________________
૭૦) લોભ વિજયઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! લોભ વિજયથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ લોભ મોહનીય કર્મના ઉદયથી થતા અસંતોષ રૂપ આત્મ પરિણામોને લોભ કહે છે. લોભ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરવાથી જીવ સંતોષ ગુણની પ્રાપ્તિ કરે છે. તે લોભ વેદનીય કર્મનો બંધ કરતો નથી અને પૂર્વબદ્ધ કર્મોની નિર્જરા કરે છે.
૭૧) રાગ-દ્વેષ મિથ્યાત્વ વિજયઃ
પ્રશ્ન: હે ભગવન્! રાગદ્વેષ અને મિથ્યાત્વ ઉપર વિજયથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ જીવ સાધના માર્ગમાં પ્રવેશ કરે ત્યારથી તેનો સમગ્ર પુરુષાર્થ રાગદ્વેષ અને મિથ્યાત્વના નાશ માટે જ હોય છે; જયારે તેનો સંપૂર્ણ નાશ થાય ત્યારે સાધના પૂર્ણ થાય છે. આઠ પ્રકારની કર્મગ્રંથિને તોડવાને માટે સર્વ પ્રથમ મોહનીય કર્મની અઠ્યાવીસ પ્રકૃતિઓનો ક્ષય કરે છે. ત્યાર પછી જ્ઞાનાવરણીય કર્મની પાંચ, દર્શનાવરણીય કર્મની નવ, અંતરાય કર્મની પાંચ – એ સર્વ પ્રકૃતિઓનો એક સાથે ક્ષય કરે છે.
ત્યાર પછી તે અનુત્તર, અનંત, સંપૂર્ણ વસ્તુ વિષયક અજ્ઞાન તિમિરથી રહિત, વિશુદ્ધિ, લોકાલોક પ્રકાશક કેવળજ્ઞાન અને કેવળ દર્શન પ્રાપ્ત કરે છે.
કેવળી ભગવાન જયાં સુધી સયોગી રહે છે ત્યાં સુધી તેને યોગની પ્રવૃત્તિ રહે છે તેથી ઇર્યાપથિક કર્મ બંધાય છે. તે બંધ પણ સુખદ, શાતા વેદનીય હોય છે. તેની સ્થિતિ બે સમયની છે. પ્રથમ સમયમાં બંધ થાય છે. બીજા સમયમાં વેદના થાય છે અને ત્રીજા સમયમાં નિર્જરા થાય છે.
તે ક્રમશઃ બંધાય છે, ઉદયમાં આવે છે; પછી વેદના થાય છે અને તે કર્મ અકર્મ બની નિર્જરી જાય છે. ૭૨) કેવળીના યોગ નિરોધનો ક્રમ - શેકશી અવસ્થાઃ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી શેષ આયુષ્ય ભોગવતાં અંતર્મુહૂર્ત જેટલું આયુષ્ય
૧૪૧
