________________
પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી આત્મા અનિવૃત્તિ રૂપ શુક્લ ધ્યાનના ચોથા પાયાને પ્રાપ્ત કરે છે. ત્યાં પહોંચેલો આત્મા અંતર્મુહૂર્તમાં જ વેદનીય, આયુષ્ય, નામ અને ગોત્ર - એ ચાર અઘાતી કર્મોની ગ્રંથીઓનો ક્ષય કરી સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત થઇ જાય
૪૨) પ્રતિરૂપતાઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! પ્રતિરૂપતાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ શ્રમણોની શાસ્ત્રોક્ત વેશભૂષા અને તદનુસાર આચરણને પ્રતિરૂપતા કહે છે.
પ્રતિરૂપતા ધારણ કરનાર સાધક શાસ્ત્રની આજ્ઞા પ્રમાણે વ્યવહારથી મુનિવેશ ધારણ કરે છે તેમજ તે ભાવોથી પણ આગમોક્ત સાધુના ગુણોથી સંપન્ન બનવા પ્રયત્નશીલ રહે છે. તે દ્રવ્યથી લઘુતા-હળવાશ અનુભવે છે અને મંદ કષાયી બની ભાવથી પણ લાઘવતા પામે છે.
તે મુનિ અપ્રમત્ત ભાવ પ્રાપ્ત કરે છે અને સમસ્ત પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્ત્વોને વિશ્વસનીય બની જાય છે. તે સાધક ઇન્દ્રિય વિજેતા બની વિપુલ તપ અને સંયમની આરાધના કરે છે.
૪૩) વૈયાવૃત્યઃ પ્રશ્ન: હે ભગવા વૈયાવૃત્યથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ નિઃસ્વાર્થ અને નિષ્કામ ભાવે શ્રમણોની સેવા કરવાની પ્રવૃત્તિને વૈયાવૃત્ય-વૈયાવચ્ચ કહે છે.
વૈયાવચ્ચ કરનારના સ્વચ્છેદ અને અહંકાર નષ્ટ થાય છે, વૈયાવચ્ચથી શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ, ચારિત્રમાં પરિપક્વતા આદિ અનેક લાભ થાય છે અને વૈયાવચ્ચ કરતાં જીવ જયારે ઉત્કૃષ્ટ રસને પ્રાપ્ત કરે ત્યારે તીર્થંકર નામ કર્મ બાંધે છે.
૧૩૪
