Siddhanta Lakshan Tattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Vidya Vilas Yantralaya

Page 59

सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः
चवच्छिन्नावच्छेदकरवस्यैव वा तादृशविशिष्टान्यावच्छेदकतावाता" एवञ्च साध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धावच्छिन्नत्वन्न स्वातन्त्र्येणो. पादेयमिति चेदत्र केचित् उभयस्थले चैकस्य व्याप्तित्वे व्याप्तिज्ञानरूपकारणभदाभावात्सर्वदेव सावच्छिन्ननिरवच्छिन्नावच्छेदकताकवि. धेयत्वनिरूपकानुमित्योःप्रसङ्ग स्यादिति कारणभेदाय व्याप्तिद्वयनि. वचनमिति वदन्ति तदपरे न मन्यन्ते भेदकसौलभ्यात् । तथाहि वहीतरावृत्तित्वेन वह्नित्वे व्यापकतावच्छेदकत्वग्रहे निरवच्छिन्नबह्नित्वनिष्ठाबच्छेदकताकविधेयताकानुमितिय॑ह्नित्वत्वेन वद्वित्वे तद्रहे च वह्नित्वत्वावच्छिन्नावच्छेदकताकविधेयताकानुमितिरितिनियमे तत्तघाप्तिज्ञानमेव भेदकं नचैवमपि वह्निमानित्यनुमिते वहीतरावृत्तिम. द्वानित्यनुमितेश्च न भेदकसिद्धिः व्वाप्तिभेदपक्षे च निरवच्छिन्नवह्निः स्वानिष्ठावच्छेदकताकविधेयताकानुमितौ निरवच्छिन्नावच्छेदकत्वघ. टितव्याप्तिक्षानस्य ततद्धमावच्छिन्नावच्छेदकताकविधेयताकानुमि. तिषु तत्सद्धांतिरिक्तधर्मानवच्छिन्नावच्छेदकत्वघटितव्याप्तिाना. नांकारणत्वाद्भेदकालभ्यमितिबाच्यं निरवच्छिन्नवह्नित्वनिष्ठावच्छेद कताकविधेयताकानुमितौ वाहीतरावृत्तित्वावच्छिन्नविशेष्यकस्य व्या. पकताबच्छेदकत्वज्ञानस्य वह्नित्वत्वावच्छिन्नावच्छेदकताकबिधेयता. शाल्यनुमितौ वाहत्ववदितरावृत्तित्वावच्छिन्नविशेष्यकव्यापकतावच्छे. कामवानाचहीतरावृत्तित्वाधच्छिनावच्छेदकताकविधेयताशाल्यनुमितो वहीतरावृत्तिमदिरावृत्तित्वावच्छिन्ने व्यापकतावच्छेदकत्वाव. गाहिशानस्य च कारणत्वकल्पनयाभेदकसौलभ्यात् व्याप्तिभेदपक्षेऽपि व्यापकतावच्छदकत्वधर्मिमतावच्छेदकस्य तद्विशेषस्य चावश्यनिवेश्याचादन्यथा व्यभिचारग्रहपि तादृशानवच्छेदकत्वावच्छिन्नग्रहसम्भवेन यहित्वव्यपकत्वाद्यवच्छिन्न इन्धनव्यापकतावच्छेदकत्वस्य द्रन्यत्वादी प्रमोप्तादेन चानिष्टप्रशक्तेः वह्नित्वत्वातिरिक्तधर्मानवच्छि. श्रावच्छेदकत्वघटितव्यापकतावच्छेदकत्वस्य धूमजनकतावच्छेदक. जातित्वावच्छिन्ने प्रहावह्नित्ववद्वानित्यनुमित्यापत्तेश्च । अत्रोच्य. ते धूमादिलिङ्गिकाया निरवच्छिन्नयह्नित्वनिष्ठावच्छेदकताकविधेय. ताकानुमितेरभ्रान्तस्योत्पत्तयेऽवश्यन्ताद्दशप्रतियोगितानिरूपितवि. शिष्टावच्छेदकत्वाभावस्यैव व्याप्तिघटकत्वम्वाच्यं तज्ज्ञानस्यैव च कारणत्वं तत्रोक्तविशिष्टान्यावच्छेदकत्वानिरूपितत्वन्न शिर्षण
"Aho Shrutgyanam"