________________
સંયમની પરાકાષ્ટા વગેરે પ્રયોજનોની સિદ્ધિ થાય છે.
૩૪) ઉપધિ પચફખાણઃ પ્રશ્ન: હે ભગવન્! ઉપધિ પ્રત્યાખ્યાનથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ સંયમ નિર્વાહના આવશ્યક સાધનોને ઉપધિ કહે છે. રજોહરણ અને મુખવસ્ત્રિકા સિવાયના વસ્ત્ર પાત્રાદિ ઉપધિના પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી સ્વાધ્યાયધ્યાન નિર્વિદનપણે થાય છે તેમજ પરીષહો સહન કરવાની શક્તિ વિકસિત થઇ જાય છે. સાધક ઉપધિ વિના દુઃખી થતો નથી પરંતુ તે સંબંધી સંકલ્પ-વિકલ્પથી મુક્ત થઇ જાય છે.
૩૫) આહાર પચફખાણઃ
પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! આહાર પચફખાણથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ આહારના પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી જીવવાની લાલસા છૂટી જાય છે. તેથી આહારના અભાવમાં તે દુઃખી થતો નથી અને આત્માનંદમાં જ લીન રહે છે.
૩૬) કષાય પચફખાણઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! કષાયના પચફખાણ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ ક્રોધ, માન, માયા, લોભ એ ચાર કષાય છે અને તેનો ત્યાગ કરવાથી જીવ વિતરાગ દશા પ્રાપ્ત કરે છે.
૩૭) યોગ પચફખાણઃ પ્રશ્નઃ હે ભગવન્! યોગ પચફખાણ કરવાથી જીવને શું લાભ થાય?
ઉત્તરઃ મન, વચન, કાયાના યોગોની પ્રવૃત્તિના પચખાણથી જીવ અયોગી અવસ્થા પ્રાપ્ત કરે છે. તેથી નવા કર્મોનો બંધ થતો નથી. યોગ પ્રત્યાખ્યાનનું ફળ ચૌદમાં ગુણસ્થાનની અપેક્ષાએ જાણવું જોઇએ. અયોગી અવસ્થા જીવને ચૌદમાં ગુણસ્થાનમાં જ થાય છે.
૧૩૨
