________________
રાંધવાની ક્રિયામાં પાણી, ધાન્ય, પૃથ્વી અને કાષ્ઠને આશ્રિત રહેલા જીવોની હિંસા થાય છે. ઉપરાંત અગ્નિ પણ સજીવ છે અને દૂર દૂર સુધી ફેલાઇ જવાની અગ્નિકાયની અને છએ દિશાવર્તી અનેક ત્રસ સ્થાવર જીવોની હિંસા થાય છે.
સોનું અને માટીના ઢેફાને સમાન સમજનારા અણગાર સોના ચાંદીની મનથી પણ ઇચ્છા ન કરે અને સર્વ પ્રકારના ક્રય-વિક્રયથી (ખરીદ-વેચાણથી) દૂર રહે. સાધુની ચિત્તવૃત્તિ ખરીદ-વેચાણમાં હોય તો સાધુધર્મ નાશ પામે છે અને આગમોક્ત શ્રમણ રહેતો નથી.
ભિક્ષુ સંયમયાત્રાના નિર્વાહ માટે, સાધનામાં સહાયક બને તે નિર્દોષ અને સાત્વિક આહાર અનાસક્ત ભાવે ગ્રહણ કરે અને અનિંદિત સામુદાનિક (અનેક) ઘરોમાંથી થોડા થોડા આહારની ગવેષણા કરે. રસનેન્દ્રિય વિજેતા મહામુનિ આહારમાં મુર્છાભાવ રાખ્યા વિના આહાર ગ્રહણ કરે.
અણગારની આરાધનાઃ સાંસારિક સંબંધોનો અને તેના મમત્વનો ત્યાગ કરી, સંયમભાવમાં સ્થિત અણગાર બાહ્ય પરિગ્રહના ત્યાગ પછી રાગદ્વેષ રૂપ અત્યંતર પરિગ્રહના ત્યાગ માટે પુરુષાર્થ કરે અને ધર્મધ્યાન તથા શુક્લધ્યાનમાં સ્થિત રહે. જીવન પર્યંત આગમ જિનાજ્ઞાને લક્ષ્યમાં રાખી રત્નત્રયની આરાધનામાં તલ્લીન રહે.
આરાધક શ્રમણને વીર્યંતરાય કર્મનો ક્ષય થવાથી અનંત શક્તિઓનો પાદુર્ભાવ થાય છે. તેથી મૃત્યુનો સમય સમીપ જણાય ત્યારે સંલેખના-અનશન દ્વારા ચતુર્વિધ આહારનો ત્યાગ કરીને સમાધિમાં લીન થઇ જાય છે.
ઔદારિક શરીરના અંત સાથે કાર્યણ શરીરનો પણ અંત થાય છે. અને તે અશરીરી આત્મા સંસારચક્રમાંથી છૂટી પરમાનંદ પ્રાપ્ત કરે છે, શાશ્ર્વત સુખ પામે છે.
૧૮૨
(પાંત્રીસમું અધ્યયન સંપૂર્ણ)
