Shubh Sangraha Part 03

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 346

૩૩૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ ત્રીજો ૧૪૯-આદર્શ કા અપમાન
કિસી આદર્શ પુરુષ કે ઉન્નત ચરિત્ર કે પરાક્રમ કે આગે મનુષ્યમાત્ર કા મસ્તક અવશ્યમેવ આપ હી ઝુક જાતા હૈ ઔર ઉસ પૂજય મહાપુરુષ કી આપતા સે માનવ-સમુદાય ઉસે અપના આદર્શ માનને લગતા હૈ. માનાહ કે ઉચિત સમ્માન કે ફલસ્વરૂપ સમાજ સમુન્નત હોતા હૈ ઔર સમાજ કે લોગે મેં શાન્તિ ઔર સુખ કા સામ્રાજ્ય સ્થાપિત હતા હૈ કિંતુ સમાજ ઇસ લાભ સે તભી તક ગૌરવાન્વિત હો સકતા હૈ, જબ તક સમાજ કે લોગ બુદ્ધિ ઔર વિવેક સે કામ લે કર આદર્શ પુરુષ કે આદર્શ ચરિત્ર, વિમલ આચરણ ઔર નિકપટ વ્યવહાર કે અપનાને તથા જીવન કો સફલ બનાને કી ચેષ્ટા મેં રત રહતે હૈં. અન્યથા સમાજ કી અવનતિ હોને લગતી હૈ, ઔર આદર્શ ચરિત્ર ગૌરવગાથામાત્ર હી રહ જાતે હૈ—ઉનકા કુછ ભી મહત્ત્વ નહીં રહતા. - અએવ સમાજ કે આદર્શ પુરુષ કે જીવન કી પવિત્ર ઘટના કે અસંભવ ઔર:અ-- નર્થમૂલક બાતેં સે બચા રખના ચાહિયે. ઇનકે મિશ્રણ સે શનૈઃ શનૈઃ આદર્શ પુરુષ કી આપતા કલંકિત હોને લગતી હૈ બ્રતિપ્રચારક વિષ કી માત્રા સત્ય ઘટનાઓં મેં બઢને લગતી હૈ, સત્ય- ૧ સૂર્ય અસત્ય-ધટાઓ સે છિપ જાતા હૈ, આદર્શ જીવન કે અનુસરણ મેં સમાજ કે સાધારણ લગ અનહાની બાત કા સ્વપ્ન દેખને લગતે હૈ ઔર સમાજ ક્રમશઃ પતન કે પ્રાપ્ત હતા જાતા હૈ.. જિસ પ્રકાર અને સિકકે કે ચલને સે અચ્છે સિકકે બાજાર સે બાહર હોને લગતે હૈ ઔર ધનરાશિપતિ કા આશ્રય લેતે હૈ, ઉસી પ્રકાર નિર્મૂલ ઔર નિસાર બાતે કે મિશ્રણ સે આદર્શ પુરુષ કે જીવન કી સાચી ઘટનાએ સર્વસાધારણ કી બુદ્ધિ સે દર હે કર વિચારપૂર્ણ લગે કે. હૃદય મેં સ્થાન પાતી હૈ.
પ્રમાણુસ્વરૂપ હમ સત્યનિટ મર્યાદાપુરુષોત્તમ દશરથનંદન શ્રી રામચંદ્રજી કે આદર્શ ચરિત્ર કે લે સકતે હૈ. આપકે ચરિત્ર મેં સંસાર-વિખ્યાત મહાકવિ વાલ્મીકિ ઔર તુલસીદાસ ને સમાજ કે આદશ કા જો નમૂના દિખલાયા હૈ, ઉસમેં સમાજ કી સભી અવસ્થાઓ કા ચિત્ર હૈ. શ્રી રામચંદ્રજી કા આદર્શ ઔર સર્વ-સમ્માનિત ચરિત્ર ઉસ વિશ્વવ્યાપી ધર્મ કા અનુમોદક ઔર અનુચર હૈ, જિસકે માનને મેં મનુષ્યકત કાઈ નિયમ બાધક નહીં હૈ, જિસકે માનને સે સ્વાર્થપૂર્ણ ધાર્મિક ઝગડો કા ભેદ મિટ જાતા હૈ ઔર જિસમેં કિસી જાતિ-વિશેષ કે પક્ષપાત ક. ભાવ નહીં હૈ. ઐશ્વર્યશાલી રામ કા આદર્શ જીવન સત-અસત કે ભેદ કા દર્પણ ઔર ધર્માધર્મ કે વિચાર કા આધાર હૈ.
કિંતુ આર્ય વંશજ-સમાજ કી પતિત અવસ્થા મેં ઉસ આદર્શ ઔર પવિત્ર જીવન કા. ભી ઉતના હી અપમાન હુઆ હૈ ઔર હો રહા હૈ, જિતના ભારત કે પ્રાચીન ઋષિ કે ગૌરવ, ઉપદેશ ઔર આદર્શો કા. ફલતઃ સંસાર કે માનવ સમાજ કે આદર્શ મહાપુરુષ કે પરમેશ્વર કા અવતાર, સારે સુખ કા કુંજ, મનોરથે કા કલ્પવૃક્ષ ઔર આવાગમન કા મુક્તિદાતા માનતે હુએ ભી હિન્દુ-નામધારી આર્યસમાજ ઉનકે જીવન પવિત્ર ઔર અસત્ય બાતે કે મેલ સે વિશુદ્ધ રખને મેં સમર્થ નહીં હો સકા. રામનામ કે જપ કર, રામાયણ કા પાઠ કર કે રામ ઔર સીતા કે ચિત્રાં પર ચંદનફૂલ ચઢા કર ઔર અપને કે રામ કો ભક્ત ઘોષિત કર હમ ઉસ અપમાનપર તહ નહીં ડાલ સકતે, જે પ્રાતઃસ્મરણીય રામચંદ્રજી કે આદર્શ જીવન મેં નિમૂલ ઔર લજાજનક બાતે કે મિલાકર કુછ અવિવેકી નિર્ભય હે કર કર રહે હૈ: ઔર સમાજ કે કર્ણધાર ઔર વિચારશીલ યા તે મનમારે દેખતે રહતે હૈ યા પ્રોત્સાહન દિયા કરતે હૈ. આદર્શ કે અપમાન કા ઐસા બૂરા ફલ દષ્ટિગોચર હે રહા હૈ, જિસસે સમાજ કી ઉન્નતિ કદાપિ સંભવ નહીં જાન પડતી, બકિ આનેવાલી સંતાન કા ભવિષ્ય અંધકારમય માલૂમ હોતા હૈ.