________________
પંદરમું અધ્યયન સભિક્ષુક
આદર્શ ભિક્ષુના લક્ષણ અને આચારધર્મઃ શ્રુત અને ચારિત્રરૂપ ધર્મને અંગીકાર કરી મુનિભાવનું આચરણ કરીશ, જે એવો સંકલ્પ કરે છે; જે જ્ઞાનાદિ ગુણોથી સહિત હોય, જેનું ધર્માચરણ માયા રહિત હોય, જેણે નિયાણાનું છેદન કરી દીધું છે, જે સ્વજનોના સંસર્ગથી દૂર રહે, વિષયોની અભિલાષા જેને નથી, અજ્ઞાત કુળમાં ભિક્ષાની શુદ્ધ ગવેષણા કરે છે, તે ભિક્ષુ છે.
જે રાગદ્વેષથી રહિત થઇ સંયમ યોગ્ય ક્ષેત્રમાં વિચરણ કરે છે, જે પાપથી વિરક્ત છે, જે શાસ્ત્રજ્ઞ છે, જે બુદ્ધિમાન છે, પરિષહોને જીતનાર છે અને કોઇ પણ પદાર્થમાં જેને મમત્વ નથી, તે ભિક્ષુ છે, મુનિ છે.
અન્યના કઠોર વચન કે મારપીટને ધૈર્યપૂર્વક સહન કરે, પરિષહો-ઉપસર્ગો સમભાવપૂર્વક સહન કરે તે ભિક્ષુ છે.
જે મુનિ સામાન્ય શય્યાસંસ્તારક, ઉપાશ્રય, બાજોઠ, ભોજન, વસ્ત્ર આદિને સમભાવે સ્વીકારે, ઠંડી, ગરમી, ડાંસ, મચ્છર વગેરે પરિસ્થિતિમાં વ્યાકુળતા રહિત થઇ શાંતિપૂર્વક સહન કરે તે ભિક્ષુ છે.
જે સત્કાર, પૂજા, પ્રતિષ્ઠા, વંદનાની અપેક્ષા રાખે નહિં, જે સંયમી છે, સુવ્રતી છે, તપસ્વી છે, આત્મગવેષક છે, તે ભિક્ષુ છે.
સ્ત્રી હોય કે પુરુષ જેની સંગતિથી સાધુ-જીવનમાં વિક્ષેપ આવે, મોહ ઉત્પન્ન થાય તેવા સંગથી દૂર રહે, તે ભિક્ષુ છે.
જે સાધક વસ્ત્રાદિને કોતરવાની વિદ્યા, સ્વર વિદ્યા, ભૂમિ સંબંધી વિદ્યા, આકાશ સંબંધી વિદ્યા, સ્વપ્ન વિદ્યા, શરીરનાં લક્ષણો જોઇને સુખદુઃખ બતાવતી વિદ્યા, દંડ વિદ્યા, વાસ્તુ વિદ્યા, અંગ-સૂરણ વિદ્યા, પશુપક્ષીઓની બોલી
૫૯
