________________
ઉત્તરઃ ચારિત્ર સંપન્નતાથી જીવ શૈલેશીભાવ પ્રાપ્ત કરે છે. શૈલેશીભાવને પ્રાપ્ત થયેલા અણગાર ચાર અઘાતી કર્મોનો ક્ષય કરી પરિનિર્વાણ પ્રાપ્ત કરે છે.
૬૨) શ્રોતેન્દ્રિય નિગ્રહઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! શ્રોતેન્દ્રિય નિગ્રહથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ શ્રોતેન્દ્રિય નિગ્રહથી જીવ મનોજ્ઞ અને અમનોજ્ઞ શબ્દોમાં થતા રાગદ્વેષનો નિગ્રહ કરે છે તેથી તે જીવ શબ્દ નિમિત્તક કર્મ બાંધતો નથી અને પૂર્વબદ્ધ કર્મોની નિર્જરા કરે છે.
૬૩) ચક્ષુરિન્દ્રિય નિગ્રહઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! ચક્ષુરિન્દ્રિય નિગ્રહથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ ચક્ષુરિન્દ્રિયનો નિગ્રહ કરનાર સાધક તદ્દન્ય રાગદ્વેષ અને કર્મબંધ કરતો નથી. પૂર્વબદ્ધ કર્મોની નિર્જરા થાય છે. પરિણામે તે આત્મા હળુકર્મી બને
છે.
૬૪) ઘ્રાણેન્દ્રિય નિગ્રહઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! ઘ્રાણેન્દ્રિય નિગ્રહથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ ઘ્રાણેન્દ્રિયના બે વિષય છે. ૧) સુરભિ ગંધ ૨) દુરભિ ગંધ. ઘ્રાણેન્દ્રિયને આ બે વિષયમાં પ્રવૃત્ત ન થવા દેવી તે ઘ્રાણેન્દ્રિય નિગ્રહ.
૬૫) જિહેન્દ્રિય નિગ્રહઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! જિહેન્દ્રિયને વશ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ જિલ્હેન્દ્રિયના પાંચ વિષય છેઃ તીખો, કડવો, કષાયેલો, ખાટો અને મીઠો. આ પાંચ રસનેન્દ્રિયના વિષયમાં આસક્તિ ન રાખવાથી જીવ રસ નિમિત્તક કર્મ બાંધતો નથી અને પૂર્વકર્મની નિર્જરા થાય છે.
૧૩૯
