Siddhanta Lakshan Tattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Vidya Vilas Yantralaya

Page 114

सिद्धान्तलक्षणतरवालोकः ।
भावप्रतियोगित्वावच्छिन्नाभाष रूपस्य वृक्षे ऽसत्तास्वरूपासि arरणra प्रत्येकावच्छिन्नत्वस्यचनिवेशनीयतया ऽसिद्धि वारकाणामत्रापिसत्वमेवेति चेन्न ? यद्रूपविशिष्टप्रतियोगिताकूतत्रतद्रूपवृत्तिप्रतियोगिताकाभाववत्वमितिसामान्यव्याप्तेर
१०६
स्वंयंत्र
भ्युपगमात् वैशिष्ट्यञ्च स्वावच्छिन्नानुयोगिताकपर्यातीयायाकिशि
निष्ठनिरूपितत्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकताभिभाषच्छेदकतत्व
तद्वत्स
निष्ठावच्छेदकताभिन्नावच्छेदकत्वानिरूपित प्रतियोगिता मवावसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकता कत्वसम्बन्धेन कूटवसाचस्यावच्छिन्नप्रतियोगिता का भाव बत्वसम्बन्धेन रूपवृत्तित्वञ्च स्थमि. रूपितसमवायसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकता त्यावरिछन्नप्रतियोगि. ताकपर्याप्त्यनुयोगितावच्छेदकत्वसम्बन्धेनवोध्यम् पवचनासिद्धिवारकस्य व्यर्थविशेषणस्यात्रावकाशइति । केचिनभयावृत्तित्वाद्यप्रवेशेनलघुभूतं वाक्यान्तरमाह यद्वेति तेननासिद्धिरित्यादि, असिद्धिवारकतत्तद्विशेषणोपादानेननासिद्धिः असिद्धिवारकत्वादेवतत्तद्विशेषणानामव्यर्थतेत्यर्थ इति प्राहुः । परेतुयर्मा. वच्छिन्नप्रतियोगितात्वव्यापकत्वमेव हेतु व्यापकताच स्वनिष्ठा भावप्रतियोगितावच्छेदकत्वसम्बन्धेन तथाच व्यापकता रूपाभाववैलक्षण्याद्वैयर्थ्यासम्भव इति वदन्ति । अन्येतूभयावृत्तिधर्मावच्छिनत्वस्योभयावृत्तिधर्मसत्तात्वान्यतरावच्छिन्नप्रतियोगिताका
स्ववृष्टिवाच्यत्ववत्तासम्बन्धावच्छिन्नतयक्तित्वनिष्ठावच्छे
भावं दकताक - प्रतियोगिताकाभावञ्चादाय स्वरूपासिद्धिवारणाय स्व रूपसम्बन्धावच्छिन्नत व्यक्तित्वनिष्ठावच्छेदकत्वान्यावच्छेदकत्वानि: रूपितत्वार्थकत्वमिव यद्धर्मावच्छिन्नत्वस्यापिस्वरूपासिद्धिवाराणा
यसमवायसम्बन्धावच्छिन्नयद्धर्मनिष्ठावच्छेदकत्वान्यावच्छेदकत्वान निरूपितत्वार्थकत्वमस्तू भयावृत्तित्वस्याप्रवेशेन तदनुपादाननिव. धनासिद्धिर्भ तस्याप्रवेशादेवचनव्यर्थविशेषणतेत्यालपन्ति । अव
च्छिन्नत्वस्यातिरिक्तानवच्छिन्नत्वरूपस्य भेदवटितत्वेनावच्छिन्नक सापेक्षतया दुन्निरूपत्वेनविलछणस्यैववाच्यतया समवायसम्बन्ध वच्छिन्नावच्छेदकताकप्रतियोगितानिष्ठमितरामवच्छिन्नप्रतियोगिताः।
यतोना सिद्धिरतोनव्यर्थविशेषणत्वमि
निष्ठमिचविलक्षणमेवाङ्गी कार्यमित्यसिद्धिवारकविशेषणस्याप्रवेशेष तनुपादानप्रयुक्तासिद्धिर्भ
"Aho Shrutgyanam"