Uttaradhyan Sutrano Ark

Author(s): Shobhna Kamdar
Publisher: Nima Kamdar

Page 200

જીવોને ગર્ભજ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય કહે છે.
ઉપરોક્ત બન્ને પ્રકારના તિર્યંચના ત્રણ-ત્રણ પ્રકાર છે – જળચર, સ્થળચર અને ખેચર. જળચરઃ મત્સ્ય, કાચબો, ગ્રાહ, મગર, વગેરે.
સ્થળચરઃ તેના બે ભેદ છે – ૧) ચતુષ્પદઃ ચાર પગવાળા, જેમકે ગાય, ઘોડા, હાથી, બિલાડી, કૂતરા, વાંદરા આદિ. ૨) પરિસર્પ સરકીને ચાલનારા જીવો. તેના બે ભેદ છે – ૧) ભુજ પરિસર્પ ૨)ઉર પરિસર્પ
ભુજ પરિસર્પ- ભુજાઓથી સરકીને ચાલે તે ભુજ પરિસર્પ, ચંદન ઘો, નોળિયા, ખિસકોલી, ગરોળી, ઉંદર આદિ
ઉર પરિસર્પ - પેટથી સરકીને ચાલે છે. અજગર, સાપ આદિ.
ભવસ્થિતિઃ જળચર, ઉર પરિપર્સ, ભુજપરિસર્પની જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ ક્રોડપૂર્વ વર્ષની.
ચતુષ્પદ સ્થળચરની જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમની. તે દેવકુરુ-ઉત્તરકુરુ ક્ષેત્રના યુગલિક ત્રિયંચની અપેક્ષાએ છે.
ખેચરની સ્થિતિઃ જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ પલ્યોપમનો અસંખ્યાતમો ભાગ છે. તે ખેચર યુગલિક તિર્યંચની અપેક્ષાએ છે.
કાયસ્થિતિઃ જળચર જીવોની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત ઉત્કૃષ્ટ અનેક કરોડ પૂર્વ વર્ષની.
સ્થળચર જીવોની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમ સહિત અનેક પૂર્વક્રોડ વર્ષની છે.
ખેચર જીવોની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ પલ્યોપમનો અસંખ્યાતમો ભાગ અધિક અનેક પૂર્વ ફ્રોડ વર્ષની.
૧૯૬