Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadguNAnurAgI zrI kapUravijayajI lekha saMgraha bhAga 7 mA. prakAzaka zrI pUvijayajI smAraka samiti-mubai.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanmitra saguNAnurAgI ETTE CICERO lKHtbhlhbhbhbtKHtbtKHtbt muni mahArAja zrI karI che. lekha saMgraha bhAga 7 mo EL chaU: Jairl nil nT3 IUAIPUAyaranenlarlilal File SUCUSULUPULUSULUSULUEUEUEUEUEUEUEUEUELTRICICI prakAzaka:zrI kapUravijayajI smAraka samiti muMbaI ka vIra saMvata 2470 * vikrama saMvata 2000 kiMmata bAra AnA NEUEUELSLS LEI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakaH-- zrI narottamadAsa bhagavAnadAsa zAhe matrI-zrI kapUravijayajI smAraka siMmati, geApALa bhuvana, prinsesa sTrITa-su khai --------- prata 1000 *********............................................................1...............................PP mudrakaH-- zAha gulAbacaMda lallubhAI mahAya prinTiMga presa dANApITha--bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargastha zAMtamUrti zrI kapUravijayajI mahArAja - janma-vi. saM. 192pa, dIkSA-saM.1947 vai.zudi6, svargavAsa-saM. 1993 A. 1.8 : vaLA bhAvanagara pAlItANA zrI mahodaya presa-bhAvanagara.,
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ LELELEL prastAvanA VVV2212222 btbb LEVE tKHtbv sahasra kiraNeAvALA sUrya ApaNAthI lAkhA ceAjana dUra hAvA chatAM peAtAnA razmivaDe vRkSeA, pazu, paMkhI tema ja manuSyA vagere prANIone sattva-jIvana apI rahyo che, tema ja svastha sanmitra saguNAnurAgI zrI kapUravijayajI mahArAja Aje ApaNI AMkhathI para hAvA chatAM peAtAnA akSaradeha dvArA ApaNA dhArmika ne naitika jIvanane puSTi ApI rahyA che. eka rIte kahIe teA teo ApaNA vacce jIvaMta ja che. A pragaTa thatA sAtamA lekhasa'graha tenI sAbitIrUpa che. nAnuM nirjharaNuM dhIme dhIme AgaLa vadhatAM jema virATa svarUpa dhAraNa kare che tema sadgatanI kalame, jema jema vAcana vadhatu gayu tema tema, lekhanakArya zarU karyuM. ane tenA prasAdarUpe Aje ApaNe sAtamA bhAga graMthAkAre meLavavA bhAgyazALI thayA chIe. sva0 zrI karavijayajI mahArAjanI lekhanazailI mahu sukeAmaLa che, jevI vatsalatAthI eka mAtA peAtAnA laghu mALakanI jatanA kare, snAnAdikathI tenI dehazuddhi kare, tene paDI- AkhaDI jatAM acAvI le tevI ja cIvaTa ane hRdaya-lAgaNIthI sanmitra peAtAnA saMsargamAM AvatAM jinAne dharmopadeza ApatAM ane temanA navanItarUpe lekhA bahAra AvatAM. kuzaLa vyApArI yukti-prayuktipUrvaka peAtAnA grAhakane samajAve tema sva0 zrI kapUravijayajI mahArAja bhavya prANIAne
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) sanmArga samajAvatAM ane te paMthe prayANa karavAnA vividha mArgo darzAvatAM. sAtamA bhAgamAM saMgrahAyelA lekhe joze te barAbara jaNAI Avaze ke-Dagale ne pagale hitazikhAmaNa bharI che. keIpaNa rIte meha-mamatAthI jhakaDAyelo mAnavI UMce kema Ave tenI satata jhaMkhanA temanA lekhamAM dekhAI Ave che. keTalIka vakhata te temanAM TUMkA ne vedhaka vAkyo te vIjaLInI mAphaka aMtaramAM sadAya jhaLakI ja rahe che. kharekhara te anubhava karavA mATe A sAtamo bhAga sAvaMta vAMcavAnI preraNA karI keTalAka vAkya ApaNe ahIM udhRta karIe. rAga vinA saMsAra nathI ane saMsAra vinA rAga nathI. | pR. 73 eka satparuSane zeAdhI lai temanAmAM sarvabhAve apita thaI javAya to beDo pAra. pR. 83 jeTalI utAvaLa teTalI kacAza, ane jeTalI kacAza teTalI khaTAza samaje. | pR. 85 . X X mekSane mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. pR. 85 pazuone stanyapAna sudhI mAtAne saMbaMdha hoya che, adha
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) mone sIprApti sudhI, madhyama ane gRhakArya calAvatA sudhI ane uttama jAne to jIvita sudhI tItha je pUjya saMbaMdha hoya che. | pR. 100 svAdanuM kharuM sthAna jIbha nathI paNa mana che. pR. 111 vrata e baMdhana nathI paNa svataMtratAnuM dvAra che. pR. 111 x x x kRtakRtya thayelA prabhunI khAtara pUjA karavAnI nathI, paNa prabhu samAna thavA mATe paramAtmAnI pUjA karavAnI che. pR. 125 temaNe phakta dhArmika lekha ja nathI lakhyA. dhArmika uparAMta naitika ane sAmAjika kAryakSetramAM paNa sAcI rozanI ApI che. ApaNe ghaNIvAra kahIe chIe ke-mANasanI potAnI ArasI tenuM potAnuM ja aMta:karaNa che, ane aMtaHkaraNamAM jevA bhAva bharyA hoya tevAM AvirbhAva pAme che. sadgatanA lekhe vAMcatAM keLavaNI pratyenI temanI dhagaza, samAjahita pratyenI dAjha ane naitika jIvananA vikAsa mATenI jhaMkhanA dekhAI Avaze. nadImAM keIpaNa sthaLe snAna karavAthI jema dehazuddhi thAya che tema saddagatane kaI paNa lekhasaMgraha vAMcatAM tamane temanA bhrAtRbhAva, parabhavabhIrupaNuM, paropakArIpaNuM, mumukSu vRtti vagerenI jhAMkhI thaze. prasaMge prasaMge temaNe sAdhu jIvanane sparzatAM praznonI chaNAvaTa karI che ane svacchaMdI vartana mATe spaSTa kahevAmAM
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) nAhiMmata karI nathI. A uparAMta zrAvaka zrAvikAne paNa upaceAgI sUcanAo karI che. zrI kapUravijayajI smAraka samitie A kArya hAtha dharI sArA lAkeApakAra karyo che. temAM paNa samitinA maMtrI zrIyuta narAttamadAsa bhagavAnadAsanI khata ne parizrama praza MsApAtra che. atyAra sudhI temanA prayAsathI lagabhaga 2500 pAnAnuM upayAgI vAMcana janatAne maLyuM che ane huM AzA rAkhuM chuM ke hajI paNa sadgatanA je kaMi saMgraha khAkI rahyo hAya tene pahelAmAM pahelI take graMthAkAra Ape, zrIyuta narAttamabhAInI cIvaTa ne dhagaza dhanyavAdane pAtra che. eka rIte kahIe teA lekhasaMgrahanA dareka bhAgA pAThya pustaka jevA che. jema dIvAdAMDI mArga bhUlelA jahAjane kinAre AvavAmAM sahAyabhUta thAya che tema svajIvana sArthaka ne ujajavaLa banAvavA mATe A lekhasaMgrahu sArA lemiyAnI garaja sAre tevA che. vAcananI ruci jaLavAi rahe ane viSayavAra vAcana ekatra rIte pIrasI zakAya tevA hetuthI A lekhasaMgrahanA ( 1 ) paryuSaNa vibhAga, ( 2 ) praznanAttara vibhAga, (3) subhASita vibhAga ( 4 ) dhArmika lekha-vibhAga ema cAra vibhAge pADavAmAM AvyA che. vi. sa. 2000 vijayAdazamI narottamadAsa rUganAtha zAhu 9 jaina " esa-bhAvanagara
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5nyAsajI prItivijayajInA upadezathI zrI kapUravijayajI smAraka samitinA phaMDamAM sahAya ApanAranAM mukhAraka nAmA, varga pahelA-peTana 1 zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. 2 rAvasAheba kAMtilAla izvaralAla je. pI. rUA. 501) 501) 3 saMghavI jIvarAja kamaLazInI vatI bhAi kasaLacaMda kamaLazI 501) 4 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 5 mAhanalAla vasanajI ha. harakIsanadAsa ,, caturbhuja meAtIlAla gAMdhI bhAvanagaravALA varga mIjA 1 zeTha mULacaMda bulAkhIdAsa khaMbhAtavALA 2 ena sudhA prANujIvanadAsa gAMdhI bhAvanagaravALA varga trIjo "2 1 zeTha mAhanalAla hemacaMda jhaverI 2 3 4 mANekacaMdra jecaMda jApAna 5 sakaracaMdra mAtIlAla mULajI 7 9 99 99 "" ,, 99 99 ,, 99 mAtIcaMda giradharalAla kApaDIA zAMtilAla dayALajI . 501) 501) 501) 251) 150) 101) 101) 101) 101) 101) vADIlAla punamacaMda 101) senDaDa rADanA upAzraya taraphathI hA. zeTha maMgaLadAsa 101) karamacaMdna cunIlAla giradharalAla trikamalAla 101) 101)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100) . 51) 51 ( 8 ) 10 zeTha zAMtilAla maganalAla 101) 11 kAlabhAI bhUdaradAsa vakIla 101) 12 , narottamadAsa kezavalAla je. pI. bhAvanagaravALA 101) 13 , dAdara tribhuvanadAsa kApaDIA 101) 14 sara kIkAbhAI premacaMda varga ceAthe 1 zeTha nAnAlAla haricaMda 51) 2 , durlabhajI mULacaMda 51) 3 ,, gulAbacaMda lallubhAI zrI mahodaya prinTIMga presavALA bhAvanagara 51) 4 ,, viThThaladAsa kALIdAsa 5 , caMdulAla TI. zAha muMbaI varga pAMcamo zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 25) 2 mANekacaMda kuMvarajI kaMDalAvALA 3 , goviMdajI viThThaladAsa vALukaDavALA 25) 4 ) choTAlAla maganalAla bhAvanagaravALA 5 DaoN. giradharalAla TI. modI 25) 6 zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda 25) 7 ,, maNilAla vADIlAla nANAvaTI 8 zAha narottamadAsa bhagavAnadAsa zeTha amaracaMda ghelAbhAI gAMdhI che jAdavajI jhaverabhAI bhAIcaMda 11 , mohanalAla maganalAla che harakhacaMda kapuracaMda , phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda na ja 25) 25) >> 25) m m ` pr D.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) zeTha vADIlAla sAkaLacaMda verA harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa >> khUmacaMda gulAbacaMda-zIzedarA 17 e dalIcaMda gumAnacaMda 18 , bhegIlAla puruSottamadAsa-amadAvAda 19 ka hIrAbhAI rAmacaMda malabArI zAMtilAla odhavajI bAlubhAI khImacaMda jhaverI , kALIdAsa nemacaMda-moravADA 23 mehanalAla dIpacaMda cokasI , maNilAla kuMvarajI-rAdhanapura che gulAbacaMda DAhyAbhAI 26 >> naTavaralAla harakIzanadAsa e choTubhAI bhIkhAbhAI , vanamALIdAsa jhaveracaMda 29 parI maNilAla khuzAlacaMda-pAlaNapura 30 zeTha IzvaralAla hIrAcaMda, surata 31 , choTAlAla mANekacaMda che 3ra bena zAMti te zeTha bApulAla goviMdajInI dharmapatnI 5) bena caMcaLatezeTha bApulAla chaganalAlanI dharmapatnI-surata 5) 34 zeTha lAlacaMda kezavajI hA. sabhAgacaMda 35 4 ratilAla phUlacaMda 36 vADIlAla jeThAlAla zAha 37 2. rAjapALa maganalAla herA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kapUravijayajI smAraka samiti 6 sanmitra, sadguNAnurAgI pUjya munirAja zrI kapUravijayajI jee sa. 1993 nA AsA vida 8 me dehamukta thayA, temanI pahelA varSa nI puNyatithi ujavavAne muMbaimAM zrI jaina bALa mitramaMDaLa tathA khaMbhAta vIsA dhAravADa jaina yuvaka maMDaLanA Azraya nIce gADIjInA upAzrayamAM anuyAgAcArya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukhapaNA nIce eka sabhA sa. 1994 nA AseA vikre 8 nA rAja maLI hatI. te vakhate zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI emanuM nAma kAyama rAkhavAnI sUcanA thatAM ema nizcaya thayA ke * e puNyapuruSanuM nAma keAI saMgIna ceAjanA karIne cirasthAyI karavuM. ' pachI zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverIe tene mATe jo krUDa thAya te rUA. 101) bharavA IcchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya kapUravijayajInA guNeAthI atizaya AkarSAyela cittavALA panyA sajI prItivijayajIe TekA ApyA ane pAtAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA batAvI. te mITiMgamAM zeTha meAtIcaMda giradharalAla kApaDIA, mehanalAla dIpacaMda cAkasI, rAjapALa maganalAla vhArA, narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samayeAcita bhASaNA karyAM; tethI paMnyAsajI bahu prasanna thayA ane peAtAthI banI zake te rIte zrAvakA para AgrahapUrvaka lAgavaga calAvI, ene pariNAme sArI rakame bharANI. samitinu kAma nANAM bharanArA sabhyAnI mITiMgamAM nImAelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRhasthA che: 1 meAtIcaMdgha giradharalAla kApaDIA. 4 vADIlAla jeThAlAla zAha. 2 vADIlAla caturbhuja gAMdhI. 5 hIrAbhAi rAmaca 6 malakhArI 3 meAhanalAla dIpacaMda cAkasI. 6 narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) vyavasthApaka samitie narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada maMtrI tarIke nimaNuka karI che ane eka oNpha iMDiyAmAM paisA rAkhavAnI gAThavaNu karI che. zeTha kAMtilAla izvaralAla, meAtIcaMda giradharalAla kApaDIA, mAhanalAla dIpacaMdgha cAkasI ane vADIlAla caturbhuja gAMdhI e cAra nAmathI beMkamAM khAtu kheAlyuM che. samitie TharAva karyo che ke muni kapUravijayajI mahArAjanA je lekhA zrI jainadharma prakAza'mAM, zrI AtmAnaMda prakAza 'mAM 'jaina' patramAM athavA bIjA patrAmAM AvyA hAya te sarvanA saMgraha karIne eka lekha saMgraha bahAra pADavA. te pramANe saMvata 1995nA bhAdaravA zudi dazame pahelA bhAga mahAra paDyo. te pachI bIje bhAga saMvata 1996 nA pASa zudi ceAthe bahAra paDyo. trIjo bhAga saMvata 1996 nA azA zuddhi nAme bahAra paDyo. ceAtheA bhAga saMvata 1996 nA bhAdaravA virda 0)) pragaTa thayeA. pAMcame bhAga saMvata 1997 nA mahA zuddhi 15 me prakAzita thayA, chaThTho bhAga soMvata 1998 jeTha vada ekame bahAra paDyo ane A sAtamA bhAga paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI Aje samAja samakSa rajU karavA bhAgyazALI anyA cheM. samitie TharAvyuM che ke rUA. 501) bharanArane pAMca nakala maphata ApavI, rUA. 251)bharanArane traNa nakala maphata ApavI, rUA. 101) bharanArane eka nakala mata ApavI ane tethI AchuM bharanArane adhI kiMmate eTale paDatara karatAM pA kiMmate ApavI. sAmAnya bhAi, jeNe kai bharyuM na heAya tene adhI kiMmate ApavI. A uparathI joi zakAze ke A samitinA uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakArya mAM banI zakatI rIte vadhAro karavAnA che. A lekha saMgrahanA bhAge! meghajI hIrajI mukaselara, pAyadhunI, muMbaine tyAMthI tathA zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara pAsethI maLI zakaze. je munirAjo, sAdhvIjIe tathA jaina saMsthAone A
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) bhAga meLavavA IcchA hoya teone posTejanA traNa AnA mekalavAthI vinA mUlya maLI zakaze. pUjya munirAja zrI karavijayajInA prazaMsako, guNAnurAgIo ane sarva jaina baMdhuone A samiti saMbaMdhI je kaI jANavA IcchA hoya temaNe- zAha narottamadAsa bhagavAnadAsa-gopAla bhuvana prinsesa sTrITa-muMbaI- e ziranAme patra lakhavo jethI badhI mAhitI maLI zakaze. kiMmata mATe amAre spaSTa karavuM joIe ke paDatara kiMmata karatAM ardhA bhAve ja vecavAnA samitinA nirNaya pramANe A bhAganI kiMmata rAkhavAmAM AvI che. laDAInA saMjogene lIdhe kAgaLanA, bAIDIMganA ane bIjI dareka cIjanA bhAva vadhI javAthI ATalI kiMmata rAkhavAne saMkoca thavA chatAM nirupAye rAkhavI paDI che. pAMcame bhAga chapAyo tyAre bahu ja thoDI rakama sIlIkamAM hatI ane chaThTho bhAga bahAra pADavAnI jogavAI nahotI paraMtu pahelAnA bhAge vecavA mATe ghaNuM mahenata karI ane tene pariNAme je pisA utpanna thayA tethI ja chaThTho bhAga bahAra pADI zakAya che. tyArabAda vizeSa sahAya maLavAthI temaja vecANanI rakama sIlIkamAM hovAthI A sAtamo bhAga prakAzita thayA che. meMghavArI, kAgaLanI muzkelI temaja chApakAmanA vizeSa bhAvane aMge dareka bhAga karatAM A bhAgamAM traNa gaNo kharca thaye che. mahAdaya presa taraphathI je sagavaDa ApavAmAM AvI te mATe tenA mAlIka bhAI gulAbacaMda lallubhAIne, dareka lekhasaMgrahanA pUka vAMcavA mATe ane sUcanA karavA mATe murabbI zrI kuMvarajI ANaMdajIne, samitinA sarva sabhAsade ane sahAyakone temaja pU. paM. zrI prItivijayajI gaNivaryane AbhAra mAnuM chuM. saMvata 198 nA jeTha vada ekame chaThTho bhAga bahAra paDyA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) pachI mArI AMkhanI muzkelIne lIdhe deDha varSa sudhI kaI paNa bhAga chapAvavAnI vRtti nahotI, paNa saMvata 19 nA Aso vada 8 me saddagatanI chaThThI jayaMti ujavatI vakhate evA bhASaNa thayA ke mahenata karavAthI saphaLatA maLI zakaze ane tene ja pariNAme A bhAga prasiddha thaI zakyA che. chellA sAta varSathI dara varSe saddagatanI jayaMti muMbaImAM ujavAya che. A bhAga bahAra paDavAno kharo yaza bhAvanagaravALA gAMdhI caturbhuja motIlAlanAM dharmapatnI bena ajavALInA vaSItapanA pAraNuM prasaMge temaNe rU. 501) bharIne prApta karyo hato, ane te ja vakhate bhAvanagaravALA gAMdhI prANajIvanadAsa haragoviMdadAsanA gherathI bena sudhAe paNa vaSItapa nimitte rU. 150) ApI A kAmamAM sahAya karI. te pachI judA judA gRhasthone maLIne rakama bharAvI, jene pariNAme A bhAga bahAra paDI zake che. pUjya paMnyAsajIne A sarva kAmamAM sakriya phALe che. mArAthI banI zakatI dareka rIte kAma jema bane tema jaladI karavAne huM ughukta rahyo chuM, chatAM pAchaLanA cha mahinA chApakhAnAne lIdhe laMbAyA che, te mATe huM kSamA mAguM chuM. AThamo bhAga bahAra paDe teTaluM lakhANa che, paNa laDAInA aMge je viSama paristhiti thaI che te dUra na thAya tyAM sudhI AThamo bhAga bahAra paDavAnI saMbhAvanA ochI che. ' zAsanadeva amArA A kAmamAM sahAya kare e ja prArthanA che. phaMDamAM banI zakatI sahAya karavA dareka vAcaka baMdhune namra vinaMti che. jJAnAvaraNIya karmane kSaya karavAno A uttama upAya javalle ja jaDI Avaze. vi. saM. 2000 ] narenattamadAsa bhagavAnadAsa zAha vijayAdazamI muMbai mAnada maMtrI.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA 0000000paryuSaNa vibhAga 15 AL 1 paryuSaNa parvAdhirAja prasaMge zrAvake AdaravA gya viveka 2 khamata khAmaNuM ....... ....... *** * 3 parvAdhirAjanI ArAdhanA zI rIte thaI zake? 4 sAMvatsarika khAmaNAnI jUnI rIta .... .... 5 paryuSaNa parvanI saphaLatA zAthI ? ... 6 pavitra paryuSaNa prasaMge hitakAraka bodhavacana ... cha paryuSaNa prasaMge bedhavacana 8 saMvatsarI khAmaNuM praznottara vibhAga 9 sAdA ne sarala praznottara .... 10 bedhadAyaka praznottara 31 38 41 43 45 48 12 hitabedhaka praznottara 13 jJAnavardhaka praznottara 14 hitakAraka praznottara subhASita vibhAga 15 subhASita .. 16 smRtimAM rAkhavA yogya vA .. 17 subhASita vAkyo.. .... ... ila TV
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) * 18 mananIya vacanAmRta 19 hitakara vacanAmRta 20 hitadAyaka bAdha .... 21 vikharahita vairAgya rara sadupadeza 23 tAtvika vacane ... 24 bodhaka vacane 25 subhASita vacane ... 26 Atmahitakara vAkyo ., 101 27 hitasaMdeza .... 28 hitakAraka vacana... . 29 gRhastha zrAvakano kartavyadharma 30 amRtamaya vacane ... 111 31 upadezaka vAkayo .. *** 32 suMdara saMdeza ... . 33 sUkta bedhavacana ne prabhuprArthanA ... 34 hita vacano ... - 35 mokSane sAce sarala mArga-vizuddha premabhakti . 125 36 kharA sUtelA ane jAgatA koNa ? .... 37 hitakara mArga .. ** * ghAmika vibhAga 38 saMyamavaMta sAdhujanonuM vartana kevuM hoya? ... - 39 AtmajJAna, AtmazraddhA ane Atmaviveka pragaTa karavA pAMca bola * * * * *** 135 40 padamaM nA to rA .. . 41 nirdabhapaNe dharmAcaraNa karavuM te ja hitakArI che... 140 8 8 8 8 8 8 8 8 8 deg deg deg deg 2 2 2 2 2 je je je * 114 ra ,, 18
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) ., 144 157 . 168 100 4ra jaba kumAra ane dazavidha yatidharma ... - 141 43 zivasukhanA sarala upAya ... * 142 44 sAdhujIvananI rUparekhA ... 45 saMyamaH sAcuM sukha ane svacchaMdatAH sarva duHkhanuM 147 46 siddhacakra ArAdhananI AvazyakatA . 148 47 mahAvIra prabhunI jayaMti kema ujavAya? 150 48 bhagavAna mahAvIranuM tapa * * 153 49 vivekakaLA jAge to jIvana saphaLa thAya 155 50 sarvasAdhAraNa vyavahAru hitazikSA ... 51 satya tattvane svIkAra ... .. - 163 para soLa vidyAdevInAM varNa, vAhana ane zastrAdi .. paka dharma oLakhyAnuM phaLa zuM ? ... 54 cAritra saMyama sadavartana : 172 55 ekAgratAnI AvazyaktA ... 173 56 iMdriya paravazatAthI pArAvAra duHkha ... 175 57 deha, mana ane iMdriyadamanathI thatAM lAbha 58 devasI pratikramaNane kALanirNaya .. 59 jina sthApanA yA jinapratimA . 185 6. cAra nikSepo ... . - 187 61 aSa-SatyAga ... ... - 188 62 samabhAva * .. 190 63 sAdhuvihAra ... - 192 64 zAsananI maryAdAnA pAlana mATe kevI vyavasthA jarUranI che ? 195 65 kartavyadharmo ** *** ... 197 66 yoga saMbaMdhI vastunirdeza .. 200 67 gaavaMcatA - 201 * 182
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) 08 o R + 9 A - ba da 6 che. de 68 parabhavanuM pAtheyaH dharmasevana 68 tapane mahimA ne prabhAva .. *** 70 bhArekamapaNAnuM lakSaNa .. 71 karmanI akaLa gati ... 72 jena dharma saMbaMdhI samajavA yogya bedhavacane 73 pAtratA vagara kharI prApti thatI ke TakatI nathI 74 sAcA sAdhu kone kahevA ? ... * 75 Atmadamana ... *** * 76 viSayalolupatAnA virasa phaLa .... 77 dharma-AcaraNamAM thatI pArAvAra upekSA 78 rAgAdika vikArane jaya karavAnI jarUra 79 saMta-sAdhujanonI nirlobhatA 80 ziSyanAM lakSaNa * * * * 81 susAdhunAM lakSaNa che. * 82 ajJAna kaSTa karavAmAM alpa phaLa ... 83 rAgI doSane dekhI zakato nathI .... 84 dharmane prabhAva ane sevanathI lAbha 85 sarvajJa bhagavAnanI dezanA ... *** 86 dharmane pragaTa prabhAva * * 87 eka vidyArthInA keLavaNI aMge vicAra 88 Avazyaka kriyAnI upayogitA .. 89 kSamAdika daza lAkSaNika dharmanuM svarUpa 90 saMsArane sAgara ani, aMdhakAranI upamA . - 91 gRhasthAzramamAM AtmasAdhana egya hitazikSA ... 92 paMcamahAvrata ne tenI bhAvanA 93 samayecita hitopadeza ** .. *** * 84 upayogI hitazikSAo ... * 2 + 9 X 9 234 235 237 che te che ,, ,, 247 che 2
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) 24 263 263 265 269 272 ra7ra 24 275 85 uttama zIlano prabhAva .... ... 96 vItarAga bhagavAnanI sadabhAva stuti 97 yAtrikane sUcanA ... 98 krodhAdika cAra kaSAya ... * 99 hAsyAdika deSono tyAga .. .. 100 gAravatrikane kara joIta tyAga . 101 Idrione kabaje rAkhavA hitopadeza .. 102 ATha madane tyAga karavA hitopadeza 103 brahmacaryanI rakSA *** .. 104 svAdhyAya dhyAna ... ... . 105 kRtikarma yA vaMdanamaryAdA ... .. 106 vIza sthAnakenuM sevana ... 17 sAdhudharma pratye rAga sAthe parIkSA ... 108 tapa-cAritranI sevA 109 jJAnanI uttamatA 110 viSaya kaSAya visthAdikano tyAga 111 zrAva5NAnAM sAmAnya lakSaNa 112 nitya sukhI nirdoSa sAdhunI dazA ... 113 vizvavaMdanA lakSaNa 's t111ranA lakSaNa 114 kriyAsiddhi mATe sarve sAcavavAnI jarUra 115 paramAnaMda pacavIzIne anuvAda 116 upadeza sAra . 117 vacanAmRto ** * 118 pAramArthika bAdha .. 119 akArAdi anukramaNikA ... - 280 , 281 282 . 283 . 284 .. 287 . 288 22 298
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 88 saddaguNAnurAgI sanmitra muni mahArAja zrI kapUravijayajI lekha saMgraha bhAga 7 mA paryuSaNa vibhAga
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ payu SaNa parvAdhirAja prasaMge zrAvake avazya AdaravA yAgya viveka, >!+= hanI vAta che ke ghaNA vakhatathI virahamAM rahelI sAcI pativratA ( satI ) jyAre peAtAnA prANapriya patine lAMkhe vakhata vItyA bAda nIrakhe che tyAre peAtAnA priya patine maLatAM jevA utkaTa premathI te tene bheTe che ane nija virahavyathA miTAvI bhAre AnaMda anubhave che tema vacamAM lAMbu aMtara vItyA khAda jyAre ghaNA vakhatathI vATa jovAyelA zrI paSaNa parvAdhirAja bhavya AtmAne pUrva punyasAge AvI maLe che tyAre te puNyAtmAnA ha-AnaMda-utsavanA pAra rahetA nathI. tevA puNya saMcAgane pAmI bhavyAtmA ati ulaTabhera nija kabyU karavA mAMDI jAya che. A pramANe prAyaH sA keAi jaina bhAibaheneA pAtapAtAnA kSayeApazama anusAra ukta parvAdhirAjanA pavitra divaseA ujavatA STigeAcara thAya che. ukta parvAdhirAjamAM mukhyatayA kayA kacA jarUrI kAma karavAmAM Ave che te, parvanA divaseAmAM avazya rAkhavA ceAgya viveka sAthe ahIM darzAvavA yatna karyo che. sAragrAhI sajjanA rAjahuMsanI peThe guNa grahaNa karaze evI AzA che. 1. caityaparipATI--ApaNe rahevAnA sthaLamAM ( gAma ke nagaramAM ) jeTalA jinacahyA hoya te badhAM divasabharamAM jIhAravA jatAM gurugamathI je vidhi ApaNA jANavAmAM hAya te mujaba vartavA avazya lakSa rAkhavuM. prabhunA darzana tathA pUjana vakhate temaja caityavaMdana vakhate peAtAnuM citta temAM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] zrI kapUravijayajI parovI devuM ane vAraMvAra prabhunA anaMta guNenI bhAvanA lAvI ApaNe paNa evA saddaguNI thavA IcchavuM. ApaNuM lakSa kevaLa prabhu sAme ja rAkhI, bIjA bhAIbahenanA kAmamAM khalela na paDe tevI rIte zAMtithI prabhuguNagAna gAvA. 2, sAdhuvaMdana-jinacaityanI peThe saMyamavaMta, mahAvratadhArI munijanene pratidina vaMdana-namaskAra karI sukhazAtA pUchavI, temaja temanI yathAyogya sevAbhakti svahita samajIne karavI. saddaguNa sAdhu-sAdhvIonAM darzanAdika karI emanA jevA uttama guNa prApta karavAnI bhAvanA bhAvavI. 3. zAstrazravaNa ApaNane hitamArga batAvanAra saTTagurune jega hoya te temanI pAse AThe divasa jaIne, vinaya-bahumAna sahita aThThAIne mahimA, temAM ApaNe karavA yegya karaNI, ane te karaNa karavAnA hetu pramukha jANI, gatAnugatikatA tajI jarUra viveka Adara ane sarva zAstromAM agragaNya zrI ka9pasUtra akSare akSara tenA rahasya-artha sAthe sAMbhaLI temAMthI je uttama bodha le ghaTe te pramAdarahitapaNe levo temaja Adara. sadaguNenuM sevana karI nija janma saphaLa karo. saddaguruno tathAvidha joga na hoya to keIpaNa vratadhArI athavA suzIla sujJa zrAvaka samIpe paNa yathocita zAzravaNa karavuM. 4-5, prabhupUjA ane gurukita-A baMne prakAranI kriyA karatAM nija dravyanI saphaLatA thAya tema uttamottama vastuo vAparavI. hRdayamAM teozrInAM uttamottama guNenuM bahumAna lAvavuM, uttama guNenI stavanA karavI ane keIpaNa prakAranI AzAtanAthI dUra rahevA prayatna karavo. anya jinene
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [4] paNa ApaNA iSTadeva tathA guru upara prema jAge evA anukaraNa karavA ceAgya vinaya sarva prakAre sevave. zrAvaka 6. sAdharmI vAtsaDhya--A prasaMge ajayaNAdika doSA sevAtA jovAya che. te DhASA dUra karavA ane jayaNA paLAya tema nija hita samajIne sAdhamI vAtsalya karavA saue avazya lakSa rAkhavu. premathI niyaMtraNa karI bhakti karanAra anuM mana prasanna thAya--dubhAya nahIM te rIte vartavA sAe lakSa rAkhavuM. eThavADa mUkavAthI nakAmA bhajavADa thavA uparAMta ghaNA trasa jIveAnI paNa virAdhanA thAya che, e doSa mahAn jANI tajavA. AgevAnAe prathamathI ja saune e saMbadhI sUcanA karavI, jethI khAnapAnamAM eThavADA thavA ja na pAme. Ave prasaMge sIdAtA svadhI janAne gupta rIte sahAya karavA ane temane dharma mA mAM sthira karavA pUratuM lakSa rAkhavAnuM bhUlavu nahIM. lakSmInA kharA lahAvA levAnu kSetra bhAgye ja maLI zake che. 7. prabhAvanA--AjakAla prabhAvanA karavAmAM prAya: patAsA vaparAya che. tenA paga nIce kacarAine bhUkA thAya che tyAre kIDIe vigere saMkhyAbaMdha trasa jIvA tene vaLage che ane leAkeAnA pagathI dabAIne athavA bIjI rIte vinAza pAme che. A karatAM khIjI vastunI prabhAvanA thaI zake che. jo AvI najIvI vastu karatAM AdhadAyaka nAnAM paNa upayAgI pustakAnI prabhAvanA karavAmAM Ave te ethI pariNAme sArA lAbha thaI zake. evA pustakA bALa-ajJa jIvAne edhadAyaka nIvaDe evI khAsa kALajI pustaka-ceAjakoe rAkhavI joie. 8. khamatakhAmaNA--ApaNAmAM khamatakhAmaNAnI rIta saMvatsarI pratikramaNa vakhate ke pachI * sakaLa saMghane micchAmi
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] zrI kapUravijayajI dukaDe " kahevAmAM Ave che, paNa kharI rIte jotAM to jenI sAthe kAMipaNa vairavirAdha ke aprItibhAva upaje hoya tene jema bane tema jaldI prathamathI ja khamAvIne pachI niHzalyapaNe zuddha bhAvathI pratikramaNa kriyA karavI joIe. te vakhate paNa sahu saMgha samakSa pharIvAra rItasara khamatakhAmaNa karavAmAM kazI aDacaNa nathI. zuddha aMta:karaNathI ja khamavuM ane khamAvavuM joIe; nahi to aMtarazalya rahevAthI jIvane bhaviSyamAM bhAre sahana karavuM paDaze e sarva kaI zrAvaka-zrAvikAoe bhUlavuM nahIM. 9. tapazcaryA-AjakAla paryuSaNa parva prasaMge tapasyA karavAno pracAra vizeSa thaye jaNAya che. tapasyA je kramaza: dhIme dhIme zakti anusAra AgaLa vadhIne karavAmAM AvatI hoya to tethI phAyado ja thAya che, paNa jyAre gajA uparAMta dekhAdekhIthI vadhAre pramANamAM tapazcaryA karavAmAM Ave che tyAre kavacita ArtadhyAnane prasaMga AvI jAya che, je hAnikAraka che; mATe paryuSaNa vakhate vizeSa tapasyA karavAnI bhAvanA heya temaNe prathamathI ja dhIme dhIme te saMbaMdhI mahAvaro pADavo joIe. sAthe sAthe bIje dhArmika abhyAsa paNa vadhAratA rahevuM joIe. zIla, saMtoSa, kSamA ane samatAdika guNe mATe to jarUra tapasvIne cIvaTa rahevI ja joIe. 10. abhayadAna-paryuSaNamAM kasAIvADethI jIva choDAvavAno rivAja cAle che tethI jANuM joIne kasAI vadhAre vakare karavA vadhAre pazuo lAvI managamatAM dAma mAge che ane te pisAthI tenA pA5vyApArane puSTi maLe che. A karatAM AgaLathI ja tevAM jAnavarane kasAIne tyAM jatAM aTakAvavAnI tajavIja karAya te thADe pase vadhAre lAbha thAya. A bAbata
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [0] sukhainI jIvadayA jJAnaprasAraka maMDaLI taraphathI salAha meLavI paisAnA yeAgya vyaya karavAnI vyavasthA karavI joie. 11. saMvatsarI pratikramaNa--saMvatsarI pratikramaNa jema ane tema zAMtapaNe nija lakSa rAkhI, guru samakSa karI, mAha ke ajJAnavaza thayelAM pApAnI AaAcanA-niMdA karavI ane phrI evAM pApeAthI khacavA pUratuM lakSa rAkhavu. A uparAMta zAsananA varagheADA vigere pUrvanI praNAlikA mujaba karavAmAM Ave che tevAM kharce kamI karI, te paisA bacAvI, jenAthI vidyAvRddhi, jJAnavRddhi thAya evI jarUrI khAkhatAmAM te vAparavAnI vyavasthA karAya te te avazya lAbhadAyaka thAya. nAta, jAtanA daMDa ke phaMDanA paisAne paNa nakAmA khAnapAnamAM upayoga na karatAM jarUrI raste ja vyaya thAya e vizeSa lAbhadAyaka che. [ jai. 1. pra. pu. 30, pR. 214] khamatakhAmaNA vasamasAra ! sAmanna'--kSamA, samatA e ja cAritratu kharuM rahasya che. ati nI vAta che ke-tribhuvanaguru zrI tItha kara prabhunAM amRtavacanane avalaMbI emanA aMtevAsI ziSyaratnA zrI gaNadharAe bhavya prANIonA ekAMta hitane mATe khamatakhAmaNAnI ati sarala ane sukhadAyaka rIti sUtrarUpe racI che. tenA jo vivekathI samajapUrvaka upayega karavAmAM Ave te te trIjA vaidyanAM ati uttama oSadhanI peThe lAbhadAyaka thayA vagara rahe ja nahI. ethI chAsthatA ceAge
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] zrI kapUravijayajI, jANatAM-ajANatA thatAM ane thayelAM de dUra karI ApaNe tavana nirdoSa-niSkalaMka sphaTika ratna jevA nirmaLa banI zakIe chIe, te pachI ApaNe tenI samaja meLavI vivekathI zAmATe teno lAbha levA pramAda seva joIe? haragIja nahIM ja. mukhyapaNe te UjaLe lugaDe DAghanI jema jevuM mana (puNiyA zrAvakanI jema) sthira-svaccha hoya tene ja potAnI thayelI bhUlanuM tarata bhAna thAya che ane tene dUra karavA daDha prayatna paNa te AdarI temAM saphaLatA meLavI zake che. puNiyA zrAvakanuM sAmAyika ethI ja vakhaNAya che. ApaNuM bhAI-bahene sAmAyikAdika karatAM te dekhAya che ja, paraMtu je ukta mahAzayanI jevI sthiratA-samatA rAkhavAnI rUDI bhAvanA nija hRdayamAM pahelethI ja upagapUrvaka daDhapaNe sthApIne sAmAyikAdika zubha karaNuM karavAne abhyAsa pADe te tenuM dhIme dhIme kevuM suMdara-sukhadAyI pariNAma Ave? ukta dharmakaraNa karatAM mana, vacana ne kAyAnI sthiratA thavAmAM je je zubha sAdhane( jJAna-dhyAnAdika)nI jarUra che tene yathAyogya khapa karatI vakhate kayAM kema ane keTalI skUlanA thAya che tenI sArI rIte tapAsa rAkhavAmAM Ave to tenI thatI bhUla bahudhA ochI thaI zake che, paraMtu te saMbaMdhI jene kazI kALajI ja nathI te te ghaNe bhAge samajaNa vagara saMmUchima kriyA ja karatA rahe che. kriyA karavAne khare hetu samajyA vagara athavA samajavAne khapa karyA vagara tahetu kriyAne lAbha kayAMthI maLe? na ja maLe, te pachI akSaya-ajarAmara- mokSaphaLa denArI amRtakriyA ane asaMga kriyAnuM te kahevuM ja zuM? akSaya sukhanA athI janee A lekanAM sukha-mAna
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 9 ] pratiSThA ke evA bIjAM paugalika sukhanA lebhanI buddhithI karAtI viSakriyA, paralamAM paugalika sukha meLavavAnI buddhithI karAtI garala kriyA ane gatAnugatikapaNe ( kazI paNa samaja vagara phakta dekhAdekhIthI) karAtI saMmUchima kriyA to khAsa karIne tajavI ane upara jaNAvyA mujaba te te dharmakriyAnA hetu samajI karavA gya tahetu ne amRtayiA AdaravI ghaTe che. ATalI vAta prasaMgopAta kahI te AtmAthI baMdhuo ane bahenee avazya lakSamAM rAkhavA egya che. have je sarvadA prabhue prakAlI khamatakhAmaNAnI kriyA AtmAthIMpaNe akSaya sukhanA athI bhavya AtmAo AdaravA dhAre te temaNe te pavitra kriyAnA aMtaraMga hetuo jANI, saddahIne tene yathArtha amala karavo joIe. aneka aupAdhika saMbaMdhone lIdhe pragaTa thatAM rAgadveSa ane kaSAyavALA malina pariNAmevaDe pratyakSa ke parokSapaNe (jANatAM ke ajANatAM) mana, vacana ke kAyAthI kaIka jIvo sAthe vaimanasya (vaira-virodha) thavA pAme che, tethI kusaMpa ke kaleza vadhatAM Ad raudra dhyAnavaDe manuSyabhava hArIne jIva adhogatimAM UtarI paDe che ane vaDanAM bIjanI paraMparAnI jema bhavAntaramAM punaH punaH pUrve vAvelAM vera-virodhanAM bIjethI ati viSama phaLone anubhave che. tevA viSama prasaMge na Ave, AvatAM aTake, bhavasaMtati na vadhe, vadhatI aTake, pote bIjA jIvonI adhogatinuM kAraNa na bane, banate aTake, eTaluM ja nahi paNa ethI sulaTAM saMge maLe, adhyavasAya sudhare, bhavasaMtati-janmamaraNa bhavabhramaNa ghaTe ane anya jIvone paNa unnatinA mArgamAM madadagAra nIvaDe. chevaTe potAnA AtmAne
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] zrI kapUravijayajI rAga-dveSa kaSAyAdika deSamAtrathI mukta karI sphaTika ratna jevo nirmaLa-niSkaSAya banAvavA (AtmA) pote ja samartha thAya evA ati uttama hetuone samajI, daDha pratIti karIne A pavitra kriyAne kevaLa AtmAthI paNe ja Adara kara ghaTe che. pratikramaNa sUtramAM thayelA doSonI (guru samakSa) AlocanA karavAnAM evAM aneka prasaMge Ave che. sAdhu-sAdhvIone temaja zrAvaka-zrAvikAone te badhA prasaMge AtmAthI paNa samajI levAnI ane daDha zraddhA sahita temAM upaga rAkhI, tene lAbha levAnI bahu jarUra che. upagazUnyapaNe thatI athavA bIjAnI dekhAdekhIthI samaja vagara thatI karaNI lagabhaga kaNarUpa lekhAya che ane hetu saha upaga rAkhI karAtI karaNI bahu uttama phaLa samApI zake che. jAgRta upagavALA AtmAthI jano prAya: doSita thatA ja nathI, ane kadAca kamege devita thayA hoya te teo vilaMba vagara svadeSa gurnAdika pAse ni:zalyapaNe prakAzIne nirdoSa banI zake che. sarala svabhAvInI ja siddhi thAya che. mAyAvI ane marI paDe te paNa temanI siddhi thaI zaktI nathI. te upara lakSmaNe ane rUpI sAdhvInAM daSTAnta zAstra prasiddha che. phalitArtha eTalo che ke deSa rahita thavA mATe vilaMba rahita mAna mUkI sadaguru samakSa vinaya-bahumAnapUrvaka zaMkAdika koI paNa prakAranA zalya rAkhyA vagara zAnA cittathI pitAne lAgelAM pApa prakAzavA ane gItArtha--bhavabhIru gurumahArAja deSazuddhi nimitte je kaMI yogya prAyazcitta Ape te "tahatti" kahI, aMgIkAra karIne pramAda rahita te mujaba vartana karavuM eTaluM ja nahi paNa tevA deSathI aLagA rahevA, pharI tevA deze nahIM sevavA pUratI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhasaMgraha : 7: [11] kALajI rAkhavI. game tevA nimittathI tatkALa deSa-zuddhi karI na zakAya te pratikramaNa samaye te tenuM jarUra lakSa rAkhavuM. AvA viziSTa hetuthI devasI ane rAI pratikramaNanI vidhi pravarte che. kaSAyAdika pramAdathI tema na thaI zakayuM to pAkSika, cAturmAsika ane chevaTe sAMvatsarika pratikramaNa prasaMge te avazya ApaNuM pApanI AlocanA saddaguru samIpe namrapaNe ni:zalyapaNe karavI ja joIe. tathA prakAranA sugurune ega na hoya to sthApanAcArya temaja prabhu pratimA samIpe paNa nija Atmaupayoga jAgRta rAkhIne sAmAyika pratikramaNa prasaMge pitAnA pApanI AlocanA karI zakAya che. maraNa-avasAna vakhate paNa samakitazuddhine arthe temaja nija vratanI yathArtha ArAdhanA nimitte chevaTa sudhI je je aticArAdi doSo sevAyA hoya te saghaLA zAMta citta rAkhIne ulasita bhAve AlocavA (niMdavA) gya che. tathA je je sukRta karaNI tana, mana, vacana ke dhanathI karIkarAvI hoya te sarve anumodavA gya che. 1 arihaMta, 2 siddha, 3 sAdhu ane 4 kevaLIbhASita ' dharma e cAranuM zaraNa eka manathI AdaravA yogya che. chevaTe jagatanA sarva jIvo sAthe trikaraNa zuddhie khAmaNuM khasusa (jarUra) karavAM joIe. jIvarAzi khamAvavA ane puNya prakAzanuM stavana tathA causaraNa pAyabrAdika punaH punaH saMbhaLAvavAno mukhya Azaya e che kejIvanI aMtima ArAdhanA sadhAya (pitAne cheDe sudhare) ke jethI bhavabhramaNa vadhAre karavuM na paDe. jemanI sAthe vaimanasyavera-virodha thayela hoya, tene te vizeSa karIne nikhAlasa dilathI khamAvIne vaira-virodha upazamAvI bhavabhavanAM duHkha vAravAne ane kharA sukhamAM TharavAne e ja akasIra upAya che. sujJa jane
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] zrI kaEravijayajI te samaje che, mugdhajano tenA UMDA gaMbhIra Azayane samajatA nathI, tethI te bApaDAo jema Ave tema nija matithI gADuM gabaDAvyA kare che. sujJajane tema karatA nathI. teo samaje ke nAvamAM nAnakaDuM paNa gAbaDuM paDayuM hoya te tethI bahu anartha upaje che tema ApaNuM jIvananakA mATe samajI levAnuM che. vaDanAM bIjanI peThe vavAyelAM vairavirAdhanAM bIja bhAre-moTuM rUpa pakaDIne vistare che, pachI tene keme aMta Avato nathI, ethI ja vaira-vidhanAM bIja bALI nAkhavAnI kaho ke pANI pahelAM pALa bAMdhI rAkhavAnI khAsa jarUra che. bhavabhavanAM duHkha samAvavA mATe enA jevo bIjo rasto nathI. zrI kalpasUtramAM kahyuM che ke-khamiravaM khamAviavaM" arthAt khamavuM ne khamAvavuM (bIjAnA doSanI mAphI ApavI ane ApaNA deSa-aparAdhanI mAphI mAgavI ) e jina zAsanane khara sAra che. " uvasamiazva, uvasamAviavaM" jAte taravuM-zAnta thavuM ane bIjAne ThAravA-zAnta karavA. je khame-khamAve, kare ane ThAre che te ArAdhaka-AjJApAlaka bane che; paNa je khamatA-khamAvatA ne TharatA-ThAratA nathI te te virAdhaka-vItarAganI AjJAnA lepaka bane che. vinayamULajinadharma hevAthI prathama nAnA moTAne khamAvavA joIe, paNa kamanasIbe nAne haThIlo banI prathama khamAve nahi te moTAe mAna mUkI tene ja khamAve, jethI zaramAI jaIne te paNa prAyaH khamAvyA vagara raheze nahi. najIka AvatA paryuSaNa parvamAM AvI sadabuddhi sahune sUjhe. [ je. dha. pra. pu. 33, pRSTha 172 ]
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [13] parvAdhirAjanI ArAdhanA zI rIte thaI zake ? zrI tIrthakara mahArAjanI AjJAne sahetuka sArI rIte samajI, tenA upara pUrNa zraddhA-vizvAsa rAkhI yathAzakti tenuM pAlana karavA pramAda rahita prayatna karavAthI ja tIrthakara deve sahune pitApitAnA adhikAra mujaba-gyatA anusAre dharmasAdhana karavA pharamAna karela che. ekAnta vidhi niSedha kahelA nathI, paNa je kaMI samaya paratve vidhi yA niSedha karavAnuM prApta thAya tyAre te lagAre daMbha-bAhyADaMbara karyA vagara sarala svabhAve ja karavAM joIe. sahunI zakti ke sthiti eka sarakhI hoI na zake, tethI sahu keI eka sarakhI rIte vidhAna kare evI AzA rAkhI na ja zakAya, paraMtu te je kaMI samayAnukULa karI zake te taddana saralatAthI-lagAra paNa mAyA-kapaTa sevyA vagara kare evI AzA to sahu keI sajajano taraphathI sukhethI rAkhI zakAya. kalyANa paNa evA sarala svabhAvanuM ja thaI zake. eka sAdhu AkarI tapazcaryA karatuM hatuM chatAM bIjA zithila sAdhunI niMdA badabAI karato hato tyAre te zithila AcArI sAdhu te daDha guNAnurAgathI AkarI tapasyA karanAra sAdhunA kevaLa guNagAna ja sarala svabhAve karatA hatA. AkarI tapasyA karanAra mada-ahaMkAravaDe bIjAnI niMdA karIne saghaLuM phaLa hArI gaye tyAre bIje zithilAcArI chatAM sarala svabhAvI ane kevaLa guNAnurAgI hevAthI sahajamAM tarI gaye. A uparathI sajajane dhAre te bahu suMdara bodha meLavI zake, je guNa potAnAmAM haju pragaTa thayela na hoya, tene
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] zI kapUravijayajI guNa potAnAmAM aNuchatA tene mithyADaMbara karavAthI temaja navA guNathI phUlAI jaI tene mada-ahaMkAra karavAthI temaja bIjAnA chatA guNa chupAvavA ane pitAnA avaguNa DhAMkavA vyartha prayatna karavAthI tema karanAra game teTalI kaSTa karazuM kare te paNa te nakAmI-niSphaLa thAya che. vaLI pite viziSTa tapasyA karI zakate na hoya, paraMtu je te daDha guNAnurAgI hoya to tene vahele pAra AvI zake che. - sAra e che ke dareka dharmAthI jIve saguNAnurAgI to avazya thavuM ghaTe. daDha sadaguNAnurAgavaDe apUrva guNe pragaTa thAya che ane pragaTa thayelA guNe puSTa thAya che. guNAnurAga daSTithI guNa ja dekhAya che ane deSaThaSTithI deSa ja dekhAya che. jemane guNane ja khapa hoya temaNe SaSTine sarvathA tyAga ja karavo joIe. madhyastha daSTivALA sajjane eka ja uttama sAdhya rAkhI, game te upAye saheje svahita sAdhI zake. jude jude mAge vahana karanArI nadIo chevaTe samudrane ja maLe che tema samadaSTi sajajane paNa chevaTe mokSasukha meLave che. te mokSasukha meLavavAnA zAstrakAre asaMkhya ga-sAdhanaupAya kahyA che. temAMthI je mArga jenAthI AdarI zakAya te bIjA koInI niMdA karyA vagara sarala svabhAve AdaravAthI ane bIjAnA guNanI anumodanA prazaMsA karavAthI avazya mokSadAyaka che. [je. dha. pra. pu. 34, pR. 184 ]
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha :: 7 : [ 15 ] sAMvatsarika khAmaNAnI jUnI rIta manathI, vicArathI, vacanathI ane kAyAthI, rAga ke dveSathI athavA koIpaNa prakAre paraprANIne pIDA karI, karAvI ke anumedI hAya tenA pApathI chUTavA mATe ja pratikramaNanI prakriyA cAlu thayelI jaNAya che; kemake zrI ajitADhi khAvIza tIrthaM pharanA samayamAM kaMika aticArAdri skhalanA thAya te ja pratikramaNu karavAnI maryAdA hatI. te paNa prAya: divasa ane rAtri saMbadhI ja ( pAkSikAdi nahi ), jyAre pahelA ane chellA tIrthaMkaranA sAdhuone te aticArAdika lAge ke nahi te paNa pratikramaNu karavAnI ja maryAdA batAvI che. te paNa anukrame pAMce. A rIte judI maryAdA heAvAnuM kAraNa paNa e ja lAge che ke-ekabIjAnA svabhAva phera che. khAvIza tIrthaMkaranA sAdhue RnumAna eTale sarala svabhAvI ane cakeAra samayajJa hAya che, jyAre prathama prabhunA RjIjaDa eTale sarala svabhAvI chatAM durgaMdha ane chellA prabhunA sAdhue te vajjaDa eTale vAMkA, mAyAvI ane mUrkha prAya, durgaMdha ane zithilAcArI hAya che. tethI temane peAtAnI bhUla bhAgye ja samajAya che, ane jyAre te bhUla pUrI samajAtI ja nathI teA te tatkALa sudhArI zakAya ja kema ? AvA hetuthI temane mATe pratikramaNa kriyA krUrajIyAta rAkhavAmAM AvI che. Ama chatAM ApaNe pratyakSa joI zakIe chIe ke tenI joie tevI sArthakatA ApaNA vajra svabhAvathI thai zakatI nathI. maMda kaSAyavALA jIva tA peAtAnI bhUla tarata samajIne te sudhArI zake che paraMtu ugra kaSAyavALA tema karI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] zI kapUravijaya zakatuM nathI. temane te potAnI bhUla samajavAnuM ane sudhAravAnuM ane muzkela ja che. divasanI thayelI bhUla devasika pratikramaNa karatAM ane rAtri saMbadhI bhUla rAtrika pratikramaNa karatAM sudhImAM yAda lAvIne sudhArI levI e uttama vAta che. kadAca kaSAyavaza tema na banI zake te pAkSika pratikramaNa karatAM sudhImAM svabhUla samajI sudhArI levAya to te saMjavalana nAmane maMda kaSAya lekhI zakAya. tyAMthI AgaLa vadhI cAturmAsika (mAsI) pratikramaNa sudhImAM khamAvI levAya te te pratyAkhyAnI nAmane tIvraAkara kaSAya jANo. tyAMthI AgaLa chevaTe sAMvatsarika (vArSika) pratikramaNa karatAM sudhImAM khamAvI levAya te te apratyAkhyAnI nAmane tIvratara-ati Akaro kaSAya jANo. paraMtu tyAre paNa reSa rAkhI manane AmaLe mUke nahI, arasparasa khame khamAve nahI, te te tIvrata-utkRSTa kaSAya jANa. AvA ja prAyaH kRSNapakSiyA haI nIcagatigAmI jANavA ane jeo sarala svabhAve potAnI bhUla samajI-kabala karI ekabIjAne khame-khamAve te zukalapakSiyA hAI uccagatigAmI jANavA. [je. dha. pra. pu. 34, pR. 186 ] paryuSaNa parvanI saphaLatA zAthI? jIva mAtrane sukha priya che ane duHkha apriya che. jyAM sudhI janmamaraNa cAlu che, tene aMta na Ave tyAM sudhI vastutaH duHkhano aMta ne sukhanI prApti thaI na zake, kemake
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [17] janma tathA maraNane sarvathA aMta thaye ja avinAzI ekSasukhanI prApti thaI zake che. samyaga (yathArtha ) darzana, jJAna ne cAritrane sAcA bhAva-ulAsapUrvaka sevavAthI e akSayaavinAzI sukharUpa mekSa game te manuSya-AtmA meLavI zake che. je tevuM nirAbAdha akhaMDa sukha meLavavA koIpaNa AtmAne kharI utkaMThA thaI ja hoya to teNe tenA pavitra paMthe daDha mane cAlavA jeTaluM baLa avazya meLavI levuM joIe. gaMbhIratA, iMdriyapaTutAdi sunnatA, samyatA, zItaLatA, lokapriyatA, akrUratA, pApabhIrutA, satyapriyatA, supakSatA, dIrdhadarzitA, vizeSajJatA, vRddhAnusAritA, vinItatA, kRtajJatA, parepakArarasiktA, labdhalakSyatA, cakaratA, kAryakuzaLatA, azaThatA, lajajALutA ane madhyasthatAdi uttama ekavIza guNenA daDha abhyAsathI ApaNe AtmA mekSanA pavitra paMthe paLavAne pAtra (lAyaka) bane che. temaja nyAya-nIti ne prAmANikatApUrvaka vyApAra-vyavasAya, ziSTAcAraprazaMsA, satsaMga, bhadrikatA, samayajJatA, vyavahAradakSatA, iMdriyadamanarUpa saMyama ane kAma, krodha, lobha, mada, mAna ne harSa-unmAdarUpa cha aMtaraMga zatruone ya karavAnuM lakSya vigere mArgAnusArIpaNAnA guNone anusaravAnI paNa pUrI jarUra che. e upagI guNone vistAra dharmabiMdu, dharmaratna, yogazAstra, dharmasaMgraha vigere mULa tathA bhASAMtara graMthamAM karavAmAM Avela che, te ati AdarapUrvaka vAMcI, sAMbhaLI, hRdayamAM saMgharI, tene rasarUpa karI pariNumAvavAthI ja tenI sArthakatA che. ema karavAthI ApaNuM naitika dhoraNa bahu ja UMcuM banaze ane UMcI nIti e ja dharmanA pAyArUpa hovAthI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI ApaNe jarUra pavitra dharmaratnane pAmavAne pAtra banazuM, te ja A durlabha mAnavabhavanI saphaLatA lekhAze. AvI UMDI dharmalAgaNI ApaNA dilamAM jAgavI joIe. [je. dha. pra. pu. 40, pR. 189] pavitra paryuSaNa parva prasaMge hitakAraka bedhavacane aMga vasana mana bhUmikA, papUjepagaraNa sAra, * nyAya dravya vizuddhatA, zuddhi sAta prakAra. 1. zarIrazuddhi, 2 vastrazuddhi, 3 cittazuddhi, 4 dharmasthAnakazuddhi, 5 sevA-bhaktinAM sAdhananI zuddhi, 6 pramANika vyavasAyathI meLavela vitta ane 7 anyUnAdhikapaNe mAgasevanaA sAta prakAranI zuddhinI sArI rIte samaja meLavI deva, guru ane dharmanI sevA karavI. 1dagdha zUnya ne avidhi doSa, atipravRtti jeha, cAra doSa cheDI bhaje, bhaktibhAva guNageha, 2. (1) sAmAyika, pratikramaNa pramukha cAlu dharmakaraNI karatI vakhate anya saMbaMdhI vicAramALA gaMthyA karavI te dagdha deSa. (2) zunyacitta, lakSa-upayoga rAkhyA vagara saMmUchimanI jema A dekhAdekhIthI kriyA karavI te zUnya doSa.(3) UlaTasulaTa, nyUnAdhika, vahelA-moDA ucita Adara vagara jema tema kriyA karavI te avidhi doSa ane (4) dravya, kSetra, kALa ne bhAva samajyA vagara svazakti uparAMtanI karaNa mATe mathavuM te atipravRtti deSa-A cAre kriyA saMbaMdhI de sArI rIte samajI sukhanA athI janee jarUra tajavA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 18 ] 3. DahApaNabharI dayAnuM pAlana sadA karatAM raheje, abhaya ApI abhayI banajo. manathI, vacanathI ke AcaraNathI keIne pratikULatA-azAMti upajAvatA nahIM. jevuM karaze tevuM pAmaze. vAvaze tevuM ja laNaze-e vAta kadI visarI jaze nahIM. 4. jethI svaparaguNanI rakSA ne puSTi thAya tathA pApadeSanI hAni thAya tevA pavitra lakSa-upayogathI je je zubha ke zuddha pravRtti thAya te bhAvadayArUpa che. - pa. pavitra vANI, vicAra ne AcAravaDe malina vicArAdikane prathama haThAvI kADhe. 6. malinatAvALA vicAra, vacane cAra ke AcaraNathI ApaNuM avanati thayelI che, ema samajI tenA dvAra baMdha karaze to ja ApaNe uddhAra thaze. . je svadayA kare che te paradayA karI zake che, je pote tarI jANe che te anyane tArI zake che. kahyuM che ke-"svadayA viNa paradayA karavI kavaNa prakAre." 8. uttama jane guNasamRddhi pAmI AMbAnI peThe namratA dhAre che. 9. je guNa ApaNAmAM AvyuM nathI teno khoTo DoLa kare te daMbharUpa che, tethI ApaNe pitAne ja ThagIe chIe. uttama jane te paramAM rahelA apa jevA guNane paNa sUkSma najarathI moTA lekhe che ane teo AtmalAghA te karatA ja nathI e ja sajanatAnuM lakSaNa che. evI sajajanatA sahu sAcA sukhanA athajanee AdaravI. [ je. dha. pra. pu. 40, pR. 190 ]
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20 ] zrI kapUravijayajI - paryuSaNa prasaMge bodhavacano pAMca pakArane prabhAva-1 pUjA, 2 paccakakhANa, 3 pratikramaNa, 4 pauSadha ane 5 pApakAra-e pAMce pakAro jeo yathAvidhi sAdhe che temane lAMbe vakhata saMsAramaNa karavuM paDatuM nathI. thoDA vakhatamAM ja teo janmamaraNane aMta karI zake che. e pAMca prakAranI samaja bhavya janoe meLavI levAnI jarUra che. 1. pUjA--pUjAbhakti prasaMge bhAIbahenee sAta prakAranI zuddhi jALavavI joIe. (1) zuddha devagurunI dravya bhAvathI pUjA-sevA-bhakti pitapitAnI yogyatAnusAra yathAvidhi karanArA bhavyajane pote ja pUjanika thavA pAme che. zrI paMcAzakanA zauca adhikAramAM kahyuM che ke revatatithipUnama" zuddha devagurunI pUjA-bhakti nimitte jayaNApUrvaka nirjIva sthaLe parimita jaLathI jema zarIranI zuddhi karavAnuM kahyuM che tema vaLI vastrazuddhi, manazuddhi, bhUmikAzuddhi, pUjo pagaraNa zuddhi, dravyazuddhi ane vidhizuddhi paNa sAvadhAnatAthI AdaravA bhArapUrvaka kahevAmAM AvyuM che. (2) vastrazuddhi-devagurunI sevAbhakti karatI vakhate jema vivekathI zarIrazuddhi karavAnuM zAstravacana jaNAvyuM tema zarIrazuddhi karIne zuddha ne nirdoSa vastra paridhAna karavAnI paNa jarUra che. jema melA-gaMdA ke phATelAtUTelAM vastrane pUjA-bhakti prasaMge niSedha che tema je vastronI banAvaTamAM pazuonI carabI jevI aspRzya cIjanI bezumAra vaparAza thAya che ane jene mATe lAkho jIvono saMhAra thavA pAme che tevAM sutarAu ke rezamI temaja Una ke zaNanAM vastro
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 21 ] jANI joIne vAparavAno niSedha DahApaNabharI dayA pALavAne dA karanArA bhAI bahenane samajAvavAnI jarUra rahe kharI ? tevI dareka dharmakaraNa prasaMge vAparavAnAM vastro kevaLa zuddha ne nirdoSa rAkhavA-rakhAvavA saue cetavuM temaja cetAvavuM. (3) manazuddhiukta zarIrazuddhi ane vastrazuddhi vigere sAcavavAne khare hetu cittazuddhi sAdhavAno ane te dvArA aMtarane bhAva-ulAsa jagAvavAne hovo joIe. tethI ja aMga-vastranI zuddhi sAcavI, nisIha pramukha daza trika ane zAstrokta pAMca abhigama sAcavAnuM devagurunI sevA-bhakti karavA IcchanArAoe bhUlavuM joIe nahIM. tethI mananI zuddhimAM vizeSa vadhAro thavA pAme che. khapI janAe tene savistara adhikAra devavaMdana bhAgya pramukha graMthamAM jaNAvela che te avadhArI le. (4) bhUmikAzuddhije sthaLe ( jinamaMdira ke upAzrayamAM ) sAmAyika, pratikramaNa ke devapUjAdika dharmakaraNI karavI hoya te sthaLa jayaNuMpUrvaka prathamathI ja sAphasupha karI levuM joIe. ema karavAthI cittanI prasannatA jaLavAya che ane temAM vadhAro thavA pAme che. (5) pUje pagaraNazuddhi-devagurubhakti prasaMge upagamAM levAnAM sAdhana tathA sAmAyikAdinAM upagaraNo paNa zuddha rAkhavA. jIvajaMtu upaje evAM gaMdA ke melAM na rAkhavAM. (6) dravyazuddhiuttama sAdhanA-upagaraNe meLavavA joItuM dravya nyAya-nIti ne prAmANikatAthI pedA kareluM ke meLaveluM hovuM joIe, tethI zubha bhAvanI rakSA ne vRddhi thavA pAme che. (7) vidhizuddhi-zuddha devagurudharmanI sevA-upAsanA yathAvidhi-svasvayegyatAnusAra, dezakALabhAva tapAsIne karavA-karAvavA pUratuM lakSa rAkhavAnI paNa
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rara ] zrI kapUravijayajI jarUra che. khetI, bhajana pramukha aihika kAryo paNa yathAvidhi karavAthI saphaLa thAya che, nahIM te aphaLa jAya che ke hAni kare che. pUjAnA prakAra aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA ne pratipattipUjA-ema cAra prakAranI pUjA aneka bhede zAstramAM vakhANa che, te gurugamathI samajI, pramAdarahitapaNe sarvee banatA Adara karavo. zrI AnaMdaghanajI mahArAje zrI suvidhinAthajInA stavanamAM A saMbaMdhe karelo ullekha vAMcI vicArI jo ane pUrva mukhyayoge maLelI mAnavabhavAdika durlabha sAmagrI sArthaka karI levA cepa (sAvadhAnI) rAkhavI. paccakakhANa-mana ane indriyanuM damana thAya, kodhAdika kaSAye maMda-pAtaLA paDe, cittanI prasannatA TakI rahe-temAM kaluSatA thavA na pAme ane ApaNA niyamita kAmamAM skUlanA na Ave, jJAna-dhyAna adhika thavA pAme te sAthe devagurunI AjJAnuM akhaMDa pAlana karavAmAM kazI khAmI na Ave evAM tapa, japa, vrata, niyama suguru samIpe atyaMta vinItabhAve yathArtha samajI, zakti anusAra bhAllAsathI AdarI yathAvidhi pALavAM. azucimaya, asAra ne kSaNabhaMgura evA dehAdikathI sArabhUta, pavitra ne avinAzI dharmatatva pedA karI levA mATe mAyAmamatA-sukhazIlatA tajI, zAstrokta vrata-paccakakhANa karavA saue prayatna karo. dharmazIla janene janma e rIte saphaLa thavA pAme che ane svecchAcArI vivekarahita janono janma pazunI peThe aphaLa thAya che. hAthe AvelI bAjI na bagaDe tevI kALajI saue rAkhI levAnI jarUra che. pratikramaNa-jANatA-ajANatAM, divase ke rAtre game
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 23 ] tyAre manathI, vacanathI ke kAyAthI rAga, dveSa ke mAhArdikanI paravazatAthI je je pApa karyuM, karAvyu ke anumAvuM hAya te aMtaranA pazcAttApa sAthe, phrI tevAM pApa tevA bhAve nahIM karavAnI buddhithI jJAnI gurumahArAjanI pAse ni:zalyapaNe ( saraLatAthI ) nivedana karI, tenA nivAraNu mATe jJAnI gurue je kaMI zikSA prAyazcittarUpe pharamAvI hAya te prasannamukhe pramANu karI, teneA amala karavA. mULa vrata saMbaMdhI maryAdAnu aticArAdika deSAvaDe urdU - dhana thayuM hAya te bhUlanA UMDA AleAcapUrvaka sudhArA karavA. evI je kAi bhUlA A bhavamAM ke bhavAMtaramAM thai hAya te kalyANa mitrarUpa jJAnI guru samIpe sarala bhAve kabUla karI zuddha thavuM, tadrupa pratikramaNa avazya karavuM. jema khareA vyApArI rAjameLa rAkhI, varSanA aMte saravaiyuM kADhI, AkhA varSa daramiyAna thayela lAbhahAninA nizcaya karI, thayelI ke thatI hAnine khALavA ne adhika lAbha meLavavA mathana kare che tema pApabhIru bhavyAtmA paNa pramAdavaza thayelA pApa-dvASane TALavA ane nija Atmazuddhi nipajAvavA aheniza lakSa rAkhyA kare che. divasa, rAtri, pakSa, caumAsa ane varSa saMbaMdhI pApanI AlecanA jemAM karAya che te pratikramaNa, anukrame devasI, rAi, pAkSika ( pAkhI ), caumAsI ane sAMvatsarika ( sa MvaccharI ) kahevAya che. jema bhAravAhI mAthe upADelA bhArane utArI saheje haLavA thAya che tema te te bhAva-pratikramaN ceAge AtmA pApakarmonA bhArathI haLavA thAya che. te pratikramaNu mULa sUtra, artha ane tadubhaya zuddha karavuM joie. tadbhuta
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] zI kapUravijayajI upaga sahita karavAthI te bhAva-Avazyaka thAya che, nahi te dekhAdekhIthI upagazUnyapaNe karAtuM pratikramaNa dravya Avazyaka che. paiSadha-jethI AtmAnA jJAna, darzana, cAritrAdika sahaja guNene puSTi maLe te paiSadha. suzrAvaka-zrAvikAoe parvatithi prasaMge A paiSadha avazya karavA egya che. te divase zakti mujaba upavAsa, AyaMbila ke ekAzanAdika tapa, zarIrasatkAra(snAna-vibhUSAdika)ne tyAga, mana, vacana ane kAyAnI pApapravRttine parivAra, ane zuddha bhAvapUrvaka brahmacaryanuM pAlana avazya karavuM joIe. banatAM sudhI to vidhi bahumAna sahita e cAre prakAre piSadhanuM pAlana karavuM. jenAthI saMpUrNa na banI zake temaNe temAMthI bane teTalA prakAranuM pAlana karavA daDha nizcaya rAkhI tene banate lAbha avazya uThAva. ukta piSadha sAmAnya rIte cAra pahora ke ATha pahora jeTalA samayanI maryAdAthI karavAmAM Ave che. eTale vakhata rAga-dveSa rahita samabhAvarUpa sAmAyikano ja abhyAsa karavAno hoya che. tenA lAMbA abhyAsathI AtmAne apUrva lAbha maLe che. piSadha vratamAM sAmAyikanI peThe samabhAvamAM rahevAnI pratijJA guru pramukhanI sAkSIe karavAmAM Ave che. te mujaba tenuM pAlana karavA bhAI-bahenee sAvadhAna rahevuM joIe. nidrA, vikathA, viSaya ne kaSAyAdika pramAdane vaza thaI javAthI tenI virAdhanA thavA pAme che, tethI sAmAyika-paSadha prasaMge te nidrA, vikathAdika pramAdane vivekapUrvaka tyAga karavo ja joIe. uttama bhAI-bahenoe je pratijJA karavI te pitAnI yegyatA pramANe DahApaNabharI hovI joIe, ane tenuM pAlana paNa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 25 ] sAvadhAnapaNe bahAdurIthI karavuM joIe, jethI uttarottara adhika mahattvavALI pratijJA levAnuM ane tene akhaMDa pALavAnuM adhika baLa pitAmAM AvyA vagara rahe nahIM. atyAre te gRhasthanA sAmAnya dharmarUpa mArganusArIpaNAnuM yathAvidhi pAlana karavAmAM paNa bahudhA upekSA thatI jevAmAM Ave che. dharmanA daDha pAyArUpe lekhAtI nIti ne prAmANikatAne anAdara karAto jovAya che ane mAta-pitAdika vaDIla jana ja jyAre AvI upekSA karatA hoya ane svecchA mATe pravartatI ghelachA tajatA na hoya te pachI temanuM ghaNe bhAge anukaraNa karIne cAlanArI temanI saMtatinuM to kahevuM ja zuM? prathama te sAcA dharmanA athI janoe tenA pAkA pAyArUpa lekhAtI nItine daDha Adara karI, yathAzakti sukhe pALI zakAya tevAM bIjA vrata-niyame svIkAravAM joIe. temaja tene daDhatAthI pALavAM joIe, temAM zrAvaka yogya bAre vratono samAveza thAya che. te sarva samajIne pachI AdaranAra bhavyajanane pALavAM sahelAM paDe che ane bIjAne kaThaNa lAge che. A rIte jJAnI puruSanAM hitavacanane haiye dharI hitamArge cAlanAra sajane sukhe svahita sAdhI zake che; eTaluM ja nahIM paNa pitAnI draDha TekathI teo bIjAne paNa mArgadarzaka banI zake che. popakAra-game tevA kaThaNa sagAmAM paNa jeo eka DagaluM paNa anItinA mArgamAM bharatA nathI, ane lIdhelI Tekane prANAnta paNe tajatA nathI tevA pavitra AtmAo pitAnAM zuddha AcaraNathI, pitAnAmAM khIlela kSamA, mRdutA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra6 ]. zI kapUravijayajI kamaLatA, saralatA, saMtoSa, tapa, saMyama, satya, zoca (aMtarazuddhi-prAmANiktA), nispRhatA ane brahmacarya jevA saddaguNone lIdhe anukaraNazIla evA kaMIka bhavyajaMnene upakAraka bane che. je uttama vastune pote rasAsvAda meLavI zakyA che tene tevo apUrva lAbha pitAnAM priya baMdhuo tathA bahene tathAvidha pAtratAyege meLavavA bhAgyazALI bane evI udAra IcchA ne bhAvanA hoya che, tethI teo temAM banatuM karI potAnI tevI IcchA ne bhAvanA saphaLa karavA cakatA nathI ane evI uttama udAratA ane sajajanatA dAkhavI ApaNane tevA udAra sajajana thavA zikhave che. [je. dha, pra. pu. 40, pR. 215 ] saMvatsarI khAmaNuM khamIone khamAvIe sAhelaDI, ehI ja dharmane sAra te." " khAmemi savvajIve, sabve jIvA khamantu me|" ItyAdi hitavacanane avalaMbI huM sarva jIvane khamAvuM chuM. sarva che mujane khame-kSamA kare. sarva kaI prANIo pratye mAre maitrIbhAva che, keI sAthe mAre vairabhAva nathI. "Ayariya uvajajhAye" nAmanA Avazyaka sUtrane AlA yAda lAvI mArA AtmAne karmanA bhArathI haLa karavA sahu sadaguNa bhAva-AcArya, upAdhyAya ane pravartaka pramukha pUjya puruSavarone temaja ziSya, sAdharmika, kuLa, gaNa vigere guNIjanone khamAvavA mAro jIva UjamALa thayela che. he sadaguNa nidhAno ! Apa paikI jemane ajJAna-avivekavaza banI meM kaluSita
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 27 ] ( kaSAyayukta ) karyA hAya te sAne huM... trividha trividha khamAvuM chuM. Apa sarva mArI saghaLI kasurA mApha karazeA, evI kasurA krI mArAthI thavA na pAme evI IcchA bhAvanApUrvaka Apa sAnI pAse huM mAI mAguM chuM teA te mAphI ApavA Apa sahu udAradila thaze.. pavitra jainazAsananA AdhArarUpa uttama sAdhu-sAdhvIe ane zrAvaka-zrAvikAe ! Apa sahu saMghanA jainazAsananA mugaTa-maNirUpa che. Apane ApanA pavitra guNaiAne lIdhe zrI tIrthaMkara devA paNa praza Mse che, tevA ApanA sadguNNAnI prazaMsA karavApUrvaka ane teTaluM te guNNAnuM sevana-anukaraNa karavAthI jarUra svazreya thaI zake che. tema chatAM ajJAna ne mAhavaza bhUTTI, ApanI je kai avagaNanA, DelanA, niMdArUpa AzAtanAe karI hoya te badala Apa sAne phrI phrI evI ahitakArI avagaNunA nahIM karavAnI buddhipUrvaka trividha trividha khamAvu chuM, te Apa saiA udAra dilathI jarUra khamaze. huM paNu Apa sanuM saghaLuM khamavA taiyAra chuM. sakaLa jIva samudAyamAM jIvatta samAna chatAM svArthavaza bhUlI jai, je je jIvAnI mArA jIve virAdhanA karI hAya te te sarva jIvAne huM trividha khamAvu chu. sau koi jIvA mane tenAM mAphI ApeA. huM paNu sA kAine evI ja rIte mAphI ApavA ujamALa thayA cheM. Ayariya uvajjhAye ' e pavitra sUtravacananA bahumAnapUrNAMka huM sarvane premapUrvaka khamAvuM chuM, sau koi mArA aparAdhane kSamA bakSI upakRta karazeA. saMvatsarI khAmaNA saMbaMdhI AvatA saghaLA patrAnA pratyuttara pAThavavAnu` mArAthI jyAre khanI zakatuM. nathI tyAre svasthAne rahyo chatA sahu sadguNI sAdhu-sAdhvIone temaja zrAvaka-zrAvikAo vigerene A nAnakaDA upayAgI lekha "
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [28] zrI kapUravijayajI vaDe ja aMta:karaNathI namrabhAve khAmaNA karI levA-arasparasa premabhAve khamavA namAvavA meM durasta dhAryuM che. sau koI sadaguNa sajajane mArAM kahelAM khAmaNuM saralabhAve svIkArI laI mane vizeSa AbhArI karaze. [ je. dha. pra. pu. 43, pR. 209 ] so ease - econ jene jIbha vaza nathI tene sarvatra veravirodha varte che ane jenI jIbhamAM amRta vase che tene traNe jagata vaza thAya che; tethI jIbhane mokaLI nahIM mUkatAM kabaje rAkhavI. jIbhanA agre sarasvatI vase che, jIbhanA agramAM mitro ane bAMdho hAjara rahe che. jIbhane mekaLI mUkavAthI rAga-dveSanuM baMdhana thAya che ane tene sadavivekavaDe kabaje rAkhavAthI ukta baMdhanathI mukta thaI zakAya. TUMkamAM jIbhamAM sarva samAyeluM che. tene durapaga karavAthI mitro zatru bane che ane sadu payoga karavAthI duniyA vaza thAya che. che saguNAnurAgI zrI karavijayajI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa030303||3||31030303 ERHED praznottara-vibhAga 2][2333||3||03||33||3 qaa
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 31 ] sAdA ne sarala praznAttara, "" 1. prazna--ApaNe zA kAraNathI " jaina " kahevAIe chIe ? uttara--ApaNe jinezvara devanI sevA karanArA chIe tethI. 2. prazna--jinezvara deva kAne kahIe? zA mATe temanI sevA karavI uttara--sakaLa jinAnA je nAyaka che, anaMta jJAna, anaMta zakti pramukha anaMta guNeAnA dariyA che temaja aneka uttama lakSaNAthI bharelA che tethI jinezvara deva sadA sevavA yogya che. 3. prazna--jina kAne kahIe ? athavA zAthI jina kahevAya? uttara--rAga, dveSa ane mAThu vigere tamAma deASAne sa MpUrNa rIte jItIne te DhASAne daLI nAMkhe tene jina kahIe. tamAma doSa| dUra karI devAthI ane saMpUrNa jJAnAdika guNA prApta thavAthI jina kahevAya che. jinezvara devanI AjJA akhaMDa rIte pALavAthI tevA jina thai zakAya che. jina thavuM ka Mi sulabha nathI. 4. prazna ApaNe zrAvaka zAthI kahevAie chIe ? uttara--jinezvara devanI AjJA pramANe niLa jJAna, zraddhA ane cAritra-kriyAvas meAkSamArganuM sAdhana karanArA susAdhu-AcArya, upAdhyAya ke munijanA pAse dharmazAstranu vinaya-viveka sahita zravaNa karI, zuddha devaguru upara saMpUrNa zraddhA rAkhI, yathAzakti vrata-paccakakhANu karIe tethI. 5. prazna--zrAvakamAM sAmAnya rIte kevA guNu hAvA joie ? uttara --mArgAnusArIpaNAnA pAMtrIza guNNA te temAM avazya hAvA joIe.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] zrI kapUravijyajI - 6. prazna-mArgAnusArIpaNAnA thoDAka guNe varNavI dekhADaze? uttara-1. nyAya-nItithI kamANI karI AjIvikA calAvavI. 2. sadAcArI thavuM, kadApi lekaviruddha duSTa vyasanAdika unmAge javuM nahIM. khAna-pAna saMbaMdhI paNa yogya viveka sAcavave. 3. sarakhA AcAra-vicAravALA-eka matavALA saMgAthe vivAha jeDa, jethI zAMtipUrvaka dharmakarma karatAM khalela na Ave. 4. sarva prakAranAM pApa-AcaraNathI DaratAM rahevuM. 5. dezAcAra pramukha lakSamAM rAkhI niMdApAtra na thavAya tema DahApaNathI vartavuM. 6. rAjA pramukha adhikArInA temaja pUjya vaDIla pramukha keInA paNa avarNavAda kadApi balavA nahI, temaja kAna daI sAMbhaLavA paNa nahIM, kemake tethI bhAre anartha pedA thAya che. 7. sArA pADezavALA yogya mukAmamAM sughaDatAthI rahevuM. 8. saddaguNa sAdhu-mahAtmAne yA suzrAvakane satsaMga karavo. 9. mAtapitAdika vaDIlenI AjJA mAthe dhAravI paNa lepavI nahIM. 10. upadravavALA sthAnamAM na javuM, jethI dharmanI ane dhananI baMnenI hAni thAya. 11. pitAnI guMjAsa(Avaka)nA pramANamAM ja kharca kare. 12. pozAka paNa pitAnI sthitinA pramANamAM ja rAkha. 13. buddhinA ATha guNe dhArI,tattva meLavI saddaguNI thavuM. 14. barAbara kSudhA-khAvAnI ruci jAgyA vagara khAvuM nahIM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 73 ] 15. niyamita vakhate sudhAnA pramANamAM ja bhejana pace tevuM karavuM. 16. dharmane sAcavI, artha upArjana karavuM, temaja arthane hAni na pahoMce tevI rIte maryAdAsara kAmasevana karavuM. A rIte dharma, artha ne kAma sAdhavAM. 17. bhejanasamaye saMta-sAdhu-atithi ane mAtapitAdikanI avazya saMbhALa levI. te pachI bhejana karavuM. 18. guNa-guNane ja pakSa karave, eTale temanAmAM ja daDha rAga dharavo. 19 deza-kALa-bhAva vicArI, nija zakti-baLa tapAsI ucita kArya karavuM. 20. dharmacusta sajajanI bahumAnapUrvaka (svazreya mATe) sevAbhakti karavI. 21. ucita rIte nija kuTuMbapaSaNa karatAM rahevuM. dInaduHkhIne paNa yathAzakti sahAya ApavA cUkavuM nahIM. 22. lAbhAlAbha saMbaMdhI gya vicAra karI kAryAraMbha kare, ekAeka sahasAkAra na kare. vicArI pagaluM bharanAra sukhI thAya che. 22. A uparAMta lajajAvaMta thavuM, vinayavaMta thavuM, dayAvAna thavuM, samatAvaMta thavuM, vicakSaNa thavuM, jokapriya banavuM, kRtajJa thavuM, iMdriyajit thavuM temaja kAmakedhAdi SaSinA vijetA thavuM vigere samasta guNe sevavA-AdaravA gya che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [34] zrI kapUravijayajI 7. prazna-mArgAnusArIpaNAnA guNavagaranA zrAvakana kahevAya? uttara-tevA guNavagara te nAmamAtra zrAvaka bhale kahevAya paNa paramAthe te e ane akSudratA-gaMbhIratAdika uttama guvaDe ja zrAvaka kahevAya. 8. prazna-akSudratAdika kayA kayA guNe AdaravA joIe ? uttara-1. parAyAM (chidra) deSa jovAnI Teva paDI hoya te te dUra karIne guNagrAhaka daSTi dhAravI, gaMbhIratA rAkhavI. 2. mAyA-kapaTa ke zaThatA tajI sarala svabhAvI thavuM. 3. sudAkSiNyavaMta thavuM-preraNAge parahita karavA taiyAra thavuM. 4. niSpakSapAtIpaNe jyAM satya hoya tyAM ja prIti dharavI. 5. prANAte paNa asatya-dharmaviruddha bhASaNa na ja karavuM,temaja pArakI kuthalI nahiM karatAM kaMIpaNa hitakArI dharmacarcA karavI. 6. kuTuMba paNa dharmarucivALuM hoya, jethI dharmamAM sahAyabhUta thAya. 7. svataH parepakAra karavA prema pragaTe ane paropakAra sAdhe. 8. je kArya Adare te kAryakuzaLatAthI pAra pADe. 9. zarIranI ArogyatA ane iMdriyapaTutAdika saMbaMdhI sArI rIte saMbhALa rAkhe, ema samajIne ke te badhAM dharmasAdhananAM aMgarUpa che. e ane bIjA keTalAka guNo upara varNavyA che te sAthe hRdayanI komaLatA pramukha sadaguNavaDe chava zrAvaka dharmane lAyaka bane che. 9. prata-A badhA guNe bahu ja upayogI hovAthI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 35 ] khArIkIthI samajIne avazya AdaravA ceAgya che. tenuM vizeSa varNana kacAM maLI zakaze ? uttara----dAkhalA-dalIleA sAthe asarakAraka rIte teA dhama ratna prakaraNa, dhabiMdu vigere graMthaiAnA bhASAMtaromAM tenuM vizeSa varNana joi zakAze. vaLI sAmAnya rIte teA jaina hitAyadeza bhAga 1-2-3 ane zrAvaka pataru vigeremAM paNa tenu varNana joi zakAze. 10. praznana--zrAvaka zabdanA akSarArtha zuM? uttara--zra=zraddhAvata, va=vivekavata ane =kriyAvata, evA zrAvaka zabdanA akSarA thAya che. zA zA karaNathI zrAvaka jIvana 11. prana--sAmAnyataH sAka lekhAya ? uttara--zrI jinezvara devanI pUjA-sevAthI, zuddha mAdezaka sadgurunI sevA-bhaktithI, jIvadayAthI, supAtrane dAna devAthI, sadguNa pratye prema rAkhavAthI ane AgamavacanAnu sArI rIte zravaNu-manana karI sanmArga grahaNa karavAthI zrAvaka jIvana saphaLa thAya che. 12. prazna-vizeSataH zrAvakanA kavya dharma kevA prakAranA hAya ? uttara--hiMsA, asatya, adatta, maithuna ane parigrahanA sarvathA tyAga thaI na zake tyAM sudhI amuka pramANamAM UMcu lakSa rAkhI pAMca aNuvrata svIkAravAM, temaja tene guNakArI thAya evA traNa guNavrata (digviramaNu-dizApramANa, bhAgeApabhAgapramANa ane anartha da viramaNu ) uparAnta cAra zikSAvratA ( sAmAyika, dezAvakAzika, pASadha ane atithisavibhAga ) paNa avazya AdaravA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [36] zrI kapUravijayajI yogya che. zrAvaka egya A bAra vrata ane tene ja lagatI zrAvaka egya vizeSa karaNa 11 paDimAo (pratijJAvizeSa) mATe paNa dharmabiMdu, zrAvakaprajJapti vageremAM sAruM varNana ApeluM che. zrAvakaka5tamAM paNa e saMbaMdhI kaMIka vistArathI varNana kareluM che. jijJAsu mATe A graMtha atI upayogI che. 13. ana-zrAvaka egya kartavyanuM saMkSepathI kyAM varNana kareluM che? uttara-"mannata jiNANuM ANuM" e sajhAyamAM te te kartavyanuM digdarzana karAveluM che. tene kaMIka bhAvArtha "jaina hitabodha" mAM samajAvavAmAM Avyo che teno vistArArtha tenI TIkA parathI samajI zakAya tema che. 14. ana-susAdhujanone kartavya dharma kevA prakArane kahe che? uttara--temane te pUrvokta hiMsA, asatya, adatta, mithuna ane parigrahane sarvathA mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ane anumodavAne tyAga ane zuddha ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatAne sarvathA svIkAra karavArUpa pAMca mahAvratone dhAraNa karavAM, pAMca indriyane nigraha kare, krodhAdika cAre kaSAyane jaya kare ane mana, vacana tathA kAyAnA daMDathI viramavuM-e rIte sattara prakArano saMyama AdarIne sAvadhAnapaNe pALavArUpa kartavya dharma che. e uparAMta uttama prakAranI kSamA, mRdutA, saralatA, saMtoSa, tapa, saMyama, satya, zaurya, akiMcanatA ane brahmacaryarUpa daza prakArane yatidharma sArI rIte samajIne susAdhujanee sevavA gya che, temaja temane gya bAra "bhikhuDimA"paNa ArAdhavA gya kartavyadharma che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 37 ] - 15. ana-A jinezvaradezita dharmarUpa mahAvRkSanuM mULa zuM? uttara-vinaya (guNaguNI pratye namratA) e ja enuM mULa che. 16 ana-vinayanA sAmAnya bheda (prakAre) samajAvazo? uttara-1. vaMdana, sukhazAtAdi pRcchA, yathAyogya anna, pAna, vastra, pAtravaDe bhakti. 2. saddaguNa sAdhupramukhanA saddaguNe pratye hRdaya prema-bahumAna. 3. temanAmAM pragaTelA uttama guNenI svamukhe prazaMsA karavI. che. temanAmAM najare AvatAM najIvA denI upekSA karavI, loka samakSa tevA najIvA avaguNuM ughADA pADavA nahI. - pa. koIpaNa prakAranI avajJA-AzAtanA thavA na devI. 17 prazna-devavaMdana ane guruvaMdana karavA saMbaMdhI vidhiviveka spaSTapaNe kyA kayA sthaLe batAvavAmAM Avela che? uttara--devavaMdana bhASyamAM ane guruvaMdana bhAgyamAM te saMbaMdhI spaSTa khulAse che. bhAkhyatraya nAmanA pustakamAMthI paNa kaMIka vivecana joI zakAze. vaLI "jena hitabedhAdimAM paNa prasaMge prasaMge te viSaya carcale che. temaja zrI zatruMjaya mahAtIrthAdi yAtrAvicAra ane caityavaMdana stuti stavanAdi saMgrahamAM A saMbaMdhI yathAyogya varNana ApavAmAM AvyuM che, je saune samajavuM sulabha che. 18 prana-tapa, japa, vrata, paccakkhANa saMbaMdhI niyama karavAne vidhi viveka phuTa rIte kayAM varNavavAmAM Avela che ke je lakSagata thaI zake?
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [38] zrI karavijayajI - uttara-ukta bhASyavayamAM paccakakhANa bhAganA adhikAramAM tenuM spaSTa varNana che. 19 prata-A saghaLI karaNa vidhi sahita karavAne UMDe hetu ka he joIe? uttara-rAga dveSavALI mana, vacana ane kAyAnI capaLatA nivArI, uttama AlaMbanaze temane nirmala jJAna, darzana ane cAritramAM nirdoSa rIte sthira karavA ane anukrame sarvathI agocara paramAnaMda pada-mokSaprApti karavI e ja uttama hetu che. 20 pra -ga anuSThAna eTale zuM? ane te kaI rIte lAbhadAyaka thaI zake ? . uttara-paramapada-mokSa sAthe joDI Ape e samyaga jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI AcAra te tamAma vega anuSThAna kahevAya che, tethI sAdhakane aneka prakAranI siddhio ane aMte mokSaprApti thaI zake che. [ je. dha. pra. pu. 30, pR. 278] bodhadAyaka praznottare [zrI uttarAdhyayana sUtra 29muM adhyayana prazna 1-prAyazcitta karavAvaDe jIva zuM phaLa pAme? uttara-pApanI vizuddhi kare ane aticAra deSa rahita thAya. yathArtha rIte prAyazcitta aMgIkAra karanAra samakitane tathA jJAnane ajavALe ane cAritrane tathA mokSane ArAdhe. prazna 2-aparAdha khamAvavAvaDe jIva zuM phaLa pAme ?
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7H [ 39 ] uttara--citta prasannatA pAme, tethI sarvanI sAthe maitrIbhAva vadhe, jethI bhAvanI vizuddhi karIne rAga-dveSa rahita thaI pote nirbhaya (sarva prakAranA bhayathI mukta ) bane. prazna 3-svAdhyAya karavAvaDe jIva zuM phaLa pAme? uttara-jJAnAvaraNIya karma khapAve. prazna 4- zrutanI ArAdhanAvaDe jIva zuM phaLa pAme? uttara-ajJAna khapAve, jJAna ajavALe; tethI janmamaraNanAM duHkho dUra jAya. prazna pa-manane ekAgra karavAthI zuM phaLa pAme ? uttara-mana unmArge jatuM aTake. prazna -saMyamavaDe zuM phaLa thAya? uttara-zubhAzubha karma AvatAM aTake. prazna 7--bAra bhede tapa karavAthI zuM phaLa maLe? uttara-kamanI nirjarA thAya. prazna -karmanI nirjarAthI zuM phaLa maLe? uttara-pApakriyA TaLe ne zukaladhyAna pAmI siddha, buddha, mukta ne kamarahita thaI sarva dukhane aMta kare. prazna 9-sAmAyika karavAvaDe jIva zuM phaLa pAme? uttara-pApa vyApArathI nivate. prazna 10-cauvisarco kahevAthI zuM phaLa maLe? uttara-samaktinI zuddhi thAya. prazna 11-sugurune vaMdana karavAthI zuM phaLa maLe?
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 40 ] zrI kapUravijayajI uttara-nIca gotrakama khapAve, ucca gotra upAjo, apratihata AjJA phaLadAyI sabhAgya meLave ane bIjA jIvane sukhadAyaka thAya tevAM hitavacana bolavAnuM phaLa upAje. prazna 12-pratikramaNa karavAthI jIva zuM phaLa pAme ? uttara-vatanA doSa TALe, doSa rahita AzradvAra sudhI, nirmaLa cAritra pALate ATha pravacana mAtArUpa samiti guptimAM sAvadhAna rahI lIna thaIne vegamAM samAdhiyukta vicare. prazna 13-kAusagga karavAthI zuM phaLa pAme? uttara-pUrve lAgelAM ane vartamAnamAM lAgatAM pAparUpa aticArenuM nivAraNa kare. pAparahita banI, aMta:karaNa sApha karI, bhArathI haLavA thayela bhAravAhakanI peThe svastha thaI rUDuM dhyAna yAte thake sukhapUrvaka vicare. prakana 14- paccakakhANa karavAthI jIva zuM phaLa pAme? uttara-kamane AvavAnAM dvAra baMdha kare, IrachAne nirodha kare ne IcachAnigrahane jIva sarva vastuomAM tRSNa rahita thaI zAMtabhAve prasannatAthI vicare. prana 15-kSamA(samatA) guNanA sevanathI zuM phaLa pAme? uttara-pariSaha-upasargone samabhAve-sahana karI zake. [ je. dha. pra. pu. 43, pR. 418 ]
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [41] bodhadAyaka praznottare ane 1-Ajane kALe samAdhimaraNa thAya kharuM? ane thAya te te zAthI thAya? uttara-keIka viralA saMyamI AtmAthIne thaI zake kharuM. rAga-dveSa kaSAyane upazamAvI AtmaramaNatA karanArane ratnatrayInuM pramAda rahita ArAdhanA karavAthI te thaI zake. praznana 2-Ajane kALe kaI tIrthakara nAmakarma bAMdhe ke nahIM? je bAMdhe te te zAthI bAMdhe ne kyAre udayamAM Ave? uttara-viza sthAnaka padanuM yathArtha ArAdhanA karavAthI, koI virala jIva tathAvidha prakRSTa punyarasage tIrthaMkaranAmakarma bAMdhe-nikAcita kare, tyArapachI trIje bhave te udayamAM Ave. prazna 3-hatyA karanArA je mokSe gayA te pApa karIne punya karavuM ke nahIM? - uttara-hiMsAdi pApakarmathI viramI, zuddha adhyavasAyathI ahiMsaka bhAva sevI, vItarAga dazA pAmyA te mokSe gayA tema pApakarmathI viramI, zuddha bhAvathI sukRta karaNI karanArA aMte sukhI thaI zake che. praznana 4-kumArapALanA jIvane pAMca kaDInA phUlathI prabhubhakti karatAM aDhAra dezanuM rAjya maLyuM tenuM kAraNa zuM? uttara-zaiDuM paNa nyAya-nItithI pedA kareluM dravya uttama sthAne bhAvollAsathI vAparatAM kaI bhadraka jIva maMda kaSAyavaDe moTuM punya upAI zake che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [42] zrI karavijayajI prazrana 5-mAbApa ke sAsu-sasarAne avinaya karanArane zuM phaLa maLe? uttara-dharmanuM mULa ja vinaya che. tenA aneka bheda che. sAcA dilathI pUjya vaDIla janene vinaya sAcavanAra aneka guNene lAbha pAme, paraMtu tevA pUjya vaDIlene avinayaavajJAdika karavAthI to ghaNA prakAranI hAni na pAme. avinathI jIva uttama dharma na pAme-pAmI na zake. prakana -mahAvideha kSetrAdika (apUrva vastu) A bhavamAM 'koI svapnamAM ke sAkSAt dekhI ke zake nahIM? uttara-keIka dharmAtmAne punyAge ke devasahAyathI tenA svapnamAM ke sAkSAta darzana paNa thavA pAme kharA. prazna -jIva ane saMsAranI Adi che ke te anAdi che? uttara-nize jIva anAdi che tathA anAdi karmasAgajanita janma, jarA, maraNa, roga, zaikalakSaNa duHkharUpa, duHkha phaLavALe ane duHkhanI paraMparAvALe anAdi saMsAra che. prana 8-e anAdi saMsAra-bramaNane aMta zI rIte Ave? uttara-zuddha jJAna, darzana ane cAritrarUpa dharmanuM aucityavaDe satata satkAra ane vidhipUrvaka sevana karavAthI. prana -ukta zuddha dharmanI prApti zI rIte thaI zake? uttara-mithyAtvamohanIya pramukha pApakarmane vinAza thavAthI. ane 10-ukta pApakarmane vinAza zI rIte thaI zake? uttara-tathAbhavyatva (svabhAva), kALa, niyati (bhavitavyatA), anukULa karma ane puruSAtana vaDe ukta pApakarmane nAza thAya che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [43] prazna 11-tathAbhavyatva paripAkanAM kyA kayA sAdhanA kahyA che? uttara-arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLIbhASita dharmae cArenuM zaraNa grahavuM. duSkRtya(pApa)nI niMdA karavI tathA sukRta karaNanuM anumodana karavuM e tenAM sAdhana kahyAM che. ethI AtmAthImekSAthI janee zubha mana, vacana ane kAyAnI ekAgratAvaDe e causaraNAdi tIvra rAgAdika saMkaleza heya te vAraMvAra karavAM ane saMkaleza na hoya te traNa kALa te avazya karavAM. [je. dha. pra. pu. 45, pR. 16] hitabodhaka nettara, praznane 1-saMta-sAdhujananI sevA-bhakitathI anaMtara ne paraMpara ze lAbha thAya? uttara-tatvazravaNano lAbha pratyakSa thAya, tethI paraMparAe samyagajJAna, vijJAna (viveka ), pApatyAgarUpa paccakakhANu, mana ne iMdriyanigraharUpa saMyama, AzravanirodharUpa saMvara, IcchAnirAdharU5 tapa, karmazAsanarUpa nirjarA ane anukrame yeganirodharUpa zelezIkaraNa karIne mokSaprApti thAya. prazna -jagatamAM sArarUpa zreSTha zuM zuM che? uttara--samyagadarzana (samyaktva), samyagajJAna, tapa, niyama, zIla, saMtoSa, saMyama, sarvadezita dharma ne samAdhimaraNa e badhAM sArarUpa che. prazna 3-zuddha ni:svArtha jIvadayA kevA lAbhane Ape che? uttara-keTigame kalyANane pedA kare che, mahApApanAM
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 44 ] zrI kapUravijayajI elanA nAza kare che ane sa'sArabhramaNanA aMta karI zAzvata sukhazAMti samape che. prazna 4--jIvane sasAracakramAM bhamADanAra kANu che ? uttara--mada (mAdaka vastuonu sevana), IMdriyanA viSayeAmAM gRddhi-Asakti, krodhAdi cAra kaSAya, nidrA-ALasa ( edIveDA ) ane vikathA ( nakAmI kuthalI )-e pAMca pramAda saMsAramAM pADe che rajhaLAve che, tethI AtmAthI jAe pariharavA ceAgya che. prazna pa----zuddha sarvajJAkta dharmanA lAbha thavA durlabha che ? uttara--uttama prakAranA vizALa viSayabhAga sAMpaDI zake, devatAi saMpadA lAbhI zake, putrAnA tathA mitrAneA lAbha paNa sAMpaDe, parantu sarvajJAkta zuddha dharmanA lAbha sAMpaDavA bahu ja muzkela che. prazna 6--viSayabhAgane kaMpAkanA phaLanI upamA kema ApavAmAM AvI che ? * uttara--jema dekhAvaDAM raMgaberaMgI ki pAkanAM phaLa khAtAM tA svAdiSTa lAge che, parantu pariNAme pacyA bAda prANanI hAni kare che--prANunAzaka nIvaDe che, tema pAMca iMdriyAnA vividha maneAhara viSayA atyaMta rAgabhara bhAgaLyA satA bahu mIThA lAge che, paNa aMte AsaktivaDe saMyama-prANanA nAza kare che. ekeka iMdriyanA viSayamAM AsaktivaDe patagArdika jIvA pragaTa prANahAni sahe che, teA pachI pAMca iMdvicAmAM aheAniza Asakta thaI rahenArA mUDha prANIonuM teA kahevuM ja zuM ? prazna cha--saMsAranedu:khamaya zA mATe kahevAmAM Avela che ? uttara--janma, jarA, roga, zAka ne mRtyuvaDe jIvA atyaMta
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [45] duHkha anubhave chetethI, mATe ene aMta karavA-satya puravArtha sevavA ahoniza ujamALa rahevuM. [je. dha. pra. pu. 45, pR. 26] jJAnavardhaka prazranettara. prakana -jJAnI puruSe kevA prakAranA jIvanapUrvaka vate che? uttara-bhAvathI AtmAne viSe vate che ane evA jJAnI puruSe vyavahArathI sahajaprAya prArabdha pramANe varte che. praznana 2-jJAnI kayA kALe mukta thayA gaNAya? uttara-je kALe jJAnathI ajJAna nivRtta thayuM te ja kALe jJAnI mukta thayA gaNAya. prazrana 3-kevA jJAnIne Azraya ke AlaMbananI jarUra nathI? uttara-dehAdikane viSe apratibaddha che ane sukha-duHkha, harSa-zoka pramukha svaMdvo viSe apratibaddha jJAnIne para Azraya ke AlaMbananI jarUra nathI. prazna -satyanI vyAkhyA kRpA karI jaNAvaze? uttara--vastunuM svarUpa jevuM jANavuM, anubhavavuM tevuM ja kahevuM te satya. prana pa-satyanA keTalA prakAra che ane te kayA kayA? uttara-tenA be prakAra che. paramArtha satya ane vyavahAra satya. prIna -munimaNuM-manapaNuM konuM nAma sArthaka ? uttara-e nAma paNa pUrvApara virodha rahita vicArIne
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 46 ] zrI karavijayajI vacana bolavAthI sArthaka thAya che. ghaNuM karIne (tathAvidha) prajana vagara belavuM ja nahIM tenuM nAma munipaNuM che. ane 7-bIjI kaI rIte munipaNuM hoI zake? uttara-rAga, dveSa ne maha-ajJAna rahita yathAsthita vastunuM svarUpa bolatA chatAM muni paNuM hoI zake che. prazna 8-pUrva tIrthaMkarAdikoe A pramANe ja mAna dhAraNa kareluM haze ? uttara-hA, pUrva tIrthaMkarAdika mahAtmAoe A pramANe vicArIne ja maunapaNe dhAraNa kareluM samajavuM. prazna -vIra bhagavAne zI rIte manapaNuM dhAraNa kareluM? uttara-sADAbAra varSa lagabhaga manapaNuM dhAraNa karanAra bhagavAna mahAvIra prabhue AvA utkaTa vicAra karI, AtmAmAMthI pheravI pheravIne mohanIya karmano saMbaMdha kADhI nAMkhI kevaLajJAna-darzana pragaTa karyuM hatuM. prana 10-paramArtha satya eTale zuM ? uttara-AtmA sivAya bIjo koI padArtha AtmAne thaI zakate nathI, ema nizcaya jANa vyavahAra bhASA bolatAM eka AtmA sivAya bIjuM kAMI mAruM nathI e jemAM upacAga (jAgRta bhAna) rahe te. praznana 11-pAramArthika bhASA kaI kahevAya ? uttara-anya AtmA saMbaMdhI belatAM, AtmAmAM jAti, liMga ane tevA aupacArika bheda nahIM chatAM mAtra vyavahAra
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgrahaH 7: [ 47 ] nayathI kAryane mATe tema bolAvavAmAM Ave che. evA upayoga- . pUrvaka belAya to te pAramArthika bhASA che ema kahevAya. 12-vyavahAra satya AvyA vinA paramArtha satya vacana bolavAnuM banI zake? vyavahAra satyanI vyAkhyA kahezo? uttara-vyavahAra satya AvyA vinA paramArtha satya vacana bolavAnuM ane tema na hovAthI vyavahAra satya A rIte jANavAnuM che, jevA prakAre vastunuM svarUpa jevAthI, anubhavavAthI, zravaNathI athavA vAMcavAthI ApaNane anubhavavAmAM AvyuM hoya tevA ja prakAre yathAtathyapaNe kahevuM ane te prasaMge je vacana bolavuM tenuM nAma vyavahAra satya. prakana 13-satya bolatAM kaI prArthanA prANane nAza thAya athavA vacana unmattatAthI belAya te tene satya kahevAya kharuM? uttara-yadyapi kharuM hoya te paNa te asatya tulya ja che. prazna 14-asatya eTale zuM ? uttara-satyathI viparIta te asatya kahevAya che. prazna 15-satya bolavuM kaThaNa nathI ? uttara-AtmA dhAre to satya bolavuM kaMI kaThaNa nathI. prakana 16-paramArtha satya bolavAnuM kyAre ne kevI rIte banI zake ? uttara-samyakatva thayA bAda abhyAsathI paramArtha satya bolAI zake che ane pachI vizeSa abhyAse sahaja upayoga rahyA kare che. prathama 17-saMpUrNa paNe paramArtha satya kayAre belI zakAya? uttara-akhaMDa samyagadarzana Ave te ja saMpUrNapaNe paramArtha
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [48] zrI kaEravijayajI satya vacana bolI zakAya. eTale ke te ja AtmAmAMthI anyapaNe-bhinnapaNe upaga rAkhI vacananI pravRtti thaI zake. praznana 18-nizcaya satya koNa balI zake? uttara-priya ne pacca evuM satya vacana bolanAra sarvavirati munirAja nizcaya samati bolI zake che. [je. dha. pra. pu. 47, pR. 218] hitakAraka praznottara [vicAraratnasAramAMthI ] prazna -jena dharma kema pAme? uttara-1 sugurunA upadezathI, 2 pUrvabhavanA abhyAsathI ane 3 sahaja svabhAvathI-vairAgyAdinA sAgathI: A traNa prakAre prANuM jena dharma pAme. prazna 2--jIvane punya, pApa ne vera kema baMdhAya che? uttara-paropakAravaDe puNya, parapIDAvaDe pApa ane atizaya cheSa pariNamavaDe vera baMdhAya che. prazna 3-heya, seya ne upAdeya eTale zuM? uttara-tajavA egya heya, jANavA yogya ya ne AdaravA gya upAdeya samajavuM. prajhana -vidhi ane avidhithI karelI zubha karaNathI zuM phaLa nIpaje? uttara-vidhiyukta zubha karaNathI Atma lAbha-nirjarA ne avidhithI baMdha nIpaje che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : - [ ] praTana 5-pAMca iMdrinA vikAro TaLavAthI AtmAne ze lAbha thAya ? - uttara-cakSu pramukha te te iMdriye AtmasAdhana karavAmAM ThIka upayogI thaI zake. prakana da-pradeza mithyAtva ne pariNAmamithyAtva kyAre TaLe? uttara-kSAyika samati pAmavAthI pradeza mithyAtva TaLe ane kSayopazamAdi samakitathI pariNAma mithyAtva nAza pAme. prana -prarUpaNA mithyAtvane pravartana mithyAtva kyAre TaLe? uttara-jIva jyAre vyavahAra samakita pAme tyAre ukta ubhaya mithyAtva TaLe. ane 8-dharmadezanA ne mokSadezanA kone kahevI ? uttara-jethI zuddha AtmapariNati jAge te tattvaupadeza te dharmadezanA ane samyagadarzana, jJAna ne cAritra e ratnatrayIrUpa sAce mokSamArga pAmavA mATe jenAthI tIvra abhiruci jAge te mekSadezanA jANavI. prakana -anarthadaMDanA cAra prakAra kyA? uttara-1 dudhdhana, 2 pramAdAcaraNa, 3 hiMsaka zastra pradAna tathA 4 pApopadeza. prakana 10-ATha prakAranA vacana parISaha kyA ? uttara-1 hIlaNA, 2 khisaNA, 3 niMdaNA, 4 gaheNA, 5 tADanA, 6 tarjanA, 7 parAbhava ne 8 eSaNA (bhAta pANa) pramukhamAM aMtarAya karavArUpa parISaha jANavA.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 50 ]. zrI kapUravijayajI " ane 11-arihaMtAdika navapadenuM dhyAna-ciMtavana karavAthI zuM lAbha thAya ? uttara-aSTavidha karma AvaraNathI DhaMkAI gayelI svAtmazakti pragaTa thAya. 12-saMvega ane nirveda eTale zuM ? uttara-kevaLa mokSasukhanI ja abhilASA te saMvega ane kSaNika sAMsArika sukhathI viraktabhAva te nirveda (vairAgya). prazna 13-paravastunI IcchA ane mUchavaDe kone puSTi maLe? utta--IcchA( AzA-tRSNA vaDe ajJAnane tathA mUccha. mamatAvaDe mithyAtvane puSTi maLe. praznanA 14janma-maraNanuM da:kha zI rIte TaLe ? uttara-ratnatrayI( samyaga darzana, jJAna ne cAritra)nI prApti ne ArAdhanAvaDe sarva bhavaduHkha TaLe. prazrana 15-punya, pApa, dharma ne karmathI zuM phaLa nIpaje ? uttara-punyathI zAtA, pApathI azAtA, dharmathI mokSa ane karmathI saMsAraphaLa nIpaje. prani 16-dhamakama zAthI nIpaje ? uttara-saMka9pavika95vaDe karmabaMdha ane nirvikalpa dazAyege AtmAne zuddha niSkaSAya dharma nIpaje. prathama 17dharma sAMbhaLa, jANo ne Adara zI rIte? uttara-jJAnI suguru mukhe tattva-upadeza sAMbhaLo, suvivekathI jANa ane pramAda rahita Adaravo.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 51 ] prathama 18-cetanAnA bheda kahe? uttara-1 jJAnacetanA ane 2 ajJAnacetanA. ajJAna cetanAnA be bheda che. 1 karmacetanA ane 2 karmaphaLacetanA. temAM rAgadveSabhAve jIvane pariNAma te karmacetanA ane zubhAzubha karmaphaLanuM vedavuM te karmaphaLacetanA jANavI. zuddha upagarUpa jJAna-cetanAmAM bheda nathI. prakana 19-traNe kALa saMbaMdhI pApakarma kema TaLe? uttara-pUrvabhavagata pApa, niMdA-gaharUpa pratikramaNavaDe, vartamAna pApa-saMvara-sAmAyikAdika sevanavaDe ane anAgataAgAmI pApakarma tathAvidha vrata-paccakakhANa samajapUrvaka AdarI tene yathAvidhi pALatA rahevAthI pApakarma TaLe. prana 20-cAra prakAre vyavahAra che te kayA? uttara-1 anupacarita sabhUta (zuddha) vyavahAra te anaMta jJAna-darzanAdi AtmAnI sahaja zuddhatArUpa, 2 upacarita sabhUta vyavahAra te kSapazamika jJAna-darzanAdi rUpa, 3 anupacarita asabhUta vyavahAra te jJAnAvaraNIyAdi aSTavidha karmaphaLanuM Atmapradeze avasthAnarUpa ane 4 upacarita asadabhUta vyavahAra te laukika mAnyatA, dezAcAra rUddhi, jJAtipaMcAdinA niyama(baMdhAraNa)rUpa tathA anAdi kALathI jIvane lAgelI paravastugata mArApaNAnI buddhirUpa strI, putra, baMdhu, mAtA-pitA, zatru, mitra, ghara, hATa, vastrAdirUpa. prazna 2 -trividha saMsArI jIvane nAmanirdeza kare. uttara-1 bhavAbhinaMdI, 2 5galAnaMdI ane 3 AtmAnaMdI.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ para ] zrI kapUravijayajI prazna -jIvane sadgati ne huti zAthI thAya ? uttara-zubha upage sagati ne azubha upage durgati temaja zuddha upage mukti thAya. praznana 23-rogAtaka ( rega ane AtaMka) eTale zuM? uttara-ghaNA kALa sudhI rahe te roga ane tatkALa prANa haraNa kare te AtaMka jANavo. prazna 24-baLa, virya ne parAkramamAM phera che? uttara-zarIranI zakti te baLa, AtmAnI zakti te vIrya ane zubhAzubha karmajanita zakti te parAkrama jANavuM. prazna 25-upayoga eTale zuM? tenuM phaLa ne bheda samajAvo. uttara-cetanAnuM zuddhA-zuddha pariNamana te upaga be bhede che. eka zuddha ane bIje azuddha, zuddha upage siddhigati eTale mokSa thAya. azuddhanA be bheda che. zubha ne azubha. zubhavaDe puNyabaMdha ne sadgati, azubhavaDe pApabaMdha ne durgati. zuddha upaga samakita pAmyA pachI samyagadaSTine heya, cothA guNaThANAthI mAMDI bAramA sudhI zubhepacega mizrita hoya che, pachI terame pUrNa zuddha hoya che. azuddha upaga sarva saMsArI mithyASTi jIvone hoya che. mithyASTine zubha kiyA heya parantu zubhapaga na hoya. praznana 26-IcchAdika traNa yeganuM svarUpa samajAve. uttara-uttama vrata-niyama pALanAranI kathAmAM prIti ane yathAzakti te AdaravAnI IcchArUpa IcchAgi, te vrataniyamene yathArtha rIte nirdoSapaNe pALavAnI pravRttirUpa zAstraga
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 53 ] ane jJAna-vairAgyanI prakhaLa zaktivare anaMtakALa panta bhAgavavA ceAgya karmone gajasukumALa muninI peThe ati alpa kALamAM bhAgavI kSaya karI nAkhavArUpa sAmarthya cAga jANavA. prazna 27--va dravya, guNa ne paryAya zAthI bagaDyA che? uttara--dravya jJAnAvaraNIyAdi kama vaDe, guNu rAga-dveSAdika vibhAvapariNativarDa ane paryAya-manAyeAgya kalpanAvaDe vikArabhAvane pAmyA che. [ te te doSo dUra thavAyI svadravyAdika svabhAvasthitine pAme che. ] prazna 28--matijJAnI, zrutajJAnI tathA ajJAnIne jinavANI kevI rIte pariName ? uttara-jJAnIne samapaNe ane ajJAnIne viSamapaNe. kai ane te kayA jIvane prazna 29--sALa saMjJA te keTalI hAya ? parigraha, pa leAka, 11 uttara--1 AhAra, 2 bhaya, 3 maithuna, 4 krAdha, 6 mAna; 7 mAyA, 8 leAbha, 9 edha, 10 sukha, 12 du:kha, 13 mAha, 14 durgaM'chA, 15 zAka ane 16 dha. emAMthI pahelI deza ekendriyane, Adya sivAyanI 15 eindriyAdine ane gaja paMcadriya jIvAne sALe sajJA hAya. [AjakAla A vAta sAyansathI paNu siddha thatI jAya che. ] prazna 30 --dharmI ne karma saMbaMdhI ceAgya khulAsA kare. uttara--AtmalakSapUrvaka zuddha upayeAge dharma ane azuddha upayeAge zubhAzubha bhAve karma thAya che. prazna 31--dravya ne bhAva prANanA kaMika phroDa karI.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [54] zrI kapUravijayajI uttara-anaMta jJAna, darzana, cAritra (sukha)ne vIrya e cAra bhAvaprANa svAbhAvika che. te avarAtAM dravya-prANa sAMpaDe che. anaMta darzanarUpa bhAvaprANa avarAtAM indriya, anaMta jJAnarUpa bhAvaprANa avarAtAM zvAsozvAsa, svAbhAvika sukharUpa bhAva prANa avarAtAM Ayu ane svAbhAvika anaMta baLavIryarUpa bhAvaprANu avarAtAM mane baLa, vacanabaLa ne kAyabaLarUpa vibhAvika bADhA prANa sAMpaDe che. (avarAtAM-avarAyelano kSayepazama thatAM ema samajavuM). prazna 32-prabhu jyAM (jenA ghare) pAraNuM kare tyAM dhanavRSTi keTalI thAya ? uttara-jaghanyathI sADAbAra lAkha ane utkRSTathI sADAbAra koDa sonaiyAnI vRddhi thAya. ane 33--caMda mahAvidyAnAM nAma jaNAvo.* uttara-1 AkAzagAminI, 2 parakAyapravezinI, 3 rUpaparAvartinI, 4 staMbhinI, 5 mohinI, 6 suvarNasiddhi, 7 rajatasiddhi, 8 rasasiddhi, 9 baMdhamAlinI, 10 zatru parAbhavinI, 11 vazIkaraNI, 12 bhUtAdi daminI (sarva agni vigere upadrane samAvanAra), 13 sarvasaMpankarI, 14 zivapadaprApiNI. prazrana 34-sahiyA ane asohiyA maraNa kone kahIe? uttara-jema sIdhe daDo pheMkatA daDAnA sarva pradeza ekI sAthe ja jAya tema jIva samakALe sarva pradeze nIkaLI parabhave jAya te sahiyA maraNa ane asahiyA maraNa te jIvanA pradeza zreNibaddha AgaLathI jAya, eTale jema pataMganI dorI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kajAya te udaya upazamAvavI jiyAtva mA lekha saMgraha : 7 : [ pa pa ] hAthane temaja pataMgane lAgelI rahe che tema jIvapradezanI maraNuM avasare ahIM tathA parabhave upajavAnuM hoya tyAM zreNi maMDAya. . prIna 35-jIvanA zuddha samyakatva ne cAritra guNane AvaravA keNa samartha che? uttara-mithyAtva ane avirati yathAkrame AvarI de che. " prazrana 36- pazama, upazama ne kSAyika samakitanuM svarUpa TUMkAmAM kahe. uttarakrodhAdi cAra anaMtAnubaMdhI kaSAya te cAritramehanInI prakRti ane mithyAtva mehanInI traNa prakRti maLI sAtene upazamAvavI te upazama, kSaya karavAthI kSAyika ane udayagatane kSaya karavAthI tathA udayamAM nahIM Avelane upazamAvI devAthI kSAyopazarmika samakti prApta thAya che. temAMnI cha prakRti jevI bhayaMkara che tevI sAtamI samakita mehanI bhayaMkara nathI. prakana 37-sApekSa ne nirapekSa eTale zuM? uttara-sApekSa-apekSA-amuka zubha ke zuddha hetu yukta, nirapekSa te niSkAraNa-sAdhya rahita (vyavahAra ). prazna 38-samyagdaSTinuM TUMka svarUpa kaho. uttara-rAga dveSathI alipta madhyastha-sAkSIbhAve rahe. punya tathA pApanA udayakALe harSa tathA zekathI dUra rahe. prazna 39 -jIvane karma saMbaMdhI karaja tathA bhavadaridrapaNuM kema TaLe? uttara-darzana, jJAna ne cAritrarUpa ratnatrayInI prAptithI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 ] zrI karavijyajI Atmadharma rUpa dhana pragaTe che, tethI rAga, dveSa ne mAharUpa bhAvariddhapaNuM dUra thAya ane janma-jarA-maraNurUpa karajanA bhaya bhAMge--ajarAmarapaNuM prApta thAya. prazna 40--mAharAjAnA mULa maMtra kyA? tethI kevuM phaLa nIpaje uttara--rAga ne dreSa athavA huM ne mAruM e mahAdu:khadAyaka mAha rAjAnA mULa maMtra che; tethI ja karma baMdhAya che. te udayamAM AvatAM Artta raudra dhyAna thAya che, jethI viSayakaSAya sevI, ghaNAM karma bAMdhI, bhavaparaMparAnI vRddhi thayA kare che. prazna 41--samyagdaSTi vigere ratnatrayInA artha ne lakSaNa kaheA. uttara--samyag ( yathArtha ) daSTi te zraddhAna, samyajJAna te yathArtha jANavu' ne samyag cAritra te yathArtha AcaravuM. prazna 42--guNagrAhI, guNugaveSI ne sahAyakArI eTale zuM ? uttara--avaguNune uvekhI guNa levAya teTale lenAra te guNagrAhI, guNIne zeAdhanAra te guNagaveSI ane guNaSTie tene puSTi ApanAra te sahAyakArI jANavA. prazna 43--mAvIza parISaheAmAM zIta ( anukULa ) keTalA ? ne uSNa ( pratikULa ) keTalA ? uttara--strI ne satkAra e e zIta-anukULa ne mAkInA uSNu-pratikULa che. prazna 44--upasarga ne parISahumAM phera zA ? uttara-upasarga Atmakarmajanita che ne parISaha svaparajanita che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 17 ] prazna 45-jIva aSTa karmavargaNA daLika kevI rIte vaheMcI AThe karmane Ape che? - uttara-jIva samaye samaye karmavargaNa grahaNa kare che, temAMthI sarvathI ceDAM Ayukarmane, tethI vizeSAdhika nAma ane zetrane paNa sarakhAM, tethI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNane vizeSAdhika paNa mAMhomAMhe sarakhA, tethI mehanIya karmane saMkhyAta guNAdhika ne tethI vedanIyane adhika ema vedanIyane sarvathI adhika daLa maLe che, kemake vedanIyana vipAka jIvane thoDAM daLe pragaTapaNe jaNAya nahIM, ema zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che. prazna 46-abhisaMdhija ane anabhisaMdhija vIrya te zuM? uttara-upagapUrvaka AtmavIrya te abhisaMdhija ne upaga rahita te anabhisaMdhija jANavuM. prazna 47-vaktA tathA zrotAnA cauda cauda guNa kyAyate kaho. uttara-vaktAnA cauda guNa1 Agamakta soLa belanA jANa, 2 zAstrArtha vistAravaMta, 3 vANImAM mIThAza, 4 prAstAvika avasaranA jANa, 5 satyavAdI, 6 zrotAnA saMzaya che, 7 bahu zAstravettA-gItArtha--upagI, 8 artha vistArI saMkSepI jANe, 9 kaThina bhASA ne apazabda na bele, 10 sabhAne rIjhavI jANe, 11 zrotAne rasAsvAda upajAve, 12 praznanA marmane samajI uttaradAtA, 13 ahaMkAra rahita bane, 14 saMtoSAdi saguNAnA dhAraka. zrotAnA cauda guNe-1 bhaktivaMta, 2 priyabhASI, 3 nirabhimAnI, 4 sAMbhaLavA rucivaMta, 5 capaLatA rahita-ekAgra
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI citte sAMbhaLIne haiye dharanAra, 6 sAdI smaraNazaktivALo, 7 praznanane jANuM, 8 vistRta zAstrArtha rahasya samajI zakanAra, 9 dharmakAryamAM pramAda rahita, 10 ekAgrapaNe dharma zravaNa karanAra, 11 tatvabuddhivaMta, 12 dAtA, 13 sAdhamIjane pratye hArdika prema rAkhanAra, 14 niMdA-vikathA-vAdavivAda-mamatA-kadAgrahAdika rahita, vinaya, suzIlatAdi guNene dhAraka. prazrana 48-jIva parabhavanuM Ayu kevA pariNAme bAMdhe? uttara-ga, kaSAya, dhyAna ane vezyAnA zubhAzubha yathAgya ekatra saMge parabhavAyu baMdhAya che. prazrana 4-ATha prakAranA AtmA te kayA? uttara-1dravyAtmA, 2kaSAyAtmA, 3 cegAtmA, 4 upagAtmA, pajJAnAtmA, 6 darzanAtmA, 7 cAritrAtmA ane 8varyAtmA. prana 50-cAra gatimAM pUrvokata aSTavidha AtmAomAMthI keTalA lAbha? uttara-naraka ne devagatimAM cAritrAtmA sivAya 7, ekendriyamAM jJAnAtmA ne cAritrAtmA sivAya 6, tiryaMca paceMdriya ane manuSya gatimAM 8 tathA siddhigatimAM 4 ( jJAnAtmA, darzanAtmA, upagAtmA ne zuddha dravyAtmA) prazna pa1-aSTavidha trasa jIvo kahyA che te kyA? uttara-1 aMDajA (paMkhI vi0), 2 pitAjA (hAthI vi0), jarAyu (gAya vigere), 4 rasajA (kITakAdi), 5 svedajA (mUkAjU vigere), 6 saMmUchima (pataMgAdi), 7 uddasijaja (gagaDA. pramukha)ne opapAtika (deva tathA nArakanA cho) jANavA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 59 ] prana para-cha Avazyaka madhye saMvara tatvamAM keTalA? ne nijerAmAM keTalA ? uttara-sAmAyikAdi prathamanA traNa saMvaramAM ne pratikramazudi traNa nijerAmAM. prazna pa3-jAtismaraNa jJAna te zuM che tethI keTalA bhavanuM bhAna thAya? uttara-pUrvabhavamAM vastunA gADha abhyAsanA baLe vartamAna bhavamAM tevI vastu jevAM ke sAMbhaLatAM tarata sAMbharI Ave, jethI pUrvabhavamAM pate kaNa ne kayAM hato tenuM saghaLuM bhAna thavA pAme te jAtismaraNa jJAna zuddhAzuddha kSayapazamAnusAra be prakAranuM che. temAM jaghanyathI 1-2-3 bhava, madhyama 4-5-6 ne utkRSTa nava bhava sudhInuM dekhAya che. prazna 54-bAra upagamAM rUpI keTalA ne arUpI keTalA? uttara-kevaLajJAna ane kevaLadarzana e be vizuddha hevAthI arUpI ane zeSa daza mizrita hovAthI rUpI che. prazna 55-pAMca prakAranA samaktimAM rUpI keTalA? uttara-eka kSAyika samakita arUpI ane bAkInA cAra samakita rUpI che. prazna pa6-cha AvazyakamAM rUpI keTalA ne arUpI keTalA uttara-sAmAyikAdike pAMca AtmAnA guNa jANI arUpI che ane eka pratikramaNa rUpI che. prazna pa7-gRhasthane jInI mahAvirAdhanArUpa pAMca sthAna kayA kahyA che ?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ |60 ] zrI kapUravijyajI uttara-1 ghaTI, 2 cUM, 3 pANIyA, 4 vAzIThuM ane 5 uzaLa-mUzaLAdi mAMDaNa-vAsaNa sthAna. prIna 58-samyakatvanA cheDAM paryAya nAme kaho. uttara-AsthA, zraddhA, tatvapratIti, niradhAra, tattvaci, bahumAna, tattvaIcchA, tattvArthasaddahaNa vigere. prana 59-samyajJAnanA paryAya nA kahe. uttara-yathArthabhAsana, paricchedana, vivecana, zAyatA, svarUpanI oLakhANa, svarUpa anubhava vigere. prazrana 60-sAmAyika cAritranA paryAya nA kahe. uttara-sAcuM tattvaramaNa, parama kSamA, mAva, Arjava, nirlobhatA, samatA, saralatA, anAsaMgatA ane svarUpAnaMda vigere. prazna 61-samakitanI daza rUci kahe. uttara-nisarga, upadeza, jJAna, sUtra, bIja, abhigama, vistAra, kriyA, saMkSepa ane dharmaruci-e daza ruci jANavI. prakana da2-samatinAM pAMca lakSaNe kaho. uttara-zama (kaSAyamaMdatA), saMvega (mokSAbhilASa), nirveda (bhavavairAgya), anukaMpA (dravya tathA bhAvathI dayA ) ane AstikatA (dharma upara zraddhA) prazna 63-traNa AtmAnuM svarUpa kahe. uttara-dehAdika paravastune mamatAdi vaza pitAnI mAne te bahirAtma, temAM sAkSIbhAve rahe ane kalyANa sAdhavAmAM tene vivekasara upayoga karato rahe te aMtarAtmA ane
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ ] rAgadveSa mahAdika dezamAtrathI mukta, ativizuddha, jJAnAnaMde pUrNa pAvana, sarva upAdhi varjita, atIndriya ane guNagaNanA nidhAnarUpa paramAtmA bahirAtmabhAva tajI, aMtarAtmabhAva AdarI, apramattapaNe ratnatrayIne ArAdhatAM pite paramAtmA thaI zake che. prazna 64-sAdhu zI rIte karma khapAvI siddhi vare che? uttara-pAMca mahAvratarUpa saMvaravaDe navIna karmabaMdha roke che tathA pAMca prakAranA svAdhyAya (sajhAya) yAne udayagata karma khapAve che-niSphaLa kare che temaja zuddha upage-AtmadhyAne sattAgata karmane zodhI khamAve che, e rIte vartatAM siddhi vare che. prazna 65--yugapradhAna AcAryanAM atizaya kahe. uttara-ekAvatArI te zreSTha puruSanA vastromAM jU na paDe, teo vicare tyAM aDhI cejana sudhImAM marakI pramukha upadrava na thAya, temanA caraNe dakathI rogo dUra thAya, evA aneka uttama atizayevaDe alaMkRta ane bhAva AcArya yaMgya guNa saMpadAvaDe vibhUSita hoya. [pranettararatnasArasaMkSepa ] prana 66-bhAvakarma, dravyakarma ne karma kone kahIe uttara-rAga, dveSa ne moharUpa AtmAne vibhAva pariNAma te bhAvakarma, tenA yege jJAnAvaraNayAdika aSTavidha karmanI vargaNA baMdhAya te dravyakarma, te vargaNa dArika, tejasa pramukha pAMca zarIrapaNe pariName te noka". emAM na nakAravAcI nathI paNa sAhacaryavAcI che, eTale ke karmacArI evAM pAMca zarIra.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ dara ] thAya karo tyAre zrI kapUravijayajI prazna 67-jIva mArgAbhimukha thaI samakita kyAre pAme ? uttara-bhavitavyatA vege akAma nirjarAe karma apAvatAM be pudgalaparAvarta kALa saMsAra bAkI rahe tyAre jIva AstikapaNe jinamArga sanmukha thAya. pachI jIva UMce Avato jyAre doDha muddagalaparAvarta saMsAra rahe tyAre mArga patita jinekta mArgamAM rucivata thAya. jyAre eka pudgalaparAvarta saMsAra rahe tyAre jIva mArganusArIpaNuM pAme, mitrAdika daSTi pragaTe ne nyAyasaMpanna vibhAvAdi pAMtrIza guNayukta thAya. pachI anukrame mithyAtva mehanIyanI maMdatA karate jIva ardha pudagalaparAvarta kALamAM Ave tyAre Arya deza, uttama jena kuLasaMpanna thaI sadaguru upadeze ke sahaja svabhAve keI nimitta pAmI, yathApravRttikaraNa karI, ujajavaLa vilAsathI apUrva karaNe rAga-dveSanI graMthi bhedI, mithyAtva mohanIyanI sAta prakRtine upazamAvatAM anivRttikaraNamAM pravezI, aMtarakaraNa karI samyagadaSTi thAya tyAre tene mArgAbhimukha kahIe. prana 68-traNa prakArane vairAgya ? uttara-1 duHkhagarbhita, 2 mohagarbhita ane 3 jJAnagarbhita. samyagadaSTine vairAgya thAya te jJAnagarbhita jANu. mana -caturvidha saMsArI jInuM svarUpa dAnta sAthe samajAvo. uttara-1 saghana (ghanaghora ) rAtri samAna, te bhavAbhinaMdI mithyAtvadRSTi jANavA, 2 aghana rAtri samAna, te dharmamArga sanmukha thayelA mArganusArI jIva jANavA. 3 3 saghana dina samAna, te kSaye pazamAdi guNavaDe samya
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 63 ] dRSTi cothA guNaThANAthI bAramA guNaThANa sudhInA paramAtmAnA mArgane prApta thayelA jJAnI mahAtmAo jANavA, ane 4 aghana divasa samAna, nirmaLa sUryodayavALA divasanI peThe saMpUrNa jJAnaprakAzavALA kevaLajJAnI bhagavaMte jANavA. prathama 70--saMsArI jIvane ATha daSTi kahI che tenA nAma kaho. uttara--mitrA tArA, balA, dIprA, sthira, kAntA, prabhA ne parA--e ATha daSTiemAMthI pahelI cAra daSTi sudhI samati prApta thayuM nathI hotuM, pAMcamI daSTi sthirAmAM samakita pragaTeluM hoya che, pachI samyaga badha paNa vadhato jAya che. prakana 71--AyaMbila eTale zuM ? uttara-osAmaNanA annanI jevA narama (bhajana karatI vakhate kaDakaDa bhaDabhaDa zabda na thAya tevA) ane Armsa (khA) ne upalakSaNathI Sasa vigaya vagarane lUkho AhAra jemAM niyamita eka vakhata ja levAnuM hoya te AyaMbila kahevAya. prazrana 72---samyakatva guNa pragaTe chate khAra, vaira ne jhera rAkhavArUpa avaguNa TaLe te zI rIte ? uttara-jJAna-vratAdika aneka guNane kheMcI lAvanAra ane aneka doSane dUra karanAra samakti pragaTa thaye thake khAra TaLe, jJAnIguNe verabhAva TaLe ne cAritra guNa pragaTatAM jhera paNa TaLe. prana 73-viSayakaSAyanA nigrahathI zuM lAbha thAya ? uttara-ta...tyayika karmabaMdha thatuM aTake ne pUrvabaddha karma | nijere temaja AtmA zItaLa thAya. prata 74-Atma avabodha te tatvapratItirUpa samyaktvanI prApti mATe jarUranI pAMca labdhinuM svarUpa kahe.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] zrI karavijayajI uttara-1 kALalabdhi te Ayuvarjita zeSa sAta karmanI utkRSTa sthitine ghaTADI eka kaDAcheDI sAgaropama pramANa kare evA yathApravRttikaraNapUrvaka caramAvate jIva Ave tyAre kALalabdhi pAkI kahevAya, 2 Idriyalabdhi-saMjJIpacaMdriyapaNuM prApta thAya, 3 upadezalabdhi -sadagurnAdikanA cegathI upadeza pAmI pratibaMdha pAme, 4 upazamalabdhi-nirmaLa pariNAmanI dhArAe caDhate viSayakaSAyane upazamAvI, apUrvakaraNa karaNa karI, graMthibheda kare, 5 pragalabdhi-rAgadveSamaya nibiDa graMthine bhedyA pachI aMtakaraNa karI anivRttikaraNavaDe samakita pAme. prazrana 75-utsarga ane apavAda mArga paramArtha bhavabhIru ane AtmAthI bhavabhIru jIvane eka ja mekSa sAdhavA mATe che te zI rIte? uttara-utsarga mArga ghaNe Akare, susamartha jJAna vairAgyabaLe jinakalpInI peThe pALI zakAya tevo ghora tapasyA sAthe yuddha brahmacaryAdika dharmasthiti sevavArUpa jANo. temAM sarvathA TakI na zakAya tyAre temAM pAchA sthira thavA mATe je kaMI kamaLa-narama mArgane saralapaNe avalaMbana karavuM te apavAdamArga jANo. prana 76-pAMca nedharmiyA-adhama jIva kahyA che te kyA? uttara-1 jJAnakuLathI vaMThelA ( bhraSTa ) jIva, 2 devAdika dharma khAtAne ni:zuka mane harAma dAnatathI pagAra khAnArA tathA devadravya ne gurudravya khAnArA, 3 viSayalolupta, 4 vyabhicAravaDe sAdhvInA peTe avatarela putra tathA 5 devagurudharmAdikanA niMdaka, ghAtaka ne utthApaka-e pAMce vItarAgabhASita dharmathI vimukha-uparAMThA rahe.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 65 ] A prakana 77-jIvane parabhavanuM Ayu zI rIte baMdhAya che ane te keTalA prakAranuM che? uttara-jIvane parabhava saMbaMdhI Ayukarma A bhava jogavatAM thakAM eka ja vAra daDha nikAcitapaNe traNa AkarSe karI, sopakamI tathA nirupadrumI e be bhede jaghanyathI aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTa tetrIza sAgaropama sudhInuM adhyavasAyanI taratamatAe bhinna bhinna jIvane aneka prakAre baMdhAya che. tyAM deva, nArakI tathA yugalikane svabhAva Ayu cha mAsa bAkI rahetAM parabhavanuM Ayu baMdhAya. yugalika manuSya tiryaMca ne tIrthaMkarAdi tresaTha zalAkA puruSa ane caramazarIrI eTalA badhAnuM Ayu nipakramI(atUTa) ne bAkInAne sopakramI (tuTI zake tevuM) baMdhAya. te vaLI svabhAva Ayu aMtarmuhUrta bAkI rahetAM ghaNe bhAge baMdhAya ne te bAMdhatAM jIvane aMtarmuhUrta lAge. temAM traNa AkarSa-AMcakA Ave. temAM jIva parabhavanA AyukarmanA pugalane AkaSI bAMdhe. tyAM mati tevI gati athavA gati tevI mati upaje. prajhana 78-devagatinI cha lezyA AzrayI alpabadutva kahe. uttara-zuklalezyAvaMta deva sarvathI ceDA, 2 te thakI palezyAvaMta asaMkhyAta guNAdhika, 3 tethI kRSNalezyAvaMta asaMkhyAta, 4 tethI nalalezyAvaMta asaMkhyAta, 5 te thakI kApatalezyAvaMta asaMkhyAta, 6 te thakI te jelezyAvaMta tiSI de asaMkhyAta guNAdhika jANavA. prazna 79-zrI saMghabAhya karavA keNa lekhAya? uttara-je utsava-unmArga prarUpaNa kare, "temaja sAdhu ke gRhastha gya dharma A kALe nathI, ahiMsAdika mULaguNavate
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] zrI kapUravijayajI ane sAmAyikAdika uttaraguNlRAnu pAlana A kALe thai zake nahIM' ema kahe te saMghabAhya karavA ceAgya che. prazna 80-18 bhAvadeizA ne aDhAra dravyaddizAnuM svarUpa kaheA. uttara--eiMdriya, taiiMdriya, cAridriya ne paMcendriya e cAra tathA samUchima manuSya ne karma bhUminA, akarma bhUminA, aMtadvIpanA garbhaja manuSya-e cAre maLI ATha tathA agraJIja, mULakhIja, pabIja ne skadhakhIja e cAra vanaspatinA bheda tathA pRthvIkAya, akAya, teukAya ne vAyukAya-e cAra maLI sALa tathA deva ane nArakI e rIte zrI AcArAMga sUtramAM zAsraparijJA nAmanA adhyayanamAM aDhAra dizA jaNAvI che. aDhAra dravyadizA A pramANe jANavI. uttara tathA dakSiNAdi cAra dizA, cAra vidizA maLI ATha, tenA AMtarA ATha temaja Urdhva ane aA maLI kula aDhAra. prazna 81--paryAmi eTale zu? uttara--pudgalapariNamana hetu zaktivizeSa, te cha che. prazna 8--paryAti ne prANamAM ze| taphAvata ? uttara--upajatI veLA pati hAya ne prANu jIvana paryanta hAya. prazna 83--tItha karanA janmArdika samaye sAte narake ajavALu thAya che te jaNAve. .. uttara--pahelI narake sUryodaya jevu, bIjImAM vAdaLa DhAMkayA suraja jevuM, trIjImAM pUnamanA caMdra jevu, ceAthImAM vAdaLa DhAMkayA caMdra jevuM, pAMcamImAM graheAnA prakAza jevu, chaThThImAM nakSatranA prakAza jevu ane sAtamImAM tArAnA prakAza jevu ajavALuM thAya che. [ jai. 1. pra. pu. 47, pRSTha 318, 3para ]
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** 000 00000 noooo subhASitavibhAga Geo ooooo. 500.00
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : . [ 69 ] subhASita. pramAdavaza-daza daSTAnta durlabha mAnavadeha pAmI, sAvadhAna banI, dharmasAdhana karavAmAM je mugdha jI gaphalata kare che te mahAmuzIbate meLavela cintAmaNi ratnane pramAdavaza bharadariyAmAM pADI nAkhavA jevuM kare che. kanyAdAna-kuLa, zIla (sadAcAra), sanAthatA, vidyA, saMpatti, zarIra ane vaya-e sAta guNa joI-tapAsIne kanyA devI, tyArabAda jevuM tenuM bhAgya. kRtakama-pUrvakRta karma game tyAre bhagavyA vagara chUTako thato nathI. pachI te karma zubha hoya ke azubha hoya, paraMtu tenA karanArane avazya jogavavuM paDe che. avilaMbe karavA hitakaraNa karI levAmAM vilaMba kare na ghaTe, kemake divase divase AyuSya ghaTatuM jAya che, chatAM ApaNe bedarakArI karatA rahIe to kALa kaI rAha joI rahevAne nathI, te to vagara vilaMbe jIvane jhaDapI le che, ema samajI sujJa-cakera-agama buddhijanee jaladI dharmasAdhana karavuM. - subhAgya prApti-pragaTa prabhAvI jinekta dharma, sajaja. nenI saMgati, jJAnI sAthe dharmagejhI, DahApaNabharI vANa, sarva zAstramAM kuzaLatA, nyAyapArjita lakSamI, saddagurunAM caraNakamaLanI sevA, zuddha-nirdoSa zIla(sadAcAra)nuM sevana ane nirmaLa matie vastuo bhAgyavaMtane saheje prApta thaI zake che. sAdhamInI sevA-je subuddhi jane yathocita sAdhamInI sevA-bhakti (avasara pAmIne ullasita bhAve) karI zake che, teonI jinabhakti ane zAsanennati lekhe Ave che. dekhA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 70 ] zrI karavijayajI dekhI ke mAnapAna mATe nahIM paNa samajapUrvaka samacita svadhamI bhAI-bahenanI bajAvelI sevA lekhe Ave e viveka rAkha ghaTe. sukhIlatAvaza-kSamAM rAkhIne aparAdhInI bhUla daragujara karI nahIM, saMteSa dhAraNa karIne gRhacita sukha tajavuM nahIM, kaThaNa tApazIta tathA pavanajanita parISaha sahyA nahIM, yathAzakti tapanuM sevana karyuM nahIM, sadA dravyanI prApti, rakSA ane vRddhi mATe ciMtavana karyA karyuM ane rAgadveSAdikane vaza thaI paramAtma tatvane vicAra na karyo, sukha-zIlatAvaza uparyukta viparIta AcaraNa karyA tethI te te kAryonAM uttama phaLathI A jIva vaMcita rahyo che. saMyamadharmanI balihArI-gRhastha avasthAmAM aneka kaThIna kasoTImAMthI pasAra thavuM paDe che, chatAM asaMyamavaza guNa--lAbha thaI zakato nathI, tevI kasoTI je saMyamamAge sahana karAya to jIva Atmonnati prApta kare che. gya sthAne cejAcelAM daSo paNa saMyamIne guNarUpa thavA pAme che. karmanI prabaLatA-dharma(yudhiSThira), bhIma ane anAdika pAMce pAMDa-moTA rAjaputra, zUravIra, satyanI TekavALA ane mahAbaLIyA hatA chatAM te vIrone kRpaNanA ghare bhikSukanI jema bhikSA mAgI udaranirvAha kare paDaye hate. kamanI rekhA ullaMghavA koNa samartha che? vicakSaNa janee karma karatI vakhate pUrNa khyAla rAkhave ke jethI pUrvakRtakarma udaya Ave tyAre zoka-saMtApa karI navAM karmabaMdhanathI bacI javAya. kahyuM che ke -"baMdhasamaya citta cetIe, ze udaye saMtApa ?
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 71 ] vanaspatimAM paNa jaNAtI maithunAdika pragaTa saMjJAsInA pAda-prahArathI azoka vRkSa vikAsa pAme che, mukhamAMthI dAruno kAgaLa chAMTavAthI bakula vRkSa zeka taje che, rAjI thAya che, strInA AliMganathI karubaka vRkSa prakullita bane che, temaja zRMgAra sahita avakana karavAthI tilaka vRkSa vikAsa pAme che. durazIlA strI-duSTa AcAravALI strI game te upAye paNa ThekANe AvatI nathI. niSphaLa prAya jIvana-Avazyaka, dhyAna, tapasyA ane svAdhyAyazUnya jenA divaso vyatIta thAya che tevA dharmahIna AtmAonuM atra zuM prajana che ? svapApaniMdA-sarva mULaguNa ane uttaraguNAdinA lepa saMbaMdhI deSanI je pote niMdA-goM karate nathI te gaLImAM raMgAyelA vastra je kaniSTha karmakArI AtmA lAkho varSa sudhI game tevuM tapa kaSTa kare te paNa te kevI rIte zuddha thaI zake ? na ja thaI zake. - satyane mahimA-satya niSThAvaDe agni zItaLa thaI jAya che, satyavaDe pANu mArga Ape che, satyavaDe khagga-talavAra vigere zastra-astro dehacheda karI zakatA nathI, ane satyathI phaNidharasarpa rajaju (deraDA) jevo thaI jAya che, ema samajI vicakSaNa bhAI-bahene e barAbara satya vratanuM pAlana karavuM. zrAvaka egya agiyAra paDimA-pUrve AnaMda, kAmadevAdika aneka zrAvakoe ukta paDimAonuM svarUpa jJAnI guru samIpe avadhArI, tenuM niraticArapaNe pAlana karyuM hatuM. Aje paNa sAdhu yogya mahAvrate dhAraNuM karavA IcchatA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 72 ] zrI kapUravijayajI bhAi-hunAne prathama ukta parimA vahana karI levA pa'cAzakAdika prAmANika graMthAmAM salAha ApelI che, chatAM te vAtanI mahudhA upekSA karAya che. ukta DimAmAMthI pAMcamI paDimA kArtika zeThe seA vakhata vahana karI ucca gati sAdhI hatI, tevI bhAvanA avazya rAkhavI ghaTe. zrAvaka cAgya samakita mULa khAra tratAne sarvathA aticAra doSarahita pALavA pUrepUruM puruSAtana phAravavAnu temAM rahasya rahelu che. pravacanasArAddhArAdika graMthAmAM tenA adhikAra che. darzana, vrata, sAmA yika, pAsaDu, paDimA, sacitta, ArabhatyAgAdika tene anukrama kahele che. tenu yathAvidhi pAlana karanArAne sAdhuyeAgya mahAtratAnu pAlana sugama thAya che; muzkela paDatu nathI. (A kALe tevI nirAgAra pratimA-pAlananA niSedha che. ) kArya thI puruSaparIkSA--svArtha tajIne parA ( parApakAra ) je kare che te satpuruSA jANavA, svArthane kSati ( hAni ) na pahoMce ema je parApakAra sAdhatA rahe che temane sAmAnya jANavA, jeo svArtha sAdhI levA mATe patinI darakAra karatA nathI tevA leAkeAne rAkSasa jevA nirdaya jANavA; parantu je kAi niraCka parahitane haNe che-lepe che temane kevA ( krUra svabhAvI ) lekhavA te ame jANI zakatA nathI. A durlabha TruDe bane teTaluM parahita karI levA bhUlavuM nahIM. je satpuruSA svahita kharAkhara samajI sAdhe che, jee pahita sAdhavA udyama sevatA rahe che ane jee sahune svAtmA samAna samaje che temanuM AcaraNa prazaMsApAtra hoi zake che. [ jai. dha. pra. pu. para, pR. 307]
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 73 ] smRtimAM rAkhavA yogya vAkayo 1. je manuSya puruSanAM caritra rahasyane pAme che te paramapada pAmI zake che. 2. caMcaLa-avyavasthita citta e sarva viSama duHkhanAM mULarUpa che. 3. ghaNuo sAthe meLApa ane thoDA sAthe ati samAgama samAna duHkha de che. 4. samasvabhAvI(AtmAthIo)nuM maLavuM ene jJAnIo ekAnta kahe che. 5. iMdriye tamane jIte ne sukha mAne te karatAM tene jItavAthI ja tame sukha, AnaMda ane paramapada pAmI zakaze. (svAnubhavathI tenI khAtrI thaI zakaze.) 6. rAga vinA saMsAra nathI ane saMsAra vinA rAga nathI. (rAga ja saMsAranuM mULa che. ) 7. yuvAnavayamAM karele sarvasaMgaparityAga paramapadane pamADI zake che. 8. atIndriya svarUpa paramAtma bhAvanA dhyAna-vicAramAM pahoMcavuM ghaTe. 9. guNInA guNamAM anurakta bane-paMca parameSThInA dhyAnamAM rakta bane. mane nigrahamAM AvatAM vine 1 ALasa, 2 aniyamita UMgha, 3 vizeSa AhAra (lelu patA), 4 unmAda prakRti, 5 mAyA-prapaMca, 6 aniyamita kAma karavAnI Teva, 7 kSudra vilAsa, 8 mAna-ahaMkAra, 9
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI karavijayajI maryAdA uparAMta kAma, 10 svabaDAI, 11 tuccha vastu sAthe prIti, 12 rasagAravalubdhatA, 13 ati viSayabhega, 14 paranuM aniSTa ciMtana, 15 kAraNa vinA raDyA karavuM, 16 ghaNu sAthe neha, 17 agya sthaLe javuM, 18 uttama niyama sAdhya karavAmAM pramAda-sevana. jyAM sudhI A aDhAra vina-de vaLagyA rahe che tyAM sudhI aDhAra pA5sthAnaka chUTI zakavAnA nathI, te vidana de TaLavAthI manenigraha ane dhArelI siddhi thaI zake che. tenI upekSA karavAthI AtmAnuM sArthaka thaI zakavAnuM nathI. ati bhegane sthaLe sAmAnya (a5 bhegatyAga) nahIM paNa sarvaga tyAgavata jeNe dhAryuM che, temaja pUrvokta eka paNa deSanuM mULa jenA hRdayamAM rahyuM nathI te mahAbhAgyavAna che. ' [ je. dha. pra. pu. para, pR. 346] subhASita-vAkyo, khaLa-bhujaMga-aho ! khaLa-bhujaMgane A badho krama vicitra che, te kaI ekanA kAnane Dase che (bhaMbhere che, tyAre bIje prANamukta thAya che-mare che. vidyAprAptithI vaMcita-ati ALasu, pramAdI, atimAnI, anudyogI, caLacitta, vidyAguru pratye dveSa-tiraskAra rAkhanAra, tathA kaTAkSa karatI suMdaramukhI strInuM ciMtavana karanArane lokaprasiddha ane puruSoe satkAre vidyAguNa prApta thaI zakato nathI. vidyArthIe te te doSa jarUra tajavAnI ane satpAtratA meLavI vinayavivekAdi guNe dhAraNa karavAnI khAsa jarUra che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 75 ] jemane svabhAva sAce tenuM sarva sAcuM-kevaLajJAnAdika AtmalakSamI jemane pragaTa thaI che tevA mahAnubhAnAM nAma, sthApanA ne dravya paNa ArAdhya che. lebI-paNu-mANasa dAna devAmAM paisA kharcavAthI te khUTI jaze ne nirdhanapaNuM Avaze evI kuzaMkAthI pisA upara meha tajI zakato nathI, ane punyakSaye tene saMbaMdha svAbhAvika chUTe che-choDavo paDe che tyAre hAtha ghasate rahe che ne parabhavamAM sukRta karaNa karyA vagara lakSmI pAmI zakato nathI. A bhavamAM paNa prAye chellI vakhate pastAvo karate-jUrate jhUrato Ayu duHkhI sthitimAM pUruM karIne parabhavamAM evI halakI gati pAme che ke jyAM kaMI sArI sukRta karazuM karI zakato nathI. hAtha AvelI sArI taka gumAvI svacchede cAlanAranA evA mAThA hAla thavA pAme che, je sudharavA muzkela che. je dAtAra-lamInI asthiratA-kSaNikatA samajI, tenA uparane meha tajI tene satpAtramAM (sArA kSetramAM ) vivekathI dAna devAmAM sadupayoga kare che athavA jabasvAmI jevA sapuruSonI peThe tene sarvathA tyAga karI, AtmAnI kharI saMpattine ja prApta karI levA sAvadhAnapaNe saMyamamArga aMgIkAra kare che tevA sabhAgI punyazALI puruSa svamAnavabhavane sArthaka karI parabhavamAM punyAnubaMdhI punyavege UMcI svargAdi saMpadA pAme che athavA sakaLa karma-upAdhine sarvathA aMta karI, akSaya-avinAzI mokSasaMpattine prApta karI zake che. dAnAdikanuM phaLa pariNAma-dAnavaDe dhanaprApti thAya che, zIlavaDe sukhasaMpadA maLe che, tapavaDe karmakSaya thavA pAme che tyAre saddabhAvanA bhavaduHkhane aMta karI zake che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] zrI kapUravijayajI AgrahI ane madhyastha-kadAgrahI pitAnA mata pramANe yuktine kheMcI jAya che tyAre madhyastha-niSpakSapAtI sayukti anusAra svamatine doravato rahe che. apamAna-tiraskAra thayA chatAM-kAga, durjana ane mRga sthAna mUkatAM nathI tyAre siMha, puruSa ane hAthIe apamAna thatAM sthAna tajI cAlyA jAya che. uttamAdinI oLakhANa-uttama jane svaguNavaDe, madhyame pitAnA guNavaDe, adhame mazALanA guNo vaDe ane adhamAdhama zvasuranA guNavaDe prasiddhi pAme che. jAtivizeSatA-strI jAtimAM dAMbhikapaNuM vizeSa, vaNika jAtimAM DarapoktA-bIka vizeSa, kSatriya jAtimAM roSa vizeSa ane brAhmaNa jAtimAM labha vizeSa hoya che. sAkSare sAthe viruddhatA-vidvAne sAthe khAsa karIne virodha upajAvavo nahIM. je teo viparIta thayA to pUrA rAkSase jevA anarthakAraka nIvaDe che, tethI temane teDavA nahIM. mRtyunA cAra dvAra-anucita kAmane AraMbha, svajane sAthe virodha, baLiyA sAthe bAtha ane strIomAM vizvAsa-e cAra mRtyunA mArga jANavA. dehAnta du:kha-strIviyega, svajananuM apamAna, laDAInI bhIti-bhaya, nirdhanatA ane durjanane saMsarga e vinA agnie dehane bALI nAkhe che. sAhasa na kare-tapAsyA vagara sahasA kAma na karavuM. je karavuM te sArI rIte tapAsI DahApaNathI karavuM nahIM to pAchaLathI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 77 ] neLiyAno nAza thavAthI brAhmaNanA peThe atyaMta pazcAttApa karavAno vakhata Avaze, tethI kadApi utAvaLA thavuM nahIM. je rAjA tevI prajA-dhamarAjAnI prajA dharmiSTa ane pApIrAjAnI prajA pApI hoya che. prAye prajA rAjAne anusarIne varte che. athA nAgA tathA prajJA. mAMsabhegI-mAMsabhakSaNamAM lubdha thayelA durbuddhi jananI buddhi DAkaNanI jema dehadhArI manuSya ke pakSIone mArI nAkhavA pratye pravarte che. kALe karI-jema dhAnya ane phaLa pAke che ane avasthA pAkatAM jema deha pAke che-jIrNa thAya che tema pApI pApavaDe pUre thAya che-kSaya pAme che. trividha matta-madirApAnavaDe, dhananA garvavaDe, ati viSayAsaktivaDe jIva matta bane che. kapaNe jIvana-chatI lakSmIne daI zakato nathI temaja bhegavI zakato nathI, jema napuMsaka strIne phakta hastasparza kare che tema te dravya joI joIne rAjI thAya che. guDhavAta-prANane paNa gupta ke rahasyavALI vAta strI AgaLa prakAzavI nahIM. pApanuM tatkALa phaLadu, durjana, kUrakamI ane anAcArI-durAcArI pApIjanene temanA pApanuM phaLa te ja bhAvamAM tatkALa maLe che. paropakAra-prANanA bhege paNa paropakAra kare. parapakArajanita punya seMkaDo yajJa karatAM vadhI jAya che, temaja
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI vaLI tIrthasthAne vaDe evI zuddhi, bahu dAna devAvaDe evuM phaLa ane ugra tapasyAvaDe e lAbha maLato nathI ke je lAbha papakAravaDe maLI zake che. bhAvI kAryarekhA-je sUrya pazcima dizAmAM Uge, parvatanA zikhara para zilAmAM je kamaLa UgIne vikAsa pAme, je meruparvata kaMpAyamAna thAya ane agni zItaLatA bhaje te paNuM bhAvI karmanI rekhA pharatI-maTatI nathI. ciMtAvaDe-buddhi, baLa ane jJAna nAza pAme che ane vyAdhi pedA thAya che tethI jJAnIoe ThIka ja kahyuM che kecitA citA samAna. e bemAM vizeSa eTalo che kecitA mRtaka zarIrane bALe che tyAre cintA jIvatAne bALI. khAkha karI nAkhe che. ' artha-dravya prathama pedA karavAmAM duHkha, pedA karelane sAcavavAmAM duHkha (upAdhi), vaLI dravya Ave te ya dukha ane jAya te ya du:kha, tevA duHkhadAyaka arthane dhikkAra che. vidyA grahaNa-vinaya karIne athavA puSkaLa dhana ApIne athavA vidyA mATe vidyA ApavAthI thaI zake che. tene mATe ceAthe koI upAya jaNAtuM nathI, temAM paNa vinayavaDe gurune prasanna karIne meLavelI vidyA sarvathI uttama lekhAya che. jUgArInuM-mana ThAma rahetuM nathI temaja tenA artha, kAma ne sArAM kArya viNase che. uparAMta mastaka ane nAma paNa dara mUkavAM paDe che. viSayAsakta-jIva hita-ahitane vicArI zakato nathI tethI te anucita AcaraNa karatA rahI, dukha-aTavImAM aTa
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 79 ] vAyA kare che. eka eka iMdriyanA viSayamAM rakta manI, pataMga, haraNa ane hAthI pramukha behAla thaI jAya che, te pAMce iMdriya paravazanuM kahevuM ja zuM? aNugaLyuM jaLa--ekAda divasa gaLa pApa khAMdhe che, teA pachI kAyama chUTathI karanAranuM kahevuM ja zuM ? vAparanAra paNa anatevA jaLanI vaparAza sAdhutA--upakArI pratye bhalI rIte varte, temAM sAdhutAnI kiMmata karatAM je apakArI-aparAdhI pratye bhalamanasAi dAkhave temAM sAdhutA bhAre lekhAya. viveka--prAye durgatigAmI jIvathI dUra rahe che, tenuM hRdaya malina rahe che. citramAM ALekhelI--evI paNa strIe cittane harI le che, apAra evA samudranA pAra pAmI zakAya che, paNa svabhAvathI ja vakra evI strIonA duSTa cAritranA pAra pAmI zakAtA nathI. gupta vAta--cha kAne gayelI vAta ughADI paDI jAya che, jAhera thai jAya che, cAra kAne gayelI vAta sacavAya che ane e kAne ja rahelI vAtanA patto tA brahmA paNa meLavI zakatA nathI. te pUrepUrI jaLavAI zake che. tAMbUla bhakSaNa--karavAnuM brahmacArIne, yatijaneAne temaja vidhavA strIone mATe atyaMta nidvApAtra hAvAthI varjya che. kRpaNa--chate paise tene saThekANe vAparI zakatA nathI, tene sAcavI rAkhavAnI ja ciMtA karyAM kare che te aMta sudhI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 80 ] zrI kaSpa ravijayajI mAkhInI peThe hAtha ghasato rahe che, duniyAmAM apavAdapAtra thAya che ane chevaTe surata surata parabhavamAM jAya che. mAtAne bhArata-jenuM mana dAna, tapa zaurya, vidyA ke arthalAbhamAM parovAyuM nathI tevA putrane mAtAnI viSTA je ja lekhavAmAM AvyA che. dharmahAna avatAra-jevI jIva vagaranI kAyA, jaLa vagaranI nadI, dAtAra vagaranA yAcaka, saneha vagaranA sagapaNa, putra vagaranuM kuLa, dUdha vagaranI gAya, bhakti vinAnI bhAryA, rAjA-dhaNu vagaranuM nagara, patra-pAMdaDAM vagaranuM vRkSa, tela vagarano dIvo ane caMdra vagaranI rAtri jevAM zebhAhIna dIse che te dhahIna mAnavane avatAra nakAmo bejArUpa-trAsarUpa banI taddana alekhe javA pAme che, tethI ja sujJa jane ene sadudharmanA AcaraNavaDe sArthaka karI levA kALajI rAkhe che. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 346 ] mananIya vacanAmRto 1. satparuSe kahetA nathI ke karatA nathI chatAM temanI sapuruSatA nirvikAra mukhamudrAmAM tarI Ave che. dravya, kSetra, kALa, bhAva vicArI juo. 2. atizaya svastha vicAraNAthI ema siddha thayuM che kezuddha jJAnamAM ja nirAbAdha sukha rahyuM che ane tyAM ja samAdhi rahI ja che. 3. zuddhaupaganI je prApti thaI te pachI samaye samaye pUrvopArjita karmane bhasmIbhUta karI zakAze.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 1 ] upayoga tyAM dharma che mATe tuM saMsAramAM lapAIza nahiM.' 4. niyama pALavA nizcaya karyA chatAM nathI paLAte e pUrvakane ja deSa che. 5. janamanaraMjana karavA phegaTa prayatna na karatAM AtmaraMjana mATe saphaLa prayatna karo. AtmakalyANa sAdhaze te anaMta bhavanuM sATuM vaLI jaze. 6. A saMsAranA mahAbaMdhanathI mukta thavAmAM je je sAdhane zreSTha lAge te grahaNa karavA ghaTe. 7. jagatanI anukULatA-pratikULatA zuM jovI? te game tema bole paNa AtmA je baMdhana rahita thatuM hoya-samAdhimaya dazA pAmate hAya tema tema karI levuM. 8. jema bane tema nirmohI thaI mukta dazAne Icchajo. * 9. paramAtmA-mahAgI zrI pArzvanAthAdikanuM smaraNa cintana rAkhaje. 10. bIjuM badhuM bhUlI mAtra te puruSonAM adabhuta gamyurita caritramAM ja upagane preraze, e ja mokSane mArga che. bhUlecUke tenI virAdhanA na karaze. 11. jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja dharma che. e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra puruSanA caraNakamaLanI upAsanA che. 12. pUrva karmanA AdhAre ja badhuM bane che ema samajI parama saMtoSa rAkhaje. 13. jagatanA keIpaNa padArthane harSa-zeka kare
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 82 ]. zrI karavijayajI ja nathI. parama zAntine IcchIe e ja ApaNe sarvasammata dharma che. e ja bhAvanA kartavya che. 14. dehanuM rakSaNa saMyama-dharmanI rakSA nimitte karAya te sAruM che. 15. jagatamAM nirAgItva, vinayIpaNuM ane puruSanI AjJAnuM pAlana e nahiM maLavAthI A AtmA anAdi kALathI rakhaDyo, paNa nirupAye thayuM te thayuM, have ApaNe ( khare mAge) puruSArtha kara ucita che. 16. jagatamAM aneka uttama puruSa guptarUpe rahyA che temanA guNane yAda lAve, teone pavitra samAgama kare ane Amika lAbhavaDe jIvana sArthaka karo. 17. tana, mana, vacanathI Atmasthiti(samabhAva)ne jALavaze. 18. udaya AvelAM prAcIna karma samabhAve bhegavavAM, navIna karma na baMdhAya-baMdhAtA aTake emAM ja ApaNuM Atmahita samaje. 19 banatI prabhubhakti, satsaMga, satya vyavahAra sAthe dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSArthane sevatA rahA; jema AtmA UMce Ave tema karo. 20. samaye samaye jIvana khUTatuM jAya che, tyAM pramAda karIe chIe te mohanI prabaLatA che. 21. zAstramAM mArga kahela che; marma kahyo nathI. te marma te satparuSanA aMtarAtmAmAM rahyo che. dharmane rasto saraLa, svaccha ane sahaja che, paNa te virala AtmAo ja pAmyA che, pAme che ane pAmaze. [je. dha. pra. pu. para, pR. 413 ]
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 83 ] hitakara vacanAmRta. 1. paramAtmAne dhyAvavAthI paramAtmA thAya che, paraMtu satpuruSanA caraNakamaLanI vinayeApAsanA vagara tevuM dhyAna AtmAne prApta thaI zakatuM nathI. 2. AtmAne anaMta bhramaNAmAMthI svarUpamaya pavitra zreNImAM ANuvA e kevuM nirUpama sukha che te kahyuM kahevAtuM nathI ane lakhyuM lakhAtu paNa nathI. 3. pratyakSa satsaMganI teA balihArI che ane te puNyAnukhaMdhI puNyanuM phaLa che, 4. nigraMtha zAsana jJAnavRddhane sarvottama vRddha gaNe che, te vagara trIjI saghaLI vRddhatA nAmamAtra yA zUnya vRddhatA che. satpuruSanuM caritra e Adarza-darpaNu rUpa che. 5. yathA upadezakAraka evA zrI vItarAganA upadezamAM sAvadhAna raheA. 6. ceAgya pAtra aneA, dharma e vastu gupta rahI che, mAhya saMzodhanathI maLavAnI nathI. apUrva AMtara sa MzAdhanathI te maLe che ane te koi mahAbhAgya sadgurunA anugrahathI maLe che. 7. eka bhavanA alpa sukha mATe anaMta bhavanuM anaMta du:kha vadhAravAnuM jJAnI puruSA sAvadhAnapaNe parihare che, tA pachI AtmahitamAM pramAda kema karavA ghaTe ? 8. eka satpuruSane zeAdhI laI temanAmAM sarva bhAve arpita thaI javAya tA kheDA pAra.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84] zrI kapUravijayajI 9. sapuruSa e ja kahevAya ke nizadina jenA AtmAne upaga jAgRta rahe che. 10. AtmArpaNa karyA vagara jIvana keI kALe chUTakAro thanAra nathI. 11. vyavahAranA prasaMgane sAvadhAnapaNe, maMda upage, samatAbhAve nibhAvaje. 12. bIjA tAruM kema mAnatAM nathI evo prazna (vicAra ) tArA aMtaramAM na Uge. 13. bIjA tAruM mAne che, e ghaNuM yogya che evuM samaraNa tane na thAo. 14. jIvana che te e ja vRttie pUrNa che. grahavAsamAM he paNa temAM ja lakSa ho. 15. niraMtara samAdhibhAvamAM raho. niraMtara AtmadarzanamAM sthira thAo. - 16. paramArtharUpa thavuM ane anekane paramArtha sAdhya karavAmAM sahAyaka thavuM e ja kartavya che. 17. anAdi kALanuM paribhramaNa have samApatAne pAme evI jijJAsA kalyANarUpa che. 18. evI Icchita jijJAsAne uttejana ApatA raheze. 10 Atma-zAntimAM pravRtto, gyatA meLave, pAtratA mATe adhika prayAsa kare. 20. game te prakAre paNa udaya AvelAM ane AvavAnAM kaSAyane samA.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 ? [ 85 ] 21. sarva prakAranI abhilASA nivRtta karatA rahe. 22. keI eka sapuruSane zodhe ane tenA vacanamAM pUrNa zraddhA-vizvAsa rAkhe. 23. jeTalI utAvaLa eTalI kacAza ane jeTalI kacAza eTalI khaTAza samaje. ra4. tIrthakara deve rAga karavAnI nA kahI che kAraNa ke rAga hoya tyAM sudhI mokSa prApta nathI. 25. saMsAramAM rahevuM ane mukta thavA kahevuM e asulabha banAva lekhAya. 26. udAsInatA e adhyAtmanI jananI che, mATe sarva mAyika vAsanA TaLavI ghaTe. 27. mokSane mArga bahAra nathI paNa AtmAmAM che, e rahasyamaya vAkaya che. 28. jyAM matinI gati nathI tyAM vacananI gati kayAMthI hoya? 29. satparuSanAM daDha AlaMbanathI kharuM zuddha rahasya pAmavuM zakya che. 30. satparuSanAM ekeka vAkayamAM ane ekeka zabdamAM anaMta rahasya raheluM che. 31. have tamane egya lAge tema kare. ati utAvaLa karavI ghaTe nahi. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 414]
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) kila-manivaDe che, e A ziva tAM [ 86 ] zrI kapUravijayajI hitadAyaka bedha. (1) uttama puruSa jyAM (ucita kArya) AraMbha kare tyAM (tenA prabaLa bhAgyAge) navanidhi prApta thAya che. | (2) uttama manuSya potAnAM guNavaDe ja oLakhAvuM joIe. (guNAtizaya kayAMya DhAMka rahetA ja nathI.) (3) guNa vinAnA putra (putrI) hoya te na levAM barAbara che. (temane pUrA keLavavA vaDIloe ghaNI darakAra rAkhavI.) (4) kilaSTa-malina pariNAmathI karelI ke thayelI hiMsA pariNAme mahAanarthakArI nIvaDe che, e zAstravacana pramANa karavA gya che. lohIthI kharaDAyeluM vastra lohIvaDe dhotAM kadApi-game teTalI mahenate paNa-sAruM thaI zakavAnuM nathI. (5) ema samajI zANA bhAI-bahenee evI anartha. kArI hiMsAthI khUba kALajIpUrvaka viramavuM. sahu jIvone svaAtmavat lekhavA. (6) uttama mAtapitA putra-putrIne paradezagamana prasaMge (vaLAvatI veLAe) sadA yAda rAkhavA gya amUlya zikhAmaNa Ape che. (7) zuddha deva, guru tathA saMgha-sAdharmika jananuM zuddha premathI banI zake teTaluM sevana karavuM, virAdhana to na ja karavuM. (8) bhAva cintAmaNi samAna temanI sevA-bhakti zuddha zraddhAthI karI satI uttama phaLadAyaka nIvaDe che. (9) sadaguNa sajajane svamukhe svaprazaMsA karatA nathI. temanA ujvaLa guNathI AkarSAI guNarAgI jane temanI prazaMsA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 87 ]. muktakaMTha karI, te guNanI suvAsanA mera phelAvI mahAna puNya bAMdhe che athavA karmanirbhara karI AtmAne nirmaLa kare che. (10) jema A phaLasaMpattithI khUba namI paDe che tema uttama jane guNa-saMpadAnI vRddhi thatAM adhika namratA dhAre che. (11) eka suguNa putrIne sAsare vaLAvatAM mAta-pitAe ApelI hita-zikhAmaNane sAra nIce mujaba che - he putrI ! patine sadAya deva karIne mAnaje, hRdayamAM kSamAM guNa dhAraje, sAsu sasarA, jeTha-jeThANa vigerenI lAjamayadA sAcavaje, ALasa-pramAda tajI ucita AcaraNavaDe ubhaya kuLane ujavaLa karaje, svapatine prasanna rAkhaje, prathama saparivAra temane jamADyA pachI jamaje, Dhora-DhAMkharanI barAbara saMbhALa rAkhaje, temaja patinA UMdhyA pachI UMghaje ane vahelI jAgaje, prabhupUjA ne gurubhaktimAM tatpara raheje, pativratAne dharma pALaje, sahu parivAra sAthe namratA-komaLatA rAkhI cAlaje-tane zANIne vadhAre zuM kahIe ? amArI ane tArI zobhAmAM vadhAro thAya tema DahApaNathI vartaje. (12) sajane sadAya game tevA sama-viSama saMgomAM sajajanatA ja dAkhave che. evI sajajanatA kene priya na lAge? (13) zAstra subhAsita kAvya rasa, vINunAda vida; catura maLe jo caturane, to upaje paramoda (14) rasiyAne rasiyA mile, keLavatAM guNa gAThaka hiye na mAye rIjharasa, kaheNI na Ave che. (15) bhUkhe marma jANe nahi, citta nahi eka Thera; jihAM tihAM mAthuM ghAlate, jANe harAyuM dera
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] zrI karavijayajI - vanamAM vanacara-pazuo sAthe vasavuM sAruM; paraMtu devabhuvanamAM paNa mUkhane saMsarga sAre nahiM. (16) puSe pariNatI heya bhavya, puNya suguNa garika puNe alIya vighana TaLe, puNe mile savi I. (17) arihaMta deva susAdhu guru, dharma ja dayA vizALa; japa maMtra navakAra tuma, avara na jhaMkhe ALa. Ahije devaguru, deI supa dAna; tapa saMyama uvayAra karI, kara sakaLa apANa. re mana ! ampA aMte dhara, cittA jALa ma pADa; phaLa tirohija pAmIye, jItto lakhyo nilADa (lalATa). jIvaMtA jaga jaza nahi, jaza viNa koi jIvaMta ? je jaza leI AthamyA, ravi pahelAM Ugata. (jaza meLavyA vagaranI jiMdagAnI nakAmI che, jaza meLavI je mRtyu pAme che tene prabhAtanA pahoramAM loko saMbhAre che.) dhana deI jIva rakhIye, jIva dei rakhiye lAja; prANa lAja dhana dIjIye, eka dharma ke kAja. (18) jANa ja zretA AgaLa, vaktA kaLA pramANu te Age dhana zuM kare? je magasela pASANu. (19) je kiratAre vaDA kiyA, teha 2 na kare rIsa; Apa aMdAje cAlIye, nAmIje tasa zIsa. (20) mIThe vacane kAma pate te kaDavuM zA mATe kahevuM ? sAkara pAvAthI pItta zamatuM hoya te kaDavuM auSadha pAvAnI jarUra zI? (21) Apa zakti jANe nahIM, kare sabaLa zuM jhUjha suvihita vacana mAne nahI, Ape bUDe abUjha.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 89 ] che. ukta sabaMdha vAMcI, sAMbhaLI, manana karI suviveka Adaraze te bhavyAtmAo svaparahitamAM vadhAro karI ubhaya lekamAM sukhI thaze. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 415] vigha rahita vairAgya 1. mone temacaM--pAMce IndriyanA bhega-vilAsamAM raktapaNAthI rogane bhaya che. athavA bhega-vilAsa veganuM dhAma che. kahyuM paNa che ke-muDha thAya ? 2. ucca kuLa pAmI mada-abhimAna karavAthI te ja bhavamAM ke anya bhavamAM bharata mahArAjanA putra marIcinI peThe nIca kuLamAM aneka vakhata avatAra levA paDe che. 3. paisA pAmI kupaNutAne vaza thaI tene sadupaga nahIM karanAranA paisA upara rAjAdikanI karaDI najara thatAM dhULadhANI thAya che ane ahIM pratyakSa herAnagati bhegavI aMte durgati thavA pAme che, mATe udAratAne svIkAre. 4. kaMI paNa kAma karI yaza-kIrti meLavI mAna pAmavA jatAM dInatA-parAdhInatA sevavI paDe che ane tema karatAM chatAM temAM niSphaLatA maLavAthI jIvane bhAre kheda-udvega thAya che. 5. khaLa-parAkrama pheravI bIjAne parAbhava karavA jatAM, kaIkane pratikULatA upajAvatAM zatrune bhaya rahe che, veravirodha vadhe che ane tethI svaparane bhAre azAnti upaje che. 6. suMdara rUpa pAmelI strIne mahAsakta-kAmAnya jane taraphathI phasAI javAno bhaya rahe che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 90 ] zrI kapUravijayajI 7. aneka prakAre guMthI kADhelI zAstra-jALamAM samaLa yuktiprayuktivALA vAdanA bhaya che. 8. kAI paNa jAtanA sAMsArika utkRSTa pAmatAM-pAmavA jatAM, maLa-dunA taraphanI niMdA-TIkA--apavAdAdika sahuna karavA paDe che ane temanA sAmanA karavA paDe evA bhaya rahyA kare che. 9. je kAyA upara bhAre mAyA-mamatA dhAraNa karI tene managamatI rIte pASavAmAM Ave che te kAcI kAyA jotajotAmAM krUra kALanA pa MjAmAM AvI paDe che ne tene vinAza thavA pAme che. Ama saMsAranA maneAhara paNa kSaNasthAyI saghaLAM sAdhanA aneka bhayathI bharelAM che. vivekathI vicAratAM jyAM bhaya bha. che tyAM kevaLa zAka ja rahyo che. jyAM zAka bharyo hAya tyAM sAcA sukhanA abhAva hAya che, ane jyAM sukhanA abhAva ane du:kha ke nirAzAnA anubhava thayA karatA hAya tyAM upazama-vairAgya-nivRtti ja sevavA cAgya lekhAya. e rIte vizALa rAjyanA bhAgI chatAM vairAgya pAmelA bhartRhaeNri pramukha aneka tattvavettAoe peAtAnA anubhava-udgAra kADhelA che. tenA sAra nIcenA zabdomAM AvI jAya che. ahA leAkeA ! saMsArarUpI samudra ana Mta ane apAra che. ene pAra pAmavA mATe tattvajJAna-jJAnInA Azraya laI puruSArtha nA upayoga karI ! upayega kare!' e upadezamAM emane Azaya pratyeka prANIne zeAka-lezathI mukta karavAnA hatA ane sAcA sukha-sAdhana tarapha vALI temane sAcA sukhanA bheTA karAvavAnA hatA. e saghaLA jJAnIo karatAM parama mAnya rAkhavA ceAgya sajJa mahAvIranA
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 91 ] vacana sarva sthaLe e ja upadeza che ke-"saMsAra ekAnta ane anaMta zokamaya tema ja duHkhathI bhareluM che, mATe ahIM bhavya jana ! emAM madhurI mohanI na ANatAM enAthI nivRtta thAo! nivRtta thAo !" bhagavAna mahAvIrane eka samaya mAtra paNa pramAdamAM rahevAne upadeza nathI. emanAM saghaLAM pravacanamAM emaNe e ja pradarzita karyuM che tema tene svAcaraNathI siddha paNa karI ApyuM che. uttama prakAranI sakaLa bhega-sAmagrI svAdhIna chatAM tenA uparanI mohinIne utArI daI jJAnadarzanacAritraparAyaNa thaI, emaNe siMhanI jema nija parAkrama dAkhavI je abhUtatA darzAvI che te anupama che. ( [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 182] sadupadeza 1. laikika bhAva choDI daI, vAcA-jJAna tajI daI, kapita vidhi-niSedha tajI daI, je jIva pratyakSa jJAnInI AjJAne ArAdhI, tathArUpa upadeza pAmI, tathArUpa AtmAthe pravarte eTale-"tAmasIvRtti savi pariharI, bhaje sAtvikI zALa re" evA zAntAtmAnuM avazya kalyANa thAya che. - 2. nija kapalakalpanAe jJAna-darzana-cAritrAdikanuM svarUpa game tema samajI laIne, athavA nizcayAtmaka belo zikhI laIne sadvyavahAra levAmAM je pravate tenA AtmAnuM kalyANa thavuM zakya nathI. anyatra ThIka ja kahyuM che ke - jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; tyAM tyAM te te Acare, AtmAthI jana eha." (AtmasiddhizAstra)
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] zrI kaSpharavijayajI 3. ekAnta kriyA-jaDatvathI athavA ekAnta zuSka jJAnamAtrathI jIvanuM kalyANa na thAya. 4. vyasana vadhAryAM vadhe che, ghaTADyAM ghaTe che ane niyamamAM rAkhyA niyamamAM rahe che. 5. mAMsa-dAru-zikAra-cerI - jUgAra-parastrIgamana-vezyAgamana e sAta kuvyasanamAM phasAvAthI gherAtighera narakanyAtanAo bhegavavI paDe che. are! cA-bIDI-tamAku vigerenuM najIvuM vyasana kadAca lAge to paNa tethI kAyAne nukazAna thAya chethatuM jAya che tathA mana paravaza thatuM jAya che ane tethI A leka ane paralokanuM kalyANa sAdhavAnuM cUkI javAya che. 6. sthiti pramANe mANasanI prakRti na hoya te te mANasanuM vajana paDe nahIM ane vajana vagarane mAnakho A jagatamAM nakAme che. subhAgya sAMpaDe te mAnakhe saphaLa karavA jevA che. 7. pitAne maLela manuSyadeha bhagavAnanI bhakti ane sArA paramArthanA kAmamAM gALavo joIe. 8. jIvane be moTAM baMdhana che. eka svaccheda ane bIjuM pratibaMdha. svachaMda TALavA jenI IcchA che teNe jJAnInI AjJA ArAdhavI joIe, ane pratibaMdha TALavAnI jenI IcachA che teNe sarva saMganA tyAgI thavuM joIe. Ama na thAya te baMdhanano nAza thato nathI. jene svaccheda chedAyo che tene je pratibaMdha che te avasara prApta thaye nAza pAme che, ATalI hitazikSA smaraNa karavA jevI che. 9. je adhikArI saMsArathI virAma pAmI, munizrInAM caraNakamaLa cage vicaravA Icche che te lAyaka adhikArIne
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: dIkSA ApavAmAM munizrIne bIjA pratibaMdhane kaMI hetu nathI. te adhikArIoe vaDIlone saMtoSa saMpAdana karI, AjJA meLavavI yogya che, jethI munizrInA caraNa-kamaLamAM dIkSita thavAmAM bIje vikSepa na rahe. 10. keI adhikArIne saMsArathI upazama vRtti thaI hoya, tathAvidha vairAgya jAgyuM hoya ane te AtmArtha sAdhaka che ema jaNAtuM hoya te tene dIkSA ApavAmAM munivare adhikArI che. phakta tyAganAra ane tyAga denAranA zreyane mArga vRddhimAna rahe evI daSTithI te pravRtti thavI joIe. 11. alpAyuSI evA A duSama kALamAM pramAda kartavya nathI, tethI ArAdhaka ane sudraDha upaga varte che. 12. pugaLa bhega bhegave che tethI amane karma lAgatAM nathI ema kahe te jJAnInI daSTinuM vacana ja nathI, e te vANu zUrAnuM kevaLa kalpita mithyA vacana che. 13. svabhAva dazA tathArUpa saMpUrNa hoya te tethI mokSa ane vibhAvadazAthI janma-jarA-maraNAdirUpa saMsAra prApta thAya che. [je. dha. pra. pu. 53, pR. 183 ] tAtvika vacano. 1. AtmapariNAmanI savizeSa sthiratA thavA vANuM ane kAyAne saMyama upagapUrvaka karavA ghaTe che. 2. traNe kALamAM je vastu jAyaMtara thAya nahIM tene zrI jina dravya kahe che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 ] zrI kapUravijayajI 3. kAi paNa dravya parapariNAme pariName nahIM; svapaNAnA tyAga karI zake nahIM. 4. pratyeka dravya ( dravya-kSetra-kALa-bhAvathI ) svapariNAmI che. niyata anAdi maryAdApaNe varte che. 5. je cetana che te keAI divasa acetana thAya nahIM, je acetana che te koI divasa cetana thAya nahIM. 6. jo A jIva ( rAga-dveSAdri ) vibhAva pariNAmane kSINa nahIM kare tA te A ja bhavane viSe pratyakSa du:kha veThaze. 7. je je prakAre AtmAe ciMtana karyu hoya te te prakAre te pratibhAse che. 8. viSayAtta paNAthI mUDhatAne pAmelI vicArazaktivALA jIvane AtmAnuM nityapaNuM bhAsatuM nathI, ema ghaNuM karIne dekhAya che, tema thAya che te yathArtha che; kemake anitya evA viSayane viSe Atmabuddhi haiAvAthI, peAtAnuM paNa anityapaNuM bhAse che. 9. vicAravAnane AtmA vicAravAna lAge che. zUnyapaNe cintana karanArane AtmA zUnya lAge che. anityapaNuM cintana karanArane anitya lAge che. nityapaNuM cintana karanArane nitya lAge che. 10. cetananI utpattinA kaipaNa saMcAmA dekhAtA nathI tethI cetana anutpanna che. te cetana vinAza pAmavAne kaMI anubhava thatA nathI mATe avinAzI che. nitya anubhavasvarUpa hAvAthI nitya che. 11. samaye samaye pariNAmAntara pAmavAthI caitana anitya che.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ * ] 12. sva-svarUpane tyAga karanArane agya hevAthI mULa dravya che. 13. sarva karatAM vItarAganAM vacanane saMpUrNa pratItinuM sthAna kahevuM ghaTe che, kemake jyAM rAgAdika doSane saMpUrNa kSaya hoya tyAM ja saMpUrNa jJAna svabhAva pragaTe che. 14. zrI jinane sarva karatAM utkRSTa vItarAgatA saMbhave che. 15. sarva darzananI zikSA karatAM zrIjinanI kahelI baMdhamokSanA svarUpanI zikSA jeTalI avikaLa-abAdhita bhAse che teTalI bIjAM darzananI pratibhAsatI nathI, ane je avikaLaabAdhita zikSA che te ja pramANasiddha che. 16. anya sarva darzanamAM mAnavA mAtrathI avikaLatA na kare, jenuM pramANa vaDe avikalapaNuM hoya te ja avikaLa kare. 17. siddha AtmA kAkaprakAzaka che paNa kAlekavyApaka nathI. vyApaka te svazarIranI avagAhanA pramANa che. je manuSyadehe siddhi pAmyA te zarIranA trIjA bhAge UNa tenA Atmapradezane ghana thAya che eTale Atmadravya leAkAlekavyApaka nathI paNa kAlekaprakAzaka eTale kalekajJAyaka che. lokAloka pratye AtmA ja nathI ane kAloka kaMI AtmAmAM AvatAM nathI. save potapotAnI avagAhanAmAM svasattAmAM rahyAM che tema chatAM AtmAne tenuM jJAna-darzana thAya che. 18. AtmAne agurulaghu dharma che. te dharmane dekhatAM AtmA sarva padArthane jANe che, kemake sarva dravyamAM agurulaghu guNa samAna che ema kahevAmAM Ave che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 96 ] zrI karavijayajI 19. vartamAna kALanI peThe A jagata sarva kALa che. pUrva kALe na hoya te vartamAnakALe tenuM havApaNuM hoya nahIM. vartamAna kALe che te bhaviSya kALamAM te atyaMta vinAza pAme nahIM. padArtha mAtra pariNAmI hovAthI A jagata paryAyAMtara dekhAya che, paNa mULapaNe tenuM sadA vartamAna(vidyamAnIpaNuM che. [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 240 ] bedhaka vacano 1. nizcaya dhyAna-dhyAnamAM ekAgravRtti rAkhIne uttama sAdhaka niHspRha vRttimAna eTale sarva prakAranI IcchAthI rahita thAya tene parama puruSo nizcaya dhyAna kahe che. 2. bhagavad gItAmAM-aneka sthAne pUrvAparavireAdha che te sUkSma avalekanathI jaNAI Avaze. 3. pUrvAparaavireAdha-virodha vagaranuM evuM darzana, evAM vacana te vItarAganAM ja che. 4. pahUdazanasamuccayanI prastAvanAmAM maNibhAI nathubhAIe lakhI dIdhuM che ke haribhadrasUrine vedAntanI khabara na hatI. vedAntanI khabara hatI to evI kuzAgra buddhivALA haribhadrasUri jena taraphathI pitAnuM valaNa pheravI vedAntamAM bhaLata. gADha matAbhinivezathI maNibhAInuM A vacana nIkaLyuM che. haribhadrasUrine vedAntanI khabara hatI ke nahIM e maNibhAIe haribhadrasUrine dharmasaMgrahaNI graMtha je hota te khabara paData. haribhadrasUrine vedAntAdi badhAM darzanenI (pAkI) khabara hatI. te badhAM darzanA paryAlocanapUrvaka temaNe jena
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 9 ] darzanane pUrvApara avirodhI pratIta karyuM hatuM e sUkSma avalekinathI jaNAze. - pa. vartamAna kALamAM kSayarega vizeSa vRddhi pAme che ane pAmate jAya che enuM mukhya kAraNa brahmacarya--pAlananI khAmI, ALasa-nirudyamatA ane viSayAdikanI Asakti che. kSayarega-nivAraNane mukhya upAya brahmacarya sevana, zuddha sAtvika AhArapAna ane niyamita vartana che. 6. yathArtha jJAna-dazA, samyakatva-dazA ane upazama-dazA (tyAga-vairAgya-kaSAyajaya ) te to je kharA mumukSu jIva sapuruSanA samAgamamAM Ave te jANe-jANI zake. 7. jemanA upadeze tevI uttama dazAnA aMze pragaTe temanI potAnI dizAmAM te te guNe kevA utkRSTapaNe rahelA hovA joIe te vicAravuM sugama che. ane ekAnta nayAtmaka asaMgata_kapilakaDhipata-mithyA Agrahabharyo jemano upadeza hoya tenAmAM tevI eka paNa dazA prApta thavI saMbhavita nathI. puruSa-jJAnI mahAzayanI vANI sarva nayAtmaka vate che. 8. tathArUpa pratyakSa saddaguruge athavA kaI pUrvanA daDha ArAdhanathI jinAjJA yathArtha samajAya, yathArtha pratIta thAya ane yathArtha ArAdhAya te mokSa prApta thAya emAM saMdeha nathI. 9. jJAna-prajJAe sarva vastu jANIne pratyAkhyAna-prajJAe paccakhe temane paMDita kahyA che te yathArtha che. je jJAna karIne parabhAva pratyene meha upazama athavA kSaya na thaye te jJAna
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 98 ] zrI kapUravijayajI ajJAna kahevA ceAgya che. arthAta jJAnanuM lakSaNa parabhAva pratye udAsIna thavu te che. 10. ucita kriyAnA anAdara karIne ekAnta jJAnane sAkSasAdhaka mAne tene mithyAtvI kahyA che, tema samyagajJAnanA anAdara karI ekAMta kriyAne meAkSasAdhaka mAne tene paNa mithyAtvI kahyA che. 11. jJAna-dana-cAritra ane tapa e cAra kAraNa meAkSanAM kahyAM che te saMyuktamaLe, avidhapaNe prApta thaze, sarva kilaSTa karmonA sathA aMta karI meAkSadAyaka bane che. 12. bhAva-adhyAtmanI zailI-vastutattva yathArtha samajAye parabhAvathI Atyantika nivRtti karavI te kharA adhyAtma mArga che. jeTalI jeTalI parabhAvathI nivRtti thavA pAme teTalA kharA adhyAtma-mArganA satya aMza che. 13. 'pudgalaseM rAtA rahe '-pudgala( parabhAva )mAM raktapaNuM( Asakti ) te mithyAtva bhAva che. aMtarAtmapaNe paramAtma svarUpa dhyAve--vItarAga bhAva bhaje tA te AtmA paramAtmA thAya. [ jai. . pra. pu. 53, pR. 241 ] subhASita vacanA, 1. prANAnte paNu akabya na ja karavuM ane hita kartavya karavuM. 2. kareluM zubhAzubha karma avazya bhAgavavAnuM che ema samajavuM. 3. paranA IMgita AkAra uparathI buddhizALI hRdayagata bhAvane jANI jAya che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: ( [ 99 ] 4. jyAM sarve nAyaka banI bese, jyAM sarve abhimAnI hAya, temaja jyAM sarve mAna-mahattvanI IcchA rAkhe te samudAya sIdAyA kare che. 5. nirguNa guNIjanane pichANI zakatuM nathI, pote guNa hoya chatAM paNa anya guNajananA guNane matsarabhAvathI jenAra sahana karI zakatA nathI. pote guNa ane paranAM guNamAM prema- rAga dharAvanAra evA sarasvabhAvI jIva thoDA hoya che. 6. jarUra vagara eka pAI paNa ADe mAge nahIM kharcanAra ane jarUrI prasaMge kroDenI sakhAvata karanArane lakSmI anusare che. 7. lakSmInI asthiratA-kSaNiktA samajI sujJajanee tene dharmasthAnamAM sadupayoga karavAvaDe bane eTale lahAvo le. 8. kukarmavaDe hatAtmA pApI jIva sarvatra zaMkAtA rahe che jyAre zuddha nItinA mArge saMcaranArA pavitrAtmAo AnaMdita rahe che. 9. zuddha tAtvika bhavabhIru gItArtha mahApuruSa sauthI zreSTha che. 10. pAtrApAtra vizeSavaDe kheLa paNa gAyane viSe dUdharUpa thAya che ane dUdha paNa sarpane vize viSarUpa thAya che, mATe pAtramAM dAna devuM te ja yogya che. 11. paranA kharAkhoTA avaguNa kahevAthI ke sAMbhaLyAthI lAbha thatuM nathI, paNa kahenArane vera vadhyA kare che ane sAMbhaLanArane bhAre kubuddhi vadhe che. 12. uttamamati paradUSaNa-pArakAdeSane pAmato nathI, doSathI dUra ja rahe che. madhyamamati doSane jove-jANe chatAM jAhera karatuM nathI. adhamamati keIne paDakhe besI deSa gAvA bese che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 100 ] zrI kapUravijayajI adhamAdhama te tenA vagara vicAye kAlAhala karavA mAMDe che. uttama mativaMta jIve peAtAnI pAtratA TakAvI rAkhavA ane bIjAoe evI pAtratA prApta karavA ane eTaleA prayatna karavA. 13. svaguNu ke paradeSa kahevAne, paranI yAcanA karavAne temaja yAcakajanane nA kahevAne uttama manuSyanI jIbha upaDatI nathI. 14. mAtApitArdika viDalAne je tIrtha yAtrAnu phaLa maLe che, tethI sadAya sujJanuM ka`bhya che. namaskAra kare che tene namaskAra karavA e ja 15. pazuone stanyapAna sudhI mAtAnA saMbaMdha hAya che, adhameAne srIprApti sudhI, madhyama janAne gRhakArya calAvatA sudhI ane uttama janAne teA jivata sudhI tI jevA pUjya sabaMdha hAya che. 16. maitrInA cha lakSaNA kahyAM che. tene vastu ApavI ane tenI pAsethI levI. gudA vAta kahevI ane sAMbhaLavI tathA tene tyAM jamavu ane pAte tene jamADavA. 17. kAmI viSayalelupta jIvanI zAstramAM daza dazA varNavI che. pahelImAM kAma-cintA, bIjImAM saMgama karavAnI spRhA, trIjImAM nisAsA, ceAthImAM kAmajvara, pAMcamImAM zarIre dAha, chaThThImAM bhAjana upa2 aruci, sAtamImAM mAthuM pharI jai mUrchA AvavI, AThamImAM :prabaLa unmAda, navamImAM prANa raheze ke nahIM evA sa Mdeha ane dazamImAM prANune sarvathA viyeAga. 18. uttama jananI sagatithI ane jJAnI-sAcA jJAnInA subhAgye samAgamathI thatA lAbha ane svavIya rakSAthI thatA agaNita lAbha ane mUrkhAibharI rIte tenI hAni karavAthI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 101 ] thatuM pArAvAra nukazAna jenA hRdayamAM sadupadezabharI zAnta amRta vANInAM ciMtanathI samajAi gayela hAya te bhAgyavaMta jIva pAtAnA mana ane indriyanA sunigrahathI avaLA mArgathI pAchA vaLI sArI ne sAcI sevAnA lAbha meLavI zake che. [ jai. 1. pra. pu. 50, pR. 266] Atmahitakara vAyA. 1. jinezvara pratye sAcI sevA bhakti, jIvadayA, jitendriyatA, jayazakti ane jayaprApti vigere sadguNNA uttama puruSAmAM hAya che. ra. zuddha deva-guru-dharmanI parIkSA jene thai che te bIjI tuccha vastunI spRhA na kare. 3. prabhutA, leAkapriyatA, pApakAra ane paDitatA e yungeAdayathI prApta thAya che. 4. jJAnIthI kAi vAta gupta nathI rahetI. jema ane tema doSanA tyAga ne guNunA daDha Adara karavAthI jIvanI unnati thavA pAme che. aDhAre pApasthAnakAne samajI dUra karavA ceAgya che. 5. zuddha cAritra tarapha ghaNA buddhivAneAnI najara vadhAre kheMcAya che e vAta anubhavasiddha che. 6. temanA satya saMgathI ApaNe mane eTalA guNa grahaNu karI svajIvana saphaLatA karavI. 7. mIjI game tevI bAhya padavI ke saMpadA karatAM eka samakita ratna pAmavuM te zreSTha che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 102 ] zrI kapUravijayajI 8. te samakita ratna pAmIne tene yatnathI sAcavI jema ane tema guNamAM AgaLa vadhavuM. . 9. kavacita kaSTa paDe tyAre dhIraja dharI te sahana karI levu ane siddhavRttine keLavatAM zIkhavu 10. teve prasaMge ajJAnavaza jIvA tenuM mULa kAraNa zeAdhI nahIM zakavAthI vadhAre du:khI thAya che. 11. tevA ajJa jIvAne karuNA lAvI satya mArga samajAvavAthI temanu paNa hita thai zake che. 12. tethI ja pApakArarasika jJAnI mahAtmAe karuNA lAvI sajJeSa vRSTi varasAve che. 13. paranA avaguNumAM nahIM pesatAM guNa grahaNa karI, miSTa ane svaparahitakArI vacana vA ane uAratA guNunI ane teTalI vRddhi karI. 14. mumukSu janAe vairAgyajanaka jJAnInAM vacanAnA vizeSe Adara karatA rahevu. 15. je je kAraNathI kaSAya zame-ochA thAya tenuM AdarapUrvaka sevana karatA rahevuM. ane je je kAraNathI kaSAya upaje ne vadhe te te kAraNathI yatnapUrvaka pAchA esaravuM. 16. jyAM sudhI samaya-sAmagrI anukULa che tyAM sudhI pramAda rahita teneA lAbha lai levA. taka gayA pachI prayatna karyAM zA kAmanA ? dava khaLe tyAre kUvA khAvA nirarthaka che. 17. meAhamanna ane cAritrarAja vacce satata yuddha cAlyA kare che te zAntithI vicAravuM ane cAritrarAjanI kRpA jAge ane mAThu pAtaLA paDe evI taka pramAdavaza gumAvavI nahIM.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 103 ] 18. e saMbaMdhI bedhadAyaka saMvAda upamiti bhavaprapaMcA kathA tathA AtmavikAsa ane mehaparAjaya jevA bhASAgraMthathI upalabdha thaI zake che, ethI AtmAnuM sAruM bhAna thaI zake che. 19. zrI umAsvAti vAcakakRta prazamarati graMthanuM bhASAMtara mananapUrvaka vAMcI temAMne sAra samajI je jIvanamAM utArAya to te bhAre upakAraka bane. 20. zrImAn yazovijayajI vAcakakRta 125-150 ane 350 gAthAnA stavane je premathI avagAhI levAya te temAMthI paNa ThIka tattvabedha maLatAM zraddhA daDha ne nirmaLa thavA pAme che. 21. AtmAthI bhAI-bahenoe amuka vakhata khAsa bedhadAyaka graMthane svAdhyAya karavA nizcaya kare, jethI temAMthI apUrva rasabharyo bodha maLatAM jIvanamAM ullAsa vadhavA pAmaze. 22. jema sonAnI parIkSA kaSa-cheda-tApAdikavaDe karAya che tema dharmanI tenAM hitavacanathI, tene anubhava karavAthI, tenA tapaprabhAva, dayA tathA gAMbhIryAdika guNethI thaI zake che. 23. game tevuM suMdara hitarUpa zAstravacana navuM vAMcavA sAMbhaLavA mAtrathI nahIM paNa tene daDha zraddhAthI yathAzakti svajIvanamAM utArI levAthI tenI sArthakatA thaI zake che. 24. tethI ja AtmAthI janone TUMkamAM paNa kahevAmAM Avela che ke je buddhibaLa, vacanabaLa, kAyabaLa ne dhana-baLa bhAgyavazAt sAMpaDela hoya tene jema lAbha levAya tema laI levA cakavuM nahIM. 25. mAnava bhavAdikanI durlabhatA ThIka samajAya tene svaparahita karI levA aMtarapreraNA thavI ghaTe.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104 ] zrI kapUravijayajI 26. kSaNika sukha pAchaLa phAMphAM mAranArAone duHkha-upAdhi vadhatAM khUba pastAvo thavA pAme che. 27. pramAda rahita dharma sAdhanathI svamAnavabhavane saphaLa karI lenAra sadabhAgI jane dhanyavAda pAme che. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 234 ] hita saMdeza. 1. saMyama ane sAdAI jIvanamAM utArIe to adhikAdhika sukhI thaIe. 2. sarva jIvone svAtmA samAna lekhI, keIne kazI pratikULatA (pIDA) na upajAve. 3. priya, pacca ne tathya, evA satyane prANa karatAM adhika kimatI samajIne se. 4. brahmacaryane jIvananA pAyA samAna lekhI temAM adhika daDhatA rAkhe. 5. keIpaNa jAtanA kuvyasanathI dUra rahevA banatA prayatna karo. 6. zarIranirvAha mATe paNa jarUrI vastu zuddha-nirdoSa gaveSI levA na cUke. 7. krodha-kaSAyAdika aMtaraMga zatruone jItavA sadA sAvadhAna rahe. 8. kSamA-samatAnA sevanavaDe tame krodhane rekI vaza karaze. 9. dharmanuM mULa dayA che, kSamA rahita mANasa dayAne sArI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 105 ] rIte AdarI zakatA nathI, te mATe je kSamA ApavAmAM tatpara che te uttama dharmane sAdhI zake che. 10. sa` zubheA vinayane AdhIna che ane vinaya mRdutAne ApIna che. jemAM saMpUrNa mRdutA vasI che te sarvaguNasaMpanna thAya che. 11. RjutA-saralatA vagaranA koipaNa mANasa zuddhi pAmatA nathI, azuddha AtmA dharmane ArAdhI zakatA nathI. dharma vinA mAkSa nathI ane meAkSa vinA khIjuM keAi parama sukha nathI. 12. bhAvazAcane khAdhaka na pahAMce tema khAna-pAna ne zarIra AzrayI dravya-zAca yatnathI sAcave. 13. pUrvApara aviruddha vacananA uccAra karavA ane tanamana-vacananI ekatA-akuTilatA AdaravI, e pramANe cAra prakAranuM satya jinazAsanamAM kahyuM che. 14. adhyAtma jJAnIe nizcayathI mamatA-mUrchAne ja parigraha kahe che. tethI vairAgyanA athI janAne niSparigrahatA, ni:spRhatA e parama dharma che. 15. uparyukta dhanuM sadA sevana karanAranA atyaMta nibiDa thayelA rAga, dveSa ne mAhunA alpa kALamAM kSaya thAya che. 16. ahaMkAra ne mamakAra (huM ne mAruM) tajavAthI ati duna, uddhata ane prakhaLa kaSAyAdika DhASAne, mana-vacanakAyAnA phreMDane ane kriyAne jItI zakAya che, 17. pravacana-zAsanabhakti, zrutajJAnanI saMpadA mATe udyama ane gItA sAthe paricaya e vairAgya mArgonA sadbhAvamAM sAcI buddhi ane sthiratA pedA kare che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] zrI karavijyajI 18. unmArgane uccheda karanArI ane zrotAjanenA zrotra tathA manane mAtAnI mAphaka prasanna karanArI AkSepaNa, vikSepaNI, saMvedanI ane nirvedanI dharmakathA sadA karavI ane strIkathA, bhejanakathA, carakathA ane dezakathAne dUrathI ja tajI devI. 19jyAM sudhI mana pArakA guNa-deSa kathavAmAM capaLa thAya tyAM sudhI te manane vizuddha dhyAnamAM parovI devuM hitakArIzreyakArI che. 20. zAstrAdhyayana ane adhyApanamAM, AtmaciMtavanamAM ane dharmopadeza devAmAM sadA sarvathA prayatna karavo. 21. rAga-dveSavaDe uddhata cittavALA jIvone sadharmane viSe sArI rIte samajAvI jeDe ane duHkha-durgatithakI sArI rIte bacAvI le tene puruSa zAstra kahe che. evA uttama zAstravacanane anusaravAthI sarva duHkhane atyaMta kSaya thAya che. [je. dha. pra. pu. 51, 5. 387] hitakAraka vacane 1. vidyAbhyAsa karavAmAM pustaka, guru, nivAsa, sahAya ane bhejananI anukULatA e pAMca * bAdA sAdhana kahyAM che. ane Arogya, buddhi, vinaya, udyama tathA zAstrIti e pAMca aMtaraMga sAdhana samajavAnAM che. 2. "rvatra che, kathAta putrAnta parIkathA " sarvatra sarva vAtamAM jaya meLavavA icchA sahita prayatna seva temAM ziSya ke putrathakI parAjaya thavA pAme tenI paravA na karavI. arthAt ziSya ke putrane udAra dilanA guru ane pitAe
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 17 ] evA keLavavA ke ziSya ke putra pitAthI paNa AgaLa vadhI jAya teve vakhate pitA ane gurune pramoda thAya. 3. dharma, nIti ane prAmANiktAthI vartanAra puruSane jaya thayA vagara rahetuM ja nathI tethI game tevA vikaTa prasaMge paNa dhIraja rAkhI dharma, nIti ane prAmANikatAne vaLagI rahevA saphaLa prayatna seva. 4. pUrva karmanA yogathI yudhiSThira pramukha anekAneka ApattionA joktA thayA hatA. tema chatAM Akhare temanI pavitra manavRtti ane sadAcaraNathI te te Apattione pAra utarI sukhI thayA hatA. evA uttama daSTAnta vAMcI, sAMbhaLI sujJa. jAe ahitamArga tyajI hitamArgane ja svIkAra kare. 5 punyacaritra puruSanA pavitra caritro vAMcavAthI ke sAMbhaLavAthI temanA jIvanamAMthI satya, daDhatA, Teka, sAhasa, paiya, hiMmata pramukha uttama guNe tarI Ave che ane evA ja guNene cakakasa abhyAsa-Adara karAya te ApaNAmAM evA ja guNe. pragaTa thAya che. (thavA pAme che.) 6. bhISma pitAnuM addabhuta caritra khAsa manana karavA jevuM. che. pitAnA RNamAMthI kaI aMze mukata thavA mATe temanuM Icchita sAdhavA brahmacarya jevuM ati AkaruM vrata AkhI jiMdagI sudhI pALavA pote pratijJA karI tene sArI rIte. dIpAvI hatI. zuddha naiSThika brahmacaryanuM akhaMDa pAlana karavAthI potAnAmAM baLabuddhi ane vIrya ullAsanI keTalI badhI vRddhi thavA pAme che ane tene svapara kayANArthe ke upayoga thaI zake che te emAMthI zIkhavA yogya che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 108 ]. zrI kapUravijayajI 7. sItA, draupadI ane rAmatI jevI uttama satIonA pUnya caritra paNa ghaNuM bedhadAyaka che. satI sItAe kevA vikaTa ane trAsadAyaka saMgemAM dhIratA rAkhI, pitAnuM prANapriya zIlavata akhaMDa sAcavI pitAnI pavitratAnI jagatabharane khAtrI karI ApI hatI. sItAnI peThe draupadI satI vikaTa saMgomAM dhIraja rAkhI svapatisevAmAM sAvadhAnapaNe vatI hatI. satI rAmatInuM caritra khAsa manana karavA gya che. kevaLa manathI IrachalA varanI aprAptimAM saMsAranI asAratA vicArI, samajI, cAritra laI siddhipadane prApta karela. [je. dha. pra. pu. 47, pR. 229]. gRhastha zrAvakane kartavya dharma 1. suzrAvaka prabhAte, madhyAhune, saMdhyAkALe caityavaMdana kare. jinamaMdiramAM dhupa, dIpa, puSpa, sugaMdhI dravaDe jinadevanI pUjA karavAmAM ujamAla rahe. 2. jaina dharmamAM daDha zraddhAthI nizcala rahe. vItarAgadeva vinA anya devane mAne nahIM, temaja pUrvApara virodhavALA kudarzanamAM rAe nahI. sArI rIte tattvaparIkSApUrvaka dharma-ArAdhana kare. 3. kudazIne vividha prakAre trasa-sthAvara jIvonI virAdhanA karatA dekhI IMdrAdika deve paNa svadharmathI calAyamAna karI zake nahI. 4. susAdhu janane bahumAnapUrvaka vaMdana kare, saMzaya pUche, temanI sevAbhakti kare, zAzravaNa kare, zAstraabhyAsa kare, cogya janone dharma upadeza ApI dharmamArgamAM joDe ne sthira kare.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 109 ] 5. zIlavrata pALavAmAM dRDha rahe, vaiSadha pratikramaNa alpsalita bhAve kare, temaja madha, madirA, mAMsa tathA vaDa--uMmarAdika pAMce prakAranAM abhakSya phaLa tathA riMgaNu, viMgaNu, mahuDAki aneka prakAranA alakSyane tyAga kare. abhakSya anaMtakAyakaMdamULAdikanuM bhakSaNa na ja kare. vaLI rAtri@AjanathI pAte sAvadhAnapaNe dUra rahe. zrAvaka ucita vrata-niyama hRDhatAthI pALe. 6. paMdara prakAranA karmAdAnanA vyApArathI dUra rahe, vrata paccakhkhANu karavAmAM sadA ujamALa rahe, dhanadhAnyAdika vastuenuM ceAgya pramANu kare ane kadAca temAM bhUla-skhalanA thavA pAme te tenuM guru pAse prAyazcitta grahe, 7. jinezvara bhagavAnanA janma dIkSA-jJAna ane; nirvANuMsthAnamAM jai bahumAna sahita vaMdana stuti kare. temaja devagurunI jogavAi vagaranA sthAnamAM bIjo game teTale lAbha thatA hAya tA paNa jinadharmamAM anurakta zrAvaka vase nahIM ( jyAM svadhanI puSTi thayA kare tyAM ja nivAsa kare. ) 8. kudanIne praNAma na kare, para samakSa tenA guNuAtkIrtana na kare, pAtra buddhithI dAna na Ape. 9. prathama suvihita supAtra sAdhune AdarapUrvaka nirdoSa annapAnAdika daIne pachI bhAjana kare. jo evA supAtranA joga na ane teA dizA avaleAkana karyA pachI pAte khAnapAna kare. 10. jyAM sudhI kAi dezakALAdikamAM munine kalpe evI kAMipaNa cIja munine dIdhI na heAya tyAM sudhI, khare| zrAvaka te mArAge nahIM. 11. sAdhune rahevA lAyaka sthAnaka, pATapATalA, AhArapANI,
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 110 ]. zrI karavijayajI auSadhabesaja ane vastrAdika, pite sAmAnya sthitine hoya, bahu dhanADhya na hoya te paNa DAmAMthI thoDuM paNa devAne avazya bhAva rAkhe. 12. saMvacharI, caumAsI ane aThThAI vigere parvadivasomAM jinavara pUjA tathA tapajapa karavAmAM sArI rIte ujamALa rahe. 13. sAdhu tathA cetya (jina-pratimA ) sAthe zatrubhAva rAkhanArane tathA tenA avarNavAda belanArane tathA jaina zAsananuM ahita karanArane potAnI sarva zaktithI nivAre, zAsananI kaI rIte helanA thavA de nahIM. 14. jIvahiMsA, asatya bhASaNa, cerI ane parastrIgamanano suzrAvaka sarvadA tyAga kare, avratIpaNe rahevAnuM pasaMda na ja kare. 15. anaMtI tRSNAne vadhAranAra aparimita parigraha che ema samajI tene parihAra kare ke te bahu deSakArI tathA narakAdika durgatinuM mULa che. 16. durjanonI saMgati tajIne suzrAvaka satsaMgatine sadAya Adare, paranindAne parihAra kare ane sarvajJadezita zuddha niSkaSAya dharmane Adara kare. rAgadveSane tajI samatA bhAvane svIkAra kare. 17. e rIte je zrAvake ta5 niyama ane zIlAdika sadaguNe sahita hoya temane svarga ane mekSanAM sukha prApta thavAM durlabha nathI. [je. dha. pra. pu. 47, pR. 2para ]
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 111 ] amRtamaya vacana. (1) ApaNAmAM evo vahema che ke pahelAM pAMca varSa bALakane keLavaNuM pAmavApaNuM hetuM nathI. kharI vAta e che ke pahelAM pAMca varSamAM bALaka je pAme che te pachI pAmatuM ja nathI. bALakanI keLavaNI mAtAnA udarathI ja zarU thAya che ema huM anubhavathI kahI zakuM chuM. (2) jyAM jyAM udAratA, sahiSNutA ane satya che tyAM bheda paNa lAbhadAyaka nIvaDe che. (3) sAmA pakSane nyAya ApIne ApaNe nyAya vahele meLavIe chIe. (4) vaDIlonI AjJAnuM pAlana karavuM-teo kahe tema karavuM, kare tenA kAjI ApaNe na banavuM joIe. (5) sAcuM bolanAre ane sAcuM karanAre paNa gAphela na rahevuM joIe. (6) svAdanuM kharuM sthAna jIbha nathI paNa mana che. (7) je vastu jAheramAM na karAya te chUpI rIte karavA mATe paNa mAruM mana kabUla nathI karatuM (8) stuti, upAsanA, prArthanA e vahema nathI paNa ApaNe khAIe pAIye chIe, cAlIe chIe, besIe chIe e badhuM jeTaluM sAcuM che tenA karatAM te vadhAre sAcI vastu che. tenuM mULa kaMTha nathI paNa hRdaya che. (9) vrata baMdhana nathI paNa svataMtratAnuM dvAra che. (10) brahmacaryanuM pAlana karavuM hoya te jIbha upara
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] . zrI ravijayajI kAba meLavavuM joIe. je svAda jItAya te brahAcarya atizaya saheluM che. (11) upavAsa vinA viSayAsaktine jaDamULathI nAza saMbhavatuM nathI. tethI brahAcaryanA pAlanamAM upavAsa anivArya aMga che. (12) satya eka uttama phaLadAyaka vizALa vRkSa che. (13) karaNuM tevI bharaNu-pAra utAraNa. (14) prayatnazIla brahmacArI potAnI UNapanuM nitya darzana karaze, potAnAmAM khUNe khAcare chupAI rahelA vikArane paNa oLakhI leze ane tene zIdhra kADhavA satata prayatna karaze. (15) mArI mAnyatA che ke manuSyane davA levAnI bhAgye ja jarUra rahe che, kemake pathya ane pANI ItyAdinA gharagathu upacArothI eka hajAramAMthI navarse navANuM dadIo sArA thAya che. (16) "AhAra te oDakAra" "mANasa jevuM khAya tevo thAya" e kahevatamAM ghaNuM satya che. (17) AtmasAdhaka mumukSune mATe pitAnA khorAkanI pasaMdagI-tyAga ane svIkAra bane eTalAM ja Avazyaka che jeTalA vicAra ane vAcAnI pasaMdagI-tyAga ane svIkAra Avazyaka che. (18) okarAmAM mAbApanI AkRtine vArase jema utare che tema temanA guNadoSane vAraso paNa utare che. (19) zuddha brahAcaryamAM te vicAranI malinatA paNa na hevI joIe. saMpUrNa brahmAcArInA svapnamAM paNa vikArI vicAra na hoya. evA vicAra Ave tyAM sudhI vikAranI khAtrI samajI levI.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 113 ] : (20) mANasa rasane sAru nahIM paNa zarIra nabhAvavA sAru ja khAya tyAre ja te svAbhAvikapaNe varte che ema kahevAya. (21) jenuM mana saMyama prati jaI rahyuM che tene khArAkanI maryAdA ane nirAhAra bahu madada karanArA che, tenI madada vagara mananI nirvikAratA asaMbhavita jaNAya che. (22) lakika saMbaMdha karatAM AdhyAtmika vadhAre kiMmatI che. AdhyAtmika vinAne kika saMbaMdha prANa vinAnA deha samAna che. (23) mumukSu ke sevakanA pratyeka kAryamAM je namratAnirabhimAnatA na hoya to te mumukSu nathI, sevaka nathI, te svAthI ane ahaMkArI che. (24) Atmazuddhi vagara jIva mAtranI sAthe aikaya na ja sadhAya. Atmazuddhi vinA ahiMsA dharmanuM pAlana sarvathA asaM. bhavita che. azuddhAtmA paramAtmAnA darzana karavA asamartha che. (25) zuddhino mArga vikaTa che. zuddha thavuM eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI nirvikAra thavuM. (26) mananA vicArone jItavA e jagatane jItavA karatAM ye kaThIna che. (27) ahiMsA e namratAnI parAkASThA che. namratA vagara mukti keI kALe thavAnI nathI e anubhavasiddha vAta che. [ je. dha. pra. pu. 48, pR. 256 ]
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 114 ] zrI kapUravijayajI upadezaka vAkyA. 1. nizcaya kareA eTale tame mukta thazeA. 2. ApaNI bhASAmAM vaparAtAM TUMkA zabdo 'hA' ane 'nA' sAthI vizeSa jokhamadArIbharelA che. enu rahasya anubhavagamya che. 3. manuSye peAtAnA kAryanA svAmI banavuM joie, evuM nizcayabaLa keLavavuM joie. 4. eka mahAn uddeza sAdhavAnI maMgaLakAmanA e ja sAMdarya tathA sukha che. 5. pUrNa vizvAsa manuSyane upahAsathI alaga-para rAkhe che. 6. hiMmata dhAraNa kara ane pasaDha karelA mArgothI leza paNa calita thAva nahi, kAraNa ke sahanazIlatAmAMthI janmelI saphaLatA aMte tAre paDakhe ja UbhI raheze. 7. tame je kAryo uttamAttama rIte karI zakatA haiA tene ja tamAruM khaLa, tamArA utsAha, tamAruM sarvasva arpaNa karI. 8. baLavAna icchAzaktinA gupta bhedde kANuM jANuM che ? ArAgya e zArIrika pavitratA che. 9. uttama mana zarIrane paNa uttama manAve che. vIratA e eka jAtanI ASadhI che. mananI udAttatA malama karatAM paNa ati sArI rIte zvAne rUjhave che. 10. dRDha ane pramaLa icchAzakti ArAgya ane saphaLatA meLavavAmAM bhAre sahAya kare che. 11. mANusa peAtAnA manamAM jevA vicAra kare che tevA ja te thAya che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : 12. ApaNe Arogya ane svAsthanuM ucca ziya ApaNA mana:cakSuo sAme rAkhavuM joIe. 13. je tuM bIjAo pratye bhale hoya che te tArI jAta pratye tethI paNa vizeSa bhale hoya che. , 14. bIjAonA doSa tarapha jozo nahi, temanAmAM doSa jaNAya to paNa te tarapha durlakSa karaje. 15. udAratA ApIne zrImaMta thAya che tyAre lebha saMgraha karIne garIba (dIna-duHkhI) bane che. 16. udAra manuSya lAMbA samaya sudhI saMkaTa sahana kare che to paNa teTale ja udAra rahe che. 17. dhArmika manuSyanA mukuTamAM udAratA e sauthI vizeSa prakAzita hare che. 18. pratyeka manuSyamAM thoDI ghaNI durbaLatA te avazya hoya che ja paraMtu te mApha karavI joIe. pratyeka manuSyamAM keTalIka vicitratA hoya che paraMtu ApaNe nibhAvI levI joIe. pratyeka manuSyane keTalIka vastuo pratye tiraskAra hoya che tenI paNa ApaNe upekSA karavI joIe. pratyeka manuSyamAM keTalIka nirdoSa Teva hoya che paraMtu ApaNe te sahana karI levI joIe. pratyeka manuSyanA keTalAka nizcita mato hoya che te pratye mAnanI najare jovuM joIe. pratyeka manuSyamAM keTalIka khAsa lAgaNIo ane mRdu bhAvanAo hoya che paraMtu ApaNe tene Adara karavo joIe. doSamAtranI upekSA karI guNa mAtra haMsanI mAphaka grahaNa karavA joIe.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 116 ] zrI kapUravijayajI 19. udAratAne svArthanI spRhatA haiAtI nathI. ApaNe je aNu karI dIdhuM te ja ApaNI pAse che. udAra AtmA jADA thaze ane leAbhI AtmA sukAi jaze. 20. ApaNe je kaIM paNa ApIe chIe tenA karatAM adhika sAruM prApta karIe chIe. udAratA ane parApakAravRtti ja mahAnamAM mahAna daivI guNNA che. ApaNe tenA vikAsa sAkhIe chIe. 21. udAra mANusa sahAya karyA vinA rahI zakatA nathI. eka saLagelI attIvaDe bIjI hajArAne saLagAvI zakAya che, tethI tenA prakAzamAM kAMi paNa uNapa AvatI nathI. 22. je aMta:karaNanA svAmI che te ja kei paNa aMta:karaNanI sAcI tapAsa karI zake che. f 23. kAine hAthe kAi mahat kArya siddha thAya che tyAre ApaNe mAtra tenuM keTaleka aMze mApa ja karI zakIe chIe, te siddha karavAmAM paDelA zrama ane naDelA vizrva jANI zakatA nathI. 24. mAnava hRdayamAM je udAratA ane pApakAravRttinAM khIja che, tene saMkucita karI jIvatAM rAkhavAne garIba leAkeAnAM saMkaTA ja ApaNane uttejIta kare che. [ jai. . pra. pu. 49, pR. 280 ] suMdara saMdeza. 1. tame sahu zAMtithI ane kAna khullA rAkhI mane sAMbhaLeA ! bhAre khedyanA viSaya che ke samayasUcakatAnI khAmI ane upekSAne lIdhe kharI keLavaNInA abhAve ApaNAmAM vastu
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 117 ] sthitinuM je ghora ajJAna prasaryuM che tethI ApaNA samAjanI bhAre durdazA thavA pAmI che. vicAravAnane A satya samajAtAM tene sudhAravA prayatna karI temAM saphaLatA maLe tevI tAlAvelI jAgavI joIe. 2. zarIranuM Arogya sacavAya tevI tAlIma dareka vyaktine maLavI joIe, tevuM jJAna apAvuM joIe ane tene vartanamAM mukAvavuM joIe. 3. brahmacarya--pAlananA ajaba phAyadA ane tenA bhaMgathI thatA pArAvAra geraphAyadAo dareka nAnA-moTA tyAgI-sAdhuo ke gRhasthane ThIka samajAvavA joIe. 4. samaja vagara lukhI karaNa AMkha mIMcIne karatAkarAvatA rahIe te karatAM suMdara rahasya sAthe te karAya te prabaMdha thavuM joIe. 5. Ama karavAthI dUdhamAM sAkara bhaLavA je bhAre lAbha thavA pAmaze. 6. jinekta jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ne vIryAcArane yathArtha samajI tene vidhivat pALanAraArAdhaka tyAgI ke gRhastha bhAIbahenemAM eka kSaNamAtra paNa kusaMpa rahevA pAme kharo ? 7. sAdhama paNAnuM kharuM sagapaNa yathArtha samajIne tene Adara karAya te AjakAla vyApI rahelI kaMgALIyata dUra thatAM keTalI vAra lAge ? 8. samyajJAna ane vivekanA abhAve tyAgI lekhAtAM mArgamAM temaja gRhastha-upAsaka vargamAM svataMtratAnA miSathI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 118 ] zrI kapUravijayajI je ghAra svaccha MdatA vyApI rahI che tene dUra karI zAsanarasikatA jAge tevA prayAsa karavA joIe. 9. zrI vIra paramAtmAe sthApelA caturvidha sa'dhamAM keTale badhA ni:svArtha prema ane keTalI badhI suMdara vyavasthA jaLavAvI joie ? tevI UMDI lAgaNI AgevAnAdvArA ApaNA sahumAM jAge ane kharI zAMti vyApe ema thavuM joie. 10. AjakAla dhAra ajJAna, kaleza, kusaMpa ne niMdA, irSyAdika DhASA jyAM tyAM sevAya che temane jaldI dUra karavA joie. 11. ApaNAmAM mALa-uchera ane mALa-keLavaNI tarapha bahu dukSa rakhAya che tethI bhayaMkara pariNAma Ave che, temAM sArA sudhArA thavA joie. 12. mAtAe ajANa ane asaMskArI hAvAthI ghaNAM bALamaraNu nIpaje che, ane je avazeSa jIvatAM rahe che temanAmAM sArA khIja-saMskAra paDatA nathI. 13. mAtAe zANI hAya tA bhaviSyanI prajA susaskArI thavA pAme kharI. 14. parantu evI sAcI keLavaNI tarapha ghaNe bhAge upekSA thatI jovAya che. 15. jaDa jevI vastuone paNa ThIka keLavavAthI dhAryu suMdara pariNAma AvI zake che. 16. A ati agatyanI ane muddAnI vAta upara AMkha mIMcAmaNA karavA have nahIM pAlave, sahue banatI sahAnubhUti dAkhavI kAma karavuM joIe.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 119 ] 17. e kAma pAchaLa udAra dilathI tana-mana-dhanane bhega apAve joIe. 18. bIjA nakAmA kharca ochA karI, najadikanA bhavidhyamAM samAja ane zAsana dIpI nIkaLe tevI kharI keLavaNuM pAchaLa ApaNuM saghaLI zakti vahevaDAvavI joIe. 19 ApaNAmAM sArA dilasoja ne samayajJa zikSako ne upadezake pragaTe evo prabaMdha sArA anubhavI janenI sAcI salAha meLavI karave. 20. tema karavAthI ApaNI ghaNIkharI zaktio vyartha veDaphAI jAya che te bace ane kharI dizAmAM kharcAya te bhaviSya bahu suMdara thavA pAme. 21. pramANika udyogazIlatAnI gaMbhIra khAmIthI jyAM tyAM daridratA prasarI dekhAya che te jaladI dUra thAya evI duradezI vAparI yogya vyavasthA karavI ane asta thayelI kharI prAmANika udyogazIlatA ApaNA sahumAM mUrtimaMta jAge, sarvatra vyApe ane tenA mIThAM svAdiSTa phaLane sahune sAkSAt anubhava thAya tema karavuM jethI samAja ane zAsananA ekAMta hitakAryamAM utsAhabhera AgaLa ne AgaLa vadhavA ApaNAmAM kharI zakti kurI saphaLatA maLe. . [ je. dha. pra. pu. 51, pR. 173 ]
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 120 ] zrI karavijayajI sUkta bodhavacano ne prabhuprArthanA. (1) ekAgracitta banI, paramAtma guNanuM cintavana karavAnuM nAma ja kharI vastu ke prArthanA che. e dvArA AtmA dhIre dhIre unnati pAmate paramAtmadazA sudhI pahoMce che. (2) jene zAMti pAmavAnI IcchA ja hoya teNe manevikArone dUra karavA khAsa prayatna karavo joIe. (3) jyAM sudhI viSayasukha mIThAM lAge tyAM sudhI manuSya AtmAnI unnati karI zakatA nathI. - (4) suvicAra, sadavartana ane saudyamamAM lAgyA rahevuM e eka bhAre hetu che, sukhadAyaka kAma che. (5) mana ane tanane zuddha rAkho, viSaya-vAsanAone dUra kare, svArtha buddhine taje ane ucca pavitra jIvana vyatIta karo. (6) prabhAtamAM UThI AtmanirIkSaNa kare, ApaNuM aMdara UMDI najara nAMkhI juo, ne je je doSo najare Ave tene dUra karavA draDha nizcaya karo tathA sadguNa vadhAravA prayatnazIla bane. (7) jeNe pitAnA hadayane rAga-dveSa-mAna-krodhAdika kaSAye tathA tucha IcchAothI rahita karyuM che ane je sahune anaMta dayA ane premabhAvathI joI prANImAtrane mATe zAtine Icchaka che te manuSyanA sahaja sukha ane AnaMdanI kaMI sImA nathI. (8) sajane ! ApaNA manane zuddha-nirdoSI banAve, ethI svajIvana suMdara, udAra, sukhI ane zAnta banI jaze.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 121 ] prabhuprArthanA (1) he nAtha ! sahu prANIvarga pratye maitrI, guNIjane pratye pramoda, duHkhIjane pratye karuNa ane nindAdika viparIta vartanavALAo pratye udAsInatA (rAga dveSa rahita madhyasthabhAva) mArA mATe sadAya banI raho. (2) sthAnamAMthI talavAra judI karavAnI jema zarIrathI anaMta zaktizALI ane Savarjita AtmAne alaga karavAnI zakti mane Apa pasAthe prApta thAo. (3) he nAtha ! sukhamAM, duHkhamAM, zatru ane mitramAM, saMga ane viyegamAM sadAya mAruM mana saMpUrNa mamatvabhAvane tyAga karI, samabhAvI banI rahe evI AtmajAgRti mATe Apane yAcuM chuM. [ rai. dha. pra. pu. 45, pR. 314 ] hitavacane. 1. AmapuruSoe nirapekSapaNe kahelAM tamAM daDha zraddhA rAkhe. 2. temAM zaMkA-kAMkSAdika karIne tatva zraddhAnane malina karo nahIM. 3. temAM nizcaLa thavA mATe tatvajJAnI-AtmajJAnI mahApuruSone sAkSAta samAgama karavA kAmanA rAkhe ne tevI durlabha taka maLe te tene lAbha jarUra leje-nakAmI vAta karI te phegaTa gumAvatA nahIM. 4. buddhibaLa vicArazakti pAmyAnuM phaLa tattvano UMDo
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] zrI kapUravijayajI vicAra karI tene niradhAra karavAmAM raheluM che-Atmatatva zodhI levAmAM rahyuM che. 5. daza daSTAnta durlabha manuSya bhava pAmyAnuM phaLa, ApaNuM chatI zaktine gopavyA vagara yathAyogya vrata-niyamo AdarI pALavAmAM rahyuM che. 6. ahiMsA, satya, acArya, brahAcarya ne aparigraha e pAMca mahAvratane sarvathA mana-vacana-kAyAvaDe zuddha sAvadhAnapaNe sAMsArika baMdhanathI mukta thayelA nitha sAdhujane ja pALI zake che. 7. jemanAmAM evI ne eTalI badhI tyAga-vairAgya vRtti jAgI nathI tevA paNa tatvazraddhAmAM daDhatA rAkhanArA gRhastha bhAIbahene ukta mahAvate karatAM ghaNuM a9pa pramANamAM pAMca AvratanuM svarUpa samajI, tene yathAzakti Adara karavA avazya prayatna karI zake che. 8. trasa ne sthAvara sarva jIvonuM sarvathA rakSaNa karavAnI daDha pratijJA karavI te prathama ahiMsA mahAvrata gRhasthAzramI pALI na zakuM parantu gRhasthAzrama calAvavAmAM vAMdho na Ave eTalI zakaya jIvarakSA karavI ne tevI pratijJA laI pALavI te prathama aNuvrata lekhAya che. 9. sarva prakAre satya bolavAnI pratijJA laI pALavI te bIjuM mahAvrata ane gRhastha vyavahAcita satyanuM pAlana karavAno nizcaya te bIjuM aNuvrata. 10. sarva prakAre carya karmane tyAga karavAnI pratijJA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 123 ] pALavI te trIjI mahAvata ane temAMthI banI zake teTale tyAga karavAnI pratijJA te trIjuM aNuvrata 11. sarva prakArane viSaya-vilAsa tajI, zuddha brahmacarya pALavuM te caturtha mahAvata ane svastrI ke svapatimAM saMtoSa rAkhI rahevuM te gRhasthacita ceAthuM vrata che. 12. vastu-zarIra upagaraNa pramukha uparathI mAyA-mamatA sarvathA tajavArUpa aparigraha nAmanuM pAMcamuM mahAvrata ane dhana dhAnyAdika bAhya parigrahanuM yathAyogya pramANa karI, maryAdA bAMdhI, bane teTalI tRSNA ghaTADavA nizcaya karI gRhasthAcita mArge vartavuM te pAMcamuM aNuvrata che. 13. ukta pAMca aNuvrato sAthe tenI ja puSTi nimitte cha diviramaNa, sAtamuM bhegapaga viramaNa ane AThamuM anarthadaMDa viramaNa-e traNa guNa pratye tathA sAmAyika, dezAvagAsika, viSadha ane atithisaMvibhAga nAmanA cAra zikSAvratonuM svarUpa yathArtha samajI laI, sujJa zrAvaka,, zrAvikAoe gRhasthAcita ukta bAre vrata AdaravA jarUra khapa kare. 14. vaLI bhAvazoca (prAmANikatA), saMtoSa, uttama tapa, svAdhyAya ane IzvaradhyAna-e pAMce niyamita AcaravA paDe. Atmanniti sAdhavA IcchanArAone te bahu upacagI che. 15. prAmANikapaNe ja yogya vyavasthAvaDe je dhana upArjana karavAmAM Ave tenI paNa sArthakatA te tene vivekasara sArA ThekANe kevaLa paramArtha dave upaga karavAthI ja thaI zake
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 124 ] - zrI karavijayajI che, ema samajI sthiti anusAre sujJa janoe tene susthAnake zIdhra upayoga kare. 16. sAMbhaLanArane ruci-prIti upaje evuM samayocita DahApaNabharyuM hita, mita, priya, pathya ne tathya (satya) vacana vadI sarvane saMtoSavA e ja vAcA pAmyAnuM uttama phaLa samajavuM. 17. dIna, duHkhI, anAtha, azaraNa ne yathAyogya Azraya ApI temane duHkhamukta karavA banatI kozIza karavI e mahAdayALuonI pavitra pharaja che. 18. mAtApitAdikanA amApa upagArane saMbhArI, temanI sevA-bhakti karavAnI dareka taka maLe teno lAbha levA suguNakRtajJa bhAIbahenoe bhUlavuM nahIM. 19 zIla, saMtoSa yA brahmacaryane ajaba prabhAva sArI rIte samajI laI, potAnI ane potAnI priya saMtatinI unnatine arthe adhika Adara kare. 20. saMta-mahAtmAoe ApaNuM zreyanimitte samayocita je je hitavacane kahyAM hoya tenuM zravaNa, manana ane nididhyAsana karI, ApaNuM zreya sAdhI levuM joIe. 21. "lagana veLA gaI UMghamAM, pachI ghaNe pastAya" e nyAye A durlabha mAnava bhava pAmI, AtmakalyANa sAdhI levAnI amUlya taka maLyA chatAM pramAdavaza tene lAbha levAnuM cUkI javAze te pAchaLathI atyaMta prastAva kare paDaze, tethI ja sarvae pramAdAcaraNa taja prApta sAmagrIno bane teTalo lAbha levo. [je. dha. pra. pu. 41, pR. 314]
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 125 ] meAkSanA sAcA sarala mA--vizuddha prema-bhakti 1. svAtmA samAna sarvane lekhA, kAine pratikULatA upaje evuM kadApi manathI, vacanathI ke kAyAthI na karI. 2. sahu sukhanA athI che. kharuM sukha meAkSamAM che. zuddha deva-gurunI bhaktithI te sheje maLI zake che. 3. kharA dilanI bhakti e kalpavelI jevI sukhadAyI che. bhAva vagaranI bhakti kazA lekhAnI nathI. 4. vidhi sahita anukULa bhaktivaDe AtmakalyANa sAdhI zakAya che, temAM avidhi dveSa avazya tajavA joie. 5. bhaktimAM ja eka citta rAkhI, tuccha phaLanI IcchA tajI nAgaketunI peThe sarvottama guNa prApta karavAnI jarUra che. 6. munijanAne bhAvapUjA ane malinAra bhI gRhasthAne dravya pUjA mukhyapaNe karavAnI che. 7. rAgIne auSadhanI jema dravyapUjA malinAra'bhI gRhasthAne hitakArI ja che, munijanAne tenI jarUra nathI. 8. kRtakRtya thayelA prabhunI khAtara pUjA karavAnI nathI, paNa prabhu samAna thavA mATe paramAtmAnI pUjA karavAnI che. 9. eka dIvA peAtAnI jevA aneka dIvA pragaTAvI zake che ane tethI tenA peAtAnAmAM kazI khAmI ke nyUnatA AvatI nathI. 10. nAma, sthApanA, dravya ane bhAvavaDe jinezvarA sa deza-kALamAM tribhuvanane pAvana kare che. temanAM nAmAdi sarva pavitra ja che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 126 ] zrI kapUravijayajI 11. jemanA bhAva pavitra te che temanAM nAmAdi sa pavitra ja samajavAM. 12. dravyapUjA, bhAvapUjA nimitta karavAnI che. dravyapUjA mAtra karIne aTakI javAtu nathI, paNa vItarAganI stutiprArthanA karI, AgaLa vadhI prabhunA upadezeleA mArga AdarI vItarAgadazA prApta karavA pramaLa puruSArtha phAravavAnA che. 13. mithyAtva, viSaya, kaSAya, ALasa ane vikathAdika pramAda doSane tA jarUra tajavA joie. 14. zama, sASa ane samyaktvAdi sadguNNAne avazya Adara karavA joie ane suzIla banI javu joie. 15. iyaLa bhamarInA daSTAnta zuddha deva-gurunA guNamAM tanmayatA lagAvI, viSayavAsanA visArI devI joie. 16. bhakti e muktine kheMcI lAve che. e vAtane sAcI karavA zuddha deva, guru pratye ni:svArtha prema lagADavA joie. 6 17. sirva jIva karuM' zAsanarasI' evI uttama bhAvanA yukta pramaLa vI/hvAsavaDe sakaLa svArtha tyAgI, zAsana prabhAvanA karavI joie. tItha karA paNu pUrvabhavamAM e ja mAge pravatI, eka bhavanA aMtare paramapavitra tIrthaMkara padavI pAme che. [ jai. dha. pra. pu. 33, pR. 351] kharA sUtelA ane jAgatA kANu ? (1) gRhasthA saDhA sUtelA che ane sAcA sAdhuemunie ghaTamAM viveka-prakAza thavAthI sadA jAgatA che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 17 ] (2) duniyAmAM ajJAna e ja ahitakta che. (3) munie hiMsAne bALakone AcAra jANa, chakAyanI hiMsAthI sadAya dUra rahevuM. (4) nirAgI munio rati-arati pariSahane sahana karatA thakA, saMyamanI muzkelIone nathI saMbhAratA. evI rIte parAkamI munio jAgatA rahI vairavirodhane dUra karatA thakA duHkhothI mukta thAya che. (5) haMmezAM mahAmahathI muMjhAI gayelAM puruSa karmane jANI zakatAM nathI. (6) duHkhita prANIone joI, munie sAvadhAnatAthI saMyamamAM pravartavuM ghaTe che. (7) saghaLAM duHkho AraMbhathI thAya che, ema jANa munie AraMbha tajI jAgRta rahevuM. (8) je viSayabheganI kriyAne zastrarUpa jANe che te azastrarUpa saMyamane jANe che ane je azasrarUpa saMyamane jANe che te viSapabheganI kriyAne zarUpe jANe che. | (9) rAgAdika(vikAra)ne ahitakartA jANIne teno tyAga karI, lekane rAgAdikathI dukhI thaela jANuM, sAdhue lokasaMjJA dUra karIne saMyamamAM parAkramavaMta thavuM. ' [ je. dha. pra. pu. 45, pR. 189]
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ] zrI kapUravijayajI hitakara-mArga 1. janma, jarA ne maraNathI sarvathA mukta thayelA zrI jinezvae mokSanA mukhya be mArga kahyAM che (1) susAdhu mArga ane (2) suzrAvaka mArga. (3) saMvikSapakSI dharma che. te uparanA banne dharmamAM aMtarbhAva (samAveza) pAme che. 2. jinezvaraprabhunI AjJA ahiMsAdika mahAvratane akhaMDa pALatA rahI pratibaMdha rahita (apramattabhAve) vicaravuM e bhAvapUjArUpa munimArga che ane suzraddhA sahita sthala hiMsAdikanA tyAga pramukha aNuvratAdikane pALavA sAthe jaLa, caMdanAdikavaDe jinezvara prabhunI dravya pUjA karavI e suzrAvaka mArga che. je munimArga pALavAne asamartha hoya tene zrAvaka mArga AdarapUrvaka seva zreyakArI che. zakti ane yegyatA mujaba dharma sAdhavAnI maryAdA che. 3. je manuSya sukhazIlapaNAthI ubhayabhraSTa rahe che arthAta saMyama pALavA azakta chate zrAvaka mArgane paNa kapaTa rahita aMgIkAra karIne je pALato nathI tene mokSanI ke svarganI prApti thaI zakatI nathI. 4. uttama prakAranuM jinamaMdira banAvavA karatAM paNa prabhu AjJA mujaba tapa, japa, saMyamanuM sAdara sevana karavuM vadhAre lAbhakArI che. 5. jema ke rAjAe nibIja thayelA dubhikSa kALamAM anya dvIpamAMthI anna lAvIne kheDu lekane vAvavA ApyuM. 6. temAMthI keTalAka kheDUtoe te sarva bIjanuM bhakSaNa karyuM, keTalAeke ardha khAdhuM ane ardha vAvyuM, keTalAeke sarva
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 129 ] bIja vAvyuM ane keTalAeke to kSetramAM UgeluM dhAnya paNa pheMkI dIdhuM. A vAtane upanaya-sAra samajavA jevo che. 7. evI rIte rAjA jinavara che, dharma rahita kALa e nibIja kALa che, karmabhUmirUpa kSetra che ane nIce mujaba cAra prakAranA kheDu loko che. 8. asaMyata ( vrata-niyama rahita) leke, dezavirativaMta (thoDAghaNuM vrata yukta) leka, susAdhu loko ane pAsavhAdika (zithilAcArI svecchAcArI) leke, evA cAra prakAranA lokone jinavaradeve sarva pratyakSa jJAnathI dharmabIja mekSiprApti arthe ApyuM. temAMthI asaMyata lokoe sarva bIjanuM samULanuM bhakSaNa karyuM, dezavirativaMta lokoe ardha dharmabIjane sadupayoga karyo, susAdhu janee sarvathA sadupayoga karyo ane svecchAcArI sAdhuoe UgelAM dharmarUpa dhAnyane sarvathA lepa karyo. pUrvokta ubhaya mArganuM svecchAe ullaMghana karanAra jIva sarva jinavaronI AjJAnuM ullaMghana kare che ane evI rIte ApamatithI jina AjJAne bhaMga karanAra bhayaMkara bhavaaTavImAM bhame che. ' 9. je sAdhunA uttama guNavALA pAMca mahAvratAdikarUpa mULa guNane dhArI teno nirvAha karavA zakti na hoya to sAdhuvezane tyajI, suzrAvakanI vrata maryAdA AdarI, tene prayatnathI pALavI hitakArI che. daMbha sahita (mithyA ADaMbara yukta) sAdhu mudrAne jALavI rAkhavA karatAM kapaTa rahita zrAvakanA vrata pALavA zreSTha che. 10. arihaMta bhagavAnanI mudrA(pratimAnI ane sAdhu jananI pUjA bhakti karavAmAM rakata tathA vrata-niyamamAM dRDha
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 ] zrI kapUravijayajI evA zrAvaka thavuM e zreya che, paraMtu dha bhraSTa thaI bhathI sAdhuveza rAkhavA te hitakArI nathI; ethI svaparane nukazAna che. 11. hiMsAdika sarva pApavyApAranA sarvathA tyAga karuM chuM, evI meATI pratijJA karyA chatAM je lezamAtra pApathI DarI pA| nivatA nathI te ubhaya ( sAdhu ke gRhasthanA ) mAthI cakI sathA dha bhraSTa bane che. 12. je pAte pratijJA karI te mujaba vartate nathI tenAthI bIjo mithyA-STi kANu che ? kemake parane avizvAsa utpanna karI mithyA bhramamAM nAMkhatA te mithyAtvanI vRddhi kare che. 13. sarvajJa prabhunI AjJAmAM vatAM ja cAritra pramANu che. AjJA bhaMga karyo khAkI zuM rahyuM? AjJAbhaMga karanAra kAnI AjJAthI zeSa anuSThAna kare che ? arthAta tenI svecchAcArI karaNI niSphaLa che, meAkSadAyI thatI nathI. 14. jeNe pAMca mahAvratarUpI UMcA killA tADI nAMkhyA che tevA cAritra vezadhArIne svecchAcArarUpa pramAdavazathI anatA kALa saMsAMracakramAM bhramaNa karavu paDe che. 15. 'huM kai pApa pote nahi karuM, nahi karAvuM ane karanArane ThIka nahI mAnu'ema pragaTa pratijJA karI tevA ja pApane punaH punaH seve che te pratyakSa mRSAvAdI banI mAyA- kapaTane seve che. AvA anAcArIthI cetI javAmAM ja zreya che. [ jai. 1. pra. pu. 47, pR. 75]
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ooo 66 o 99 00 9696; 7 dhArmika lekha-vibhAga
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 133 ] saMyamavaMta sAdhujanenuM vartana kevuM hoya? tazcintyaM tad bhASyaM tatkArya bhavati sarvathA yatinA / nAtmaparobhaye bAdhakamiha yat paratazca sarvArddham // 1 // -prazamarati atha-saMyamamArgamAM yatanAvaMta yati mahArAja manamAM evuM ja ciMtave-vicAre, mukhathI evuM ja uccare-bhASaNa kare ane kAyAthI evuM ja AcaraNa karavA pramAdarahita prayatnazIla bane ke parane ke ubhayane A lekamAM ke paralokamAM kayAre ya paNa bAdhA-pIDA upaje nahIM, paraMtu sahune sarvasthaLe sarvadA sukha ja maLe. paramArtha-saMyamadhArI, saMsAratyAgI, niHsvArtha vRttivALA yatijanenuM vartana duniyAnA prAyaH sarva jIvone ane gyatAvALA bhavya jIvone vizeSa prakAre hitakArI thaI zake che, tethI te sahune potapotAnA sthiti-saMge pramANe AdaravA gya bane che ane tene jeTalA aMze Adara karI zakAya che teTalA aMze duniyAnuM hita ja thatuM jAya che. AthI saMyama jIvana ekAMta hitakArI che ema spaSTa thAya che. kharekhara saghaLI sAMsArika AzA-tRSNAne chedI saMyamI jIvana jIvanAra munimahAzayanI AMtarabhAvanA ghaNI ja umadA hoya che. kSudra daSTivALA saMsArI jIvane je mArAtArAne bhedabhAva hoya che te ja temanAmAM heta nathI. temane to AkhuM jagat nija kuTuMba jevuM ja jaNAya che. AvI udAra bhAvanAvaDe game te manuSyanuM cAritrabaLa ati umadA ane bhavya janane anukaraNa cagya banI zake che.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] zrI karavijayajI jemanuM mana sadA vairAgyathI vAsita-viSayakaSAyanA prapaMcathI virakta-samatA rasamAM raMgAyeluM rahe che te munimahAzaye ane temanA pavitra pagale cAlanArA suzive AkhI AlamanI sadA zAMti Icche che. sahu saguNazALI banI eka-bIjAnuM bhaluM ja cAhatA ane karatA rahe. keIpaNa duHkhI ke doSavAna na rahe ane sarva sadA sarvatra sukhI sukhI rahe evI ja amRtamaya AziSanI vRSTi teo kare che. vaLI teo evA uttama vicAra mAtra karIne viramatA nathI, paNa jeo ajJAna ane avivege duSkAryo karI duHkhI thaI rahyA che temanA pratye karuNa lAvI, sadupadezavaDe temane tevA pApa-paMkathI uddhAravA ane pavitra puNyamArge caDhAvavA ane temanI sthiti game te rIte dUra karavA tanatoDa mahenata kare che, ane tevA kAryamAM yathAzakti tana, mana ane dhanathI madada karavA anya egya janane paNa preraNA kare che. A pUrve sukRtya karavAvaDe sukhI thayelA ane pavitra AcAravicAranA satata sevanathI saguNa banelA anya baMdhuone ane bahenene nirakhI dilamAM pramudita thAya che, sukRtyanI anumodanA kare che, e badhuM sukRtyanuM ja phaLa che ema sArI rIte samajAvI temane pavitra dharmamAM adhikAdhika utsAhita kare che ane puNyamArgamAM sArI rIte daDha kare che, jethI te paNa e munimahAzayanI peThe sarva zaktithI zAsananI prabhAvanA kare che. vaLI pUrvabhavanA pracaMDa pApage ati malina adhyavasAyavALA, nirdaya pariNAmI, nindaka ane dhiThThAIne dhAraNa karanArA AtmadrahI jI upara paNa lezamAtra TheSa nahIM lAvatAM temane pracaMDa karmavaza samajI, pitAnA mananuM samAdhAna karI, saMyamamArgamAM sAvadhAnapaNe
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 135 ] AtmavIya pheravI, svaparanuM hita sAdhavA cUkatA nathI. e rIte vicAramAM, vAcAmAM ane AcAramAM puNya-amRtanuM siMcana karatAM, aneka kaTi upAvaDe tribhuvanavAsI jIne prasanna karatA ane anyanA lezamAtra guNane paNa sUkSamadarzaka yaMtra jevI ati bArIka daSTithI parvata jevA vizALarUpe joI dilamAM AnaMdita thAya tevA saMta-susAdhujano A jagatItala upara vicarI, pitAnA pavitra mana-vicAra, vacana-upadeza ane cAritra-AcAravaDe uttamajanene anukaraNa karavA yogya banI temane pAvana kare che. te AvA pavitrAtmA saMta-sAdhujanevaDe ja pRthvI ratnagarbhA lekhAya che. temanA uttama guNAnubhAvavaDe viSaya-kaSAya ane vikathAdika pramAdathI virakta, sadA sarvatra sukhadAyI evuM suMdara saMyamabaLa ApaNAmAM kure. [ je. dha. pra. pu. 33, pR. 209 ] AtmajJAna, AtmazraddhA ane Atmaviveka pragaTa karavA pAMca ela. 1. ApaNe AtmA sphaTika ratna jevo nirmaLa chatAM jema te sphaTika rAtA, kALA phUlanA saMbaMdhathI rAtuM-kALuM dekhAya che, tema zubhAzubha karmanA saMbaMdhathI AtmA paNa rAga-dveSanA pariNAmane pAme che. keI catura mANasa yuktithI e phUla kADhI nAkhe to sphaTika jevuM ne tevuM ja nirmaLa dekhAya che tema puruSArtha pheravI kama-upAdhine dUra karatAM rAga-dveSa pariNAma TaLI jaIne AtmA zuddhavizuddha paramAtmasvarUpa thaI rahe che. puruSArtha ke vIrya zakitane A sAro upayoga karavAne badale rAga-dveSa vadhyA ja kare tevAM karmo karyA karavA e mahA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 136 ] zrI kapUravijayajI duHkhadAyaka che, eTale ke ApaNI zaktine geraupaga nahIM karatAM sadupayeAga ja karavo joIe. 2. je satsaMga-uttama samAgamage sabadha meLavI ApaNuM anAdinI talavALI ajJAnadazA-avidyA dUra karavA prayatno karIe ane jJAnI puruSanAM ekAMta hitakArI vacanenuM manana karI te ApaNA manamAM cavIe ane tema karI daDha zraddhAvizvAsathI addabhuta baLa-parAkrama pheravIne rAga-dveSa, mohAdika duHkhadAyaka doSasamUhane dUra karavA mathana karIe te thoDA vakhatamAM sukhadAyaka kSamA, namratA, saralatA ane saMteSAdika saddaguNe ApaNuM hRdayamAM dAkhala thavA pAme ane ema thavAthI vAraMvAra karavA paDatAM janma-maraNAdika anaMta duHkha-dAvAnaLamAMthI krame krame bacIne chevaTe zAzvata-mokSasukhamAM karavAnuM bane. 3. jema bane tema paMca pramAdarUpI madirAnA pAzamAMthI chUTIne paravazatAnI duHkhadAyI beDImAMthI mukta thavA daDha prayatna karavA bhUlavuM nahIM. pramAda-madirAthI jIva pitAnuM bhAna bhUlI jaI-paravaza banI jaI mahAduHkha anubhave che. svataMtratAnA bahAne svacchedapaNuM sevavuM ane zAstrajJa mahAzayonI hitazikhAmaNanI avagaNanA karavI e ja mATe pramAda che. hitasukha-zreya ane kalyANakArI mArgane anAdara karI ahitaasukha ane azreyakArI durgatine mArga Adare e ja mahApramAda jANa. je vaDe atyaMta mUMjhAI jaI jIva mehamAM cakacUra thaI jAya te ja pramAda che. 4. madha, viSaya, kaSAya, nidrA (ALasa) ane vikathAe pAMca mukhya prakAranA pramAda che, arthAt paheluM madha eTale
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 137 ] mAdaka padArtho-mada upajAvanAra dAru, gAMjo vigere vyasane sevavA, bIjuM viSaya-pAMca iMdriyonA gulAma banI jaI tuccha viSayasukhamAM lolupatA karavI, trIjuM kaSAya-krodha, ahaMkAra, chaLa, kapaTa ne lobha-tRSNAne vaza thaI javuM, cothuM nidrAzarIrAdikanI zubha zaktine kazo sadupayoga nahIM karatAM jaDabharatanI jema ghaNuM nidrAmAM paDyA rahevuM, zubha kAmamAM ALasa (upekSA) karavI ane azubha kAma karavAmAM pahela karavI, pAMcamuM vikathA-je vAtathI svaparanuM kazuM hita thAya ema na hoya paNa kevaLa hAni na thAya tema hoya chatAM tevI nakAmI vAto-rAjakathA, dezakathA, bhejanakathA, zRMgArakathA vigere kuthalI karavAmAM ja vakhata vyatIta karavo. ene jJAnI puruSa sadA duHkhadAyaka pramAdAcaraNa kahe che. ajJAna, mithyAtva pramukha doSasamUhano paNa pramAdAcaraNamAM samAveza thaI zake che temAMthI bacavuM-pramAdarahita banI rahevuM e AtmarakSAne sarala upAya che. 5. juo "AtmaghAtI mahApApI pUrve mahApuruSoe ukta duSTa pramAdarIno tyAga karavA-teno parAbhava karavA ane tene nirmULa karavA bane teTale puruSArtha pheravavA ApaNane dharmazAstromAM upadeza Ape che, tene anusarIne ja ApaNe cAlavuM joIe. samyagajJAna, tavAIzraddhAna ane samyam AcaraNarUpa cAritra e ja pramAda mahAverIne vaza karavAne mukhya upAya che. anitya, azuci ane jaDa evA A zarIrAdika padArthonI sahAyathI banI zake teTalI kuzaLatAthI nitya, zAzvata ane pavitra evuM ApaNuM jJAnAdi caitanyasvarUpa pragaTa karI levuM e ja buddhi pAmyAnuM uttama phaLa che. buddhibaLathI vicArazakti khIlI zake che, tethI satyAsatya, hitAhita,
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 138 ] zrI kapUravijayajI bhakSyAbhakSya, pecApeya, gamyAgamya, kanyAka bya ane guNuDhASAdikanuM haiya, jJeya tathA upAdeya svarUpa samajI zakavAnA viveka pragaTe che. te te vAtanu vizeSa pRthakkaraNa thatAM pragaTelI ane vRddhi pAmatI viveka kaLAyeAge cetana peAtAnI ucita maryAdAmAM AvI jAya che eTale pachI caitana anukrame AtmajJAna, Atmadarzana (zraddhA) ane AtmaramaNutArUpa pavitra tripuTInA suryAga pAmI, tenuM samyag sevana-ArAdhana karIne aneka bhavyAtmAone upagArI manI, aMte akSaya--avyAbAdha meAkSapada pAme che. [ jai. . pra. pu. 33, pR. 264] paDhamaM nANaM tao dayA prathama jJAna ( samaja ) pachI dayA ( anukaMpA ) hiMsA ane ahiMsAnA bheda DahApaNathI samajavA ceAgya che. pramattayogAtmALavyovaLa skrillA--viSaya kaSAyAdika pramAdavaza mana, vacana ane kAyAthI svapara prANanA aMta karavA te hiMsA kahevAya che. AvI duSTa hiM MsAnA jayAM abhAva hAya tene ja ahiMsA athavA yA jANavI. ApaNe sau dayA athavA ahiMsAne lAbha IcchIe kharA, parantu tevA lAbha icchatA ApaNe ApaNA vartanamAM keTalA sAvadhAna rahevuM jarUranuM che te hiMsA ke ahiMsAnI sAmAnya vyAkhyA uparathI ja spaSTa samajI zakAya evuM che. mULa vyAkhyAmAM Avela pramattayeAga nA khuba khyAla rAkhavAnI jarUra che. pramattayAga eTale pramAda vALA ceAga-pramAdayukta ceAga. te kayA ? sAmAnyata: mada
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 139 ] (Intoxication ), viSayAsakti ( Sensual appetite ), krodhAdika kaSAya, nidrA-ALasa ane vikathA-nakAmI kuthalI e pramAdarUpa kahela che. TUMkamAM kahIe te niSkAraNa baMdhurUpa sarvajJa vItarAgadeve ApaNuM ekAnta hita mATe je kaI hitaAcaraNa karavA mATe upaderyuM che te hitopadezane ApamatithI anAdara karI, svachaMdapaNe cAlavuM, khAvuM-pIvuM vigere moja mANavI ene ja zAstrakAra pramAda kahe che. ajJAna mithyAtvAdika doSa mAtranuM potAnI ja bedarakArIthI sevana karyA karavuM te paNa pramAdarUpa ja lekhAya. ukta pramAdavALAM mana, vacana ke kAyA kaho ke vicAra, vANuM ane AcAra kaho te ja pramAdAga eTale pramAdayukta mana, vacana ane kAyAnA vyApAra jANavA. AvA pramAdAcaraNathI potAnA ke parAyA prANane aMta karavAmAM Ave tenuM nAma hiMsA. e prANa be prakAranAMdravya ne bhAvarUpa kahyAM che. zrotrAdika pAMca indri, manabaLa, vacanabaLa ne kAyAbaLa, zvAsozvAsa ane AyuSa-e dazane dravya prANasaMjJA tathA jJAna, darzana, cAritra ane vIrya - zaktine bhAvaprANanI saMjJA ApavAmAM AvI che, dravyaprANane nAza thAya te dravyahiMsA ane bhAvaprANune nAza-lepa thAya te bhAvahiMsA jANavI. e baMne prakAranI hiMsA tajavA gya che, paratu dravyahiMsA karatAM bhAvahiMsA atyaMta duSTa kahI che. je rIte svapara bhAvahiMsAnA doSathI bacI zakAya ane svapara bhAvaprANanI rakSArUpa bhAvadayAne lAbha thAya tevA lakSapUrvaka svapara dravya-prANanI paNa rakSA karavA satata sAvadhAna rahevuM ucita che. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 270 ]
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 140 ] zrI karavijayajI nirdabhapaNe dharmAcaraNa karavuM te ja hitakArI che. 1. sArI rIte vicArI jotAM je mahAvratano bhAra vahI zakAze nahiM ema jaNAya to pachI kevaLa lokaraMjana mATe sAdhuveza rAkhavo e hitakArI nathI. 2. zuddha cAritrapAtra sAdhu svAtmahita karI zake che ane zaddha zraddhAdika guNayukta gRhastha-zrAvaka paNa Atmahita karI zake che ane cAritramAM zithila chatAM saMvijJapakSI (zuddha sAdhu guNane rAgI) sAdhu paNa svahita sAdhI zake che. 3. cAritramAM zithila chatAM je vaDe karmanI nirjarA thAya che te saMvijJapakSI sAdhunA lakSaNa saMkSepathI AvI rIte kahelAM che. 4. te zuddha saMyama mArganAM vakhANa kare, potAnA zithila AcAranI niMdA kare ane sAdhu samIpe pote sahuthI laghu (ati namrabhAve) rahe. 5. sakaLa susAdhuone pite vaMdana kare, paNa pitAne vaMdAve nahi, padasthane dvAdazAvarta vaMdana kare paNa pitAne karAve nahiM; svArthane mATe keIne dIkSA Ape nahi paNa sAmAne pratibadhI susAdhune samarpaNa kare. 6. zithilAcArI sAdhu svArthane mATe bIjAne dIkSA Ape che ane te svaparanuM bagADe che, sAmAne durgatimAM nAMkhe che ane pote bhavasAgaramAM DUbe che. 7. jema zaraNAgatane keI vinAza kare tema AcArya paNa zAstraviruddha prarUpaNa karatA pApa bAMdhe che, ema samajI bhavabhIpaNe zuddha prarUpaNA (ane bane teTalI zuddha AcaraNA) karavI ghaTe. [ je. dha. pra. pu. 53, pRha, 77 ]
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 141 ] zrI ja bUkumAra ane dazavidha yatidharma, dhanyo'yaM surarAjarAjimahitaH zrIjambUnAmA munistAruNye'pi pavitrarUpakalite yo nirjigAya smaram / tyaktvA mahinibaMdhanaM nijavadhUsambandhamatyAdarAt, muktivarastrIvarasaMgamodbhavasukhaM leme mudA zAzvatam // 1 // IMdronI zreNivaDe pUjA-satkAra pAmelA thI jaMbU nAmanA muni dhanya kRtapuNya che ke jemaNe pavitra rUpayukta yauvana vayamAM paNa kAmane jaya karyo ane meha-utpattinA nidAnarUpa nija strI-saMbaMdhane tyAga karIne ati AdarapUrvaka mokSarUpI strInA zreSTha saMbaMdha janita zAzvata sukhane harSathI bheTa karyo. jaMbakumAra jevA zreSTha sajajano chatA viSayabhogane paNa tyAga kare che ane keTalAka bhArekamI cha achatA bheganI paNa abhilASA rAkhe che tyAre ja brakumAra jevA mahApuruSanuM adbhuta caritra dekhIne (yA sAMbhaLIne ) prabhava cera jevA pratibaMdha pAmI jAya che arthAt viSayabhogano tyAga kare che. durgatimAM paDatAM prANIne dhArI rAkhI sadgatimAM jaDI ApavAnuM sAmarthya dharmamAM che. sarvajJa bhagavAne kahelo te dharma daza prakArane che; ane te dharma mokSa mATe thAya che. A pramANe samajIne ja aneka bhavyAtmAo zrI jabrakumAranI peThe avinAzI sukha meLavavA mATe saMyama mArgano Azraya laI, sadagurune AdhIna rahI, vinayabahumAnapUrvaka zuzruSAdika uttama guNa dhArI, samyapha zrutajJAnano daDha abhyAsa karI, kSamAdika uttama guNene dhAraNa karI, vividha prakAranAM bAhA atyaMtara tapavaDe Atmadamana karI, rAga-dveSa ane mahAdika denuM
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14ra ] zrI karavijayajI umUlana karI aMte avicaLa mokSapada pAme che. uttama prakAranI kSamA (samatA), uttama prakAranI mRdutA (namratA), uttama prakAranI jutA (saralatA), uttama prakAranI nirlobhatA, uttama prakAranI tapasyA, uttama prakArane saMyama (iMdriya ane kaSAyAdikanA jayavaDe Atmanigraha), uttama prakAranuM satya, uttama prakAranuM zauca (pramANikapaNuM-pavitrapaNuM), uttama prakAranuM nimamatva ane uttama prakAranuM brahmacarya e dazavidha yatidharma mekSa mATe kahela che. [ je. dha. pra. pu. 34, 5. ra99] zivasukhane sarala upAya kaccha ja viSayaviA, sAvavA guju ajudA kiriAsu appamAo, so dhammo sivsuhovaao|| [ yatra ca viSayavirAgaH, kaSAyatyAgo guNeSvanurAgaH / ziyAravAmara ra gharma vipulopANA ] ' "jemAM viSayavirAga (tyAga) varte che, kaSAyane tyAga karavAmAM Ave che, guNa-guNI upara anurAga-prema pravarte che ane salkiyA-karaNa karavAmAM puruSArtha pheravavAmAM Ave che te dharma zivamukha-mekSa prApta karavAne acUka upAya che, te dharma acUka mokSasukha ApI zake che. vivecana-vividha zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza rUpa idrinA viSaya upara jIvane ajJAna ane mohavaza agAdha-anaMtA prIti-mamatA lAgelI hoya che te samyagajJAna ane vivekanA prabhAvathI ochI thaI zake che. viSayasukhamAM
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 143] Asakti yA vRddhatAthI rAga-dveSa yA kaSAyanI vRddhi thAya che ane tevAM tuccha viSayasukhano tyAga yA anAdara karavAthI rAga-dveSa yA kaSAyanI maMdatA thatI jAya che. jema kAMTAvaDe kAMTe kADhI zakAya che tema prazasta viSayarAgavaDe aprazasta viSayarAga dUra karI zakAya che ane pachI prazasta rAgAdika paNa saheje dUra thaI zake che. vivekavaDe jJAna-vairAgyane dhAraNa karI, tuccha-kSaNika viSayasukhane anAdara karI atuccha ane zAzvata sukha prApta karavA, krodhAdika kaSAyane jaya karavA daDha prayatna karavo joIe. kaSAyatyAga-jema vividha phUlanA saMyogathI sphaTika ratna vividha raMganuM jaNAI Ave tema vividha (zubhAzubha) karmayege AtmA paNa svAbhAvika rUpane tajI rAga-dveSAdika vibhAvika svarUpane dhAraNa karatA jaNAya che; parantu sAthe lAgela phUlane dUra karatAM saphaTika ratna sahaja svAbhAvika rUpane pAme che tema karma-upAdhi dUra thatAM ja AtmA, rAgAdika vibhAvika rUpane tajI zuddha svAbhAvika svarUpane jarUra prApta thAya che, tethI rAga-dveSAdika doSone dUra karavA ane samatAdika saddaguNene dhAraNa karavA krodhAdika kaSAya mAtrane temaja tevAM nabaLAM nimitone tyAga karI guNAnurAga dhAra joIe. - saguNAnurAga-saguNa ne sadaguNa upara jema jema prema vadhato jAya che tema tema ApaNuM hadaya te te saguNane AkarSavA ane pragaTa karavA gya-lAyaka bane che. jema meghane dekhI mera ane caMdrane dekhI cakara khuzI khuzI thAya che tema saddaguNIne dekhI dilamAM rAjI rAjI thavuM joIe. jema puSpAdika sugadhI vastunI sugaMdha pavana svAbhAvika rIte ja dUra sudhI vistAre che tema saddaguNAnurAgI jane saddaguNanA sa
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 144 ] zrI pU ravijayajI guNNAne prazaMsI prazaMsI cAtaram prasAratAM rahe che. sajjanAmAM e guNu svAbhAvika hAya che. jee evA guNAne prazaMsavAne badale vakhAre che-nide che, avagaNe che te dunanI keDiTamAM lekhAya che ane aMte teo adheAgatine pAme che. jo ke te khagalAnI peThe bahArathI saphAi dekhADe che, parantu aMtarathI bahu ja melA hAya che. phakta sajjanA ja huMsanI mAphka baMne rIte ujaLA hAya che. dRDha guNAnurAgathI ApaNA hRdayamAM uttama guNeA dAkhala thai zake che, eTale evA sadguNlRA pragaTAvavA ApaNe pAtra banIe tevA sadudhama-puruSArtha sevavA, tenuM sAkSAt phaLa pAmavA ApaNe bhAgyazALI thaie. satkaraNImAM apramAda-jo DhaDha saMkalpa-khaLathI, sadbhAvanAyukta khaMtathI ApaNe satkaraNImAM macIe teA te satkaraNIthI pAmavA ceAgya uttama phaLa zIghra maLI zake che. te ja karaNI jo mada pariNAmathI maMda AdaravaDe karavAmAM Ave te tenu phaLa meLavavAmAM ghaNeA ja vilaMba thAya che, teTalI lAMkhI dhIraja TakI zakatI nathI, ane nirAza banI vacamAM ja karaNI rajhaLatI mUkAya che, teA tenA phaLathI enazIba rahevAya che, tethI zivasukha yA meAkSasukha meLavavAnI DhaDha icchAvALA baMdhuo ane mahenAe pramAda rahita satkaraNI karavI joie. [ jai. 1. pra. pu. 36, pR. 365 ] sAdhujIvananI rUparekhA. kSamA (samatA-sahanazIlatA), mRdutA ( namratA-sabhyatA ), RtrutA (saralatA-nirdebhatA ), zauca ( zuddha-pavitratA), saMyama
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 145 ] (Atmanigraha), tyAga (asaMgatatA-nircathatA-baMdhanamukti), satya, tapa, brahmacarya ane aparigrahI (amUccha)e dazavidha sAdhudharma sArI rIte sarahasya samajIne mumukSujanee Adara. 1. dharmanuM mULa dayA che ane kSamA rahita hoya te dayA AdarI zakatuM nathI, tethI je sadA kSamALu hoya te ja uttama ahiMsA dharmane sAdhI zake che. ' 2. sarva sadaguNe vinayane AdhIna vate che, ane vinaya guNa mRdutA vagara AvatuM nathI, tethI jenAmAM saMpUrNa namratA vase che te saddabhAgI sarvaguNabhAgI-sarvaguNane adhikArI thAya che. 3. daMbhI-kapaTInI zuddhi thaI zakatI nathI. azuddha-malina AtmA dharmane ArAdhI zakatuM nathI. dharmanuM yathArtha ArAdhana karyA vagara mekSa thatA nathI ane mokSa uparAMta keI zreSTha sukha nathI. 4. bhAva zaucane bAdha na Ave te dravya zauca upakaraNa, bhAta, pANI ane deha paratve AdaravA kALajIpUrvaka prayatna karavo ghaTe. 5. hiMsA, asatyAdika pAMca ArothI viramavuM, pAMce ikriyAne nigraha kare, krodhAdika kaSAya mAtrane jaya kare tathA mana, vacana ne kAyAne kAbumAM rAkhavA-e sattara prakArane saMyama seva. 6. bAMdhava, dhana ane indriya saMbaMdhI bAdhA sukhane anAdara karavAthI bhaya tathA virodha rahita thayela tyAgI sAdhu ahaMtA ane mamatAnA tyAgathI kharo nigraMtha lekhAya che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 146 ] zrI kapUravijayajI 7. pUrvApara aniruddha vacana vadavuM ( priya, pathya ne satya ja kahevuM) ane mana, vacana, kAyA( vicAra, vANI ne AcAra )mAM ama dhakatA haiAvI e cAra prakAranuM satya zrI jinezvaranA zAsanamAM che. anya sthaLe tevuM satya sabhavatuM nathI. 8. anazana (upavAsAdika ), UnAdarI ( a5 bhAjana karavuM), vRttisaMkSepa ( gheADI vastuothI calAvI levuM), rasatyAga, kAyakleza ( dehadamana ) ane salInatA ( kAcakhAnI peThe aMgagApana athavA ekAntavAsa )-e cha prakAre mAhya tapanuM sevana kahyuM che. karela pApanI AleAcanA, dhyAna, vaiyAvacca, vinaya, utsarga ane svAdhyAya-e cha prakAre abhya tara tapa sevanIya che. 9. divya ( deva saMbaMdhI) tathA audArika (manuSya ane tiyA~ca saMbaMdhI ) viSayabhAgathI sa thA niva vArUpa brahmacarya kahyu che. 10. adhyAtmavAdIe kharekhara mUrcchane ja pazriMha kahuM che, tethI vairAgya raMgIne asaMgatA-ni thatArUpa utkRSTa dharma kahyo che. ukta dRvidha dharmanA daDha abhyAsIne game tevA AkarA rAga, dveSa ane mAhanA nigraha karatAM vAra lAgatI nathI. A duvidha tidharmanA saMkSipta sAra nIce pramANe tAravI zakAya 1. kSamA ( samatA ) ja cAritranA kharA kasa-niceALa che. 2. kamaLa jevI mRdatA vajra jevA mAnane kSaNamAM gALI nAkhe che. 3. vicAra, vANI ne AcAramAM sarva rIte saralatA rAkhanAranuM ja kalyANa sulabha che. 4. dareka rIte aMtaHkaraNanI zuddhi karavA lakSa rAkhavuM joie.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 147 ] 5. saMyama ja sukhanuM mULa che. AtmanigrahavaDe ja du:khanI mukti che. 6. bAhya-atara sarva parigraha chAMDavAthI ja ni:saMgI rahI zakAya che. 7. sarva prakAre aviruddha(zAstra)vacana sarva jJadezita hAya che, tene yathA anusaranAra koi sthaLe skhalanA pAmatA ja nathI. 8. abhyatara tapanI rakSA ane puSTi thAya tevA bAhya tapa avazya karavA. 9. kAmane taryAM te du:khane taryA, tethI ja sAcA brahmacArI pUjanIya che. 10 mUrchA-mamatA rahita nitha sAdhu duniyAmAM kAi sthaLe lepAtA nathI. [ je. 1. pra. pu. 36, pR. 380 ] saMyama sAcuM sukha ane svaccha MdatA sarva duHkhanuM mULa sukhanA athIjanoe saMyama sevavAnI bhAre jarUra che. te sayama manane, iMdriyAne, kaSAyeAnA, vANIneA ane kAyAneA nigraha tathA hiMsA, asatyAdika pApAzravAnA parihAra karavAvaDe ja bane che. nabaLA nirmAlya jevA nakAmAM vicArAne AvatA aTakAvavA ane suMdara-samartha vicArAne ja aMtaramAM sthAna ApI maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthatA bhAvanA-- baLane peASaNa Apavu, ucchva khala gheADAnI peThe avaLe mArge dorI janArA iMdriyArUpI azvone jJAna-lagAmaDe kabaje
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 148 ] zrI karavijayajI rAkhavA suprayatna kara, kSamA, samatA, sahanazIlatA, mRdutAnamratA, RjutA-saralatA ane saMtoSarUpI amogha upAyavaDe kodhAdika kaSAyone dUra karavA, priya, pathya ane satya vANIne ja prayoga karadareka kriyA karatAM jayaNadayA mAtAne na ja visAravI, kemake jayaNAvaDe ja dharmanI utpatti, rakSA ane vRddhi thavA pAme che, tathA ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane nirmamatva bhAvanuM sevana karIne hiMsAdika duSTa denuM nivAraNa karavuM. AnuM nAma ja saMyama athavA Atmanigraha. AvA saMyama athavA AtmanigrahavaDe viSayatRSNa yA tuccha kAmanAo dUra thAya che, ane saMteSavRttinI vRddhi thAya che. tRSNAthI duHkhanI ane saMtoSathI sukhanI vRddhi thavA pAme che. tuccha kapita kSaNika viSayasukhanI khAtara kharuM puSkaLa akhUTa sukha jatuM karavuM na ghaTe. tema chatAM mohamugdha jane tema kare che. A dariyA jevaDI gaMbhIra bhUla kharA tatva(Atma jJAnavaDe ja bhAMge che. tevaDe kharA sukhanI ane kharA mArganI pratIti thatAM sAco mArga pakaDAya che, jethI anukrame duHkhane aMta ane svAbhAvika sukhanI prApti thaI zake che. svachaMdatAnA tyAgathI sarvasukhanA mULarUpa saMyamanI sarvane prApti thAo. - [je. dha. pa. pu. 36, . 382] siddhacakra ArAdhananI AvazyakatA. * 1 arihaMta, 2 siddha, 3 AcArya, 4 upAdhyAya, pa sAdhu, 6 darzana, 7 jJAna, 8 cAritra ane 9 tapa-e nava padane
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 149 ] siddhacakranA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. yathAvidhi Arya bila tapa karI, mana, vacana ane kAyAnI zuddhi rAkhavAthI mayaNasuMdarI ane zrIpALanI mAphaka enuM ArAdhana karI zakAya che. dareka Aze ane caitra zudi sAtamathI pUnama sudhI nava divasa navanava AyaMbila sADAcAra varSa sudhI karatAM e tapa-vidhi pUro thAya che. e tapano mahimA jagajAhera che. game tevA kaDhAdika regone TALanAra tathA vijJamAtrane dUra karI sukhazAMti ApanAra e tapa AbALagopALa sarvane karavA lAyaka che. je pUrNabhAva-utsAhathI enuM sevana karAya te ciMtAmaNiratna, kAmakuMbha, kalpavelI ane kAmadhenunI peThe te apUrva lAbha Ape che. iDhiye ane mananuM damana karI zuddha pariNAme tenuM ArAdhana karAya che, ghaNe bhAge game tyAM vasatA jene (sAdhuo temaja gRhastha) tenuM sadabhAvathI sevana kare che. zrIpALa caritra ke rAsAdikamAM tenuM vizeSa varNana kareluM heI khAsa tevA prasaMge tenuM zravaNa, manana ane parizIlana karavAmAM adhika Adara thate jovAmAM Ave che. sukhazIla jane paNa pUrNa prema-bhaktibhAvathI ene lAbha levA umeda rAkhe che. bALa ane vRddho paNa temAM utsAhabhera pravRtti karatA dekhAya che. phakta jaDavAdathI raMgAyelI AMgla keLavaNu pAmelA navayuvAne ghaNe bhAge AnA apUrva lAbhathI vaMcita rahe che; kemake tenuM UMDuM rahasya jANavA teo bahu ja ochI darakAra rAkhe che. ukta navapadanuM UMDuM rahasya samajavA dareka navayuvAne avazya prayatna karavA ghaTe. tenA rahasyanA jANu gurujananI sevAupAsanA karI e navapadamaya svAtmAne barAbara pichANa
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 150 ] zrI karavijayajI joIe, e AtmAmAM ja chapAI rahelI anaMta jJAnAdika ddhi-samRddhinI yathArtha zraddhA-pratIti karavI joIe ane e anaMta AtmasaMpattine svAdhIna (pragaTa) karavA pUrNa utsAhathI sarvajJa-vItarAga prabhunAM vacanAnusAre puruSArthayege saMyamacAritranuM yathArtha pAlana karavuM joIe. kharA (svAbhAvika) sukhanA athI sahune sadabuddhine ukta navapadanuM yathArtha jJAna ane zraddhApUrvaka sevana karavA hadayabaLa Apo. [je. dha. pra. pu. 37, pR. 227] mahAvIra prabhunI yaMti kema ujavAya ? vahAlA zAsanapremI bhAIo ane baheno! uparano prazna bhAre gaMbhIra ane arthasUcaka che, tenI tame sahu sarala bhAve tamArA aMta:karaNane ja pUchI khAtrI karaze, chatAM koIpaNa khare prabhubhakta tene uttara pUche to tene vaLatuM kahI zakAya ke mahAvIra prabhunA ekAMta hitakara vacanAmRta haiye dharI yathA. zakti paNa daDhatAthI temanA puNya pagale cAlavAthI prabhunI jayaMti ujavI zakAya, pachI bhale te tyAgI sAdhu sAdhvI hoya ke gRhastha zrAvaka-zrAvikA hoya, temAMnAM dareke kAyaratA, beTI dInatA, DarapokatA tajI daIne satvazALI-puruSAtanI banavuM ja joIe. potapotAmAM rahelI khAmIo-zithilatAo-pramAdAdika dUra karavA jAgRta thavuM ja joIe. have ApaNe nakAmA vAyadA karyA karI vakhata gALa na ja joIe. je kharA hitakara mArge ApaNuM nizcita hita thavA khAtrI thAya te mAge zaMkA ane saMkoca rAkhyA vagara cAlavuM joIe, nakAmAM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 151 ] cuMthaNAM cuMthavAmAM amUlya avasara vItAvo na joIe. ApaNe sahu sukhane ja cAhIe chIe kharA, paraMtu sukhaprAptine khare mArga AdaravAmAM keTalI DhIla-upekSA karIe chIe ? pUrvanA saravazAlI jIva bhale thoDuM ja karatA te paNa draDha TekathI je kaMI hitarUpa AdaratA tene pAra pADatA. Aja ApaNe lobhavaza ghaNuM karavA mathIe chIe paNa pramANamAM sAruM, hitarUpa bahu ja thoDuM karI zakIe chIe. pUrvanAM jInAM AyuSya moTAM hatA ane tema chatAM teo karelI pratijJAne TheTha sudhI nibhAvatA. atyAre AukhAM TUMkAM che chatAM TheTha sudhI barAbara Teka jALavI zakAtI nathI. kaMIka sahaja aDacaNa naDatAM DagI javAya che. hita sAdhavA IcchanAra bhAI-bahenee te ema karavuM pAlave ja nahIM. kharuM sukha meLavavAne mArga vikaTa chatAM satata abhyAsa ane vairAgyame sulabha thAya che. nIce jaNAvelI hitakara bAbatene rucipUrvaka sarvee AdaravI joIe. 1. sArI kheDa karavA Iccho kheDuta jema pahelAM kSetramAMthI nakAmAM jALAM-jhAMkharAM kADhI nAMkhI, jamInane sApha-cokakhI karI nAkhe che tema ApaNu aMta:karaNamAM muskaLapaNe je je de-pA5 pravRttio pedA thayela hoya te sarvane kADhI nirmaLa karavA prathama prayatna karavo joIe. . . - 2. ApaNuM hRdayabhUmine kheDI evI sApha-cAkhI-zuddha banAvI levI joIe ke temAM vinaya, viveka, dayA, kSamA, saralatA, saMteSAdika saddaguNarUpI sabIjanI vAvaNuM saheje thoDI mahenate khIlI nIkaLI anaMta lAbha ApI zake. ALasapramAda tajI, sAce avaMcaka prayatna karavAthI ja evuM uttama pariNAma nipajAvI zakAya. sAcA mahAvIra saMtAnane ema ja
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 152 ] zrI karavijayajI karavuM chAje. jenAmAM adhika vIryasAmarthya hoya te zuddha premabhAvathI pitAnA svadhamI janene egya zakti dhIrIne temane saceta-jAgRta kare, kharA zAsanapremI jane svArthodha na ja bane. teo te bane teTalI nisvArthapaNe zAsanasevA karIne ja saMtoSa mAne. evA zuddha zAsana premI sajajanonI balihArI che. kevaLa svArthodha zAsanadrohI ja te bhUmine bhArabhUta ja banI badhI zubha sAmagrIne eLe gumAvI de che. 3. sarvane ApaNA AtmA samAna lekhI, anukULa AvaraNathI saMtoSavA, svArthI banI pratikULa AcaraNathI keIne paritApa upajAve nahIM. 4. ApaNAthI adhika sukhI ne sadaguNa janene dekhI dilamAM rAjI thavuM, lezamAtra kheda pAma nahIM. ApaNe paNa sukhI temaja saddaguNI banavA banatA prayatna kare. ApaNAmAM jaDa ghAlI beThelI aneka prakAranI kuTevo cheDaye ja chUTake che. 5. bIjAnA avaguNa sAmuM nahIM jotAM kevaLa guNa sAme ja daSTi rAkhavAmAM hita che. 6. ApaNA vicAra, vANI ane AcArane jema bane tema zuddha-nirdoSa banAvavA. 7. mana, iMdriya ane pApagane nigraha karI sAvadhAnapaNe svaparahita sAdhI levuM. [ je. dha. pra. pu 38, pR. 43 ]
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 153 ] bhagavAna mahAvIranuM tapa : - zrI sudharmAsvAmI kahe che - he Ayuzmana jabU! zrI mahAvIra bhagavAnanI tapazaryAnuM varNana meM jema sAMbhaLyuM che tema tane kahI saMbhaLAvuM chuM. te zramaNa bhagavAne udyamavaMta thaI, saMsAranAM duHkha samajI, pravajyA lIdhI ane te ja divase hemaMta RtunI ThaMDImAM ja bahAra cAlI nIkaLyA. te kaDakaDatI ThaMDImAM vastrathI zarIra na DhAMkavAne temane daDha saMkalpa hatA ane jIvanaparyata muzkelIo upara vijaya meLavanAra bhagavAna mATe te ucita ja hatuM. araNyamAM viharatA bhagavAnane nAnA moTA aneka jaMtuoe cAra mahinA sudhI ghaNe trAsa Ape ane emanA lohImAMsa cUsyA. tera mahinA sudhI bhagavAne vastrane khabhA upara ja rAkhI mUkyuM. pachI bIje varSe zizira Rtu aDadhI vyatIta thatAM te choDIne bhagavAna saMpUrNa acalaka-vastra rahita thayA. vastra na hovA chatAM sakhata TADhamAM teo hAtha lAMbA rAkhIne dhyAna dharatA, TADhane kAraNe kaI divasa temaNe hAtha bagalamAM ghAlyA nathI. koI koI vAra ziyALAmAM te chAyAmAM ja besIne dhyAna dharatA ane unALAmAM tApamAM ja khule dile ubhaDaka esI dhyAna dharatA. te vakhate zizira RtumAM himA vA vAvAne lIdhe aneka leke te kaMpyA ja karatA ane keTalAka sAdhuo e vakhate havAnA upadrava vinAnuM sthAna zodhatA, keTalAka kapaDA vaDe zarIra
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 154 ] zrI karavijayajI DhAMkavAne vicAra karatA ane keTalAka leke lAkaDAM paNa bALatAM. te vakhate jiteMdriya ane zarIrasukhanI AkAMkSA vinAnA te bhagavAna e zItane khullAmAM rahIne sahetA. keI vAra ThaMDI asahya thaI paDe tyAre bhagavAna sAvadhAnapaNe rAtre bahAra nIkaLIne UbhA rahetA. vastra vinAnA hevAthI tRNanA sparzI, TADhanA sparzI, tApanA sparzI ane DAMsa tathA maccharanA sparze ema aneka prakAranA kaThora sparze bhagavAna mahAvIre samabhAve sahyA hatA. raste cAlatAM bhagavAna AgaLa AgaLa puruSanI laMbAI jeTalA mArga upara daSTi rAkhIne ADuMavaLuM na jotAM cAlavAnA mArga tarapha ja joIne sAvadhAnIthI cAlatA. te vakhate ke bolAve te prAya: belatA ja nahIM, kadI bolatA te ghaNuM ja ochuM belatA ane dRSTine sthira karIne aMtarmukha rahetA. ujajaDa ghara, sabhAsthAna, paraba ane hATaDAMo evAM sthAnamAM bhagavAna kaI vAra rahetA te kaI vAra luhAranI koDhamAM ke parALanA DhagalAo pAse, te kaI vAra dharmazALAemAM, bagIcAomAM, gharamAM ke nagaramAM rahetA hatA. kaI smazAnamAM, zUnya gharamAM ke jhADanI nIce rahetA hatA. A rIte e pUjya zramaNe 12 varSa karatAM vadhAre samaya vItA, te varSo daramIyAna rAtadivasa yavAna rahIne bhagavAna apramattapaNe samAdhipUrvaka dhyAna karatA. prabhunuM AvuM jIvanacaritra avagAhI tenuM jeTaluM bane teTaluM anukaraNa karAya te kevuM sAruM ? | [ je. dha. pra. pu. 56, pR. 4]
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 155 ] viveka kaLA jAge tA jIvana saphaLa thAya uttama jIvAe ane eTale satsaMga ane satzAstranA paricaya sevavA-vadhAravA yAgya che. vartamAna kALamAM mugdha janAne jJAna tathA zAMti sAthe sabaMdha rahyo nathI. matAcAre mArI nAkhyA che. Azaya AnadudhanataNA, ati gaMbhIra udAra; bALaka mAMhe prasArIte, kahe udhi vistAra. bhagavatI-ArAdhanA jevA pustakA tathAvidha ceAgyatAvALA mahAtmAone tathA mahAvratadhArI munirAjone ceAgya che. evA graMthA anerI ceAgyatAvALA jevAtevAne ApavAthI lAbhane badale UlaTA alAbha thAya che. kharA mumukSAne ja e lAbhakArI che. mAkSamArga e agamya temaja saraLa che. zI rIte ? te yathArtha samajavuM ghaTe che. agamya--mAtra rAga-dveSAdika vibhAvadAne lIdhe matabheDhA paDavAthI kAi sthaLe meAkSamArga yathArtha samajAya evu rahyuM nathI, ane tene lIdhe vartamAnamAM te agamya che. mANasa marI gayA pachI ajJAnavarDa nADa jhAlIne vaiduM karavAnA phaLanI kharAkhara matabheda pADavAnuM viSama phaLa thayuM che. ane tethI meAkSamArga samajAya tevA rahyA nathI. saraLa--matabhedanI kaDAkUTa javA daI jo AtmA ane pugaLa vacce vaheMcaNu karI, zAntatA anubhavavAmAM Ave tA mAkSamArga saraLa che; dUra nathI. aneka zAstro che, te ekeka vAMcyA pachI tenA niya
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 156 ] zrI karavijayajI karavA mATe besavAmAM Ave te te hisAbe pUrvAdikanuM jJAna tathA kevalajJAna keme prApta thAya nahIM arthAt koI divasa pAra Ave nahIM, paNa tenI saMkalanA che ane te zrIgurudeva batAve che ke jethI alpa samayamAM tathAvidha gyatAvaMta mahAtmAo tene pAra pAmI zake che. A jIve nava pUrva sudhI jJAna meLavyuM te paNa kAMI siddhi thaI nahIM tenuM kAraNa vimukhadazAe pariNAma pAmela che. te je sanmukha bhAve pariName te tatkSaNa siddha-mukta thAya. - parama zAntarasamaya "bhagavatI ArAdhanA" jevA eka ja zAstranuM sArI rIte pariNamana thayuM hoya te basa che. tenuM rAgAdinI graMthI tuTe evuM eka paNa pada-vAkya-jJAna zreSTha che. A kALamAM saMghayaNa sArAM nathI, AyuSanI kaMI nizcayapUrvaka sthiti nathI, mATe jema bane tema AtmahitanI vAta tarata ja karavI, mutavI rAkhavAthI bhUla thAya che ne I besAya che. AvA sAMkaDA (viSaya) samayamAM te cheka ja sAMkaDe saMyama mArga grahaNa karI levAya che tethI ja upazama, kSaye pazama ane kSAyika bhAvathI vItarAga bhAva pragaTa thavA pAme. - kAma-krodha-lebhAdi keIka ja vAra ApaNAthI parAbhava pAme che, nahIM te ghaNI vAra ApaNane thApa mArI de che. eTalA mATe banatAM sudhI jema bane tema tvarAthI temane tajavA sAvadhAna rahevuM. jema vaheluM thavAya tema karavuM. zUra vIrapaNAthI tevA tarata thavAya che. * vArtamAnakALamAM daNirAgI-daSTirAgAnusArI mANase vizeSa paNe varte che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : " [57] - je kharA vaidanI prApti thAya ane tenA vacanAnusAre varta vAmAM Ave te vyAdhine jadI aMta Ave che, tema je kharA jJAnI gurunI prApti thAya te rAga-dveSAdika duSTa vikAra TaLI jaI, AtmAnI zAnti ghaNuM ja sugamatAthI ane sahajamAM thAya che. tapa-saMyamAdika kriyA karavAmAM tatpara eTale apramAdI thavuM. pramAda karIne UlaTA kAyara thavuM nahIM. [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 184 A sarvasAdhAraNa vyavahAru hitazikSA. sahu mana sukha vaMche, dukhane ke na va che, nahiM dharama vinA te, saukhya e saMpaje che; Iha sudharama pAmI, kAM pramAde gamIje?, ati ALasa tajIne, udyama dharma kIje. 1 Iha divasa gayA che, teha pAchA na Ave, dharama samaya ALe, kAM pramAde gamAve; dharama navi kare je, Aya Aje vahAve, zazi nRpati pare te, zAca nA aMta pAve. 2 bhAvArtha-jagatamAM sahu keI sukhanI ja vAMchanA kare che, kaI paNa duHkhanI vAMchanA karatA nathI. sahune sukhamaya jIvana ja jIvavuM hAluM lAge che, paraMtu evuM sukha, dayA, dAna ane dama(saMyama)rUpa dharmasevanavaDe ja prApta thaI zake che. ane e uttama dharma sAdhI levAnI umadA-amUlya taka A mAnava dehamAM ja pAmI zakAya che, chatAM pramAdavaza paDI, svacchaMdatA AdarI, maLelI durlabha takane kema phegaTa gumAvI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 158 ] zrI kapUravijayajI devAya che ? kI phI AvI umadA taka hAtha AvatI nathI, tethI ALasa-pramAda tajI, puruSAtana phAravI dharma karaNI karavI ghaTe. 1. dharma sAdhana karyovagara je divasa gumAvyA te pAchA AvatA nathI, tethI AvA amUlya samaya pramAdavaza phogaTa gumAvI devA joie nahIM. tema chatAM je mugdha janA dharmasAdhana karyA vagara AyuSyane vRthA gumAve che temane pAchaLathI bhAre pastAvA karavA paDe che, paraMtu pastAvAthI ka MI vaLatuM nathI. saMsAracakramAM janma-maraNanA pherA pharavA paDe che, mATe cetana ! ceta, caita, jAgRta thA ane ALasa UDAI, yathAzakti stravIrya phAravI dharmasAdhana karI le. dharma-saMkhala (bhAthuM ) sAthe bAMdhI laiza tA AgaLa adhika sukhI thaI zakIza. te vagara parabhavamAM tane keAi trANa-zaraNu ke AdhAra nathI, mATe jAgRta thA, jAgRta thA. khATI mAyA-mamatAmAM lapaTAi jai jo kathu hita-sAdhana karI laIza nahIM teA ate pArAvAra zAcapastAvA karavA paDaze ane bhaviSya bagaDI jaze; mATe jo saveLA cetI, uttama dharmasAdhana karI laiza tA jarUra peAtAnu bhaviSya sudhArI adhika sukhazALI thaI zakIza. 2. parahita karavA je, citta ucchAha dhAre, parakRta hita haiye, je na kAMI visAre; pratihita parathI je, te na vache kAI, puruSa yaNa sAi, vadIe sAsadAI. 1 nija duHkha na gaNe je, pArakuM duHkha vAre, tehataNI balihArI, jAie kADI vAre; jima viSadharakerI, Daka pIDA sahIne; viSadhara jina vIre, ajhabyA te vahIne. 2
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 159 ] bhAvArtha-svahita samajIne parahita karavA je mahAnubhAva vanamAM utsAha dhAre ane yathAzaya parahita karavAmAM khAmI na rAkhe, bIjAe karelo ApaNuM upara upakAra hRdayamAM dhArI rAkhe-visAre nahIM ane taka maLatAM pratyupakAra karavAnuM na bhUle, vaLI ApaNuMthI je kaMI paranuM hita thaI zakayuM hoya tene badale levA kadApi na vAMche, te ratnapuruSa sadA ya vaMdana karavA gya lekhAya. 1. je potAne duHkha AvI paDe te samabhAve sahana kare ane paranuM duHkha yathAzakti nivAre tevA puruSaratnanI balihArI jaIe. juo! prabhu mahAvIre caMDakozIyA nAganI DaMka-pIDA sahana karI, tene pratibodha pamADI, tene uddhAra karyo. 2. tIrthakaro ane gaNadharo vagere mahApuruSa je A mAnavadehAdikanI durlabhatA batAve che te AvI rIte yathAzakti svaparahitakArI dharmasAdhana karI levAnA pavitra hetuthI ja. te pramANe pramAda tajIne je te temane A mAnavabhava eka amUlya cintAmaNi ratna same lekhavavA yogya che. teo svaparahitakArI kAryo karI, A mAnavadehane sArthaka kare che. pUrvakRta dharmanA ja prabhAve sArI sthiti pAmyA chatAM je maMdamati jane te upagArI dharmano anAdara kare che tevA kRtagha-svAsvAmIha janenuM zreya zI rIte thaI zake ? na ja thaI zake, ema samajI sujJa-cakora bhAI bahenee pavitra dharma AcaraNa sevIne A durlabha mAnavadehane sArthaka karI le. pramAda tajIne je nija hita sAdhI zake che te parahita paNa karI zake che. kSamA, namratA, saraLatA ane saMteSAdika
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 160] zrI vijaya dazavidha sAdhu-dharmanI daDha bhAvanA rAkhI, mitrI, muditA, karuNA ane mAdhyastha bhAvanAne ge banI zake teTaluM raDuM svAzrayI jIvana gALavuM ghaTe svAzrayI jIvana jIvavAnuM puruSArthavatane azakaya che uttama gRhastha janoe temaja tyAgI sAdhu-saMtoe pitAnAM jIvanamAM karavA egya satkAryo svAzraya satata utsAha ane khaMtathI ALasa tajIne karavA joIe. khaMtathI sadudyama sevanAra zIdhra svakAryasiddhipUrvaka saheje sakaLa sukha-saMpadA pAmI zake che ane prApta thayelI A durlabha mAnavadehAdika amUlya sAmagrIne saphaLa karI zake che. vaLI te mahAnubhAve guNa-vikAsamAM AgaLa ne AgaLa vadhatA jAya che. eTale teo sarvatra Adarane pAtra bane che ane anya kaIka bhavyAtmAone svauttama cAritra-baLe sanmArgamAM jeDI zake che. tIrthaMkara gaNadhara pramukha mahApuruSanI peThe teo svakalyANa sAdhI anya bhavyajanene kalyANasAdhanamAM nimitta (AlaMbanarUpa ) bane che. temanuM parama pavitra caritra aneka AtmAthI janene AdarzarUpa bane che. guNa-guNane sarvatra Adara karAya che. saddaguNe sarvatra pUjA-satkArane pAtra bane che, pUjAya che ane manAya che. kahyuM che ke-pura dUrathai Try 7 7 &iaa 4 vayaH guNa janenA guNe ja pUjApAtra che, kevaLa liMga (veza) ke vaya pUjApAtra nathI. kAyara jano kaMI paNa satkArya, pratijJAdika bhaMga thavAnA bhayathI AdaratA ja nathI, madhyama ane te te kAryanuM mahattva mAnI tene Adara kare che paraMtu kaMi vidana-upadrava Ave tyAre
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 101 ] kAyara banI tene tajI de che, jyAre kharA dakSa-DAhyAcakere jo samajapUrvaka grahaNa karelI pratijJAne, game tevAM vina- upa AvI paDe te paNa aMta sudhI khaMDita thavA detA nathI. bahAdurIthI tene nirvAha kare che. prathama ja tapAse ke tame je satkArya karavA saMkalpa-daDha nizcaya karyo che te DahApaNabharyo che ke nahIM ? ane je te saMka95 DahApaNabharyo ja hoya te game tevAM vidana upasthita thAya te paNa temAMthI lezamAtra Dagaze nahIM-calAyamAna thaze nahIM-temAM pUrepUrA aDaga ja raheje. hairyapUrvaka khaMta-udyama jArI rAkhavAthI game tevAM duSkara kAryo paNa sukhe sAdhI zakAya che. "cAkarI vagara bhAkharI nathI. udyama karyA vagara phaLa maLavAnuM nathI. jevuM vAvaze evuM laNaze. jevuM mana ghAlaze tevuM kamAze. Apa samAna baLa nahIM ane megha samAna jaLa nahIM. jAta-mahenata upara ja vizvAsa rAkhe. svAzrayI bano. bIjAnA upara vizvAsa rAkhI besI ALasane vadhAraze nahIM. " niyamita kArya karavAnI TevathI bahu saraLatA-anukULatA thavA pAme che, tethI tamArA.dareka kAryamAM bane teTalA niyamita thaI rahevA prayatna karo. saraLatAthI sArI rIte kArya karavA jevI bIjI keI sarasa paddhati nathI. niyamita kAma karanArAo game teTalAM kAma prasannabhAve karI zake che ane aniyamita kAma karanAra ekAda kAma karavAmAM paNa nAsIpAsa thaI jAya che. lakSapUrvaka niyamita kAma karyA pachI tana-manane je 11.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 162 ] zrI karavijayajI vizrAnti maLe che temAM ja kharI mIThAza Ave che, kemake tethI Atma-saMteSa prApta thAya che-citta prasanna thAya che. aniyamitapaNe kAma karanArane AtmasaMtoSane badale bahudhA baLApa thayA kare che, eTale tenuM citta aprasanna ane udAsa rahe che. A niyamita kAma karanArane nija kAryazaktimAM zraddhA banI banI rahe che, tethI te dhAryuM kAma utsAhapUrvaka sArI rIte bajAvI zake che, tenAthI taddana UlaTuM aniyamita kAma karanAra ALasu bane che. A vAta svAnubhavasiddha, dIvA jevI ane spaSTa samajI zakAya evI che. kaI paNa agatyanA kAma karavA IcchanAre prathama pahelAM tevI gyatA meLavavA mathavuM joIe (First deserve & then desire). gyatA meLavI levAya te kArya-siddhi sulabha thavA pAme e nirvivAda siddha che. kAraNa vagara kAryanI siddhi thaI zake ja kema ? mATe ja kahevAmAM Ave che Try, try and try : UMghama kare, udyama kare, udhama kare. udyama karavAvaDe ja aMtarAya tUTaze. udyama karyA chatAM tatkALa phaLaprApti-kAryasiddhi thavA na pAme te tethI nirutsAha thaI javuM nahIM. dhIraja dharIne phaLaprApti karavI. siddhi thatAM sudhI aDaga utsAhathI udyama karI AgaLa ne AgaLa vadhatA javuM; eTale aMte phaLaprApti-kAryasiddhi paNa avazya thaze ja. udyama sAthe nazIba yArI Ape che te tatkALa paNa phaLa-prApti thaI zake che. satata udyama karyA chatAM phaLa na maLe te ja devane doSa de, te pahelAM devane ke kALane deSa daI nirudyamI banI besavuM nahi. gaMbhIra ane mahatvanAM kAma bahu
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 16 ] vivekathI ne hairyathI karavAM joIe. temAM phaLaprApti mATe adhIrA thavuM nahIM. kahyuM paNa che ke-Patience and persivearance overcome mountains arthAta dheya ane khaMtathI game tevAM mahattvanAM kAma paNa pUrAM karI zakAya che. bAkI te vagara te Haste is Waste ati utAvaLa ane adhIrAI karavI te atihAnirUpa nIvaDe che. zrImAna AnaMdaghanajI jevA AtmajJAnI-adhyAtmI puruSe e ja bodha Ape che ke "sevana kAraNa pahelI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda" sevA-bhakti ane paramArtha parAyaNatA mATe prathama-pahelAM ja bhaya, dveSa ane khedarUpa daSatrayane tyAga karavo joIe. jemAM pariNAmanI caMcaLatA-asthiratA vate e ja bhaya, aruci thavA pAme e ja dveSa ane evI uttama pravRtti karatAM thAkI javAya e ja kheda, satata abhyAsane sthiti paripAka thaye chate e deSatraya vilaya pAme che ane AMtara-vivekadaSTi khule che. pachI guNamaNinA nidhAnarUpa saMtamahaMtane pichANI, temane paricaya karI, svacittazuddhi karI zakAya che, jethI saghaLI karaNa saphaLa thaI zake che. ane e rIte sarala manavacana-kAyAthI karAtI zuddha karaNIvaDe satya phaLarUpa umerama mokSasukha paNa prApta thaI zake che. [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 10 ] satya tattvano svIkAra. 1. kapALamAM kezarane cAMdalo (tilaka) karanArane te jagyAe lAMbe vakhate kALo DAgha paDI jAya che te spaSTa rIte
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 164] zrI karavijayajI dekhI zakAya che. eTalI cAmaDI kezarathI ja kALI na paDatI hAya te bIjA zA kAraNathI kALI (dagdha jevI thaI paDelI) jaNAya che tene vicAra kare ghaTe. je khUda kezaramAM tevI garamI karavAno svabhAva mAnavA mana nA kabUla thatuM hoya to te kezaramAM tejAba jevI keI tINa garama ane aniSTa vastunuM mizraNa thatuM ke thayeluM te vagara AnAkAnIe mAnavuM ja paDaze. - 2. prabhunI pratimAne aMge sonA-rUpAdika dhAtunA cAMdalA caDavAno rivAja thoDAMka varSothI ja pracalita thayele suprasiddha che, temaja keTaleka sthaLe pahelI pUjA karyA bAda tarata ja cAMdInuM kheluM caDAvI devAne rivAja zarU thayela jovAya che. tethI samajI zakAya che ke-jotajotAmAM game tevuM kezara vadhAre pramANamAM pUjA prasaMge vAparavAnuM zarU thayuM tyAre ja e badhI upAdhi AdaravI paDI che. prabhunA aMge vilepana-pUjA karavAthI je AtmasaMtoSa thAya te kevaLa cAMdalo ke kheLA upara ja karavAthI thaI zake khare? tema chatAM te badhuM lagabhaga pharajIyAta thaI gayuM che. 3. julmI ne dharmAdha rAjAonA vakhatamAM bhaya ke trAsathI kaMTALIne seMkaDo gAme jinabiMba bhUmimAM padharAvI devAmAM AvelA. atyAre jyAre te jinabiMba pragaTa thAya che tyAre temAMnAM kaI prabhunA aMge tevA dhAtunA cAMdalA ke kheLA caDhAvelA jovA-jANavAmAM adyApi AvyA ke AvatA nathI. te zuM sUcave che? tene sahuthI sajajane e vicAra karavo ghaTe. 4. koIpaNa bhUmimAMthI pragaTa thatAM jinabiMbAdikanA aMge mULa svAbhAvika AkRti uparAMta dhAtuniSpanna zrIvatsa pramukha ceDelAM jovA-jANavAmAM Avela che ?
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7H [ 165 ] 5. temaja jaDAva, tALa vigere. bALajIe bIjI vadhArAnI kaIka vastuo sAthe kayAMka kyAMka dAkhala karI dIdhelI jaNAya che. e badhuM kayAM ne keTaluM sAdhaka-bAdhaka che tene khyAla sarakhe paNa evA bALajIvane bhAgye ja hoI zake ? 6. bALajIvoe game tevI bhakitanI dhUnamAM je kaMI managamatuM dAkhala karI dIdhuM te badhuM gADariyA pravAhane aMge kAyama nabhAvye javuM e kevuM ane keTaluM avivekabharyuM lekhAya? 7. prabhudarzana, pUjA ne stavanane yathArtha vidhi paNa viralA ja jANatA hoya che, tethI thoDA ja te pramANe AcaraNa kare che ane bIjA bALa-ajJAna jIne tene yathArtha vidhi zAMtithI samajAvI Adara karAvavA je saphaLa prayatna te ghaNuM ja thoDA karatAM hoya che. ethI ja jyAM tyAM avidhi deSa pragaTapaNe sevAto jevAya che, chatAM tenI darakAra koNa kare che? AjakAla kahevAtA upadezake paNa potapotAnI dhUna pramANe upadeza ApatA hoya che. khAsa samayAnusArI jarUrane bodha ApI, bALajIvone yathArtha mAge caDhAvavAnI darakAra bhAgyeja karavAmAM Ave che, tethI ja prAya: gADariyA pravAha vadhAre pramANamAM vahetA rahe che. 8. je jinezvara bhagavAnanAM darzanAdika karavA jAya che. temane ja pUTha daI pAchA vaLatAM keTalAM badhAM mugdha bhAI-bahene najare paDe che ? derAsaranI aMdara rahelAM be bAjunA bAraNAmAMthI vivekapUrvaka nIkaLavAnI darakAra sahu sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikAe kAyama rAkhavI ghaTe. 9. enasAIkapIDIyA nAmanA aMgrejI graMthamAM prasiddha thayela jUne IgrejI lekha vAMcI samajI zakanAranI khAtrI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 166 ] zrI kapUravijayajI ezaka thavI ja joIe ke aneka aspRsya aniSTa vastuonuM jemAM sakAca rahita mizraNuM thayA karatuM hAya tevuM videzI kezara ane zuddha svadezI kAramIrI kezaranA nAme jemAM pArAvAra daze| cAlI rahyo che tevuM azuddha ne banAvaTI namANu kezara ApaNAthI prabhupUjA prasaMge vAparI ja kema zakAya ? jemane peAtAne kezaramAM thatI bhraSTatAnI khAtrI thai hAya temanI spaSTa pharaja che ke bIjA aneka lebhAguo ApaNA mATe zuM melaze tenI aMza mAtra darakAra rAkhyA vagara peAtAnA aMta:karaNane ja sAkSI rAkhIne, jevI ne tevI satya hakIkata peAtAne spaSTa samajAI hAya tenI khAtrI karI, samAjanI samakSa rajU karI, teone samajAvI sAcA mArge dvAravA prayatna karavA. 10. dAru, tejAkha ane mAMsa jevI DuMganika aspRzya vastuone ApaNe jAte na AdarIe tevI niMdanika vastuonA mizraNavALuM videzI kezara temaja zuddha svadezI kezaranA nAme jemAM bhAre dagalabAjI cAlI rahelI varateja leoreTarImAM ni:svArtha bhAve tapAsa karI jAhera karanAra pArekha mULacaMda uttamacaMda ' prakAza ' mAM spaSTapaNe jaNAve che tevu nAmanu ja svadezI ( kAzmIrI ) kezara paNa prabhunA aMge kevaLa gAriyA pravAhe caDhAvyA karavuM vyAjakhI lekhAya nahIM ja. tema chatAM jyAM tyAM nakAme zAramakAra karI, mugdha leAkeAne ADuM-avaLu samajAvI pakaDelu gaddhApUcha jhAlI rAkhavA parANe pharaja pADavAmAM Ave che. tevA khATA Agraha-kadAgraha karanArA peAtAnA ja khAnapAnamAM evI bhraSTa vastuonI seLabheLa thAya tA calAvI levAnuM pasa karaze kharA ke ? nahIM ja. 11. aneka mULa Agame ke sUtrAmAM kevaLa UMcA prakA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 17 ] 2nA caMdananuM ja vilepana karavAnuM davA jevuM spaSTa jaNAvavAmAM AvyuM che te pachI AjakAla bahudhA maLI zakatuM bhraSTa ane banAvaTI namAluM kezara prabhunA aMge vAparavA mugdha janene nakAmo Agraha kara e amAre mana to Atmadroha ke dharmadroha samAna jaNAya che. nakAmI kheMcatANa karIne lokone bhamAvavA ke dharmanI hAMsI karAvavI e kharekhara lajajAspada che. prabhupUjA aMge game tevI aNumelI pavitra vastuno meha utAravA saMkeca karo na ja ghaTe, paraMtu jyAM tevI pavitra vastu ja maLI zake athavA kadAca kayAMka thoDIghaNuM maLI zakatI hoya to te tenA mULa rUpamAM jaLavAI rahelI zuddha vastu tevI. pUrNa kALajIthI meLavavAnI darakAra ja na karAya ane nakAmI dhamAla ke bramaNA upajAvavAmAM ja badhI zaktine durvyaya karAya to te kharekhara akSamya ne asahA ja lekhAya. nakAmI moTI dhamAla macAvIne pote pavitra dharmanI rakSA karatA hoya tevo DoLa karanAra pote ja potAne dayAjanaka sthitimAM mUkatA lAge che. DuMgara jevaDI potAnI bhUla potAne jaNAtI nathI ane e bhUla bhAMgatA kharA premathI samajAvavA janArane UlaTA kharAba dekhADavAne nirbaLa prayatna karavAmAM Ave che. jyAM sudhI jIvane aMtaralakSathI potAnI bhUla jovAnI ne sudhAravAnI darakAra na thavA pAme tyAM sudhI bAhA dRSTithI bIjAnA guNane doSarUpa ane pitAnA doSane guNarUpa mAnavArUpa mithyAtva yA buddhiviparyAsa ja thavA pAme. AvI bhramaNa bhAMgI yathArtha tatvanuM bhAna ane zraddhAna thavApUrvaka tene Adara karavA dareka bhavyAtmA UjamALa bane e atyaMta IcchavA egya che. [. dha. pra. pu. 38, pR. 45]
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 168 ]. zrI ravijayajI seLa vidyAdevIonAM varNa, vAhana ane zastrAdi - 1. rehiNI-dhavaLa varNa, surabhi (gAya) vAhana, cAra bhujA, be dakSiNa hAthamAM akSasUtra (mALA) ne bANa, be DAbI bhujAmAM zaMkha ne dhanuSya. - 2. pragati veta varNa, mayUra vAhana, cAra bhujA, be dakSiNa hAthamAM varada ne zakti. be DAbI bhujAmAM mAtaliMga (bIjo) ne zakti.. ' 3. vajazRMkhalA-zaMkha jevo ujajavaLa varNa, padya vAhana, cAra bhujA, be dakSiNa bhujAmAM varada ne zRMkhalA (sAMkaLa), be DAbI bhujAmAM pava ne zRMkhalA. 4. vajAMkurIta kanaka varNa, gaja vAhana, cAra bhujA, be dakSiNa bhujAmAM varada ne vaja, be vAma bhujAmAM mAtuliMgane aMkuza. 5. apraticA -taDit (vIjaLI) je varNa, garuDa vAhana, cAra bhujA ne cAremAM cakra. . 6. puruSadarAkanaka jevAM ujajavaLa varNa, mahiSI( bheMsa)nuM vAhana, cAra bhujA, be dakSiNa bhujAmAM varada ne asi, be DAbI bhujAmAM mAtaliMga ne kheTaka (dhanuSya). : 7. kALI-kRSNa varNa, paddha vAhana, cAra bhujA, be jamaNI bhujAmAM akSasUtrane gadA, be DAbI bhujAmAM vajane Alaya. 8. mahAkALI-tamAla je (zyAma) varNa, puruSa vAhana, cAra bhujA, akSasUtra ne vAyukta be dakSiNa bhujA, be DAbI bhujAmAM abhaya (phaLa vizeSa) ne ghaMTA. 9. garI-kanaka samAna-aisavarNa, gaMdhAnuM vAhana, cAra
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha 9: [ 169 ] bhujA, e dakSiNa bhujAmAM varada ne muzaLa, e vAma bhujAmAM yakSamALA ne kuvalaya. 10. gAMdhArI--nIla varNa, kamaLAsana, cAra bhujA, e jamaNI bhujAmAM varada ne muzaLa, e DAkhI bhujAmAM abhaya ne kulIza (vA). 11. sarvAsA-mahAvALA--dhavala varNa, varAha vAhana, aneka zoyukta bhujA ( bhujAnI saMkhyA darzAvI nathI. ) 12. mAnavI--dedIpyamAna zyAma varNa, kamaLAsana, cAra bhujA, e jamaNI bhujAmAM varada ne pAza, me DAkhI bhujAmAM yakSasUtra ne viTapa. 13. verAyA--zyAma varNa, ajagara vAhana, cAra bhujA, e dakSiNa bhujAmAM khaDga ne uraga, e vAma bhujAmAM kheTaka ane ari. 14. azrusA--tati ( vIjaLI ) jevA vaNu, turaMga vAhana, cAra bhujA, e dakSiNa bhujAmAM khaDga ne khaNu ne vAma bhujAmAM dhanu ne kheTaka, 15. mAnasI--dhavaLa varNa, huMsa vAhana, cAra bhujA, me dakSiNa bhujAmAM varada ne vA, e vAma bhujAmAM akSavalaya ane ani. 16. mahAmAnasI--dhavaLa varNa, siMha vAhana, cAra bhuMjA, be dakSiNa bhujAmAM varada ne asi ne e DAmI bhujAmAM kuMDikA ane laka. zAlana stutimAM A seALa vidyAdevIe paikI verA jaNAvela nathI, paMdaranA nAmeA jaNAvyA che. mAnasInA va vIjaLI jevA ane mahAmAnasInA vaNu pItaLa jevA jaNAvye che. ( jUnA pAnA parathI uSkRta) [ jai. dha. pra. pu. 38, pR. 48 ]
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 170 ] - zrI karavijayajI dharmane oLakhyAnuM phaLa zuM? dharmane yathArtha samajyAnuM phaLa pite dhama-dharmaniSTa thavuM e ja heI zake, nahIM ke phakta dhamamAM khapavuM-dhamapaNAne DeLa kare; dAMbhikatA AdaravI-zrI upadezamALAkAra spaSTa kahe che ke-kharA dharma ke dhamImAM mAyA-kapaTa-daMbharacanA na ja hoya, arthAta mAyAvI-daMbhI jane kharo dharma na pAmI zake. eTale kharA dharmanA athI janoe te mAyAkapaTa ke daMbharacanAthI dUra ja rahevAnuM hoya, te sivAya kharA. dharmanI prApti ane tenI rakSA temaja vRddhi thaI na ja zake. vastusthiti Ama hovA chatAM duniyAmAM moTe bhAge UlaTuM ja vartana jovAmAM Ave che. kharA dhamIjano bahu ja thoDA heya che. dharma dhamI janemAM ja nivase che. kharA dharmanA athajane tevA dhamIjanenI kharI dharmakaraNanI anumodanA-prazaMsAvaDe bane teTalA anukaraNa karanArA ja hoya che, tyAre svayaM dharma, hIna chatAM dhamamAM khapavA IcchatA daMbhIjane kharA dhamIjanenI dharmakaraNanI anumodanA-prazaMsA ke yathAzakti anukaraNa karavAnuM bAjue rAkhIne tenI niMdA ke helanAdika karavAmAM saMteSa mAne che. sAmAnyataH dharma be prakAre samajavA gya che. eka nizcayathI ane bIje vyavahArathI. temAM nizcayathI te "vattharo gharama" eTale vastune mULa svabhAva e ja dharma che. sphaTika ratna samAna ujajavaLa-nirmaLa-niSkalaMka-niSkaSAyatArUpa AtmAne mULa svabhAva sarvajJAe sAkSAt jAye, je, anubhavyo ne prarUpe che. sphaTika jAte ujajvaLa chatAM upAdhi (phaLa) saMbaMdhathI jema vicitra raMganuM pratibhAse che tema
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 . [ 171 ] pApa-punyarUpa upAdhi saMbaMdhathI AtmA paNa rAga-dveSa pariNAmane pAme che. phUlarUpa upAdhi saMbaMdha dUra thatAM jema phaTika ratna tenA mULa rUpamAM prakAze che tema punya-pAparUpa upAdhi saMbaMdha tathA prakAranA vivekabharyA sadudyamavaDe dUra thatAM AtmA rAgadveSanA pariNAma rahita zuddha vItarAga-niSkaSAyadazAne svabhAve ja pAme che. e vItarAga dazAmAM je anupama sukha rahyuM che te sukhane sarakhAvavAnuM sAdhana duniyAmAM kayAMya nathI. evuM akSaya, anaMta, anupama sukha pragaTAvavA vivekabharyo sadughamanI jarUra che. tenA aneka-asaMkhya sAdhana che. te sahu vyavahAra dharmanA nAme oLakhAya che. adhikAra paratve AdaranArane te sahu sukhadAyaka bane che ane aMte akSayaavinAzI pada sAthe joDI Ape che, tethI ja dharmanI vyavahAra-sAmAnya vyAkhyA ja evI karavAmAM Ave che ke-durgatimAM paDatAM bacAve ane sadgati sAthe joDI Ape te dharma. te gRhastha egya hoya ke tyAgI sAdhu yegya heya. dharmanA pari. pAlanathI AtmAnI uttarottara unnati ja thavA pAme che, paraMtu atyAre pAtratA jALavI rAkhavAnI ja darakAra bahu ochI karavAmAM Ave che. dharmasarvasva prakaraNamAM temaja anya kaIka sadgamAM tevI pAtratA meLavavA khUba prayatna karavA bhAra daIne kahyuM che, te vAMcI, sAMbhaLI-vicArI, khUba manana karI, ApaNuM nyUnatA dUra karavA khUba mathavuM joIe. te sivAya te badhA phephA khAMDavA jevo bahArane DeLa jANa, vastrane zuddha karyA vagara tene raMga kyAMthI bese? ane bhIMtane maThArI sApha karyA vagara temAM citra kayAMthI khIle ? tema pAtratA-gyatAlAyakAta meLavyA vagara ciMtAmaNi ratna sadaza dharma kayAMthI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI karkharavijayajI pamAca? te vagara tenI kadara paNa kayAMthI karAya? te zuddha sarva kta dharma pALavA kharI abhilASA ja heya te moTA dhamImAM khapavAne vyartha zrama karavA karatAM nirdabha paNe nija deSa TALI pAtratA meLavavI ane pavitra dharma pALavA saphaLa prayatna kare. ' '[ je. dha. pra. pu. 38, pR. 78 ] cAritra-saMyama-savartana 1. vadhAre buddhi vagarane paNa sAdI samajathI saMyamacAritra pALI dIpAvI zake che. adhika buddhizALI dhAre te tethI paNa adhika pALI zake khare, paraMtu cAritra ajamAvavAmAM teno upayoga kharekhara keI virala-sadabhAgI che. 2. saMyama-cAritrazALI saddaguNaprAptithI adhika na bane che, tyAre saMyamahIna-cAritrazUnya mANasa buddhinA garvathI akkaDa banI, kapaTa keLavI kevaLa adhogati pAme che. . cokkasa niyama vagarano mANasa sukAna vagaranA vahANuM je jANu. te game tyAM athaDAI pachaDAI pAyamAla thavAne, tethI ja jIvananakA saphaLa karavA sahue niyamabaddha thavuM. 4. satyaniSThA e ja sarvanuM mana vaza karI-AkaSI zake che. - pa. jema kaSa, cheda, tApa ane tADanavaDe (kasoTIe ghasavAthI, kApa devAthI, tApamAM tapAvavAthI ane hathaDAvatI kuTavAthI) sonAnI parIkSA karAya che tema tyAga, zIla, guNa ane karmavaDe puruSanI parIkSA karI zakAya che. 6. mana, vacana ane kAyA (vicAra, vANuM ne AcAra) viSe puNya-amRtathI bharelA ane anekavidha upakAranI koTi
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 173 ] vaDe tribhuvanane pUratA ( vizvatrayane pAvana-prasanna karatA ) temaja paranA lezamAtra guNane ( peAtAnI sUkSma dRSTivaDe ) parvata samAna vizALa dekhI-lekhIne peAtAnA dilamAM khuzI khuzI thatAM keAI virala sa MtapuruSA pRthvI para vicaratA hAya che. temane amArA kaeNTiza: namaskAra hA ! 7. mana-iMdriyanA jaya, krodhAdika kaSAyaneA nigraha, hi MsAdika pApanA tyAga ane mana, vacana tathA kAyAnI zuddhi karavAthI ja saMyama sadhAya che. [ jai. . pra. pu. 38, pR. 174] ekAgratAnI AvazyakatA jJAnayeAga karatAM bhaktiyoga sarala ne sukhadAyI lekhAya che; tethI tenA tarapha bhavyajanA kalyANArthe saheje AkarSAya che. sarala ne sukhadAyI mArga kANu sacaravA mana na kare? jJAnacega prApta karatAM bhAre parizrama uThAvavA paDe che, tema chatAM te vaDe mada thavAneA saMbhava rahe che; bhaktiyeAgamAM vinaya-namratA ja pradhAna hAvAthI mane avakAza nathI, tethI te madane gALI khALI zakAya che. ethI ja tenI saralatA ne sukhadAyitA lekhI zakAya che, ema chatAM bhaktipramukha dharmakaraNImAM ekAgratAekatAnatAnI pUrepUrI jarUra hAya che. te vagara evA kAI caiAga siddha thaI zakatA nathI ane tenuM kharuM phaLa ne rasA svAda prApta thaI zakatAM nathI. eka sAmAnya hisAkha gaNatAM paNa jo ekAgratA na haiAya te temAM skhalanA thAya che, te pachI akSaya sukha-sAdhaka bhakti pramukha dharma karaNI karatAM ekA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 174 ] zrI kapUravijayajI vratAnI bhAre jarUra hAya ja emAM Azcarya jevu lAgavu. na joIe. ApaNe alpa zrame akSaya sukha maLe evu icchIe ane manane jyAM tyAM doDAvyA karIe, vAcA ane kAcA upara kAmU na rAkhIe ne sarvane svecchA mujaba jema phAve tema chUTA karavA daIe teA icchita sukharUpa phaLa na ja meLavI zakIe e taddana spaSTa che. ApaNe prabhudarzana-pUjana ne stavanabhakti pramukha Apamate sulabha mAnI lIdhA che, paNa badhAM evA sulabha nathI. vastuta: te badhAya dula bha che; parantu prabhunI kRpAthI kaheA ke tathAprakAranA sAcA udyamathI-mana, vacana ke kAyAnI ekAgratAthI te sulabha thai zake tevAM che kharAM. eTaleA ya udyama kharI dizAmAM karI na ja zakAya teA e badhAM ye durlabha ja che ne durlabha ja rahevAnA. e saMsAramAM leAbhAvI rAkhanAra pAMce iMdriyAnA viSaye tarapha khAsa vairAgya AvyA vagara mana-vacana-kAyAnI asthiratA- caMcaLatA maTe nahIM ane akSaya sukhasAdhaka bhaktipramukha game te kalyANayeAga sAdhatAM jevI ekAgratA joIe tevI AvI zake nahIM. have ApaNe ApaNI vamAna sthitinuM avaleAkana karI joie tA ApaNune jaNAze ne pratIta thaze ke kAi paNa dharmakaraNImAM ApaNe ekAgratA pAmI zakatA nathI. ane tethI ja tene dharma-karaNI karatAM je rasAsvAda ( anubhava ) maLavA joie te ApaNe meLavI zakatA nathI. * prIti anatI para thakI, je tAruM hA te joDe eha ' e vacanAnusAre vicAratAM ane peAtAnAmAM sarakhAvI jotAM dehArdika jaDa vastuo upara jIvane anAdi kALathI je anaMta-amApa prIti-mUrchA-mamatA vate che tenuM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 175 ] aniSTa bhAvI pariNAma vicArI tenAthI esaryA vagara zuddha tattva sAthe prIti joDI zakAze nahIM. kharI vicAraNAnA ja pariNAme jaDa upara lAgelI anAdi kALano aniSTa ne asAra amruddha prItine je ukheDI zake te ja sadbhAgI jIva zuddha tattva sAthe sAcI prIti joDI zake ane ethI ja jIva uttarAttara unnati sAdhI akSaya-avinAzI evu mAkSasukha pAmI zake che. ApaNe hRdayabhUminu zeAdhana karyA vagara-temAMthI kheda, asatya ane caMcaLatAdika aneka avaguNuArUpI jALAM- jhAMkharAM ukheDI dUra kADhI nAkhyA vagara game tevI rUDI dharmakaraNI rUpI khIja temAM vAvavAmAM Ave teA te phaLibhUta zI rIte thaI zake ? ApaNI hRdayabhUmine sudhAryA vagara-temAM jaDa ghAlI rahelA aneka DhASA dUra karyA vagara ApaNI azAMti zI rIte maTe ? ane pote azAMtimAM DUbele bIjAne zAMti kyAMthI ApI zake ? svaparane zAMti IcchanAre udvega tajI, mana-vacana-kAyAnA DhASA dUra karavAnI prathama jarUra che. [ jai. . pra. pu. 38, pR. 306 ] ' indriyaparavazatAthI pArAvAra duHkha. pataMgiyA, bhamarA, mAchalA, haraNIyA ane hAthIo kevaLa eka-eka iMdriyane parAdhIna paDI rahevAnA doSathI durdazA pAmI pAyamAla thAya che, te pachI pAMca iMdriyAne paravaza thaI rahenArA pAmara jIvAnA kevA hAla thavAnA che te vicAravuM joie. mAhAMdha jIvA kharekhara iMdriya-paravazatAthI pAyamAla thaI jAya che, chatAM ' madhubiMdu' nI jema kSaNika ane kalpita tuccha '
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI karavijayache viSayasukhanI madhalALa" te bApaDA tajI zakatA nathI, jethI pariNAme teo bhAre duHkhanA bhAgI thAya che. jJAnI puruSe kahe che ke-rasamUtrAzya thAiza eTale aneka tarehanA vikAre kevaLa rasagRddhi-viSayalolupatAthI ja thavA pAme che. te vAtanI khAtrI karI ApavAnI bhAgye ja jarUra rahe che, kemake A ghaNe bhAge sahunA anubhavano viSaya banI rahela che. AkhI duniyA emAM mUMjhAI rahela che. keIka viralA sadabhAgI jane ja tethI bacI zake che. teo ja anupama atIndriya-Atmika sukhane sAkSAta anubhava karI zake che. sAkarane mIThI kahevA mAtrathI tene rasAsvAda maLI zakatuM nathI, te te moDhAmAM jIbha upara mUkavAthI ja maLI zake che tema kharuM ke Atmika sukha te IndriyaparAdhInatA ane rasalupatA tajI, saMtoSavRtti AdarI tanhAmRtanuM pAna karavAthI ja sAMpaDI zake che. meha ane ajJAnavaza vividha viSayane AdhIna banI, kSaNika ne tuccha sukhamAM mUMjhAI mugdhajane kharA Atmika sukhathI banazIba ja rahe che. e kalipata tuccha sukhane tajavAthI ja sAcuM sukha maLI zake che. Idri te Idra eTale AtmAnI dAsIo che. Indra-AtmA samaje te DahApaNathI temane sadupaga ja kare. kalyANanA mArgamAM temane jI, temanI madadathI adhika sukRta kamANa karI, pote adhikAdhika sukhI thaI zake. mugdha-ajJAna bhAIbahene cakSu vigere indriyane durupayega-geraupayoga karI, kevaLa pApanA ja bhAgI thaI pari NAme du:kha temaja durgatine pAme che. tyAre sujJa-zANA bhAIbahene to dareka iMdriyane samajapUrvaka bane teTale sadupayega karI levA ujamAla rahe che. tethI ja teo pariNAme sukha
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : 177'] ane sadgati pAmI prAMta akSaya tathA avinAzImi sukhanA adhikArI bane che. mokSasukha e ja kharekhara atIndriya svAbhAvika sukha che. te tuccha iMdriyasukhanI lAlasAne tyAga karavAthI ane Atmika sukhamAM raDha lAgavAthI temaja prabaLa jJAna-dhyAnAdika puruSArthayege ja maLI zake che. jIva mAtra sukhanI cAhanA te kare che ane pratyeka pravRtti paNa sukhane athe ja kare che, paNa kharuM sukha kayuM che ane te kevI rIte maLI zake? tenuM yathArtha bhAna, moha ane ajJAnavaza AtmA bhUlI javAthI khoTe avaLe mArge deravAI, dareka indriyane durupayega karI, rAga-dveSAdika doSothI kSaNekSaNe kharaDAI pariNAme atyaMta duHkhI thAya che. [ 2 ] capaLa ghoDA jevI iMdriyane lagAmamAM nahIM rAkhatAM je mokaLI mUkI hoya to te jIvane viSama-avaLe mAge kheMcI jaI durgatinA khADAmAM nAkhI de che evuM samajanArA sujJa bhAIbahene cetatA rahI temane lagAmamAM rAkhe che, tethI ja teo tene sadupaga karI sukhazAMti pAme che. mugdha-mehavikaLa bhAI-bahene jyAre manathI ja nakAmAM Araudra dhyAna dharI, taMdulIyA macchanI mAphaka mahAazubha karma bAMdhI, mahAmAThI narakAdika gatimAM jAya che tyAre sujJatatvaruci bhAIbahene capaLa mana ane indriyone kabaje rAkhavA jJAna-dhyAnAdika zubha AlaMbananuM satata sevana karI, salasA, caMdanabALA ane sItA jevI uttama satIonI jema bhAre sukRta kamANI karI sadagati ane mekSa pAme che. badhI indrimAM rasanA 12
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 178 ] zrI kapUravijayajI ( jIbha ) iMdriyane jItavI muzkela kahI che. te e dhAravALA khaDga jevI viSama che. jo jJAna-vivekanI khAmI hAya te te khAvA-pIvAmAM temaja belavA-cAlavAmAM paNa jIvane daDe che. jo vakarelI vAghaNune majabUta leAhipejaramAM pUrI devAmAM Ave tA te vadhAre nukazAna karI zakatI nathI tema samajIne capaLa jIbhathI vadhAre nukazAna thavA na pAme-thatuM aTake evA kAi kudaratI saMketathI tene maMtrIza dAMtanA majabUta kATa-killAthI veSTita karavAmAM Avela che. jo sAcI samajapUrvaka vivekayeAge tenA sadupayoga karavAmAM Ave che te tenI kimatI madadathI jyAM tyAM jyAre tyAre bhAre lAbha phAyadA meLavI zakAya che. vivekasara nirdoSa khAnapAnanuM sevana karavAmAM Ave te tenI mArata bIjI badhI iMdriyAne cAgya pASaNa maLI rahe che, ane svajIvana-tattva paNa TakI rahe che. vaLI jo hita, mita ne priya satya ja khelAya che te tenAthI sayamanI rakSA uparAMta kharuM' tattva joI aneka janA tevA satya bhaNI sahe AkarSAya che; parantu vivekazUnyapaNe jema Ave tema bakavAmAM Ave tA tethI pariNAme svaparane bhAre anartha thavA pAme che. jIbhamAM ja amRta ane jIbhamAM ja jhera rahelu' kahevAya che, te A rIte satya Thare che ane sujJa bhAi-baheneAe vivekathI ja tenA upayAga karavA ghaTe. khAnapAnamAM paNa viveka bhUlavA joItA nathI. ro tathA tamA guNu pedA karanArI cIjo tajI sAttvika guNu pedA karanArI nirdoSa cIjethI ja svajIvananA nirvAha karavA ghaTe. : e ja rIte cakSu pramukha dareka iMdriyanA durupayeAga karavAthI upajatAM aniSTa pariNAmanI kalpanA karIne tethI viramI je sunna
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 179 ] bhAI bahene AtmanigraharUpa saMyamavaDe te dareka iMdriyane sadupayoga karavA bhUlatA nathI teo aneka anarthothI bacI jaI, Aleka temaja paralokanAM sahaja svAbhAvika sukha-zAMtirUpa pAramArthika phaLa meLavI zake che. vItarAga paramAtmAnI tathA saMta-sAdhujananI zAMtamudrAnA darzanane cakSune saphaLa karI zakAya che, zravaNa Idriyane jinavacanAmRtanA zravaNavaDe pavitra karAya che, pUjya guNa janonA guNagAnavaDe jIbhane, temanI sevA-bhaktivaDe kAyAne, temanI pavitra AjJAnuM vahana karavA vaDe mastakane, temanA pratye prema-bahumAna dharavAvaDe hRdayane ane temanA saddaguNenuM satata ciMtavana karavAvaDe ane kadApi nahIM visAravAvaDe manane pavitra karI zakAya che. AvA sadAcaraNa sevavAthI pUrve svachaMdatA ege karelAM pApa-maLanuM prakSAlana thatAM AtmA zuddha-nirmaLa bane che. [ je. dha. pra. pu. 38, pR. 335 ] deha, mana ane iMdriyadamanathI thatAM aneka lAbha 1. zuddha havA, pANI ane anna levA sAthe svarogya TakAvI rAkhavA mATe sau koIne potAne phAve tevI eTale banI zake tevI jAtamahenata karIne ke jarUrI prasaMge page cAlIne zarIra kasavAnI bhAre jarUra che. 2. ghaNA divaso sudhI aMgakasarata karyA vagara kadAca cAle, zarIra nabhI zake kharuM, paNa nirogI rahI zakAtuM nathI. tethI ja Arogya sAcavavA mATe prakRtine mAphaka Ave evI game te jAtanI aMgamahenatanI khAsa AvazyaktA rahe
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI kaEravijayajI. che. kharI aMgamahenata karavAthI mana paNa prasanna rahe che. eTale magajanuM kAma paNa sAruM thaI zake che, te vagara magaja ThIka kAma karI zakatuM nathI. 3. jema leha-leTuM paDayuM paDayuM kaTAI-khavAI jAya che tema zarIra paNa jAtamahenata vagara-aMgakasarata karyA vagara aneka jAtanA rogenuM sthAna banI vinAza pAme che. aMgakasarata-jAtamahenata eka suMdara piSTika khorAka jevI garaja sAranAra nIvaDe che. 4. zuddha anna, jaLa sAthe khullI havA-cokakhI havAmAM aMgakasarata karanAranuM Arogya AbAda TakI rahe che. 5. jAtamahenatathI pAcanazakti ThIka ThIka banI rahe che. 6. khullA page khullI havAmAM aneka vyavahArika prasaMge jAte javA AvavAnI Teva rAkhavAthI saheje aMgakasaratane lAbha maLI zake che, zAcAdika arthe jema bane tema bahAra khullI havAmAM javAne abhyAsa rAkho sarvane mATe sukhakArI che. 7. pAyakhAnAdi azuci sthAnamAM kAyaratAthI zauca arthe janAranI tabIyata bagaDavAne vadhAre saMbhava che. 8. bIjA paNa Avazyaka (jarUranA) kAma bane tyAM sudhI bIjAnA AdhAre nahIM choDatAM jAte ja karavAnI Teva pADavAthI zarIramAM rakurti-jAgRti rahe che ane kAma paNa dhArelA vakhate niyamita banI zake che. bIjAne te aNu chUTaye ja kAma batAvavA joIe. bIjAne AdhAre ja rahenAranAM keTalAMka kAma adhUrAM rahevAthI ke aniyamita thavAthI pitAne saMtoSa maLatA ja nathI. 9. zrImaMtAdika keIpaNa kAma pArakAnA AzrayathI ja kara
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 181 ] vAnuM rAkhe che tenA zarIra taddana nAjuka-mAMdalAM jevAM rahe che. temane ghaNe bhAge pAcanakriyA maMda rahelI hovAthI aneka jAtanI uttejaka davAo levI paDe che. temAM puSkaLa dravyane vyaya karavA chatAM, temanI tabIyata ThIka rahI zakatI nathI. teonI badahajamInI phariyAda kAyama rahyA kare che. jAtamahenata karavAnI Teva pADavAthI temanI e badhI phariyAdane prAya aMta AvI jAya che. jAtianubhavathI tenI khAtrI karI zakAya che. 10. dareka dhArmika karaNI yathAvidhi sAvadhAnatAthI karavAvaDe sujJa bhAI-bahene dhAre te aMgakasaratano apUrva lAbha saheje meLavI zarIra-Arogya sAcavI zake che. ' 11. padmAsanAdika dhyAnanAM Asanane abhyAsa-mahAvaro rAkhavAthI ane zuddha devagurunA uttama guNenuM dhyAna ekAgratAvaDe karavAthI mana ne vacanane jaya thavAne aMge tanamananI zuddhi thatAM prasannatA vadhe che. 12. cittanI prasannatA banI rahevAthI aneka lAbha thAya che, rege TaLe che, navA roga thatA nathI ane AtmAnuM sahaja svAbhAvika sukha anubhavAya che. nakAmA saMkalapa-vikalapo zubha dhyAnabaLathI zamAvI devAthI e apUrva phaLa maLe che. 13. zubha dhyAnanI puSTi mATe upavAsAdika bAhA tapanI paNa khAsa jarUra che. kheTI bAbate tajavAthI e saheje bane che. [je. dha. pra. pu. 39, pR. 172 ]
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 182 ] zrI kapUravijyajI devasI pratikramaNane kALanirNaya. cAlu rUDhIgata rItarivAja mujaba AjakAla dharmarucivALA bhAI-bahene divasa saMbaMdhI pApanI AlocanA karavArUpa devasI pratikramaNa je ke icchAnusAra jyAre tyAre cakkasa vakhatanA meLa vagara karatAM dekhAya che, tema chatAM temAMnAM ghaNAkharAnI zraddhAmAnyatA devasI pratikramaNa karavAnA zAstrIya vidhi tarIke kALamAparUpe evI baMdhAyelI che ke-"sUrya AthamatI vakhate vaMdittA " sUtra bolAvuM joIe. " AvI mAnyatA kaI kaI graMthanA AdhAre baMdhANI haze, taddana nirmULa baMdhAyelI nahIM hAya; parantu devasI pratikramaNane kharo asala kALaniyama bahu purAtana zAstranA AdhAre hoya te ja mAnya karo eTaluM ja nahIM paNa banatI kALajIthI cAlu rUThImAM sudhAro karI tene amala paNa karavA pUratuM lakSya rAkhavuM. A saMbaMdhamAM keTalAeka graMthanA AdhAre cokkasa nirNaya thayA bAda te jAhera karavA IcchA hatI, chatAM ghaNe vilaMba thavA pAmyuM che. hAla upadezaciMtAmaNi graMtha madhye A saMbaMdhI adhikArane spaSTa karavA mATe Avazyaka caNimAne ja ullekha TAMkI batAvI, te tarapha vidhinA khapI bhAIbahenanuM lakSa kheMcavuM ucita jANe A prayatna sevyuM che. te ulekha nIce pramANe che. ___ ayaM cAvazyakavidhirAmUlaM cUryukta eva likhyate-iha kira sAhuNo kayasayalaveyAliyaM karaNijaM sUratthamaNavelANa sAmAiyAI suttaM kaDDittA divasAiyAracitaNatthaM kAussaggaM karanti tazaya phUlyAddiA bhAvArtha-A Avazyaka vidhi mULathI mAMDI carNimAM ja kahele ja lakhavAmAM Ave che. nizcayathI sAdhuo sAMja
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 183 ] saMbadhI kArya patAvI, sUryAsta samaye sAmAyika ( karemi bhaMte ) Adi sUtra uccarI, divasa aesaannI aticArA citavavA arthe kAusagga kare. jo gurumahArAja taiyAra hAya tA sa sAdhuo guru sAthe ja pratikramaNa AraMbhe, parantu jo guru dharmopadeza daivAdika kArya mAM rakta hAya teA teonI rajA laIne nAnA mATAnA krame Avazyaka karavAnA sthAne AvI hAjara thAya. tyAM prathama gurusthApanA karIne * karemi bhaMte sAmAIya' e sUtra uccare, pachI gurumahArAja Ave tyAM sudhI kAusaggamAM rahyA chatAM sUtrAnuM smaraNa karyA kare. pachI gurumahArAja AvIne sAmAyika sUtra kahI, kAusagga karI, devasI aticAra ciMtave. sAdhue paNu kAusaggamAM rahyA chatAM devasI aticAra ciMtave. phalitArtha e che ke-vidhirasika bhAi bahenAe kharAkhara sUryAsta samaye jarUra devasI pratikramaNa ThAIne karemi bhaMte sAmAIya' sUtrane uccAra karavA joIe. sUryAsta samaye vaMdittu kahevu joie evI mAnyatA ukta pramANu viruddha heAvAthI dUra karI, pUrvokta vacanamAM zraddhA rAkhI caNImAM jaNAvyA mujaba sUryAsta samaye pratikramaNanI zarUAtanuM prathama AvazyakarUpa sAmAyika sUtra uccAravu. te pahelAM maMgaLa nimitte devavaMdana, guruvaMdana karI levAM ucita che. 6 devasI pratikramaNa pramANe rAtri sa MbaMdhI ke pAkhI, caumAsI ne savaccharI pratikramaNa paNa guru sanmukha karavAne ja sahu sAdhuoe temaja zrAvakAe khapa karavA. pAkhI, caumAsI ne savaccharI pratikramaNa prasaMge prathama devasI pratikramaNa thatu hAvAthI te karavAnAM samaya paNa devasI peThe samajavA. leAkeA keTalAka kAraNane laIne te pratikramaNa khUba vahelu' karavA mAMDe
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 184 ] zrI kapUravijayajI che, temaja keTalAka kevaLa pramAdavaza bahu ja mADu-asuru' karavAthI UMdhe che ke jema tema lakhaDadhake pUruM kare che, e rIta mukhyapaNe pasaMda karavA jevI nathI. rAi pratikramaNa paNa yatheccha bahu vahelA aMdhAre karavAnI rUDhI ThIka nathI. hA phATe tyAre prabhAtasamaye zAMtithI upayAgapUrvaka vidhisara pramAda rahita te karavuM ghaTe. sahu sAdhuoe devasI pratikramaNanI peThe guru sanmukha maDaLIrUpe geAThavAi jai rAi pratikramaNa evA dhImA sAde karavu' ke maDaLImAM beThela ekalakSapUrvaka sAMbhaLI zake. emAM gADhALA vALavArUpa AjakAla cAlatA svecchAcAra hitakAraka nahIM hAvAthI icchavAjoga nathI. rAi pratikramaNu karI rahyA pachI sAdhu-sAdhvIe paDilehaNAnA Adeza mAgI gurumahArAjanI upadhi vidhipUrvaka paDilehyA pachI peAtAnI upadhi paDilehavI. sUryodaya vakhate chellI DAMDAnI pAMDaleNA karavI. tyArabAda vasatine pramA, iriyAvahiyApUrvaka svAdhyAya karavA pravartavuM. sArthakatA zI rIte ? prItipUrvaka pratikramaNu karanAranuM jIvana divya manavu joie. jema maMtranA pratyeAgathI caDhelu' viSa utarI jAya che tema zraddhApUrvaka upayoga sahita karela pratikramaNathI rAga, dveSa ne meAhanuM bhAvivaSa utarI javu joIe, paNa atyAre tathAvidha zraddhA ne vairAgyathI hetu arthanA lakSa sahita pratikramaNa karanAra bhAgyeja jovAya che. bahudhA gADarIyA pravAhe hetu arthanA upayAga vagara IcchA mujaba sAdhue ke gRhasthA phakta sUtrA bhaNI jAya che, temAM sUtrazuddhinA upayAga paNa alpa ja hAya che. eka jaNu * pratikramaNa bhaNAve che eTale bIjA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 185 ] * tA prAye eThA beThA ThaMDe peTe sAMbhaLatA hAya che. temAM paNa upayeAganI zUnyatAthI saMkalpane vaza banI manamAM kaMika navanavA ghATa ghaDatA hAya che, e karatAM manane ekAgra karavA, sArA AlaMbanane sevatA rahe ane samatA-sAmAyikanA abhyAsa pADavA prathama lakSa rakhAya te kevuM sAruM ? je je ajJAnAdrika Ala ane mana sthira-ekAgra thavA pAme te te AlekhananA adhika adhika upayAga karavA yukta che. sAmAyikapUrvaka pratikramaNa paNa bhAvathI karI zakAya che. niSedha karelA kAma karI letAM, karavA ceAgya kArya nA anAMdara thatAM, satya tattvamAM azraddhA thatAM ane viparIta prarUpaNA thai javAne prasaMga banatAM mana, vacana ne kAyAthI lAgelAM pApane, ni:zalyapaNuM, suguru ke temanI sthApanA samakSa AlAcI, niMdA karI, pharI te bhAve nahIM karavAnA lakSathI ja dareka jaNe pratikramaNanI sArthakatA-saphaLatA karavI joie. [ jai. . pra. pu. 40, pR. 256, 286 ] jina-sthApanA cA jinapratimA dazavaikAlika sUtramAM vikArajanaka hovAthI nArInuM citra jovAnu nivAryuM che, kemake tethI pariNAma milana thavA pAme che, e vAta ghaNAekane tA anubhavagata paNa hAya che. e ja rIte rAgadveSa-mehArdika dveSamAtra rahita vItarAga paramAtmAnI parama zAnta mudrAne nirakhavAthI bhavika jIvane zAnti upaje che ane rAgAdika duSTa vikAra dUra jAya che, tethI bhavyajanAne ukta vItarAga pratimAnuM AlaMbana levAnu kahevu che. AgamazAstromAM devabhuvanAdika aneka sthaLe zAzvatI jinapratimA
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 186 ] zrI kapUravijayajI AnA ane malAkamAM azAzvata pratimAonA adhikAra Ave che, temanI pUjA-stutinA pATha paNa tevI ja rIte spaSTa jovAmAM jANavAmAM AvyA chatAM keTalAeka mUDhamati janA kadAgrahavaza te AgamanI vAtane pramANu karavAmAM AMcakA khAtA rahe che te khedanI vAta che. duniyAmAM paNa saphLata pUjya vaDIla jamAnI yAdI temanI tasabIradvArA thatI jovAya che, eTaluM ja nahIM paNa pAte peAtAnI chatrI-tasabIra paDAvI te joIne harakhAya che, teA pachI tadna nirvikArI vItarAga prabhunI parama zAnta mudrAnA anAdara zA mATe karavA joie ? je vaDe prabhunI pUrva avasthAnuM yathArtha bhAna thAya te prabhupratimAnA bhavyajanAe khAsa Adara karavA joie. tenA zubha AlaMbana ceAge prabhunu pavitra caritra yAda lAvI prabhunA jevA uttama guNe! ApaNAmAM pragaTAvavA prayatna karavA joie. prabhunI pUjA-stuti premapUrvaka nira Mtara karavAM joie. jo ke prabhu pAte tA kRtakRtya thayela hovAthI ApaNI pUjA--stutinI apekSA rAkhatA nathI ja; paraMtu prabhu sanmAda kahAvAthI ApaNe kRtajJatA dAkhavavA pUjA-stuti karavI te ja ucita che. prabhumAMthI rAga-dveSa-maiAhArdika doSamAtra dUra thavAthI jJAnAdika anata guNu pragaTa thayA che ane ApaNe te pragaTa karavAnI jarUra che. te guNeA prabhunA zubha AlamanayeAge rAga-dveSAdika deSA dUra karavAthI ApaNe pragaTa karI zakIe. * jina uttama guNa gAvatAM guNa Ave nija aga' e vAta ApaNI anAdinI bhUla sudhArI levAthI siddha thai zakaze. [ jai. . pra. pu. 42, pR. 10]
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 187 ] cAra nikSepA. [nAma, sthApanA, dravya ne lAva. ] zuddha bhAva jehunA che tehunA, cAra nikSepA sAcA; jehamAM bhAva azuddha che tehanA, eka kAce vi kAcA re. ji. tu0 12 [ zrImad upA yaze,vijayakRta huMDInuM stavana ] bhAvA --jehanA bhAva zuddha-nirmaLa thayela che tenA cAra nikSepA sAcA-AdaravA ceAgya jANavA. zro arihaMtanI peThe jenA bhAva vizuddha che tenA cAre nikSepA jagatane pAvana karanArA hAvAthI sarva kSetra ne kALa viSe te mAnavA, pUjavA, upAsanA karavA ceAgya hAya che. AvA ja hetuthI AcArya mAM 36 guNAlaMkRta bhAvAcArya, upAdhyAyamAM 25 guNAlaMkRta bhAva pAThaka ane sAdhumAM paNa 27 guNAlaMkRta bhAva nigna thane va Mdana ceAgya vakhANyA che. temanA bhAva vizuddha haiAvAthI temanA sarva nikSepA sAcA lekhAya che; paraMtu agAramaka AcAryanI peThe je malina--nidhvasa pariNAmI hAya che temanA nAma vigere saghaLA nikSepA khATA [ amAnya ] kahyA che. TUMkamAM jemaneA bhAva kAcA, khATA-malina hAya tenA bIjA badhA nikSepA kAcA-khATAamAnya samajavA. jANI:jhIne temanA Adara karavAthI pApanI puSTi karavAmAM Ave che ane gAtamasvAmI jevA sAcA bhAvanigraMthAnI AzAtanA thavA pAme che, tethI ja zuddha deva, guru ne dharmanI kharAkhara guNaparIkSA karIne ja temanA svIkAra vAmAM sarvathA hita samAyeluM che. bhalabhalA lekhAtA vidvAne paNa ukta deva-guru-dharmanI yathArtha parIkSA karavAmAM sakhata kara
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 188 ] zrI kapUravijayajI bhUlAvA khAya che. e tA jyAre sa MpradAyanA mAha mUkI kevaLa nirapekSapaNe temanI yathArtha parIkSA karavAmAM Ave tyAre ja zuddha tattva tAravI zakAya che ane tenA sudRDha bhAve svIkAra paNa karI zakAya che. juo gaiAtamArdika gaNadharIe legasa ' ( cauvisaththA ) madhye nAmanikSepe RSabhAdika cAvIze tI - karAnI ati adbhuta guNukI narUpa stavanA karI che. 'ariha MtaceiyANuM ' (caityastava) madhye sthApanAnikSepe zAzvatI azAzvatI prabhupratimAonuM ArAdhana karavA kahela che. zakrastava (namukSuNu) madhye . bhAvanikSepe birAjamAna arihatAnI stuti karI che ane tenI aMtima gAthAmAM dravyanikSepe atIta, anAgata ane vartamAna sarve tIthaMkarAnA jIvAne praNAma karela che, e ja rIte sarva vizuddha AtmAe paNa sarvathA vaMdana-pUjana ceAgya kahyA che. ' jAti kevi sAhU ' mAM ukta vAta sapramANu maLI Ave che. [ je. . pra. pu. 4ra, pR. 11. ] adveSa-dveSatyAga. ( yAganu aMga adveSa che pahela', sAdhana savi lahe ehuthI vahela ' zrI haribhadrasUrIzvara jevA prAmANika zAsrakAranAM atyaMta hitavacanAnu` samarthana karatA zrImAn yazAvijayajI mahArAja sabhyajanAne proAdhe che ke- AtmAthI janA tame kalyANane IcchatA ja hai| teA AtmAnI kharI zAntinA ja nAza karanAra ane svaparane apAra azAnti upajAvanAra dveSa nAmanA duSTa durgune ekadama to, tA ja tame kharI zAntine pAmI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 189 ] zakazo. tame game tevI AkarI karazuM karatA haze paraMtu eka Sa deSane sevatA haze to te saghaLI kaThaNa karaNI bhavaduHkhaharaNa thavAne badale bhavaduHkhane vadhAranArI thaze. e deSane nahIM tajavAthI dhaNyuM senuM dhULa maLaze ane jagatamAM UlaTI hAMsI thaze ke ukta doSa-vikArathI badho ghANa bagaDyo. nirguNa guNahInane te guNanI samaja-kadara ja hoI na zake tethI tenI vAta javA daIe; paraMtu jenAmAM tapajapa-saMyama saMbaMdhI kriyA haiyAta hoya ane temAM vadhAro IcchatA hoya chatAM bIjAmAM rahelAne vRddhi pAmatA saddaguNone dekhI, sahana karI na zakavAthI IrSyA-adekhAI e tenA chatA pragaTa guNene a5lApa karI tenI laghutA ane potAnI gurUtA batAvavA je nIce prayatna karavAmAM Ave to te kharepara bhAre zocanIya ne niMdApAtra ja lekhAya. guNa-dveSa niMdAmAM utarI, nIca zetrakarma bAMdhI tene kharekhara aneka nIca enio madhye bahu bhavabhramaNa karavuM paDe che, ema samajI tethI thatA mahAazubha vipAkanuM sadAdita smaraNa rAkhI bhavaduHkhane aMta karavA mATe je mahAzaye sarvokta ahiMsA, saMyama ne tapalakSaNa dharmanuM zuddha niSThAthI jAte sevana kare che, sevana karanArane tana-manathI banatI sahAya kare che ane tenI zuddha sAtvika karaNanuM anumodana kare che evA satvazALI guNuo mATe kahe che ke - Apa guNIne vaLI guNarAgI, jagamAMhI ehanI kIrati gAjI evA sattvazALI mahAzaye ja guNamAM vRddhi pAmavA sAthe jagatamAM paNa badhe prazaMsA pAme che. ethI avaLAM AcaraNavALAM rAjasI ne tAmasI vRttivALA cha UMce AvI zakatA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 190 ] zrI pUravijayajI nathI eTaluM ja nahIM paNa ApabaDAI ne paraniMdAnA DhALathI teo bahudhA jyAM tyAM apamAnapAtra thaI, bahu nIcI gatimAM utarI jAya che. evI taddana dayAjanaka sthitimAM mUkanAra eka zreSamAtrane parihAra karI levAya to kevuM sAruM thAya? [ je. dha. pra. pu. 42, pR. 414 ] samabhAva jyAre amarSabharyo kamaTha tApasa karIne meghamALI deva thaye tyAre pUrvanuM vaira yAda karIne dhyAnastha zrI pArzvanAtha prabhune parAbhava karavA teNe ghaNA prakAranA upasargo karyA, chatAM pote temAM na phAvyuM. chevaTe mUzaLadhAra meghadhArAthI te varasavA lAge ne jotajotAmAM jaLapravAha vadhato jato TheTha prabhunA nAsA Ave tyAre dharaNenuM Asana kaMpAyamAna thatAM teNe avadhi prayuMjI joyuM te prabhune ghera upasarga thayelo jANe tatkALa nivAravA te prabhu pAse AvyuM ane tenuM tarata nivAraNa karyuM. eve prasaMge svasvaucita kArya karatA kamaTha ane dharaNendra baMne upara prabhu pite samabhAvI hatA. dharaNendra upara rAga ane kamaTha upara dveSa rahita ja rahyA hatA, tema samatAsAmAyikanA abhyAsI bhavyAtmAoe rahevuM joIe. ekadA caMDakauzika sapane pratibodhavA gayelA ane tyAM kAusagga dhyAne nizcaLa rahelA vIraprabhune te daSTiviSa sape daSTivALA vamI vamIne mRtyu pamADavA bahu bahu prayatna karyA chatAM tenuM kazuM na cAlyuM tyAre chevaTe prabhunA page karaDI te dUra bhAgatuM hatuM, evA hetuthI ke rakhe prabhunA paDavAthI pote bahu prayatna ka tyAre chevaTe te hete, e
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 191 ] kacarAI mare. pachI daMzanA sthAne lAla raktane badale gAyanA dUdha jevuM ujvaLa lehI savatuM jemAM sarSa A banI gayo ne moTA vicAramAM paDyo, tyAre prabhue cegya samaya jANuM tene yegya vacanathI pratibadhI ThekANe A jethI tenI gati sudharI. paraMtu page daMza denArA sarpa upara ane harSollAsathI caraNamAM namana karavA mATe sparza karatA devatAo tathA Indra upara prabhune samabhAva ja hato. tema samatA-sAmAyikanA abhyAsI bhavyAtmAoe tevA tevA prasaMge samabhAva Adara. sAra-eTaluM te sahu sujJa jane samajI AdarI zake ke evA evA bhAre saMkaTa prasaMge paNa AtmAnuM puruSAtana pheravavAthI jyAre aNizuddha samabhAva sAcavI zakAya che, to pachI ApaNane jyAre ApaNuM kaTI thAya evI koI taka sAMpaDe tyAre tene lAbha puruSAtanathI levA taiyAra rahevuM joIe. pahelAM bhAre-kaThaNa lAgatuM kArya abhyAsage saheluM thaI jAya che ane tathA prakAranI pAtratA-egyatA vagara vastunI prApti thaI zakatI nathI, e sAcuM samajI ukta parama puruSonA udAra cAritrane dilamAM avadhArI (katarI rAkhI) sattArUpe temanA jevA ja ApaNA AtmAmAM evI zakti pragaTAvavA mATe joItI gyatA-pAtratA meLavavA banate prayatna kare joIe. sarvathA rAgAdika baMdhanethI mukti meLavavA mATe ja jemaNe mahAvate dhAraNa karelAM che tevA nircatha-sAdhujanene te e dharma-AcAra suprasiddha ja che ke-sarvatra sadAya samabhAva sAcavI rAkhavo. jemanA manamAM e ni:spRhabhAva hoya ke jethI rAjA ne raMka, zrImaMta ane garIba, temaja vidvAna ne abhaNa upara samabhAva varte, kaI niMdA kare ke stuti kare,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 192 ] zrI karavijayajI koI mAna-sanmAna Ape ke apamAna kare tethI harSa-kheda nahIM karatA pote sadA samabhAve rahe. khaMDana-maMDana, thApautthApamAM nahIM paDatAM sadA AtmabhAve rame, evA AdarzarUpa sAdhurane saheje AtmAnI vizuddhi karIne paramAtmadazAne pAmI zake che. tene marma samajI potAnuM jIvana unnata karavA Icchate gRhastha bhavyAtmA paNa sAmAyika prasaMge evA zubha abhyAsane sevata-vadhArate sate AtmAnI unnatine sukhe sAdhI zake che ane AnaMda, kAmadevanI peThe anyane mArgadarzaka bane che. [je. dha. pra. pu42, pR. 281] sAdhuvihAra, eka gItArtha vihAra ne bIje gItArthanizrita-vihAra sivAya trIje vihAra jinezvarae anumata karele nathI. potAnI samAna ke adhika guNavAna ziSyAdika sAdhune ga na bane tyAre ja gItArtha paNa ekalA saMyamamArgane sAvadhAnapaNe sAdhatA-viSayakaSAyAdika pramAdane yatnapUrvaka pariharatA satA vihare che. bhavabhIgItArthanI nizrAmAM rahetAM, potAne saMyamamArgamAM uttama niyAmaka maLavAthI agItArtha evA sAdhujanane paNa aneka prakAranA uttama lAbha sAMpaDe che. tevA vihArane gItArtha nizrita vihAra kahI zakAya che. e sivAya svacchaMdatAvaza koI sAdhu-sAdhvI ekalA ke ajJAna agItArtha TeLA sAthe vihAra kare te game teTalI tapasyAdika kaThIna karaNa karatA hoya te paNa yathArtha sAdhu mArgathI bahirmukha levAthI zAstramAnya
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 193 ] ke pramANabhUta nathI. prabhunI AjJAnA kharA khapI sAdhu sAdhvIoe khAsa jJAna, darzana ne cAritranA puNAlaMbana vagara eka ja sthaLe mAsaka9pAdi maryAdA tajI vadhAre lAMbe vakhata ke jiMdagI paryata kAyama kaI sthaLe rahevuM nahi. mAkapAdika vihAra saMbaMdhI maryAdAnuM ullaMghana khAsa prayajana sivAya karavAthI saMbhavatA de zAstrakAra ghaNA gaNAve che, temAMthI keTalAka nIce batAvyA che - (1) zayyAtara-upAzrayasvAmI vigeremAM rAga-pratibaMdhamamatA baMdhAya tethI potAno AtmA malina thavA pAme. (2) laghutA thAya-A sAdhuo svaghara tajI bIjA gharomAM rakta thaI rAga bAMdhI rahyA che e lokApavAda thavA pAme. (3) vividha dezamAM rahelA bhavya janane upadeza devAvaDe lAbha karI na zakAya. athavA anya dezamAM rahelA suvihita sAdhujananI sevAbhakti ke vaMdanAdikane lAbha maLI na zake, temaja anya dezanA bhavya janane vaMdanAdika bhaktine lAbha maLI na zake, vaLI sAdhujanecita vyavahAranuM pAlana thaI zake te sadvyavahAra paNa na sacavAya. (4) vividha dezomAM vicaratAM je vijJAna vicitra leka lokottara vyavahAra saMbaMdhI thaI zake che te thavA na pAme. (5) prabhu AjJAnuM ArAdhana thaI na zake, kemake temAM te mAsakalapanI maryAdA sivAya sAdhuvihAra mAnya karyo ja nathI. kadAcit koI paNa kAraNathI eTale dubhikSAdika kALadeSathI, saMyamane nirvAha thaI na zake evA kSetradeSathI, bhAta vigere zarIrane anukULa na Ave evA dravyadoSathI ane mAMdagI ke jJAnAdikanI hAni pramukha bhAvadaSathI kadAca
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 194 ] zrI kapUravijayajI dekhAvarUpe A mAsakalpanI maryAdA sAcavI na zakAya; paNu saMthArAnI bhUmi badalAvavAvaDe tathA anya upAzraya ke gAma vagaranA bIjA vibhAgamAM jai rahevAvaDe bhAvathI te te sAcavavI ja joie. ukta sAdhu sAdhvIenA vihAranI maryAdA paLAvavAmAM paNa bhAre zithilatA-maMdatA ne upekSA thatI jaNAya che. tenAM kAraNeA zeAdhI bhavabhIru AtmAthI janAe hitamAnA ja Adara karavA adhika khapa karavA joie. sAdhuone varSAkALamAM ja eka sthAne nivAsa karIne rahevAnuM kahyuM che. te sivAya Rtubaddha kALamAM mAsa5nI maryAdAthI vihAra karavAnuM eTale sAmAnyata: keAi eka ceAgya sthaLe eka mAsathI vadhAre nahI rahetAM vicaravAnuM jema pharamAna che tema pravartinI ane tenI nizrAmAM rahetI sAdhvIone mATe paNa ekane badale e mAsakalpanI maryAdAthI grAmAnugrAma vihAra karatA rahevAnuM kaheluM che. temAM paNa AjakAla anAdara ke mada Adara thatA jaNAya che, te dUra karI devAnI khAsa jarUra che. jema sAdhujanAe jJAnadhyAnamAM mazagUla rahI saMcamanI rakSA ne vRddhi karavAnI che tema sAdhvIoe paNa sAvadhAnapaNe sacamanI rakSA ne vRddhi thavA pAme tema pravartavAnI ghaNI ja jarUra che. vihAra maryAdAsara karatA rahevAthI pAte pratibaMdhathI dUra rahI zake che. aneka judA judA sthaLavAsI bhavya janAne gurusevA ane vadanane lAbha maLavA uparAMta zuddha suvihita samA cArI jANavAnA ne yathAzakti AdaravAne paNa lAbha maLe che. sAdhujanAnA virahe vyApI gayelI AcArazithilatA dUra thavA pAme che ane aneka bhavyAtmAone sadAcAra sAMpaDavAthI temanuM paNu kalyANa sAthe zAsananI unnati thai zake che. vaLI zAsananuM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 15 ] hita haiye dharanArA jJAnI ne saMyamI sAdhu-sAdhvIo pramAda rahitapaNe yathAyogya jJAnano vistAra karatA rahevAthI nAnA moTA sahu bhAI-bahene vyavahArakuzaLatA meLavavA sAthe kharo kalyANano mArga samajI premapUrvaka tenuM pAlana karavA ujamALa bane che. e mahAna lAbha satata suvihita vihArathI thavA pAme che. [ je. dha. pra. pu. 42, pR. 282 ] zAsananI maryAdAnA pAlana mATe kevI vyavasthA jarUranI che? sUrya samAna pratApazALI zrI tIrthaMkaradevanA abhAve zAsananI maryAdA bhavyajanone zAntithI samajAvIne te sAcavavA sodita prayatna seve evA samartha, jJAna, vairAgI ne gaMbhIra, apramatta, tapadezaka gurunI ApaNane atyAre khAsa jarUra che. je pite sAdA ane saralasvabhAvI hAI saMyamamArganI sadA rakSA ne puSTi karatAM rahe che te ja sAcA mArgadarzaka banI zake che. uttama mahAvrato AdarI tenuM prItithI pAlana karatAM satA jeo sattAvIza guNone dhAre che evA susAdhuone yathArtha oLakhI, sadAya temanuM zaraNa levuM joIe; tethI AgaLa vadhI adhika uttama guNene dhAraNa karanArA upAdhyAyanI ne AcAoMnI khAsa jarUra che. jeo yathArtha dravya, kSetra, kALa, bhAvane oLakhI je rIte zAsananI rakSA ne unnati thAya te hitamArga ja Adare che, tevA bhAva-AcArya, upAdhyAya ne sAdhunI paNa jarUra che. jyArathI pUrI gyatA ke pAtratA vicArI ukta uttama padavIo devA-levAnuM visArI devAyuM che tyArathI ApaNI avanati zarU thaI che. ukta uttama padavIo kevA pAtrane
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 196 ] zrI karkharavijayajI apAya? kupAtrane dAna devAthI ke anartha thAya? te saMbaMdhI spaSTa ulekha zrI haribhadrasUri jevA samartha AcA e karelA prAmANika graMthomAM paNa jovAmAM Ave che, tema chatAM AjakAla kevI svecchAvRttithI kAma levAya che? kAryanI gaMbhIratA ne javAbadArIne keTale ocho khyAla rakhAya che? te mATe mahApuruSoe pUrve dAkhavelI maryAdA ne javAbadArI vicAravA yogya che, e rIte aMdhaparaMparAthI zAsananuM hita keTaluM jokhamAya che? tene vicAra sarakhe karavA keNu kALajI rAkhe che? pUro paMcendriyane paramArtha AvaData na hoya, temAM gaNavelAM uttama guNenuM bhAna paNa na hoya tevA nAmanA AcArya ke upAdhyAya ke paMnyAsa zAsananuM kevuM hita karI zake ? game tema karI, pAtratAnI pUrI khAmI chatAM, moTI jokhamabharI padavIo dhAraNa karavI e pragaTa mithyAtva che. tethI lenAra ne denAra baMne deSita kare che, temaja AjJAviruddha svecchAcArathI baMne bhAre zikSApAtra bane che. tene sahacArIo, sahAyaka ne anumodaka paNa ukta deSa ne zikSAnA bhAgI thAya che. anaMta saMsAravRddhirUpa ati gaMbhIra zikSA adazya chatAM prabhu AjJAkhaMDanakArI mATe vyAjabI ja kahI che. bhavabhIru bhavyAtmAo tethI cetIne ja cAle che. teo e mithyADaMbara lagAre pasaMda karatA nathI, temaja temAM kazI sahAya ke anumodanA karatA nathI. AgamamAM je kRtikarma (namana-vaMdana)nI maryAdA ne tethI phalita thatAM phAyadA kahyAM che te suvihita sAdhu-sAdhvIoe jANuM tevI maryAdA kALajIpUrvaka pALavA ane tethI thatAM lAbha meLavavA prayatna karavAnI jarUra che [je. dha. pra. pu. 43, pR. 70]
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 197 ] ka vya dharmAM zrI ciraMtanAcArya praNIta pAMcasUtramAM nIce mujaba kaheluM che:-- 1. zuddha deva, guru, dharma ne sArI rIte pichANI laI temanuM ja zaraNa levuM. 2. atyAra sudhImAM rAga, dveSa ne mehavaza A janmamAM ke janmAntaramAM mana, vacana, kAyADaeN je kAi nAnAM meTAM duSkRtyA karyAM, karAvyAM ne anumedyAM haiAya te sarve kalyANamitra-gurudeva samIpe AleAcI-nidI pharI tevAM duSkRtyeA tevA bhAve thavA na pAme ema ni:zalyapaNe mAI mAMgavI. 3. vItarAga prabhunA vacanAnusAra traNe kALanAM sarve sukRtyanI trividha anumeAdanA karavI ane navAM sukRtye sevatAM rahI temAM vadhAro karatAM rahevuM. 4. dhamAmAM AgaLa vadhavA prathama tA zrAvaka dharmanI prApti ceAgya pAMca aNuvratA, traNa guNavratA ane cAra zikSAvratA suguru samIpe aMgIkAra karIne te sarva vratAne zAstrAnusAre yathAvidhi pALavA udyamavata thavuM. 5. anarthakArI jANIne kugurunA saMga tajavA, temaja bIjA anartha dAyI leAkaviruddha kAryo svaparahita samajIne tajI devAM, 6. kalyANamitra-sugurujananI sevA `ekaniSThAthI karatA rahevuM. 7. gRhastha ceAgya aneka sadAcAra| sAvadhAnapaNuM mana, vacana, kAyAnI vizuddhipUrvaka sAdhatA rahI, suguru samIpe grahaNa karelAM vratAne ajavALavA. 8. aneka jIvApaghAtaka AraMbha-samAraMbhane mahu ana -
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 198 ] zrI kapUravijayajI kArI jANI tajavAM, parane pIDA thAya tevuM na citavavu, kAinI pAse nakAmI dInatA na karavI, icchita maLatAM harSaunmAda na karavA tathA khATA haThaM-kadAgraha rAkhavA nahi. e rIte ucita nItine avalakhI manane kAbUmAM rAkhatAM rahevu. 9. kAine khATuM ALa na devuM, kaMThAra vacana na kahevu, cADIcugalI na karavI tathA vikathA-kuthalIthI dUra rahevuM. e rIte hitamitabhASI thavuM. - 10. jIvahiMsAthI dUra rahevuM, kAinu adatta na levuM, parastrIne sarAga daSTithI na jovI temaja ana daMDa na karavA. e rIte zAstramaryAdA pALatA rahI jIbha kAyayeAgyavALA thavuM. mana-vacana-kAyAthI ane teTaleA paramArtha sAdhavA. 11. Avaka anusAra ja dAna, bhAga ne kuTuMbapAlana karavuM ane kharca anusAra a saMcaya karatAM rahevuM. 12. kuTuMba piravAramAMnA koine saMtApavA nahi. ane teTaluM temanuM hita ja karavuM, te paNa ni:spRhatAthI jema anyanuM pAlana karIe tema temanuM pAlana karavuM. 13. jema dharma guNunI vRddhi thAya tema tene ja sArabhUta ane bIjAne asAra lekhIne vartavuM. e rIte trileAkabaMdhu zrI tIrthaMkaradevanuM vacana pramANu karanAra mahAzaye vratamaryAdAthI aviruddha sadAcArAne viSe sAvadhAna khanI svazreya sAdhavu. 14. vaLI dharma jAgarikAvaDe vivekathI vicAravuM ke mArI avasthA kevI che ? ene ucita karyu. dharma-anuSThAna che ? pAMce iMdriyAnA viSayA asAra, viyegazIla ane aMte duHkhadAyaka che, vaLI bhayaMkara mRtyu aNucitayu Avaze, tene vAraMvAra
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 19 ] pAchaLa lAgatuM aTakAvI rAkhavA mahApuruSoe sevelA sarva. hitakArI ekAntavizuddha nirdoSadharmanuM sevana paramAnaMdadAyaka thaI zake che, ema samajI zuddha dharma ane dhamajanenuM bahumAna karavuM ane temanI pavitra AjJAne yathArtha anusaravuM, e mehane ucheda karavA mATe prabaLa sAdhanarUpa che. e rIte kuzaLa abhyAsavaDe pavitra AjJAkArI AtmA vizuddha thatA thatA sAcI bhAvanAne karma-maLane TALI sAdhudharmanI gyatA pAme che. eTale te saMsArasukhathI virakta thaye chate mekSAthI, mamatvarahita, keIne pIDA utpanna nahi karanAra, rAgadveSanI grathila gAMThane bhedavAvaDe vizuddha bhAvavALA thAya che. 15. sAdhudharmane sArI rIte samajela uparokta guNavALo bhAvita AtmA koIne utpAta-duHkha-pIDA-asamAdhi na upaje tema cAritra dharma aMgIkAra karavA ujamALa thAya che; kemake keIne azAnti ke asamAdhi upajAvavI e temAM vinnarUpa che. vaLI e dharmaprAptine mArga-upAya paNa nathI; kemake paropatAparUpa akuzalAraMbha AtmAne hitakAraka nathI. kadAca mAta-pitA pramukha kamege pratibaMdha pAmyA na hoya to temane pratibedhavA zAMtithI samajAvavA. 16. saddabhAgyayege teo pratibaMdha pAme to sarvee sAthe ja dIkSA grahaNa karI ni:spRhabhAve te pALavI. - 17. karmavege teo pratibaMdha na pAme te zakti anusAra temanA nirvAha mATe svamati mujaba AvakanAM nirdoSa sAdhana karI ApavA e kharekharI kRtajJatA che, ane AvI bhakti lekamAM zAsanennatinA kAraNarUpa thAya che. pachI anu
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra00 ] zrI karavijayajI kULatAe mAta-pitAnI anumati meLavI pote cAritradharma Adara. tema chatAM paNa anumati na Ape te yuktithI svakArya sAdhavAno prayatna karavA cUkavuM nahi. [ rai. dha. pra. pu. 44, pR. rara ] yega saMbaMdhI vastunirdeza. 1. vedAMtamAM karma, bhaktiyoga, rAga ne jJAnayoga, e cAra mokSaprAptinA mukhya mArga kahyAM che. 2. Indriyanigraha, svArtha tyAga, anAsakti ane niSkAmanA e cAra karmaveganA AdhArasthaMbha che. e DagamagatA hoya tyAM sudhI karmaga koce che. 3. bhaktigane mArga atyaMta sarala ne sarvAga madhura che. te mArge cAlate manuSya sukhapUrvaka kaivalyapradezamAM jAya che. 4. jJAnaganA mArgamAM vicAravAnuM kArya parama durghaTa che, rAjagana mArga paNa te ja kaSTasAdhya che ane karmavegamAM paNa aneka saMkaTa AvI mukha vikAsIne UbhA rahe che. 5. bhaktinI je paripUrNatA te ja jJAna tene mahimA mahAn che. 6. jenI pAse pUrNabhakti che tenI pAse sarvakAMI che. 7. jenA mArgamAM te mokSa sAthe joDI Ape te sarva AcArane vegarUpa vakhANela che. ane tenA sthAna, varNa, artha, AlaMbana ane ekAgratA AzrayI pAMca prakAra kahelA che. temAM prathamanA bene karmayogamAM ane bAkInA traNa jJAnayegamAM
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : ? [ 201 ] samAveza thAya che. ukta ga-prasAda virativata( cAritrazIla)ne 'ni hoya che ane bIjAmAM bIja mAtra hoya che. 8. kRpA, nirveda, saMvega ne prazamane pedA karanArA pUrvokta paMcavidha roganA pratyeke IcchA, pravRtti, sthiratA ne siddhirUpa cAra cAra bheda thAya che. - 9 tevA gIjananI stutimAM prIti upajavArUpa IcchA yega, pUrvokta gamArganuM sevana karavAmAM tatparatArUpa pravRti ga, temAM deSa mAtranuM nivAraNa karI nirdoSapaNe veganuM sevana karavArUpa svai ga ane pote kRtakRtyatA meLavI anya bhavyajanone upagAra sAdhavArUpa siddhaga vakhANyA che. e rIte tenA 20 bheda thavA pAme che. 10. vaLI prIti, bhakti, AjJAvacana ane asaMga bhedavaDe te darekanA cAra cAra bheda thAya che. tethI veganA ekaMdara 80 bheda e rIte thAya che. 11. ukta sthAnAdika bhegane svecchAthI anAdara karanAra sAdhaka janane sUtradAna devAmAM paNa mahAdoSa lAge che ema gAcAryo kahe che kemake tevA svecchAcArI jano usUtraprarUpaNa kare, jethI tIrtho chedana prasaMge upasthita thavA saMbhava rahe che. [ je. dha. pra. pu. 44, pR. 168 ] yoga avaMcakatA. mana, vacana ne kAyA e traNe pegasaMjJaka kahevAya che. e traNemAM sAmya Ave eTale jevuM manamAM evuM ja vANImAM, ane evuM ja vartanamAM e eka sarakhe pavitra traNene yoga
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 202 ] zrI ravijayajI bane te gaavaMcatA lekhI zakAya. sAdI ne spaSTa rIte kahIe te vicAra, vANI ane vartananI eka sarakhI pavitratA sAcavavI. nikaTabhavI jIvane ja AvI "gaavaMcakatA" sAMpaDe che. yogaavaMcakatAvaDe kriyAavaMcakatA eTale cAritrazuddhi ane te vaDe phaLa-avaMcatA eTale mokSasukhanI saheje prApti thaI zake che, eTale janmamaraNane aMta Ave che, paraMtu jIva jyAM sudhI svacchaMdapaNe mana, macana, kAyAne. durupayoga karyA kare che tyAM sudhI rAga, dveSa ane mahAdika deSanI prabaLatAvaDe anaMta janma maraNane bhaya vadhatuM ja jAya che. jJAnI-prabuddha AtmA eka paNa nabaLe vicAra manamAM dAkhala thavA na de, eka paNa nabaLuM ke vagara jarUranuM vacana nA vade ane eka paNa nabaLuM ke vagaravicAryuM kArya na kare, eTaluM ja nahi paNa e traNe vegane bane teTaluM sArAmAM sAro upaga kare, jethI svaparahitamAM vadhAre ja thavA pAme. saMta-sAdhu-mahAtmA te te traNe yeganuM gepana mukhyapaNe karIne guviDe saMyamanuM pAlana kare che. khAsa jarUrI prasaMge sAvadhAnapaNe tene sadupayoga kare che, te samiti kahevAya che. ni:spRhI mahAmAne te zarIra upara mamatA hotI nathI, tethI pariSaha-upasargone sahana karIne paNa mahAvIra prabhunA paMthe vaLe che, ne bIjAne daSTAMtarUpa bane che. vicita AvA mahAvatethI kAyara jane kaMpe che, paNa zUravIra ane te durlabha sAmagrIne pUro lAbha laI tene sArthaka ja kare che. [ je. dha. pra. pu. 44, pR. 193]
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ daranA avAja, paraMtu je kAI paDa pAmato sAta jAya che te lekha saMgraha : 7 : [ ra03 ] parabhavanuM pAtheya dharmasevana. - je koI dUranI lAMbI aTavIvALI musApharImAM kaMI paNa bhAtuM sAthe rAkhyA vagara bedarakArIthI jAya te sudhA-tRSAthI pIDA pAmI mahAduHkhI thAya; e rIte yathAzakti ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya pramukha dharmasAdhanane hitakArI samajIne sevana karyA vagara je mRtyuvaza thaI parabhavamAM jAya che te tyAM vividha vyAdhi ane rogathI pIDA pAmate sate bahu bahu duHkhI thAya che; paraMtu je kaI zubhAzayathI, dIrghadraSTithI tevA dUranA aTavIvALA lAMbA mAge musApharI karatAM yathAyogya bhAtuM sAthe rAkhI levA cUkatA nathI te tene prasaMge kSudhA-tRSAnA duHkhathI mukta rahI jema sukhI thAya che tema je kaI mahAzaye pitAne prApta thayelI mAnavadehAdi badhI durlabha sAmagrIne bane teTalo sadupayega karatA rahI, vItarAga sarvata satya dharmanuM cIvaTathI sevana karI, svajIvana sArthaka karI parabhavamAM jAya te azubha pApakarma rahita ane anekavidha vyAdhi-rogathI mukta rahI sarvatra sukhI sukhI thavA pAme che. jema meha ne ajJAnavaza kiMpAkanA phaLa bahArathI suMdara ne svAdiSTa dekhI, je kaI lebha-lAlacathI te khAya che tenuM pariNAma sAruM nathI AvatuM, paNa priya prANanI hAnirUpa viparIta ja Ave che tema pAMce IndriyenA zabda, rUpa, rasa, gaMdha pramukha game tevA bahArathI suMdara manahara jaNAtA viSayabhegane je koI moha ajJAnane vaza banI lobha-lAlacathI niraMkuzapaNe sevatA rahe che tenuM pariNAma paNa bhAre viparIta AvavA pAme che. tene vAraMvAra janma maraNanA pherAmAM pharavuM
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 204 ] * zrI karavijayajI paDe che, paraMtu je kaI mahAzaye te kipAkanA phaLa samA viparIta pariNAmane nIpajAvanArA vividha viSayothI lagAre nahIM lalacAtAM tenAthI dUra rahe che-cetIne cAle che-alipta rahe che temane janma-maraNanA anaMta duHkha sahevAM paDatAM nathI. Atmalaya jAgRta thavAthI zuddha dharmanuM sevana karanAra AtmAnA zuddha avinAzI sukhane jaladIthI prApta thAya che, sakaLa duHkhathI sarvathA mudata thaI AtmAnuM sahaja avinAzI sukha meLavavAnA kharA athI bhavyAtmAoe zuddha dharmanuM draDha AgrahathI pramAda rahita sevana karI levA AsannaupagArI parama AdarzarUpa zrI mahAvIrasvAmInuM temaja zrI zaitamasvAmI pramukha gaNadharanuM paramaudAra caritra najara sAme rAkhI mana ane Indriyone kAbumAM rAkhI svakartavyaparAyaNa thavuM joIe. [ je. dha. pra. pu. 44, pR. 277 ] tapane mahimA ne prabhAva. anAdine kamaLa TALI, AtmArUpI suvarNane zuddha nirmaLa kare te tapa kharA AtmAthI janee avazya sevavA-AdaravA yogya che. te ja bhavamAM cokkasa mekSe javAvALA tIrtha kare paNa pite pitAnA rAsAM karmane TALavA je tapanuM sevana kare che te tapane niSkAmapaNe vivekapUrvaka sevanAranuM zreya thayA vagara kema rahe ? bAhya ne atyaMtara tapa cha cha prakAre zAstramAM vakhANa che. temAMne bAhA tapa-IcchAnirodharUpa, AtmajJAna-dhyAnAdirUpa Abhyantara tapanI puSTine mATe ja karavAne che. tevA hitakArI laya vagarane kevaLa bAhya tapa te kAyalezarUpa thavA pAme che, tethI ja mahApAdhyAya zrImAna
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 205 ] caAAvijayajI kahe che ke- zakti anusAre evuM ja tapaAcaraNa karavuM ke temAM durdhyAna te na ja thAya. nakhaLA halakA vicAra na Ave, paNa pavitra vicAra pedA thAya, aMtaranI zuddhi thAya, jethI svakartavya karmo zuddha bhAve karAya, temAM kazI khAmI na Ave, temaja Atma-sAdhanamAM sahAyakAraka indriyAnI kSINatA thavA na pAme. vaLI je tapa AcaraNa sevatAM AtmasthiratA-ramaNutA jAge, jinezvara prabhu pratye adhikAdhika prema pragaTe, temanA kevaLajJAnAdika guNA pratye aMtaramAM bahumAna jAge ane evA ja uttama guNe! ApaNAmAM gupta rahelAM che temane pragaTa karavA darzana, jJAna ne cAritrarUpI ratnatrayInuM yathAvidhi sevana karavA tatpara thavAya-temAM ALasa ke bedarakArIpaNuM rahevA na pAme, krodhAdika cAre kaSAyeA pAtaLA paDe e rIte vartAya eTale kSamA, namratA, saralatA ne satASAdi guNamAM vadhArA thAya ane jinezvara devanI atyaMta hitakArI AjJAnuM ulasita bhAve upayeAga sahita pAlana karavAnuM na ja bhUlAya. evA prakAranuM vivekabharyuM ni:svArtha paNe tapanu sevana karAya te te zuddha ne kalyANakArI lekhAya. te sivAyanuM AjJAviruddha je svecchAe tapanu sevana karAya te kalyANakArI lekhI na ja zakAya, ema samajI sarva zreyakArI zAstramaryAdA yukta zuddha tapa-dharmanuM sevana sahue sAvadhAnapaNe karavuM. samatA sahita karavAmAM AvatA tapavaDe nikAcita karmonA paNa kSaya thaI zake che, zuddha tapanA prabhAvathI dravya-bhAva lakSmInI prApti thAya che, bhavasaMtatinA kSaya thAya che, rAganuM nirmUlana thAya che, kanA aMta thAya che, viThTho visarALa thaI jAya che, indriyAnuM damana thAya che, maMgaLamALA vistare che,
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 206 ] zrI kapUravijayajI ISTa artha siddha thAya che, devatAnuM AkarSaNa thAya che temaja kAma vikAra naSTa thAya che ema samajI meAkSanA athI su janAe evA kalyANakArI tapanu sevana avazya karavuM. [ jai. 1. pra. pu. 44, pR. 379 ] bhArekIpaNAnuM lakSaNa, ( 1 ) jenuM mana anavasthita (vidbhavala) che te ghaNA AhaTTa- DhAhaTTa citavyA kare che paNa icchita vastu meLavI zakatA nathI ane ghaNAM pApa-karma bAMdhe che. (2) jema jema zAstra-rahasya jANe ane lAMbe vakhata sAdhunI saMgatimAM rahe tema tema bhArekamI jIva sayamamAthI UlaTA vimukha thatA jAya che. (3) asAdhya rAgInI jema jevuM citta sarvajJa--vItarAganAM amRtavacananuM pAna karatA chatAM pApa-vikArathI vadhAre purAya te jIva bhAraikamI hAvA joie. anyathA ekAnta hitakArI evA jinavacanathakI kadApi vikAranI vRddhi thAya ja nahIM. asAdhya rAgI jevA bhAraeNkamI jIvane tema thavu saMbhave che. (4) jema khaLelI lAkha nakAmI jAya che, bhAMgI gayeaA zaMkha pharI sAMdhI zakAtA nathI ane lehamizra kareluM tAMbu sudhAravA ceAgya rahetuM nathI, evI rIte bhArekI jIvanuM paNa hita thavu azakya bane che. (5) jANavA chatAM saMyamamAga mAM ALasa karanAra Apa matilA svacchaMdI sAdhune upadeza ApaveA nakAmA che, jema indrane devalAkanuM svarUpa samajAvavu' nakAmuM che tema,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ ra07 ] (6) prathamathI ja zakti-ArogyatA mujaba dharma-mArga aMgIkAra karI haLukamI che tene premapUrvaka pALe che. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 75 ] karmanI akaLa gati 1. daza daza jaNane pratibodhavAnI labdhi zaktivALA naMdiSeNa muni paNa karmamAMthI chUTI zakyA nahi. 2. baddha,nidhatta, nikAcIta ane pRSTa evA aneka prakAranA karmathI malina thayela AtmA jANato sate viSayAdika pramAdamAM muMjhAI duHkhI thAya che. baddhakarma kaluSita jaLa jevuM athavA dorAvaDe bAMdhela sonA samUha jevuM, nidhatta karma dRDha baMdhanathI bAMdheluM, nikAcIta karma atyanta AkarA adhyavasAyathI bhagavyA vagara chUTI na zake evuM baMdhAyeluM ane pRSTa kama te korA vastra upara caTelI raja jevuM DhIluM baMdhAyeluM samajavuM. - 3. nikAcIta karmanA yoge kRSNa vAsudevanI peThe vastu tatvane jANatAM chatAM jIva satya saMyamAdika saphaLa mokSamArgane AdarI zakato nathI. 4. kaMDarIka muni eka hajAra varSa sudhI vizALa cAritra karaNa karyA chatAM aMte kilaSTa pariNAmane saMyamamArgathI bhraSTa thaI durgatigAmI thayA ane tenA ja vaDIla baMdhu puMDarIka ucca bhAvanAyege saMyamamArgane aMgIkAra karI ucca gatine prApta thayA. pa. malina pariNAmathI cAritrane DoLI nAkhyA pachI punaH punaH cAritranI zuddhi karavI duSkara che, te paNa je kaMI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 208 ] zrI karavijayajI zubha avasara pAmI, pAchaLathI puruSAtana pherave te kavacit | svazuddhi paNa karI zake. 6. je jIva saMzaya grahaNa karI tene aticAra ane AcAra deSathI khaMDita kare che, te sukhalaMpaTa thayA pachI ThekANe Avo muzkela che. nirvasa pariNAmI te udyama karI zakatA nathI. 7. cakravatI svarAjyane vairAgyayoge sukhe tyajI zake che paNa zithilAcArI zithilAcArane tyajI zakatA nathI. ( 8. tethI sudurlabha saMyama pAmI, pramAdacaraNathI tene nAza nahI kare jethI bhavAMtaramAM sulabhabodhipaNuM saheje prApta thAya. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 254 ] "jaina dharma saMbaMdhI samajavA yogya bedhavacane" rAga, dveSa ane mahAdi doSa dUra karanAra-jItI lenAra jinezvara deva che. temaNe upadezele-prarUpelo dharma e jaina dharma che. ahiMsA, saMjama ane tapa e jinekta dharmanuM lakSaNa che. e parama maMgaLamaya dharmanI dhurAne dhAraNa karanAra dharI samAna nircatha-sAdhu guru gaNAya che. zuddha deva, guru ane dharma upara draDha zraddhA rAkhanAra vivekacakSuthI satya jenAra jANanAra ane satya hitakArI karaNa karanAra zrAvaka kahevAya che. sakaLa doSa rahita jinezvaradeve kathelA dharmane ekasarakhI rIte anusaranArA sAdhamI lekhAya che. temanI yathA ucita sevA-bhakti karanArA bhAgyazALI bhavyajano mahAlAbha meLave che. vivekayukta sAdhamI sevAnuM mahAphaLa kahyuM che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 209 ] A bhavasamudrathI tarI pAra utAre athavA jenA AlakhanavaDe bhavanA pAra pamAya te leAkeAttara-zreSTha tIrtha kahevAya che. te jaMgama tIrtha ane sthAvara tI ema e prakAranAM kahyAM che. jinezvara devanI ekAnta hitakArI AjJAne sArI rIte samajI, temAM draDha zraddhA dhArI, te mujaba thAzakti cAlavA tatpara rahetA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ne zrAvikA e jaMgama tIrtha che ane zatruMjaya, giranAra, AbU, aSTApada ane sametazikhara pramukha sthAvara tI che. zuddha bhAvathI tene bheTanArA bhavyajanA bhavasAgara tarI zake che. e upara kahelAM tIne bhAvathI bheTI zakti mujaba dAna, zIla ane taparUpa dharmakaraNI ALasa tyajIne savizeSa karavI e dareka bhavyAtmAnuM hita kanya che. tIne bheTatAM aneka sajjanAnA saheje samAgama thavA pAme che. temanA uttama guNeAnuM anumAdana karavAthI ApaNAmAM sajjanatA-sArI ceAgyatA Ave che, niMdyArdika DhASAnuM nivAraNa thAya che ane nirmaLa jJAna, darzanArdika guNAnA prakAza thAya che. AvA uttama hetuthI ja sahu kAI AtmAthI sajjanAe pavitra tIrthanI bheTa karavI ghaTe che. tene zubha prasaMge sAdhI janAnA yAgya satkAra karavA, temanI saMgAte dharmagAchI karavI ane dareka zubha prasaMgamAMthI kaMI te kaMI guNa grahaNa karI levA cUkavuM nahIM. haMsanI peThe sAra tattvanuM grahaNu * karI levAmAM ja prApta thayelI subuddhinI sArthakatA che. sukhe nihI zakAya evAM vrata-niyame samajapUrvaka AdaravAnA khapa karavA e A durlabha mAnavadehArdi sAmagrI pAmyAnI sAthe katA che. . 14
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 210 ] zrI kapUravijayajI 66 pUrva puNyayeAge prApta thayelI lakSmI ane vANInA paNu sadupayeAga karavAthI ja tenI sAkatA che, e agatyanI vAta visAravI na ghaTe. TuMkANamAM sahu saMgAte maitrI, guNIjana pratye pramAda, du:khIjanA pratye karuNA ane dASavaMta pratye rAga-dveSa rahita madhyasthabhAva rAkhavAmAM ja ApaNuM kharuM hita raheluM che, e muddAnI vAta khUba lakSamAM rAkhIne kalezakusaMpa TALavA, suleha-zAnti sthApavA ane pavitra dharmAM mAnA satra prakAza karavA mATe DhaDha prayatna karavA. sahu kAinu zreya-kalyANa icchavAthI ApaNuM paNa zreya thaze ja. kahyuM che keH-- sahu mana sukha che, duHkhane ke na vache, nahi dharama vinA te, saukhya e saMpaje che; gRha sudharma pAmI, kAM pramAde gamIje ? ati ALasa tajIne, udyame dharmAM kIje. ihu divasa gayA je, teha pAchA na Ave, dharama samaya ALe, kAM pramAde gamAve ? dha nava kare je, Ayu ALe vahAve, zazIpati pare te, zAca nA aMta pAve. ' 'jagatamAM sahu koi sukhanI vAMchA kare che, du:khanI vAMchanA karatA nathI. sahu jIvAne sukhamaya jIvana ja jIvavuM vhAlu lAge che, paNa evuM sukha dayA, dAna ane damana( sayama )rUpa dharmAMnuM sevana karyA vagara maLI zakatu nathI. e uttama dhasevana karavAthI eka amUlya taka A mAnavabhavamAM pAmyA chatAM viSaya-kaSAyAdika pramAdavaza paDI, svacchaMdIpaNuM AdarIne he mugdha jIva! tuM kema eLe gumAve che ? pramAda samAna kAi kaTTo duzmana nathI, ethI ja tAre saMsAracakramAM janma-maraNanA
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 211 ] pherA pharavA paDe che, mATe ceta! jAgRta thA! ane kAyarapaNuM tyajI de. e ja kharo sukhane mArga che. je rAtri-divasa dharmasAdhana vagaranA jAya che te phegaTa jAya che, dharmasAdhana karI lenArAnAM te saphaLa thAya che. atyAre avasara pAmI svAdhInapaNe thoDuM ghaNuM kaSTa sahana karIne paNa dharma sAdhana karI levuM sAruM ke jethI bhaviSyamAM ghaNuM sukha sAMpaDe, paraMtu je kaI deha, dhana ane putrAdika parivAra upara mamatA dhArI dharmasAdhananI kharI taka khAI de che temane pachI bhAre zoca sAthe bhaviSyamAM bahu duHkha veThavuM paDe che, ema samajI, svahRdayacakSu ughADI, bhaviSyano vicAra karaje. saveLA cetI jaI kaMI uttama dharmasAdhanA karI levAze jarUra AgAmI bhaviSya sudharavA pAmaze. [ je. dha. pra. pu. 49, pR. 179 ] pAtratA vagara kharI prApti thatI ke TakatI nathI." guru bhI ziSya lAlacI, dene khele dAva; done be bApaDA, beTha paththarakI nAva. 1 guru ne ziSyanI joDI ghaNe bhAge eka sarakhI ja maLe che. guru "lobhI hoya ane ziSya "lAlacu" hoya te paththaranI nAvamAM ja beThelA e baMnene bUrA hAla thAya che. evA nAlAyaka paththaranI nAva jevAne Azraya karanArA sahunA bUrA. hAla thavA pAme che. gurupadanI javAbadArI keTalI badhI che ? uttama guNene pote dhAraNa karI adhika adhika guNane abhilASI banI, pavitra AcArya upAdhyAyAdikanI padavIne anukrame pAmI, zuddha karuNAbuddhithI jeo rAga-dveSAdi doSathI saMsA2mAM DUbatA jIvone yogya avalaMbana ApI zake che teo ja
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 212 ] zrI karavijayajI tevI uttama pAtratAyege gurupadane sArthaka karI zake che. pote pravahaNanI mAphaka tare che ane anya kaIkane tAre che. jAko guru hai lAlacI, dayA nAMhi ziSyamAMhI; una ke bhejIye, ujajaDa kUvAmAMhI. 2 mULa guru banI beThelA ja lAlacI-lebhatRSNathI bharapUra hoya ane tenI pAchaLa vaLagelA ziSyo ethI napAvaTa-nirdaya hoya te e bane jagatane kevaLa bhArabhUta ja lekhAya tethI ja bahiSkAra yogya gaNAya, paraMtu evAnA ya pUjArIo maLI jAya che, jethI thoDA divasa meja mANuM le che, paraMtu pADAnI pere pavitra zAsanane paNa khUba DALI nAMkhI svArthI banelAnA kevA bUrA hAla thAya che tene eTale pariNAmane vicAra karanArA kharA zAsanarasika tyAgI ke gRhastha ja kharo khyAla karI zake che. sadaguru aisA kIjIe, turata dikhAve sAra; pAra utare palakameM, darpana ke dAtAra. 3 saddaguru evA meLavavA joIe ke tarata sAratatva darzAve ane ziSyanA hadayanI zuddhi karI daI tene palakamAM pAra utAre. je AtmakalyANane sAco ne sIdhe mArga na batAve tevA nAmanA kAcA guruthI kaMI vaLe nahIM. svaparanuM kalyANa karI zake evA supAtra-suguru zodhI levA joIe. [je. dha. pra. pu. 49, pR. 278]
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 213 ] - sAcA sAdhu kone kahevA? dayA garIbI baMdagI, samatAzIla svabhAva, Aza taje mAyA taje, meha taje aru mAna; e te laMchana sAthake, kahe kabIra sabhAva, harSa zeka niMdA taje, kahe kabIra saMta jAna. mAna nahIM apamAna nahIM, aise zItala saMta, saMta khare sehi jine, kanaka kAminI tyAga; bhavasAgara utara paDe, toDe jamake daMta, aura kachu IcchA nahiM, nizadina rahe virAga. upara varNavyA tevA lakSaNa saMta-sAdhumAM maLe che, tethI sebata karavI te evA saMtanI karavI jethI jIva tenI chAyAmAM kharI zItaLatA pAme. sukhamAM Asakta jIvane prabhu bhAgye ja sAMbhare che, duHkhamAM te vadhAre sAMbhare che te mATe sukha karatAM du:khane jJAnI jane khUba AvakAra ApI apanAve che. mAnaabhimAnathI aneka avaguNa pedA thAya che eTale mAna apamAna tajI je svaparahita sAdhavA sAvadhAna rahe che te kharA saMta lekhAya che. pite pariSaha-upasarga sahana kare paNa parane pIDA upajAve, bane teTaluM sahanuM bhaluM ja kare, bUruM keInuM manathI paNa na I che te saMta. jene zarIranI mamatA na hoya, meha-mAyA, harSa, zeka jenAthI dUra hoya, paranI AzA na kare evA saMta-sAdhu prabhu samAna jANavA. caMdana jaisA saMta hoya che, jemAMthI zItaLatA ne suvAsa saheje maLe che. eka ghaDI AdhI ghaDI, AdhI huMme Adha; saMgata karIe "saMta" kI, kare kroDa aparAdha. kharA saMta-sAdhune tenA lakSaNathI pichANI laIne ghaDI,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 214 ] zrI kaparavijayajI AdhI ghaDI ke pA ghaDI paNa evA "saMta" nI sevA saMgata karI levAya te temanA suprasAdathI-suzikSAthI kroDa bhavanA pApa nAze. AjakAla bAhya ADaMbara vadhI gayo che ne mugdha jIvane kharA saMtanI parIkSA-pichANa thaI zakatI nathI tethI te sAcA mArga pAmI zakatA nathI, je pote sAco mArga pApe hoya te pamADe evAM hitavacana haiye dharI sAcA saMtane oLakhavA khapa kara ne temanI sevAbhaktine lAbha acaka le. [ je. dha. pra. pu. 49, pR. 279 ] 2418H670 ( Self Restraint ) nija AtmAne ja dama sAre che." 1. gardabha, UMTa, azva, vRSabha ane madonmatta hAthI paNa yuktine vaza thaI zake che, paraMtu vecchAcArI e ApaNe AtmA vaza thaI zakato nathI. 2. tapa, saMyamavaDe AtmAne svAdhInapaNe damI le sAro che, nahIM te parAdhInapaNe vadhabaMdhanAdika vividha kaSTavaDe damAvuM to paDaze ja. ( 3. bIjI nakAmI khaTapaTa karavA karatAM nija AtmAne ja vaza kara yukta che, kemake te bahu muzkelIthI vaza thAya che, paNa AtmAne tapa saMyamAdikavaDe damavAthI A lokamAM sukhI thavAya che. 4. sadA rAgadveSAdika doSane sevate jIva malina athavasAya yukta chate svecchArIpaNAthI viSayakaSAyAdikage thatI guNahAnine paNa joI zakato nathI. mekaLI mUkelI pazu jevI vRttithI jIvanuM potAnuM bahu ja bagaDe che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 215 ] - pa. jIvane sugaMdhI drathI aryo chate, guNa-stutivaDe sto chate, vastrAlaMkArathI pUje chate, bahumAna karavAvaDe satkAryo chad, mastaka namanavaDe praNaye chate ane AcAryAdika padavI devAvaDe sanmA cho, mUDhapaNAthI te evuM kAma kare che ke jethI potAnuM sthAna ja pheDI nAkhe che eTale alpa sukhane mATe bahu sukha hArI jAya che. bAhya ADaMbaramAM mUMjhAI rahevAthI kharuM sukha hArI javAya che. 6. bahu phaLadAyI zIlavatAdikane lepI nAMkhI je mUkha sukhanI IcchA kare che te dubuddhi keTI mUlyathI tuccha kAMgaNI kharIde che. 7. jema svapna avasthAmAM anubhaveluM sukha jAgrata avasthAmAM jaNAtuM nathI. bhUtakALamAM bhegaveluM sukha paNa svapnavat thaI jAya che ema vivekabuddhithI samajI, sarva viSayasukhane tuccha, kalpita ane kSaNika lekhI, vairAgya lAvI Atmadamana karavuM ja ucita che. ema karavAthI ja jIvane nitAra thavA pAme che. [ je. dha. pra. pu. 49, pR. 313. ] viSaya lelupatAnAM virasa (kaDavAM) phaLa. - 1. mathurAmAM maMgu nAmanA AcArya rasalupatAthI sthiravAsa rahyA hatA. tyAMthI kALa karIne te nagarInI pALa pAse yakSamaMdiranA adhiSThAyaka(yakSa) tarIke utpanna thayA. have te yakSa pazcAttApa karate chate, maMdira samIpe nIkaLatA munijanene potAnI hakIkta jaNAvI bodha karatA kahe che. "grahavAsa tajI,
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ re16] zrI karavijayajI dIkSA laIne, rasagArava, addhigArava ane zAtAgAravane vaza thaI meM jene dharmanuM ArAdhana karyuM nahi tethI mArI AvI bUrI dazA thaI che, mATe tame sarve sAdhuo sAvadhAnapaNe saMyama pALaje. - 2. zithila AcAravaDe sarva AyuSya kSINa thaye chate dharmarUpa saMbala vinA huM zuM karuM? have mane ghaNe zoca thAya che paNa avasara vityA pachI, saMyamabhraSTa thayA pachI have zoca karavA mAtrathI zuM vaLe? ' 3. lakSa game bhavamAM bhamatAM durlabha jenadharma pAmIne paNa svachaMda AcaraNathI hA ! Iti khede! jIvane aneka prakAranI jAtio tathA ceniomAM bhramaNa karavuM paDe che. 4. viSayakaSAyAdika pramAdane vaza thaIne sAMsArika kAryamAM UjamALa thayelo jIva vividha prakAranA saMyogaviyeganA athavA janma-maraNanAM duHkhethI DaratA nathI kemake te punaH punaH tevA ja duHkhadAyI kAraNene sevate ja rahe che, temaja Indriya saMbaMdhI sukhathI saMtoSa pAmato nathI kemake viSayasukhanI navanavI cAhanA karate jAya che. ane paramAnaMdadAyaka anupama mokSasukhakArI hita sAdhanathI vimukha ja rahe che. 5. je svAdhInapaNe tapa-saMyama sevavAno udyama karavAmAM na Ave te pAchaLathI pazcAttApa karavA mAtrathI vizeSa phAyado thaI zake nahi; kemake zreNika rAjA pazcAttApa karatA chatAM narakamAM ja gayA. bhavacakramAM dhAraNa karelAM hAdikanI anaMtatA. 6. corAzI lakSa jIvanimAM bhramaNa karatAM jeTalAM deha dhAraNa karIne tajI dIdhAM tenA anaMtamA bhAganA dehathI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha graha : 7 : [ 217 ] paNa traNa bhuvana saMpUrNa bharAya jAya te pUrepUrA dhAraNa karelAM dehapramANanuM kahevuM ja zuM? 7. nakha, dAMta, mAMsa, keza ane hADakAMne hisAba karIe te anaMta meparvata thAya teya tene pAra na Ave. . 8. saMsAracakramAM bhramaNa karatAM jIve che je AhAra ArogyA tene hisAba karAya te himavaMta, malaya, merugiri ane asaMkhya dvIpasamudrathI paNa adhika pramANamAM Dhaga thAya.. - 9. tRSAtura thaI jIve bhavabhramaNa karatAM je je jaLa pIdhAM tene hisAba karIe te sarva kUvA, taLAva, nadI ne samudramAM paNa na samAya. 10. bALapaNamAM je stanapAna karyA tene hisAba karIe te te samasta samudranA jaLathI paNa adhika thAya kemake bhavabhramaNa karatAM jIve anaMtIvAra avanavA dehane dhAraNa karela che. "jIvanI matimUDhatA yA ajJAnatA" 11. jIve aneka prakAranA kAmaga anaMtIvAra prApta karyA chatAM ajJAnatAthI ene apUrva sukha che ema mUDha AtmA mAnI le che. 12. jIva jANe che ane pratyakSa dekhe che ke A sarva bhegasAmagrI ane saMpadA dharmanuM ja phaLa che tema chatAM satyanI mUDhamativALA jAtihIna cho pApakarmamAM ja rame che-racyApacyA rahe che. 13. janma, jarA ane maraNa saMbaMdhI ane jIva jANe che ane manamAM vicAre che te paNa mahAmahAbhyatAthI mUDhajane viSayasukhathI virakta thatA nathI. keIka viralA zIvra mokSagAmI jane ja saMtoSavRttine dhAraNa kare che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 218 ] zrI kapUravijayajI 14. jIva jANe che ke maravuM teA che ja ane nahIM maratAMne paNa jarA viNAse che, khAkharA karI mUke che teA paNa jIva parabhavathI ke pApakarmathI DastA nathI. mAhanuM evuM gaDha duSTa caritra che ke te jIvane mithyA bhramamAM nAkhI pApamAM rakta karI mUke che. 15. epagA, cApagA, bahupagA, apagA, sadhana ane nina mAtrane kALa sadA lagAre thAkyA vagara khAI jAya che. kALa kadApi keAine cheADatA nathI. 16. sarva kAine avazya maravuM paDaze ja, paraMtu maraNanA mukarara divasa jANatA nathI tethI te meAtanA mukhamAM rahyo chatA AzApAzamAM baMdhAIne svahita sAdhI zakatA nathI. 17. jIvita saMdhyAraga samAna che, jaLataraMga jevuM temaja gatinA agra bhAge rahelA jaLabiMdu jevuM asthira che ane cAvana ( jokhana ) paNa naTInA vega jevuM capaLa che tA paNa pApakarmImAM rakta thayelA jIva bujhratA nathI--cetI zakatA nathI ane ahita-pApakarma ne Acaryo kare che. 18. strI-jadhanAdika je je azuci sthAnA che ane jene duganika jANIne jIva lAje che te te agni ane dugaskRtika sthAnane sevavA kAmAnyajanA abhilASA kare che, mehamUhanAnI pragaTa pratikULa vRtti jovAya che. emAM 6 'duH kAmagraha. ' 19. sarva du:khane pedA karanAra, mahAdu:khadAyI ane parasIMgamanAdi sava dASAnA pravartaka duSTa kAmagraha ja che. e duSTa kAmagrahathI jagat mAtra parAbhavane pAmyuM che. 20. je kAmAnya anI viSaya seve che tene tRpti thatI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 17 ] nathI, zarIrabaLa ethI kSINa thaI jAya che, satva-vIrya cusAI jAya che, cittamAM uga thAya che, temaja svachaMda AcaraNathI kSayaroga, prameha ane cAMdI pramukha aneka duHsA re thAya che. 21. jema khaja (khaNavAnA) rogathI pIDita mANasa khAjane khaNatAM thatAM du:khane sukha mAne che tema mahamUDha mAnavIo kAmagamAM thatI deha-viDaMbanAne sukha mAne che. kAmAnya cha kSaNika viSayasukhane ja sArabhUta mAne che. 22. jJAnI, vivekI mahAtmAo viSayane halAhala jherarUpa mAne che. viSayarUpa ugra jheranuM sevana karanAra che tenA bhayaMkara pariNAmathI anaMtA duHkhane pAme che ane tenA mahAmAThA pariNAmathI maraNa pAmI durgatimAM jAya che. 23. evI rIte pAMce IndriyanA viSaya-vikArathI athavA hiMsAdika pApayukta malina pariNAmathI kSaNe kSaNe karmamaLano saMcaya karI, cAra gatirUpa saMsAracakramAM mahamUDha ane paribhramaNa kare che. "kamanI vicitratA." 24. je jinavacanane rucithI sAMbhaLatA nathI temaja sAMbhaLIne pramAda kare che te kamanazIba jane apAra saMsAramAM cirakALa bhame che. 25. bahu prakAre dharma-upadeza mATe preryA chatAM mithyASTi, satvahIna jana kavacit dharmopadeza sAMbhaLe che, pUrva nikAcIta karmabaMdhanA kAraNathI viveka AdarI dharmasAdhana karI zaktA nathI. ArAdhaka bhAva." - 26. hiMsAdika pAMca pApa-Azra tajIne tathA ahiMsAdika
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 220 ] zrI kapUravijayajI pAMca prakAranA saMvarane sevIne athavA pAMce Indriyone saMpUrNa jaya karI, sarva maLathI mukta thaIne mumukSu jane sarvottama mokSapadane pAme che arthAta pramAda rahita dharma karanArA tathAvidha bhavyajane ja paramapadane pAmI zake che. - ra7. samyajJAna-darzana ane samyam AcaraNa, tapa, saMyama, samiti, gumi, prAyazcitta, Indriyadamana, utsarga, apavAda tathA vividha abhigraha dhAraNa karavAthI, sAvadhAnapaNe ratnatrayInuM sevana-ArAdhanA karavAthI ane nirdoSa AhAra-pANInI gaSaNA karavAthI ja mumukSu jane bhavasamudrane tarI zake che. evA apramAdI munijanene ja manuSya avatAra pratrajyAnuM yathArtha pAlana karavAvaDe saphaLa thAya che. "virAdhabhAva. " 28. paraMtu je grahavAsa tajIne punaH pApAraMbhanA kAmamAM Asakta thAya che, temAM prIti joDe che, traNa sthAvara jIvane vadha kare che, parigraha rAkhe che, evA saMyamaSTa thayelA asaMcatio te grahavAsa tajyA chatAM kevaLa vezaviDaMbanA ja kare che. 29. zAstraviruddha AcaraNa karate jIva saMkilaSTa pariNAmathI ati cikaNuM (nikAcita) karma bAMdhe che, saMsArabhramaNa vadhAre che ane mAyA-mRSAvAdane seve che. ( [ je. dha. pra. pu. 49, pR. 314 ] - dharma AcaraNamAM thatI pArAvAra upekSA. keTalAeka mugdhamati ja marudevI mAtAnuM AlaMbana (evuM) laIne kahe che ke-jema te marudevI mAtA tapa-saMyama
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 221 ] saMbadhI kaThaNa karaNI karyA vagara ja muktipada pAmyA tema ame paNa pAmazu. tevu svecchApUrvaka melI-AlatA rahI dharmasAdhana karavAmAM upekSA karavI e peAtAnA AtmAne ThagavA kharAkhara che. zrI marudevInuM dRSTAnta Azcarya rUpa che. evI nirmaLa bhAvanA AvavI sulabha nathI. bahudhA abhyAsayeAge, jJAnakriyAnA ThIka sahayAga thatAM ja siddhi saMpaje che. pUrva bhavanA abhyAsakhaLathI A janmamAM cit kaMika tevuM nimitta pAmIne, viSama seAgathI virakta thai, tatkALa svayameva dIkSA grahaNa karI pratyekamuddho sukhapUrvaka mAkSapada pAme che. evA Alekhana laI AtmasAdhanamAM upekSA karavI ucita nathI, parantu vizeSa sAvadhAna thai dharma abhyAsa karavA ceAgya che; kemake jo A janmamAM uttama dharma-khIja vAvyAM haze tA bhaviSyamAM uttama phaLanA adhikArI thaI zakAze; tethI game tevAM mahAnAM kADhI dharmakaraNI karavAmAM ALasa karavuM te kAipaNa rIte ucita nathI. keAI nina mANusa kadAcita ratnAdikanuM nidhAna pAmyA chatAM pramAdathI tenI sAcavaNa na kare teA tenA lAbhathI bhraSTa thAya che tema pratyekabuddhAdikanI Rddhi IcchatA satA jo kAi kAyaratAvaDe dharmakaraNI na kare athavA prathama karatA hAya tene svecchAthI tajI de te te kadApi Atmahitane sAdhI zake nahIM. tethI ja AtmAthI janAne sarva pramAdAcaraNa tajI dharma sAdhana karavuM ucita che. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 156 ]
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rarara ] zrI karkharavijayajI rAgAdika vikArano jaya karavAnI jarUra. sasaka ane bhasaka nAmanA sAdhuonI bahena sukumAlikA sAdhvInA thayelA aniSTa hAla sAMbhaLIne mokSAthI sAdhue maraNAMta sudhI rAgAdika vikArane vaza thavuM nahIM. ekadA sasaka ane bhasaka nAmanA baMne bhAIoe vairAgyathI dIkSA grahaNa karI. teo anukrame jJAnI-gItArtha thayA. temaNe sukumAlikA nAmanI pitAnI bahenane pratibadhI dIkSA ApI, paraMtu te sAdhvI atyanta rUpavaMta hovAthI kAmAnya jane tenI peThe lAgatA hatA. te vAta jANa sAdhvIjIe bahAra javuM AvavuM baMdha karyuM te paNa upAzrayanA mukhadvAra AgaLa, sAdhvIjInuM rUpa nihALavA kAmIjane AvIne upadrava karavA lAgyA. tethI AcArya mahArAjanI anumati meLavI baMne sAdhu bhAIo sukumAlikAnA zIlanI rakSAthe cokI karavA lAgyA. AvI viTaMbanA thatI jANI e sAdhvIjIe pite anasana karyuM-AhAra tyAgapUrvaka zarIra vasarAvyuM. anukrame sAdhvIjIne mUcchita avasthAmAM muelI samajI, baMne sAdhuo tenuM ucita ( pariSThApanAdi) karI svasthAnake gayA. sAdhvI to zItaLa pavananA vege svastha-saceta thaI. tevAmAM tyAM AvI caDhelA keI sArthavAha tevI avasthAmAM tene sahAya karavAthI te tenA sAthamAM rahevA lAgI. anukrame te gRhasthanI sAthe rAga baMdhAyAthI te sAdhvI cAritra cakI, sArthavAhanI gRhiNuM thaIne rahI. ekadA tenA baMne sAdhu-bhAIo tene AMgaNe AhArapANane arthe AvyA. tene zaMkA paDavAthI tenI hakIkata pUchatAM sAcI vAta jaNAI AvI, tethI temaNe sArthavAhane samajAvI sukumAlikAne pharI dIkSA dIdhI mATe rAgAdika vikAranuM durbhayapaNuM samajI, sAdhu jare AvIne bahAra na Ave 1 rakSA meLavI ane lAgyA. A
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 23 ] puruSoe sadAya sAvaceta rahevuM joIe ke jethI pAchaLathI pazcAttApa karavo paDe nahi. | [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 156] saMta sAdhujanonI nilebhatA. rUpalAvaNyAdika guNothI bharelI rUkamiNuM nAmanI potAnI putrI kaTi game dravyanA dAyajA sAthe dhanasArthavAha, pitAnI putrIe prathama sAdhvIonA mukhe zrI varasvAmInA guNenI prazaMsA sAMbhaLI zrI varasvAmIne ja varavA karelI pratijJA mujaba teo jyAre vicaratA vicaratA tyAM padhAryA tyAre zrI vayarasvAmIne atyata AdarathI arpaNa karavA gayA, paraMtu teo temAM lobhAyA nahIM eTaluM ja nahIM paNa temane upadezavaDe pratibadhI-zuddha sAdhumArganI yathArtha oLakhANa karAvI, jethI rUmiNue vairAgyabhInI banI temanI ja pAse dIkSA aMgIkAra karI potAnuM kalyANa sAdhyuM. evI rIte sarva sAdhujanee nirlobhI niHspRhI rahevuM joIe. strI, nagara, sainya, vAhana ane pracura lakSamI vigere bahu prakAranI lAlacAvaDe lalacAvyA chatAM zreSTha munio tenI leza mAtra IchA karatA nathI. amarSa athavA IrSA-adekhAI tajI . kevaLa guNAnurAgI thavuM. saddaguru kevaLa guNanA ja rAgI hovAthI keI guNavaMta ziSyanI prazaMsA karatA hoya tyAre anya ziSyae tenI adekhAI na ja karavI. adekhAI karanAra ziSya jJAnI gurunI AzAtanA karI duHkhI thAya che. kozyA-vezyAne pratibadhI zrI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rara4 ] zrI kapUravijayajI sthUlabhadra muni jyAre guru samIpe AvyA tyAre guru mahArAje tene duSkaraduSkarakAraka kahIne satkAryA. e vAta anya siMhaguphAvAsI vigere sAdhuone IrSA AvavAthI na rucI ane gurunA vacane avagaNuM sthUlabhadranI heDa karavA jatAM jyAre mULagI mUDI kheAI AvyA tyAre pitAnI bhUla samajANuM ane pazcAttApapUrvaka guru samIpe tenA AlecanA-niMdA karI, gurudatta prAyazcitta svIkArI pAchA zuddha-sAvadhAna thayA. siMhaguphAvAsI sAdhunI peThe anya sAdhuoe IrSA karavI nahI, paNa teve vakhate samatA rAkhIne sadaguNanuM ja grahaNa karavuM. karmanA kSapazamavaDe prApta thayela sadAcaraNa pramAda rahita sevavAthI ja jIva zabhA pAme che, ema jANavAM chatAM para guNa dekhI adekhAI kema karAya? pote mULaguNa tathA uttaraguNasaMpanna chatAM anya guNavaMta sAdhujananI prazaMsA sahana karI na zake te pITha ane mahApITha RSinI peThe parabhavamAM hAni pAme che. je ahoniza paraniMdA karyA kare che, ATha madanuM sevana kare che ane anyanI saMpadA dekhI dilamAM dAjhe evA kaSAyakaluSita jIva sadA duHkhI che. laDAI-TaMTA-phasAda karavAnI Teva hovAthI zrI saMgha taraphathI tiraskAra pAmelA sAdhune devagatimAM paNa zubha sthAna maLatuM nathI te mokSagatinuM te kahevuM ja zuM? - je kaI lekaviruddha kAma kare che te anAcArasevanathI svayaM duHkhI thAya che. evAM akArya karanArane duniyAmAM ughADe pADanAra parAyA dukhe phegaTa duHkhI thAya che. arthAta para
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ rara5] nidA sarvathA vajevA egya che. tapa-japa-saMyama saMbaMdhI duSkara karaNI karanAra sAdhune paNa A pAMca vAnAM guNa rahita karI nAMkhe che. (1) AtmalAghA (ApabaDAI) (2) paraniMdA. (3) rasalupatA. (4) kAmarAga ane (5) krodhAdi kaSAya. ukta pAMce doSe samajIne tajavAthI ja sukha prApta thAya che ane guNa vadhe che. paraniMdAkAraka che je vacanevaDe parane dUSaNa de che te te deSane pote pAme che. paraniMdAkArakanuM mULa paNa dekhAvA lAyaka nathI. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 155 ] kuziSyanAM lakSaNa stabdha, chidrapakSI, avarNavAdI, Apamati, capaLa svabhAvI, vakra ane krodhamukhI evA kuziSya gurumahArAjane kevaLa udvegakAraka bane che. jene gurumahArAja upara bhaktibhAva nathI, aMtarano prema nathI, gurubuddhi nathI temaja jene bhaya, lajajA ke saneha nathI evA guNahIna kuziSyane gurukuLamAM rahevAthI paNa ze phAyado thAya? je hitazikhAmaNa denAra guru upara roSa kare, sAmAnya rIte zikhAmaNa ApatAM manamAM kheda lAve ane gurunA koI paNa kAmamAM Ave nahI te ziSya nahIM paNa gurune kevaLa bhArarUpa ja che. susAdhunAM lakSaNa. durjana lokoe karelA apamAnAdi aparAdhathI zAnta prakRtivALA sAdhu kepa kare nahiM. durjane temanA pratye game 15
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rara6 ] zrI karavijayajI evuM viruddha AcaraNa kare te paNa sAdhujane tenA para kepa karatA nathI paNa manamAM karuNAdika bhAvane dhAre che. ' pUjA satkArane prApta thayelA sAdhuo paranuM apamAna karatA nathI temaja parane ThagatA nathI. prApta thayela sukha duHkha samabhAve bhegavI tene kSaya karavA mATe nija svabhAvamAM ramanArA munie sAgaranI jevA gaMbhIra hoya che. ratnAgara samAna munivare svasaMyama-maryAdA mUkatA ja nathI. namra svabhAvaramaNa, zAnta svabhAvI, hAsya-hAsya rahita, vikathAthI dUra rahenArA ane asaMbaddha vacanane nahIM uccAranAra muni vagara pUchayA te belatA ja nathI. mukhya vRttie te manabhAvane ja dhAraNa kare che ane jarUra jaNAtAM bhASAsamitithI vacana uccAre che. madhura, nipuNatAbharyuM, , prasaMgane lagatuM, garva rahita, sAmAne rucikara thAya evuM ane prathamathI buddhivaDe vicArI rAkheluM evuM dharmayukta hitakArI satya vacana sAdhue bele che. prANAnta paNa adharma vacana te mukhathI uccAratA ja nathI. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 156 ] ajJAna kaSTa karavAmAM a5 phaLa che. pUrve tAmalI tApase 60 hajAra varSa sudhI 21 vAra jaLathI dhoyelA annanA AhArathI pArANuM karI chaThTha chaThTha tapa niraMtara karyo, paraMtu nadInA aNagamelA ane acita jaLamAM anna devAthI thatI jIva virAdhanAvALA teone ajJAna tapathI devagatirUpa alpa phaLa ja maLyuM.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 227 ] trasa-sthAvara jIvAnI hiMsA karanAra temaja hiMsaka zAstranA upadeza denAra game teTalA duSkara tapa kare te paNu ajJAna kaSTakArI hAvAthI temane alpa ja phaLa maLe che. jIva-ajIvAdika sarva tattvane yathAsthita sajJa vacanAnusAre je mahAnubhAva jANe che, satyapaNe sahe che ane ni:zaMkapaNe asatyanA tyAga karI vivekaceAge satya mA nA svIkAra kare che, evA dha-rahasyane jANavAvALA satpuruSA ja anya ajJAnI leAkeAnA ducanAne sahana kare che, kemake tattvadaSTithI te mAna apamAnane sama gaNe che. [ jai. dha. pra. pu. 50, pR. 157 ] rAgI deASane dekhI zakatA nathI. je jene ruce che te tene guNavALuM ja lAge che. sAmAmAM rahelA deASA tenAthI dekhAtA nathI. vAghaNu paNa peAtAnA accAne zAnta ane bhadrika ja lekhe che teA anyanuM kahevuM ja zuM ? maNi, kanaka ane ratnAdika saMpadAthI bharapUra bhuvanamAM paNu mArI upara anerA svAmI vidyamAna che ema zreNikarAjAnA saMbaMdhathI jANatAM zrI zAlibhadrakumAra kAmaleAgathI virakta thai gayA. je svAdhInapaNe tapa-saMyamane sevatA nathI temane anya bhavamAM punya karIne avatarelA prANIonu avazya dAsapaN karavu paDe che. suMdara, sukumALa ane sukhazIla evA zAlibhadrakumAre vairAgyathI dIkSA grahaNa karIne vividha tapavaDe dehane evA tA zASavI nAMkhyA ke jyAre peAtAnA ghare pAraNA nimitte bhikSA levA padhAryA tyAre tene kAie pichAnyA paNa nahi.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 228 ] zrI karavijayajI avaMtI sukumAla muninuM duSkara ane rUvADA khaDAM kare evuM AzcaryakArI caritra sAMbhaLIne kone vairAgya na upaje ? zrI AryasuhastisUri mahArAja ekadA nalinI gulma adhyayana bhaNatA hatA te sAMbhaLI, jAtismaraNa jJAna pAmI, gurumahArAja samIpe dIkSA grahaNa karI, mahAkALa nAmanA smazAnamAM jaI, kAussaga dhyAne rahI e aghera parISaha sahana karyo ke samAdhipUrvaka kALa karIne eka ja rAtrimAM nalinI guma vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI anukrame manuSya janma pAmIne mekSe jaze. dhanya che evA munivarane ! sadvivekI sAdhue sarva sAMsArika saMbaMdhane tajI saMyamanuM prANAnta sudhI rakSaNa kare che, evA saMyamarasika sAdhujanene dhanya che. ekAgra cittathI eka divasa paNa saMyama pALanAra sAdhu je kadAca mekSapada na pAme te svargagati te avazya pAme ja. metArya muninI peThe aghora upasarga AvI paDatAM paNa jeo samatArasamAM jhIle che evA ja anupama samatAne zIdhra AtmakalyANa sAdhe che. game evA-sama-viSama saMgamAM mahAmunio samabhAvI ja hoya che. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 158] dharmane prabhAva ane tenuM sevana karavAthI thatA lAbhe. aneka janma maraNAdi duHkharUpa jaLathI bharele A saMsAra kUpa che. emAM DUbelA jIvone dharmarUpa rajaju ja uddharI-ugArI zake che. vividha duHkhamAM DUbelA ne phakta dharma ja tAraNa hAra che. dharmanA sevanathI rAjya maLe che, dharmanA AdarathI
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ ra29 ] devapaNuM maLe che ane dharmanA ArAdhanathI ja janma maraNane sarvathA aMta Ave evA ekSasukhanI prApti thaI zake che, tethI ja sujJajanee viSayakaSAyAdi pramAda tajIne pavitra dharmane ja Adara karo. dharma utkRSTa maMgaLarUpa che. dharma svarga ne mekSadAyaka che ane A saMsAra aTavIne pAra pAmavA dharma e mArgadarzaka che. dharma mAtAnI peThe kharI puSTi Ape che, e ja dharma pitAnI peThe vividha duHkhamAMthI rakSaNa kare che, niHsvAthI sAcA mitranI peThe ApaNane prasanna rAkhe che ane sAcA baMdhunI peThe ApaNuM upara prema-vAtsalya rAkhe che tethI zuddha bhAvathI tenuM zaraNa levuM ja joIe. 1. samyaktva-ratna karatAM zreSTha bIjuM kaI ratna nathI, samyakatva mitra karatAM zreSTha bIje kaI mitra nathI, samyaktva baMdhu karatAM bIjo koI zreSTha baMdhu nathI ane samyakatva lAbha uparAMta bIje kaI zreSTha lAbha nathI. 2. sarva dharmAcArIne leka nice AdhArabhUta che, tethI lekaviruddha ane dharmaviruddha kAma samasta prakAre tyajavuM. 3. vidyA yantrAnusAre, lakSmI puNyAnusAre, kIrti dAnAnusAre ane buddhi karmAnusAre prApta thaI zake che. 4. jenAthI artha, kAma ane mokSa e traNe prApta thAya che te dharma sadAya manuSyane AdaravA yogya kema na hoya? - pa. pite upArjita karela puNya ane pAparUpa be nANAM sAthe laIne ane bAkInuM badhuM ahIM anAmata rahevA daIne jIvo bhavAntaramAM jAya che-anya janma dhAraNa kare che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 230 ] zrI IravijayajI 6. tyAM teo te punya-pApavaDe sukha dukha kariyANAM meLave che. kuzaLajanee A bhavasthiti khAsa cintavavA egya che. e ja vAtane vadhAre spaSTa karIne kahe che. 7. kyA (zubhAzubha) karmacAge mAre ahIM A bhavamAM upajavuM thayuM? ane deha tajI anya kayA sthaLe prayANa thaze? evI AdhyAtmika vicAraNA je hadayamAM na thavA pAme te dharma sAdhavA zI rIte sAvadhAna thaI zake ? 8. evI rIte vicArIne vivekIjanee dharma sadAya seva ane tatvoe janane upadeza de te hita mATe thAya che. 9. jema meghanuM pANI pAtratA pramANe phaLe che tema pAtratA dAna pramANe ane gurunA mukhamAMthI nIkaLatA vacane paNa saphaLatAne pAme che. [je. dha. pra. pu. 50, pR. 267] sarvajJa bhagavAnanI dezanA. keTaloka kALa vItyA pachI vanapAlaka vadhAmaNuM lAvyo ke pAsenA upavanamAM kevaLajJAnI muni padhArelA che, te sAMbhaLI rAjA ane maMtrI pramukha temane vaMdana karavA mATe AvyA. te vakhate sarvajJa munie nIce mujaba dharmadezanA prAraMbhI. bhegavilAsamAM regane bhaya rahe che, dazya sukhamAM kSaya pAmI javAne bhaya rahe che, paisAne agni ane rAjAdikane bhaya rahe che, mAnane apamAnane bhaya rahe che, jayamAM zatru(parAjaya)ne bhaya rahe che, vaMzamAM kulaTAne bhaya rahe che, nokarImAM svAmIne bhaya rahe che, guNamAM durjanane bhaya rahe
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 231 ] che, kAyAne yamane bhaya rahe che, A jagatamAM prANIone sarvatra bhaya rahe che, phakta vairAgya ja abhaya-bhayamuktanirbhaya che. jyAre jarA avasthA Ave che tyAre zarIra ane Idriye zithila thaI jAya che, temaja svajana strI-putrAdika paNa apamAna kare che, game tevA vidvAna hAya, zUrA hoya, . padavIdhare hoya ke game te Idra ke cakravattI pramukha hoya temane paNa aMte yamane zaraNa thayA vagara chUTako thato nathI. svarga, mRtyu ane pAtALamAM evuM koI paNa prANI nathI ke je . sarvathA maraNanA bhayarahita-amara hoya. karmavaza janmamaraNanA pherA arahadRghaTikAnI peThe prANI mAtra pharatA dIse che. vaLI tUTayuM AvaDuM sAMdhavAne kaIpaNa samartha thaI zakatuM nathI; game tevI vidyA, auSadha-bheSaja, mAtApitA, putra parivAra, nekaracAkara, kuLadevatA, paiso Take, zarIrabaLa, bhAI-bahene, sAsusasarA ke moTA deva paNa tUTelA AyuSyane sAMdhI zakatA nathI, eka paLa paNa AvakhuM vadhArI zakatA nathI. are! navayauvanavaDe maLelAM, yatheccha khAnapAnavaDe piSelAM ane vastrAlaMkAra vaDe zobhAvelAM zarIre zvAsozvAsa pUrNa thatAM ja bhUmi upara leTI paDe che. ahA ! jyAre gAmAMtara javuM hoya che tyAre sahu koI loko saMbala( bhAtuM) sAthe laIne cAle che, A prasiddha vAta che; paNa lAMbA paralakanA mArge prayANa karatAM kamanasIbe evA mUDha jane kaMi paNa kharUM saMbala sAthe laI javAne khyAla nathI rAkhatA e keTaluM badhuM Azcarya ? jyAM sudhI zarIra svastha-rAga rahita che, jarA avasthA AvI pahoMcI nathI, iDhiyenI zakti sAbita che, kSINa thaI gaI nathI ane AkhuM paNa tUTyuM nathI tyAM sudhImAM ja sujJajanoe
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ * [ 232 ] zrI kapUravijayajI AtmakalyANa karI levuM yukta che. ghara saLagavA mAMDayA pachI kUvA khAdavA mATe udyama karavA e zA kAmanA ? kharA vakhata vItyA pachI karavAmAM AvatA prayAsa nakAmeA cAlye jAya che-- niSphaLa thavA pAme che, ema samajI nija zreya karI levA sujJajanAe jarUra saveLA cetavuM joie, manuSyAne se eka varSa parimita AyuSa ane tenA ardha bhAga rAtamAM ja cAlyA jAya, tenuM adha ke adhikeruM vRddhatva ane khAdhyatvamAM cAlyu. jAya, je bAkI rahyuM te vyAdhi, viyeAga, zeka ane viSayAsaktimAM vahI jAya che. jaLataraMga jevA jotajotAmAM hAthatALI daine aleApa-adRzya thaI janArA A mAnavadehamAM prANIne dharma karavAnA avakAza kayAM che ? je thADA ghaNe! vakhata khacavA pAme tyAM pramAda AvI naDe? A pramAdane tajI sAvadhAna manI vakhatasara svazreya sAdhI levuM e ja hitakArI che. jIe, prathama tA strInA udaramAM manuSyAne garbhAvAsanuM AkaruM du:kha sahana karavuM paDe che, pachI mAlyAvasthAmAM paNa maLathI kharaDeluM zarIra, mAtAnA stanapAna upara rahevu' ane mukhathI ( vAcAthI ) na vI zakAya evAM zarIra saMbaMdhI aneka du:kha sahavAM paDe che. taruNu vayamAM paNa RviyeAgAdinuM bhAre duHkha paravazapaNe sahana karavuM paDe che, ane vRddhAvasthA paNa putraparivAra sa MbaMdhI apamAnAdivaDe tana asAra thaI paDe che. A uparAMta saMsAramAM kaMi lezamAtra paNa sukha samajAtuM hAya tA tame kaho ! AkulavyAkula thayelA putra-putro ane strI pramukhanI ciMtAne dhAraNa karatAM, dinarAta du:khe bharI zakAya evA DheDhunA pANu mATe sadA parizrama karatAM, rAjAnI AjJAnuM pratipAlana karavA sadAya sAvacetI rAkhatAM, hAza karIne
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [233 ] besI nahi zakatAM ane chatA achatA sarva upadravanI bhIti dharatAM evA punya rahita prANuonA jIvitane dhikkAra che ! dharmarUpI DhAla vagaranA ane mohanA pAzamAM sapaDAI gayelAM chanA kevA barA hAla thAya che tene kAMIka khyAla te kare ! punyarUpI rUDo vaLAvo jenI sAthe hoya tene vipadA paDe kyAMthI? kaI paNa saMsArI jIva koIpaNa rIte ghaNuM karIne sadAya du:khI ja dekhAya che, dravyahIna hoya te dravya meLavavAnI ciMtAvaDe duHkhI, dravyavAna-lakSmIvAna hoya te tenuM rakSaNa karavA mATe ciMtAtura, strI rahita heya te strIne prApta karavA saMbaMdhI upAyamAM guMthAyele, strIvALa hoya te putra putrIrUpa saMtAnanI tIvra IcchAvaDe baLate ane kadAca e badhAM vAnAM maLyA hoya te paNa te sadAya kaIka prakAranA regavaDe pIDAte hoya che. dharma-punyanI khAmInuM ja AvuM pariNAma jANa sujJajanoe parabhava jatAM dharmasaMbala jarUra sAthe rAkhavuM ja joIe. dharma saMbala sAthe hoya te ja mANasane kharI dilasojI che, sukRta karaNa karI levAmAM eka kSaNa vAra paNa vilaMba na ja karavo kemake divase divase ane paLe paLe AvakhuM khUTatuM ja jAya che. jyAre AvakhuM khUTe che tyAre yama kAMI pratIkSA (vilaMba) karatA nathI, ema samajI-cetI he bhavyAtmAo ! dharmakArya karavAnA vAyadA na karo. je dharmakRtya kAla karavA dhAratA he te Aje ja karo ane Aje karavA dhAratA he te hamaNAM ja kare kemake kSaNa kSaNa karatAM badhuM AkhuM khUTI javAnuM che. [je. dha. pra. pu. 50, pR. 303 ]
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra34 ] zrI ravijayajI dharma-punyano pragaTa prabhAva." jema dAMta-daMtazuLa vagarane hAthI, vegavALI cAla vagarane De, caMdra vagaranI rAtri, sugaMdha vagaranuM phUla, jaLa vagaranuM sarovara, chAyA vagaranuM vRkSa, lUNu vagaranuM alUNuM bhejana, guNa vagarane naguNe putra, cAritra-kriyA vagarane sAdhu ane dravya vagaranuM ghara-e badhAM zobhatA nathI tema dharma-punyakaLA vagarane mAnava paNa zobhA pAmatuM nathI. ramaNika vastunI IcchA-abhilASA thaye chate jyAre te saphaLa thatI nathI tyAre jIvane kheda-saMtApa thAya che, paNa je punyanuM jora hoya te te IcchA saheje saphaLa thAya che, dharma punyanA baLa vagara prANIonI manavAMchanA phalibhUta thaI zakatI nathI. sukRtya, karavAmAM tatpara rahenArA bhavyAtmAo punyabaLavaDe sahu karatAM caDhI jAya che ane jema vRkSane velaDIo vIMTAI vaLe che tema temane saMpadAo saheje vIMTAI vaLe che. tIrthasevAnuM phaLa zatruMjaya tIrthanI sparzanA karIne ane raivatAcaLa. (giranAra)ne namI, gajapada kuMDamAM snAna karIne je pavitra thAya che temane pharI janma le paDato nathI. e apUrva e baMne tIrthone prabhAva kahyo che." mAkSasukha meLavavAnI kharI IcchA hoya te zuddha deva, guru, dharma ane saMghanI vivekayukta bhakti, hiMsA, asatya, adatta, abrahma ane parigrahano tyAga, krodhAdika kaSAyane jaya, sajajanatA, saguNIne samAgama, Indriyadamana, dAna, tapa, bhAvanA ane vairAgyane khUba Adara kare."
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 235 ] pApa-AraMbhathI nivatI dravyanI saphaLatA, zrI saMghanI uttama bhakti, samatinI vizuddhi, svajanenuM hita anukaMpA, jIrNa cityAdikane uddhAra, tIrthanI bhAre unnati, jinAjJAnuM pAlana, kalyANakArI sArAM kRtya, alpa saMsAramaNa, temaja deva ane manuSya saMbaMdhI sArI padavI-e badhAM pavitra tIrthanI suvivekathI karelI vidhiyukta sevA-bhaktinAM pragaTa phaLa che. je covihAra chaThTha (nirjaLa be upavAsa) karIne vidhiyukta zatruMjaya tIrthanI sAta yAtrA kare che te bhavyAtmA bIje bhave mokSapada meLave che. vaLI zrI tIrthakara devane paNa mAnya ane guNanA sAgara evA zrI saMghanI caraNa-rajavaDe jemanA gharanAM AMgaNuM pavitra thAya che temane kharekhara dhanya che. evA pavitra zrI saMghanI pUrNa zraddhAthI je sevA-bhakti-vAtsalya kare karAve che te mukhyapaNe tIrthaMkara padavIne pAme che. cakkI ane iMdrAdika padavInI prApti te temane saheje prApta thAya che. je. dha. pra. pu. 50, pR. 344 ] eka vidyAthInA keLavaNI aMge vicAra. maLele vakhata nakAme na gALatAM te vakhatamAM jeTaluM upayogI kAma thaI zake teTaluM karI levuM, e amAro kolejamAM dAkhala thayA pahelAM ja nizcaya hato. e ja niyamAnusAra A vakhatanAM vekezanamAM kayA kyA agatyanA kAma karI levA te nakkI karavA meM mArA mitrane vAta karI amuka divase tene tyAM javAnuM nakkI thayuM. mArgamAM jatAM eka bIjA bhAI maLyA. teNe samAjamAM
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 236 ] zrI karavijayajI gharaDAothI thatI agavaDa AzrI IsAra kaMika uzkerAIne karyo tyAre tene meM zAMtithI javAba Ape. mitra! Ama ekadama AvezamAM AvI gharaDAone tucchakArI kADhavA e ThIka nathI. game tevA paNa te ApaNane pUjya che, kAraNa ke teo anubhavathI ghaDAyelA hoya che, ane, teonI pAsethI ApaNane DahApaNabharyuM ghaNuM jANavAnuM maLe che. kadAca temanAmAM kaI kheDakhAMpaNa hoya to paNa zuM te AvezamAM AvI temane tucchakArI nAkhI dUra karI zakAtI haze? DAhyA mANasoe kharuM jotAM AvA samaye samatA rAkhI ThIka kaLabaLathI potAnuM kAma kADhI levuM joIe," vagere kahIne AgaLa cAle. ane mitrane maLyA pachI je muddAnI vAta thaI te A nIce lakhI che. bIjA bhAIeAe te lakSamAM levI ghaTe che. "ApaNuM kemanI vartamAna durdazAnuM mukhya kAraNuM satya jJAna ane sAcI keLavaNIne abhAva che. hAlanI aMgrejI keLavaNI vagevAya che tenuM mukhya kAraNa dhArmika jJAnane abhAva che. mAtra aMgrejI keLavaNa levAthI vidyArthIo azraddhALu thAya che ema na mAnaze. tenuM mULa kAraNuM dhArmika saMskArano abhAva che. jenAmAM zubha saMskAra paDelA che tene game te prakArano vidyAbhyAsa karatAM vAMdho Avato nathI, paNa phAyado ja thavA pAme che. je janmathI ja ucca saMskArane pAmela che te nakkI dharmanI jAhojalAlI vadhAraze ja, mATe sahue lakSamAM rAkhavAnuM ke dhArmika jJAnane tilAMjalI na apAya. je vidyAthImAM ucca saMskAra paDyA haze te kaI paNa vidyAbhyAsa tene ThagAvI zakaze nahI. dhArmika jJAnavaDe vyavahArika jJAna zebhI nIkaLe che ane saphaLa thAya che. te vagara bIjuM badhuM phIkuM lAge che."
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 237 ] sahu mitroe bhegA maLI je TharAva karyo tenI naidha A nIce rahI- (1) ApaNe anukULa saMgrahastho pAse jaI temanI sahAya ane madada mAgavI. (2) anya gRhasthone samajAvI temanI paNa madada levI. (3) ugharAvelA phaMDamAMthI banI zake teTalA vidyAthIone vidyAbhyAsamAM anukULatA karI ApavI. jema phaMDamAM vadhAre thavA pAme tema tene vizeSa lAbha vidyAthIone ja Apa. (4) dhArmika jJAna pharajIAta karavuM. temAM upekSA karanAra vidyAthI maLI zakatA lAbhathI pite banazIba ja rahevA pAme che. temane vidyAbhyAsamAM vadhAre saraLatA thAya tevI vAta lakSamAM rAkhavI. (5) chokarIone paNa yogya keLavaNI apAya tema karavuM Ane mATe ekaThA thayelA phaMDamAMthI yegya kharca karavAnuM phAjala pADavuM. chokarIone abhyAsa suMdara ane saraLa bane te mATe ApaNe sahue banatI kALajI rAkhavI jarUranI che. AjanI chokarI bhaviSyanI mAtA che ane zANuM mAtA so zikSakanuM kAma sAre evA zubha saMskAra pitAnI saMtatImAM pADI zake che. emAM rahela hita sAme jevA sahue lAgaNI dharAvavI. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 343] Avazyaka kriyAnI upayogitA. je kriyA AtmAnA vikAsane lakSamAM rAkhI karavAmAM Ave che te AdhyAtmika kriyA che. AtmAnA vikAsanuM kArya tenA
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 238 ] * zrI karavijayajI jJAna-darzana-cAritrAdika guNonI zuddhithI sare che. A kasoTI karatAM ni:zaMkapaNe siddha thAya che ke-sAmAyikAdika chae Avazyaka AdhyAtmika che. kemake- 1. sAmAyikanuM phaLa -pApajanaka vyApAranI nivRtti che, te karma-nirjarA vaDe AtmAnA vikAsanuM kAraNa che. 2. cauvisasthA-no uddeza guNAnurAgavRddhivaDe guNa prApta karavAnuM che, je karma-nirAdvArA AtmAnA vikAsanuM sAdhana che. 3. vaMdanakriyA-dvArA vinayanI prApti thavA pAme che, abhimAna gaLI jAya che, gurujananI sevAno lAbha maLe che, zrI tIrthakaronI AjJAnuM pAlana thAya che ane zrata-dharmanI ArAdhanA thAya che te AtmAnA kramika vikAsa dvArA mekSanuM kAraNa bane che. vaMdana karanArane namratAnA kAraNe zAstra sAMbhaLavAne avasara prApta thAya che ane zAstrazravaNa dvArA anukrame jJAna, vijJAna, paccakakhANa, saMyama, Azrava-nirodha, tapa, karma-nirjarA, akriyA ane siddhi-e pramANe kramaza: phaLa batAvavAmAM Avela che, tethI vaMdanakriyA AtmAnA vikAsanuM sAcuM kAraNa che. 4. pratikramaNa-dvArA karelI bhUlane yAda karI, pharIthI tevI bhUlo nahIM karavA nizcaya karAya che eTale punaH punaH evA deze nahIM karavA mATe AtmAne sAvadhAna karI devAne che, jethI karIne AtmA doSamukta thaI dhIre dhIre svazuddhasvarUpamAM sthira thaI jAya. A kAraNathI pratikramaNa kriyA paNa AdhyAtmika che. 5, kAtsaga-cittanI ekAgratA utpanna kare che ane AtmAne pitAnuM svarUpa vicAravAne avasara Ape che, jethI
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 239 ] AtmA nirbhaya banI pitAne kaThinatama udeza siddha karI zake che tethI te kriyA paNa AdhyAtmika che. 6. pratyAkhyAna-duniyAmAM je kAMI vastu vigere che te sarva nathI to bhegavI zakAtuM tema ja nathI te bhegavavAne , vaLI vAstavika zAMti, aparimita bhegathI paNa saMbhavatI nathI, tethI mumukSu jane pratyAkhyAna-kriyA dvArA pitAne vyartha bhegathI bacAve che ane te dvArA cirakAlIna AtmazAMti prApta kare che, tethI ja pratyAkhyAnakriyA AdhyAtmika che, ataH avazya AdaraNIya che. bhAva Avazyaka e lekettara kriyA che. lokenara lAbha(mekSa)nA uddezathI AdhyAtmika jIdvArA upagapUrvaka karAtI kriyA che, tethI tenuM samarthana yathA gya karavuM ghaTe. je ta ne laI, manuSyanA jIvanane anya prANIonAM jIvana karatAM ucca gaNavAmAM Ave che ane je vaDe aMte vikAsanI parAkASThAe (zreSTha hade) pahoMcI zakAya che te to nIce mujaba che - 1. zuddha zraddhA, jJAna ane cAritranuM saMmizraNa (ekIkaraNa ). 2. jIvanane vizuddha banAvavA mATe sarvoparI jIvanamukta (tIrthakara) mahAtmAone AdarzarUpa gaNI, sadA temanI sevA karavI. 3. guNavaMta mahAtmAonuM bahumAna yA vinaya karavAM. 4. kartavyanI smRti tathA kartavyapAlanamAM thaI jatI bhUlanuM avalokana karI, niSkapaTabhAve tenuM saMzodhana karavuM ane pharIthI tevI bhUla na thAya tene mATe AtmAne sAvadhAna rAkha.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 240 ] thI kapUravijayajI - pa. dhyAnane abhyAsa karI pratyeka vastunA svarUpane yathArtha rIte samajavAne viveka-zaktine banato vikAsa sAdhave. 6. tyAgavRtti dvArA saMtoSa ane sahanazIlatAne vadhAravA. A upara kahelA tatvanA AdhAra upara Avazyaka kriyAne mahela Ubho che, tethI zAstrakAra kahe che ke-Avazyaka kriyA" AtmAne prApta bhAva(zuddhi)thI paDavA detI nathI. tene apUrva bhAvanI paNa prApti karAve che. abhyAsane bhAvapUrvaka karAtI kriyAvaDe patita AtmAnI paNa pharIthI bhAva-vRddhi thavA pAme che. A kAraNe guNenI vRddhi arthe tathA prApta guNothI khalita nahIM thavA mATe ukta (kesara) bhAva-AvazyakanuM AcaraNa atyaMta upayogI che. Arogya mATe mukhya mAnasika, prasannatA joIe. yadyapi evA aneka sAdhana che ke jenA sevanavaDe ochIvattI mananI prasannatA thAya che, paNa vicArapUrvaka jevAthI e mAluma paDe che ke-sthAyI mAnasika prasannatAmAM pUrvokta ta ke jenA upara Avazyaka kriyAno AdhAra che te tanA daDha AlaMbana vagara keIpaNa prakAre prApta thaI zakatI nathI, tethI tenI vizeSatA che. bhAva AvazyakanA adhikArI vyavahAraniSTa hoya che. vyavahAramAM Arogya, kaTuMbika nIti, sAmAjika nIti ityAdi viSaya saMmilita che. Arogya mATe AgaLa yAcita sUcanA karI che. tenuM manana karI bane teTale tene Adara kara ghaTe che. kebika nItine mukhya uddeza kuTuMbane saMpUrNapaNe sukhI banAvavAnuM che. tenA mATe nAnA-moTA sarvamAM eka
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 241 ] khIjA pratye yathAcita vinaya, AjJApAlana, niyamazIlatA ane apramAdanI AvazyakatA che. A sarva guNNA Avazyaka kriyAnA AdhArabhUta pUrvokta tattvAnA pASaNathI sahaja prApta thAya che. sAmAjika nItinA uddeza samAjane suvyavasthita rAkhavAnA che. tene mATe vicArazIlatA, prAmANikatA, dIrgha - darzitA ane gaMbhIratA Adi guNNA jIvanamAM AvavA joie, je Avazyaka kriyAnA pramANabhUta pUrvokta cha tattvAnA susevana vagara keAi rIte AvI zakatA nathI, tethI paNa tenI vizeSatA spaSTa che. AvI rIte vicAratAM spaSTa jaNAya che ke-zAstrIya ane vyavahArika ane dRSTie Avazyaka kriyAnuM yathAcita anuSThAna parama lAbhadAyaka che, ema jANI temAM jema ane tema vizeSa AdaravALA thavu. pratikramaNanI dRDha rIti-nIti sabaMdhI ullekha cha AvazyA paikI ceAthA AvazyakanuM nAma pratikramaNa hovA chatAM rUDhimAM chae AvazyakeAne pratikramaNa kahevAmAM Ave che. temAM AvatAM pracalita sUtrAnA artha-rahasya samajI tenA yeAgya Adara karavAthI adhika lAbha maLe che ne rasa upaje che; chatAM mahudhA temAM leAkeAne maMdAdaravALA jovAmAM Ave che. kharI rIte aMgIkAra karelA vrata-niyameAmAM jyAM skhalanA--aticArAdika thavA pAme tenI zuddhi karavA mATe khAsa ukta kriyA karavAnI che ane ema karavAthI ja tenI sAkatA che. temAMnAM sUtrAne a paramArtha sAthe samajavA mahuM thADA lakSa rAkhe che. temAM sudhAraNA karavAnI ane je samaya rAka 12
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra42 ] zrI kapUravijayajI vAmAM Ave che tenI sArthakatA karavAnI jarUra che. vaLI bhAIbahenane ATalI zeDI paNa upayegI sUcanA karI tene ucita Adara karavA jaNAvI hAla viramuM chuM. [ rai. dha. pra. pu. para, pR. 379 ] kSamAdika daza lAkSaNika dharmanuM svarUpa [bhAvanA-svarUpa ] 1. kSamAnA ghAtaka dodhAdika bhAvamAM aneka durgaNe che tathA kSamAbhAvamAM aneka sadaguNe che ema guNa-deSane vAraMvAra vicAravAthI kSamAbhAvamAM daDhatA prApta thAya che. kSamA prANInI rakSA kare che, dhananI rakSA kare che, yazanI rakSA kare che ne dharmanI rakSA kare che. kSamAthI vrata, zIla, saMyama ne satya e sarvanI rakSA thAya che. kaleza ne verajheranAM duHkhathI kSamA rakSA kare che. samasta upadravathI kSamA rakSA kare che. dharma, artha, kAma ne mokSane krodha mULathI nAza kare che. krodhathI pracaMDa ridradhyAna thAya che. krodhI kSaNamAM ApaghAta kare che. kUvA, vAva, taLAva, nadI ne samudramAM DUbI mare che. krodhI zastraghAta, viSabhakSaNa ne jhapApAtAdika aneka kukarma karIne AtmaghAta kare che. bIjAne mAratAM krodhIne dayA AvatI nathI. krodhI mANasa pitAne, putrane, bhAIne, mitrane, svAmIne, sevakane ke gurune kSaNamAtramAM prANaghAta kare che. krodhI ghera duHkhanuM pAtra thAya che. krodhI mahAbhayaMkara lAge che. krodha sarva dharmane nAza kare che. kedhI asatyabhASI hoya che. pitAne tathA parane dagdha karavA mATe kuvacanarUpa agni bahAra pheMke che. kedhI mANasa
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [283] bIjA prANIone du:khI kare che. dharmAtmA, saMyamI, zIlavAna evA suni-mahAtmA ke gRhavAsI mahApuruSAne mAthe cArI ke jArI pramukha anyAyanAM jUThAM kalaMka caDhAve che, temane harakeAI prakAre du:khI kare che. te leAkApavAdathI ke parabhavathI ThThItA nathI. kadAca keAI zAMti rAkhavA kahe teA tenI sAme paNa thavAne cUkatA nathI. kreAdhInuM jJAna kusAnarUpe kAma kare che. krodhInAM AcaraNa bagaDI jAya che. te zraddhAbhraSTa thaine mithyAtvI ane che. ati kreAdhavaza prANI anyAyI pravRtti kare che, nItinA nAza kare che ne ati AgrahI thai viparIta mAnA pravartaka bane che, dharma adharmanA vicArarahita thAya che. krodhI karelA upakArane bhUlI kRtaghnI bane che. evA aneka doSa krodhImAM hAya che. tethI vItarAga dharmanA athI hA teA kreSa kadApi na kareA, niraMtara teneA tyAga kareA, e ja hitakAraka che. 2. mAva--kaThAratA rahita kAmaLa pariNAmI jIva upara gurunA bhAre anugraha varte che. kemaLa pariNAmane ja sajjanA sAdhupaNuM mAne che. abhimAna rahita vinayatraMta jevA guNu grahaNa karavA cAhe tevA meLavI zake che; tathA jevI kaLA-- kuzaLatA zikhavA dhAre tevI zikhI zake che. sarva dharmanuM tathA sarva vidyAnuM mULa vinaya che, kemake vinayavaMtane ja dharma tathA vidyA phaLadAyaka thAya che. vinayavAna sarvane vahAlA lAge che. vinayavatamAM keAi guNanI khAmI hAya tA te bIjAnI najare dekhAI AvatI nathI, vinayavAna kAmaLa pariNAmInA hRdayamAM dayAne vAsa hAya che. vinayathI svaleAkanI zreSTha saMpadA tathA nirvANunI avinAzI saMpadA prApta thAya che. kaThAra pariNAmIne zikSA asara karatI nathI tethI sajjana mahAzayeA kaTAra
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 244 ]. zrI karavijayajI pariNAmane dUrathI tyAge che. jema paththaramAM pANI praveza karI zakatuM nathI tema avinayI kaThora pariNAmInA hRdayamAM saddagurune upadeza praveza karI zakato nathI. je pASANu tathA lAkaDuM narama hoya che tene kAgaLa jeTaluM paNa karavuM hoya to tema thaI zake che, paNa je kaThera hoya che te zilpInI marajI mujaba nahIM karAtAM game tema tUTI jAya che, tevA pASANa ke lAkaDAnA ghATa banI zakatA nathI, tema kaThora uddhata svabhAvavALAne gya zikSA lAgatI nathI. pitAnI marajI mujaba svachaMdapaNe vate che, tethI tenAmAM uttama puruSane yegya guNe AvatA nathI. dhaMdhA-rojagAramAM paNa te kuzaLatA meLavI zakato nathI. abhimAnI mANasa kaIne vahAle lAgatuM nathI. abhimAnIne ghaNuM duzmane saheje bane che. abhimAnI parakamAM paNa adhogati pAme che ane jyAM tyAM tiraskArane pAtra thaI paDe che, mATe he sajajane ! kaThera abhimAnI svabhAva choDI hamezAM mRdutA-namratA Adare. 3. Ajava-kapaTa sarva anarthanuM mULa che. prIti ane pratItino nAza karanAra che. kapaTamAM asatya, chaLa, nirdayatA, vizvAsaghAtAdika ghaNA deSa hoya che. kapaTImAMthI sArA guNe cAlyA jAya che ne te deSane bhaMDAra bane che, tema ja maraNa pAmI naraka yA tiryaMcagati pAme che. sarala svabhAvI jIvamAM aneka guNa vase che. te sarvanI prIti ne pratItinuM pAtra bane che. paralekamAM paNa sarva devone pUjya IbrAdikanI padavI pAme che. te mATe kapaTavRtti tajI, sarala pariNAmI-svabhAvI thavAmAM ja Atmahita raheluM che.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 245 ] mukti-nirlobhatA-parigraha-mamatA samAna koI bhAra nathI, kemake kaleza, vaira, durgAna, viyega, zeka, bhaya, apamAna-e badhAM parigrahanA Icchakane veThavAM paDe che. tenAthI jeTale viraktabhAva thAya teTale kheda ghaTavA pAme che. jema bahu bhArathI duHkhI thate mANasa tene bhAra utaye sukhI thAya che tema parigraha-mamatA mUkavAthI saheje sukhI thavAya che, tethI jema bane tema parigrahanI mamatA tajavI ghaTe. 5. tapa-karmanI nirjarA karavAmAM tathA saMvaranI vRddhi karavAmAM tapa mukhya kAraNa che. te AtmAne karma--maLathI mukata kare che. tapanA prabhAvathI aneka Rddhi-siddhi pragaTa thAya che. tapane aciMtya mahimA che. kAmavikArane mAranAra tapa che. tapa iMdriyanA viSayane zAMta-nirmULa karI zake che. te tapanA abhyAsIo parigraha-upasarga vakhate paNa cAritradharmamAM ThIka TakI zake che. zuddha tapasevana vagara saMsArathI chUTI zakAtuM nathI mATe te ArAdhya che. 6. saMyamabhAva-saMyamane yathArtha samajIne sevatAM AtmAne bhAre hitarUpa thAya che. saMyamI A lekamAM sarvane vaMdana karavA yaMgya hoya che. te keIpaNa pApakAryathI pAcho haThato rahe che, tethI AtmajAgRti-samabhAva-ahiMsakabhAva tenAmAM vadhe che ane te A loka tathA paralekamAM aciMtya mahimA pAme che. 7. satya-satyavAdImAM samasta guNa vAsa kare che. satyavAna A lekamAM ane paralokamAM paNa pUjAya che- manAya che. asatyavAdI A lokamAM apavAda tema ja niMdAne pAtra thAya che. asatyavAdI harakoI apratItinuM kAraNa bane che, ane jyAM
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 246 ] zrI kapUravijayajI tyAM niMdAya che. tene rAjya taraphathI bhAre kaThora zikSA sahana karavI paDe che. paralekamAM paNa te adhogati pAme che, tethI satyadharma grahaNa kare te ja uttamattama che. 8. ca--jenuM AcaraNa pavitra che te jagatamAM pUjavA yogya che. zicanuM bIjuM nAma pavitratA ke ujajavaLatA che. jenI AhAra-vihArAdi pravRtti hiMsAdi deSa rahita che te pavitra che. jene paradhana haraNa karavAnI ke parastrIgamananI svane paNa IcchA thatI nathI te manuSya pavitra che. jagata paNa tene pUjya mAne che. nirlobhIne sau koI vizvAsa kare che. tene paraleka paNa sudhare che mATe lobha tajI zAca guNa Adara. akiMcanatA-nirmamatva-dehAdi jaDa padArtho AtmAthI bhinna che, vinAzI che ane acetana che. evA para bhAvamAM ahaMtA-mamatA mohanA tIvra udayathI ja thAya che ane nimamatvabhAvathI jIva zivarUpa thAya che. 10. brahmacarya--kuzIla mahApAparUpa che. saMsAra-pari bramaNanuM bIja che. brahmacaryavAna hiMsAdika pApathI dUra rahI zake che. brahmacaryavaMtamAM sarva guNa vAsa kare che, mATe indriya saMbaMdhI viSayalAlasA tajIne jitendriya thavuM. brahmacaryathI baMne bhava sudhare che. tene aciMtya mahimA samajI temAM atyaMta Adara kare. - TUMkANamAM krodha tajatAM kSamA guNa pragaTe che, lebha tajatAM saMtoSa pragaTe che, asatya tajatAM satya guNa pragaTe che, kaSAyane jItatAM saMyama guNa pragaTe che, IcchAne jItatAM tapa guNa pragaTe che, nirmamatva-niHspRhabhAvathI akiMcana guNa pragaTe che,
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 247 ] ane viSaya-vikArane jItatAM AtmasvarUpamAM ramaNatA thavArUpa brahmacarya guNa pragaTa thavA pAme che. enuM rahasya samajI AtmAthI jIe ukta dharmasevanamAM adhika Adara karavo. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 124 ] saMsArane sAgara, agni, aMdhakAra ane zakaTacakanI upamA. 1. sAgara-jema chidra vagaranA majabUta nAva ane kuzaLa nAvikanI sahAyathI tarI pAra pamAya che, tema zuddha ahiMsA, saMyama ane tArUpI saddharma nAva ane sadagururUpI nAvikanI sahAyathI A saMsAra-sAgara tarI pAra pAmI zakAya che. sAgaramAM jema kuzaLa nAvikee nAva calAvavA nirvina raste zodhI kADhyo hoya che tema zrI jinezvara bhagavAne saMsArane pAra pAmavA tattvajJAna-kriyArUpa uttama rAha batAvyA che. 2. ani-jema sarvano bhakSa karI jAya che paNa pANIthI bujhAI jAya che tema vairAgyarUpa jaLathI saMsAramAM thatA janmamaraNAdikanAM anaMta duHkharUpa agni bujhAI jAya che. 3. aMdhakAramAM-jema dIva laI javAthI prakAza thatAM ghaTa-paTAdika vastuo joI zakAya che tema tatvajJAnarUpI nirmaLa dave saMsAranA mehamAyAdika gADha aMdhakAramAM akhaMDa prakAza karI, AtmAnI satya vastu ( anaMta guNa samudAya) paNa batAve che. 4. zakaTacaka-gADInuM paiDuM jema baLada vagerenI sahAya vagara cAlI zakatuM nathI tema A saMsAracakra (cAre.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 248 ] thI kapUravijayajI gatimAM paribhramaNa ) rAga-dveSa vinA cAlI zakatuM nathI. e rIte A bhISaNa bhavasAgaramAM maha-ajJAna-mithyAtva-kaSAyavikathAdika (pramAda) svachaMdavaza thatAM paribhramaNarUpa mahArega nivAravA bhAva auSadharUpa je hitazikSA ApelI che, tenuM AtmahitaiSI janee niraMtara manana karavuM ane anya bhavyAtmAone bhAvakaruNA lAvI temanI egyatAnusAre te samajAvavuM. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 307] gRhasthAzramamAM Atma-sAdhana yogya hitazikSA. uttama strI-puruSa sadA sAvadhAnapaNe yathAzakti vrataniyamo pALatA rahe che, mAMsa-madirA-corI-jugArAdika sapta vyasanane sarvathA tyAga kare che, satpAtre yathAzakti dAna de che ane zAMta madhurI kemaLa bhASA bole che. sadagurumukhe sazAstranuM zravaNa karI tenuM manana kare che ane svajanAdikane samajAve che. jIvananirvAha pUratA vyApAra-vyavasAyamAM paNa mAyA-kapaTAdika karatA nathI. strI-putra-mAta-tAta-nigraMtha (tyAgI) muni ane gurue sahune yathAyogya sanmAna Ape che. jarUra jaNAtAM mAta-pitAdikane vizeSa dharmane bodha ApI apAvI pite kRtArtha thAya che. tenAthI gharanI svacchatA rAkherakhAve che tema ja rasoI paNa pramukhamAM paNa yogya preraNuM kare che. pote vicakSaNatAthI vatI strI-putrAdika svajanene vinayI ane dharmarAgI banAve che. svakuTuMbamAM saMpanI vRddhi kare che ane anya khapI janene tevI ja sArI sAcI salAha Ape che. ghara-AMgaNe AvelA atithi( sAdhu-saMtonuM yathA gya sanmAna sAcave che.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 249 ] gharaAMgaNe AvatA yAcakane saMtoSa paNa khare ane bane te tene sAre mAthe caDAva. puruSane samAgama kalyANuthe kare ane teone uttama bedha dilamAM dhAraNa kare. nirdoSa, saMteSI, sukhI jIvana sadA gALavuM ane anya bhavyAtmAo mATe AdarzarUpa banavuM. yathAzakti zAstraparicaya karatA rahI svAdhyAyAdi SaT karma karavAmAM sAvadhAna rahevuM, apa AraMbhathI jIvana-vyavahAra calAva, parabhavamAM zIdhra dharmaprApti thAya tevA bIja vAvavAM. A gRhasthAzrama anyane anukaraNa gya banI Amennati karavAmAM avazya madadagAra thAya che. [ je. dha. pra. pu. para, pR. 308 ] paMca mahAvrata ane tenI bhAvanA . zarUAtamAM bhagavaMta zrI mahAvIra prabhunuM samagra caritra mananapUrvaka vicArI javuM. pachI dareka mahAvratane tenI rakSA ane puSTi karanArI bhAvanA sAthe avadhAravAM. 1. paheluM mahAvrata-he bhagavata! huM sarvathA prANAtipAta-jIvahiMsAne tyAga karuM chuM. koI sUkSama ke bAdara, trasa ke sthAvara jIvane huM manavacana-kAyAvaDe haNaza nahIM, haNuviza nahIM ke haNatAM pratye anumodIza nahIM. vaLI trikALa viSaya jIvahiMsAne huM paDikImuM chuM, niMduM chuM, gahuM chuM ane tevA duSTa svabhAva, pariNAmane sarAvuM-tajuM chuM. prathama mahAvratanI bhAvanA-1 IryAsamiti sAcavI rAkhavI, eTale gamanAgamana prasaMge jayaNA sahita sAvadhAnapaNe cAlavuM. 2 managupti sAcavavI eTale manamAM mAThA vicAra
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 250 ] zrI kapUravijayajI AvavA na devA. 3 vacana pALavI eTale jIvApaghAtakahiM'sAkArI pApavALuM vacana na uccaravu paNa jarUra paDe tyAre priya, pathya ane tathya evu niSpApa vacana ja uccaravuM. 4 bhaDApakaraNuka letAM mUkatAM jayaNApUrvaka pravuM. 5 AhAra pANI joI tapAsI jayaNA sahita vAparavA, joyA vagara ajacaNAthI jema tema vAparavAM nahIM. 2. bIjuM mahAvrata--huM sa`thA mRSAvAdane tyAga karuM chuM. krodha, lAbha, bhaya ke hAsyathI trividhe--trividhe eTale mRSA bhASaNa karuM nahIM, karAvuM nahIM ke anumAdu nahIM, vaLI te mRSAvAdane pazcimuM chuM, niMduM chuM, gahuM chuM ane tevA duSTa svabhAva-pariNAmane vAsarAvuM-tajI chu bhAvanA--vicArI( vimAsI )ne melavuM, sahasA caDhDhAtadvA khelavuM nahIM, krodha, leAbha, bhaya ane hAsyanuM svarUpa samajI te doSa dUra karavA, kemake tethI sahasA jUThuM khelI javAya che. 3. trIjuM mahAvrata-huM... sa thA adattAdAnathI viramuM chuM arthAt gAma, nagara ke araNyamAM, thA uN ke ghaNuM, nAnuM ke mATuM, sacitta, acitta ke mizra kAMipaNa aNudIdheluM huM upara jaNAvyA mujaba mana-vacana-kAyAthI jIvita panta laiza nahIM, levAvIza nahIM ane lenArane anumeAdIza nahIM. bhAvanA--1. rahevA mATe vicArIne ( nirthI pUratA ) parimita avagraha mAgavA, 2. gudrika vaDIlanI rajA-anumatithI AhAra-pANI vAparavAM. 3. kALamAnanI avadhi-maryAdA bAMdhI avagraha mAgavA, 4. avagraha mAgatAM vAraMvAra hada-maryAdA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 251 ] bAMdhavA lakSa rAkhavuM, pa. potAnA sAdharmika-sAdhu pAse paNa parimita avagraha mAgave. ukta bhAvanAothI A mahAvratanuM yathArtha pAlana-ArAdhanA thAya che. 4. cothuM mahAta-huM maithuna sarvathA tajuM chuM eTale deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI viSayakrIDA mana-vacanakAyAe karuM, karAvuM ke anuduM nahIM. bhAvanA-1 vAraMvAra strIkathA karyA karavI nahIM, 2 strInAM aMgopAMga nirakhIne jovA nahIM, 3 pUrve karelI kAmakrIDA yAda karavI nahIM, 4 snigdha rasakasavALuM ane pramANurahita bhajana karavuM nahIM, pa nirdoSa sthAna-Asana strI pazu paMDaka rahita hoya tevAM sevavAM ane tevI vastImAM rahevuM. anyathA. vikriyA (vikAra) thavAthI dharmabhraSTa thavAya che. 5. pAMcamuM mahAvrata-huM sarvathA navavidha parigraha tajI chuM. huM koIpaNa prakArane parigraha rAkhIza nahIM, rakhAvIza nahIM ane rAkhanArane sArA jANIza nahIM. trIjA mahAvratanI mAphaka yAvat tevA duSTa svabhAvane vasarAvuM chuM. bhAvanA-bhalA ke bhUMDA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pAmI, temAM Asakta, rakta ke vRddha, mohita, tallIna ke vivekavikaLa thaI javuM nahIM, rAga-dveSa kare nahIM. evI rIte sAvadhAnapaNe sAdhu yogya AcAramAM pravartatAM ukta mahAvratanuM yathAvidhi ArAdhanA thAya che. [je. dha. pra. pu. 51, pR. 244 ,
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ e [ ra5ra ] zrI karavijayajI te samayecita hitopadeza. 1. zrI paryuSaNa prasaMge kaIka bhAI-bahene chaThTha, aThThama, dazama, duvAlasa, aThThAi, pAlakhamaNa ane mAsakhamaNadika vividha tapasyA karavA Icche che ane kare che, paraMtu paisA kharcavAnI zaktinA abhAve manamAM saMkeca pAmI cUMjhAya che, tema ja ukta tapasyAne lAbha laI zakatA nathI, tethI dareka zahera ke gAmanA zraddhALu AgevAnee ekamata thaI sabhA ke saMgha samakSa jAhera karavuM joIe ke keIpaNa bhAI bahenane game te prakAranI tapazcaryA karavAnI bhAvanA thAya teNe sukhapUrvaka kaze paNa saMkeca rAkhyA vagara IcchA mujaba pitAnI zarIrazakti anusAra caDhatA bhAve tapasyA karavI, saMghamAMthI keIe te bAbata TakA ke niMdA karavI nahIM, chatAM koI kharcane aMge niMdA karaze te zrIsaMgha sakhta Thapako Apaze. 2. paryuSaNAdi prasaMge keIne navakArazI pramukha saMghajamaNa karavAnuM hoya tyAre tapasvI jananI tabIyata nahIM bagaDatA sacavAI rahe tevI temanI prakRtine mAphakasara khAnapAnanI sagavaDa karI rAkhavAnuM sAthe ja saMpUrNa lakSa rAkhavuM, jethI pariNAme lAbha thavA pAme. sAruM halakuM ne prakRtine mAphaka Ave evuM parimita khAnapAna karavAthI ja tapasvIone zAtA banI rahe che, e bhUlavuM na joIe. 3. zakti anusAra nAnI-moTI tapasyA karavAthI aneka prakAranAM lAbha thavA pAme che. vaLI pAraNAmAM tema ja uttarapAraNAmAM khAnapAna prasaMge AjakAla je bedarakArIthI bhUla thAya che te sudhArI levAthI kasatI tapasyAnI saphaLatA thaI
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 253 } zake che. kramaza: tapane abhyAsa pADavAthI zarIrabaLa, iMdriyabaLa ane manobaLa ThIka TakI rahe che. tenI sAthe rAga-dveSa ne kaSAyapariNati dUra karavAnuM khAsa lakSa rAkhavAthI samatAge AtmA suvarNa same nirmaLa thato jAya che evI sAvadhAnIpUrvaka tapasyA karanAra ni:spRhI AtmA anyane paNa anukaraNa karavA gya bane che. upavAsa, UdarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, alapa dravyanuM sevana vagere bAhya tapa, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAnAdika AtyaMtaratapanI puSTi nimitte ja karavAnuM jJAnI mahAzAe pharamAvela che. evA zuddha lakSathI ja karmanI sArI nirjarAvaDe Atma-nirmaLatA thaI zake che. zrI jJAnasAramAM spaSTa kahela che ke-e ja tapa kare ke je karatAM durbAna thavA pAme nahIM, gabaLa ghaTe nahIM, Idri kSINa thaI jAya nahIM ane jJAnadhyAnamAM rakta rahevAya, prabhunI sevA-bhakti karavAmAM khAmI Ave nahIM, krodhAdika kaSAya zAMta thavA pAme tathA jinAjJAnuM vivekapUrvaka pAlana karavAnuM banyA kare, tethI khalita na thavAya, vivekabharI rIte AvI zuddha tapasyAthI mahAlAbha thavA pAme che tethI AmAthI janee tene bane teTale Adara karavA bhUlavuM nahIM. samatA sahita tapasyAthI apUrva lAbha thAya che, tethI tana, mana ane vacananI zuddhi thAya che. aNadika aneka deze saheje dUra thAya che. amerikA vagere dezamAM to upavAsanA saphaLa prayethI asAdhya jevA rogavikAre paNa dUra karAtAM pratyakSa saMbhaLAya che. tene mATe sArA niSNAta vaidya-DokaTarone tenI sAravAra karavA rokavAmAM Ave che.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254] zrI kapUravijayajI 4. suvivekapUrvaka tapasyAvaDe brahmacaryAdika guNanI rakSA ane puSTi thavA pAme che, tathA mana-vacana-kAyAnI athavA vicAra, vANI ane pravRttinI pavitratA thavA pAme che. pa. tapasyA vigere karatA chatAM rAga-dveSAdika mahAde cIvaTathI vajevA yogya che. jyAre A mahAdeze mULamAMthI sarvathA kSaya pAme tyAre AtmA vItarAga avasthA pAmIne paramAtmapada cagya anaMta jJAna, darzana, AnaMda ane viye- zaktine prApta karI aMte akSaya-avinAzI mokSasukha pAme che, jethI janma-maraNa saMbaMdhI sarva duHkhano sarvathA aMta Ave che. uttama kSamA, mRdutA, saralatA ane saMtoSa, tapa, saMyama pramukha dazavidha dharmanuM yathAvidhi ArAdhana karavAthI bhavyAtmA A uttama Atmika lAbha pAmI zake che. jema rogI mANasane roga-nivAraNArthe uttama vaidyanA hitavacanane anusaravuM paDe che tema saMsArI jIva sarvajJa vacanAnusAra Atmazreya sAdhI zake che. [ je. dha. pra. pu. 51, pR. 165 ] upayogI hitazikSAo. sArA-narasAnI pIchANa mANasanI zreSThatA athavA lAyakAta tenI jaDa saMpattithI AMkI zakAya nahIM, kemake kathaLI game teTalI bhAre hovA chatAM hadaya halakuM, milakata vizALa hovA chatAM samajaNa TUMkI ane karaNa svAthI hoya te e jaDa sAdhanethI zuM vaLavAnuM? je satkArya pAchaLa pitAne piMDa ne paiso ApI de che, je Aju
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: | [ 255 ] bAjunA mANasone AgaLa vadhavAnI takenA daravAjA ughADI Ape che ane je baherAne kAna samAna, AMdhaLAne AMkha samAna ane bhUlAne paga samAna thaI rahe che, te ja sarvoparI dhanavAna che. zuM paiso sukha Ape che? jarA UMDA utarI jeze te temAM duHkha jaNAze. je mAtra khAnapAna ane paisA mATe jIve che te phateha meLavI zakato nathI, kemake tenA jIvanathI jagatamAM kazI sahAya thaI nathI. jeNe kaI khinna mukha parathI AMsu lehyuM nathI, koIne utsAha vadhe evuM kAma karyuM nathI tenA hadayamAM kamaLa lAgaNI nathI ane kharA devane oLakhyA nathI. je bIjAne dabaDAvI mAre che, pote AgaLa vadhavA bIjAne pAchaLa pADe che ane potAnI imArata UbhI karavA bIjAnI jhuMpaDIo pADI nAkhe che tene zuM tame svAzrayI ane mATe mANasa dhAre che ? je mANasa bIjAne garIba banAve te kharI rIte dhanavAna hoI zake? jema varunA meM upara "khAuM khAuM" nI vRtti jaNAya che tenI peThe jenI bhavRtti caherA para khulI dekhAya che tenAmAM manuSyatva ne sukha hotAM nathI. temanA caherA bhAgye ja hasatA, nirmaLa ne suMdara hoya che. eka kaMjuse gupta sthaLe pitAnuM dhana dATeluM te joI joIne harakhAte. pachI te dhana corAI gayuM tyAre eka zANA mitre salAha ApI ke te jagyAe have thoDAM kAMkaro dATe ane tyAM vAraMvAra jaIne te pitAnA rUpiyA che ema jANune harakhAyA karaje. pisA meLavavAmAM ciMtA, sAcavavAmAM dhAstI, vAparavAmAM lAla, durupaga karavAmAM gunhA, evAmAM uga ane chevaTe e paisA meLavavAnA pApa paNa bhegavavAnAM, ema samajIne A jaDavAdanA
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 256 ] zrI karavijayajI jamAnAmAM sAdAI ne saMyamane mudrA lekharUpe gaNuM saMteSavRtti dhArI zake te ghaNA pApathI bacI potAnuM jIvana vadhAre ucca pavitra ne anukaraNa karavA jevuM (AdarzarUpa) banAvI zake che. saphaLatA ane niSphaLatA- sukhI jIvananA sAdhanamAMthI pAparahita pavitra mANasa ja parama satyane pAmI zake che, mATe pratyeka agya vicAra ane durAcArathI caDhelAM AvaraNane egya vicAra ane pavitra jIvanathI avazya dUra karavAM joIe, ane ema karavA mATe svArtha sAdhavAnuM, apramANika thavAnuM, bIjAnA ajJAna ke nirbaLatAne (khe) lAbha levAnuM tathA temane bAdhaka thavAnuM ke pAchaLa rAkhavAnuM taddana cheDI devuM joIe. Ama chatAM ghaNA mANaso dhanAdine svArtha sAdhavA mathI e AvaraNe vadhAratA ja rahe che. AthI aMte temanAM aMtaracakSu tadana baMdha thaI daSTi eTalI vikArI banI jAya che ke teo bhaitika vastuo sivAya bIjuM joI zakatA nathI. manuSya vyavahArika saphaLatA meLavavI e eka vastu che, paraMtu parama lakSya sAdhI jIvana saphaLa karavuM e taddana judI vastu che. aneka mANaso vyavahAramAM niSphaLa jaNAya chatAM vastuta: temaNe jIvana saphaLa karyuM hoya che, kemake teo bhotika sukha ane padArthone bhega ApI uccatama Adarzane vaLagI rahyA che. A rahasya samajI jIvana sudhAravuM ghaTe che. laukika kIrti, dravya, darajaje, mAnapAna -e vastuone kharI saphaLatA sAthe leza paNa saMbaMdha nathI. vAstavika saphaLatA te jIvananI pavitratA sevavAvaDe sadhAya che. leke mAM je mANaso sArA gaNAya che tevA ghaNA
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 257 ] mANasA peAtAnI kuvidyA-ThagAIthI leAkeAne chetare che, temanA hRdaya temanI tevI ThagAi nApasaMda kare che, temanAM aMta:karaNA Dakhe che ane kAi kAi prasa Mge temane peAtAne lAgI Ave che ke leAke mAnelI saphaLatA pracaMDa niSphaLatArUpa che. manuSya ATaluM teA jarUra zikhI rAkhavu joie ke--jagatanI prazaMsA karatAM bahu kiMmatI evI keAi divya vastu tenA peAtAnA hRdayamAM rahelI che, te zeAdhI levAya tA ja kharI saphaLatA maLI lekhAya. dRDha nizcaya ane prAmANikatA-- * pratyeka sAcA manuSyanI mahattvAkAMkSA vadhAre dhana-kIrti nahIM paNa vizeSa unnata thavAnI--vikAsa pAmavAnI hAvI joie. je kavya dharmathI game tevA viSama saMceAgeAmAM pazu calita thatA nathI te dhIra-vIra janA prazaMsApAtra che. kaika durbhAgI janA evA dRDha nizcayavALA ane pramANika janeAnI niMdA-TIkA jorazeArathI kare che temAMthI teo pasAra thaI jAya che. eka majabUta aMta:karaNanI dRDha icchA hajArAne dhrujAvI zake che, ane dhAryuM kAma pAra utArI samAja upara bhAre prabhAva pADe che. A pramANika puruSa ! hamezAM keAi ne kAi dulhana teA tamArI pAchaLa melyA ja karavAnA tethI DarI dhIra-vIra mANasane kanya karmothI cUkavAnuM nathI. nAnI bAbatAnAM meATA pariNAma-- najIvI--nAnI nAnI khAkhatA ja saMpUrNatA ANe che ane saMpUrNatA kAMi najIvI vastu nathI. 17
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 258 ] zrI kapUravijayajI nepoliyana nAnI bAbate para paNa saMpUrNa dhyAna Apate. je vigate tenA tAbAnA amaladAro laya ApavA jevI gaNatA nahIM tevI nAnI bAbata para paNa te lakSa ApyA vagara rahe nahIM. velIMTana paNa nAnI vigata para saMpUrNa dhyAna ApavAthI mahAna thaye hate. te kaI vastune vizAta vinAnI gaNato nahIM. ghaNIkharI niSphaLatAo vigata tapAsavAnA abhAve thAya che. jema nAvamAM paDeluM chidra je DhAMkI devAmAM na Ave to temAMthI jema bhayaMkara pariNAma Ave che tema ApaNuthI thatI nAnI bhUla samajIne jaladI sudhArI levI joIe. jagatanI mahAnamAM mahAna vastu-cAritra tamAma uttama cAritrathI tame avazya nizcayAtmaka zaktivALA banaze. cAritra e ja zakti che. cAritra e ja dhana che. cAritra e ja dharma che. cAritra e ja mokSa che. uparanA sUtra dareka zALAmAM, dareka gRhamAM ane dareka yuvakanA oraDAmAM TAMgo. mAtAo! dareka bALakanA hRdayamAM te UMDA akSare ketare. cAritrane koIpaNa bhalAmaNanI jarUra nathI. te potAnI bhalAmaNu pote ja kare che. cAritra vinAnuM bIjuM saghaLuM tuccha che. je vastuo kAMIpaNa avAja karatI nathI; ane je kAMIpaNa karavAne dAvo karatI nathI te ja vastutaH baLavAnamAM baLavAna cIjo hoya che. ekAda mahApuruSanI mUMgI pavitratA samasta ko upara je asara kare che te asara ekAda vaktA yA upadezakanAM jiMdagI sudhInAM bhASaNe paNa karI zakatAM nathI.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAna kArya karavuM mahAna thavuM e thI vizeSa lekha saMgraha : 7 : [ 259 ] mahAna kArya karavuM e ja kaMI jIvananuM mukhya kArya nathI, paraMtu ApaNe pote mahAna thavuM e ja kartavya che. cAritra e ja ApaNA jIvananuM uttamottama ane sAthI vizeSa sthAyI phaLa che. cAritra vinAnI ekalI buddhi ApaNane adhegatimAM laI jAya che. cAritra saha tenI saphaLatA che. karakasara- karakasara e prAmANikatA, svataMtratA ane sukhanI mAtA che, tema ja mitAhAra, AnaMda ane ArogyanI suMdara bahena che. thoDI jarUriyAto" hevI ane pitAnI jarUriyAte potAnI jAte ja pUrI pADavI tenA jevuM zabhAbhareluM bIjuM kArya karyuM che? DahApaNapUrvaka cAle te eka mANasa koI paNa dezamAM juja kharcathI pitAne nirvAha karI zake, jyAre uDAupaNu AgaLa AkhA brahmAMDanuM rAjya paNa pUratuM nathI. karakasara e garIba mANasonI TaMkazALa che. kudaratane hAtha paNa udAra hoya che, uDAu hotA nathI. karakasara vinA keIpaNa pramANika mANasa zrImaMta thaI zakate nathI. jeo potAnI IcchA mulatavI rAkhe che temane tyAM sukha ane svataMtratA nivAsa kare che. karakasara e maTI Avaka che. AtmasaMyama- 1. cAritranuM baLa be vastuonuM baneluM che; IcchAzakti ane mane nigraha. tenA astitva mATe be vastunI AvazyaktA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra60 ] zrI karavijayajI che. majabUta lAgaNIo ane tene aMkuzamAM rAkhavAnI majabUta zakti. 2. AtmazraddhA, AtmajJAna ane AtmasaMyama-A traNa saddaguNadvArA ja ApaNane sarvoparI sattA prApta thAya che. Atmavijaya e ja kharo vijaya che. te vagarane vijetA kSudramAM zuddha gaNAya che. 3. je mANasa potAnI idri para rAjya calAve che ane mane vikAra, IcchA tathA bhayane tAbe kare che te rAjA karatAM paNa maTe che. 4. AtmavizvAsa e vIratAnuM pradhAna tatva che. 5. kharo manuSya banavA IcchanAre pitAnA mana upara kAbU meLavavo joIe. 6. je mANasa ati ugra svabhAvane hovA chatAM paNa potAnA mijAjane kAbUmAM rAkhIne kSamA kare che te baLavAna ne vIra puruSa che. 7. zAMta thAo eTale tame sarva mANaso para sattA calAvaze. 8. bIjAo para sattA calAvavAnI IcchA hoya teNe prathama pitAnI jAtane vaza rAkhavI joIe. tame tamArI jAtane aMkuzamAM rAkhI zako cho ema sAbita karI batAve te ja huM kahIza ke tame eka zikSita manuSya cho. enA vinA bIjuM badhuM zikSaNa prAya: nirupAgI che. 9. je darareja ApaNu durguNenI tapAsa karavAmAM Ave teM te enI meLe ja nAza pAmaze.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 261 ] 10. jo tame pahelavahelAM tamArA krodhane kAbUmAM na lAvI zako te tamArI jIbhane aMkuzamAM lAvatAM zIkhe. ApaNI jIbha e sevaka tarIke uttama che, paNa svAmI tarIke bahu sakhta che. 11. bolavAmAM utAvaLa hoya evA koI paNa mANase kadI paNa saphaLatA meLavI che? eka mUrkha mANasa karatAM paNa tene saphaLatA maLavAnI ochI AzA che. 12. mAna e zaktinI mukhya cAvI che. bahu thoDuM bolanArane sarva keAI anukULa thaI jAya che, ane loko tene kharekhara ati ucca koTine mAne che. potAnI jAtane aMkuzamAM rAkhanArA mANasa sthira vRttinA hoya che. 13. DahApaNa ane sAvadhAnatA bharelo AtmasaMyama e zANapaNanuM mULa che. 14. je potAnI jAtane vaza karI zake che te eka rAjA karatAM paNa vadhAre sukhI che. 15. mATe svAmI bane, ApaNuM aMtarAtmAmAM ja vijaya ne parAjaya rahe che. uttama caritranI asara- je mahAtmAoe kaI mahAna uddezathI utsAhapUrvaka kAma karyuM che temanA caritre samajIne vAMcavAthI ApaNe dazAmAM sAro sudhAro thaI zake che. bIjA nakAmAM nevelsa vigerethI UlaTuM nukazAna thavA pAme che. jeo jAtamahenatathI mahAna ane uttama banyA hoya tevAonA jIvanacaritrane abhyAsa
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 ]. zrI karavijayajI karavAthI utsAha ane ucca vicAro ApaNAmAM AvI cAritra khIle che, kema ke evA caritra jevI uttamatA varNave che tevI uttamatA ApaNAmAM upajAvavAne khAsa udeza, asara ane valaNa evAM caritra javAmAM rahela hoya che. uttama jIvanacaritra e eka prakAranuM khAsa darpaNarUpa lekhAya. arIsAvaDe potAnA caherAmAM DAgha jaNAtA hoya tene kADhI nAkhI manuSya pitAne sAruM karavA mathe che tema caritra rUpa ArasIvaDe pitAnA guNadoSa jeIne kuzaLa manuSya svadoSe TALavA ane sadaguNe vadhAravA jAgRta thAya che. Ama upadezathI je kAma nathI thatuM te kAma jIvanacaritra saheje pAra pADe che. uttama caritra vAMcavAthI ApaNuM caitanya sateja thAya che, jethI zakti, hiMmata, mahatvAkAMkSA ane zraddhA jAgI UThI, rUDAM ane moTAonAM kAmamAM joDAvA bhAgIdAra thavA uttejAIe chIe. A pramANe uttama caritrenA sahavAsamAM AvavuM ane unnata thavA prerAvuM te uttama AtmAonA sahavAsa sevavA barAbara che. uttama caritra batAvI Ape che ke-eka sAmAnya manuSya paNa pitAnuM jIvana keTalI hada sudhI uttama banAvI zake che? kevA ucca kAryo karI zake che? kevI ucca asare phelAvI zake che? ane mahattA meLavavA mAge A rIte sarva mATe ughADe che. [je. dha. pu. para, pR. 88]
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 263 ] uttama zIla-sadAcArano prabhAva zIla ja uttama dhana che, zIla ja jIvene parama maMgaLarUpa che, zIla ja dAridrane haranAra che ane zIla ja saphaLa sukhasaMpadAne vasavAnuM kuLabhuvana che. vaLI samasta janone ati vahAluM zIla jenA aMge ulase che tene agni jaladI jaLarUpa thaI jAya che, samudra pANInI nIka je thaI jAya che, meruparvata eka nAnakaDI zilA je thaI jAya che ane kezarIsiMha zIdhra hariNa jevo garIba banI jAya che, sarpa phUlanI mALA jevo thaI jAya che ane jhera amRta thaI jAya che eTale jhera hoya te pavitra zIlanA prabhAve amRta thaI pariName che." vItarAga bhagavAnanI saddabhAva stuti 'divase thaela vIjaLI ane rAtre thaela gajarava amegha hoya che tema saMta-sAdhunuM vacana ane vitarAgadevanuM darzana amegha hoya che. " je A lekamAM jinezvara bhagavAnanI pUjA-bhakti kare che te dAsapaNuM, daridratA, kAsadIpaNuM, hInajAti ane indriyonI apUrNatAne pAmatA ja nathI. sarvAga suMdara bane che. " je prabhAtamAM ja jinezvara prabhunuM nirvikArI ane manehara mukhakamaLa nIrakhIne jove che te bhavyAtmAo sahu karatAM dhanya-kRtapunya-kRtArtha che ema samajavuM." mithyAtva ege bhavasAgaramAM DUbatA ane kadAgrahathI bharelA evA mane he nAtha ! pAra utAra, pAra utAra."
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra64] zrI ravijayajI "he deva ! mArI peThe lAgelA janma-jarA-maraNa-rogaroga ane saMtApAdikane dUra kare, hara kare. " he deva ! duHkha-dAvAnaLathI dAjhelAne Apa megha samAna ThAranAra che ane meha aMdhakArathI aMjAI gayelAne Apa ja eka apUrva dIpaka samAna che." - "zrI vItarAgaprabhunI pUjA-arcA karI chatI pApane lepa kare che, durgatine daLI nAkhe che, pApane ucchede che, punyane jamAva kare che, lakSmInI vRddhi kare che, ArogyamAM vadhAro kare che, vairAgya pedA kare che, prema-prItine navapallavita kare che, yaza kItine vadhAre che, svarganAM sukha Ape che ane aMte avicaLa mokSa( paramAnaMda)padane paNa meLavI Ape che.' je kaI pUrNa zraddhAthI jinezvara prabhunI pUjA kare che tene svarga to taddana sulabha bane che, zubha sAmrAjyalakSamI sAthe lAgI ja rahe che, sebhAgyAdika guNe saheje tenA aMgamAM AvI nivAsa kare che, saMsArasAgara tara sahele thAya che ane mokSa paNa saheje prApta thavA pAme che." "jinezvaradevanI AgaLa je koI ujajavaLa akSatavaDe bharele thALa dhare che te tevA ja zreya-maMgaLavaDe pitAnA AtmAne paripUrNa kare che." - "vividha prakAranAM uttama dravaDe prabhupUjA ullasita bhAvathI karanArane mokSapadanI paNa prApti thAya che te pachI anya sAMsArika sukha maLe tenuM te kahevuM ja zuM?" "bRhaspati jevo paNa tIrthaMkara prabhunI dravya-bhAvapUjAnuM
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 265 ] yathArtha phaLa varNavI zakato nathI, to pachI mArI jevA pAmaranuM zuM gajuM?" zrI jinezvaraprabhunI pUjA karyo chate game tevA upasargo zAnta thaI jAya che, vizva-velADIo chedAI jAya che ane citta prasanna thAya che. " e rIte zrI jinezvaraprabhunI sabhAvastuti-bhaktithI prasanna thaelAM kapadI yakSe maMdira bahAra jaI maMtrIne kAmaghaTakAmakuMbha Ape. " maMtrI-he yakSa ! A kAmaghaTane huM zI rIte lauM? zI rIte sthApe? kema ke samIpa rahelA ghaDAvaDe puruSane lajajAzarama Ave che. yakSadeva--A kAmaghaTa vagara upADyo ja adaSTapaNe tArI pAchaLa Avaze. - pachI maMtrIe te kAmaghaTa svIkAryo. tyArabAda maMtrI kRtakRtya banI, te kAmaghaTane sAthe laI pitAnAM ghara bhaNI cAlyA. A badhe prabhAva dharmane ja che. [je. dha. pra. pu. 50, pR. 343 ] yAtrikane sUcanA anyasthAne kRtaM pApaM, tIrthasthAne vimucyate / tIrthasthAne kRtaM pApaM, vajralepaM bhaviSyati // anya sthaLe kareluM pApa tIrthasthAnamAM savize chuTe che-chaTI zake che paraMtu avivekIpaNAthI tIrthasthAnamAM kareluM
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rada ] zrI karavijayajI pApa vajalepa samAna thAya che, ema samajI dareka yAtrALuo nIcenI hakIkata jarUra lakSamAM rAkhavI." - (1) zatruMjaya, giranAra, Aba, sametazikhara, pAvApurI, caMpApurI vigere game te pavitra tIrthasthaLanI yAtrA karavAnA athI bhAI-bahene e pitAnA pariNAma kemaLa rAkhIne yAtrAne lAbha levAne AvatA anya yAtrALunI paNa yogya sagavaDa sAcavavA bhUlavuM nahi (2) ApaNe jAte theDuMghaNuM kaSTa veThIne paNa sAmAnI sagavaDa sAcavavI, sAcavavA pUratI kALajI rAkhavI. e niHsvArthasevAne lAbha cUka nahIM. svArthanI khAtara te sahu koI thoDuMghaNuM sahana kare che ja, paraMtu paramArthanI khAtara jANIbujhIne kaSTa sahana karavAmAM ja vaDAI rahelI che, e bhUlavuM na joIe. (3) musApharI daramyAna relave TreInamAM, belagADI ke ghaDAgADI vigeremAM tema ja dharmazALAmAM eka rIte ni:svArtha paNe vartatA ghaNA lAbha UThAvI zakAya, eka bIjAne madadagAra thaI zakAya ane anyane AdarzarUpa banI aneka janane samAjasevAmAM mArgadarzaka banI zakAya. (4) ghara AgaLa AvatA memAna tathA paroNAnI sevAcAkarI karIe tethI adhika premathI pavitra tIrthayAtrA prasaMge AvI maLatA yAtrikonI sevA-cAkarI karavI ghaTe, emAM sAdharmika vAtsalyanI jhAMkhI thaI Ave che. (5) pitAnA mukAmethI yAtrArthe nIkaLyA tyArathI kaI pazu ke prANane trAsa Apa na ghaTe, khulA-aDavANe page. cAlIne jAtrA karavAnuM phaLa varNavI na zakAya eTaluM badhuM kahyuM
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ ra67 ] che te mejabanI dhUnamAM sukhazIlatAthI gumAvI devuM na ghaTe, kAraNa ke samajune dehadamana karavAnuM bhAre phaLa kahyuM che. . (6) zarIranI kSINatAdika khAsa mAMdagInA kAraNa sivAya garbhazrImaMtone paNa chatI zaktie jaNapUrvaka aNuvANe page cAlIne ja tIrthayAtrA karavI ghaTe; kema ke ApaNe karmathI haLavA thavA mATe ja tIrthayAtrA karavA jaIe chIe, bhAre thavAne te nahIM ja, e muddAnI vAta bhUlavI nahIM joIe. (7) jIvitavya sahune vahAluM che te pachI chatI zakti gopavI, janAvarone trAsa ApI jayaNu rahita jAtrA karavA javA AvavAne arthe ze? prabhunI AjJA sAcavIne ja yAtrA karI lekhe gaNAya. (8) sahu sAthe maitrI, duHkhI pratye dayA-anukaMpA ane saddaguNuM pratye pramoda tema ja pApI-niMdaka pratye adveSa(upekSAbhAvanA rAkhavI ja. ema karavAthI dharmakaraNa saphaLa thaI zake che. (9) pavitra tIrthonI yAtrA karavA jatAM ane yAtrA karI nivaryA pachI to avazya anItine sarvathA tyAga ja kare joIe. pavitra tIrthanI yAtrA karyAnI saphaLatA tyAre ja lekhI zakAya. (10) anItivaMtanuM mana ja dharmakaraNImAM cUMTI zakatuM nathI ane mana vagaranI bahAra dekhAva pUratI karelI karaNa ke yAtrA sAruM phaLa ApI zakatI nathI. tethI ja yAtrikoe dayA, satya, prAmANikatA ane suzIlatA sAcavavA pUratI kALajI rAkhavI joIe. ekaDA vagaranA game teTalA mIMDA karyA zA kAmanAM mArgAnusArI thavA mATe prathama daDha prayatna karavo joIe.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 268 ] zrI kapUravijayajI (11) prabhunAM hitavacanAne yathAzakti anusarIne cAlavAthI ja svazreya thaI zake che; anyathA nahi. (12) nirmAMLa tattvazraddhA ane bedha sahita sanavaDe ja svakalyANu sAdhI zakAya che. hitamAnuM dRDhatAthI sevana karanAra anyanuM paNa hita karI zake che. ratnatrayanI ArAdhanAthI ja kalyANa che. . (13) ceAgyatA meLavyA vagara vastudharmanI prApti thai zakatI nathI. tethI uttama prakAranI kSamA, namratA, saralatA, satASa ane udAratAdivaDe suyeAgyatA meLavavA cakavuM nahIM. rUDI ceAgyatA pAmelA jIva ciMtAmaNi ratna jevA dharmAMne saheje pAmI ArAdhI zake che. (14) kAi jAtanuM dusana paDI gayeluM hAya tA te pavitra tIne bheTIne jarUra dUra karI devuM joie ane pavitra tIrthane bheTIne tapa, japa, jJAna, dhyAna, vrata, paccakkhANu karavAnuM vyasana jarUra vadhAravuM joie. ( 15 ) jaMgama tItha samAna sadguNI saMtajaneAnA samAgama karI doSa mAtra dUra karavA mATe temanI svArtha vagaranI hitazikSAne sahue jarUra anusaravuM, jethI jaladI bhava-du:khanA aMta thavA pAme. ( 16 ) mana, vacana ne kAyAthI saghaLI zuddhi sAcavI sahunuM zreya thAya evuM ApaNI AsapAsa zuddha vAtAvaraNa jamAvavuM joIe ke jethI svapara kalyANunI siddhi jarUra thavA pAme, ( 17 ) zatruMjaya tIrthAdhirAja jevA sarvottama sthAnamAM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 269 ] zrIjI khaTapaTa tajI zAntithI rahenAra sukhe svahita sAdhI zake che. aMtaralakSathI jayaNA sahita page cAlIne karelI eka pazu yAtrA jevI lAbhadAyaka thAya che tevI jayaNArahita upayAgazUnyapaNe karelI ke karAtI aneka yAtrAe paNa lAbhadAyaka thai zakatI nathI tethI tIrtha yAtrA karavA icchatA sarve bhAI- ahenAe jayaNA sAcavavA mATe pUratuM lakSa rAkhavu. [ jai. dha. pra. pu. 48, pR. 374] krodhAdika cAra kaSAya. 1. krodha, mAna, mAyA, leAbha, hAsya, rati, ati, zeAka, bhaya ane dugacchA e sarve pratyakSa kalezanA kAraNarUpa ana - kArI jANI jarUra pariharavA ceAgya che. 2. krodha, kalaha, khAra, paraspara matsara, kheda, akaDAza, adhIraja, tAmasabhAva, saMtApa, tiraskAra, nichana, ApakhudI pRthak ( jude ) vAsa ane kRtanAza e sarve dveSanA paryAya che. tevA DhASavaDe ghaNAM AkarAM cIkaNAM karma baMdhAya che; tethI te tyajavA ceAgya che. 3. mAna, mada, ahaMkAra, paraparivAda, Atma utkarSa ( ApakhaDAI yA AtmazlAghA ), parAbhava, parinaMdA, IrSA, asUyA, helanA, niruyakArINuM, akaDAza, avinaya ane parazuNuAcchAdana A sarve abhimAnanA paryAya prANIne sa'sAracakramAM samADe che tethI te sarve tyAjya che. 4. mAyA, kapaTa, chAnuM pApAcaraNa, kuTilatA, ThagabAjI, satra aNuvizvAsa, abanAva, paranyAsApahAra (thApaNamAse),
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ (270 ] zrI karavijayajI chaLa, cha%, maMtrabheda, guDha AcaraNa ane vizvAsaghAta e sarve mAyAnA paryAye prANIne kroDegame bhavabhayamAM nAMkhe che. - pa. lebha, atisaMgrahazIlatA, kilatA, ati mamatva, kRpaNutA, saDI (viNasI) gayelI vastu khAvAthI thatA rogotpatti, mUccha, ati ghaNe dhanane lebha ane sadA lebhabhAvanA e sarva lebhanA paryAya prANIone mahAbhayaMkara bhavasamudramAM DubADe che. 6. e sarva kaSAyanA vikArathI je mahAnubhAva dUra rahe che teNe ja AtmAne yathArtha oLakhe che. evA nirmaLa niSkaSAya AtmA, manuSyone ane devatAone paNa pUjanika thAya che, ema samajI ukta sakala paryAye sahita cAre kaSAyone nice tyAga kara joIe. 7. je dubuddhi jana pracaMDa dADhAvALA bhayaMkara sapane sparza kare che te tenAthI vinAzane pAme che. krodha paNa evo ja bhayaMkara che. 8. je koI manmatta thayelA kRtAMta-kALa jevA vanahAthIne pakaDI rAkhe che, tene te cUrNa karI nAMkhe che, evo ja bhayaMkara mAna-abhimAna hastI che. 9 je kaI viSavelImaya mahAvanamAM sAmA pavane pese che, te tenA jherI pavananA sparza ane gaMdhavaDe tatkALa maraNa pAme che. mAyArUpI viSavelI paNa evI ja bhayaMkara che, ema samajI tene tajavI joIe. 10. maccha, magaramaccha ane grAhAdika jaLajaMtuothI vyAsa mahAbhayaMkara samudramAM je kaI praveza kare che te maraNAMta
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 271 ] saMkaTane sAkSAt anubhave che. leAbhasamudra paNa evA ja bhayaMkara che tethI ja te tajavA ceAgya che. 11. jJAnAdika athavA kSamAdika sadguNNA ane ajJAnAdika tathA krodhAdika durgaM NNAnA viveka sArI rIte jANyA chatAM pramAdavaza jo janA. sadguNNAne Adara satkAra ane du(c)AnA tyAga na kare teA te bhArekIpaNAne lIdhe ja samajavu ane jema bane tema viSaya kaSAyAdi pramAdanA tyAga karavA cIvaTa rAkhavI. [ jai. . pra. pu. 47, pR. 110 ] hAsyAdika dASAnA tyAga, 1. ahaH hAsya ( khulle mukhe khUba hasavuM), ThaThThA, mazkarI, sAmAnya hAsya, hAsyagarbhita kAvyAla kAra, ratika da (kAmakrIDA) ke paranuM upahAsya sAdhujanA kare nahi. 44 hasatA bAMdhyA ka rAtAM chUTe nahIM" ema teo samaje che ane ethI ja sAvadhAnapaNe varte che. 2. rakhe mane zIta-tApAdikathI pIDA thAya evI bIka uttama sAdhu rAkhe nahIM. mAruM zarIra kevuM suMdara che athavA majabUta ke nirmaLa che te tapAsavA AriseA vigere Dhekhe nahIM. tapasyAthI kaMTALe nahIM. ApavakhANu kare nahi. tema ja game teTaleA lAbha sAMpaDe tA paNu hu ghelA ane nahi. ( tapa ne saMyamamAM sAvadhAnapaNe varte. ) 3. udvega, dharma dhyAnathI vimukhatA, arati, cittakSeAbha ane aneka prakAre cittanI capaLatA suvihita sAdhujanAne kema hAya ?
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 272 ] zrI kapUravijayajI 4. zAka, saMtApa, adhIraja, atyata zAkajanya kSeAla, vaimanasya (virAdha), maMda svarathI rudana ane lAMbe svarathI rudana karavuM e saghaLuM munimAthI viruddha che. 5. bhaya, sa MkSeAbha, kheda, cAlatAM pathane tyajI daIne siMhArdikanA bhayathI anya paMthe cAlavuM, vaitAlAdikathI TharI javuM tathA bhayathI bIjAne mArga batAvavA athavA mithyAmArganuM kathana karavuM e saghaLuM karavuM dharmIne anucita che. pathabheda vigere teA jinakalpI munine AzrayIne samajavuM. 1. atyanta malina padArtha dekhI manamAM dugacchA, mRtakalevara vigere dekhIne udvega ane azubha vastune dekhI AMkha pheravI nAMkhavI e susayatane ucita nathI. 7. ukta cAra kaSAya ane nAkaSAya vigere dASA tajavA ceAgya che ema prasiddha jinavacanane jANavA chatAM temAM mUMjhAI tene tajI zake nahiM. e karmInuM prakhaLapaNa' sUcave che, mATe bhavabhIru janAe khUkha cetIne cAlavuM joie. [je. 1. pra. pu. 47, pR. 111. ] gAravatrika( traNa gArava )nA karavA joitA tyAga 1. uttama vastra, pAtra, Asana ane upakaraNeA AzrI mamatAthI mUDha sAdhue ema mAne ke-A mArI samRddhi che tema ja huM ATalA badhA sAdhu sAdhvInA nAyaka chuM, ema mAnanAra sAdhu RddhigAravavAnU lekhAya che. 2. rasagAravamAM gRddha thayeleA sAdhu arasa, visa ke rUkSa ( lakhu' ) leAjana jevuM svAbhAvika maLI jAya tevu levA
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 73 ] Icchato nathI, paraMtu rasakasavALuM nigdha ane managamatuM bhajana gaSata pharyA kare che. 3. zAtAgAravayukta sAdhu zarIranI zobhA kare che tathA kAmaLa, zayana, Asana ane vAhana vigerene vadhAre paDatuM prasaMga rAkhe che. zarIrane kaMIpaNa kaSTa paDe evA kAryathI haMmezA te dUra rahe che. 4. AvI viruddha pariNatithI saMyamamArgathI cakI maMgu AcAryanI peThe sAdhu adhogati pAme che, tethI AtmAthI sAdhu sAdhvIo tevA kumArgathI cetatA rahI sadagatigAmI thAya che. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 112 ] Indriyone kabaje rAkhavA mATe hitopadeza. 1. Indriyane vaza paDelA jInA tapane, kuLane tema ja pratiSThAne lepa thAya che. viSayasukhamAM Asakta thayelA jIvanI paMDitatA dUra thaI jAya che. tene aniSTa mAge vaLavuM paDe che ane raNasaMgrAma vigere vividha ApadAo veThavI paDe che. susaMyamI sAdhu ema sArI rIte samaje che. 2. tethI ja teo viNA, mRdaMgAdikanA mehaka zabdamAM rakta thatA nathI. mane hara rUpa dekhIne pharI tene jovAnI lolupatAthI jetA nathI. tema ja suMdara gaMdha, rasa ane sparzamAM mUcchita thatA nathI. e rIte saMyamamArgamAM sadA nizcaLa rahevA prayatna kare che. 3. saMyamanA lakSapUrvaka Indriyono nigraha kara jarUrane che, eTale ISTa aniSTa vastumAM pravRtti karatAM thakA rAga 18
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI dveSAdika dene nAza karavA atyanta cIvaTa rAkhavI. ahitakArI kAryomAM pravartatI Indriyone aTakAvI hitakArI kAryomAM joDavI. strI saMbaMdhI manahara rUpAdikanuM avalokana, paraniMdAdikanuM zravaNa vigere ahita mArgamAM jatI Indriyone aTakAvI, parama zAnta rasamaya jinapratimAdikanuM avalokana ane pavitra zAstronuM zravaNa manana karavuM vigere hitamArgamAM tene pravartAvavA ahoniza upaga rAkha jarUra che, kema ke ahita mArgamAM pravartana karavAthI loka-apavAda tathA saMsArabhramaNa thavA pAme che. ane yatnapUrvaka ahita mArgathI nivatI hitamArgamAM pravRtti karavAthI yazavAda sAthe saMsArabaMdhanathI mukta thaI bhavabhIru AtmA zAzvata mokSapadane pAme che. [je. dha. pra. pu. 47, pR. 112 ] AThe mane tyAga karavA hitepadeza. jAtimada, kuLamada, rUpamada, baLamada, vidyAmada, tapamada, lAbhamada ane aizvarya madathI madenmatta thayelA prANIo A saMsAramAM paribhramaNa karatAM aneka vAra e ja vastu aniSTa prakAranI pAme che. mada karanArA mugdha prANIo avazya adhegatine pAme che. uttama jAti, pradhAna kuLa, manohara rUpa, meTI ThakurAI, ghaNuM baLa, ghaNI vidyA, tapa karavAnI zakti ane lakSamI pedA karavAnI zakti pAmIne je mugdha jane anya jananI helanA kare che teo saMsAracakramAM anaMtI vAra nIca sthAnane pAme che, ema samajI sujJa janee AThe madane tyAga ja kare
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 275 ] ghaTe che. game tevuM duSkara (kaThIna) cAritra pALato hoya chatAM je sAdhu jAtimada ke kuLamada vigere kare te metAya muni tathA harikezIbaLanI peThe pAchaLathI bhAre duHkhI thAya che, tethI ja te mane tyAga karavo jarUrI che. [ je. gha. pra. pu. 47, pR. 113 ] brahmacaryanI rakSA. mana, vacana ane kAyAne kAbUmAM rAkhanAra zAnta, jItendriya ane kaSAyarahita e je manuSya nava brahmaguviDe brahmacaryanuM pAlana kare che, brahmacaryane sAvadhAnapaNe rAkhI je sAcavI zake che tenuM A TUMka svarUpa tenA khapI jIvone bahu upayogI che. " 1. strI, puruSa, napuMsaka vigere kAmAnya janavaDe vyAsa evA sthAnamAM brahmacArIoe vAsa vaso nahiM paNa nirdoSa evA ekAnta sthAnamAM saMyamanuM pAlana kare. 2. strI saMbaMdhI rUpa, zRMgAranI kathA kare nahIM athavA puruSanI hAjarI vagara kevaLa strIonI samakSa dharmakathana paNa kare nahiM. 3. strIsevita zayyA, AsanAdika upara be ghaDI vyatIta thayA vagara brahmacArI jane bese nahiM. 4. strInA aMge pAMga nirakhIne jeve nahi. pa. pUrve gRhastha avasthAmAM mehane vaza thaI karelI kAmakrIDA kadApi saMbhAre nahi. 6. strInA viraha-vilApAdika karuNa zabdo athavA ati
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 276 ] zrI kapUravijayajI nikaTa sthAnamAM kAmAsakta thayelI strInA nUpura ( jhAMjhara ) pramukhanA zabdo kAna daIne sAMbhaLe nahIM. 7. bhAjanamAM` ati snigdha padArtha kAi tevA pramaLa kAraNa vinA vApare nahIM. 8. rUkSabhAjana paNa pramANa rahita leAlupatAthI grahaNa kare nahi. 9. zarIranI ze|bhA ( snAna, vilepana vagere ) athavA suzAbhita vasrovaDe zRMgAra saje nahi, jethI svaparakAma unmAda jAge evA kAipaNa jAtanA svacchaMda AcaraNathI brahmacArI sadaMtara dUra rahe. uparAMta guhya cihno, sAthaLa, caherA, kAkha ane vakSasthaLa tathA stanAMtara kavacit jovAmAM AvI jAya te te te sthaLethI brahmacArIe dRSTine tarata ja pAchI kheMcI levI, paNa tyAM draSTi TheravI rAkhavI nahIM. athavA strInI draSTi sAthe peAtAnI sRSTi meLavavI nahIM. brahmacArI zrI puruSe svaparane rAga ke mAha vadhavA na pAme tema sa MyamamArganuM pAlana karavuM. e rIte va tAM mana, vacana ane kAyAnI pavitratA jaLavAi raheze. [ jai. dha. pra. pu. 47, pR. 113] svAdhyAya dhyAna sabaMdhI hitApadeza, 1. zAstra saMbaMdhI vAcanA, pucchanA, parAvanA, anuprekSA ane dharmakathArUpa paMcavidha svAdhyAyamAM magna rahenAra mahApuruSanA dhyAnanI zuddhi thAya che. tema ja sa` paramAne sArI rIte te jANI zake che. svAdhyAyamAM vartanAra kSaNe kSaNe verAgyadazAne pAmI vadhArI zake che.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ ra77 ] 2. svAdhyAya dhyAnanA yoge traNe lokanA, are ! lekAlekanA bhAva pratyakSa bhAse che evo ene prabhAva che. - 3. niraMtara tapasaMyama pALatA chatAM je svAdhyAya dhyAnathI vimukha rahe che evA ALasu sukhazIla sAdhu tatvajJAnanA abhAvathI sAdhupadane lAyaka thatA nathI. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 114] kRtikarma yA namana-vaMdanamaryAdA. kRtikama be prakAranuM che. eka te sanmukha be hAtha joDI UbhA rahevuM tadrupa ane bIjuM dvAdazAvarta pramukha vidhithI vaMdana karavuM tadrupa. ukta kRtikarmanI maryAdA saghaLA sAdhuo tathA sAdhvIoe yathAyogya sAcavavI joIe. | sarve jinenA zAsanamAM dharma-pravacana puruSapravartita hovAthI te puruSapradhAna vakhANela hovAthI sarve sAdhvIoe ukta "kRtikarma save sAdhuone karavuM joIe. game teTalA moTA dIkSA paryAyavALA sAdhvIe paNa game teTalA laghudIkSita sAdhune namana karavuM ja ghaTe. upara pramANe hakIkata jANanAra sahu keI zAsanarAgI janone AjakAla cAlatI svacchedavRtti asahya lAgatI haze, ane dinapratidina vadhatA jatA svecchAcArane aTakAvavA ane jinekta maryAdA jAte pALavA ane bIjAone tenuM pAlana karAvavA premapUrvaka preraNA karavI ISTa haze, tema chatAM je sva cchAcAra na taje temane gaNanAyakoe tema ja saMghanA AgevAnee sakhta Thapako ApI, pharI bhUla na karavA sArI rIte jaNAvavuM joIe.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 278 ] zrI karavijayajI | game te rIte vadhate jate svecchAcAra aTakAvavo ja joIe. egya sAdhu sAdhvIo pratye ukta vaMdana-maryAdAnuM paripAlana nahi karavAthI thatAM deSa yA anartho zAstrakAra pite ja varNavI dekhADe cheukta kRtikamanI maryAdAnuM pAlana nahi karavAthI thatAM doSe - (1) svacchaMdatAthI saguNa sAdhujanone vinaya nahI karavAthI vakhatevakhata mAna-ahaMkAra-svautkarSa-ApabaDAI thAya che, ane tenI sAthesAthe ghaNA puruSanuM apamAna thAya che. (2) evA svachaMda AcaraNathI nIca gotrakarma baMdha thAya che ane pote ja hINapata, laghutA ne helanAne pAtra thAya che. (3) vaLI ethI zAsananI niMdA pravarte che ke "teo eka bIjAnI vaMdanamaryAdA paNa sAcavatA nathI, tema ja teo lokarUhIne paNa samajatA nathI." vigere. (4) e rIte zAsanane uDDAha karAvavAnA pite nimittarUpa thatA hovAthI ane prabhunA hitavacanone anAdara karI svecchAmArga pravartAvavAthI tema ja svAzrita janene te ja mithyAmArga batAvI caLAvavAthI mithyAtvamehanIyakama upArjana karI tene nikAcIta kare che. (5) AvA Apakhuda-svachaMda vartanathI bhavabhramaNarUpa saMsAranI vRddhi thAya che, pachI keme karI zuddha dharmanI prApti thaI zakatI nathI. - ukata mahApuruSanA prAmANika hitavacanane haiye dharI che keI yathAyogya vaMdana-maryAdA pALavA tatpara raheze te pariNAme sukhI thaze. [ je. dha. pra. pu. 42, pR. 284]
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7: [ 279 ] vIsa sthAnakAnuM sevana. (1) sakaLa 'ghAtIka khapAvI kevaLajJAnAdika ana`tI AtmasaMpadAne pAmelA arihatA. (2) saMpUrNa zrvAtI te aghAtI ( AThe ) karmanA kSaya karIne meAkSa pAmelA siddho. ( 3 ) sarva jJavacana athavA jinavacanamAM ananya zraddhAvata caturvidha saMgharUpa pravacana. ( 4 ) tattvaupadezadAtA athavA satya mArgadezaka guru ( AcArya ) ( 5 ) vRddhavaya, dIrgha dIkSApoya ane satzAstrapariNatIyeAge sthavira. ( 6 ) bahuzrutaparicayI pAThaka. ( 7 ) kharA tAdhana-mumukSu-sAdhujanA pratye aMtaraga premarUpa vAtsalya. ( 8 ) svaparavivecaka satata jJAna upayAga. ( 9 ) tattvA zraddhAnarUpa samyagdarzana. ( 10 ) sakaLa guNunA sArabhUta vinaya ( 11 ) niraticAra zuddha cAritra ( 12 ) navakeATI zuddha brahmacarya ( 13 ) AvazyakAdi zuddha kriyA ( 14 ) AtmazuddhikArI tapa (15) ratnapAtra sama gautamasvAmI ( 16 ) sakaLa doSavirjita jinezvarA vigerenu' vaiyAvacca ( 17 ) samAdhikAraka sayama ( 18 ) abhinavajJAna-abhyAsa ( 19 ) zrutabhakti ( 20 ) tI sevA. zAsana unnatikAraka prabhAvanAvALA ukta vIza sthAnakarUpa pAnuM bahumAnapUrvaka sevana karavAthI pariNAmanI vizuddhiyeAge tIthaMkarapaNuM prApta thAya che. e pavitra padmAnuM ArAdhana karavA icchanAre tenu savistara varNana zrI jaina dhama prasAraka sabhA taraphathI bahAra paDela pustakamAMthI jovu. [ jai. dha. pra. pu. 45, pR. 262 ]
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 280 ] zrI kapUravijayajI "sAdhu dharma pratye rAga sAthe yogya parIkSA . 1. saMyamamArgamAM zithilAdika kAraNathI pramAdazIla je sAdhu AcArya pramukhe bahu rIte samajAvyA chatAM jene liMgamAM gADha anurAga che arthAt sAdhuveza taja jene jarAe rucata nathI te pUrvokta lakSaNavALuM saMvijhapakSIpaNuM Adare che ane tevaTe paNa anukrame mokSamArgane pAme che. 2. mahA aTavI, zatru sanyavaDe nagaranirodha, mArgagamana, dubhikSAdika kALa ane mAMdagI pramukha kAraNe sarva prayatna sAdhu yegya karaNamAM sAvadhAnapaNe Agamokta yatanApUrvaka te pite varte arthAt tevA aniSTa prasaMge paNa saMvipakSI sAdhu susAdhujananI ucita sevA sAvadhAnapaNe karyA kare. 3. jemAM susAdhujanenI atyaMta AdarapUrvaka sevAbhakti karavAnI che evuM saMvipakSapaNuM A abhimAnathI bharelA loka madhye zithilAcArI sAdhune pragaTa rIte pALavuM ghaNuM ja duSkara che. mAnagrasta lokomAM svamAna mUkI atyanta niHsvArthabhAve sevA karavAthI ja te mArga pALI zake che. 4. sAraNA, vAraNAdikane sahana karI nahI zakavAthI je sAdhu gacchane tyAga karI, AcAravicAra tyajI svachaMdapaNe vicare che tenuM vecchAcArIpaNuM jena zAsanamAM pramANa karavA lAyaka nathI. 5. saMyamamArgamAM zithila chatAM zuddha prarUpaNA karanAra saMvijJapakSI sAdhu cAritra pALavAmAM jeTalI jeTalI yatanA kare teTalA pramANamAM te karmakSaya karI zake che, te saMyamamArgamAM vizeSa sAvadhAna thaI zuddha prarUpaNa kare te to sonuM ne vaLI sugaMdha maLI ema samajavuM. [ je. dha. pra. pu47, pR. 78 ]
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 281 ] tapa-cAritranI sevA. 1. jyAMsudhI zarIranI svasthatA hAya, rAga ke jarAvaDe zarIramAM vyathA peDhA thai na hAya ane iMdriyA paNa akSINu hAya eTale khATI paDI na hAya tyAMsudhI AtmAthI janAe parabhavanA bhAtArUpa kahA ke AtmAnA kalyANurUpa tapa-saMyamanuM ane teTaluM puruSAtana phAravIne sevana karavu. 2. AtmasAdhana karavAnI kharI taka je mugdha janA viSayakaSAya ane vakathAdi pramAdavaza banI gumAvI de che temane pAchaLathI puSkaLa pastAvA thAya che. tema chatAM gayelI taka pAchI AvatI nathI ane dharma sAdhana vagara mULagI mUDI gumAvI besanAranI jema tenI bhavAntaramAM keAi rahyA karatu nathI. 3. je pUrva punyayeAge prApta thayelI pUrva zubha sAmagrInA sadupayAga karI sArI lAbha hAMsala karI le che tenuM bhaviSya ujjavala mane che. te sarvatra sukhI thAya che. 4. chatI zakti geApavyA vagara je je bhAgyazALI janA jJAnI gurunI sevA-upAsanApUrvaka tapa-japa-vrata-paccakkhANuM ullAsa sahita kare che te avazya sukhI thAya che. [ jai. . pra. pu. 47, pR. 79 ] jJAnanI uttamatA. 1. AtmAnA anaMta guNuAmAM mukhyapaNe jJAna ane darzana che. temAM paNa eTalA mATe jJAna uttama lakhyuM che ke enAthI samyagadarzana guNanI prApti thaI zake che. 2. jJAnanuM phaLa virati eTale viSaya kaSAya ane vikathAdika
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 282 ] zrI ravijayajI duSTa pramAdathI viramI, zuddha cAritramArga-saMyamamAM joDAvuM ane uttarottara AtmAnI vizuddhimAM AgaLa vadhavuM. 3. jJAna dhyAna ane tapanA baLavaDe nija AtmAnuM niraMtara rakSaNa karavuM. temAM pramAda karavAthI zIlaratna (saMyama) naSTa thAya che. 4. uttama zIlarUpI saMyama cUkavAthI meha ane ajJAnavaza jIva bhAre adhogati pAme che. kharA jJAnI ja tethI ugarI zake che. 5. jJAna zabda te ghaNA pokAre che, paraMtu te satya jJAna oLakhavuM ane te prApta karavA mATe prayAsa kare te ati muzkela che. haLukamI jIva ja satya jJAna meLavI zake che. [ je. dha. pa. pu. 4, pR. 79 ] viSaya-kaSAya vithAdikane tyAga kare. 1. mada (mAdaka padArthathI thate ), viSaya (Asakti),. kaSAya-krodhAdi, nidrA, ALasa ane vikathAdi-kuthalI karavAnI Teva e pAMca prakAranA pramAda jIvane saMsAracakramAM bhamADI rajhaLAve che, tethI sujJajanoe jema bane tema cIvaTathI tene tajavA joIe. 2. viSaya kaSAyAdikathI pIDAtA prANIone jarApaNa sukhazAMti thatI nathI. tene tyAga karavAthI pUrve nahiM anubhaveluM evuM adabhuta sukha prApta thaI zake che. 3. viSayakaSAyAdika rogo vaDe pIDAtA prANuonI cikitsA ekAnta hitakArI jinezvara prabhunI pavitra vANIvaDe karavI joIe jethI jIvane parama zAnti prApta thAya che. 4 viSaya kaSAyarUpI viSathI mUchita thayelA jIvonuM
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 283 ] rakSaNa saMyamarUpI mahAmaMtravaDe thaI zake che. anyathA temanI bhAre viDaMbanA thavA pAme che. 5. pote ja potAnA mitra ke zatru bane che. 6. mana ane Indriyane vazamAM rAkhavAthI saMpadA ane anyathA chUTI mUkavAthI vipadA maLe che, tethI bemAMthI ekanI pasaMdagI kare. 7. ukta pramAda kaTTA zatru jevuM pariNAma lAve che, tethI tene tyAga karavo ucita che. [je. dha. pra. pu. 47, pR. 80] zrAvakapaNAnAM sAmAnya lakSaNa 1. satya-hitamArgamAM AtmArpaNa karavA jevI zraddhA rAkhe. 2. satya-hitamArgadazaka puruSanA hitavacanone AdarathI sAMbhaLe. 3. prApta lakSmIne upaga sakSetramAM vilaMba rahita kare. 4. tattvaparIkSApUrvaka zuddha satya tatva upara kharo prema rAkhe. pa. pUrve ajJAna-mithyAtva ege karelAM pApakarma dUra kare. 6. saMvara ne nija rAnI vRddhi thAya te saMyama Atmanigraha karate rahe, jethI durgatithI bacI sadagati yAvat mokSa pAme. uparokta lakSaNavALA bhavijanene jJAnI vivekI puruSe zrAvaka tarIke saMbodhe che. vaLI paNa kahela che ke "jethI praveza aneka rIte bAMdhelA pApakarma dUra thavA pAme evAM uttama paropakAranAM kAma je Adara sahita kare ane uttama vrata niyamane pramAdarahita svIkAra karIne je tenuM niraticArapaNe pAlana karato rahe te zrAvaka kahevAya. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 267 ]
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 284 ] zrI kapUravijayajI nitya sukhI evA zuddha-nirdoSa sAdhunI dazA. kSaNika evA zabdAdi viSayanA pariNAmane du:khadAyI jANIne ane saMsAramAM rAgadveSathI thatA du:khAne samajIne je pAtAnA zarIra upara paNu rAga karatA nathI, zatru upara paNa dveSa karatA nathI ane rAga, jarA tathA maraNanA bhayathI vyathA pAmatA nathI te sAdhu nitya sukhI che. dharma dhyAnamAM magna, traNa daMDathI mukta, traNa guptithI surakSita tathA iMdriyA, parIsahA ane kaSAyAne jItelA, sarva prapaMcarahita evA mahAtmA-sAdhu sukhasamAdhimAM masta banyA rahe che. viSayasukhathI virakta ane prazamAdi guNathI vibhUSita sAdhu jevA udyota kare che tevA udyota sUryanA saghaLAM kiraNA paNa karI zakatA nathI. prazamaguNune khUba premapUrvaka sevanArA sAdhu je sahaja AtmazAMti meLave che tevI zAMti anya sAdhu samyagdarzana, jJAna, cAritra ane tapobaLayukta hoya paraMtu prazama-samatArahita hAya tA meLavI zakatA nathI. samyagdarzana ane jJAnayukta sAdhu saMyama, tapa, dhyAna ane bhAvanA ceAgavaDe aDhAra hajAra zIlAMgane sukhe sAdhI zake che. davidha yatidharma, pRyAdika daza prakAranI hiMsAthI viramavuM, pAMca iMdvicAnA viSayeAmAM anAsakti, AhArAdi cAra sajJAnA jaya, mana, vacana, kAyAthI karavA karAvavA ane anumedavAvaDe karIne aDhAra hajAra zIlAMganI racanA thai zake che. 10x10xpax4*3*3=18000 zIlAMga e rIte thAya che. sAdhupuruSAne sugama evA zIlasamudrane pAra pAmIne dharmadhyAnane prApta thayelA evA munijanA kharA vairAgyane pAme che. [ jai. 1. pra. pu. 49, pR. 108 ]
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 285 ] - vizvavaMdhanAM lakSaNa vadanaM prasAdasadanaM, sadayaM hRdayaM sudhAmadhuravAcam / kAraNaM paropakaraNaM, keSAM seSAM na te vandyAH // jemanuM mukhAravinda sadAya suprasanna-AnaMdita rahyA kare che, jemanuM hRdaya dayA-anukaMpAthI rasabhInuM rahyA kare che, jemanI vANI amRtasamI mIThI, madhura, priya ne hitakArI hoya che ane jemanI kAyA paropakAra karavA sadAya tatpara rahe che evA uttama pavitra AtmAo kene vaMdanika na hoya? arthAta uparokta lakSaNavALA uttama AtmAo sahukoIne vaMdanika-pUjanika thAya ja, emAM kaMI Azcarya jevuM nathI. AtmAnI kharI unnati IcchanAra sajjanee evA uttama lakSaNavaMta mahAtmAonA guNenI anumodanA-prazaMsA karavI ane bane teTaluM tevA uttama guNenuM anukaraNa karavuM; parantu bhUlecUke tevA uttama guNaguNInI IrSyA, adekhAI ke niMdA-hIlanA to na ja karavI. tethI evA uttama janene kazI hAni thatI nathI, paraMtu temanI niMdAdika karanArA to jarUra hAni pAme che ane bhavAMtaramAM ardhagati pAme che. temanA guNanI prazaMsA karavAthI pitAnAmAM tevI uttama gyatA Ave che ane bhavAMtaramAM uccagati prApta thAya che. A lakSamAM rAkhavA gya sAdo hitopadeza che. laghutA meM prabhutA vase, prabhutAthI prabhu dUra, name te prabhune game. name che AMbA AMbalI, name che dADama drAkSa, eraMDa bicAre zuM name ? jenI ochI zAkha,
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 286 ] zrI kapUravijayajI AMbA, AMbalI, dADama ne drAkSa jevA uttama vRkSeA phaLasapatti samaye vizeSa vizeSa namI laLI paDe che; parantu eraDA ane tADa jevA halakA vRkSeA te! akkaDa ja rahe che, lezamAtra namatA nathI. tevI rIte zIla-satASAdika uttama guNeAthI alaMkRta thayelA sajjanA sadAya sAdAi dhAre che- namratA rAkhe che ane ane teTaleA pApakAra sAthe che tyAre tRSNA, kuzIlatA ane ahaMkArAdika durguNAvarDa vAsita thayelA halakA leAkeA sadAya akkaDa rahe che-sajjane ane svajanA sAthe paNa kaleza kare che. tema ja adhikAra maLatAM ana kare che. kahyuM che ke namanti saphalA vRkSAH, namanti sajanA janAH / mUrkhazca zuSkakASThaM ca na namanti kadAcana // AMbAdika uttama vRkSeA phaLadiya samaye khUba namI paDe che, tema sadguNa-saMpatti pAmatA uttama janA paNa atyaMta namratA, sabhyatA, mRdutA dhAraNa kare che. tathAvidha guNuhIna mUrkha janA ane zuSka kASTha kadApi namratA dhAraNa karatA nathI. sAra----sUkA lAkaDA jevA taddana akkaDamAja ajJAnI jIvA game tevA guNuzAlI sajjanAne paNa kadApi namatA nathI, jyAre phaLathI laLI paDatAM uttama vRkSeAnI jevA sadguNazAlI sajjane te sarvadA namratA ja dhAraNa karatAM ja rahe che. tema ja paradu:khabhaMjana manI nija janma saphLa kare che. jagajAhera hakIkata paNa che ke--paropArAya satAM vistRtayaH / [ re. . pra. pu. 46, pR. 221]
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 287 ] kiyAsiddhi mATe sarve sAcavavAnI jarUra je vIrya--satva upara jIvanano kharo AdhAra che tene barAbara kALajIthI sAcavI rAkhavA samAjanI pratyeka vyaktinI prathama pharaja che. te jyAre visArI mUkI samAja avaLe raste caDhI jAya che tyAre ja tenI pAyamAlI thAya che. pUrvanA vakhatamAM prathamanI( bAla) avasthAthI ja brahmacarya pALavAnI je sukhadAyaka prathA hatI tenuM atyAranI prajAne lagabhaga vismaraNa thayuM che. je bAlya avasthAmAM satta-vIryanI dareka rIte rakSA athavA vRddhi thayA kare evI samAjavyavasthA rahetI tene badale bALavayathI ja satva-vIryane kSaya aneka rIte thAya tevI geramaryAdAo cAlI rahelI atyAre najare jovAya che. vIrya--pAtane tAvI-nIcavI zarIrane tadana nimItya karI nAkhe evI ukaLelI cA ane bIjA aneka vAra pINAnuM durvyasana bIjAonI dekhAdekhIthI bAlavayamAM ja dAkhala thaI jAya che ane tethI thatAM nukazAnanA ajJAnane laI ghaNe bhAge te vadhatuM ja jAya che, ethI ja aneka vyaktie jIvaleNa vyAdhionA bhoga banI jaI akALa mRtyuvaza thAya che. atyAre tarapha haTalanI cA pIvAthI thatAM aneka jAtanA nukazAnanuM bhAna thavAthI te saMbaMdhI carcA cAlI rahI che. tenA pariNAme hoTalanI cA pIvAne keTaleka sthaLe anAdara thato jAya che kharA, parantu jyAM sudhI hada bahAra cA ane bIDI pIvAthI thatAM aneka prakAranAM nukazAnanuM yathArtha bhAna samAjane thAya te sacoTa upadeza devAmAM Avaze nahi tyAM sudhI te durthasananI jaDa kAyama rahevAthI tethI nIpajatA nukazAna paNa
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 288 ] zrI kapUravijayajI samAjane sahana karavA paDaze. tethI ucita che ke dareka sthaLe hiteSI janAe te durvyasananI jaDa ja khAdI kADhavA prayatna karavA ke jethI bhAvI prajA paNa sukhI thaI zake. agamacetIpaNuM AdarIne va`vAnI ApaNI pharaja ApaNe adA karavI joie. [ jai. dha. pra. pu. 36, pR. 317. ] " paramAnaMda pacavIzInA anuvAda ' '' 1. paramAnadayukta, rAgAdika vikAra rahita, javarAdika rAgamukta ane ( nizcaya nayathI ) ApaNA ja zarIramAM virAjita paramAtmAne nirmaLa dhyAnanA abhyAsa vagaranA mAnavI dekhI ( anubhavI ) zakatA nathI. 2. anaMta sukhamaya, jJAnarUpI amRtanA sAgara samu ane anaMta khaLayukta paramAtmasvarUpa che. 3. rAgAdika vikArathI rahita, sarva sAMsArika bAdhApIDAthI mukta, sarvoparigraha-mamatA rahita ane parama sukhasa'panna, zuddha jJAnapa caitanya ja paramAtmAnuM svarUpa-lakSaNa jANavuM. 4. ApaNA AtmAnA uddhAra karavAnI cintA uttama, meAha-mamatAvaza pahitanI cintA karavI te madhyama, kAmabhAganI cintA karavI te adhama ane anyanuM ahita karavAnI vicAraNAne adhamAdhama samajI, sujJa jatAe AtmavikAsa sAdhavA manatI kALajI jarUra rAkhavI. 5. sa` saMkalpa-vikalpAnA nAzajanita jJAnarUpI amRtane tapasvI mahAtmAe vivekarUpa ajaLI( kheAkhA )vatI pIve che. 6. sadAnaMdamaya svacetanane je mahAnubhAva jANe pichANye
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 289 ] anubhave che te kharo paMDita che. paramAnaMdanA kAraNarUpa nija AtmAne te seve-ArAdhe che. 7. jema kamaLanA patrathI jaLa sadA nyAruM ja rahe che tema A AmA svabhAve ja deha viSe sadA rAga-dveSa-mamatAdika vikArothI aliptapaNe rahe che. 8. nizcaye karI AtmAnuM svarUpa jJAnAvaraNIya pramukha dravya karma--maLathI mukta, rAga-dveSAdika bhAvakarmathI rahita ane dArika-kriya pramukha zarIrarUpa karmathI rahita jANavuM. 9 AnaMdarUpa paramAtmasvarUpa nija dehamAM vidyamAna chatAM dhyAnanA abhyAsa vagaranA jIve, jema jAtiaMdhe sUryane dekhI zakatA nathI tema tene dekhI-anubhavI zakatA nathI. 10. mumukSu janee enuM dhyAna-cintavana karavuM joIe ke je vaDe caMcaLa mana sthira thaI, paramAtmasvarUpamAM lIna thaI jAya ane zuddha caitanya camatkAra lakSaNa paramAtmasvarUpanI jhAMkhI thavA pAme. vairAgya ane abhyAsanA baLathI tene sAkSAtkAra thavA pAme che. 11. dhyAnanA abhyAsI evA uttama mumukSuo nizcaye sarva duHkhothI mukta thaI, zIdhra paramAtmasvarUpane sAkSAt, prApta karI, kSaNamAtramAM sarva karmano kSaya karavArUpa mokSane pAme che ane tyAM janma tathA maraNa rahita zAzvata sukhamaya sthitimAM kAyama birAje che. 12. svabhAvamAM layalIna thayelA mumukSuo sarva saMkalpa- vikalpa rahita, AnaMdasvarUpI paramAtmatatvamAM ja kAyama sthira
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 290 ] zrI karavijayajI thaI rahe che. evA yogIjana AvA zuddha paramAtmasvarUpane sAkSAt jANune anubhave che. evI duSkara karaNI paramapuruSArtha sAdhya che. - 13. cidAnaMdamaya, zuddha-nirvikAra, nirAkAra, sarva AdhivyAdhi rahita, anaMta akSaya sukhasaMpanna, tathA sarva saMgaAsakti rahita sarva e paramAtmasvarUpa darzAvyuM che. 14. nizcaya karI A ApaNe AtmA samasta lekapramANu asaMkhya pradezavALo che ane vyavahAra daSTithI nija nija zarIravyApI ja che ema sarvae niHzaMka vakhANyo che. 15. uparokta zuddha paramAtmasvarUpa je kSaNe sAkSAta dekhAya-anubhavAya che te ja kSaNe sarva rAgAdika vikArajanita AkuLatA rahita nirvikalpa samAdhivaDe sthira-zAnta thaI svastha-prasannacitta ne nizcaLa cogI AtmA thaI rahe che. 16-19. te parama dhyAnI cagI pote ja paramabrahma tathA ghAtiyAM karmane jItavAthI jinarAja, zuddha AtmasvarUpa thavAthI paramatatva, tathA jagatamAtranA hita-upadezaka thaI javAthI paramaguru, sarvaprakAzaka thavAthI paramati , sarvaghAtiyAM karmane sarvathA kSaya karavA samartha thayAthI paramatapa, dhyAna-dhyAtA abhedarUpa thayAthI zukaladhyAnarUpa paramadhyAna evuM paramAtmasvarUpa thaI jAya che. tathA te paramAgI, parama sukha AnaMda )maya, sarva kalyANa-maMgaLarUpa, sarva sukhabhegI, zuddha jJAnasvarUpa ane parama zAntimaya thaI jAya che. tema ja te paramAgI parama sukhadAyaka ane parama caitanya pramukha anaMta guNane sAgara banI rahe che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ ra1 ] 20. parama AhlAdayukta tathA sarvathA rAga dveSa rahita evA paramapUjya at tattvane je jJAnI puruSA ApaNA dehamAM dekhe-jANu-anubhave che tene ja kharA paMDita samajavA. 21-22. e ja prakAre sarva AkAra-sasthAnAdi rahita, zuddha, svasvarUpe sadA virAjita, rAgAdika sarve vikArarahita ane anaMta jJAna-danAdi aSTa guNApeta evA nira Mjana siddhasvarUpane je dhyAve arthAt siddha parameSThIne pAmavA traNe leAka ane trikALavatI samasta padmAsAne eka sAthe prakAza karavAvALA kevaLajJAnAdika guNNAnI prApti mATe je yAgI mahAzaya peAtAnA AtmAne paNa parama AnaMdanA kAraNarUpa samajIne seve-ArAdhe che te ja kharA paDita che. 23-24. jema suvarNa pASANu madhye suvarNa gupta rIte rahevu hAya che, jema dUdha madhye ghI ane tala madhye tela rahela hAya che tema deha madhye AtmA gupta rIte rahela che. vaLI jema kASTha madhye agni zakti-sattArUpe rahe che tema deha madhye A AtmAne zakti-sattArUpe rahelA dekhe-jANe-anubhave che te ja kharekhara paDita lekhAya che. 25. vAstavika kharA paMDita hiMsAdika atratA tajI daI ahiMsA, satyAdika vratAmAM atyaMta Adara kare ane anukrame AtmAnA paramapada( paramAtmapada )ne pAmI te vratAne paNa taje. eTale te vratAne pALavAnI pachI tene jarUra na rahe. [ jai. dha. pra. pu. 53, pR. 45 ]
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra92 ] zrI karavijayajI upadeza sAra, 1. puruSa anyAya kare nahIM. puruSa anyAya karaze te A jagatamAM varasAda kenA mATe varasaze? sUrya konA mATe prakAzaze? vAyu konA mATe vAze? 2. AtmA kevI apUrva vastu che jyAM sudhI te zarIramAM heya, bhalene hajAre varasa, paNa tyAMsudhI zarIra saDatuM nathI. pArAnI jema Atma-caitanya cAlyuM jAya eTale zarIra zaba thaI paDe ane (jotajotAmAM) saDavA-gaMdhAvA mAMDe. 3. jIvamAM jAgRti ane puruSArtha joIe. karmabaMdha thayA pachI temAMthI (udaya AvyA pahelAM) chUTavuM hoya te abAdhA kALa (aMtarakALa) pUrNa thatAM sudhImAM chUTI zakAya. puSya, pApa ane AyuSya e ke bIjAne na ApI zakAya. te dareka pote ja bhogave. 4. svaccheda-svamatikalpanAe-saddagurunI AjJA vinA dhyAna karavuM e taraMgarUpa che ane upadeza Apa-vyAkhyAna karavuM e abhimAnarUpa che. pa. dehadhArI AtmA paMkhI che ane deha e jhADa che. A deharUpI jhADa nIce jIvanarUpI paMkhI vaTemArgu thAka levA beThe che, te paMkhI jhADane ja pitAnuM karI mAne e kema cAle? 6. suMdaravilAsa suMdara-sAro graMtha che, temAM kayAM UNapabhUla che te ame jANIe chIe. te UNapa bIjAne samajAvavI muzkela che. upadeza athe e graMtha upakArI che. 7. cha darzana upara daSTAMtaH-cha judA judA vedanI dukAna che. temAM eka vaida saMpUrNa sAce che. te tamAma rogane, tenAM
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ : lekha saMgraha : [ 297 ] kAraNene ane te TALavAnA upAyone jANe che. tenA nidAna ne cikitsA sAcA hevAthI rogInA roga nirmULa thAya che. vaida kamAya che paNa sAruM. A joIne bIjA pAMca kUTavaido paNa potapotAnI dukAna khele che. temAM sAcA vaidanA gharanI davA pitA pAse hoya che teTalA pUrato te rogIne roga dUra kare che ane bIjI potAnI kalapanAthI potAnA gharanI davA bheLave che tethI UlaTe rega vadhe che, paNa davA sastI Ape che eTale lebhanA mArge leka lalacAya che ane tene tyAM jaI UlaTA nukasAna pAme che. 8. Ane upanaya e che ke sAcA vaida samAna vItarAga dazana che, je saMpUrNa satyasvarUpa che. moha viSayAdine, rAga dveSane, hiMsA Adine saMpUrNa dUra karavA kahe che. te viSayavivaza regIne meMghA paDe che, bhAvatAM nathI. bIjA pAMca kUde che te kudarzane che. te jeTalA pUratI vItarAganA gharanI vAto kare che teTalA pUratI te rega dUra karavAnI vAta che paNa sAthe sAthe mehanI, saMsAravRddhinI, mithyAtvanI, hiMsA AdinI dharmanA bahAne vAta kare che te pitAnI kalpanAnI che ane te saMsArarUpa roga ghaTavAne badale vRddhinuM kAraNa thAya che. viSayamAM racIpacI rahela pAmara saMsArIne mehanI vAto mIThI lAge che arthAta sastI paDe che ane kUTavaida tarapha kheMcAya che paNa pariNAme vadhAre rogI thAya che. zrI vItarAga darzana trIjA vaidya jevuM che. arthAta te regane roga TALe che, nIrogIne roga thavA detuM nathI ane ArogyanI puSTi kare che. eTale jIvana samyagadarzanavaDe mithyAtva rega TALe che, samyagajJAnavaDe jIvane rogane bhega
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra94 ] zra kapUravijayajI thatAM bacAve che ane samyaphaDyAritravaDe saMpUrNa zuddha cetanArUpa ArogyanI puSTi kare che. 10. ajJAnarUpI aMdhakAravaDe aMdha jananAM netre jemaNe jJAnarUpI aMjanazalAkAvaDe khelyAM che te saddagurune namaskAra ho! 11. mokSamArganA netA (mokSamArge laI janAra), karmarUpa parvatanA bherA (bhedanAra) ane samagra tatvanA vettA prabhune evA guNenI prApti mATe vaMduM chuM. 12. ahIM mokSamArganA netA ema kahI, AtmAnA astitvathI mAMDI tenA mokSa ane mokSanA upAya sahita chae padane tathA mokSa pAmelAne svIkAra karyo temaja jIvAjIvAdika badhA tane svIkAra karyo. mekSa baMdhanI apekSA rAkhe che; baMdha, baMdhanAM kAraNe Azrava-puNya-pApa-karma ane baMdhAnAra evA nitya avinAzI evA AtmAnI apekSA rAkhe che. temaja mekSa, mekSanA mArganI-saMvaranI-nirjarAnI baMdhanAM kAraNe TALavArUpa upAyanI apekSA rAkhe che. jeNe mArga jAye, je, anubhavyA hoya te netA thaI zake eTale mokSamArganA netA ema kahI tene pAmelA evA sarvajJa-sarvadazI-vItarAgano svIkAra karyo. Ama mokSamArganA netA e vizeSaNathI jIva ajIvAdika na tattva, chae dravya, AtmAnA hovApaNA Adi chae pada ane mukta AtmAne svIkAra karyo. 13 mekSamArga upadezavAnuM, te mArge laI javAnuM kArya dehadhArI sAkAra mukta puruSa karI zake, deha rahita nirAkAra na karI zake. Ama kahI AtmA pote paramAtmA thaI zake che, mukta thaI zake che, evA dehadhArI mukta puruSa ja baMdha karI zake che ema sUcavyuM. deha rahita apauruSa baMdhane niSedha karyo.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 [ 295 ] 14. karUpa parvatanA bhedanAra ema kahI ka rUpa patAne tADavAthI meAkSa thAya ema sUcavyuM, arthAt ka rUpI pA svavI vaDe dehadhArIpaNe tADyA ane tethI jIvanamukta thaI mAkSamArganA netA-mAkSamArganA khatAvanAra thayA. pharI pharI deha dhAraNa karavAnu, janma-maraNurUpa saMsAranuM kAraNu karma che. tene samULAM chedyAthI pharI deha dhAraNa karavApaNuM nathI ema sUcavyuM. mukta AtmA pharI avatAra na le e paNa sUcavyu. * 15. vizvatattvanA jJAtA-leAkAleAkanA jANanAra ema kahI mukta AtmAnu akhaMDa svarUpajJAyakapaNuM sUcavyuM. mukta AtmAM sadA jJAnarUpa ja che ema sUcavyuM. vItarAganA mAnI upAsanA kartavya che. [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 117] vacanAmRtA 1. jema sUryathI divasa, cadrathI rAtri ane suputrathI kuLa zAle che tema buddhinA prakAzathI mANasa zeAle che. 2. jJAna vinA jIvananI khUkhI jANI zakAtI nathI. savidyA vagaranuM jIvana ajAgalastana jevuM niraka che. 3. putra ke putrI, e emAMthI ekane paNa abhaNa rAkhavA te vyavahArarUpI rathanA eka paiDAne bhAMgI nAkhavA kharAkhara che. 4. dharmanA sauMskArA pADyA sivAya vyavahArika jJAnamAM AgaLa vadhavuM te nAstikatAnI hadamAM praveza karavA sarakhu che. 5. bIjA upara vizvAsa na rakhAya, teA paNa tamArI jAta ( AtmA ) upara teA vizvAsa rahevA ja joie. 6. huM AtmA chuM, amara chu, anaMta zaktivaMta chu,. AnaMdamaya chuM, A nizcaya-vAkAne hRdayamAM kAtarI rAkheA.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 296 ] zrI kapUravijayajI 7. AtmazraddhA che tyAM ja dharma che ane dharma che tyAM ja zAnti che. parama zAnti prApta karavI hAya tA AtmavizvAsa rAkheA. 8. mahApuruSanA medhavacanA duti ane du:khanA khADAmAMthI bahAra nIkaLavAne dArInI garaja sAre che. 9. sadnAdha sAMbhaLeA, samajo, dhArA, hRdayamAM UtArA ane vanamAM mUkI. jema cAkhyA sivAya sAkaranI mIThAza mukhamAM AvatI nathI, peTamAM paDyA sivAya davAnI asara thatI nathI tema vanamAM mUkayA sivAya zravaNAdi saphaLa thatuM nathI. 10. eka uttaramAMthI janmyA tene ja nahIM paraMtu eka dharmamAM ane eka dezamAM janmyA tene paNa bhAi tarIke mAneA. 11. kuTumbakaleza ane kharAba seAkhata e ene jyAM udaya thAya tyAM kuTuMbanI paDatI dazA samajavI. 12. strIone eTalu chUTApaNuM na ApeA ke jethI te svacchaMdI khanI anAcArane mAge utare. tema eTalu dakhANu na rAkheA ke jethI tee gulAmaDI jevI sthitimAM rahI gulAma prajA utpanna kare. ( emAMthI eke sthiti icchavA yeAgya nathI. ) 13. dayA pALavA mATe ekedriya ane pacendriya jIvAne oLakhA. sthUla dayA na heAya te| sUkSma dayA kayAMthI AvI zake? 14. pUjaya vilAnI AjJA nahi pALeA ane teonu sanmAna nahi kare te tamArI saMtita taraphathI tamArI AjJAnu pAlana thAya ke tamAruM sanmAna jaLavAya evI AzA rAkhavI phAgaDha che--nakAmI che. 15. strIo ane bALakAne kahA ke-kaDAM, sAMkaLA, bagaDIe
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 : [ 297 ] vigere kharAM bhUSaNe nathI; paNa hAthanu bhUSaNa dAna che, kaMThanu bhUSaNa satya che ane kAnanu bhUSaNa hitavacana sAMbhaLavA te che. 16. paradhana patthara sama gaNI, parastrI mAta samAna gaNe ane sahu jIvAne Atma samAna gaNuA. A zikSAcanAne eka kSaNa paNa bhUlI jAo nahi. 17. mANusanAM khUna karatAM satyanuM khUna ochu bhayaMkara nathI. eka vAra asatya khelavAthI pramANikapaNu cAlyuM jAya che. 18. karakasara ( khIjA ) bhAInI garaja sAre che; paNa te kRpaNutAmAM na bhaLavI joie. kRpaNutA e eka moTu kalaMka che. 19. svataMtra banavAmAM jeTalI keAzIza karavAmAM Ave teTalI ja svacchaMdI na banavAmAM paNa karavI joie. 20. nirabhimAnI thavuM paNa temAM svamAnabhaMga na thavA joie, kemake svamAnanI lAgaNI mANasane ucca kArya mAM prere che. 21. tame bIjAne na ThaMgeA paNa khIjAe tamane na ThagI jAya tenI sAvacetI paNu rAkheA. vizvAsanA A jamAnA nathI. 22. zarIra sAruM rAkhavu ja hAya tA ' jINuM leAjanama' prakRtine anukULa leAjana paNa prathamanu pacyA pachI karavuM. 23. sarva prANIvargane svAtmA samAna samajatAM zikhA. 24. gRhavyavahAra sArA calAvavA icchatA haiA tA gRhiNI ( gharanI strI ) sAthe mRdutAthI-ucita naramAzathI kAma letAM zikhA, 25. Alasya-pramAda ja mATe duzmana che. vivekabharyo udyamathI duSkara kArya paNa sAdhI sASa meLavI zakAya che. anubhavathI A vAtanI khAtrI jarUra thaze. [ jai. dha. pra. pu. 53, pR. 397 ]
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 298 ] zrI kapUravijayajI pAramArthika Adha 1. saMcamI muni dhanikane temaja garImane sarakhI rIte upadeza Ape che. 2. khaMdhAyelAne mukta karanAra vIra prazaMsApAtra che. 3. viSayamAM mUDha mANusa dharmane jANI zakatA nahIM hAvAthI janma-jarA-mRtyune vaza rahe che. vividha vAsanAothI vAsita te jIva phIkrIne garbhomAM Ave che. 4. vIra puruSe viSayasaMgathI prApta thatAM dhananA svarUpane ane pariNAme thatAM duHkha-zAkane jANIne saMyamI thavuM ane meATAM nAnAM badhI jAtanAM rUpAmAM vairAgya dhAraNa karavA. hai bhavyAtman ! janma ane maraNane samajIne tuM saMyama sivAya anya tarapha na jA; rhiMsA na kara ke na karAva; tRSNAthI niveda pAma; strIothI virakta thai uccadazI thA; tathA pApakamAMthI virAma pAma. saMsAranA AMTA pherA samajIne rAga-dveSathI aspRSTa rahetA puruSa A saMsAramAM kazAthI chedAtA-bhedAtAkhaLAtA ke haNAtA nathI. 5. mAyA vigere kaSAyAvALA tathA viSayAsaktirUpI prame dathI yukta manuSya pharI pharIne garbha mAM Ave che, paraMtu zabda ane rUpamAM taTastha rahetA, samajadAra, saraLa ane mRtyuthI DaratA manuSya janma-maraNathI mukta thai zake che. teveA mANasa kAryomAM apramatta, pApakarma thI uparata, azubha karmothI AtmAnu sarva prakAre rakSaNa karavAmAM kuzaLa tathA saMsArane bhayasvarUpa samajanArA ane saMyamI hAya che. 6. lAkamAM je ajJAna che te ahita mATe che. du:kha mAtra
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 7 . [ 29 ] pApa-AraMbhathI utpanna thAya che, ema samajIne-mAnIne e AraMbhe ahitakara che ema samaje-mAne. karmathI A badhI sukha-duHkhAtmaka sthiti-upAdhi pedA thAya che. niSkarma mANasane saMsAra-bhramaNa nathI, mATe karmanuM svarUpa tathA karmamUlaka hiMsAnuM svarUpa samajIne sarva prakAre saMyama svIkArI rAga ane cheSathI dUra rahe. buddhimAna puruSa lekanuM svarUpa samajIne, kaMcana-kAminI pratyenI tRSNane tyAga karIne tathA bIju badhuM choDI daIne saMyama-dharmamAM parAkramI thAya che. 7. keTalAka (ajJa) loko AgaLa ane pAchaLano vicAra dhyAnamAM letA nathI. manuSya zuddha AcAravALA thaI, karmane nAza karavA-mekSa meLavavA tatpara thavuM. 8. he dhIra puruSa ! tuM saMsAra-vRkSanAM mULa (kaSAya) ane pAMkhaDAM (ne-kaSAya pramukha) baMnene teDI nAMkha ane tenuM svarUpa barAbara samajI, AtmadazI thA. samyagadazI muni parama mArga jANyA bAda navA pApa nathI karatA ane pUrvanA pApane nAza kare che. 9. mUkhe manuSya ja anya prANuone haNI khuzI thAya che tathA hase che; paNa te mUrkha hAthe karIne vera vadhAre che te jANatA nathI. mahAmuzIbate maLelA manuSya janmane pAmIne kaI paNa prANInA prANanI hiMsA na karavI ema prabhu kahe che. kaI jIvane kaI rIte tArAthI bhaya na thAya te rIte tAre vartavuM joIe. je lokanA svarUpane yathArtha samaje che te ja sA muni che. [ je. dha. pra. pu. 53, pR. 308 ]
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha bhAga sAtamAnI akArAdi anukramaNikA. >amalamAM paryuSaNa vibhAga 1 khamata khAmaNA ... ... 2 pavitra paryuSaNa prasa Mge hitakAraka kheAdhavacane ... 3pa SaN parvAdhirAja prasaMge zrAvake AdaravA yeAgya viveka 4 paryuSaNupanI saphaLatA zAthI ? 5 paryuSaNa prasa Mge medhavacanA ... 6 parvAdhirAjanI ArAdhanA zI rIte thaI zake ? 7 savatsarI khAmaNA 8 sAMvatsarika khAmaNAnI jUnI rIta 9 meAdhadAyaka praznottara 10 .. ,, 11 sAdA ne sarala praznottara 12 hitakAraka praznottara 13 hitamAdhaka praznottara 14 jJAnavardhaka praznottara ... 15 amRtamaya vacane 16 Atmahitakara vAkayeA 17 upadezaka vAyA ... praznottara vibhAga ... ... ... ... ... 18 kharA sUtelA ane jAgatA kANu ? 19 gRhastha zrAvakanA AMka vyadhama 800 subhASita vibhAga .. 0.0 ... ... ... ... :: 980 ... ... ... ... ... ... 900 200 ... ... ... ... ... ... ... : : : : : dAdara Dha chuM 20 26 15 *____ *43 45 111 104 114 126 108
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 301 ) thA 125 89 ka - 4 ., 116 86 20 tAtvika vacana * *** * 21 bedhaka vacane . 22 mananIya vacanAmRta 23 mekSane sAco sarala mArga-vizuddha premabhakti ... 24 vikharahita vairAgya 25 sadupadeza 26 subhASita 27 subhASita vacane .... 28 subhASita vAka... 29 suMdara saMdeza ... 30 sUkta bodhavacana ne prabhuprArthanA 31 smRtimAM rAkhavA yogya vAkyo 32 hitadAyaka bodha . 33 hitakara mArga ... . 128 34 hitakara vacanAmRta 35 hitakAraka vacane.. - 106 36 hita vacana ... . 121 37 hitasaMdeza ... 10 ghAmika vibhAga 38 aSa-SatyAga ... ... .. 39 ajJAna kaSTa karavAmAM alpa phaLa ... 4. ATha madano tyAga karavA hitopadeza ... 41 Atmadamana * * * * * * 24. 42 AtmajJAna, AtmazraddhA ane Atmaviveka pragaTa karavA pAMca bola * *** * * * * 135 43 Avazyaka kriyAnI upagitA .. ... .. 237 .. 8ka. * 2ja
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ (302 ) * 175 263 292 . 254 . 235 ... 173 - 197 207 287 225 277 268 4je Idriyone kabaje rAkhavA hitopadeza ... 45 iMdriya paravazatAthI pArAvAra duHkha ... 46 uttama zIlane prabhAva * * 47 upadeza sAra ... ** 48 upayogI hitazikSAo ... * 49 eka vidyArthInA keLavaNI aMge vicAra 50 ekAgratAnI AvazyaktA * 51 kartavyadharmo : para karmanI akaLa gati 53 kriyAsiddhi mATe sattva sAcavavAnI jarUra 54 kuziSyanAM lakSaNa .. . 55 kRtikarma yA vaMdanamaryAdA .... 56 krodhAdika cAra kaSAya 57 gAravatrikane karavo joIte tyAga 58 gRhasthAzramamAM AtmasAdhana yogya hitazikSA 59 cAra nikSepo .. *** .. * 60 cAritra saMyama sadavartana ... * * 61 jina sthApanA yA jinapratimA . 62 jaina dharma saMbaMdhI samajavA yogya bodhavacane 63 jaMkhakumAra ane dazavidha yatidharma ... 64 ta5-cAritranI sevA * * 65 tapane mahimA ne prabhAva .. * 66 devasI pratikramaNane kALanirNaya .. 67 deha, mana ane iMdriyadamanathI thatAM lAbha 68 dharma AcaraNamAM thatI upekSA ... 69 dharma oLakhyAnuM phaLa zuM ? .... 272 248 187 . 185 141 * 281 . 04 . 182 .. 170 220 170
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 303 ) 70 dharmane pragaTa prabhAva ... *** 71 dharmane prabhAva ane sevanathI lAbha hara nirdabhapaNe dharmAcaraNa karavuM te ja hitakArI che 73 nitya sukhI nirdoSa sAdhunI dazA .* * * 74 paDhamaM nA to yA ....... ..... 75 parabhavanuM pAtheyaH dharmasevana *** * * 76 paramAnaMda pacavIzIne anuvAda ... 77 pAtratA vagara kharI prApti thatI ke TakatI nathI 78 pAramArthika bodha - 79 paMcamahAvrata ne tenI bhAvanA 80 brahmacaryanI rakSA ... 81 bhagavAna mahAvIranuM tapa ... 82 bhArekamapaNAnuM lakSaNa ... 83 mahAvIra prabhunI jayaMti kema ujavAya ? 84 yAtrikane sUcanA ... *** 85 yogaavaMcakatA 86 yoga saMbaMdhI vastunirdeza ... ... 87 rAgAdika vikArane jaya karavAnI jarUra 88 rAgI doSane dekhI zakatA nathI .* 89 vacanAmRta . *** 90 vizvavaMdanA lakSaNa che. *** 91 vivekakaLA jAge to jIvana saphaLa thAya hara viSaya kaSAya vikathAdikano tyAga ... 93 viSayalolupatAnA virasa phaLa ... 94 vItarAga bhagavAnanI sadabhAva stuti 95 vIza sthAnakenuM sevana ... - 234 - 228 *** 140 *.. 284 *** 138 . 203 ... 288 *** 211 * 298 *** 249 .. 275 ... 153 *.. 206 *.. 150 * 265 * 295 285 papa 282 2 15
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 304) paNa 15 157 230 144 280 96 zAsananI maryAdAnA pAlana mATe kevI vyavasthA jarUranI che? 97 zivasukhanA sarala upAya ... 98 zrAvakapaNAnAM sAmAnya lakSaNa 89 satya tatvane svIkAra ... 100 samabhAva *** *** 101 samayocita hitopadeza .. 102 sarvasAdhAraNa vyavahAra hitazikSA 103 sarvajJa bhagavAnanI dezanA ... 104 sAcA sAdhu kone kahevA? . 213 105 sAdhujIvananI rUparekhA ... 196 sAdhudharma pratye rAga sAthe parIkSA ... 107 sAdhuvihAra ... ***** 108 siddhacakra ArAdhananI AvazyaktA - 109 susAdhunAM lakSaNa ... . 11. soLa vidyAdevInAM varNa, vAhana ane zastrAdi .. .. 168 111 saMta-sAdhujanonI nirlobhatA ... 112 saMyamavaMta sAdhujananuM vartana kevuM hoya ? .. 113 saMyamaH sAcuM sukha ane svacchaMdatAH sarva duHkhanuM mULa 114 saMsArane sAgara, agni, aMdhakAranI upamA - * 240 115 svAdhyAya dhyAna . - 277 116 hAsyAdika dezone tyAga * * * * * *** 271 117 kSamAdika daza lAkSaNika dharmanuM svarUpa.. 118 jJAnanI uttamatA . .. *** * 282 1ra 148 225 223 133 147, * * * 242
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ ERO 19