Visheshavashyak Bhashya Part 04

Author(s): Jinbhadragani Kshamashraman, Chaturvijay
Publisher: Harakchand Bhurabhai Shah

Page 120

EPएते दोषाः प्रसजन्ति, तर्हि कामी दोषा न भवन्ति ? इत्याह- 'न उ ठियेत्यादि' न त्वस्पदधुपगते जीवेऽभ्युपगम्यमान एते दोषाः विशेषा० प्रसजन्ति । कथंभूते जीवे ? स्थितसंभूतच्युतविज्ञानमये- कथश्चिद् द्रव्यरूपतया स्थितम् , कथश्चितूत्तरपर्यायेण संभूतम् , कथञ्चि॥७१८॥
| पुनः पूर्वपर्यायण च्युतं विनष्टं यद् विज्ञानं तन्मय इत्यर्थः । तस्मादमुमेवोत्पाद-व्यय-धौव्ययुक्तं शरीरादर्थान्तरभूतमस्मदभ्युपगतमास्मान समस्तव्यवहारसिद्धये प्रतिपद्यस्वेति ॥ १६७८ ।। १६७९॥
नन्वेवंभूतस्यात्मनः कथंभूतानि ज्ञानानि प्रवर्तन्ते, कस्माच हेतोस्तानि जायन्ते ? इत्याह--
तैस्स विचित्तावरणखओवसमजाई चित्तरूवाई । खणियाणि य कालंतरवित्तीणि य मइविहाणाइं ॥ १६८० ॥ __ मतेमतिज्ञानस्य विधानानि नानाभेदरूपाणि तस्य यथोक्तरूपस्यात्मनः प्रवर्तन्ने । कथंभूतानि ? इन्याह- विचित्रो योऽसौ मतिज्ञानावरणक्षयोपशमस्ततो जातानि, अत एव स्वकारणभूतक्षयोपशमवैचिच्याद् विचित्ररूपाणि । तथा, पर्यायरूपतया क्षणिकानि, द्रव्यरूपतया तु नित्यत्वात् कालान्तरवृत्तीनि । उपलक्षणं च मतिविधानानि, श्रुना-ऽवधि-मनःपर्यायविधानान्यपि यथासंख्यं श्रुता-चधि-मनःपर्यायज्ञानावरणक्षयोपशमवैचित्र्याद् विचित्ररूपाणि यथासंभवं तस्य द्रष्टव्यानि । केवलज्ञानं वेकमेवाविकल्पं केवलज्ञानावरणक्षयादेव द्रष्टव्यमिति ।। १६८०।।
एतदेवाह
निच्चो संताणो सिं सव्वावरणपरिसंखए जं च । केवलमुदियं केवलभावेणाणंतमविगप्पं ॥ १६८१ ॥
'सिं ति' एतेषां च मतिज्ञानादिविधानानामविशेषितज्ञानमात्ररूपसंतानो नित्योऽव्यवच्छिन्नरूपः । केवलज्ञानं त्वविकल्प भेदरहितमुदितमाख्यातं भगवद्भिः, यतः सर्वस्यापि निजावरणस्य क्षय एव तदुपजायते । अतोऽविकल्प केवल भावेनानन्त कालावस्थायित्वात् , अनन्तार्थविषयत्वाचानन्तमिति ॥ १६८१ ॥
पुनर्वायुभूतिः संदिहानः माहसो जइ देहादन्नो तो पविसंतो व निस्सरंतो वा। कीस न दीसइ, गोयम ! दुविहाऽणुवलद्धि उसा य ॥१६८२॥
, तस्य विचित्रावरणक्षयोपशमजानि चित्ररूपाणि । क्षणिकानि च कालान्तरवृत्तीनि च मतिविधानानि ॥ १६८० ॥ २ नित्यः सन्तान एषां सर्वावरणपरिसंक्षये यच्च । केवलमुदितं केवलभावेनानम्तमविकल्पम् ॥ १६८१ ॥ ३ स यदि देहादन्यस्ततः प्रविशन् वा निःसरन् वा । कस्माद् न दृश्यते, गौतम ! द्विविधाऽनुपलब्धिस्तु सा च ॥ १६८२ ॥
POOO
HO||७१
Jan Education Internati
www.janmitrary.org