDatano ne bhAre itihAsa sattAsthAne caDI beThelA mahattvAkAMkSI sattAdhIzone jeTalA prazaMsaka rahe che. paraMtu sATha varSanA rAjA jayAre aizI-nenI uMmare pahoMce yAda kare che tenA karatAM maLatI sattAthI vimukha rahenArA ane sAcA dilathI ane yuvarAja paNa sATha-pAMsaThanI uMmare pahoMcavA Avyo hoya to potAnA lokakalyANanuM kArya karanArA mahAtmAone vadhu AdarapUrvaka yAda kare che. pitAnuM dIrdhAyukha ene kaThe che. cittamAM kuvicAro cAlu thAya che. pitA vadhu 1 ramaNalAla cI. zAha , Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana A te kevAM joDakAM J - pravINacandra jI. rUpArela divALInA tahevAra bhale be-cAra divasanA gaNAya paNa enI havA to navarAtranA prAraMbha sAthe ja baMdhAI jAya che. nAnAM zahera-kasbAo ne gAmaDAMomAM cora ne cauTA garabA-garabIothI gAjatAM rahe che. jyAre zaheromAM no garabA have moTebhAge 'progrAma' ja thai gayA che - hola-thiyeTaromAM vadhu rajU thAya che. muMbaI jevA zaheramAM have moTA haoNlarmo ne vADIomAM yuvAvarga mATe dAMDiyA-rAsanA khAsa kAryakramo yojAya che, Dispre myujhika, raMgaberaMgI rozanI ne khANIpINI sahita moDI grata sudhI jAmatI AnI ramajhaTa hakIktamAM to mAtra manoraMjana ja hoya che. e mATe navarAtra to mAtra nimitta ja-bahAnuM ja banI rahe che. Ama chatAM muMbaIrmA kAlabAdevI, mAMDavI, bhAtabajAra vagerenI galIo ne cokmAM tathA kyAreka vADIomAM moDI rAta sudhI gAjatI garabIo, dAMDiyAnI ramajhaTa ne kyAMka gavAtA-ramAnA garabA, gujarAtanI lokaklA joDe saMkaLAyelI bhaktinAM paNa darzana karAve che. paNa A badhI vAtomAM eka vAta dhyAnamAM AvI kharI ? AmAM puruSo rame che te "garabI" kahevAya che ne mahilAo-bALAo rame te "garabo" kahevAya che, ladhu lAge che? 'garabo' (nara jAtinuM nAma) puruSono ne 'garabI' (nArIjAtinuM nAma) strIonI, ema hovuM joie ne ? paNa ema nathI. 'garabI' puruSo rame che-gAya che ane 'garabo' strIo rame che-gAya che. sAmAnyarIte AvuM zabda joDakAM naramAdAnA hoya che : kAgaDo- kAgaDI, vAMdaro-vAMdarI, baro-bakarI evAM kharuM ne ? paNa A garabo- garabI kaMi AvI naramAdAnI joDI nathI ! vaLI loTo-loTI, vATako-vATakI e paNa kaMi nara-mAdAnI joDI nathI. paNa ghaNIvAra eka ja prakAranI vastuonuM moTA-nAnApaNuM darzAvavA paNa ApaNe zabdanAM nara-nArI rUpo banAvI laie chIe tenAM A udAharaNo che. loTo te moTo ne nAno loTo te loTI, e ja rIte nAno vATako te vATakI ! Ama moTuM ne narajAtinuM rUpa ne nAnuM ne nArIjAtinuM rUpa, e ApaNI bhASAnI prakRti che. paNa garabA-garabImAM to AvuMye karyAM che ? UlaTI 'garabI' ja garabA karatAM lAMbI, moTI hoya che ! have samajAyuM ! ame pati-patnI hasI paDayAM. emanI sADI para paDelI moTI 'racalI'one e 'karacalA' kahetA hatA. nAnApaNuM darzAvavAno pelo niyama meM ja emane samajAvyo hato ! emaNe eno bIjI dizAmAM upayoga karyo hato-jhINI, nAnI hoya te 'karacalI' ne e moTI hoya to karacalo ! ne enuM bahuvacana to pachI 'karacalAM ja thAya ne ! paNa emanA patie to eka ravivAranI sAMje amane coMkAvI ja dIdhA ! emaNe kahyuM : "Aje kamalA naheru pArkathI thoDe AgaLa eka morapIMchanI paMkhI joI ! sArI hatI ! meM lIdhI che, jovI che ? laI AvuM chuM !" f tA. 16-10-'90 ane 16-11-90 - ne e potAnA phleTamAM gayA. ame pati-patnI ekabIjA tarapha joi rahyA. zuM samajavuM ? "morapIMchanI paMkhI ! : eTale moranA pIMchAvALuM paMkhI ? to to mora ja haze ne ? patnIne A pUchyuM ne vicAra AgaLa vadhyo" te A, vaLI dhera mora lai Avyo haze ?" "paNa...e to nArIjAtinI vAta kare che ne ? nAno mora haze ? ke pachI Dhela hoya to ?" mArI patnI paNa vicAramAM paDI ! "Dhela hoya to evo pIchA na hoya ne ?" meM dalIla karI. jarA aTakIne "joie to kharA, e zuM lAvyA che !" - - meM e AvyA ! hAthamAM morapIMchano nAnakaDo paMkho laine ! amArA paDozamAM eka dakSiNa bhAratIya daMpatI rahetuM hatuM. makAnamAM badhA ja gujarAtI, te emaNe paNa gujarAtI zIkhavA mAMDayuM hatuM. thoDuM vAtacItamAM ne thoDuM amane pUchIne. * joDakA jevuM eka bIjuM lo ! 'mALo' ne 'mALI', 'mALo' paMkhIno hoya, zaherI mAnavonA makAnano paNa hoya, paraMtu 'mALI' rUpa (mALonuM nahIM ja) mULa nArI "mArIrUpa ja nathI ! - nara jAtinuM rUpa che. eka divasa e dakSiNa bhAratIya patnIe amAre tyAM AvIne kahyuM sADIpara thoDA karacalA paDayA che, eTale.... 'mora' ne 'morI' lo ! khALa, gaMdA pANInI nIka, gaTara vagere artho joDe huM chApuM vAMcato aTakI gayo. emanuM vAkya pUruM thAya te pahelAM ja saMkaLAyelA A 'morI' zabda joDe 'mora' jevA rUpALA pakSInuM nAma joDavAnuM kone AzcaryathI bolI UThayo, "karacalA sADI para ?" gamaze ? ApaNo sArtha joDaNIkoza, 'morI' zabdano Dhela' arthe noMdhe che - paNa vyavahAramAM e pracalita nathI ja !) "hA, eTale tame istrI Apo, to... phaLanA saMdarbhamAM TeTo' ne 'TeTI' joi laie. kAM vaDanA (ke e varganA vRkSanA) TeTA ne karyA sakaraTeTI ! ne AmAM to nara rUpanuM phaLa nAnuM che, nArI rUpanuM phaLa moTuM ! e dRSTie to niyamathI UlaTuM ja ne ? 'pApaDa' ane 'pApaDI' lo, 'cAMdo' ane 'cAMdI' lo, 'hAtho' ane 'hAthI' lo ! bhASAzAstrIo A joDakA lAgatA zabdonA ghaDataranA mULa saMbaMdho joDI Ape toya vyavahAramAM A joDIomAMnA zabdomAM pracalita arthono koi paraspara saMbaMdha ke meLa maLe ema nathI ! ame baMne hasI paDaryA. mArI patnIthI bolI devAyuM "tame Ane ' paMkhI' ho cho ?" "kema ?" e A savAla na samajayA pUchyuM - "moTo hoya te paMkho; to nAno paMkho te paMkhI ja ne ?" have ame emanuM TIkhaLa samajayA. te hasI paDayA. ame ja samajAvelA niyamanI emaNe kevI majAka uDAvI hatI ! mAtra niyamothI bhASA ochI ja zikhAya che ? bhASAnI prakRtti, paraMparA, rUDhi vagerenA pUrA khyAla vagara no AvuM ja thAya ne ! ApaNe AvI bhUlo vagara AvA prayogo yogya rIte karIe chIe te to gatAnuganinAthI ! bAkI A prakAranA prayogomAM rahelA kaDhaMgApaNA vize to ApaNanetha keTalo khyAla hoya che ? ghoDo-ghoDI, rvAdaro-rvAdarI vagere nara-mAdAmAM joDAM kharca, paNa dekhItI rIte nara-mAdAnuM joDakuM lAge evA 'sAMDha-sAMDhaNI'nA joDAne AmAM mUkI zakAya kharuM ? Akhalo, godho evA arthanA sAMDha-zabda joDe-A nara rUpa joDe, 'sAMDhaNI.. zabda; enI mAdAnA arthamAM zI rIte joDAvavo ? A 'sAMDhaNI' zabdano mAtra mAdA UMTanA arthamAM ja vaparAya che ! Ane joDavuM kahevAnuM je kaDhaMguM lAge ne ? AvAM ghaNAM dekhInA joDakAM hoya che jenA pracalita zabdArtha 'paMkho-paMkhInA joDA jevI kaDhaMgI bhinnatA dharAve che-nathI hoto emAM nara-mAdAno saMbaMdha ke nathI nAnA-moTApaNAno ! 'dANo' ne 'dANI'' zabdo ja lo ne ! joDakuM lAMge evuM ja che ne ? 'dANI' aTakavALA bhale dANo-anAja khAtA hoya, paNa emanI 'dANI' aTakane 'dANA nAma joDe koI ja saMbaMdha nathI ! AvA to haju ghargA joDa maLI Ave paNa A prakAranA prayogo vize ApaNe kharekhara sabhAna chIe kharA ? A noMdhavAnuM khAsa prayojana to e ja che! dha mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, prAza zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : TrenDa prinTarsa, jagannAtha zaM zeTha roDa, giragAma, muMbaI- 400 004. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 1 0 aMka 12 0 tA. 16-12-90 Regd. No. MR. BY / south 54 Licence No.: 37 ha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha 6846 * 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa vArSika lavAjama rUA. 30 *** taMtrI : ramaNalAla cI. zAha siMgApuranI pragati koI paNa rASTramAM jo saMpa, zAMti ane sahakAra hoya, pachI ane siMgApurane AdhunikatAthI sajaja karyA pachI have nivRtta prAmANikatA ane niSThapUrvakanI rASTrabhAvanA hoya, kAryakSama, udAra ane thayA che. siMgApuranA ItihAsamAM eka vyaktie pacIsa jeTalAM varSa varelI netAgIrI hoya ane bIjI bAju 'haDatAlo, ramakhANo. moracAo, mATe satata sattA bhogavI hoya ane potAnI sattAthI dezane samRddha AnuvaMzika jAtionI athaDAmaNo, AtaMkavAda, uzkeraNIjanaka banAvyo hoya tevo A prathama dAkhalo che. 68 varSanA lIne haju sattA "uddabodhano, sarakArI mAlamilakatane nukazAna, sarahada paranAM chamakalAM, para rahevuM hoya to sahelAIthI rahI zake ema che, paraMtu pote potAnI videzIonI ghUsaNakhorI, pradhAnonA kaubhAMDo vagereno sadaMtara abhAva rAjadvArI kArakirdInI Toce hoya, ATalA lokapriya hoya tyAre ja emane hoya to te rASTra eka be dAyakAmAM keTalI jhaDapathI sarasa pragati karI sattA choDavI hatI. navI peDhInA bAhoza yuvAnone sattA soMpI potAnA zake che tenuM eka uttama udAharaNa te siMgApura che. pacIsa varSamAM mArgadarzana heThaLa temane taiyAra karavA teo Icche che. siMgApuranI je kAyApalaTa thaI gaI che ne keTalI moTI che e to jUnA lI kaLaMga yu svecchAe vaDA pradhAnanA hoddA para cAlu rahevAnuM ane navA siMgApurane jemaNe najare nihALyuM hoya te ja kahI zake. choDI dIdhuM che. sattAnA sUtro mi. goha ane potAno putra mi. lIne trIseka varSa pahelAM siMgApurathI nIkaLelo mANasa atyAre tyAM pAcho phare soMpyAM che, to paNa pone haju temAM sakriya rasa laI potAnuM ADakataruM to mAnI na zake ke pote e ja zaheramAM Avyo che! : varcasva cAlu ' rAkhyA karaze. acAnaka sattA parivartana thAya ane khoTA siMgApura javAnuM mAre ghaNI vAra banyuM che ane jana tathA navuM mANaso sattA para Ave enA karatAM navI peDhIne veLAsara sattAnAM siMgApura najare nihALavAnuM thayuM che. traNeka dAyakA pahelAM siMgApura sUtro soMpIne taiyAra karavAmAM lIe bahu DahApaNabharyuM dIrdhadaSTivALuM eTale eka gIca, gaMdu zahera evo anubhava thato. sAMkaDI galIomAM pagaluM lIdhuM che ema rAjadvArI ciMtako mAne che. cInAo ane malaya loke rastA, para khATalA DhALIne beThA hoya, tyAM bIjA vizvayuddha vakhate lI kavAMga yu tejasvI, buddhizALI, tyAM thakanA hoya, kacaro nAkhatA hoya ke carasagAMjo pIne paDayA hoya. kAryadakSa ane svama sevI yuvAna hatA. bIjA vizvayuddha vakhate ghaNA cInAo ane bIjA loko AgalA bhAgamAM dukAna karI jApAnanA sainikoe jayAre siMgApura para kabajo meLavyo hato tyAre pAchalA bhAgamAM rahetA. chetarapiMDI paNa eTalI cAlatI. phATelA lI e jApAnI khabarapatrIonA dubhASiyA tarIke kAma kareluM. vizvayuddha baniyana ane melI aDadhI caDDI paherIne udhADe page sAIkalo ane pachI lI e IlenDa jaI kembrija yunivarsiTImAM kAyadAno abhyAsa sAIkala rIkSA calAvanArAono vyavahAra tyAre vadhAre hato. karyo. svadeza pAchA pharIne emaNe rAjarAkaNamAM jhaMpalAvyuM. 1965mAM zaheramAMthI pasAra thatI nAnI naheranuM pANI kALa, gaMdu, durgadhamaya ane jyAre maleziyAe siMgApurane potAnA pheDarezanamAMthI bahAra hAMkI maccharonI vRddhi karanAruM rahetuM ane emAM melI, gaMdI, jarjarita kADhayuM tyAre TI. vI. upara potAnA deza mATe pratibhAva vyakta karatAM hAusaboTa rAkhIne rahetA cInAonA kuTuMbone joIne to dayA Ave ke karatAM zI roI paDayA hatA. tyAre emaNe saMkalpa karyo hato ke cItarI caDhe. so ke savAso - doDhaso varSanAM jUnAM DhaMgadhaDA vagaranAM sigApurane lAcArIthI maleziyA upara AdhAra rAkhavo paDe che tenA makAno bismAra hAlatamAM jayAM tyAM jovA maLatAM. bekAra mANaso jayAM karatAM maleziyAne siMgApuranI garaja paDe eTalI hade siMgApurane tyAM besI rahelA ke pAnAM ramatAM jovA maLe. garIbI paNa pAra vagaranI samRddha karavuM che. pIvAnuM pANI, vIjaLI vagere ghaNI cIja vastuo - mATe siMgApurane tyAre maleziyA upara AdhAra rAkhavo paDato hato. bIjA vikAyuddhanA samaya sudhI siMgApurane aMgrejo ' kalI porTa. :lInA saMkalpa pramANe Aje maleziyAne keTakeTalI vastuo mATe samRddha majuronA baMdara tarIke oLakhatA. jatAM AvatAM jahAjono mAla sAmAna sigApura upara AdhAra rAkhavo paDe che. maleziyA karatAM jakAtamukta utAravAvALA majuronI tyAM vasatI vadhAre hatI. e siMgApura Aje siMgApura Arthika dRSTie ghaNubadhuM samRddha banI gayuM che. mAtra eziyAnA ja nahi, samagra vinAnA samRddha zaheromAMnuM eka zahera yuvAna vaye rAjakAraNamAM jhaMpalAvI lI e potAnA pakSane gaNAvA lAgyuM che. A samRddhi eNe chellAM pacIsa varSamAM meLavI che. majabUta banAvyo ane potAnI rAjadvArI kunehathI yuvAna vaye vaDA sattAvIsa lAkhanI vasatI dharAvanAra TApurASTra siMgApurane samRddha pradhAnanuM pada meLavyuM hatuM. ' karanAra enA vaDA pradhAna lI kavAMga yu. pacIsa varSa sattA bhogavyA balI kaLaMga yu jAte cInAI che, paraMtu teo potAnI jAtane ' hatI. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prabhu AvIne siMgApurI tarIke ja oLakhAve che. 'amArA bApadAdA cInathI ahIM vasyA hatA. paNa amArI niSThA cIna pratye nahi paNa amArI janmabhUmi siMgApura pratye rahelI che. amerikana pramukha jahona keneDInA bApadAdA AyaralenDanA hatA, paraMtu keneDI potAnI jAtane AyarIza tarIke nahi paNa amerikana tarIke oLakhAvatA tevI rIte ame amArI jAtane have siMgApurI tarIke oLakhAvIe chIe siMgApuramAM lagabhaga 75 TakAthI vadhu cInAo che, paMdara sattara TakA malaya loko che. ane sAteka TakA loko bhAratIya che. teo badhA ja potAne siMgApurI tarIke oLakhAvI potAnI asmitA darzAve evI lInI bhAvanAne kAraNe e traNe prajAo vacce sahakAra, saMpa, zAMti rahyAM che. iglenDamAM keTalAMka varSa rahIne pAchA AvanAra lI sattA para AvyA pachI IlenDanA zista, prAmANiktA ane svacchatAnA saMskAra siMgApuramAM paNa laI AvyA. e bAbatamAM emaNe kaDaka hAthe kAma lIdhuM. edI cInAo game tyAM thUkatA, kacaro nAkhatA te mATe emaNe kaDakamAM kaDaka daMDa paddhati dAkhala karI, jAhera zaucAlayamAM TAMkI na kheMcanAra, saMDAsane bagADanAra mANasane emaNe jelanI sajA karI hatI. tyArathI siMgApuranA jAhera zaucAlayo svaccha banI gayAM hatA. rastAmAM sigareTanA ThUMThA nAkhanAra videzI pravAsIone paNa daMDa karavAmAMthI bAkAta rAkhyA nahotA. rastAmAM game tyAM kacaro nAkhanArane pakaDavA mATe polisa uparAMta emaNe zALAnA vaoNlanTiyara vidyArthIone paNa oLakhapatra sAthe sattA ApI hatI. AthI siMgApura eziyAnA svaccha zaheromAM Tokiyo karatAM paNa AgaLa nIkaLIne prathama naMbare AvyuM. duniyAnAM pAMca dasa svaccha zaheromAM siMgApuranI paNa gaNanA thavA lAgI. lI karvAMga yu e maLelI sattAno bahu kaDaka hAthe upayoga karIne siMgApurane sudhArI nAkhyuM, ane samRddha banAvI dIdhuM. lI pAse dIrdhadaSTi ane AyojananI zakti hatI. emaNe joyuM ke rahevA mATe bIjuM sAruM ghara jAM sudhI na maLe tyAM sudhI loko bApa-dAdAnuM jUnuM dhara sahelAIthI choDe nahi. eTale emane rahevA mATe sArA bahumALI makAno bAMdhavAnuM cAlu karyuM ane eka pachI eka vistAranA lokone dhara khAlI karAvIne jUnA makAno toDavA mAMDayA. ethI rastAo pahoLA zyA ane navAM bahumALI makAno thatAM gayAM. makAnonuM bAMdhakAma paNa yojanA pramANe samayasara thaI jAya e mATe paNa emaNe cIvaTa rAkhI. siMgApuramAM eka vakhata jayAre huM hato tyAre eka mitre mane kaheluM ke siMgApuranA kAyadA pramANe koI paNa kuTuMba pAsethI baLajabarIthI ghara khAlI karAvI zakAya nahi. je keTalAka cInAo potAnuM jUnuM gaMdu dhara khAlI kare ja nahi ene mATe lI e kAyadAmAM rahIne eka yukti zodhelI ke je makAnane Aga lAgI hoya te makAna khAlI karAvavAnI sattA baMbAvALAne ane polisane eTale ke sarakArane rahetI. lI nA mANaso evA jUnA gharomAM rAtane vakhate nAnI sarakhI Aga lagAvI AvatA ke jethI koI mANasane ke enI gharavakharIne nukasAna na thAya. paraMtu pachIthI e ghara sarakAranA kabajAmAM AvI jatuM. gharamAM rahenArAone bIje khaseDavAmAM AvatA Aga lAgelA makAnane tarata toDI nAkhavAmAM AvatuM ane pachIthI tyAM navuM moTuM sarasa makAna baMdhAtuM. AraMbhamAM keTalAka lokone A gameluM nahi, paraMtu navA sArA moTA ane Adhunika sagavaDavALA makAnamAM sastA dare rahevAnuM maLatAM loko sarakAranI noTisa Ave ke tarata ghara khAlI karI lAgyA hatA. be aDhI dAyakAmAM A rIte siMgApuranI tamAma jUnI gIca vastI nIkaLI gaI. AraMbhanA varSomAM gIca vasatI ane bekArI tathA garIbIne kAraNe ApavA 2 jIvana tA. 16-12-90 lI e saMtati niyamano bahu pracAra karyo hato. paraMtu pachIthI rahevAnAM ane khAvA pIvAnAM sAdhano vadhavA sAthe ane bekArInA sadaMtara nivAraNa sAthe saMrakSaNanI daSTie vadhu vastInI AvazyakatA jaNAI ane ethI chellA keTalAMka varSothI siMgApuramAM be karatAM vadhu bALako thAya te mATe sarakAra taraphathI uttejana maLavA lAgyuM che. lI kahe che ke 'siMgApura eTale bhUkhyA mahAsAgaramAM eka nAnI svAdiSTa mAchalI. game tyAre ene koI paNa gaLI jaI zake.' eTalA mATe lI e siMgApuranuM khAssuM moTuM sainya paNa taiyAra karAvyuM ane amerikAthI AyAta karelI yuddha mATenI tadana Adhunika zastra sAmagrIthI sajja karyuM che. cIna, InDoneziyA, philipAInsa, maleziyA, vagere moTAM paDozI rASTrone siMgApuranI adekhAI ghaNI Ave, paNa siMgApuramAM hastakSepa karavAnuM sAhasa teoe haju karyuM nathI. siMgApuramAM ophisanAM makAno, DipArTamenTala sTorsa, skUlo, hospiTalo, hoTelo vagere mATe UMcA, vizALa, makAno bAMdhyA vagara chUTako nahoto, kAraNa ke cAre bAju samudravALA e TApu zaherane vikasavA mATe UMce javA sivAya bIjo rasto na hato. moTA pahoLA rastAo karavA sAthe lI e TheraThera vRkSo ane bagIcAonuM Ayojana karIne siMgApurane eka raLiyAmaNuM nagara banAvI dIdhuM. 1990nA zreSTha eraporTa tarIke evorDa meLavanAra siMgApuranA cAMgI eraporTane ane dariyAI baMdarane lI e eTaluM sarasa Adhunika svarUpa ApyuM che ke jethI tyAM vImAnonI ane jahAjonI avarajavara ghaNI badhI ja vadhI gaI che. pratyeka vimAna ke jahAjanA Agamanane kAraNe maLatA bhADAnI Avaka eTalI moTI thaI gaI ke siMgApurane bIjA bahu karaverA nAkhavAnI jarUra rahI nahi, e AvakamAMthI ja zahera uttarottara samRddha thatuM gayuM. ethI lokonI rojagArI vadhatI gaI. bekArI sadaMtara nirmULa thaI gaI. rahevA tathA khAvApIvAnI Adhunika sagavaDo maLatAM ane sArI kamANI thatAM bhIkha, corI, lUMTaphATa, chetarapiMDI nIkaLI gayAM. e mATe sakhata sajAnI jogavAIe paNa lokone sudhArI nAkhyA. sarerAza AdIne siMgApuramAM potAnI sarakArathI pUro saMtoSa che. siMgApure sarvAMgINa vikAsa sAdhyo che. prajAnuM Arogya ghaNuM sAruM thayuM che. AyuSya maryAdA vadhI che. sArI keLavaNI vidyArthIone maLe che. Teknikala kSetre, audyogika kSetre ghaNI pragati sadhAI che. AMtararASTrIya audyogika kaMpanIoe siMgApuramAM potAnA udyogo sthApyA che. mukta zahera hovAne lIdhe duniyAbharanI karansI siMgApuramAM Ave che. emAMthI paNa siMgapurane sArI kamANI thAya che. TrAnjhiTazipamenTa mATe paNa tyAM ghaNI suvidhAo che. rojano karoDo rUpiyAno mAla tyAM Ave che ane jAya che. lokonI samRddhi vadhartA ane kAyadAo kaDaka banatAM sigareTanuM vyasana ochuM thayuM che. carasagAMjo, nazIlI davAo vagere nIkaLI garyA dANacorI khAsa rahI nathI. haoNMgakaoNMga paNa mukta zahera che. paNa haoNMgakaoNMga karatAM siMgApura dhaNuM AgaLa nIkaLI gayuM che. che. nirIkSako ema mAne che ke siMgApurano vikAsa Arthika dRSTie jeTalo thayo che teTalo sAMskRtika daSTie thayo nathI. bhASA, sAhitya, saMgIta, zilpAdi kalAonuM rasika ane susaMvAdI vAtAvaraNa siMgApuramAM joIe teTaluM anubhavavA nahi maLe. siMgApura eTale atizaya kaDaka, taMga ane kAmagaru zahera evI chApa vadhAre paDe che. prasannatAnI thoDIka uNapa keTalAka lokone emAM varatAya che. siMgApuranA sattAdhIzo A vize sajAga che. ane have e dizAmAM paNa emanA prayAso cAlu thayA che. (anusaMdhAna pRSTha - 20) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 prabuddha jIvana peTroliyama pedAzonI bhItaramAM * : S ', ' hA ' u 3, 11 , ; ' , ' , ' , , , ' 4 | " , [] suryakAnta parIkha .' , , - akhAtI telanI kaTokaTIne kAraNe ApaNo deza ghaNI ja Arthika kAma karyuM hoya to te 1900 kilomITaranI lAMbI eca.bI.je. vimAsaNamAM AvI paDayo che. AmAMthI rasto kADhavA mATe jyAre vicAra pAipalAina (hajIrA-bijApura-jagadIzapura) rU. 1700 karoDanA kharce karIe chIe tyAre ApaNA dezanI sarakAra pAse paDelA mahattvanA nAkhI che. . . : dastAvejo upara eka najara nAkhavI jarUrI bane che. 1956mAM dezanA paraMtu ATalA moTA kharce nAkhelI A pAipalAina mAraphate kolasAnA jaththAno vicAra karavA mATe "ghoSa kamiTIe potAno riporTa (10 miliyana) eka karoDa kamyubika mITara gesa laI javAnI kSamatA Apela che. tyArabAda samagra rASTranI UrjAnI jarUriyAta mATe 1966mAM hovA chatAM, gesa vAparavA mATe je pharTilAijhara kArakhAnAM taiyAra karavAno laherI kamiTIno riporTa, 1974mAM baLataNa aMgenI nIti samitino hato te na thayAM, eTale AjanI tArIkhe (3.5 miliyana) 35 lAkha riporTa, 1977mAM kolasAmAMthI telanI zakyatA aMge cakravartI kamiTIno ghanamITara gesa ja vahana thAya che. bAkIno. gesa vahana thato nathI, riporTa, tyArabAda vAhanavyavahAramAM kolasAnA upayoga aMge riporTa eTale dezane eTaluM nukazAna che. tenI gaNatarI karavI jarUrI che. ATalo ane pharI pAchuM 1985mAM yu.ena.DI.pI.nI madadathI karavAmAM Avela badho gesa dezamAM upalabdha hoya tyAre ane 1700 karoDanA kharce kolasAmAMthI telanI zakyatAno riporTa. AmAMthI eka paNa riporTano nAkhelI pAipalAina aDadhAthI paNa ochI kSamatAthI cAlatI hoya amala karavAmAM Avyo hota to hAlanuM A UrjAsaMkaTa pedA thayuM na tyAre A vadhArAnA gesanA jaththAmAMthI jema ela.pI.jI. ithIlIna, hota. " propelIna judAM pADI zakAya te mATenA kArakhAnAo paNa pUrAM taiyAra peTroliyama padArthonI AvI rahelI taMgIne kAraNe bhArata sarakAre thaI zakyAM nathI. . . peTroliyama padArthonI vaparAza ghaTADavAno nirNaya ra4mI julAI 1990thI e yAda rAkhavuM jarUrI che ke, 65 TakA peTroliyama proDakTasano amalamAM mUkyo che. A pagalAMthI loko potAnA vaparAza para kApa mUke upayoga TrAnsaporTa, sekaTaramAM thAya che. ra9 TakA gharagaththu IdhaNamAM to sAruM, paraMtu badho bhAra nAnA vaparAzakAro para Avaze temAM koi thAya che. eTale ila ke khanija telanI jagAe jo gesano upayoga zaMkA nathI. karavAmAM Ave to teTalI AyAto ochI thai zake temAM zaMkAne sthAna bIjI taraphathI duniyAnuM. zuM citra che te joIe. chellA be nathI.'' . . . dAyakAmAM duniyAmAM kudaratI gesanA rijharva 37 lAkha karoDa chellAM traNa varasathI 1986-87thI kudaratI tela ane vAyupaMca ghanamITaramAMthI vadhIne 5 lAkha karoDa ghanamITara thayo che. (aMgrejI tathA gesa oNthoriTI oNpha InDiyAe. kaeNmaeNnDa necarala gesa (sI. noMdhamAM 37 hajAra biliyana yubika mITara ane 95 hajAra biliyana ena.jI.)no upayoga rAjaya, vAhanavyavahAra kaeNraporezananAM vAhanomAM kubika mITara thAya che. bhAratamAM paNa e ja rIte gesano vadhu jaLo karyo ane te prayoga bahu saphaLa thayo. moTaronA. mazInamAM rU. 4 zodhAyo che. 1 hajAranI kiMmatanuM eka nAnuM mazIna goThavavAmAM Ave che. jethI A - A rIte kudaratI gesano jaththo vadhavAne kAraNe tene kamenDa gesano upayoga peTrola ke DIjhalanI jagAe moTaravAhano pAipalAInamAM vahevaDAvIne lAMbA aMtare laI janAra saMsthAo vadhI che. calAvavAmAM karI zakAya che. dilhI tathA kalakattAmAM A pramANe prayogo tene pAipalAInamAM vahana karavAno kharca vadhe che, chatAM paryAvaraNanA saphaLa thayA che. paradezanA ghaNA dezomAM keTalAya vakhatathI DIjhala ane praznone kAraNe gesane pAipalAinamAM vaheDAvIne lAMbA aMtare laI .. peTrolane badale pesTa gesano upayoga vAhanomAM karavAmAM Ave che. javAnuM vadhu pasaMda karAya che. * raziyAmAM to dasa lAkhathI paNa vadhu vAhano A paddhatithI cAle che. te pramANe iTalImAM 3 lAkha, nyUjhIlenDamAM eka lAkhathI vadhu ane - 1984mAM gesa oNthoriTI opha inDiyA (jI.e.Aiela.). bAMglAdeza, barmA, cAinA, inDoneziyA, irAna, maleziyA A badhAmAM jayAre banAvavAmAM AvyuM tyAre nIcenAM kAmo tene karavAnAM raheze tevI kaenDa gesano upayoga karIne peTrola ane DIjhalanI moTI bacata nIti jAhera thaI hatI : 1. gesano vaparAza thAya te mATe plAnTa ane anya sagavaDo e rIte gesIna' ela pI ja. ane, vIjaLIno.barA UbhI karAze. rAMdhavA mATe pAipalAinathI gesa ApavAmAM Ave to thaI zake che. 2. gesano vepAra vadhu thAya te mATenI pravRttio ne karaze. mahArASTra sarakAra A aMge AgaLa vadhI rahI che. jo eca.bI.je. 3. gesane laI jaI, tene zuddha karavA mATe, tene prosesa karIne pAipalAinamAM 50 lAkha ghanamITara gesathI vadhu DImAnDa na hoya to ela.pI.jI. ane ena.jI.ela.nA svarUpamAM te mUkaze. bAkI raheto 50 lAkha ghanamITara gesano upayo ela.pI.jI. ke A , gesa tathA ila vahana karavA mATe pAipalAinanI iisa kerosInanI jagAe rAMdhavAmAM karavAmAM Ave che ane TrAnsaporTamAM * kaoNenDa gesa ApIne karavAmAM Ave to atyAranI hADamArImAMthI deza karaze ane bAMdhaze.' UgarI zake. paraMtu o.ena.jI.sI. ane gesa oNthoriTI oNpha inDiyA 5. anya bIjI rASTrIya saMsthAo maLIne evI yojanAo : li.nI vaccenI samajUtInAM abhAvamAM karoDo rUpiyAnuM AMdhaNa ApaNe banAvaze ke te mAraphate kudaratI gesano pUro upayoga thaI zake. tyAM thaI rahyuM che ane je ApaNI pAse upalabdha che teno yogya A rIte pAMca varSa pUrAM thayAM temAM gesa oNthoriTIe mahatvanuM upayoga ApaNe karI zakato nathI. gesanI kiMmata lokone poSAya evI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na thaI zakayA rAjyanA e nIcenA AMka prabuddha jIvana tA. 16-12-90. rakhAya to lAkho vAparanArAone rAhata raheze ane sarakArane je gesa upayoga kaI rIte karavo joIe tenI eka nIti nakkI karI rahI che. bALI nAkhavAmAM Ave che temAMthI Avaka thaI zake ' (1975mAM satIzacaMdra kamiTIe AvI eka nIti nakkI karato riporTa A sadInA aMtamAM peTroliyama pedAzonI vaparAza 100 miliyana Apelo, jenAthI gujarAtane bahu moTuM nukazAna thayuM hatuM.. meTrika Tana dara varase (ema.eca.TI.pIe.) thaze, eTale ke varase dasa ATalAM varasothI gesane bALI nAkhavAmAM Avyo che ane Aje karoDa meTrika Tana thaze. enI sAme kudaratI gesanuM utpAdana dasa karoDa paNa bALI nAkhavAmAM Ave che. tethI gujarAtanI sarakAre saurASTramAM ghanamITara rojanuM thai zake tema che, je eka varase 4 karoDa Tana oNila amarelI jillAmAM pIpAvAva khAte 615 beMgAlaeNTanuM eka vIjaLImathaka barobara thAya che, eTale peTroliyama pedAzonI vaparAzanA 40 TakA thAya gesaAdhArita cAle te mATe bhArata sarakAra pAse majabUta mAgaNI mUkI che. ApaNA rAjayanI AsapAsa jo ATalo badho gesa upalabdha hoya che. A aMge ghaNuM ghaniSTa plAniMga karavuM paDaze ke jemAM kudaratI to zA mATe enA rUpAMtarano lAbha ApaNane na maLavo joIe ? jo gesanuM utpAdana vadhAravA mATenA badhA upAyo levA paze. 4 TakA gesanuM rUpAMtara vIjaLImAM thAya to paNa ApaNA rAjapane kolasA parano jeTalo gaeNsa to dariyAI kSetromAMthI maLe tema che. - AdhAra ocho rAkhavo paDaze. kAraNake, eka hajAra kilomITara dUrathI ApaNe kolaso lAvIe chIe tethI tenI kiMmata khUba ja cUkavavI pAvara sekaTaramAM eTale ke vIjaLI vaparAza karavA mATe gesano paDe che. jo gesanuM rUpAMtara kaoNMgrejI gesamAM ena.jI.mAM karIe to upayoga pramANamAM duniyAnA bIjA dezomAM thaI rahyo che. ApaNe tyAM ApaNe vAhanavyavahAramAM teno upayoga karI zakIe ane peTrola-DIjhala 1975-76mAM satIzacaMdra kamiTIe potAno ahevAla AnA virahamAM bacAvI zakIe, Apyo ane vAta tyAM aTakI paDI12-14 varSa vahI gayAM ane gesano upayoga karanArAM khAtaranAM cha kArakhAnAo na thaI zakayAM. je kAMI hoya te - paNa kudaratI gesano vipula jaththo ApaNA rAjayanA bhaMvaramAM che to teno uttama upayoga karIne dezane Atmanirbhara kAraNake temAM 4 hajAra karoDano aMdAjI kharca che! deza pAse kayAM che. nANAM ane kyAM che paradezI hUMDiyAmaNI) eTale gesano upayoga na banAvI zakIe. nIcenA AMkaDAo uparathI A vAtanI pratIti thaze : hovAne kAraNe ApaNe tene bALI nAkhIe chIe. je samagra duniyAmAM 20 varSamAM 370,000 karoDa kyubika mITara gesanuM utpAdana thayuM che te vadhIne 1990mAM 950,000 karoDa kyubika gesa sekaTare pharTilAIjhara ughogano ghaNo vikAsa karAvyo - have . mITaranuM thayuM che, eTale gesano AdhAra khanijatela karatAM vadhu thayo vAro Avyo che kudaratI gesano upayoga gharavaparAzamAM karavAno, te kerosInanI jagA ne le, tema ja temAMthI koMgresTa gesa taiyAra karIne vAhanomAM teno upayoga karIne peTrola-DIjhalano bacAva karI zakAze. sadInA aMte eTale 2000nI sAlamAM peTroliyama pedAzonI mAMga dasa karoDa meTrika Tana rojanA thaze. tenI sAme rojanA dasa karoDa meTrika |' ApaNA dezamAM pazcima kAMThe eTale ke gujarAta ane muMbaI vacce ghanamITara gesanuM utpAdana thaI zakaze ane tethI peTroliyama pedAzonI baoNmbe hAi, gAMdhAra, tAsIhAInA tela ane gesanAM moTAM kSetro AvelAM che 40 TakA mAMgane temAMthI saMtoSI zakAya eTalI tenI kSamatA che. " che. Aje lagabhaga 7 karoDa ghanamITara gesa rojanoM upalabdha che temAM - 1900 kilomITaranI hajIrA-bijApura-jagadIzapura sADAtraNa karoDa ghanamITara gesa rojano esosIeTeDa gesa svarUpe maLe, che, je telanI sAthe bahAra nIkaLe che. , . . ' * pAipalAinanI gesavahana kSamatA rojanA eka karoDa ghanamITarathI paNa ' vadhu che; ne chatAM Aje phakta 35 lAkha ghanamITara gesa temAMthI vahana - gesanuM A vipula kSetra chetethI bhArata sarakAra atyAre gesano thAya che. A pAipalAinano kharca rU. 1700 karoDa thAya che. 1 vaicArika krAntinA sarjaka - kizoralAla gha. mazarUvALA - 3 D prA. kAntibhAI bI. zAha | gujarAtanA eka mahAna ciMtaka, gAMdhIjInA aMtevAsI, dharma, thoDIka kSaNo agAu ja goviMda nAmano ghATI emane ghoDiyAmAMthI tattvajJAna, samAja, keLavaNI, arthakAraNa, rAjakAraNa, strI- puruSasaMbaMdha UMcakIne potAnI jagAe lai gayelo. A camatkArika bacAva thaI jatAM jevA aneka viSayo paratve nirbhIkapaNe potAno Agavo dRSTikoNa rajU pitA icchArAme putranuM jIvana Izvarane ghanazyAmane samarpita karyuM. karanAra, gAMdhIjInA avasAna pachI sADA cAra varSa sudhI harijana tyArathI kizoralAlanA nAma pAchaLa pitAnuM nAma ghanazyAmalAla lakhAtuM patronI javAbadArI, nAdurasta tabiyate paNa, nibhAvI gAMdhIjInI khoTa thayeluM e patronA vAcakone varatAvA na denAra zrI kizoralAla ghanazyAmalAla kizoralAlanI vicAradhArA upara mukhyatve traNa paribaLoe moTo mazarUvALAno janma tA. 5-10-1890nA roja muMbaI khAte thayo hato. prabhAva pADayo che : svAminArAyaNanA saMskAro, gAMdhIjI ane 190nuM A varSa zrI mazarUvALAnI janmazatAbdInuM varSa che. kharekhara to kedAranAthajI. kedAranAthajIne to emaNe jAhera rIte potAnA guru tarIke gujarAte AvA moTA ciMtanakArane peTabhara yAda karavA joItA hatA, paNa oLakhAvyA hatA. ane emanI pAsethI sAMbhaLelI jIvanadaSTi aMge lAge che ke ApaNI sAhitya-zikSaNanI saMsthAo, vizvavidyAlayo, emaNe jAhera jJasvIkAra paNa karyo hato chatAM svAmI AnaMda kahe che: sAmayiko, akhabAro emAM UNAM UtaryA ane zrI mazarUvALA emanA te pramANe kevaLa gurujana pAsethI pAmela mUDI upara emaNe vepAra janmazatAbdI varSamAM paNa sAva ja vIsarAyelA rahyA calAvyo nathI. svavicArabaLa e ja emanI mukhya kamAI rahI che. bALapaNamAM kizoralAla ghoDiyAmAM sUtA hatA tyAre ghoDiyA para gAMdhIjInI vicAradhArAne emaNe vega ane samarthana ApyAM che, dhasI AvelA aLasInI DhagalAmAMthI emano addabhuta bacAva thayelo. paNa pUratI taTasthatA jALavIne. gAMdhIjInI chAyAmAM rahevA chatAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-'90 prabuddha jIvana emaNe gAMdhIjIthI svataMtra evo vikAsa sAdhyo che. gAMdhIjInA aneka samudra sudhI pahoMcI zakatuM nathI, paNa asaMkhya TIpAM ekabIjA sAthe vicAro sAthe emaNe asaMmati ane matabheda pragaTa ryo che. bhaLI, cAlatAM rahe che. pAchaLanAM TIpAM AgaLanAMne dhakelatAM rahe che ne jIvanazodhana, ahiMsAvivecana', 'gItAmaMthana', 'saMsAra ane dharma. to ja samudra sudhI pahoMcavAnI siddhi prApta kare che. 'samULI kAniM, 'strIpuruSamaryAdA, ' keLavaNInA pAyA, keLavaNI viveka, ApaNI jaDa avatArabhakitanI TIkA karatAM teo kahe che ke keLavaNI vikAsa vagere pustakomAM emanA ciMtanAtmaka lakhANo graMthastha saMpradAyo ke anuyAyIo potAnI kalpanAnA rAma-kRSNa Adi thayAM che. A ciMtana-mananamAM jIvanalakSI anekavidha praznonI samartha avatArone mAtra pUje ja che. paNa emanA caritra pramANe potAnuM vicAraNA emaNe karI che, to kyAMka dharamULathI navesara sudhArA paNa cAritrya banAvavAno puruSArtha nathI karatA. AvI vyaktie ApaNane sUcavyA che. gAMdhI vicAradhArAnuM uttama dohana emaNe 'gAMdhI aMdhazraddha ane paMgu banAvI dIdhA che. ApaNA avatArI puruSonAM vizAradohana' graMthamAM karI ApyuM che. gujarAtane emanA ciMtanasAhityathI caritro. zAstro, purANagraMthomAM aneka vAto kSepaka tarIke pravezI gaI samRddha karanAra zrI mazarUvALA yogya rIte ja ' zreyArthInuM biruda pAmyA che. keTalAka graMtho to koI saMpradAya pravartake lakhI anya prasiddha munine che. zrI mazarUvALAe aneka viSayo paratve je navesarathI vicAraNA karI nAme caDAvI dIdho hoya evuM paNa banyuM che. AvA dharmapracArakonI che e rIte to emane vaicArika krAntinA sarjaka ja gaNavA paDe. paNa baLavAna mAyAjALa sAme cAbakhA lagAvatAM zrI mazarUvALA lakhe che : sAthe e paNa na bhUlavuM joie ke tattvajJAnane teo kevaLa bauddhika "asatyo mAMhethI prabhu parama satye tuM laI jAM e prArthanA vilAsa gaNavAnA matanA nathI. kharekhara to ene AdhAre jIvana patigata asatya karatAM zAstronAM asatyomAMthI satya pati laI javA che. jIvana sAthe saMbadha na dharAvatA hoya evI mAnyatAomA mATe uccAravAnuM mana thAya che." emane rasa nathI. zrI mazarUvALA 'jIvanazodhanamAM spaSTa lakhe che ke : " kAMI paNa khaMDanamaMDana karavAno meM prayatna karyo che to te jIvanane . A ja rIte mazarUvALAe Izvara, mokSa, mUrtipUjA, punarjanma, cAra badalavAnI daSTithI, kevaLa mAnyatAne badalavAnI dRSTithI nahIM, Ama 1 * puruSArtho, dharmasaMsthA, zikSaNa, bhASA, lipi, strI-puruSa saMbaMdha-maryAdA ema asaMkhya viSayo para maulika vicAraNA karI che. prajAne e sau joI zakAze ke mazarUvALAno mukhya rasa jIvanarasa che ane ene anuSaMge ja teo koIpaNa viSayanI tapAsa kare che. * vize navatara dizAsUcana emAMthI sAMpaDe che. paMDita sukhalAlajI potAno pratibhAva ApatAM lakhe che : . lekho eTalA gaMbhIra tema ja je prAcIna zAstro racAI gayAM ane have haMmezane svIkArI ja , - sUkSma ciMtanathI bharapUra che ke tene jeTalI vAra vAMcIe teTalIvAra levAM joie e matanA teo nathI. navA anubhavo ane navI vijJAnadaSTine laIne e zAstrothI judA paDavAno arvAcInono adhikAra temAMthI navanavatA anubhavAya che. ane AvaraNanA sthUla staro dUra thatAM ja eka jAtanI caitasika jAgRti anubhavAya che..ATalo ane ane sudhArAvadhArAnI zakyatAno teo svIkAra kare che.' Avo krAntikArI, sacoTa ane maulika vicAra karanAra kadAca bhAratamAM - saMskRti vizenuM emanuM ciMtana maulika ane vicArapreraka che. zrI virala ja che. mazarUvALAne pUrvanI saMskRti ane pazcimanI saMskRti athavA to hindu saMskRti ane muslima saMskRti evA saMskRtibheda abhipreta nathI. teo zrI mazarUvALAnI zailI svastha, vizada, tarkazuddha ane datapracura be prakAranI saMskRti gaNAve che : eka, bhadra saMskRti ane bIjI, saMta che. kevaLa satyane ja vaphAdAra rahevAnuM niSThAbaLa emAM pratIta thAya che. saMskRti, bhadra saMskRti e bhadra loko - ujaLiyAta lokonI che. A emanI janmazatAbdI TANe gujarAtanA A mahAna ciMtanakAranAM saMskRti ApaNA dezamAM kAMI aMgrejoe AvIne pedA karI nathI. lakhANo ApaNI yuvApeDhInAM mana ane hRdaya sudhI pahoMce evuM zAstrI, paMDita, kalAkAro, vakIlo, DAkaTaro, adhyApako, ustAdo * saune vAtAvaraNa sarjavAnI javAbadArI ApaNA samagra zikSaNa-sAhityateo A saMskRtinA pratinidhi gaNe che. A saMskRti manuSyonA saMskAra jagatane zire che. A uttaradAyitva nibhAvIne ja ApaNe zrI samAnatAnA sidhdhAMta para racAi nathI. tAtvika rIte A saMskRti bhale mazarUvALAnI janmazatAbdI nimitte emane UMcita aMjali ApI prANImAtranI samAnatAnI vAta karatI hoya paNa vyavahAramAM to te gaNAze mANasa-mANasa vaccenA bhedane svIkAre che, eTaluM ja nahIM e bheda sAbhAra - svIkAre che ? rahevA joIe ema paNa kahe che. A bheda-yukata samAja vyavasthA jALavavA pazubaLa-hiMsA anivArya banI jAya che. bhadra saMskRtithI UMcA ! A zaheramAM (sureza dalAlanAM nagarakAvyo): saMpAdako : darajajAnI bIjI saMskRti che saMta athavA oliyA saMskRti, je prAcIna jayA mahetA / utpala bhAyANI *3mI sAijha * pRSTha 109 * mUlya kALathI jagatamAM cAlI Ave che. saMtonI paraMparA para te TakI che. A rU. 35/H prakAzaka : mihikA pablikezana, 133 haMsA mahAla, dalAla saMto kAM to bhaTretaromAMthI pedA thayA che athavA to bhadra vargamAM janmyA pArka, presiDenTa haoNTelanI pAse, kapha pareDa, muMbaI - 400 005. gAMdhIjI AvI saMta saMskRtinI paraMparAnA puruSa gaNAya. A saMskRti dhyAna ane jIvanadarzana : le. pAnAcaMda bhAIdAsa mAnavamAtranI samAnatA, ahiMsA ane parizramanA siddhAMta upara UbhelI mahetA * DemI sAijha * pRSTha 180 * mUlya jaNAvyuM nathI che. bhadra saMskRtino kurasadavAda emane e rIte svIkArya nathI ke kurasada * prakAzaka : kiriTa mahetA, 33, saurabha sosAyaTI, DrAiva ina roDa, "kharAbI sarjI zake che. kizoralAlane mane parizrama ane ahiMsA sagAM navaraMgapurA, amadAvAda - 380 009. bhAibahena che. 0 sAdhanA ane sAkSAtkAra : le. anavara AgevAna zrI mazarUvALA jIvananuM dhyeya svalakSI nahIM, vyakitagate nahIM ke *krAuna soLapejI * pRSTha 127 * mUlya rUA. 25/-* prakAzaka : vorA paNa vidhalakSI - sArvajInika hovuM joIe ema kahe che. nadInuM darzana . eNnDa kaMpanI pablizarsa prA. li. 3 rAunDa bilDiMga, muMbaI-400 002. ApIne teo A vAta samajAve che. nadInuM TIpuM vyakitagata rIte gAMdhIjI AvI tasalina joDayuM che. kizoralAlane mane ja anaDanTa oNTelanI pAse, kapha pareDa, muMbaI +91 , * 4 2.wt * * * * * * * * * * * Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-90 paramArtha zA mATe ? ' T satsaMgI mANasane tame jyAre jozo tyAre te kaMika ciMtAmAM ke utAvaLamAM bhAva vinA mANasa karI Ape e uttama bAbata gaNAya. paraMtu AvI ke satata paNacha bAMdhI rAkhI hoya tevAM vaLelAM dhanuSyanI jema taMga rIte kAma karI ApanAra vize paNa ema mAnavAmAM Ave ke sthitimAM ke caherA para thoDI vadhAre glAni varatAya evI sthitimAM haze. kartavyaniSThAthI koIka vakhata tenI kadara tenI oNphisamAM sArI rIte thaze jema koI kronika dardavALA dardIne davAo koThe paDI jAya tema AvI athavA nItimaya jIvana jIvavAthI tenA jIvanavyavahAramAM zubha mAnasika sthitio mANasane koThe paDI gaI haze ? jo tame koI vAtAvaraNa rahyA karaze evo paNa UMDe UMDe svArtha tene hoya. ema vyakitano vizvAsa dharAvatA ho ane tame tene pUcho, kema bhAI, bahu hoya paNa kharuM, topaNa A svArtha prAmANika prakArano che athavA temAM utAvaLamAM cho?' to javAba maLaze, 'hA bhAi, mArI bahenanA bAbAnA svArtha sAthe paramArtha che, jyAre lAMca laIne kAma karI ApavuM e to eNDamizana mATe jaladI pahoMcavuM ja paDe tema che. bAkI A yuga ja adhama prakArano svArtha che. potAnA jIvanamAM yogya arthamAM sukhazAMti utAvaLano che ne ! javAba ApanAra vyakita vAcanapremI ane meLavavA tevo je svArtha gaNAya te to zAstramAnya che ane dharmazAstro nikhAlasa rIte vAta karanAra hoya to amerikana kavi robarTa phosTanI tevA svArtha mATe mANasane dharmane raste cAlavAnuM kahe che. paraMtu mANasa lITIo And miles to go before I slee, And miles to go tenA rojabarojanA jIvanamAM je svArthanI paLojaNa karIne sadAya ciMtA before ! sleep, arthAt huM ciranidrA lauM te pahelAM mAilonA ane tanAvothI gherAyelo rahe che temAM IdriyasukhonI prabaLa lAlasA mAilo cAlavAnuM che. bolIne bhArekhama vAta paNa kahI nAkhe. hoya che. pariNAme, dharmazAstro je sukhazAMtinA svArthanI vAta kahe che ' mANasa ciMtA, doDadhAma, tanAvo vagere zA mATe bhogave che? A te to bAju para rahI; paNa mANasa potAno vyavahAra svasthatAthI prabano sIdhosAdo javAba che- 'svArtha mATe mANasa potAnuM samagra calAvavAne badale tananI ane koI vAra mananI bImArIno bhoga bane vAtAvaraNa anukaLa rahe te mATe doDadhAmathI mAMDIne potAnA jAnanuM tyAM sudhInI jAtajAtanI parezAnIo bhogave che. A duHsaha jokhama hoya tevuM sAhasa paNa kheDato rahe che. UMghanA klAko sivAya paritApamAMthI bacavA mATe eka sarasa upAya che - te che paramArtha. mANasa svArthanA vicAro ane pravRttiomAM tallIna rahe che. tene sAmAnya rIte paramArthanI vAta Ave che tyAM mANasa bhaDake che. nokarImAM baDhatI kayAre maLaze? nizALa UghaDatAM ja Tayuzano Avaze paramArthanI spaSTa samajathI A bhaDaka dUra thaI zake tema che. paramArthamAM ke nahi ? tenI putrInuM sagapaNa jyAM vAta cAle che tyAM thaI jaze ne? anyanuM bhaluM karavAnI vAta che. bhaluM karavuM eTale mANasane Arthika deNuM thaI gayuM che to tenA putro thoDA samayamAM paisA mokalaze ke nahi ? madada karavI evo saMkucita artha nathI. mANasane tame paisA Apo phelANI samitinA caeNramaeNnanuM sthAna nahi maLe to apamAna ja gaNAya ne ane te teno durupayoga kare to? tethI mANasa potAnI jarUriyAto ? A sodo to karyo, paNa napho keTalo thaze? ane khoTa jaze to? mATe kAma kare e pAyAnI bAbata che mATe mANasane kaMI kAmanI taka thoDA asaMtuSTa loko kAdava uchALIne mArI pratibhA jhAMkhI pADe che pUrI pADavI e paisAnI madada karatAM vadhAre kAyamI, saMgIna ane teno zuM upAya karavo ? vagere vagere aneka praznomAM mANasa potAnI yogya arthamAM bhaluM thAya evI madada che. Ano artha ema nathI ke jAnano ja vicAra karato rahe che. A prakAranI AtmakendrI vicAraNAmAM nabaLA mANasone paisAnI madada na ja karavI. sAmI vyaktinI tene eTalo badho rasa paDato hoya che ke te potAnAM svAsya, vyavasAya paristhitino spaSTa khyAla meLavIne vakhatovakhata te vyaktinuM dhyAna ane parivArane paNa bhUlI jAya. mANasa svArtha sAdhavA mATe lohInuM rakhAya to te vyaktinAM ciMtA ane tanAva ochAM thAya ane pariNAme, pANI karI nAkhe che topaNa svArthanI pUrNAhuti thatI nathI te vyakti svAvalaMbI banavAmAM saphaLa thaI jAya. jUnA samayano je manovaijJAnika daSTie, mANasamAM keTalIka mULabhUta sahajavRttio madhyamavarga che te na mAgI zake ane na sahI zake evA tenA saMjogo (instincts) rahelI che ane tenA saMtoSa mATe te pravRtta rahe e paNa hoya che, tethI tenA pratye kaMIka madadanA arthamAM ucita paramArtha svAbhAvika che. tethI te je nAnI moTI pravRtti karaze temAM potAnI jAta AvakArapAtra che. ahIM paNa ApyA ja karavuM ke badhuM ApI devuM evo kendramAM hoya e paNa svAbhAvika che. pravRtti ane te aMgenI lezamAtra athe paramArthano nathI. sAmAnya mANasa paNa potAnA supAtra to khAIvani to che to mANasanA jIvanamAMthI te paNa nabaLI sthitivALA paDozIne tenuM svamAna na ghavAya e rIte svArthavRtti zI rIte nAbUda thaI zake ? alabatta. mANasanA jIvanamAMthI ni:svArthabhAve yathAzakti kaMIka rAhata vakhate vakhate ApI zake evuM svArtha nAbUda na thaI zake, paNa svArthane yogya svarUpa ApI zakAya. paramArthamAM sUcana raheluM che. jemanI zakti hoya teo ni:svArthabhAve dAkhalA tarIke, mANasa lAMca laIne koInuM kAma karI Ape te svArtha bhUkhyAne bhojana Ape, vastranI yAtanA bhogavatAM hoya temane vastro gaNAya, bhaviSyamAM sAmI vyakti koI vAra kAma Avaze evA bhAvathI Ape, dadIone davA, phaLo vagere Ape ane vidyArthIone abhyAsa mANasa kAma karI Ape te paNa svArtha ja gaNAya, pote samajadAra ane mATe madada Ape ema paramArtha avazya sUcave che. ApavAthI ghaTatuM niSThAvAne karmacArI che evI chApa pADavA mATe mANasa koInuM kAma hoya tema jarUra dekhAya che, paNa ghaTatuM hotuM nathI. jevI ke karI Ape te paNa svArtha gaNAya, potAne kAma mATe pagAra maLe che tenAthI vizeSa badalI madada ApanArAne eka yA bIjI rIte maLe che jethI je vyaktinuM kAma karavAnuM hoya te AtmA dharAvato mANasa che jenuM mUlya rUpiyA ane nayA paisAmAM thaI zake ja nahi. mATe kevaLa pharajanA bhAvathI sAmI vyaktinuM kAma upakAranA lezamAtra zrImaMto athavA khAdhepIdhe sukhI lokone Arthika madadanI jarUra, | Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-'90 prabuddha jIvana lezamAtra hoya ja nahi. paraMtu teo paNa duHkhI to rahetA hoya che, tenuM temanA viSAdane dUra karavA phiphatha evanyumAM pharavA lAge che, paraMtu kAraNa temanA vicAro che. temane sArA vicAro ApavA e paramArtha che. sukhI ane AnaMdI ToLAM jovAthI ; bhUtakALanAM sukhI varSonI smRti jIvananA praznonI samajathI mAMDIne adhyAtmanA mArga sudhI sArA tAjI thAya che. teo ekalavAyA vAtAvaraNavALA ghera pAchAM pharavA vicAronuM vyApaka kSetra che. mANasanAM nirAzA, khinnatA, ciMtA tanAvo mAgatA nathI. teo AMsu rokI zakatAM nathI. ekAda kalAka amastAM vageremAM pAyAmAM vaicArika khAmI rahelI che jene lIdhe potAnA jIvana cAlyA bAda teo basa sTezana pAse Ave che. pati sAthe ajANI aMge samAdhAna thatuM hotuM nathI. vaicArika rIte anyanuM bhaluM karavuM e basamAM teo sAhasa mATe jatAM, tethI teo basamAM caDe che. chelle uttama bAbata che. samagra samAjajIvana vicAronA pAyA para cAle che, sTezana' evI yAda kanDakaTara apAve che tyAre teo tyAM UtarI jAya A vicAro nabaLA hoya to samAja duHkhamaya bane che. mATe samAjane che. teo devaLamAM jAya che paNa thAkane lIdhe tyAM UMdhI jAya che. duHkhanI gartAmAMthI bacAvavA mATe sArA vicAro, adhyAtmanA vicAronI jyAre teo jAge che tyAre temanI AgaLa be bALako UbhA yogya samaja ApavA e parama paramArtha bane che. hoya che. teo temane temanAM mAbApa vize pUche che. bALako javAba alabatta, je loko Arthika rIte lAcAra che temane paNa vaicArika Ape che ke temane mAbApa nathI. A javAba sAMbhaLIne teo potAnAM madada anivArya ja che ane te ApavAnI ja che; paraMtu temane vaicArika viSAda ane gamagInI badala zaramiMdA bane che. pachI teo anAtha madadanI sAthe temanA saMjogo pramANe ucita Arthika sahAya ApavI bALakone sToramAM laI jAya che, tyAM temane khavaDAve che ane thoDI e paNa anivArya ja che. bheTo Ape che. zrImatI mUna Dela kArnegIne vAtacItamAM A pramANe - jaina dharmanAM pU. sAdhvI mahAsatIjI ujajavaLakuMvarajIe I.sa. kahe che, "mArI ekalatA jANe jAduthI adazya thaI gaI. A be anAtha - 1948mAM muMbaImAM cAturmAsa daramyAna temanA eka pravacanamAM ahiMsAno bALakoe meM mahinAo sudhI anubhavyAM nahotAM nevAM sukha ane marma khuba suMdara rIte samajAvyo che. teozrIe ahiMsAnA pAye Atma-vismati mane ApyAM. meM temanA mATe je kyuM tenA karatAM A aticArone zArIrika rIte thatI hiMsAno artha spaSTa karIne vAstavika be anAtha bALakoe mArA mATe vadhAre karyuM. ApaNe pote sukhI jIvananI daSTie samajAvyA che. A spaSTikaraNa ahiMsaka jIvana jIvavA banIe te mATe bIjAne sukhI banAvavAnI AvazyakatA rahelI che : mATenAM vaiyaktika ane samaSTi mATenAM kalyANa mATenuM suMdara mArgadarzana ema A anubhave mane batAvyuM. ApIne ApaNe meLavIe chIe. Ape che. saghaLI spaSTatAnA sArarUpe teo samajAve che : "A badhI A be anyane madada karIne mane prema ApIne meM ciMtA ane viSAda para koIne duHkha devuM nahIM- niSedhAtmaka ahiMsAnI vAta thaI, ahiMsAnI le nA vijaya meLavyo ane huM navatara vyakti banI. mAtra tyAre je huM che bIjI bAju vidheyAtmaka ahiMsA athavA pravRtyAtmaka ahiMsA che jenA . navatara vyakti hatI ema nahotuM, paraMtu pachInAM varasomAM huM navatara vinA ahiMsA apUrNa rahe che. bIjAne kaSTa ApavuM- jema hiMsA che, te tevI ja rIte zakti, sAdhana hovAM chatAM paNa bIjAnAM duHkha dUra na karavAM e paNa hiMsA che. bAIbalamAM lakhela che ke manuSyanI sevA karavI e jayAre sAdhu TI. ela. vAsavANI kaeNlejamAM adhyApaka hatA te IzvaranI sevA karavA barAbara che. AnuM nAma ja pUjA ane arcanA che. 1khanano A eka prasaMga che. eka divasa teo vidyArthIone paryaTana sAkSAta caitanyanI pajA cho tIne ja vatanI pajA karavAthI zuM lAbha thaI mATe laI gayA. tyAM makAnanuM bAMdhakAma karatA keTalAka majUro hatA. zake ? bIjAnI sevA karavI e ahiMsAnI bIjI bAja che. ahIM temanAM pagarakhAM tyAM paDayAM hatAM. vidyArthIoe gammata khAtara pUjya mahAsatIjIe ahiMsA parama dharma che e daSTie paNa paramArthano majUronAM pagarakhAM choDavAo pAchaLa saMtADI dIdhAM. dAdAne A vAtanI artha evI sacoTa rIte samajAvyo che ke koInuM bhaluM karavAthI te khabara paDI eTale temaNe vidyArthIone kahyuM, "cAlo huM tamane vadhAre vyakti ane bhaluM karanAra baMnenuM lyANa ja thAya che. sArI ramUja batAvuM. majUronAM pagarakhAM yogya sthaLe mUkI do. dareka ni:svArthabhAve anyanuM bhaluM karavAthI potAnuM bhaluM thAya che e pagara kAya ) pagarakhAmAM eka rUpiyAno sikko rAkhI de dareka pagarakhAmAM eka satyamAM zraddhA na bese, tema ja ni:svArthabhAve anyanuM duHkha dUra rUpiyAno sikko rAkhI do. jyAre majUro temanAM pagarakhA pahere tyAre karavAthI ahiMsA tathA aparigrahanuM dharmAcaraNa thatAM dharma bhaluM karanArAnI temano cahero nihALajo ane temane jIvananI moTAmAM moTI ramaja rakSA karaze emAM paNa ghaDIbhara keTalAkane zraddhA na hoya, to rojabarojanA maLI. vAstavika jIvananI daSTie 'How To Stop Worrying ciMtA karatAM vidyArthIoe tema karyuM. jayAre temaNe pagarakhAM paheratA kema aTakavuM e pustakamAM lekhaka Dela kArnegIe pUrkamAM rahetA kAmadAronA sukhI cahero joyA tyAre te vidyArthIoe paraspara kahyuM, zrImatI mUnano dAkhalo Apyo che je anukaraNIya che ane A pustaka "kharekhara cIDavavA karatAM cAhavAmAM, ApavAmAM vadhAre AnaMda che." to mitra banAvavA jevuM che. chelle, gujarAtanA eka mahAna kavi sundaramUnI paramArthano dhvani - zrImatI mUnanuM pariNIta jIvana thoDAM varasa sudhI sukhI hoya che. spaSTa karatI lITIo jenA para tejasvI yuvAno suMdara nibaMdha lakhI zake temanA patinuM avasAna thAya che. zrImatI mUnane gamagInI ane viSAda te rajU karavAnI rajA lauM chuM :gherI le che. nAtAla najIka AvI rahI che tema temano viSAda ghero bane huM cAhuM chuM sudara cIja sRSTinI, che. nAtAla mATenA mitro taraphathI maLatAM AmaMtraNothI temane lezamAtra AnaMda thato nathI tethI teo AmaMtraNo svIkAratA nathI. nAtAlanA ne je asundara rahI te sarvane, AgalA divase bapora pachI traNa vAgye, teo oNphisathI nIkaLIne mUkuM karI sundara cAhI cAhI. che. bIjAne kaSTa ApavuM- jema hiMsA che, vyakti rahI. ' Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu jIvana tA. 16-12-'90 bhAvanagara zahera ane jillA upara ananya upakAra karanAra gata zatakanA mahAna munirAja sva. zrI vRddhicaMdrajI mahArAja 7 ramaNalAla cI. zAha have thoDA divasasamAM poSa suda 11no divasa Avaze. bhAvanagara zahera ane jillA upara ananya upakAra karanAra, jaina zAsanane sajIvana karanAra gata zataknA eka agresara sAdhu bhagavaMta ne sva. zrI vRddhicaMdrajI mahArAjano e 157mo janmadina, emanA svargavAsane 98 varSa thaze. bhAvanagaramAM dAdAvADImAM emanA dehane agnisaMskAra karavAmAM Avyo hato. emanA aMgata gADha paricayamAM Avela evI aneka vyakitaomAMthI have koi hayAta nathI. emaNe potAnA guruvarya zrI buTerAyajI mahArAja tathA gurubaMdhu zrI mULacaMdajI mahArAja sAthe paMjAbathI gujarAtamAM AvIne je bhagIratha kArya karyuM teno itihAsa bhavya che. zrIvRddhicaMdrajI mahArAjano janma paMjAbamAM gujarAnavAlA jillAmAM rAmanagara nAmanA zaheramAM vi. saM. 1890nA poSa suda 11nA roja thayo hato. mAtApitAe emanuM nAma kRpArAma rAkhyuM hatuM. emanA pitAnuM nAma hatuM lAlA dharmayazajI ane mAtAnuM nAma hatuM kRSNAdevI teo vIsA osavAla jJAtinA, bhAvaDA vaMzanA ane gadahiyA gotranA jaina hatA. I kRpArAmane cAra bhAio ane eka bahena hatAM. bhAIonAM nAma hatAM : (1) lAlacaMda (2) musadIlAla (3) hajArImala ane (4) hemarAja. bahenanuM nAma hatuM rAdhAdevI. lAlA dharmayazajI sukhI zrImaMta hatA. temano vepAra sonAcAMdIno, kApaDano ane sarAphIno hato. zaheramAM temanI moTI dukAna hatI. kRpArAme gAmanI zALAmAM abhyAsa karyo ane cauda varSanI uMmara thatAM pitAnI dukAne sonA-cAMdInA vepAramAM joDAI gayA hatA. e divasomAM nAnI uMmaramAM lagna tha. kRpArAmanA moTA bhAionAM lagna thaI gayAM hatAM. tyAra pachI kRpArAmanI sagAi karavAmAM AvI hatI. paraMtu koika kAraNasara e sagAi tUTI gai hatI. eTale emanI sagAi karavA mATe mAtApitA vAtacIta calAvI rahyAM hatAM. bIjI paraMtu kRpArAmano jIvanano rAha kaMi judo ja hato. e divasomAM rAmanagaramAM pUjaya buTerAyajI mahArAjanuM comAsu hatuM. emanI sAthe emanA ziSya mUlacaMdajI mahArAja paNa hatA. mUlacaMdajI paMjAbanA e pradezamAM e kALe lukApaMthI sthAnakavAsI sAdhu, DhuMDhaka rIkho ( RSi) hatA. dharmayazajInuM kuTuMba emanI madhura vANI sAMbhaLavA upAzraye jatuM. kizora kRpArAma upara enI ghaNI prabaLa asara paDI. emaNe sagAi karavAno mAtApitAne inkAra karI dIdho ane potAne dIkSA levAno bhAva thayo che ema jaNAvyuM. AthI mAtApitA, bhAibhAMDuo ciMtAmAM paDI gayAM. teo kRpArAmane upAzraye jatA aTakAvavA lAgyAM, eTale lAga joI upAzraye jai tyAM ja divasa-rAta rahevAnuM kRpArAme cAlu karyuM. mAtA pitAe kRpArAmane zrImaMta sukhI gharanI sagavaDo,kauTumbika jIvanano AnaMda, sAdhupaNAnAM kaSTo vagere samajAvavA mAMDayAM. paNa kRpArAma to haTha laine beThA hatA ke potAne dIkSA ja levI che. gayA. 8 cAturmAsa pachI buTerAyajI mahArAja to vihAra karIne cAlyA nAra-TapAla ke relave vagaranA e divasomAM emano saMparka rAkhavAnuM saheluM nahotuM. paraMtu kRpArAme to dIkSA levAnI ja vAta karyA karI. ethI pitAjI tathA moTA bhAIo emane vAraMvAra dhamakAvavA lAgyA, kyAreka mAravA lAgyA, tema chamAM tethI kAMi asara na thai. kRpArAma mAnyA nahi. AthI krodhe bharAyelA bhAIoe zaheranA nahasiladAra hAmi pAse jaIne phariyAda karI. zaheranA zrImaMta vepArI eTale tarata phariyAdanI asara thaI. tahisaladAra zekha jAtino musalamAna hato. eNe sipAIone mokalI kRpArAmane pakaDIne kacerImAM lai AvavA kahayuM. kRpArAmane pakaDI lAvIne kacerImAM pUravAmAM AvyA. tahasiladAre paNa kRpArAmane dhamakAvyA, sanAvyA, paNa kRpArAme emanI sAthe saMsAranI asAratAnI ja vAta karI ane pote dIkSA levA mATe pratijJAbaddha che ema kahyuM. chevaTe tahasiladAra paNa thAyA. emaNe dharmayazajIne bolAvIne kahyuM ke 'tamAro dIkaro koI paNa rIte mAnaze nahi. saMsAranI asAratA ene samajAi che. vairAgya enA dilamAM sAcI rIte vasyo che. dIkSA levAno eno nirdhAra che. e lagna nahi ja kare. mATe tame ene dIkSA levAnI rajA Apo e ja barAbara che.' A rIte samajAvavAmAM, dhAkadhamakI ApavAmAM, herAna karavAmAM traNa varSa pasAra thai gayAM, chevaTe mAtApitAne lAgyuM ke dIkarAne dIkSA ApavI ja paDaze eTale teoe nAchUTake saMmati ApI. te vakhate buTerAyajI vihAra karIne dilhI pahoMcyA hatA. temanuM cAturmAsa dilhImAM hatuM. kRpArAmane dIkSA levAnI saMmati maLI eTale emanA eka ajaina mitra aroDA jAtinA yuvAna jIvanamale paNa dIkSA levAno vicAra karyo. eNe paNa dIkSA mATe mAtApinA pAse ghaNI mahenata pachI saMmati meLavI. teo baMne dilhI javA nIkaLyA. e divasomAM tyAM relave nahotI pravAsanAM khAsa sAdhano nahotAM, baLadagADI ane ghoDA upara pravAsa thato kRpArAmane mAtApitA ane kuTuMbIjanoe bhAre haiye vidAya ApI. temanI sAthe mAsInA dIkarA tathA eka nokarane moklyA. vaLI buTerAyajI mahArAjane bhalAmaNaciThThI lakhI ke hAla kRpArAmane gRhasthaveze abhyAsa karAvajo ane cAturmAsa pachI dIkSA Apajo. kRpArAma ane jIvanamala dilhI AvI pahoMcyA. abhyAsa cAlu karyo. ema karatAM doDha mahino thai gayo. have cAturmAsa zarU thavAne thoDA divasa hatA. kRpArAmano vairAgya eTalo tIvra hato ke cAturmAsa pahelAM dIkSA levAno temaNe Agraha rAkhyo. kAraNake cAturmAsamAM dIkSA apAya nahi, vaLI cAra mahinAmAM saMjogo kevA badalAya enI zI khabara paDe. eTale avasara barAbara jANI lai tathA baMne yuvAnonA vairAgyanA bhAvanI barAbara kasoTI karIne gurumahArAje cAturmAsa besatAM pahelAM aSADha suda 13, (saM. 1908)nA roja teo baMnene dIkSA ApI. kRpArAmanuM nAma muni vRddhicaMdrajI rAkhavAmAM AvyuM ane jIvanamallanuM nAma muni AnaMdacaMdajI rAkhavAmAM AvyuM. cAturmAsa pahelAM dIkSA ApavAmAM AvI e sAruM ja thayuM kAraNake dIkSA pachI thoDA divase rAmanagarathI kRpArAmane teDI javA mATe pitAzrIno mANasa Avyo hato, kAraNa ke kRpArAmanA eka bhAinuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 prabuddha jIvana avasAna thayuM hatuM. dIkSA samayasara levAi gai ethI vRddhicaMdrajIne pahoMcyA tyAre Azcarya sAthe jANyuM ke ratanacaMdajI tyAMthI cUpacApa bahu AnaMda thayo. nIkaLIne bIje cAlyA gayA hatA. Ama ajamera AvavAnuM prayojana dilhIthI vihAra karI baTerAyajI mahArAja potAnA ziSyo sAthe na saryuM. paraMtu ethI bIjo eka lAbha thayo. teonI icchA jayapura padhAryA. emanI bhAvanA gujarAta bAja vihAra karavAnI hatI. siddhAcalajInI yAtrAe javAnI hatI. tihAra lAMbo ane kaThina hato. vRzciMdrajI mahArAje saM. 1909nuM cAturmAsa guru mahArAja sAthe mArgamAM zrAvakonAM ghara ochAM AvatAM. evAmAM ajamerathI jayapuramAM karyuM hatuM. sAthe mUlacaMdajI, premacaMdajI tathA AnaMdazaMdajI kesariyAjIno eka ' saMdha nIkaLato hato. teoe luTerAyajI ane mahArAja paNa hatA. A cAturmAsamAM abhyAsano vizeSa lAbha thayo vRddhicaMdrajIne joDAvA vinaMtI karI eTale teo temAM joDAi gayA. kAraNa ke jayapuramAM hIrAcaMdajI nAmanA eka vidvAna vyakti hatA. saMdha sAthe prayANa hatuM. eTale vihAra-gocarI vagerenI anukULatA paNa vRddhicaMdrajIne jotAM ja temane temanA upara prIti thaI hatI. temaNe rahevA lAgI. udayapura thaI kesariyAjI tIrthanI teoe jAtrA karI. vRddhicaMdrajIne saMskRta-prAkRtamAM vyAkaraNa bhaNAvavAnuM tathA bIjA keTalAka tyAM vaLI bIjI anukULatA prApta thaI. te vakhate gujarAtamAM prAMtijathI graMthono abhyAsa karAvavAnuM utsAhathI svIkAryuM. varidrajInI sAthe kesariyAjI Avelo eka saMgha pAcho pharI rahyo hato. teo baMne enI anya munione paNa A lAbha maLyo. sAthe joDAI gayA. eTale gujarAta sudhIno vihAra karI teo baMne jayapuramAM hatA tyAre guru mahArAja traNe ziSyo ane keTalAka amadAvAda pahoMcyA ane zahera bahAra zeTha haThIsiMhanI vADIe zrAvako sAthe pAse sAgaramAM darzana karavA gayA hatA. rastAmAM nadI Utayo. AvatI hatI te pAra karavAnI hatI. jana to teo pahoMcI gayA paraMtu te vakhate derAsaranAM darzane AvelA nagara zeTha hemAbhAIe buTerAyajI mahArAjane pagane taLiye phollA UpaDI AvyA. have calAtuM rastAmAM temane joyA. koI sAdhuo AvyA haze ema karI vaMdana karI baMdha thaI gayuM. eTale teone rAtrivAsa tyAM ja rahevuM paDyuM. paraMtu darda zaheramAM upAzraya tarapha jatA hatA tyAM emane lAgyuM ke sAdhuo jeTaluM zamavuM joIe teTaluM zame nahi, bIje divase pAchA pharatAM gara gujarAtI jevA lAgatA nahotA. vaLI ajameranA eka vepArInI peDhI mahArAjathI calAtuM nahotuM. Teko laIne thoDuM cAlata, thoDo ArAma karatA. amadAvAdamAM hatI tyAM saMdezo Avyo hato ke be paMjAbI sAdhuo paraMtu nadInA kAMThAno pradeza Avyo tyAM to cAlavuM azakya thaI gayuM gujarAta tarapha AvI rahyA che ane teo bahu vidvAna, guNavAna, hatuM. e vakhate vRddhicaMdrajIe guru mahArAjane potAnA khabhe UMcakI cAritrazIla ane paricaya karavA jevA che. e vAta zeTha hemAbhAIe lIdhA. bIjA zrAvakoe paNa temAM madada karI. paNa sauthI vadhu jahemata sAMbhaLI hatI eTale raranAmAM ja emane thayuM ke A e be sAdhuo to to vRddhicaMdrajIe uThAvI hatI. nahi hoya ne ! tarata DelAnA upAzraye gaNi saubhAgyavijayanA jayapuranA zarmAsa pachI gara mahArAja sAthe vihAra karI teo vyAkhyAnamAM beThA. te daramiyAna saubhAgyavijayajIne e be sAdhuonI kizanagaDha padhAryA. tyAMthI ajamera padhAryA. te vakhate teonI have vAta karI. tarata temane teDavA mANasa mokalAyo. buTerAyajI mahArAja jinapratimAmAM zraddhA daDha thai hatI eTale zatruMjaya tIrthanI yAtrA tathA vRddhicaMdrajI mahArAja DelAnA upAzraye AvI pahoMcyA. temano karavAnI abhilASA jAgI. daramiyAna bikAneranA zrAvako cAturmAsa mATe paricaya thato saubhAgyavijayajI bahu prabhAvita thayA, bIjI bAju vinaMtI karavA AvyA hatA. cArmAsa pachI zatruMjayanI yAtrA mATe tarata gujarAtamAM AvI saMvagI sAdhuonAM darzana thano buTerAyajI ane vihAra karavo hato paNa A varSe vRddhicaMdrajIne page vAna sakhana darTa vRddhi drajIne paNa bahu harSa thayo. cAlu thayuM hatuM. eTale teo bahu lAMbo vihAra karI zakatA nahi. teo thoDA divasa amadAvAdamAM rahyA tyAM vAta sAMbhaLI ke eTale teo guru mahArAja sAthe bikAnera padhAryA. mUlacaMdajI mahArAjanuM kayArAsa goTA nAmanA eka zreSThI amadAvAdathI siddhAcalano saMgha laI dhAbaLa sAruM hatuM eTale teo lAMbA vihAra karI zakatA. temaNe gura jAya che. A be paMjAbI sAdhuoe e yAtrAnI vAta karelI. eTale mahArAjanI AjJA laI sIdho pAlitANA tarapha vihAra cAlu karyo ane zeTha hemAbhAie kezarIsiMghane bhalAmaNa karI ke A be sAdhuone paNa tyAM pahoMcI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karI cAturmAsa tyAM ja karyuM. sAthe laI levAmAM Ave. kezarIsiMghe kahyuM ke potAnA saMghamAM badhA yuvAno premacaMdajI ane AnaMdacaMdajIe potapotAno svataMtra vihAra karI che ane vRddho mATe gADAnI vyavasthA che. eTale ATha divasamAM jhaDapathI anyatra comAsu karyuM. tyAM pahoMcavAnA chIe. buTerAyajI umaralAyaka che. vaLI lAMbo vihAra karIne AvyA che mATe temane mATe DoLInI vyavasthA karIzuM. paraMtu bikAneranA cAturmAsa daramiyAna vRddhicaMdrajIe guru mahArAja pAse buTerAyajIe DoLIno upayoga karavAnI nA pADI ane pote lAMbA zAstrono gahana abhyAsa karyo, paraMtu ahIM khataragacchanA yationuM lisa cho re bAI hara 4 Ave che varcasva vadhAre hatuM. zrAvakonI kriyAvidhi paNa judI hatI. eTale teo eTale temAM caitra suda terase pAlitANA pahoMcyA. vRddhicaMdrajIne page vAnI takalIpha - potAnI DheDhaka sAmAcArImAM paNa thoDo thoDo pheraphAra karatA rahyA hatA. hatI chatAM te sahana karIne paNa pahoMcI gayA eTaluM ja nahi, bikAneramAM hatA tyAre ajameranA saMghano buTerAyajI upara patra siddhAcalajInI yAtrAnuM varSonuM svapna sAkAra thatuM hatuM eTale pAlitANA Avyo ke tyAM DhuMDhIAnA pUjaya ratanacaMda zIkha ApanI sAthe mUrtipUjA pahoMcIne bIje divase caitra suda caudase savAre ja DuMgara caDhIne jAtrA vize zAstrArtha karavA mAge che. buTerAyajI to e mATe sajaja ja hatA. karI. Adizvara dAdAnAM darzana karI baMnenAM hRdaya harSathI gadgad thaI tarata teo vRddhicaMdrajI sAthe tyAMthI vihAra karI ajamera pahoMcyA gayA. bIje divase caitrI pUnamanI paNa jAtrA karI. pAlitANamAM ratanacaMdajIe terApaMthanuM khaMDana karatI eka prata lakhI hatI. rastAmAM mULacaMdajI mahArAja tathA muni premacaMdajI mahArAja AvIne judI judI buTerAyajIne e prata maLI. te vAcatAM ja lAgyuM ke ratanacaMdajInAM dharmazALamAM UtaryA hatA. have buTerAyajI mahArAja ane vRddhicaMdrajI vAkayothI ja mUrtipUjA siddha thaI zake ema che. paraMtu teo ajamera mahArAja AvI pahoMcatAM guruziSyo eka varSa pachI pAchA ekatra thayA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabhu pAlitANAmAM hatA tyAM sudhI jayAre jayAre- anukULatA maLI tyAre tyAre teo DuMgara caDhIne jAtrA karI AvatA. teo caitra-vaizAkha pAlitANAmAM rokAyA, paNa tyAM yationuM jora hatuM. eTale cAturmAsa bIje karavuM hatuM. e mATe buTerAyajI mahArAje vRddhicaMdrajI mahArAjane AsapAsanAM kSetromAM tapAsa karavA mokalyA. vRddhicaMdrajI mahArAja taLAjA, mahuvA, trApaja, dhodhA vagere sthaLe vihAra karIne pachI bhAvanagara AvyA. anya kSetro karatAM e emane vadhu anukULa lAgyuM. moTuM zahera hatuM. jainonI vasatI sArI hatI. loko dharmAnurAgI hatA. alabatta yati-gorajIne vadhAre mAnanArA hatA. paraMtu vRddhicaMdrajI mahArAjanA paricayamAM AvyA pachI zrAvakoe temane ane buTerAyajI mahArAjane cAturmAsa mATe padhAravA AgrahapUrvaka vinaMtI karI. eTale saM. 1911nuM cAturmAsa buTerAyajI mahArAje potAnA be ziSyo vRddhicaMdrajI ane premacaMdajI sAthe bhAvanagaramAM karyuM. mULacaMdajI mahArAja pAlitANamAM pati akhecaMdajI pAse abhyAsa karavA mATe rokAyA. bhAvanagaranA cAturmAsamAM zrAvako upara teonI ghaNI moTI asara paDI. teonA custa saMyamapAlana ane zAstrajJAna mATe lokone bahu Adara thayo. buTerAyajI mahArAjanuM vyAkhyAna to sarasa rahetuM, paNa pachIthI loko vRddhicaMdrajI mahArAjane vadhu maLavA AvatA. kudaratI rIte emaNe lokonAM dila jItI lIdhAM hatAM. maLavA AvanArA lokonuM emanI vAtacItanI ane prakRtinI saraLatAthI, sAcA vaurAgyathI, NAdaSTiI, tarkayukta rIte samajAvavAnI zailIthI, madhura bhASAthI emanA pratyenuM AkarSaNa ghaNuM vadhI gayuM. emane pAMcadasa miniTa maLavA AvelA loko klAka sudhI khasatA nahi. jAre juo tyAre emanI sanmukha zrAvaka-zrAvikAo beThelAM ja hoya ane enA mukhethI nIkaLatI vANI sAMbhaLavAmAM magna ja hoya. teo potAnI zaMkAonuM samAdhAna ' ane navuM mArgadarzana meLavatAM ja hoya. vRddhicaMdrajI mahArAje prathama cAturmAsamAM ja bhAvanagaranA zrAvakone gheluM lagADI dIdhuM. yatio taraphano rAga ocho thayo. bhAvanagaranA cAturmAsa pachI pAchA teo siddhAcalanI yAtrAe gayA. buTerAyajI mahArAje tathA mULacaMdajI mahArAje tyAMthI amadAvAda tarapha vihAra karyo ane vRddhicaMdrajI tathA premacaMdajI mahArAje giranAranI yAtrA mATe jUnAgaDha narapha vihAra karyo. pachI teo baMne paNa chUTA paDI gayA. jUnAgaDhamAM giranAranI yAtrA mATe amadAvAdathI saMgha Avyo hato, temAM muni kevaLavijyajI ane muni tilakavijayajI nAmanA be sAdhuo hatA. vRddhicaMdrajIne maLatAM ja teone potAnI sAthe joDAI javA vinaMtI karI, jethI emanA zAstrajJAnano paNa potAne lAbha maLe. vRddhicaMdrajI mahArAjanI prakRti eTalI saraLa ane gamI jAya evI hatI. teo saMgha sAthe joDAyA, paNa potAnI paganI taklIphane lIdhe thoDA vihAra pachI, saMghane potAnI jhaDape AgaLa prayANa karavA kahyuM ane pote dhorAjImAM thoDA divasa mukAma karavAno vicAra karyo. paraMtu baMne munio, saMghapati ane saMghanA mANasone vRddhicaMdrajIno saMga choDavAnuM gamatuM nahotuM. eTale teoe potAnI jhaDapa ochI karI, najIka najIkanA mukAma nakakI karyA ane yAtrAno Akho kAryakrama badalI kADhayo, paNa vRddhicaMdrajI mahArAjane potAnI sAthe ja rAkhyA. vRddhicaMdrajI mahArAja tyAre bAvIsa varSanA yuvAna hatA. baMne munio temanA karatAM uMmare moTA hatA ane tapasvI hatA. eTale mukAma para pahoMcyA pachI teo baMne jIvana tA. 16-12-90 mahAtmAnI sArI vaiyAvacca karatA..vRddhicaMdrajI mahArAja zAstrArtha karavAmAM kuzaLa hatA. abhyAsa ane manana paNa ghaNuM karyuM hatuM. pote sthAnakavAsI hatA, paNa mUrtipUjAmAM mAnatA hatA. mAtrA daramiyAna kAlAvaDa, jAmanagara vagere sthaLe DhuMDhaka matanA je koI temanI pAse carcA karavA AvatA temane teo potAnA jJAnathI niruttara karI detA. teo amadAvAda tarapha pAchA pharI rahyA hatA tyAre samAcAra maLyA ke buTerAyajI mahArAja ane mULacaMdajI mahArAja lIMbaDImAM rokAi gayA che, kAraNake mULacaMdajI mahArAjane tAva Ave che. AthI vRddhicaMdrajI mahArAja tarata tyAM pahoMcI gayA. buTerAyajI mahArAja, guruvarya potAnA mAMdA ziSyanI sevAsuzrUSA premathI karatA hatA. have e javAbadArI vRddhicaMdrajI mahArAje lai lIdhI tethI mULacaMdajI mahArAja prasanna thayA, kAraNake guru mahArAja pAse sevAcAkarI karAvatAM temane kheda thato hato. thoDuM sAruM thayuM eTale teo traNee lIMbaDIthI vihAra karyo, paNa vihAranA zramane lIdhe pAcho tAva Avyo. eTale lIMbaDI pAchA pharavuM paDayuM. tAva sAva maTI gayo tyAra pachI vihAra karI teo traNe amadAvadAmAM AvI ujamaphoinI dharmazALamAM UtaryA. amadAvAdamAM have teo, paMnyAsa dAdA maNivijayajI tathA gaNi saubhAgyavijayajInA vadhu gADha saMparkamAM AvyA. ethI teo traNene dAdA maNivijayajI pAse mUrtipUjaka samudAyamAM saMvegI dIkSA levAnI icchA thai. zeTha hemAbhAine vAta karI. temaNe maNivijayajIne vAta karI. e mATe saubhAgyavijayajI pAse yogavahana karavAnI vyavasthA thaI. yoga pUrA thayA eTale saM. 1912mAM caturvidhi saMdha samakSa dAdA maNivijayajIe teo traNane saMvegI dIkSA ApI ane muni buTerAyajInuM nAma muni buddhivijayajI, muni mULacaMdajInuM nAma muni mukitavijayajI ane muni vRddhicaMdrajInuM nAma muni vRddhivijayajI rAkhavAmAM AvyuM. jaina dharmanA itihAsamAM A eka moTI krAntikAraka ghaTanA banI. sAcA tyAgI, vairAgI, khamIravaMtA A traNe paMjAbI mumukSu mahAtmAono prabhAva gujarAta, saurASTra, rAjasthAna, paMjAba vagere sthaLe ghaNo moTo paDayo. ethI paMjAbathI AtmArAmajI mahArAja potAnA paMdareka bIjA sAdhuo sAthe gujarAta AvI pahoMcyA ane teoe paNa saMvegI dIkSA lIdhI. buTerAyajI mahArAja ane emanA ziSyonAM navAM nAma rAkhavAmAM AvyAM. paNa teonAM potAnA mULa nAma eTalAM badhAM pracalita banI gayAM hatAM ke navAM nAmo bahu rUDha thayAM nahi, eTale muni vRddhivijayajI paNa vRddhicaMdrajI mahArAja tarIke ja vadhu jANItA rahyA. saM. 1912nuM cAturmAsa teo traNee dAdA maNivijayajI sAthe amadAvAdamAM ja karyuM. potAnI sAmAcArIne paNa barAbara zuddha karI lIdhI. have gujarAtI bhASA paNa teo barAbara bolatA thai gayA hatA eTaluM ja nahi, potAnI paMjAbI bhASAmAM bole-lakhe to temAM gujarAtI zabdo ane bhASAprayoga ajANatAM AvI jatA. amadAvAdanA samaya daramiyAna teo traNene abhyAsa karavA mATe zeTha hemAbhAie tathA saMghe paMDitonI vyavasthA karI ApI, emAM te vakhatanA jANItA paMDita haranArAyaNa pAse saMskRta kAvyagraMtho uparAMta upAdhyAya yazovijayajInA graMthono abhyAsa karavAnI sArI taka maLI. saM. 1914mAM vRddhicaMdrajI mahArAje amadAvAdathI vihAra karI, zatruMjaya ane giranAranI yAtrA karIne bhAvanagaramAM cAturmAsa karyuM. guru mahArAje emane have vyAkhyAna vAMcavAnI AjJA ApI hatI. tyAre emanI uMmara covIsa varSanI hatI. A cAturmAsa daramiyAna paNa temaNe O Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ letA. tA. 16-12-90 prabuddha jIvana , 11 bhAvanagaranA zrAvakone pharI pAchA ghelA karI dIdhA hatA. cAturmAsa karyA ane te daramiyAna amadAvAdanA zreSThIo zeTha vRddhicaMdrajI mahArAjanI pratibhA ghaNI tejasvI hatI. teo zarIre hemAbhAI, zeTha premAbhAI, zeTha dalapatabhAI, zeTha maganabhAI vagere UMcA, gorA ane bharAvadAra hatA. temano cahero paNa bharAvadAra ane zreSThIo upara ghaNo prabhAva paDayo. zeTha dalapatabhAI bhagubhAIe prazAMta hato. teo bALabrahmacArI hatA. emanuM cAritra eTaluM badhuM siddhAcalajIno saMgha kADhavAnI bhAvanA vyakta karI, paNa te e zarate ke nirmaLa hatuM ane bhakti, vinaya, vaiyAvagya tathA zAstrajJAna vagere sAthe vRddhicaMdrajI mahArAja padhAre. mahArAjazrIe saMmati ApI eTale guNothI temanuM jIvana eTaluM badhuM pavitra hatuM ke emanI pAse rahIne bahu dhAmadhUmapUrvaka saMdha kADhavAmAM Avyo. zeThazrIe A mATe e ghaNAne vairAgyano bodha thato hato, keTalAka dIkSA levA taiyAra thatA ane divasomAM rUpiyA eMsI hajAranuM kharca karyuM hatuM. keTalAka gRhastho emanI pAse AjIvana caturtha vratanI-brahAcaryanI bAdhA tyAra pachI bhAvanagara, amadAvAda, rAdhanapura vagere sthaLe mahArAjazrIe cAturmAsa karyA. 1927mAM jayAre jANyuM ke gusvarya - A varSa daramiyAna vRddhicaMdrajI mahArAjanI gurubhaktino eka buTerAyajI mahArAja pAchA gujarAta tarapha AvI rahyA che tyAre temanuM viziSTa prasaMga noMdhAyelo che. bhAvanagarathI potAnA guru mahArAja zrI svAgata karavA mULacaMdajI mahArAja sAthe teo pATaNa, pAlanapura thaI buTerAyajI mahArAja tathA gurubaMdhu zrI mUlacaMdajI mahArAja sAthe teo TheTha rAjasthAnamAM pAlI sudhI pahoMcyA hatA. dhaNA varSe pAchA teo siddhAcalajInI yAtrAe AvyA hatA. pAlitANAmAM mukAma karyo hato. traNe ekatra thayA. AbunI jAtrA karI teo gujarAtamAM padhAryA ane eka divasa mUlacaMdajI mahArAja gurudevane mATe dUdha vahoravA gayA. koIka Thera Thera vicarI yatio- prI pUjayonA jorane ochuM karI nAkhyuM. zrAvikAne ghare jaI dUdha vahoryuM. paraMtu e zrAvikAe bhUlathI dUdhamAM e divasomAM ddhisAgara nAmanA eka sAdhu lokone maMtra-taMtra daLelI khAMDane badale daLeluM mIThuM nAkhI dIdheluM. A bhUlanI khabara zIkhavADI vahemamAM nAkhatA ane tattva siddhAntathI vimukha banAvatA. nahotI zrAvikAne ke nahotI mUlacaMdajI mahArAjane. upAzrayamAM AvyA bIkanA mAryA ghaNA loko trAsiAgarane anusaratA. jyAre mahArAjazrInA pachI jyAre teo gocarI vAparavA beThA tyAre buTerAyajI mahArAje dUdhano jANaMvAmAM A vAta AvI tyAre temaNe e daMbhI sAdhunA mohamAM na ghUMTaDo pItAM ja kahyuM, 'mUlA ! mArI jIbha kharAba thaI gaI lAge che. kamAvA mATe ghaNo pracAra karyo ane lokone emanI mAyAjALamAMthI dUdhano svAda kaDavo lAge che. choDAvyA hatA. tarata gurudevanA hAthamAMthI pAtra laIne mUlacaMdajI mahArAje dUdha mahArAja zrIe lokone sanmArge vALavA jAgRtipUrvaka kevA kevA cAkhyuM to khabara paDI ke dUdhamAM sAkarane badale bhUlathI mIThuM nakhAI prayAso karyA hatA eno bIjo eka prasaMga paNa noMdhAyelo che. vi.saM. gayuM che. eTale emaNe kahyuM, 'gurudeva, Apa e dUdha pIvuM rahevA do. huM 1939mAM jeThamalajI nAmanA eka sAdhue 'samakitasAra nAmano graMtha e dUdha pI jaIza.' chapAvIne pragaTa karyo hato, emAM keTalIka avaLI prarUpaNa karavAmAM tyAM vRddhicaMdrajI mahArAje dUdhanuM pAtra laI lIdhuM ane kahyuM, 'A AvI hatI. e vAMcavAthI keTalAye lokonA manamAM zaMkA kuzaMkA thavA dUdha tamArA baMnene pIvAne yogya nathI. vaLI paraThavAthI jIvahAni thavAno lAgI hatI. mahArAjazrIe jayAre e graMtha vAMcyo tyAre emane thayuM ke saMbhava che. mATe huM ja A dUdha pI jAuM chuM ema kahI teo badhu dUdha enuM khaMDana thavuM jarUrI che. pote te lakhe tenA karatAM potAnA laghu pI gayA. buTerAyajI mahArAja tathA mULacaMdajI mahArAja to e jotA gurubaMdhu AtmArAmajI mahArAja te kAma karavAne vadhu samartha che ema ja rahI gayA. samajIne temanI pAse te lakhAvavAnuM vicAryuM. AtmArAmajI mahArAja vRddhicaMdrajI mahArAje apathya dUdha pI to lIdhuM, paraMtu ethI tyAre amadAvAdamAM hatA. vRddhicaMdrajI mahArAjanI AjJA thatAM tarata emane jhADA thaI gayA. emAMthI AgaLa jatAM emane saMgrahaNIno roga temaNe 'samakti zalyoddhAranAmano graMtha khaMDanamaMDanarUpe hiMdImAM lakhI thayo je ghaNA auSadhopacAra karavA chatAM jIvana paryata maTayo nahi. ethI Apyo. enuM gujarAtI bhASAntara thayuM. vRddhicaMdrajI mahArAja paNa e emanuM zarIra kSINa ane azakta thaI gayuM hatuM. joI gayA ane AtmArAmajI mahArAja paNa e pharI tapAsI gayA. saM. 1914nA varSa daramiyAna vRddhicaMdrajI mahArAjanA saMsArI pitA tyAra pachI jaina prasAraka sabhA taraphathI e graMtha pragaTa thayo. enI lAlA dharmayazajInA avasAnanA samAcAra AvyA. mahArAjazrIe emanA samAja upara ghaNI sArI asara thaI ane aneka lokonA manamAM upakAronuM smaraNa karyuM. paraMtu badhI sAMsArika mAyA have emaNe utArI jAgelI zaMkAonuM samAdhAna thayuM. nAkhI hatI. - vRddhicaMdrajI mahArAjane emanA gurue bhalAmaNa karI hatI ke A saM. 1915nuM comAsu emaNe keTalAka zrAvakonI vinaMtIthI ghoghAmAM zAsanane sudaDha karavuM hoya to sAdhuo vadhAravA joIze. buTerAyajI karyuM. tyAM yationuM jora hatuM. eTale upAzrayamAM UtaravA na maLyuM. mahArAja pote to adhyAtmarasamAM vadhAre lIna hatA eTale A teo eka gRhasthane ghare UtaryA. tyAMnA pati dalIcaMdajIe emane javAbadArI vRddhicaMdrajI mahArAje ane mULacaMdajI mahArAje upADI lIdhI, vyAkhyAna vAMcavAnI manAI pharamAvI. paNa divase divase zrAvako paraMtu eka divasa rAte ekAMtamAM besI baMnee nirNaya karyo ke koIe vRddhicaMdrajInA rAgI thatA gayA. vyAkhyAna paNa cAlu thayuM. ane potAnA celA na karavA paraMtu je koI dIkSArthI hoya tene dIkSA ApIne paryuSaNamAM emaNe upAzrayamAM kalpasUtra vAMcyuM. tyArathI ghoghAmAMthI tene gurudeva buTerAyajInA ziSya karavA, eTale ke potAnA tene thatino mahimA ocho thaI gayo. gubhAI karavA. ziSyano moha keTalo badho hoya che e to sAdhupaNAmAM saM. 1916nuM cAturmAsa bhAvanagaramAM karI teo saM. 1917mAM je hoya tene vadhAre samajAya. vRddhicaMdrajI mahArAja ane mULacaMdajI. amadAvAda AvyA, kAraNa ke gurudeva baTerAyajI mahArAje have paMjAba mahArAje ziSya moha upara vijaya meLavyo hato. bAju vihAra karyo hato. amadAvAdamAM vRddhicaMdrajI mahArAje cAra paraMtu eka divasa dharmasaMkaTa UbhuM thayuM. mULacaMdajI mahArAja pAse Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvane tA. 16-12-90 be yatio dIkSA levA AvyA. te bhaktane buTerAyajI mahArAje AzA ane te uparathI e mAtmAno prabhAva keTalo badho preraka ane karI, pUlA ! A baMnene have vRddhinA celA banAvaje.' guradeve protsAhaka hato tenI pratIti thAya che. kRni AraMbhamAM kavi kahe che : vRddhicaMdrajI mahArAjane paNa kahyuM ke 'va! have A bene tArA celA zrI zubha vIra prabhu namI, zAradA mA pavitra, banAvaje.' mahA muni vRddhicaMdanuM kahIMzuM janmacaritra. " e divase rAtre pharI vRddhicaMdrajI mahArAja ane mULacaMdajI brahmacArI saMyama jhahIM, bhArata bhUmi mojAra, mahArAja ekAMtamAM maLyA. vRddhicaMdrajI mahArAje mULacaMdajI mahArAjane vicaryA nispRha bhAvathI kIdho ati upagAra. kahyuM, tame jANo che ke meM pratijJA lIdhI che ke mAre koI ziSya na zAsana soha vadhArIne, svarga gayA gururAma karavA eTale teone huM evA narIke kevI rIte svIkArI zakuM? cULacaMdajI mahArAje kahyuM tamArI pratijJAnI vAta sAcI che. meM 'durlabha padapaMkaja namI, guNa giA tasa gAya. paNa evI pratijJA lIdhI che. paraMtu bIjI bAju gurudevanI AzAnA kavi pote vaLAnA hatA ane mahArAjazrInA saMparkamAM AvyA pAvanano prazna che. have jayAM gurudevanI AjJAnuM pAlana e aMgata che na hatA eTale emaNe bIje na maLatI evI vaLAnI keTalIka vigato A pratijJA karatAM caDiyAtI vastu che mATe tamAre selA svIkraravA ja paDaze.' rAsakRtimAM ane pAdanoMdhamaM vaNI lIdhI che. teo lakhe che : - vRddhicaMdra mahArAje kahyuM ke, 'jo gudevanI AjJA hoya to eka pratibodha suNatAM ninya bhAve, mithyAtva timirane dUra haTAve, celo tame karo ane eka celo mane Apo. mULacaMdajI mahArAje kahyuM, zuddha jinamata bIja vAve, 'ema banI nahi zake, kAraNa ke gurumahArAje mane AjJA karI che ke muni zrAvaka AcAra batAve, loMka tapA sahu suNavA Ave, dIkSA ApIne mAre e baMnene ApanA ja ziSya karavAnA che. zuddha paMtha jAgRni ghAve. chevaTe vRddhicaMdra mahArAje e prastAva svIkAryo. baMne patine gocarI re paNa pote Ave, bhaNyAkya viveka batAve, mULacaMdajI mahArAje dIkSA ApIne temane vRddhicaMdrajI mahArAjanA ziSya zrAvakAcAra samajAve, banAvyA. ekanuM nAma rAkhavAmAM AvyuM mumi gaMbhIravijyajI ane mithyAtvanA paravo nahI karavA, rasoDe pANiyAre caMdaravA, bIjAnuM muni cArItravijayajI.. sUcave jayaNA dharavA, jayAre potAne be ziSyo thayA eTale samaya joIne vRddhicaMdrajI kAThI garAziyAno ziNagAra, jotA ghaNA ThAvakane tAra, mahArAje gurudevane kahyuM, 'gurudeva ! mAre be celA che ane mULacaMdajI kahe 'A zuM? vicAra ?' mahArAjane eka paNa relo nathI.' e sAMbhaLI buTerAyajI mahArAje mULacaMdajI mahArAjane kahyuM, 'mUlA ! have jene dIkSA Ape tene tAro celo banAva je. lIMkA napAno bheda nivAre re, jinamane zuddha sarave dila dhAre re, - gurumahArAjanI AjJA thatAM kizanagaDhathI AvelA eka yatine upagAra karyo e bhAre re. dIThA ApIne emane potAnA celA banAvyA. emanuM nAma rAkhavAmAM Ama vRddhicaMdrajI mahArAje vAmAM potAnI preraka vANIthI ghaNo AvyuM yuni gulAbavijathajI. vRddhicaMdrajI mahArAjanI nispRhatA ane utsAha pragaTAvyo hato. emanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA loMkA ane tapA udAratA keTalI badhI hatI ne AvA prasaMgo uparathI joI zakAya che. (sthAnakavAsIo ane mUrtipUjako) badhA je AvatA ane teo vaccenA vRddhicaMdranA vaDIla gurubaMdhu mulacaMdajI mahArAja emanA karatAM bhedabhAva temaNe nivAryA hatA. vaLI loko garAsiyA jevo je AgAra umaramAM cAra varSa moTA hatA. temaNe dIkSA paNa vahelI lIdhI hatI. pALatA hatA temAM paNa pheraphAra karAvyo hato. kavi pAdanoMdhamAM lakhe che vaLI teo zarIre sudaDha ane sazakta hatA eTale emaNe thomavahana ke janonA ghare garAsiyAnI jema je hukakA pIvAtA hatA ke temaNe baMdha karIne gaginI padavI meLavI hatI. paraMtu vRdidhacaMdrajI potAnI nAdurasta karAvyA hatA. eka ja divasamAM cAlIsa jeTalAM kuTuMbomAM mahArAjazrInA tabiyatane kAraNe IcchA ane bhAvanA hovA chatAM yogavahana karI zakyA preraka upadezathI zrAvakoe hukkA phoDI nAkhyA hatA. nahotA. eTale emaNe potAnA yunipadathI pUrI saMtoSa mAnyo hato. vaLA-vallabhapuramAM emaNe devaddhigaNinI smRtimAM derAsara, potAnA gurubaMdhu pratye teo pUro vinaya sAcavatA. temanI AjJA upAzraya, smAraka vagere karavA mATe paNa upadeza Apyo hato. vIkAranA. vi. saM. 1938mAM gurumahArAja amadAvAdamAM kALadharma pAmyA. vRddhicaMdrajI mahArAjane siddhAcalajInI yAtrAnuM AkarSaNa ane ethI jANe eka AdhArastaMbha gayo hoya evo emane kheda thayo. have anukULatA vizeSa rahyAM hatAM. temaNe pahelI yAtrA paMjAbathI amadAvAda samudAyanI javAbadarI gaNivarya mULacaMdajI mahArAja upara AvI. varSe AvIne karI hatI. tyAra pachI temaNe judA judA saMgho sAthe vihAra varSe sAdhusAdhvIonI saMkhyA vadhatI jatI hatI. paNa enI badhI karIne vIsathI vadhu vAra zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karI hatI. emaNe vyavasthAmAM mULacaMdajI mahArAja atyaMza kuzaLa hatA. eka vakhata zatruMjaya mahAtIrthanI navvANuM yAtrA paNa karI hatI. jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI vi. saM. 1954mAM zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanuM zatruMjaya tIrthanI bAbatamAM emanA vRddhicaMdrajI mahArAjanuM jIvanacaritra gaghamAM pragaTa thayeluM, eno AdhAra jamAnAnI dRSTie eka mahattvanuM kArya e hatuM ke pAlitANAnA ThAkore laIne vaLAvALA zrI durlabhajI mahetAe padyamAM sAta paricchedamAM DhALa jyAre yAtrikavero nAkhyo tyAre tenI sAme virodha noMdhAvavA rAjakoTamAM ane duhAnI maLIne 1125 kaDImAM rAsanA prakAranI sudIrgha racanA saM. poliTikala ejanTa pAse kesa dAkhala karavAmAM Avyo hato. te vakhate 197ramAM karI che. zrI vRddhicaMdrajI mahArAja pratye emanA bhakatonI amadAvAdamAM rahI vRdicaMdrajI mahArAje badhAM zAstro jhINavaTapUrvaka vANI kevI kevI rIte mahorI che te AnA uparathI joI zakAya che. vAMcIne koSThIone zAstrIya purAvAo ApIne amadAvAdathI rAjakoTa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 prabuddha jIvana mokalyA hatA paNa varSa kesa lyo hato. paraMtu emanI kALadharma pAmyAM pachI gaNivarya mUlacaMdajI mahArAjanA dehane daramiyAnagIrIthI vyaktigata yAtrikavero rada karavAno ane zeTha khANaMdajI mahArAjazrInI sUcanAthI dAdAvADImAM agni saMskAra karavAmAM AvyokalyANajInI peDhIe dara varase rUpiyA paMdara hajAra pAlitANAnA hato ane tyAM ArasanI derI karI tyAM emanA pagalAM sthApana karavAmAM ThAkorane ApavAno cukAdo Avyo hato. A AvyAM hatAM. e mATe kharca karavAmAM bhAvanagaranA saMghe pAchuM vALIne saM. 194ry mUlAMdajI mahArAjanI nizrAmAM amadAvAdathI joyuM nathI, kAraNa ke tapagacchanA saMgI sAdhuonA punarutthAnanuM zatruMjayano saMgha nIkaLyo hato. vRddhicaMdrajI tabiyatane kAraNe pAlitANA mahattvanuM kendra bhAvanagara banI gayuM hatuM. AvI zake tema nahotA. eTale saMgha bhAvanagara AvIne pachI vRddhicaMdrajI mahArAjanA chele dasa ziSyo hatA : (1) pAlitANA javAno hato vRddhicaMdrajI mahArAjane A saMdha nIkaLavAnA kevaLavijayajI (2) gaMbhIravijayajI ( uttamavijayajI (4) samAcAra maLatAM teo potAnA gusabaMdhune maLavA AturatApUrvaka rAha caturavijayajI (5) rAjIvajayajI (6) hemavijayajI (7) dharmavijayajI jovA lAgyA hatA. jayAre saMgha bhAvanagara Avyo tyAre vRddhicaMdrajI (kAzIvALA vithadharmasUri) (8) nemavijayajI (zAsanasamrATa vijya potAnA sAdhu-sAdhya samudAya sahita zahera bahAra sAmaiyuM karavA nemasUri), (9) premavijayajI ane (10) kapUratimajI (sanmitra). A gayA ane ghaNAM va2sa pachI pUlacaMdajI mahArAjane maLatAM atyaMta harSa ziSyomAM vijya dharmasUri ane vijayanemisUrie zAsananAM bhagIratha anubhavyo. vaDIla gurubaMdhunuM Agamana thatAM ane eka ughAnamAM pATa kAryo karIne ghaNuM ujavaLa nAma karyuM hatuM. upara birAjamAna thatAM vRddhicaMdrAe potAnAM sAdhu-sAdhvI sahita mahArAjazrIne vidyAbhyAsa ane jJAnasaMpAdana pratye dhaNI cividhipUrvaka vaMdana karyo. ane mUlacaMdajI mahArAjanA pAraNakamalamAM prIti hatI. temaNe svayaM zAsvasiddhAMta uparAMta vyAkaraNa, kAvya, koza, potAnA maraka vaDe sparza karyo. A dazya jonAra bhAvavibhora banI alaMkAra vagereno sAro abhyAsa karyo hato eTale bhAvanagaranAM gayA ane jainadharmamAM vinayane keTaluM badhuM mahattva apAyuM che te cAturmAsa ane ricaravAsa daramiyAna e dizAmAM emaNe ghaNuM saMgIna samajIne te mATe parivALA thayA. kArya karyuM hatuM ane saMgha pAse karAvyuM hatuM. keTalAya jaina yuvAno tyAra pachI mUlacaMdajI mahArAjanA parivAranAM sAdhu-sAdhvIoe emanI pAse zaMkA samAdhAna mATe, jJAnacarcA mATe ke vyAkaraNAdinA vRddhicaMdrajI mahArAjane vaMdana karyA. Ama paraspara vaMdanavidhi patI gayA abhyAsa mATe niyamita AvatA. bhAvanagaranA kuMvarajI ANaMdajI ane pachI bhAvanagara zaheramAM saMlano bhavya praveza thayo. saMdha be divasa amaracaMda jasarAja to roja ja emanI pAse niyamita AvatA. teo rokAyo ne damiyAna baMne gurubaMdhuoe paraspara anubhavonI, rAtanA bAra-eka vAgyA sudhI mahArAjazrI sAthe jJAnagoSThi karatA adhyayananI ane zArAnanA kAryonI vicAraNA karI. rahetA. aMtima varSomAM jayAre mahArAjazrInI tabiyata lathaDatI jatI vRddhicaMdrajI mahArAje joyuM ke pAThazALAo ane vidyazALAo hatI ane ujAgarA thatA nahotA. tyAre paNa e zrAvakone pote vahelA vagara bhAvakomAM teja nahi Ave. e mATe emaNe ghaNe sthaLe bALako cAlyA javAnuM na kahetAM nemavijayane kahyuM hatuM, 'jo ne nemA ! mAruM mATe pAThazALAo cAlu karAvI hatI. pAlitANAmAM saMskRta vagerenA zarIra AvuM narama che ne A loko ujAgarA karAve che. e rAMbhALI, abhyAsa mATe murzIbAda bAbu buddhisiMhajIne preraNA karIne guru mahArAjanI anumati meLavI nemavijaya mahArAje zrAvakone vahelA buddhisiMhajI pAThazALAnI sthApanA karAvI hatI. bhAvanagaramAM jaina AvavA ane vahelA javA kahyuM. dharma prasAraka' saMsthAnI sthApanA karAvI hatI tathA ' jaina dharma prakAza vRddhicaMdrajI mahArAjanA aMtima divasomAM je zrAvakoe emanI . patranuM prakAzana karAvyuM hatuM. lIMbaDImAM jJAnabhaMDAra vyavasthita kAvyo divasa-rAta sevA-bhakti karI temAM zrI kuMvarajI ANaMdajI ane zrI hato. jJAnavRddhinAM AvAM aneka kAryo emano hAthe thayAM hatAM. amaracaMda jasarAjanAM nAma mukhya hatAM. saM. 1944nA cAturmAsa pachI pAlitANAmAM gaNivarya zrI mahArAjazrIne vA ane saMgrahaNInAM asAdhya dardo no hatAM ja mUlacaMdajI mahArAjanI tabiyata bagaDI. temanA zarIramAM raktavAtano temAM chAnImAM vAraMvAra thaI AvanA du:khAvAnuM darda vadhatuM cAlyuM hatuM. vyAdhi thaI Avyo ane te vadhato gayo. ethI dhaNa azakti AvI vaidarAjonA upacAro chatAM emAM pharaka paDato nahoto. eTale AvA ane cAlavAnI zakti paNa rahI nahi. vRddhicaMdrajI mahArAja emanA zarIre mahArAjazrI keTaluM kheMcI zakaze e prazna hato. mahArAjazrInA A satata samAcAra meLavatA rahyA hatA, paraMtu jyAre jANyuM ke pAlitANAmAM aMtima kALe emanI yAdagIrI rUpe emano phoTo pADavAnI IcchA auSadhopacArazI kaMI pharaka paDayo nathI tyAre temane bhAvanagara bolAvI saMdhanA keTalAka zreSThIone thaI. e divasomAM phoTaoNgrAphInI zodha thaI sArA vaidyo DaMkaTaro pAse upacAra karAvavAnuM vicAryuM. temaNe bhAvanagarathI sUkI hatI ane moTa baoNkasa kemerA vaDe phoTo pADavAmAM Avato. zreSThIone mokalyA. gaNivarya mahArAja cAlI zake ema nahotA. eTale mahArAjazrIe agAu keTalIya vAra potAno phoTo paDAvavA mATe temanA mATe mAnA (pAlakhI jevuM)kI vyavasthA karAvI. temAM besI anicchA darzAvelI, paraMtu have to zreSThIo kemerAvALAne pahelAM taiyAra mUlacaMdajI mahArAja bhAvanagara padhAryA. bhAvanagaramAM ghaNA upacAro rAkhIne vinaMtI karatA ke jethI mahArAjazrI jo hA pADe to narata ja karAvyA paNa gApi vadhato rahyo. AyuSya pUru thanAM saM. 1945nA phoTo pADI levAya, saM. 1948nA paryuSaNa pachI eka divasa zreSThIoe mAgasara vada chaThThanA divase romaNe deha mUkyo. gaNivaryanA aMtima bahu ja AgrahapUrvaka vinaMtI karI ane saMghanA premane vaza thaI mAtra avasthAnA samAcAra sAMbhaLI emanA saMdhADAnA bAvIsa jeTalA sAdhuo dAkSiNyatA khAtara mahArAja zrIe hA kahI ke turata ja emano phoTo bhAvanagaramAM ekatra thayA hatA. muni jhaverasAgarajI to udayapurathI kemerAvALAe pADI lIdho hato. phoTAnI aneka nakalo kaDhAvI jaina dharma vihAra karIne AvI gayA hatA. saune ane khAsa karIne to vRddhicaMdrajI prasAraka sabhAe gurubhaktone ApI hatI. mahArAjazrIno A eka ja mahArAje mUlacaMdajI gaNivaryanI ghaNI sArI sevAbhakti karI hatI. phoTo maLe che je Aja sudhI pracalita rahyo che. - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ' tA. 16-12-90 0 evI ja rIte mahArAjazrInuM jIvanacaritra lakhavA mATe keTalAke tyAM sthAnakavAsI mArga vadhu pracalita banyo hato. e daSTie maMdirakoziSa karI hatI. e mATe joItI mAhitI to mahArAjazrI pAse thI ja mArgane tyAM vadhu cetanavaMto banAvavAmAM vRddhicaMdrajI mahArAjanuM moTuM maLI zake. ekabe vakhata koIka koIke mahArAjazrIne emanA jIvana yogadAna raheluM che. samagra bhAvanagara jillA upara ane temAM paNa vize prazno karyA tyAre mahArAjazrIe sahaja rIte enA javAba ApyA bhAvanagara zahera upara emano upakAra ghaNo moTo rahyo che. emaNe hatA, paraMtu pachIthI jayAre potAne vahema paDayo ke jIvanacaritra lakhavA paMjAba choDayA pachI kula - 38 cAturmAsa gujarAtamAM kya. emAM mATe A prazno puchAya che tyAre temaNe javAba ApavAno spaSTa InkAra covIsa cAturmAsa kaThiyAvADamAM karyA ane aDadhA cAturmAsa - 19 karI dIdho hato. te jeTalA cAturmAsa bhAvanagaramAM karyA. e uparathI paNa A vAtanI , mahArAjazrIna vihAra karIne siddhAcalajI, taLAjA javAnI bhAvanA pratIti thaze. bhAvanagaranA saMdha pAse emaNe vakhatovakhata vividha vAraMvAra thatI, paNa DoLIno upayoga karavAnI emaNe spaSTa nA pADI suMdara dhArmika, sAmAjika, zaikSaNika kAryo karAvyAM ane pariNAme e dIdhI hatI. kAraNake pote samudAyamAM vaDA che ane emano dAkhalo laI jamAnAmAM bhAvanagara mAtra gujarAtanuM ja nahi, samagra bhAratanuM eka zithilAcAra vadhe. mahattvanuM saMskArakendra banI gayuM hatuM. ' mahArAjazrInI zArIrika pIDA jema jema vadhatI gaI tema tema vRddhicaMdrajI mahArAjanA svargavAsa pachI aMjali ApatI vividha temano Atmopayoga paNa vadhato gayo. dehabhAvamAMthI chUTI kAvyakRtionI racanA thaI che. gujarAtImAM racAyelA ATha lokanA adhyAtmasvarUpamAM ane anubhavajJAnamAM teo vadhu lIna rahevA lAgyA eka aSTakamAM enA ajJAta kavie lakhyuM che : hatA. zarIranI vedanA tIvratama thatI tyAre paNa temanA mukhamAMthI moTA nAnA saravajanane mAna Ape suharSe, UMhakAro nIkaLato nahi. teo 'arihaMta, siddha, sAhu e traNa zabdonuM hete bolI madhura vacano bhaktanA citta karyuM, niraMtara raTaNa karatA rahetA ane potAne maLavA AvelAone paNa e jenA citte avicaLa sadA tulya daSTi vibhAse traNa zabdonuM raTaNa karavA kahetA. evA azAtAnA vakhatamAM paNa teo te zrI vRddhivijaya gune kema bhUlI javAze ? causaraNa pannAnuM raTaNa karatA ane koI koI gAthAno artha vidvAnonAM vadana nirakhI nitya AnaMda pAme, ullAsapUrvaka samajAvatA, jANe ke zarIramAM kaMI vyAdhi ja nathI. graMtho dekhI abhinava ghaNo harSa je citta jAme, saM. 1949nA vaizAkhamAM mahArAjazrInI tabiyata vadhu bagaDI ane vaizAkha suda 7nA rAtre 9-30 vAge emaNe samAdhipUrvaka deha choDayo. tattvo jANI jinamata taNA zAnadaSTi prakAza A zokajanaka samAcAra samagra zaheramAM pharI vaLyA. bhaktonAM ToLeToLA ne zrI vRddhivijaya gurUne kema bhUlI javAze ? UmaTayAM. gAmegAma tArathI khabara apAyA. bIje divase savAre vRddhicaMdrajInA praziSya kAzIvALA zrI vijayadharmasUrie stutirUpa bhAvanagaramAM badhAM bajAro-zALAo vagere baMdha rahyAM. suzobhita aSTakanI racanA saMskRta zlokamAM karI che. enI viziSTatA e che ke pAlakhImAM mahArAjazrInA dehane mUkIne bhakto jaya jya naMdA, jaya jaya emaNe prathama sAta lokamAM pratyekamAM prathama caraNamAM pahelo zabda bhadanA uccAro karatA dAdAvADImAM laI AvyA. hajAronI medanI tyAre bevaDAvyo che. jemake vAraM vAve, pAve pArva, tAvaM sAyaM ItyAdi tathA - ekatra thaI hatI. mahArAjazrInA dehane tyAM agnisaMskAra karavAmAM te pratyeka zlokanuM aMtima caraNa nIce pramANe eka sarakhuM ja rAkhyuM che AvyA. eka mahAna jayoti vilIna thaI gaI. e prasaMge aneka lokoe - ane judA judA saMghoe emanI smRtimAM saMsthAonI sthApanAnA, causau viruta su maguruvRddhi : tapazcaryAnA anukaMpAdAna, supAtradAna vagerenA saMkalpo jAhera karyA hatA. pu. zrI vijaya nemisUrijI mahArAjanA praziSya pU. zrI - vRddhicaMdrajI mahArAja paNa potAnA vaDIla gurubaMdhu mUlacaMdajI vijayanaMdasUrie saMskRta paghamAM zrI vRddhistotram nAmanA kAvyanI mahArAjanI jema 59 varSanI vaye kALadharma pAmyA. baMne bhAvanagaramAM dasa lokamAM racanA karI che. jemAMnA prathama ATha zlokanuM aMtima kALadharma pAmyA. baMnenI uMmara vacce cAra varSanuM aMtara hatuM ane caraNa tuve soDae MAno e pramANe rAkhyuM che. zrI vRddhicaMdrajI kALadharma vacce paNa cAra varSanuM aMtara rahyuM hatuM. baMneno agnisaMskAra mahArAjanA uttama guNono mahimA gAtA A stotranA AraMbhanA bhAvanagaramAM dAdAvADImAM thayo hato. baMnenAM pagalAMnI derI paNa pAse lokamAM teo kahe che : pAse karavAmAM AvI che. paMjAbathI bharayuvAna vaye nIkaLelA A be sadA smaryA saDa khcyA skhalita guNaM saMsmArita yuga - sAcA saMyamI, sAcA tyAgI, samartha dharmopadezaka mahAtmAo gujarAta praNA pauvUSomamapura vAraM vratipuram upara ananya upakAra karI gujarAtamAM ja deha choDayo. vivekAdvijJAtasva parasamayAzeSa viSayaM ", 5. buTerAyajI mahArAja, pU. mUlacaMdajI mahArAja ane pU. stuve so'haM dhyAnollasitahRdayaM vRddhivijayam vRdicaMdrajI mahArAja paMjAbathI vihAra karI gujarAtamAM AvyA ane saMvegI dIkSA dhAraNa karI. tyAra pachI baTerAyajI mahArAja ane sadA smaraNa karavAlAyaka, asaMkhya ane asmalita guNo vaDe mUlacaMdajI mahArAja paMjAba jaI AvyA paraMtu vRddhicaMdrajI mahArAja to : yugapradhAnanuM smaraNa karAvanAra, amRtasamAna mIThI vANIvALA, munipAchA paMjAba kyAreya gayA ja nahi. gurumahArAja buTerAyajI mahArAje " omAM agresara, svarUpa siddhAMtanA sarva viSayone vivekathI jANanArA ane dhyAnamAM (athAva soDAM- te ja huM chuM evA dhyAnamAM) ullasita emane kAThiyAvADa ane temAM paNa bhAvanagara kSetra saMbhALavAnI AjJA hRdayavALA zrI vRddhivijayanI huM stuti karuM chuM. karI tyArathI teo te kSetrane savizeSapaNe sAcavavA lAgyA hatA. agAu " | gujarAta karatAM paNa kAThiyAvADa dharma ane saMskAramAM pachAta hatuM. vaLI | , A zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI yazojajavala gAthAnuM jema jema pAna karIe tema tema temanA pratye mAnaka vadhu ne vadhu name che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 prabuddha jIvana 15 chUpo AzIrvAda | 0 cI. nA. paTela ApaNAmAM kahevata che ke paheluM sukha te jAte naryA. zarIra sAruM savA varSa daramiyAna meM pahelAM kayAreya nahotuM anubhavyuM evuM hoya to bIjI upAdhio sahana karI zakAya che, paNa zarIra kathaLe tyAre mANasonA ApaNI pratyenA sadbhAvamAMthI maLatuM sAtvika sukha hRdayane bIjI sukha-sagavaDo svAda vinAnI banI jAya che. paNa zespiyaranA bharI de eTalA pramANamAM anubhavyuM. cheka bALapaNathI mane svajanono, kaoNmeDI nATaka ejha yu lAika iTamAM eka pAtranI UMkita che, Sweet mitrono, sahAdhyAyIona, sahaadhyApakono, vaDIlono, badhAMno sadbhAva are the uses of adversity- duHkhanA lAbha mIThA nIvaDe che. maLato rahyo che, paNa mANasone sadbhAvanI pUrI kiMmata mane A veLA mahAbhAratanAM kuMtInI paNa prArthanA che. naiva vipada, saMpado naiva saMpada:- ja samajAi. ' eTale ke duHkha tarapha jovAnI ApaNI daSTi badalAya to du:kha paNa cAra haoNspiTalomAM huM kula maLIne 55 divasa rahyo tenA keTalAM AvakArya banI zake che. chellA rAvA varSamAM mane A vAtano pratyakSa badhAM sukhada smaraNo mAnI rahI gayA che ! pahelI vAra huM. mArA vatana anubhava thayo. asAravAmAM AvelA eka nasiMga hamamAM dAkhala thayo, tenA DaoNkaTaro sane 1985nA julAI mAsamAM vItelAM varSo zIrSakathI meM mArAM zrI kiraNa zAha tAjA ja ema.DI. thayA hatA, paNa temanAmAM UMDI sUjha jIvanasmaraNonI lekhamALA zarU karI hatI tenA eka haptAmAM meM mArA che ane dardIo pratye samabhAvanathI vartavAnI mAnavatA che. temanA zarIrane gardabhabhAI kahIne temanAM parAkramonI kahANI varNavI hatI. dardIo moTe bhAge AjubAjunI garIba vastImAMthI AvatA hoya che. 1986-87nAM be varSa gardabhabhAi jarA sIdhA cAlyA, paNa 1988nA DakaTara badhA dardIonI ochAmAM ochA kharce sAravAra kare che. dardIone sapTembara mAsathI teo pharI risAyA, toya eka varSa temaNe kheMcyuM paNa paNa emanA pratye UMDo Adara hoya che. mane paNa temaNe potAnA 1989nA sapTembara mAsathI to teo evA risAyA ke huM divALI svajana tarIke gaNI mArI sAravAra karI ane karoDarajajUno maNako khasI sudhI paNa TakI zakIza ke kema e zaMkAspada banI gayuM. sapTembarathI gayo hoya evuM darda thayuM hatuM ane tethI huM gabharAI gayo hato. navembara sudhInA traNa mAsa mArA bahu vikaTa gayA. e traNa mAsa DaoNkaTare tapAsIne maNako khasI nathI gayo kahIne mane nizciMta karyo daramiyAna mAre traNa haoNspiTalomAM kula maLIne 36 divasa rahevuM paDayuM eTaluM ja nahi paNa emanA sadUbhAvathI huM bIjI rIte paNa sAro thaI ane lagabhaga . 10,000no kharca thayo. mukhya takalIpha harasanI hatI jaIza evI mArAmAM zraddhA prerI- ane emaNe mane bIjo paNa lAbha ane te eTalI gaMbhIra hatI ke mANasanA lohImAM hemoglobina nAmanuM karyo mane dUdha ane zAkanA sUpanA pravAhI khorAka upara caDhAvI dIdho, lohatatva hoya che te tandurasta vyaktimAM 14 thI 16 grAma joie ke je Aja sudhI cAlu che. ghaTIne 6 grAma thaI gayuM hatuM. sadbhAgye huM e yAtanAmAMthI kSemakuzaLa DaoNkaTara kiraNanA nasiga haoNmamAM huM daza divasa rahyo tyAM sudhI ' bahAra Avyo. jarA harato pharato thayo, rikSAmAM ke koinI sAthe skUTara mane gAmamAMthI keTalA badhA loko jovA AvyA ! huM nasiMge hamamAM upara besI bahAra jato thayo ane lohanI TIkaDIo laI dAkhala thayo te pachIno divasa zrAvaNI amAsanA meLAno hato ane hemoglobinanuM pramANa 14.9 grAma sudhI laI gayo. be-traNa roTalI amArI sagAMo ke paricitomAMthI je koI tyAMnA nIlakaMTha mahAdevanA khAto paNa thayo. varSothI cAlu rahelI kabajiyAtanI takalaipha paNa dUra darzane AvyAM hatAM te badhAM mArI khabara kADhavA AvyAM hatAM. sAmAnya thai gaI. rIte huM mAMdo houM tyAre, dhare ke haoNspiTalamAM, koI mane aupacArika paNa A sadbhAgya lAMbuM na cAlyuM. sAteka mAsa pachI rIte jovA Ave e gamatuM nahotuM. mAtApitAne huM kaheto ke teo gardabhabhAInI avaLacaMDAI pharI zarU thaI. A varSanA julAi mAsanA pote jovA na Ave ane koI mArI khabara pUche to kahevuM ke "sAruM pahelA aThavADiyAmAM pharI harasa UpaDayA ane gaSTa mAsamAM te che, jovA javAnI jarUra nathI." mitro Ave to mane game ane temanI mATe oNparezana karAvavuM paDayuM. have ThIka che, paNa jUna mAsanA aMta sAthe vAto karuM, paNa koI aupacArika rIte jovA Ave te nahotuM sudhI hatuM tevuM zarIra rahyuM nathI ane pharI kayAreya evuM thaze evI AzA gamatuM. A veLA mane judo ja anubhava thayo. e daza divasa nathI. me mAsamAM to huM cheka muMbaI gayo hato, paNa have skUTara upara daramiyAna kaMI nahi to pacAsa strIpuwo mane jovA AvyAM haze, ane ke rikSAmAM paNa kayAMya javAnuM gamatuM nathI. mitra zrI mahendra meghANIe temane koI mAtra aupacArika bhAvathI Avyo hazepaNa mane to eka patramAM lakhyuM hatuM tema have huM bANazayyAmAM paDayo chuM ane ema ja lAgatuM ke badhAM mArA upara premathI prerAIne Ave che. emanI emAMthI kayAreya UThI zakIza ema mane lAgatuM nathI. avarajavara eTalI cAlu rahetI ke mArI ane mArI sAravAramAM rahetAM paNa mArA gardabhabhAinI AvI avaLacaMDAi mATe huM temane doSa patnIne ArAma mATe thoDo samaya paNa nahoto maLato paNa mane e nathI Apato. teo emanA svabhAva pramANe varyo, paNa jAye- Ano kaMTALo na hoto Avato ane patnI paNa badhuM hasatA moMe ajANe temaNe mane eka moTo lAbha karAvyo che. kahevata che ke sukhamAM sahana karI letAM. sAMbhare sonI ane duHkhamAM sAMbhare rAma. mane sukhamAM sonI nahotA. te pachInI haoNspiTalamAM sarjana zrI navIna paTelanA pitA sAMbharatA ane du:khamAM mane rAma paNa na sAMbharyA. tene badale A gujarAta kaoNlejamAM mArA sahAdhyAyI hatA ane mArA upara sadbhAva Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TalamAM laI gayA anara4nA tyAre teo para prabuddha jIvana tA. 16-12-90 rAkhatA. haoNspiTalamAM dAkhala thatAM ja meM e oLakhANa ApI. tethI paNa mArI aMtaradaSTi khUlI gaI hatI tethI mane bIjA dardIone nahi ho ke temanA svabhAvanuM e lakSaNa ho, teo jyAre mane jovA AvatA thato hoya evo AnaMda thato. haoNspiTalanA DaoNkaTaro ane narse tyAre temanA moM upara hAsya pharakatuM rahetuM. mArI jAtajAtanI, kyAreka uparAMta amArA gharanI najIka rahetA veMkaTara indravadana paTela ane bALakanA jevI phariyAdo teo zAMtithI sAMbhaLatA ane mArA mananuM DaoNkaTara kazyapa paTela paNa mArA keisamAM rasa laI mane jarUrI samAdhAna karatA. huM temanI sUcanAono amala na kare to tenI teo salAhasUcano ApatA ane mArI khabara pUchatAM." adhIrAI na batAvatA. vaLI teo eTalA nama hatA ke eka rAtre mAruM paNa mane sauthI vadhu AnaMda to mAMdagInA e 55 divaso zarIra acAnaka kathaLyuM ane lohInA dabANanuM uparanuM stara, je mArI daramiyAna mArga patnI, putra, putrI ane putravadhUe je kALajIpUrvaka ', umare ane mArA zarIranI sthitimAM sAmAnya rIte 120-130 rahevuM mArI sevA karI teno thayo. 1955nI mArI lekhamALAnA eka hatAmAM joIe, te ghaTIne 64 thaI gayuM, tyAre temaNe kahI dIdhuM ke huM temano meM mArI patnInI viruddha phariyAdanA sUramAM kaMIka lakhyuM hatuM. paNa A kesa rahyo nahoto ane mane tAtkAlika peTa ne AMtaraDAMnA koI veLAnA mArA anubhave meM joyuM ke mArI bhUla hatI: patnI rAtadivasa niSNAtanI nIce bIjI oNspiTalamAM laI javo. temanI sAthe je be joyA vinA, nahAvA-khAvA ghare jAya te kalAka-be klAka bAda karatAM, narse mArI sevAmAM rahetI ne paNa premALa svAbhAnI hatI. mane prakA badho samaya mArI sevAmAM rahetAM. DaoNkaTara navIna paTelanI kahIne bolAvatI ane mArI badhI mAgaNIo saMtoSatIbaMne hAhANa haspiTalamAMthI mane DekaTara dalAlanI dekharekha nIce zAhIbAganI . . hatI eTale teo narsa kema banI enuM mane katala thayuM. meM e vize caturbhuja haspiTalamAM laI gayA te veLA to temane covIsa kalAkano temane pUchayuM tenA uttaramAM paNa temaNe mitrabhAve mArI sAthe vAto karI satata ujAgaro thayo hato. paNa kayAreya meM emanA moM upara e be narsonAM hasatAM ya Aje paNa mArA manamAM ramI rahyo che kaMTALAno bhAva ke thAkanAM cihna na joyAM. A vize huM temane kahuM chuM. tyAre teo mane kahe che, "meM mArA svArthamAM tamArI sevA karI che." A DaoNkaTara navIna paTelanI salAha pramANe mane peTa ane AMtaraDAMnA paNa te huM nathI mAnato. mAMdAnI sevA karavI e kadAca temanA je niSNAtanI dekharekha nIce bIjI hospiTalamAM laI gayA ne zrI lava svabhAvamAM ja che. pacAsa varSa upara mArI moTI bahena kSayathI maravA dalAla gujarAta kaoNlejamAM mArI eka vidyArthinInA putra hatA ane temano paDI hatI tenI paNa temaNe evI ja sevA karI hatI, paNa te veLA svAbhAva paNa zrI navIna paTelanA jevo ja hasamukho hato. hospiTalamAM temanI uMmara 19-20nI hatI ane hAla teo 70 varSanI uMmare . temanA divaso nizcita hatA; paNa huM rahyo tyAM sudhI teo mane roja pahoMcyAM che. e uMmare divasonA divasa sudhI haispiTalamAM rahI thAkayA jovA AvatA ane temanI sAthe pAMceka miniTa vAta karato ja che ke kaMTALyA vinA koinI sevA karavI e saheluM nathI. paNa patnIe te pUrepUro sAro thaI jaIza ja evI mane zraddhA AvI jatI. mArAM karI batAvyuM che ane te mATe mane temanI pratye UMDuM mAna thayuM che. AMtaraDAMnI sthiti tapAsavA temaNe colonoscopy nAmanI eka patnI sAthe putrI paNa ghaNA badhA divasa haoNspiTalamAM rahI hatI. kriyA karI ne eTalI du:khadAyaka hatI ke te te ardho kalAka cAlI tyAM tenuM kAma mukhyatve DaoNkaTaronI sUcanAono pUro amala thAya che ke sudhI huM mArI jiMdagImAM kayAreya, bALapaNamAM paNa, nahi raDayo houM' kema te jovAnuM hatuM. tenI tabiyata mArA jevI nAjuka che, rAtre pUrI eTaluM raDayo, paNa te kriyA thaI rahyA pachI mane mAra khaMDamAM pAchA pharI pachI mana mArI khaDamAM pAchI UMghI zakatI nathI, pauSTika khorAka lai zaktI nathI ane haMmezAM lAvyA tyAM DaoNkaTara dalAlanuM hasatuM moM joIne huM mAruM badhuM duHkha bhUlI thAkelI rahe che. paNa te badhuM bhUlIne ke patnI sAthe mArI sevAmAM gayo. haoNspiTalamAMthI ghera AvyA pachI mAre temane cArapaca vAra maLavuM ujAgarA karatI. mane AkArya thAya che, tenAmAM A zakita kayAMthI paDayuM che, paNa jayAre jayAre huM emane maLyo chuM, tyAre mane kahyuM AvI? paNa prema mANasane navuM ja baLa Ape che. putra haspiTalamAM thavAnuM nathI evI zraddhA sAthe huM pAcho Avyo chuM. nahoto raheto, paraMtu dararoja gherathI haoNspiTalamAM ane haispiTalathI ghera e haoNspiTalamAM divasanA ane rAtanA resiDanTa DaoNkaTaro hatA skUTara upara doDAdoDI karato, mArA mATe davAo ane bIjI jarUrI teo paNa niyamita samaye AvI premapUrvaka mArI tapAsa karatA. cIjo lAvato, mane lohI ApavA mATe mitrone taiyAra karato, ane emAMnA eka, zrI lAlavANI, mane khAsa yAda rahyA che. DaoN. navIna enA mitro paNa rAjIkhuzIthI mane lohI ApavA AvatA. putravadhU paTelanI haoNspiTalamAM mane harasanuM oNparezana karyuM te pachI kayAreka haoNspiTalamAM AvatAM, paNa teo ane pautrI caitrI ghera rahIne oNparezananA AghAtathI pezAba baMdha thaI gayo hato ane naLI mArI khabara pUcha, pautrI ane pautra jigara kayAreka mArA mATe gherathI mUkavAmAM AvI hatI te chUTatI nahotI. oNkaTara lAlavANIe mane kahyuM, dUdha ane zAkano sUpa ApI jatAM. A badhA anubhave mane eTalo " izva pADI zo paNa thatA hoya to te mane khaba paNa AnaMda Akho che ke have mane A duniyAnI mAyA choDavAnuM muzkela pIne , nAnI dIkarI levAnI hA " e rI mahA banI gayuM che. vRddhAvasthAnI mAMdagImAM mANasa ekalo paDI jAya ane mAnI ane ardhA kalAkamAM ja mArI takalIpha dUra thaI. DaoNkaTare mane na narasiMha mahetAe temanA dhaDapaNa koNe mokalyuM?' kAvyamAM varNavI che salAha ApI temAM kaMI navAI jevuM nathI, paNa temaNe mane kahyuM ke ' 2 evI lAcArIno anubhava kare tyAre te mRtyu kyAre Avaze enI rAha tamArI jagyAe mArI pitA hoya to?" e zabdo mArA hRdayane sparzI ja na jue. paNa jene svajanono prema maLe te evA premanI mAyA kema choDI gayA. e zabdomAM meM emanA mArA pratyenA sAcA sAdhano anubhava karyo. bIjA DaoNkaTaro ane narse paNa mane ' kAkA' kahIne bolAvatAM teya Ama mArA gardabhabhAInAM parAkramo mane AzIrvAdarUpa nIvaDamAM che ' mane gamatuM. badhAM dardIo pratye teo AvA ja sadabhAvathI vartatA haze, ane te mATe huM temano khUba traNI chuM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 prabuddha jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMgha navI kAryavAhaka samiti ane anya samitio zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA somavAra, tA. 1-10-1990nA roja sAMjanA 5-30 klAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLI hatI.. saMdhanA anvekhita hisAbo, saravaiyu, ane navA varSanAM aMdAjapatro rajU thayA bAda ane te maMjUra thayA bAda. nIce pramANe padAdhikArIonI ane kAryavAhaka samitinI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI : [] padAdhikArIo : (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha - pramukha (2) zrI cImanalAla je. zAha - upa pramukha (3) zrImatI nirubahena esa. zAha- maMtrI (4) zrI pravINacaMdra ke. zAha- maMtrI (5) zrI pannAlAla 2. zAha-koSAdhyakSaya gAMdhI (21) zrI zAMtilAla bI. gAMdhI (rara) zrI zrIpALa bhaMDArI (23) zrI pradIpabhAi e. je. zAha (24) zrI mahendrabhAi vorA (25) zrI mInAbahena zAha (26) zrI dhIrajabahena vorA (27) zrI aruNabhAI parIkha (28) zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha (29) zrI kusumabahena ena. bhAu (30) zrI damayaMtIbahena ena. zAha (31) zrI nAnAlAla saMdharAjakA (3ra) zrI mIrAMbahena bhaMDArI (33) zrI yazomatIbahena zAha (34) zrI ramAbahena je. vorA (35) zrI bacubhAi pI. dozI (36) zrI rasilAMbahena mahendrabhAi jhaverI (37) zrI saralAbahena sevaMtIlAla pArekha (38) zrI AzAbahena mahendrabhAi mahetA (39) zrI rekhAbahena esa. dozI (40) zrI zAradAbahena gAMdhI (41) zrI naTubhAi paTela (42) zrI mahAsukhabhAI kAmadAra (43) zrI gulAba deDhiyA (44) zrI smitAbahena bI. zAha (45) zrI AzitAbahena kAMtilAla zeTha (46) kAryavAhaka samiti H (1) zrI ke. pI. zAha (2) zrI tArAbahena 2. zAha (3) zrI vasumatIbahena bhaNasAlI (4) zrI smitAbahena zirISabhAi kAmadAra (5) zrI subodhabhAi ema. zAha (6) zrI amarazrI pUnamabahena atulabhAI zAha (47) zrI saMyukatAbahena pI. mahetA (48) zrI vinodabhAI je. mahetA (49) zrI kIrtIbhAI phUlacaMda dozI (50) zrI hemaMtabhAI Ara. zAha (51) zrI dhIrubhAi dozI (52) zrI jayotibahena eca. zAha (53) zrI nemacaMda ema. gAlA (54) zrI jayotibahena vI. zAha (55) zrI kRSNAbahena ena. pArekha (56) zrI caMdrakAntabhAI gAMdhI (57) zrI hiMmatalAla esa. gAMdhI (58) zrI mahIpatabhAI je. zAha (59) zrI zAMtilAla TokarazI zAha (60) zrI pUrNimAbahena esa. zeTha (61) zrI bhAratIbahena zAha (dara) zrI suzIlAbahena sevaMtIlAla kapAsI ( 63) zrI nItinAbahena IndubhAI kapAsI (64) zrI azoka mahetA ( 95) zrI pramodabhAI pI. zAha (66) zrI puSpAbahena ema. morariyA (67) zrI madhusUdana morajiyA (68) zrI narendrabhAI bhAu (9) zrI lAvatIbahena zAMtilAla mahetA (70) zrI navInabhAI DI. mahetA (71) zrI kuMdanalAla ravicaMda zAha (72) zrI IndirAbahena sonAvAlA (73) zrI jazavaMtIbahena koTAvAlA ( 74) saralAbahena mahetA (75) zrI bhagavatIbahena zAha (76) zrI kalpAbahena zAha (77) zrI snehalattAbahena zeTha (78) zrI sudhAbahena dalAla (79) zrI mohinIbahena dalAla (80) zrI dAmajIbhAI enkaravAlA (81) zrI zAmajIbhAI TokarazI vorA (82) zrI sejalabahena kAmadAra (83) zrI aruNAbahena saravaiyA (84) zrI mudulAbahena zAha (85) zrI navInabhAI zAha 1 zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya samiti : (1) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha - maMtrI (2) zrI tArAbahena 2. zAha (3) zrI rasikalAla laheracaMda zAha (4) zrI uSAbahena mahetA zrI vasumatIbahena bhaNasAlI (6) zrI puSpAbahena parIkha jarIvAlA (7) zrI uSAbahena mahetA (8) zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAha (9) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha (10) zrI zailezabhAi eca. koThArI (11) zrI puSpAbahena sI. parIkha (12) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha (13) zrI sulIbahena anilabhAI hirANI (14) zrI rasikalAla laheracaMda zAha (15) zrI gaNapatalAla ma. jhaverI. 17 zAha somavAra, tA. 19-11-1990nA roja maLelI kAryavAhaka samitimAM nIcenI vigate kaoN-oNpTa sabhyonI, sahayoga samitinA sabhyonI, nimaMtrita sabhyonI ane ema. ema. zAha vAcanAlaya ane pustakAlaya samitinA sabhyonI niyukita karavAmAM AvI hatI. 7 ko-opTa sabhyo H (1) zrI kamalabahena pIsapATI (ra) zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA (3) zrI jayaMtIlAla pI. (4) zrI jayAbahena TokarazI vIsa (5) zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha. 1 sahayoga samiti H (1) zrI DuMgarazI rAmajI gAlA (2) zAMtilAla devajI naMdU (3) zrI ramaNabhAi lAlabhAI lAkaDAvAlA (4) zrI jayaMtIlAla phattecaMda zAha (5) zrI mANekalAla vI. savANI (6) zrI vasanajI lakhamazI zAha (7) zrI caMpakalAla ema. ajamerA (8) zrI joramala maMgaLajI mahetA (9) zrI sI. ena. saMdhavI (10) zrI basaMtalAla DI. narasiMhapurA (11) zrI pravINacaMdra TI. zAha (12) DaoN. dhanavaMta TI. zAha (13) zrI harilAla gulAbacaMda zAha (14) zrI jyotibahena pramodabhAi zAha (15) zrI araviMdabhAI cokasI nimaMtrita sabhyo H (1) zrI bipinabhAI jaina (2) zrI kapUracaMdabhAi caMderiyA (3) zrImatI zarmAbahena bhaNasAlI (4) zrImatI mIrAMbahena ramezabhAI mahetA (5) zrI caMdrakumAra je. zAha (6) zrI gulAbacaMda karamacaMda zAha (7) zrI naruNAbahena bipinabhAI zAha (8) zrI jayotsanAbahena zeTha (9) zrI zirISabhAI kAmadAra (10) zrI rajanIbhAi ela. vorA (11) zrI parNalekhAbahena dozI (12) zrI jagamohanabhAi dAsANI (13) DaoN. amUla zAha (14) zrI caMdrAbahena harasukhabhAI zAha (15) zrI ramAbahena vinodabhAI mahetA (16) zrI rUpacaMda bhaNasAlI (17) zrI sarojabahena mahetA (18) zrI mRdulabahena je. zAha (19) zrI ravIndrabhAi eca. mahetA (20) zrI mukundabhAi } tA. 16-12-90 vAcanAlaya - pustakAlayanA pAMca TrasTIonI niyukita cha varSa mATe thAya che. sana- 1992 sudhI cAlu rahenArA pAMca TrasTIonAM nAma A pramANe che. (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (2) zrI cImanalAla je. zAha (3) zrI ke. pI. zAha (4) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha (5) zrI subodhabhAi ema. zAha. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 . prabuddha jIvana paryuSaNa parva daramiyAna saMghamAM lakhAvAyelI bheTa rakamanI yAdI pa0000 zrI kanilAla nAraNadAsa zAha " 2001 zeTha mANeklAla ujamazI memoriyala ' 1250 zrI dhIrendra cImanalAla 25000, sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa . . 2000 zrI jayaMtakumAra kalyANajI zAha 1250 , ema. sI. mahetA - 25000 , puSpAbahena bhaNazALI 2000 , ramezabhAI vI. zeTha - 1250 zrI eka bena taraphathI 6. ra1000 , zrI hirAcaMda talakacaMda smAraka phaMDa : 1750, rasikalAla laheracaMda zAha' ' ' '1250. bI. zAMtilAla enDa kuM. huM 10001 - gijubhAI Ara zukala ( 1500 , mIrAMbahena mahetA ' ' 1250 , hIrAlAla prANalAla zAha - 10000 , sAkarabahena premajI cerITebala TrasTa 1500 , zarmAbahena bhaNasALI'. '' A 1250kizorabhAI rajanIbhAI vorA ; 6000 , navanIta prakAzana , 1500 , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 1001, prabhudAsa hemANI ceriTebala TrasTa | 5000 , puSpAbahena madhubhAI morajariyAM', 1500 , kumudabahena paTavA : * 1001 e TokarazI bI. vIrA , 5000 , piyUSabhAI koThArI 1500 ,, araviMdabhAI cokasI " 1001, urmilAbahena je. zAha 5000 , AzinAbahena kAMtilAla zeTha ! 1251, vasanajI devajI nisara , 1000 , dhIrajalAla phUlacaMda zAha 5000 kinArIvAlA Ara. je. ke. InDasTrIjha, 1251 , maNibahena vasanajI nisara 1000 , choTAlAla kezavajI ceriTebala TrasTa 4000 , sI. ena. saMdhavI ! 1250 DaoN. ramaNalAla cI. zAha tathA 1000 . reNukAbahena mahetA 2501 ,, mahAsukhabhAI ke. zAha zrI tArAbahena zAha 1000 , ramezabhAI pI. mahetA 2501 , maNilAla talakacaMda zeTha 1250 zrI cImanalAla je. zAha 1000 , kAMtilAla choTAlAla 2500 , vidyAbahena mahAsukhabhAI. 1250-ke. pI. zAha 1000 , uSAbahena DI. zAha khaMbhAtavAlA 1250 , nIrubahena tathA zrI subodhabhAI zAha ta thA 2500 , sulIbahena hirANI '1250 , pravINacaMdra ke. zAha, , 1000 DaoN dhIrendrakumAra varajIvanadAsa 2500 , caMdrakAMta dIpacaMda zAha 1250 , gaNapatabhAI ema. jhaverI 625 zrI amara jarIvAlA . nI DIvAlA , ra500 , hemacaMda amaracaMda cerITebala TrasTa 1250 , kalpAbahena zAha * 501, kamalabahena pisapATI 2500 , naTavaralAla becaradAsa jasANI 1250 ,, mInAbahena zAha : 501, pravINabhAI maMgaLadAsa zAha 2500 , mahAvIre velaphera TrasTa 1250 , puSpAbahena parIkha 501 , lAbhubahena saMghavI - 2500 , kizoracaMdra ema. vardhana 1250 , kalAvatIbahena mahetA 501, pravINacaMdra khemacaMda mahetA 2500 , samarpaNa TrasTa ( 1250 , yazomatIbahena zAha 501 , rajanIbhAI ghaDiyAlI , 2500 , jamanAdAsa hemANI cerITebala TrasTa '1250 , smitAbahena kAmadAra 500 , joramala maMgaLajI mahetA ' 2500 , mUlabahena je. zAha 1250 , ramAbahena mahetA tathA zrI uSAbahena 500 , ena. DI. zeTha ' 2500 , gurukRpA cerITebala TrasTa " . " mahetA , 500 , jasavaMtalAla kapUracaMda zAha : . ( 2500 , cinubhAI hiMmatalAla zAha . 1250 jayaMtIlAla phattehacaMda zAha pa00 , jyAbahena ceriTIjha - 2500 , zeTha bradharsa : ' . 1250 , royala kemisTa ha. mukundabhAI gAMdhI 351 , ramezabhAI amRtalAla mahetA 2500 , puSpAbahena zeTha , } 1250 , ramAbahena vorA 251 , zrI hasamukhabhAI doDhIvAlA ke, '2000 , ramezabhAI pI. daphanarI - 1rapa0 .. savarNAbahena dalAla - 250 , kenana pI. zAha ' - ra000 , yogendrabhAIsevaMtIlAla zAha , . 1250, nirmaLAbahena rasikalAla ceriTebala : 2000 , prabhudAsa lIlAdhara prA. li. . . i ?, TrasTa, kula rUA. ra9074 sarvodaya parivAra TrasTa: AdivAsIonA gharanAM naLiyA mATe noMdhAyelI rakama , 50000 zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha 5000 zrI. bhogIlAla laheracaMda phAunDezana 2500 zrI jasavaMtabhAI ajamerA, 7500 amIcaMda Ara. zAha 5000 devakAbahena rAMbhiyA, 2500' mahAvIra velphara TrasTa , . 6250 " je. bI. boDA enDa kuM. prA. li. 5000 * DI. ema. zeTha enDa kuM. 2500 " kizoracaMdra ema. vardhana 5000 deg sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 5000 " piyuSabhAI koThArI 2500 jamanAdAsa hemANI ceriTebala TrasTa 5000 bipinabhAi jaina 5000 " AzitAbahena kAMtilAla zeTha 2500 mRdulAbahena je. zAha 5000 vasanajI lakhamazI zAha ' ' ra500 vidyAbahena mahAsukhabhAI kAmadAra 2500 * cinubhAI hiMmatalAla zAha "pa000 navanIta prakAzana 2500 sulIbahena hirANI 2500 maNilAla talakacaMda zeTha - 5000 prabhudAsa lIlAdhara prA. li. 2500 " zaileza hiM. koThArI ' ' ' 2500 * surezabhAI saMghArakA - pa000 * sAkarabahena premajI TrasTa ' ' 2500 caMdrakAMta dIpacaMda zAha ' ' 2500 " uSAbahena eca. zAha 5000 DaoN. sI. jI. sarayA ! "2500 ravicaMda sukhalAla zAhanA parivAra 2500 puSpAbahena morajariyA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-90 19 prabuddha jIvana 2500 zrI nemacaMda cImanalAla kuvADiyA 1250 zrI mahetA bradharsa enDa kuM. 2500 * zeTha bradharsa enDa kuM. 1250 * dhIrendra cImanalAla (2500 puSpAbahena zeTha 1250 * ema. sI. mahetA 1250' mIrAbahena mahetA 1250 kamaLAbahena maNiyAra 1250 * zarmAbahena bhaNasALI 1250 pratApa vRjalAla zAha 1250 DaoN. ramaNalAla cI. zAha 1250 rekhAbahena nikhilabhAI tathA zrImatI tArAbahena 2. zAha 1250" kAMtilAla mohanalAla mahetA 1250 zrI cImanalAla je. zAha 1250 bI. zAMtilAla enDa kuM. 1250 ke. pI. zAha 1250 tribhovanadAsa jamanAdAsa 1250 " nIrubahena tathA zrI. subodhabhAI zAha 1250 * ramezabhAI nagInadAsa zAha 1250 pravINacaMdra ke. zAha 1250 " rekhAbahena kApaDiyA 1250 * gaNapatabhAI ma. jhaverI 1250 jayanIla Ara. ajamerA 1250 lpAbahena zAha 1250* rAjendra DI. ajamerA 1250 mInAbahena zAha 1250 kizanalAla modI 1250 puSpAbahena parIkha 1250 * kezavalAla bhaNasALI 1250 kalAvatIbahena mahetA 1250 - zAradAbahena bAbubhAI zAha 1250 yazomatIbahena zAha 1250 nagInadAsa harakhacaMda vorA 1250 - zAMtAbahena kAmadAra 1250 bharatabhAI pUnamacaMda zAha . 1250ramAbahena mahetA 1250 * smitAbahena bharatabhAi zAha tathA zrI uSAbahena mahetA 1250' zeTha parivAra 1250 rasikalAla laheracaMda zAha 1250 " suzIlAbahena caMdrakAMta mahetA 1250 jayaMtIlAla phattehagaMda zAha 1250 aMjanAbahena pravINabhAI jhaverI 1250 royala kemisTa ha. mukundabhAI gAMdhI 1250 * pUrNimAbahena dalAla 1250 joramala maMgaLajI mahetA 1250' nilAbahena zAha 1250* sI. ena. saMghavI 1250 " ajubahena paTela 1250- pravINacaMdra TI. zAha 1250 zrI caMdrakAMta ke. zAha 1250 ramAbahena vorA 1250 bhAnubahena narendra zAha 1250' ramaNikalAla pUMjAlAla parIkha 1250 guNavaMtIbahena mahAsukhabhAi 1250 * bAlAjI oNparezana 1250" paritAbahena mahendra zAha 1250 vI. pI. turakhIA 1250 rohana 1250- choTAlAla kezavajI cerITebala TrasTa 1250 kulina 1250 ratanacaMda kacarAbhAI mahetA 1250 kizora 1250 " aruNAbahena ajitabhAI cokasI 1250 je. ema. trivedI 1250caMdrakAMta jAdavajI somacaMda mahetA 1250 * Ara. e. zAha 1250 anaMtabhAI saMdhavI 1250' mohinIbahena dalAla 1250 - himAMzu ajitabhAI cokasI 1250 lAbhubhAi vI. saMghavI 1250 * ajitabhAI cokasI 1250 rasilAla ja. parIkha 1250 lInAbahena cokasI 1250 * sarojabahena ghATaliyA 1250 rU. ramaNiklAla bhogIlAla cokasI 1250 eka bahe taraphathI 1250 zrI. ajitabhAI ena. zeTha 1250 - indumatIbahena vRjalAla 1250 alakAbahena ramezabhAI zAha 1250 mahendra Ara. zAha 1250 eka baha taraphathI 1250 - puSpAbahena ke. bhaNasALI 1250 * ramezabhAi rajanIbhAI enDa kuM. 1250 zaradacaMdra kAMtilAla 1250 nirmaLAbahena rasikalAla " 1250 * uSAbahena DI. zAha 1250 zrI phIlTana enDa phIlTanazana 1250 ena. DI. zeTha 1250 varSAbahena zAha 1250 maNibahena khuzAlacaMda 1250 zIlAbahena ratilAla zeTha 1500 zAMtilAla ujamazIbhAI 1250-ajanTA enTaraprAIjhIsa 1250 jayAbahena deDhiyA 1250 kizorabhAI khAMDavAlA 1250 - sAvitrIbahena daphatarI 1250 ema. bI. paTela 1250 " caMpakalAla mahetA 1250-dudhIbahena mahetA 1250 sva. jasavaMtalAla kapUracaMda zAha 1250 zrI. nirmaLAbahena zAMtilAla jhATakiyA 1250 " pradIpabhAI talasANiyA 1250 lAbhubhAI jI. mahetA 1250 eka zubhecchaka 1250 vorA kATrakazana 1250' zivAbahena buTAlA 1250* ramilAbahena anaMtabhAi saMghavI 1250 bipinabhAI jhaverI 1250 himAMzu kAjI 1250 jI. TI. hAiskUlanI baheno 1250 jarabahena desAI 1250 zrI hasamukhabhAI doDhIvAlA 1250 kizorabhAI rajanIbhAI vorA 1250 ketana pI. zAha 1250 ke. aDavIna enjiniyariMga kuM. 1250 * kunala ekSaporTa 1250 vidhi zaileza zAha 1250 onesTa TreDIMga kuM. 1250 anilAbahena koThArI 1250 nagInadAsa pI. zAha 1250 rAjIva zeTha 1250 - kizorabhAI devacaMda kAmANI 1000 DaoN. dhIrendrakumAra varajIvanadAsa 625 zrI amara jarIvAlA 501 pravINabhAI maMgaLadAsa zAha 500 zakuMtalAbahena mahendrabhAI zAha 351 - ramezabhAI amRtalAla mahetA 251 bacubhAI dozI 250 " azokabhAi mahetA kula rU. 3ra1728, netrayajJa mATe Avela rakamanI yAdI 15000 zrI dhIrajabahena dIpacaMda zAhanA parivAra taraphathI 15000 zrI lIlAbahena gaphurabhAI mahetAnA parivAra taraphathI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 siMgApuranI pragati (pRSTha - 2 thI cAlu) nAnAM rAjyane vikasavA mATe jeTalo avakAza hoya che teTalo morTA rASTrone hoto nathI. rASTra moTuM hoya eTale judA judA pradezonI bhASA, dharma, jAti, AnuvAMzika loko, kudaratI saMpattinI chata-achata vagerene kAraNe samasyAo UbhI thAya che ane sarvane saMtoSakAraka evA nirNayo jaladI levAtA nathI. evo nirNaya levAyA pachI teno amala paNa vilaMbamAM paDI jAya che. nAnAM rASTronI AvI samasyAo ochI hoya che. vikAsazIla kAyadAo ane niyamono tyAM jhaDapI amala thAya che ane pragatinuM pariNAma tarata najaramAM Ave che. bIjI bAju nAnAM rAjayone moTA pADozI rAjayono satata Dara rahe che. moTA rAjayo pAse vasatI moTI hoya che eTale sainya paNa moTuM hoya che. moTA sainya sAthe nAnA rAjayo upara AkramaNa karavuM ane vijaya meLavavo e bahu agharI vAta nathI. koIkavAra nAnA rASTranI kula je vasatI hoya che tenA karatA pADozI rASTranuM mAtra sainya paNa dhaNuM moTuM hoya che. eTale moTAM rASTro nAnA pADozI rASTrone gaLI jatA hoya evA banAvo duniyAnA ItihAsamAM vakhatovakhata noMdhAyA che. duniyAmAM judAM judAM rASTronA bhaugolika vistAramAM ghaNI vividhatA jovA maLe che. keTalAMka rASTro kudaratI bhaugolika maryAdAmAM prabuddha jIvana parisaMvAda Arthika sahayoga : zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi viSaya : AjanuM gujarAta ane bhArata : patrakAronI dRSTie saMdhanA upakrame uparokta viSaya upara nIce pramANe be divasanA parisaMvAdanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. divasa : guruvAra, tA. 10mI jAnyuArI, 1991 viSaya : AjanuM gujarAta : patrakAronI daSTie vakatAo : (1) zrI vAsudeva mahetA [saMdezaamadAvAda] (2) zrI bhagavatIkumAra zarmA [gujarAta mitra-surata] (3) zrI harasukhabhAI saMdhANI [phUlachAba-rAjakoTa] divasa : zukavAra, tA. 11mI jAnyuArI, 1991 viSaya : AjanuM bhArata : patrakAronI daSTie vakatAo : (1) zrI kuMdana vyAsa [janmabhUmi-dilhI] (2) zrI vinoda mahetA [bhUtapUrva taMtrI : sanDe obajharvara ane InDipenDenTa (3) zrI harIndra dave [janmabhUmi-muMbaI] sthaLa : InDiyana maracanTas cembara kamiTi rUma, carcageTa, muMbaI -400 020, samaya : baMne divase sAMjanA 6-00 kalAke kAryakramanuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha saMbhALaze. Apa sarvene padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa amara jarIvAlA che. subodhabhAI ema. saMyojako zAha nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo tA. 16-12-90 vikase che. samudra, nadI, sarovara, pahADa, jaMgala, raNa jevI kudaratI racanA be rASTrone judA pADe che. keTalAka rASTro eka karatAM vadhAre TApu ke pradezamAM vistare che. duniyAmAM nAnAmAM nAnA rASTro eka zahera jeTalA sImita che, to moTAmAM moTAM rASTro eka khaMDa jeTalAM moTAM che. siMgApura e zahera-rASTra City-State che no osTreliyA ke amerikA e khaMDa-rASTra Continent- State che. siMgApura maleziyAnA eka thayo hota. nAnuM ekama ane kuzaLa vahIvaTa hoya to vikAsa jhaDapI bhAga tarIke rahyuM hota to eno Aje jeTalo thayo teTalo vikAsa na thaI zake che. bIjI bAju AMtararASTrIya rAjakAraNamAM nAnAM ekamone satAvato moTAmAM moTo prazna te svasaMrakSaNano che. 20 duniyAmAM nAnAMmoTA dareka rASTrane potapotAnI samasyAo hoya che. nagaronI, prajAonI ane saMskRtionI caDatIpaDatI ItihAse joI che. samRddhinI Toce pahoMcavAnuM agharuM che ane Toce pahoMcyA pachI te samRddhine dIrdha samaya sudhI TakAvavAnuM agharuM che. je sattAdhIzo potAnuM ghara bharavAnA lAlacu thaI jAya che ane svaprasiddhinA bhUkhyA hoya che teo potAnA rASTrane khADAmAM utArI de che. siMgApure aDhI dAyakamAM je pragati sAdhI che temAMthI cAra dAyakAnI AjhAdIvALA ane vizALa mAnavazakti dharAvanAra bhArate ghaNuM zIkhavA jevuM che. ramaNalAla cI. zAha sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra (varSa-15) saMghanA upakrame zanivAra, tA. 19mI jAnyuArI, 1991nA roja nIce pramANe vidyAsatranA kAryakramamAM sva. kizoralAla mazarUvALAnI janma zatAbdI nimitte AcArya zrI yazavaMta zukalanAM be vyAkhyAno yojavAmAM AvyA che. kAryakramanI vigata nIce pramANe che : 7 prathama vyAkhyAna viSaya :sva. kizoralAla mazarUvALAnuM samAjaciMtana samaya : sAMjanA 4-00 thI 4-45 3 paMdara miniTano virAma 7 dvitIya vyAkhyAna viSaya : sva. kizoralAla mazarUvALAnuM dharmaciMtana samaya : sAMjanA 5-00 thI 5-45 sthaLa : InDiyana maracanTas cembara kamiTi rUma, carcageTa, muMbaI -400 020 kAryakramanuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha saMbhALaze. sarvene upasthita rahevA nimaMtraNa che. tArAbahena ra. zAha zAhasaMyojaka nirubahena esa. pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yan Du tA. 16-12-90 he goviMda he gopAla, he goviMda rAkho zaraNa; aba to jIvana hAre ... 1 nIra pIvana hetu gayo, siMdhu ke kinAre, siMdhu bIca basata grAha, caraNa dharI pachAre, aba to jIvana hAre.... 2 dvArikArme zabda gayo, zora bhayo bhAre, zaMkhacakra gadA padma, garuDa lai padhAre, aba to jIvana hAre... 4 prabuddha jIvana gajendra - mokSa 3 pUrNimAbahena sevaMtIlAla zeTha cAra prahara yuddha bhayo, le gayo majhadhAre, nAka kAna DUbana lAge, kRSNa ko pukAre, aba to jIvana hAre... 3 sUra kahe zyAma sUno, zaraNa hai nihAre; aba kI bAra pAra karo, nanda ke dulAre, aba to jIvana hAre... 5 zrImad bhAgavatanA gajendramokSanA prasaMgane AdhAre bhakta kavi suradAse lalita padAvalIvALuM madhura bhajana lakhyuM che. enA sUkSma AdhyAtmika bhAvArtha sAthe te samajavA-mANavA jevuM che. gaja eTale hAthI ane grAha eTale magara. magaranA mukhamAMthI hAthInI mukita eTale gajendra mokSa enI kathA A pramANe che : dezano pUrva janmamAM A gajendra indradyumna nAmano pAMDaya prakhyAta rAjA hato. te haMmezA viSNu bhagavAnanI upAsanAmAM magna raheto hato. eka vakhata rAjA malayaparvata upara dhyAnamAM beTho hato tyAM agastya muni AvyA. rAjAe UThIne UbhA thaine satkAra karyo nahiM, tethI munine thayuM ke rAjAe mAro anAdara karyo che. ethI munie zApa Apyo ke 'rAjana ! tuM durAtmA che, mUrkha che. tuM brAhmaNa jAtino tiraskAra kare che. tArI buddhi hAthInA jevI jaDa che. mATe te hAthInI yonimAM janma le.' AthI mRtyu pAmIne rAjA trikuTa parvatanA vanamAM hAthI thayo. bIjI bAju juhu nAmano eka gAMdharva hato. devala RSino zApa maLavAthI te magara thayo hato. dasa hajAra yojana UMcA trikuTa parvatanI taLeTImAM nadI, taLAva, moTAM jhADo - jaMgalo hatAM. temAM aneka jIvo rahetA hatA. temAM eka moTuM sonerI kamaLavALu sarovara hatuM. eka vakhata A vanamAM raheto yUthapati gajarAja potAnI hAthaNIo tathA baccAo sahita snAna karavA Avyo. gajarAja potAnI sUMDhanA agrabhAga vaDe jalanA phuvArA choDI ponAnI hAthaNIone navaDAvavA lAgyo. te vakhate mohita thayelA gajendranA pagane magare mukhamAM pakaDayo ane te ene UMDA pANImAM kheMcI gayo. te gUMgaLAvA lAgyo. AmAMthI chUTavA gajendre khUba prayatno karyA paNa te chUTI zakyo nahi, dhIre dhIre teno utsAha, baLa ane teja kSINa thavA lAgyAM. AvI rIte keTaloka kALa vyatIta thayo. nirAdhAra thayelA gajendrane pUrvajanmanA saMskArathI bhagavAna zrI viSNunuM smaraNa thAya che. pUrvajanmamAM zIkhelA stotranAM jJAnathI Arnahradaye vyAkuLatAthI saMpUrNa zaraNAgatithI te stuti karavA lAgyo : yasminnidaM yatazcavedaM, yeneda ca IdaM svayam ! yo'smAtparasmAcca parastaM prapadye svayaMbhUvam (jenAmAM A jagata sthita che, jenAthI utpanna thayuM che. jenAthI // 21 vyApta che, je svayaM jagata che, ane je A kAryakAraNa pUrvaka jagatathI para che te bhagavAna svayaMbhUnuM huM zaraNa svIkAruM chuM.) he bhagavAna ! tuM deva, asura, manuSya, strI, puruSa, napusaMka kaMi nathI. temaja tuM guNa, karma, sat ke asat paNa nathI. ethI badhAMno niSedha thatAM (neti neti) te niSedhanA avadhi rUpe tuM bAkI rahe che. te sarvarUpa paramezvarano jaya ho ! he prabhu ! mane A grAhanA mukhathI chUTIne jIvavAnI icchA nathI, kAraNa ke jemAM bahArathI aMdarathI badhI taraphathI ajJAnathI AvRtta che evI hAthInI yonithI mane have zuM prayojana che ? huM to Atma prakAzane icchuM chuM, AvaraNarUpa ajJAnathI mukta thavA icchuM chuM. e prakAzano kALathI aMta Avato nathI, he yogezvara ! huM Apane praNAma karuM chu pachI gajendra prabhune arpaNa karavA sarovaramAMthI kamaLanuM eka phUla potAnI sUMDhamAM lIdhuM. erthI prasanna thayelA prabhue doDatA AvI sudarzana cakrathI magarane mAryo ane gajendrane bacAvyo. A prasaMgamAM trikuTa parvata eTale satva, rajasa, tamasa e triguNAtmaka sRSTi, parvata daza hajAra yojana UMco che eTale dase IndriyonA pratIkarUpa te che. jIva saMsArarUpI sarovaramAM mohagrasta thaI jIvana jIve che, paraMtu ene khabara nathI kALa acAnaka eno koLiyo karI javAno che. anaMtakALathI mohadazAmAM, ajJAnadazAmAM, bhavATavimAM rakhaDatA rahelA jIvane ponAnA zuddha svarUpanuM- zuddhAtmAnuM vismaraNa thaI jAya che. paraMtu jIva jayAre prabhunuM smaraNa kare che, ene zaraNe jAya che. ane asaMgapaNAnA pratIkarUpa kamaLane ene caraNe dhare che tyAre tenI jJAnadazA jAgRta thAya che. che. jIvane tyAre evuM jJAna thAya ke ene sarvamAM bhagavAna dekhAya sarvamAM bhagavAnanAM darzana e ja sudarzana. sarvamAM jene bhagavat jAge te ja kALanAM paMjAmAMthI chUTI jAya che. bhAva saMpUrNa samarpaNabhAvI jIva yAre bhagavAnane zaraNe jAya che. tyAre prabhu potAnA bhaktane hradayakamaLamAM besADI anaMta evA dhAmamAM lai jAya che. goviMda, goviMda gArtA gAtAM, bhAvanI ekAgratAthI tenI sAdhanA karatAM karatAM zuddha thavAya che. rAMsAranA A badhA vyavahAra te svapnarUpI ajJAnamaya avasthAnA vyavahAra che. jayAre jJAnano prakAza thAya che. tyAre te badhuM mithyA dekhAya che. zrI araviMda kahe che tema Total surrender without reservation mAM prabhunI zaraNAgatimAM je AnaMda che te divya che. mohadazAthI rahita AnaMdamaya jJAnadazA ja jIvane mukita prati lai jAya che. netrayajJa saMdhanA upakrame nIce pramANe netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che : zrImatI lIlAbahena gakurabhAI mahetAnA 78mA janmadinanI khuzAlImAM temanA parivAranA Arthika sahayogathI tathA 'zrI ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala'- cikhodarA dvArA Ayojita netrayajJa. sthaLa : metapura (tA. khaMbhAta) tArIkha : 29mI Disembara, 1990 udaghATana kAryakrama - savAre 10.30 1 maMtrIo Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * - prabuddha jIvana tA. 16-12-90 mAM zraddhAMjali 3 zAntilAla TI. zeTha, Bsva. zrI sI. TI. zAha thayA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sthApaka sabhyomAMnA eka zrI zrI sI. TI. zAhane hRdayapUrvakanI aMjali ApavA sAthe temanA ' paNa caMdulAla tribhovanadAsa zAhanuM guruvAra, tA. 6-12-90nA roja paMcAsI puNyAtmAne parama zAMti prApta thAo tevI paramAtmAne vinamra prArthanA. Ama virSanI vaye avasAna thayuM che. emanA avasAnathI yuvaka saMghane '* * * * AraMbhakALathI vartamAna samaya sudhI sevA ApanAra kAryakartAnI khoTa 1 sva. dhIrajabahena dIpacaMda zAha paDI che... . teo vaDhavANa zaheranA vatanI hatA. nAnI vaye muMbaI AvI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI je vividha pravRttio cAle che temAM ja pitA sAthe vImAnA vyavasAyamAM teo joDAyA hatA. ghaNAM varSo sudhI nAnAM bALako mATenI dara ravivAre cAlatI eka pravRtti te ramakaDAM ghara che judI judI vImAnI kaMpanIomAM javAbadArI bharyuM sthAna lIdhA pachI (Toy Library) che. potAnA taraphathI saMghane dAna ApIne A pravRtti 193ra thI, kAuna lAIpha vImA kaMpanImAM teo joDAyA hatA ane e cAlu karAvanAra zrImatI dhIrajabahena dIpacaMda zAhanuM 80 varSanI vaye paDI kaMpanImAM temaNe abhUtapUrva saphaLatA meLavI hatI. thoDA samaya pahelAM avasAna thayuM che. emanA svargavAsathI saMdhane rokI eka svajananI khoTa paDI che. - 1956mAM bhArata sarakAre jiMdagInA vImAnA vyavasAyanuM rASTrIyakaraNa karyuM tyArathI temaNe dhaMdhAkIya kSetre nivRtti lIdhI hatI. e zrI muMbaI jaina yuvaka saMghamAM kAryAlayamaMtrI tarIke joDAyAne mane pacAsa varSa pUrAM thAya che. A pacAsa varSa daramiyAna aneka javAbadArI emanA suputra zrI duSyatabhAIe uThAvI lIdhI hatI. sva. . vyaktionA ghaniSTha saMparkamAM AvavAnuM banyuM che. emAM hodedAronA ghare naLa sI. TI. zAhe yuropa, amerikA, AphrikA, raziyA vagere dezono dhaNIvAra pravAsa karyo hato. te kAmaprasaMge javAnA prasaMgo avAranavAra banatA ja rahyA che. svI dhIrajabahenanA pati . dIpacaMdabhAI tribhovanadAsa zAha cAreka dAyakAthI te sevAbhAvanAnA saMskAro temane vArasAmAM maLelA. vAMcana, manana, ciMtana saMgIta, satsaMga vageremAM teo UMDo rasa dharAvatA. navA navA pahelAM satata sAta varSa sudhI saMghanA maMtrI tarIke pharaja bajAvatA rahyA nehasaMbaMdho vadhAravAno temane Agavo zokha hato... hatA. e vakhate prinsesa sTrITanA emanA ghare mAre vAraMvAra javAnuM . zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, akhila hinda zvetAmbara jaina thatuM. tyArathI dhIrajabahenanA mamatALu svabhAvano paricaya thayelo. sva. che dIpacaMdabhAInA putrI pro. tArAbahena 2. zAha ane jamAI De. .konpharansa, zakuMtalA kAMtilAla garlsa hAIskUla, vilepArla sevA samAja ramaNabhAI sI. zAha paNa chellA ADatrIsa varSathI satata saMghanI TImane keLavaNI maMDaLa, vilepArlA jaina saMdha, mahAvIra jaina vidyAlaya, nANAvaTI samitinA sabhya tarIke sevA ApatAM rahyAM che ane De. ramaNabhAI no hospiTala, siddhakSetra bAlAzrama, siddhakSetra zrAvikAzrama, yazovijayajI ATha varSathI saMghanA pramukha tarIke kArya kare che. AthI emanA dhara jaina gurukuLa, muMbaInI jIvadayA maMDaLI temaja anya aneka saMsthA sAtheno mAro saMparka to sADA cAra dAyakAthI satata cAlu ja che. eTale omAM pramukha, maMtrI ane kArobArI samitinA sabhya tarIke rahIne temaNe sakriya sevAo ApI hatI. temaNe roTarI kalaba opha bombene dhIrajabahenanuM Atithya mANavAnA prasaMgo anekavAra banyA che. - saMghanA praNetA sva. paramAnaMdabhAInA patnI vijayAbahena, saMdhanA . pacAsa varSa sevA ApI hatI. vesTarna InDiyA thieTaranA teo eka samayanA maMtrI sva. TI.jI. zAhanA patnI caMcaLabahena ane anya DirekaTara rahyA hatA.. maMtrI sva. dIpacaMdabhAInAM patnI dhIrajabahene mArA pratye mAtA jevo che aDhAra varSa pahelA gaLAnI takalipha thavAnA kAraNe temane apAra vAtsalya prema darzAvyo che. teoe mane sTAphanA sabhya karatAM to oparezana karAvavuM paDeluM. Ama chatAM bolavAnuM mazIna pAse rAkhI : eka svajana jevo anubhava karAvyo che. mArA kuTuMbanI khabaraaMtara pUchI svasthatApUrvaka badhe pharatA. saMsthAonI miTiMgomAM ane kAryakramomAM teo che. ethI mane teonI sArI otha rahI che. sva. dhIrajabahenamAM nAma hAjara rahetA. - pramANe guNa hatA. emanI sAthe phona upara vAta karatAM paNa AnaMda kahI . saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM teo haMmezAM pArlAthI AvI thAya. teo bhaNyAM hatA ochuM, paraMtu samagra bhAratamAM ane yuropa, pahoMcatA. badhAM vyAkhyAno sAMbhaLatA. vyAkhyAna pachI badhAne teo amerikA, jApAna, hoMgakoMga siMgApura vagereno pravAsa karyo hato. ethI huM maLatA. teonI yAdazakti ghaNI sArI hatI. teo haMmezAM prasanna ane , emanI pAse daSTinI udAratA ane vizALatA hatI. teo saMghanA prakullita rahetA ane saune preraNA ApatA. ghaNAkharA kAryakramomAM upasthita rahetAM. potAnAM dIkarI-jamAI sAthe ja 1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI tA. 30mI eprila, 1909nA roja bahAragAma yojAtA jaina sAhitya samArohamAM paNa hAjara rahI ne sthApanA thaI tyAre. lavAjama bharIne je yuvAno saMdhanA sabhyo thayA temAM pravRttiomAM teo rasa letAM.., sI. TI. zAhanuM nAma sauthI paheluM hatuM. saMghanI sabhyonI yAdImAM A emanA svargavAsathI mane eka mAtAtulya vaDIlanI khoTa paDI rIte teo AjIvana prathama naMbare rahyAM hatA - che, emane bhAvabharI zraddhAjali ApuM chuM ane emanA AtmAne zAMti na to ? saMghanA hIraka mahotsava prasaMge sthApanAkALanA je traNa sabhyo maLe evI paramAtmAne prArthanA karuM chuM. hayAta hatA temAM temanuM paNa zAla oDhADIne abhivAdana karavAmAM - netrayajJa AvyuM hatuM. saMgha pratye teo khUba ja prema ane saMtoSanI lAgaNI saMghanA Arthika sahayogathI ane vizva vAtsalya auSadhAlayadharAvatAM. DaoN. ramaNabhAI zAha pramukhapade AvyA pachI saMdhe jJAnanA tA. kSetra uparAMta chellAM thoDAM varSomAM mAnavasevAnA kSetre anekavidha | jdI sarvodaya Azrama dvArA Ayojita netrayajJa nAnodarA ( ne koNa pravRttio vikAsAvIne je pragati karI che tethI teo khUba ja AnaMdita / dhaMdhukA) khAte tA. 11-11-1990nA roja vALA mAlike : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 'jAtabhA ane " - Te. naM. 350296, mudraNasthAna: TreDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI-400 004.