________________
કરવો નહિં.
વનસ્પતિ કાયમાં ઉત્પન્ન થયેલો જીવ તેમાં ને તેમાં જન્મ-મરણ કરતાં ઉત્કૃષ્ટ, જેનો અંત થવો મુશ્કેલ હોય એવા અનંત કાળ સુધી રહે છે. માટે હે ગૌતમ! સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ ન કરવો.
બેઇન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થયેલો જીવ તેમાં ને તેમાં ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત કાળ સુધી જન્મ-મરણ કર્યા કરે છે. માટે હે ગૌતમ! સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ કરવો નહિં.
તેઇન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થયેલો જીવ ત્યાં ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત કાળ સુધી રહે છે માટે હે ગૌતમ! પળવારનો પણ પ્રમાદ કરવો નહિં.
ચતુરિન્દ્રિય કાયમાં ગયેલો જીવ તેમાં ને તેમાં જન્મ-મરણ કરતાં ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત કાળ સુધી રહે છે. માટે હે ગૌતમ! સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ કરવો નહિં.
પંચેન્દ્રિય કાયમાં ઉત્પન્ન થયેલો જીવ તેમાં જન્મ-મરણ કરતાં ઉત્કૃષ્ટ રીતે સાત કે આઠ ભવ સુધી રહે છે. માટે હે ગૌતમ! પળ માત્રનો પણ પ્રમાદ કરવો નહિં.
દેવ અને નરક ગતિમાં ઉત્પન્ન થયેલો જીવ ઉત્કૃષ્ટ પણે એક એક ભવસંખ્યાત કે અસંખ્યાત વર્ષ વાળા- એક ભવ સુધી ત્યાં રહે છે. તેથી હે ગૌતમ! સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ કરવો નહિં.
આમ આ સંસારમાં અનેક પ્રકારના પ્રમાદોથી વ્યાપ્ત જીવ શુભાશુભ કર્મોને કારણે જન્મ-મરણરૂપ ચક્રમાં પરિભ્રમણ કર્યા જ કરે છે. માટે હે ગૌતમ! સમય માત્રનો પ્રણ પ્રમાદ ન કરવો.
ભવસ્થિતિ અને કાયસ્થિતિઃ જીવનું અમુક સમય સુધી એક ભવમાં જીવવું તે ભવસ્થિતિ છે. અને મૃત્યુ પછી તે જ જીવનિકાયમાં વારંવાર ઉત્પન્ન થવું તે કાયસ્થિતિ છે. દેવ અને નારકી મૃત્યુ પામ્યા પછી ફરી દેવ અને નારકી બનતા નથી. અતઃ તેની ભવસ્થિતિ જ હોય છે. કાયસ્થિતિ હોતી નથી. તિર્યંચ અને મનુષ્ય મરીને પછીના જન્મમાં ફરી તિર્યંચ અને મનુષ્યના રૂપમાં જન્મ લઇ શકે
૩૬
