________________
૮) સ્ત્રીલિંગ સિદ્ધાઃ સ્ત્રી શરીરથી સિદ્ધ થાય તે. ૯) પુરુષલિંગ સિદ્ધાઃ પુરુષ શરીરથી સિદ્ધ થાય તે. ૧૦) નપુંસક લિંગ સિદ્ધાઃ નપુંસક શરીરથી સિદ્ધ થાય તે
૧૧) પ્રત્યેક બુદ્ધ સિદ્ધાઃ કોઇ પદાર્થને જોઇને તેના ચિંતનથી પ્રતિબોધ પામીને સિદ્ધ થાય તે.
૧૨) સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધાઃ ગુરુના ઉપદેશ વિના સ્વયં બોધ પામીને સિદ્ધ થાય
૧૩) બુદ્ધ બોધિત સિદ્ધાઃ કોઇના ઉપદેશથી સિદ્ધ થાય તે. ૧૪) એક સિદ્ધાઃ એકાકીપણે સિદ્ધ થાય છે. ૧૫) અનેક સિદ્ધાઃ એક સાથે અનેક જીવો સિદ્ધ થાય તે.
સિદ્ધ થવાની સાધના આધ્યાત્મિક પુરુષાર્થ છે. રાગ-દ્વેષ આદિ કષાયો નષ્ટ કરવાના છે. આ સાધના કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યો કોઇ પણ વેશમાં, અઢીદ્વીપના કોઇ પણ ક્ષેત્રમાંથી કરી શકે છે. તેમાં લિંગ આદિ બાહ્ય કારણો બાધક બનતા નથી.
એક સમયમાં નપુંસક લિંગમાં દશ, સ્ત્રીલિંગમાં વીસ અને પુરુષ લિંગમાં એકસો સાઠ જીવો સિદ્ધ ગતિ પ્રાપ્ત કરે છે.
ગૃહસ્થ વેશમાં એક સમયમાં ઉત્કૃષ્ટ ચાર જીવો સિદ્ધ થાય છે, તાપસાદિ અન્ય લિંગમાંથી દશ અને સ્વલિંગ-જૈન સાધુના વેશમાંથી એકસો આઠ જીવો સિદ્ધ થઇ શકે છે.
એક સમયમાં જઘન્ય અવગાહના વાળા ચાર, ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના વાળા બે અને મધ્યમ અવગાહના વાળા ૧૦૮ જીવો સિદ્ધ થઇ શકે છે.
ઉર્ધ્વ લોકમાંથી ચાર, સમુદ્રમાંથી બે તથા અન્ય જળાશયોમાંથી ત્રણ, અધોલોકમાંથી વીસ અને તિર્યશ્લોકમાંથીએકસો આઠ એકસમયમાં સિદ્ધ થાય
૧૮૭
