________________
મહામુનિ સર્વ પ્રકારના સાવદ્ય વ્યાપારોનો ત્યાગ કરીને વિચરવા લાગ્યા.
મુનિધર્મનું નિરૂપણઃ મુનિ સંયમાનુસાર સંયમી જીવનની ક્રિયાઓ કરે, પોતાના શારીરિક સામર્થ્ય-અસામર્થ્યનો વિચાર કરીને જનપદમાં વિચરણ કરે. મુનિ સિંહની જેમ ક્યારે ય શબ્દો સાંભળીને ડરે નહિં અને દુઃખોત્પાદક પ્રતિકૂળ શબ્દો સાંભળીને અસભ્ય વચનોથી તેનો પ્રતિકાર કરે નહિં.
અસહ્ય અનેક પરિષહો આવી પડતાં કાયર મનુષ્યો દુઃ ખી થાય છે અને ખેદ પામે છે પરંતુ ભિક્ષુ પરિષહ આવતા સંગ્રામના મોખરે ઝઝૂમતા હાથીની જેમ વીરતાપૂર્વક સહન કરે.
વિચક્ષણ મુનિ રાગદ્વેષ મોહનો ત્યાગ કરીને વાયુથી અકંપિત મેરૂની જેમ અડગ રહીને, આત્મગુપ્ત બનીને પરિષહો તેમજ દેવકૃત, મનુષ્યકૃત અને તિર્યંચકૃત ભીષણ ઉપસર્ગોને સમભાવે સહન કરે.
સંયમવાન મુનિ રતિ-અરતિને સહન કરે, સંસારીઓના પરિચયથી દૂર રહે, સર્વ પાપોથી વિરક્ત થઇ આત્મહિત વિચારે આશ્રવોનો નિરોધ કરી, મમત્વ રહિત થઇને સમ્યગ્ દર્શનાદિ મોક્ષના સાધનોમાં સ્થિતિ થાય.
છકાયના રક્ષક મુનિ સ્ત્રી, પશુ અને નપુંસક રહિત તથા પરિકર્મ રહિત તેમજ બીજ આદિ જીવ રહિત સ્થાનમાં રહે અને મહાયશસ્વી મહર્ષિઓ દ્વારા સેવિત માર્ગનું પાલન કરે.
સમુદ્રપાલની મુક્તિઃ સમુદ્રપાલ મુનિ ઘાતી-અઘાતી કર્મોનો તથા પુણ્યપાપ રૂપ બન્ને પ્રકારના કર્મોનો સર્વથા ક્ષય કરી, કર્મ મલથી રહિત બની, બાહ્યઆંતરિક સર્વ પ્રકારના બંધનોથી મુક્ત થઇ, મહાભવ પ્રવાહ રૂપ સંસાર સાગર તરીને મોક્ષ ગતિ પામ્યા.
સુધર્મા સ્વામી પોતાના શિષ્ય જંબુ સ્વામીને કહે છે, હે જંબુ, જે રીતે મેં ભગવાન મહાવીર સ્વામી પાસેથી સાંભળ્યું છે તે રીતે જ મેં તને કહ્યું છે. આ કથન સર્વજ્ઞ તીર્થંકર ભગવાનનું છે.
८८
(એકવીસમું અધ્યયન સંપૂર્ણ)
