________________
આદાન નિક્ષેપ સમિતિઃ આદાન એટલે ગ્રહણ કરવું, નિક્ષેપ એટલે મૂકવું. સંયમી જીવનમાં ઉપકરણો ગ્રહણ કરતાં અને નીચે મૂકતાં વિવેક રાખવો તેને આદાન સમિતિ કહે છે.
સાધુ સંયમ યાત્રાના નિર્વાહ માટે બે પ્રકારની ઉપધિનો ઉપયોગ કરી શકે છેઃ ૧) ઔધિક ઉપધિ ૨) ઔપગ્રહિક ઉપધિ
૧) ઓધિક ઉપધિઃ સામાન્ય રીતે સાધુ હંમેશાં જેને ધારણ કરે, તેવા વસ્ત્ર, પાત્ર, મુહપત્તિ, રજોહરણ આદિ ઔધિક ઉપધિ કહેવાય છે.
૨) ઓપગ્રહિક ઉપધિઃ વિશેષ પરિસ્થિતિમાં સાધુ જેને ધારણ કરે તે પાટ, પાટલા, ઔષધિ આદિ પાઢીયારી ઔપગ્રહિક ઉપધિ કહેવાય છે.
સમિતિવાન અને યતનાપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરનારા મુનિ પૂર્વોક્ત બન્ને પ્રકારના ઉપકરણોને પ્રતિલેખન કરીને, પ્રમાર્જન કરીને ગ્રહણ કરે અને મૂકે.
પરિષ્ઠાપના સમિતિઃ દ્રવ્યથીઃ મળ મુત્રાદિ પદાર્થો દશ પ્રકારના સ્થાનમાં પરઠે નહિં. તે દશ સ્થાનો આ પ્રમાણે છે – ૧) લોકોનું આવાગમન થતું હોય ૨) કોઇને બાધાપીડા-વિરોધ થાય ૩) ઊંચી-નીચી વિષમભૂમિ ૪) પોલાણવાળી ભૂમિ ૫) તરતની અચેત થયેલી ભૂમિ ૬) સાંકડી ભૂમિ ૭) ચાર આંગુલ નીચે સુધી અચિત ન થયેલી ભૂમિ ૮) ગામ આદિની નજીક ૯) કીડી, મકોડા આદિ જીવોના દર સહિતની ભૂમિ ૧૦) ત્રસ જીવો અને બીજ વગેરે સચિત પદાર્થ યુક્ત ભૂમિ.
ક્ષેત્રથીઃ ગૃહસ્થના આંગણામાં કે લોકોને દુર્ગધ થાય તેવા જાહેર રસ્તામાં પરઠે નહિં.
કાળથીઃ પરઠવાની ભૂમિનું પ્રતિલેખન અને પ્રમાર્જન કરીને પરહે.
ભાવથીઃ પરઠવા જાય ત્યારે આવસ્યહી.. ત્રણ વાર બોલે. પરઠતાં પહેલા શકેન્દ્ર મહારાજની આજ્ઞા લે, ચાર અંગુલ ઉપરથી યતના પૂર્વક પરઠે. પરઠતાં વોસિરે-વોસિરે ત્રણ વાર બોલે. પરઠીને પાછા ફરતાં નિસ્સહી-નિસ્સહી ત્રણ વાર બોલે. ઉપાશ્રયમાં આવીને ઇરિયાવહિ કરે.
૧૦૨
