Siddhanta Lakshan Tattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Vidya Vilas Yantralaya

Page 172

१३४
सिद्धान्तलक्षणतरवालोका ।
दिब्रूया त्तदाप्याह स्वरूपसम्बन्धेनेति ।
पूर्वपक्षस्यैवेति, सम्बन्धधम्मिकोभयाभावघटितकल्पस्यैवेत्यर्थः।
स्वरसताति, महाकलत्वावच्छिन्नविषयकत्वेनानुव्यवसीयमा मतयेत्यर्थः।
पटध्वंसविशिष्टइति, इदानींपटध्वंसइतिप्रतीते स्तत्तत्क्रियावि शिष्टमहाकालेऽधिकरणबावगाहिन्याविशेषणेऽधिकरणत्वानवगा. हित्वइत्यादिः ।
एक व्यक्तिमात्रवृत्तिसाध्य केऽप्यव्याप्तिंग्राहयितुमाह उभयत्वेनेति, यतु महानसीयत्वस्यमहानसवृत्तित्वरूपतया तदच्छिन्नप्रति. योगितायां साध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धानवच्छिन्न.वच्छेदकस्वानिरूपितत्वविरहेण लक्षणाघटकत्वादाह वह्निघटोभयत्वेनेति, नचोभयत्वमपिपर्याप्तिसम्बन्धेनैवावच्छेदक मितितदवच्छिन्नाभावो. नलक्षणघटकातिवाच्यं धर्मत्रयस्यावच्छेदकत्वस्थले समवायेनोभयत्वस्यावच्छेदकत्वेपि क्षत्यभावादिति तत्तुच्छ महानससंयोग. विशिष्टवह्नयभावस्यापिमहानसीयवह्नयभावत्वेनतदधारणादिति।
यत्रसमवायेनघटत्वादिविशिष्टस्येति इदञ्चकिमपिव्यापक स्थादित्यत्र किंशब्दस्य समवायादिसम्बन्धेनधर्मविशिष्टार्थतामभ्युपेत्य तेनस्वरूपसम्बन्धेनकिश्चिर्दिशिष्टसाध्यकस्थलेऽव्याप्त्यभा. चेपिनक्षतिः॥
स्वरूपसमवायाभ्यामेवतथात्वादिति; अथमहाकालान्यावातीशघटत्वावच्छिन्ननिरूपकतायाअपि साध्यतावच्छेदकताघटकसमवायसम्बन्धावच्छिन्नघटत्वनिष्ठावच्छेदकताकतयाकथन्तद्वारणमितिचे दत्रकोचे वह्नित्वनिष्ठावच्छेदकतानिरूपितासती महानसीयत्व: निष्ठावच्छेदकताकनिरूपकताया बयभावप्रतियोगितावच्छेदकाका च्छिन्नतया तद्वारणाय साध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धावच्छिन्ना स्वनिष्ठावच्छेदकतानिरूपितासती प्रतियोगितावच्छेदकतासमाना धिकरणाधेयत्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकतानिरूपिता या वच्छेद. कता तद्भिननिरूपकत्वनिष्ठावच्छेदकताभिन्नावच्छेदकतानिरूपि. तत्वेन भेदः प्रतियोगितानिरूपितनिरूपकत्वनिष्ठावच्छेदकताया 3. पादेयतया महाकालान्यत्वनिष्ठावच्छेदकताया अधिकावच्छेदक. स्वेन' ताहशनिरूपकताकाधिकरणतावद्भेदस्य लक्षणाघटकत्वात्।
"Aho Shrutgyanam"